“hegadan” - Zierbenakantuan hasi da birigarro arrunta eguna argitzeaz bat. laster joango da...

“hegadan”

HegadanTxoriak izaki bitxiak eta erakargarriak dira guztiontzat. Iratzargailu barik esnatzeko gai izateaz gain, aurreko urteko txokora itzultzeko kapaz dira, instintu hutsez, milaka kilometro egin ondoren. Manualik gabe egiten dute habia, txiri-txara, egitura soil bezain trinko bat osa-tuz. Dei egingo dizute udaberria iritsi delako. Oihu egingo dizute, ekai-tza lehertzear dagoelako. Gertakizuna baino lehen hegaldatuko dira, ezkutuko radar bati esker. Eta ez dute arrautzarik edonon jarriko, ez; leku berezietan, baizik.

Bai, txoriak izaki bitxiak bezain erakargarriak dira guztiontzat, geu-re barneko grinekin bat egiten dutelako: beldurrak, pozak, askatasun goseak, bidaiatzeko premiak, itzuli nahiak…

Hainbeste direnez eta hainbeste daudenez, aurtengo agendako prota-gonista bihurtu ditugu, hilean bat gutxienez.

Zelan? HEGADAN.

nire datuak

Izena:

Abizenak:

Herria:

Ikastetxea:

Maila:

Etxekoa: Sakelakoa:

Helbidea:

TElEfONOAk

Moztu irudi zoragarri hau puntutxoetatik.

Alde bietatik plastifikatu eta beheko aldean egiozu zulotxo bat.

Hari bat sartu zulotik eta lotu agendarekin.

MArkAtzAile ApArtA izAngo duzu!

5moztu

6moztu

ordutegia

B a z k a l o r d u a

Ordua Astelehena Martitzena Eguaztena Eguena Barikua

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30

garagarrila / uztaila

apirila

urtarrila

abuztua

zemendia / azaroa

maiatza

zezeila / otsaila

iraila

abendua

bagila / ekaina

martia / martxoa

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31

jaiak: Elorrio (4), Busturia (10,25,26)

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 22

23/30 24 25 26 27 28 29

jaiak: Mundaka (29), Munitibar (29), Gueñes (29)

1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30

jaiak: artzentales (2), Galdames (2), Elorrio (7), Bermeo (8), Sopuerta (8), karrantza Harana (18), Gordexola (26)

1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31

1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23

24/31 25 26 27 28 29 30

1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28

1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

Ortuellako jaiak

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

jaiak: Lanestosa (5), Maruri-jatabe (10), Turtzioz (18), Erandio (28)

1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 30

jaiak: Etxebarria (30), Sukarrieta (30)

JAIAK: Zalla (6), Zierbena (15), Balmaseda (23), Muxika (27)

egutegia2014

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30

garagarrila / uztaila

apirila

urtarrila

abuztua

zemendia / azaroa

maiatza

zezeila / otsaila

iraila

abendua

bagila / ekaina

martia / martxoa

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31

jaiak: Elorrio (4), Busturia (10,25,26), Sopuerta (26)

1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30

jaiak: Mundaka (29), Munitibar (29), Galdames (29), Turtzioz (29)

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30

jaiak: artzentales (2), Elorrio (6), Bermeo (8), karrantza Harana (18), Gordexola (26)

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31

1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 22

23/3024/31 25 26 27 28 29

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

Ortuellako jaiak

1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23

24/31 25 26 27 28 29 30

jaiak: Lanestosa (5), Erandio (10), Gueñes (10), Maruri-jatabe (10)

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 22

23/30 24 25 26 27 28 29

jaiak: Etxebarria (30), Sukarrieta (30)

jaiak: Zalla (5), Zierbena (15), Balmaseda (23), Muxika (26)

egutegia2015

Birigarro arruntakantuan hasi da birigarro arrunta eguna argitzeaz bat.

laster joango da Afrikara baina gaur kalamua mendiko puntan itzar-tu da. Hegoak eta bizkarralde marroia astindu ditu eta putzutik edan du ura. Hegadan hasi da beheko herrirantz: Etxebarrirantz.

Bizkor iritsi da herri-gunera eta Plaza Barriko harri bolaren gainean pausatu ditu hankatxoak atseden hartzeko. Umeak ikusi ditu eskola-ra bidean, oraindik udako arropaz jantzita, ikasturtea hasteko pozik. Oraindik pixoihala daraman neskatila txiki batek pa! bota dio eskuaz.

