A formación de palabras:

a derivaciónos prefixos e os

sufixos

Adaptación e tradución ao galego de “Los prefijos y los sufijos”, de MCA: http://www.slideshare.net/fugitiva/prefijos-sufijos-4508482

Observa con detemento a seguinte imaxe

Agora atopa os seguintes obxectos:

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

1 foca, 5 osos, reloxo, esquelete, garfo e un gato

Xa miraches os obxectos?

Fagamos algo distinto...

Escribe unha listaxe de palabras derivadas de:

gato reloxo mar

Escribe una lista de palabras derivadas para:

gato reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

Contesta:

Que parte das palabras da familia de “gato” non mudou ao transformala?

gato reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

O fragmento “gat-” fai a función de lexema (raíz). Serve para formar outras palabras relacionadas ao termo: gat- = gatear, etc.

Contesta:

Que parte das palabras da familia de “reloxo” non mudou ao transformala?

gato reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

“relox-” fai a función de lexema (raíz). Serve para formar outras palabras relacionadas ao termo: relox- = reloxiño, etc.

Contesta:

Que parte das palabras da familia de “mar” non mudou ao transformala?

gato reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería marina

gatuno reloxeiro submarino

“mar-” fai a función de lexema (raíz). Serve para formar outras palabras relacionadas ao termo: mar- = marítimo, etc.

O lexema é a parte da palabra que non se altera na familia de palabras, chamada tamén familia léxica

gato reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

O lexema serve de base para a creación de familias de palabras a través de dous mecanismos: a derivación e a composición

Observa:

Ademais do lexema ou raíz, hai SUFIXOS.

gato reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

O sufixo atópase despois do lexema e achega un significado novo á palabra primitiva. Exemplo: gat –eira (-eira é o sufixo)

Observa:

Determina os sufixos empregados na familia de “gat”:

gat reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

Os sufixos son: -iños, -eira, -uno

Observa:

Determina os sufixos empregados na familia de “reloxo”:

Os sufixos son: -os, -ería, -eiro

gat reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

Observa:

Determina os sufixos empregados na familia de “mar”:

Os sufixos son: -eiro, -iña, -ino

Nesta familia sobrounos unha parte da palabra…. sub-

gat reloxo mar

gatiños reloxos mareiro

gateira reloxería mariña

gatuno reloxeiro submarino

Vexamos con detemento:

submarino

Vexamos con detemento:

submarinoLexema (raíz)

Vexamos con detemento:

submarinoLexema (raíz) sufixo

Vexamos con detemento:

submarinolexema (raíz)

sufixoCal é a función desta parte?

Vexamos con detemento:

sub-A parte “sub-” é o PREFIXO na palabra “submarino”

Os prefixos son morfemas que se atopan antes do lexema e que axudan a achegar un novo significado á palabra primitiva.

Algúns exemplos de prefixos son:

pre- sub- hiper-ex- pro- bio-extra- super- geo-an- auto- homo-anti- an- kilo-a- en- mega-

Ao empregar un prefixo formamos unha palabra con significado novo:

• preacordo

• subterráneo

• hiperactivo

• expolicia

• extraterrestre

• antimilitar

• amoral

Repasemos:

• O lexema é a parte da palabra que permanece inalterable,

achega o sgdo. léxico e é a base da familia léxica.

Exemplo: mareiro, marea, maremoto

• O sufixo é o morfema que colocamos despois do lexema.

Exemplo: mareiro, marea, maremoto

• O prefixo é o morfema que vai antes do lexema.

Exemplo: submarino

Escribe unha listaxe de palabras novas cos seguintes lexemas:

• (pan) pan-

• (herba) herb-

• (flor) flor-

• (casa) cas-

• (boca) boc- e buc-

• (historia) hist-

• (música) músic-

Escribe unha listaxe de palabras novas cos seguintes prefixos:

• pre-

• ex-

• extra-

• a-

• sub-

• anti-

• in- ou im-