Birigarro arruntak belar gaineko ogi-apurrak jan ditu, eta airean alde egin du Elorriorantz. Bertako umeak jolastordura irten aurretxoan iritsi da Uratsa iturrira.

Aspaldian katarroa gainetik kendu ezinik dabilenez, dzanga!, murgildu da Uratsako ur sendagarrietan. Dutxa ederra hartu du, fri-fra, eta tragoxka bat ere egin du.

Hegoak eta bizkarraldea astintzen dabilela, hegazti handi dotore bat pasa zaio gainetik eta, di-da, berriro murgildu da uretan.

Hura ikara! Zein ote da? Nora ote doa?

• Bilatu mapan: Kalamua mendia,

Etxebarria eta Elorrio.

• Marraztu paper batean birigarro

arruntak hegadan egin duen bidea.

• Atseden hartzeko aukeratu dituen

lekuei buruzko informazio bilatu.

iraila

martitzena

astelehena

eguaztena

ilgoraArtzentalesko eta Galdamesko jaiak

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 1 2 3 4 5

eguena

barikua

zapatua

Hegadan noaleku berriak ezagutuzudazkenean.

Elorrioko jaiak

domeka

iraila

martitzena

astelehena

eguaztena

Iretargi betea

Bermeoko eta Sopuertako jaiak

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 1 2 3 4 5

eguena

barikua

domeka

14zapatua

Zerua dut bideahodeiak, autopista;haizea, bolantea.

iraila

martitzena

astelehena

eguaztena

ilbehera

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 1 2 3 4 5

eguena

barikua

domeka

21zapatua

karrantza Haranako jaiak

udazkena

Ez daroat zama handirik,gorputza dut maleta,adarra, muinoa edo ur-bazterra dira nire hotelak.

iraila

martitzena

astelehena

eguaztena

iretargi barria

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 1 2 3 4 5

eguena

barikua

domeka

28zapatua

Zoriontsu bizi naiz hemendik hara eta handik onaaske eta libre.

Gordexolako jaiak

Miru gorriaMiru gorria oraintxe iritsi da Munitibarko Motrollo mendira. Gailu-rrean dagoen postontzi-txabolatxoaren teilatuan jarri da inguruko tontortxoei so, burua tente-tente duela: Arrola, Iluntzar, Bedartzan-di, Urregarai-Igotz, Santa Eufemia ermita…

Europako iparraldetik dator. Hegaldi luzea egin du baina ez da batere nekatu. Abilezia handiz mugitu da laino azpitik, zigi-zaga, ia indarrik egin gabe, haizea lagun, bere V itxurako buztana alderik alde dotore mugituz.

Miru gorriak txistuka zeharkatu ditu zeruak, ii uu, ii uu, ii uu, eta txori txiki guztiak ezkutatu dira, pasabidean, batzuk uretan, besteak adar azpietan. Miru gorriak bakean utzi ditu denak. Sagu txiki bat harrapa-tu du bere erpa zorrotzekin eta gero kokar pare bat. Bazkari legea egin ondoren, Muxikarantz jo du, San Juan auzoan dagoen dorrerantz. Berraititak kontatu zion bandoen arteko gerra ugari gertatu zela do-rre horretan.

Miru gorriak ez du, ordea, gerrarik nahi. Berak hegan jarraitu nahi du, luma gorriz zeru urdin, zuri eta grisetan bere erara marrazten, txistu eginez: ii uu, ii uu, ii uu.Andrazko izena duen txori txiki batek ikusi du ur ertzetik nola aldentzen den.

Zer izen ote du txori ur zale horrek?

Hurrengo hilabetean jakingo duzu.

• Jarraitu miru

gorriaren hegaldia

mapan eta segi bidea

marrazten.

• Miru gorria bazina,

zer ikustea gustatuko

litzaizuke?

martitzena

astelehena

eguaztena

ilgora

29 30 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

eguena

barikua

domeka

5zapatua

Hegalari dotorea naizaire-zurrunbiloen lagun,hegazkina izatea dut amets.

martitzena

astelehena

eguaztena

Iretargi betea

Zallako jaiak

29 30 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

eguena

barikua

domeka

12zapatua

kometa gorrideitzen didate Ingalaterran,ez dut ia hegalik mugitzen airean noanean.

martitzena

astelehena

eguaztena

ilbeheraZierbena eguna

29 30 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

eguena

barikua

domeka

19zapatua

Ez naiz gehiegi nekatzenhaizea dut lagun,haizeak nau eusten.

martitzena

astelehena

eguaztena

29 30 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

barikua

domeka

26zapatua

eguena

iretargi barria

Eztei-hegaldi dotoreak egiten ditut,zuhaitz garaia aukeratzen duthabia egiteko.

Balmasedako jaiak

martitzena

astelehena

eguaztena

Muxikako jaia

29 30 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31 1 2

barikua

domeka

2zapatua

eguena

Dena ikusten duthemen goitik.Ai ene!

MartinaMartina andrazko izena izateaz gain, hilabete honetako protagonista-ren izena ere bada.

Martina negu usainarekin batera iritsi da Busturiako Madariaga do-rretxera, bertatik Urdaibaiko estuario osoa ikus dezakeelako.

Entzuna du dorretxe hori aspaldi-aspaldikoa dela. Ziurrenik XV. men-dean eraiki zutela, sasoi hartan izaten ziren bando-arteko gerretan etsaiarengandik babesteko.

XXI. mendean, Madariaga Dorretxeak airea, ura eta lurra babesten ditu eta, agian, horrexegatik sentitzen da Martina hain trankil bertan.

Goizaldean iritsi da, eta goiz erdian Sukarrietarantz bideratzea era-baki du; Txatxarramendi uhartera, uharte txatxar horretan etxean bezala sentitzen delako.

Urdaibai paduraren erdian dagoen uharte txikerrera iritsi denean, bada, Martinak gauza bitxi bat ikusteko aukera izan du: uhartea eta lur lehorra zubi batek lotzen ditu, baina, itsasbehera denean, guztia harez inguratuta geratzen da.

Hantxe ibili da martinatxoa, ur azalean, xiri-xara, marea igotzearen zain, arrantzan egiteko.

Eguerdi ostean, kaio hauskara batek hots egin dio zerutik, epa, aspaldiko!

Martinak ez dio entzun, ordea, ur azpian zebilelako.

zemendiaazaroa-hazila

• Gehitu zure mapari

Martinak egin duen bidea.

• Marraztu zeure burua

Madariaga Dorretxean,

ondoan martina duzula.

• Zer egitea gustatuko

litzaizuke Txatxarramendi

uhartean?

zemendia

martitzena

astelehena

eguaztena

azaroa-hazila

27 28 29 30 31 1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

barikua

domeka

9zapatua

eguena

IRETARGI BETEA

labar harritsu bertikalak ditut habia-leku, baina kobazuloak eta harkaizpeak ereaterpe bihurtzen ditut.

martitzena

astelehena

eguaztena

27 28 29 30 31 1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

barikua

domeka

16zapatua

eguena

ilbehera

Ur azaletik nabilela, urpean sartzen dut burua, dzanga!,arrain bila.

martitzena

astelehena

eguaztena

27 28 29 30 31 1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

barikua

domeka

23zapatua

eguena

iretargi barria

lagun zalea izan arren,bakarka ibili ohi naizneguan, sarri.

martitzena

astelehena

eguaztena

27 28 29 30 31 1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

barikua

zapatua

eguena

ilgora

Zeru-itsasoak bide,lurra kide,hirurak nire adiskide.

Etxebarriko eta Sukarrietako jaiak

domeka

• Kaio hauskarak egin duen

bidea gehitu zure mapari.

• Marraz ezazu Mundakako

talaian, gura duzun moduan.

• Bermeoko Izaro uhartean,

norekin elkartu ote da?

Zertarako?

ABENDUA

Kaio hauskaraMundakako talaiari talea deitzen diote herrian. Bertan aurkitzen da kaio hauskara, zeruertzari begira, adi, antzinako zaindari haiek be-zala.

Talaiari seinero-postua ere deitzen zaio eta leku garrantzitsua izan da Euskal Herriko kostan, bertatik behatzen zelako ekaitzik edo ga-lernarik bazetorren, edota kortsariorik edo gerra-ontzirik ba ote ze-bilen inguruan. Balerik ba ote zen abisatzeko ere erabiltzen ziren, bertan zeuden zaindariek abisua ematen zietelako herritarrei.

kaio hauskarak zerbait entzun du horren inguruan, txorien artean informazio asko zabaltzen delako, munduan zehar. Berak ipar hemis-ferio guztiko herrialdeak bisitatu ditu, baina orain hortxe dago, Mun-dakako talaian edo talean, lagun batzuk zabortegira joan diren arren, berak nahiago duelako arraintxo bat edo euli pare bat gosaldu.

Halaxe egin du. Eta armosatu ondoren, Bermeoko Izaro uharterantz abiatu da, leku hori hegaztientzat bizileku paregabea delako. Oihuka alde egin du, ia garrasika, baina ez haserre dagoelako, ez bada ere, bere ohiko adieraz moldea delako.

Hain ozena zen bere kantua, Maruri-Jatabeko elizaren horma-zuloan dagoen amilotx urdin txikia, bunbala!, erori baita, sustoaren sustoaz.

lasai, ez du minik hartu. Urte berriko lehen hilabetean daukazue zain.

abendua

martitzena

astelehena

Euskararen Eguna

eguaztena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

barikua

domeka

7zapatua

eguena

IRETARGI BETEA

Munduko kaiorik ezagunena naizelakoarrunta naizela diote.Baina, zer da arrunta izatea?

abendua

martitzena

astelehena

eguaztena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

barikua

domeka

14zapatua

eguena

ilbehera

Habia algekin eta lehorreko landareekinegin ohi dut,fidela naiz bikotearekin.

abendua

martitzena

eguaztena

astelehena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

barikua

domeka

21zapatua

eguena

Bost urterekin gazte,hamarrekin heldu,hogeirekin zahartu. Ai ene!

abendua

martitzena

astelehena

eguaztena

iretargi barria

Olentzero

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

barikua

domeka

28zapatua

eguena

ilgora

Eguberri eguna

Inuxente eguna

Nire arbaso bat, ordea, berrogeita bederatzi urtez bizi izan zen.Zenbat hegaldi egingo ote zuen!

• Amilotx urdinak

egin duen bidea

gehitu zure mapari.

• Imajinatzen duzu gure

txoria Maruri-Jatabeko

horma zuloan kantari eta

trapezialari? Ausartzen

zara egoera antzezten?

• Ager ezazu aitita bien

eta amilotx urdinaren

arteko gertaera komiki

txiki baten bidez.

Amilotx urdinaMaruri-Jatabeko elizara iritsi berri da amilotx urdina. Txikia izan arren, botoi koloretsu bat bezala nabarmentzen da horma zuloan. Dotore ari da kantuan, kontzerturako propio jantzita bezala: buru zu-riaren gainean txapeltxo urdina, begietatik igaroaz antifaz urdin iluna kokoteko bufanda urdinarekin batzen dena, beroki berde-arrea eta barrutik soineko horia.

Maruri-Jatabeko aitita bi berari begira-begira geratu dira: zer gau-za polita! Amilotx urdinak entzun ez ezik ulertu ere egin die, antza, eta, hankak flexionatu ditu, poz-pozik, eta, ondoren, gora eta behera hasi da, jira eta bira, zirkuko trapezista bat balitz bezala.

San lorentzo elizaren aurrean igaro dute tarte luzea bi aititek ami-lotx urdinari begira. Alde egitera zihoazela, une batez, txoriñoa aitita bataren sorbalda gainean pausatu da eta zera galdetu dio belarrira: herri honen izena bikoitza da? Aititak erantzun dio baietz, Marurik “Mairu uri” esan nahi duela eta Jatabek “Jata mendiaren azpia”.

Alboko aititak ogi apurrak atera ditu poltsikotik eta esku zabalean jarri ditu. Amilotx urdinak bataren sorbaldatik bestearen eskura he-gan egin du. Apurrak moko txikiaz tiki-taka eskutik hartu eta aitita barrezka hasi da, txoriñoak esku barruan kili-kili egin diolako.

Amilotx urdinak herria uzteaz batera, kaleetako farolak piztu dira.

Okil baten toko-toko-a aditzen da urrunean.

URTARRILAIZOTZILA-ILBELTZA

martitzena

eguaztena

astelehena

29 30 31 1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

barikua

domeka

4zapatua

eguena

Urteberri eguna

Intsektuz eta armiarmazelikatzen naiz,baina pipa zalea ere banaiz.

IZOTZILA-ILBELTZA

URTARRILA

martitzena

astelehena

eguaztena

6Errege eguna

Iretargi betea

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

barikua

domeka

11zapatua

eguena

Euskal Herria osorik dut ezagutzen,eta inoiz erribera inguruan ikusi arren,basoa dut gogokoen.

IZOTZILA-ILBELTZA

URTARRILA

martitzena

eguaztena

astelehena

ilbehera

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

barikua

domeka

18zapatua

eguena

Adar gainean tentenahiz buruz behera:ehizarako naiz malgua eta trebea.

IZOTZILA-ILBELTZA

URTARRILA

martitzena

eguaztena

astelehena

iretargi barria

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

barikua

domeka

25zapatua

eguena

Beste txori txikiekin bildu ohi naiz,guztiok elkar hartzeko, hontza zuria datorrenean.

IZOTZILA-ILBELTZA

URTARRILA

martitzena

eguaztena

astelehena

ilgora

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 1

barikua

domeka

1zapatua

eguena

kolorez beterikokanika hegalaria naiz.Baietz!

Okil handialiburuek diotenez, martxoan eta apirilean hasten da okil handia en-borra kolpatzen, toko-toko-tok, baina, aurten aurrea hartuta dabil, entseguan.

Basoan pixka batean aritu ondoren, Erandioko Martiartu dorrera joan da, dorrea bera bezain dotore, eta dorrearen gezi-leiho ba-ten ertzean pausatu da. Ez du ezelako egurrik zulatu, ordea, eguzki epeletan dagoen sugandila baten ondoan jarri baita. Dudatan egon da okil handia, sugandila harrapatu, ez harrapatu. Sugandila txoria baino bizkorragoa izan da, oraingoan, eta okilaren zalantzak argitu orduko ihes egin du horma zulorantz.

Okil handiak, mokadurik ezean, Ibaizabal ibairantz zuzentzea erabaki du, bada, ur pixka bat edatera. Eta, hara, sorpresa! Petrilean umeren bati eroritako hiru gusanito aurkitu ditu. Hamaiketakoa egiteko auke-ra paregabea!

litxarreriak jan eta Ibaizabal ibaian ur pixka bat edan ondoren, os-tera ere, Txorierriko basoetarantz alde egin du okil handiak, toko-toko-toko-tok, enbor-danborrada entseatzera, izan ere, inauteriek iragarri ohi dutenez, gero eta gutxiago falta baita udaberria hasteko.

Atzetik jarraitu dio ur ertzean zegoen buztanikara hori batek: e, itxaron!

ZEZEILA

• Okil handiak egindako bidea

gehitu zure mapari.

• Imajinatzen dituzu dozena

erdi okil handi enbor jotzen,

danborradan bezala?

• Ea zer marrazki ateratzen

zaizun...

OTSAILA

zezeilaotsaila

martitzena

astelehena

eguaztena

Agate Deuna bezpera

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28

barikua

domeka

8zapatua

eguena

Egurra kolpatzen dut.Zertarako?Neure eremua markatzeko.

Iretargi betea

otsaila

zezeila

martitzena

astelehena

eguaztena

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28

barikua

domeka

15zapatua

eguena

ilbeheraEguen gizen

Inauteri domeka

Zulatzeko makina bat da nire mokoa:8-12 toko-tok segundoko.

otsaila

zezeila

martitzena

astelehena

eguaztena

Inauteri martitzena

iretargi barria

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28

barikua

domeka

22zapatua

eguena

Zulo handia egin dezaket30 zentimetroko sakonerarekin:ezkutaketan jolasteko aproposa!

otsaila

zezeila

martitzena

astelehena

eguaztena

ilgora

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 1

barikua

domeka

1zapatua

eguena

Atsedenaldietan,hegadan egiten dut,bare, libre.

MARTIA

• Buztanikara horiak egindako bidea

gehitu zure mapari.

• Bila itzazu buztanikarari buruzko hiru

irudi, postura desberdinetan.

• Ordena itzazu gura duzun moduan,

eta asmatu irudiokin ondo datorren

istorio labur bat.

MARTXOA

Buztanikara horiaBilboko itsasadarraren aurkako bidean iritsi da buztanikara horia Zierbenako luzuero lurmuturrera.

Soka saltoan egin du, bidean aurkitu dituen argi-kable birekin, portuan sartzear dagoen barkutzarraren sirenei duo egin die, bere tsiu-tsiu oihu ozen eta metalikoaz kaixo, ongi etorri! esango balu bezala eta, orain, han dago, 300 metroko altueran, Espainiako Gerra zibilean Bil-bo aldea defendatzeko erabili zuten gune estrategikoan, erne bezain tirtirin, inguruei begira. Ez da batere nekatu, ibai eta erreketara oso lotua baitago, buztan luzea, alderik alde, mugitzen duen txori horia.

Bat-batean, portuan sartzear dagoen itsasontzi handira hurbildu da. Zer gertatu da, orduan? Buztanikara horien artean oso ohikoa dena: portuko eraikin baten erakusleiho handi batekin talka egin du, kristala-ri ez diolako erreparatu. Mila bider entzun du etxean kontuz ibiltzeko kristalekin, eta kasu egin die, beti, baina, gaur, nonbait, bizkorregi ze-bilen edota erakusleihoko kristalak garbitu berri egongo ziren, kontua da buztanikara horiak dinbili! jo duela buruaz kristal nagusia; dinbili!, bakarrik, buru txikia duelako, handia balu dunbala! egingo lukeelako. Dinbili edo dunbala, koskortxoa atera zaio buztanikara horiari begitxo bien erdian, eta, ai ene!, pupu handia duela esaten ari zaigu bere txori hizkeran: tsiu-tsiu.

3. martiamartxoa

martiamartxoa

martitzena

astelehena

eguaztena

barikua

domeka

8zapatua

eguena

Iretargi betea

Emakume langilearen Eguna

Buztan luzea, gorputz mehea, moko zorrotza:liraina naiz, oso.Bai horixe!

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

martxoa

martia

martitzena

astelehena

eguaztena

barikua

domeka

15zapatua

eguena

ilbehera

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

Hegaldi laburra baina azkarra daukat,lurrean ez dut saltorik egiten,pauso dotorez mugitzen naiz, tiki-taka.

martxoa

martia

martitzena

astelehena

eguaztena

barikua

domeka

22zapatua

eguena

iretargi barria

UDABERRIA

Martxoan hasten naizkumeak izatekobikote bila.

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

martxoa

martia

martitzena

astelehena

eguaztena

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

barikua

domeka

29zapatua

eguena

ilgora

Uretan nahiz lehorreanerraz aurkitzen dut zer jan.

Erlatxoria Sanba eta txa-txa-txa dantzatzen iritsi da erlatxoria Ortuellako Ba-rrakoira.

Pozik dator udaberri hasierako haize epelaren lagun. Tximeleta erral-doia dirudi, bere kolore biziekin. Niki horia darama, sabel erdian ho-deitxo urdin bat duena. Buru-gaina, berriz, hegoen goi alde eta biz-karraldearekin bat datorren kolore gorri batez hornitua dauka, hego gainetan izartxo urdin bana eta besaburuetan beste bi orbain hori. Egia esan, erlatxoriak moda-diseinatzaile aparta dirudi!

Txa-txa-txa-txa, beherantz okerturiko mokoaz bereganatu ditu atzo arratsaldean herriko umeek utzitako merienda hondarrak: txorixo panplona zatitxo bat han, bimbo ogi apurrak hemen…

Ondoren, txilibitu antzeko pi-pi-pi-prruuut! ozenez jarraitu dio atze-tik soinketa-ariketak egiten ari den neska bati, agian bere lumen ko-lore antzeko txandala daramalako jantzita. Neska gaztea mutil gazte batekin elkartu denean, erlatxoria igerilekurantz jaitsi da, airetik ur apur bat edatera.

Azkenik, gertuko zuhaitz baterantz jo du, txa-txa-txa-txa, habia zu-latzen hasteko, maiatzean sei edo zazpi arrautza erruteko asmoa duelako. Bikotekidearekin txandaka inkubatu ondoren, ekainean jaioko dira txitak.

Txa-txa-txa-txa, zein pozik dabilen gure erlatxori koloretsua sanba giroan!

APIRILAJORRAILA

azken herritik

erlatxoria iritsi den

lekurainoko bidea.

• Bila itzazu erlatxoriari

buruzko argazkiak.

• Egin Ortuellako

Barrakoiaren

planoa eta itsatsi

erlatxoriaren

argazkiak bera ibilitako

lekuetan.

apirilajorraila

martitzena

astelehena

eguaztena

30 31 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

barikua

domeka

5zapatua

eguena

Iretargi betea

Haur liburuaren Eguna

Jatorri tropikala daukat,giro epela atsegin dut.Zelan, ez!

jorraila

apirila

martitzena

astelehena

eguaztena

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

barikua

domeka

12zapatua

eguena

ilbehera

Ugal garaitik kanpo,Sahara hego aldeko Afrikadut bizileku.

jorraila

apirila

martitzena

astelehena

eguaztena

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

barikua

domeka

19zapatua

eguena

iretargi barria

Hegaldian uhin luzeak egiten ditut.Gooooora igotzen naizehizan egiteko.

jorraila

apirila

martitzena

astelehena

eguaztena

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

barikua

domeka

26zapatua

eguena

Guk zulaturiko habi zaharrakargi-oilarrek eta txolarreekaprobetxatzen dituzte.

liburuaren Eguna

ilgora

jorraila

apirila

martitzena

astelehena

eguaztena

barikua

domeka

3zapatua

eguena

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 1 2 3

Udaberriko jantziakditut gogoko:alaiak, biziak etapinpirinak.

Kuku arrunta kuku arrunta Abellanedako Juntetxera iritsi berri da udaberri er-di-erdian gaudela aldarrikatzeko.

Urtean zehar erdi bakarrik aurkituko duzu, jendearengandik ihesi, lo-tsati samar, baina, maiatzean, bere onenean aurkitzen delako edo, kukua mundura ateratzen da, ku-ku eta ku-ku egitera. Hagatik, ez duzu erraz atzemango nondik nora dabilen, kuku arrunta oso olgeta-ria delako, zu bere bila aritzea nahi du, non ote dagoen asma dezazun.

Iaz bezain sinpatiko iritsi da, aurten ere, eta, esan bezala, Abella-nedako Batzar Etxera hurreratu da, oraindik ezagutzen ez zuelako. Bueltaska bat eman du eta mariorratz batek esan dio eraikin garran-tzitsua dela. Zergatik galdetu dio kukuak eta mariorratzak erantzun dio, ba, antzina, eskualdeko kontzejuetako ordezkariak batzen zirela-ko bertan, euren erabakiak hartzeko. Orain, Enkarterrietako Museoa dagoela bertan.

Mariorratza mari maistra samarra dela iruditu zaio kuku arruntari, baina, azkenean, eskerrak eman dizkio eskatu bako informazioagatik.

kuku arrunta basoan gorde da, gero, urrutian hiruzpalau lagun dato-zela atzeman duelako.

Gainera, habia itxuroso bat daukaten harrerako gurasoak bilatu behar dituzte emazteak eta berak, euren txitak hazteko.

MAIATZA

• Gehitu zure mapari Ortuellatik

Zallaraino dagoen bidea.

• Bilatu Abellanedako

Juntetxearen argazki bat.

• Marraztu kuku arrunta

hegadan, juntetxetik

basorantz.

LORAILA

maiatzaloraila

martitzena

astelehena

eguaztena

Iretargi betea

barikua

domeka

10zapatua

eguena

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

ku-ku egiten dut, bai,baina emazteak ez du ku-ku garbirik egitentxio azkar eta zizelkatu bat, baizik.

loraila

maiatza

martitzena

astelehena

eguaztena

ilbehera

barikua

domeka

17zapatua

eguena

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Intsektiboroa naizenezpinu-beldarraren izurriari aurka egiten laguntzen dut.Horixe diote adituek.

loraila

maiatza

martitzena

eguaztena

astelehena

iretargi barriaOrtuellako jaiak

barikua

domeka

24zapatua

eguena

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Urtero bueltatzen naiz,eta ni ez banaiz, neure kumeren bat izango da,ez larritu, bada!

loraila

maiatza

martitzena

eguaztena

astelehena

ilgora

barikua

domeka

31zapatua

eguena

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Oraindik ez duzu entzunnire dei-hotsa?Aire, mendira!

BAGILA

azken lekutik

Balmasedaraino dagoen bidea.

• Marraztuko zenuke euli-txori

beltza egiten ari den

txangoa Balmasedako Zubi

zaharrean, uda delarik, eta

zu zeu den-dena ikusten eta

marrazten ari zarela?

EKAINA

Euli-txori beltza Ixo! Geldi! Balmasedako Zubi zaharraren erdi-erdian geratu da eu-li-txori beltza, pasatu ala ez pasatu.

Tak!, petrilera igo da, orain, eta kadagua ibaiari begira geratu da.

Itxaron, itxaron! Hegadan doa beherantz, baina, ez, uretara. Nora ote doa, ba?

Hara! Erdi Aroko zubi erromanikoaren erdi puntuko hiru arkuei ja-rraitzen ari da. Gezurra dirudi! Mokoaren laguntzaz hiru arkuon ma-rrazkia egiten ari dela ematen du. Ezin sinetsi! Erdiko arkura iritsi denean, aiba!, gorago igo da, hegaldi txikiak eginez, arku hori oso-oso altua delako, zertarako eta…, euli bat harrapatzeko! A, bai! Oraintxe ulertzen dut! Arkuei barik, euliei segika ari zen!

Esan digutenez, txori txiki hau udan baino ez zaigu etortzen bisitan. Negu partean Sahara hegoalderantz bidaiatzen baitu, epeletara.

Barregarria da, gero, nola jarraitzen duen euli eta antzeko intsek-tuen hegaldia, jira-bira, errebuelta eta guzti, harik eta bata bestea-ren atzetik doazela, txoriak zomorroa airean bereganatu arte.

Han! Hasi da, ostera ere, euli-txori beltza Balmasedako Zubi Zaha-rrean, euli-arrantzan, te-vi, te-vi, te-vi.

Berton da uda.

bagilaekaina

martitzena

eguaztena

astelehena

Iretargi betea

barikua

domeka

7zapatua

eguena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

Euli-txori beltza nire izen arrunta: euli jale amorratua naizelako. Horratx!

ekaina

bagila

martitzena

eguaztena

astelehena

ilbehera

barikua

domeka

14zapatua

eguena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

Txolarrea baino txikitxoagoa ei naiz. Baina gorputz trinkoa, buru zabala eta moko mehea dauzkat.Hara!

ekaina

bagila

martitzena

eguaztena

astelehena

iretargi barria

barikua

domeka

21zapatua

eguena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

Amilotx urdina eta kaskabeltz handia ditut habia-lehiakide.Okil handia, berriz, deskuidatuz gero,nire arrautza eta txiten jale. Ai, ene!

ekaina

bagila

martitzena

eguaztena

astelehena

ilgora

barikua

domeka

28zapatua

eguena

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

Berbeta bi erabiltzen ditut:te-vi, te-vi, te-vi, kanturako.pik-pik-pik, deiadar egiteko.

web helbideak

IRAILA Birigarro arrunta http://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/turdus-philomelos#

URRIAMiru gorriahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/milvus-milvus-2)

AZAROAMartina http://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/uria-aalge?category_id=9

ABENDUAkaio hauskarahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/larus-argentatus?category_id=9

URTARRILAAmilotx urdinahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/cyanistes-caeruleus?category_id=9

OTSAILAOkil handiahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/dendrocopos-major

MARTXOABuztanikara horiahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/motacilla-cinerea?category_id=16

APIRILAErlatxoriahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/merops-apiaster

MAIATZAkuku arruntahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/cuculus-canorus

EKAINAEuli-txori beltzahttp://www.euskalnatura.net/biodibertsitatea/animaliak/item/ficedula-hypoleuca-2?category_id=16

http://www.hegaztiakeskolan.com/fotos.php?id_sub_cat=3

http://usurbilgotxoriak.wordpress.com/

http://eu.wikipedia.org/wiki/Passeriformes_ordenako_Euskal_Herriko_hegaztien_zerrenda

oharrak117

oharrak

telefonoak

urtegunak

Umea eskolara ez joatea • El niño/la niña no ha acudido a clase

Ikaslea berandu heldu edo helduko bada Si el alumno/la alumna va a llegar o ha llegado tarde

Egun on Amaia,

Umea gaixorik egon da eta horregatik ezin izan da eskolara joan. El niño ha estado enfermo por lo que no ha podido ir a clase.

Eskerrik asko. Jon Garai, Aiert Garairen aita

Andereño Josune,

Bihar goizean, eguaztenean, medikuarenera eraman behar dugu umea eta arratsaldera arte ez da eskolara joango. Mañana por la mañana, miércoles, tenemos que llevar a la niña al médico por lo que no podrá ir a la escuela hasta la tarde.

Mila esker. Eyad Salec, Jaidumaren ama

Egun on,

Lur gaur berandu heldu da gau txarra izan duelako. Lur ha llegado tarde porque ha pasado una mala noche.

Gero arte. Asier Egurrola, Lur Egurrolaren aita

irakasleentzako oharrak zelan idatzi

Hona hemen zenbait eredu lagungarri: A continuación os mostramos algunos modelos para facilitar vuestra labor:

Umearen bila joatea • Ir a buscar al niño/a la niña

Irakasle Asier,

Gaur Ane Otxoak medikuarengana joan behar du eta horregatik 11:00etan bere bila joango naiz. Arratsaldera arte ez da bueltatuko. Hoy Ane Otxoa tiene que ir al médico y por eso iré a buscarla a las 11:00. No volverá hasta la tarde.

Hurrengora arte. Aitor Otxoa

Irakaslearentzako oharraEguna • Fecha .......................................................................................................................................

Eskolara ez joatea Berandu heltzea Lehenago ateratzea Bestelakoa No acudir Retraso Salir antes Otro

Azalpena • Razón ..................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

Gurasoen sinadura

Irakaslearentzako oharraEguna • Fecha ......................................................................................................................................

Azalpena • Razón ..................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

Gurasoen sinadura

CÓMO ESCRIBIR NOTAS A LOS PROFESORES y las profesoras

Irakaslearentzako oharraEguna • Fecha ...........................................................................................................................................