ERDI AROAEGILEA :JOSUNE IRIBARREN

GOENAGA

KRISTAU-ERRESUMAKO BIZIMODUA

GIZARTEA

GIZARTEA

• Kristau-erresumetan bi talde handi zeuden : pribilegiodunak eta pribilegiorik gabeak.

• Pribilegiodunak nobleak eta kleroak ziren; ezzuten zergarik ordaitzen.

• Nobleak gazteluetan bizi ziren, eta ondasunhandien eta aberastasun ugarien jabe ziren.

• Kleroa,berriz,monasterioetan bizi zen, mojeketa fraideek, eta elizetako jarduerezarduratzen ziren apaiz eta apezpikuek osatzenzuten.

• Pribilegiorik gabeak zergak ordaindu beharzituzten.

• Talde hori nekazariek,artisauek eta merkatariek osatzen zuten.

• Nekazariak ziren talderik handiena eta gazteluaren inguruko herixketan bizi ziren.

• Gehienak nobleen lurrak lantzen zituzten.

• Artisauak eta merkatariak,berriz, hirietan biziziren.

HIRIAK

HIRIAK

• Hiriek garrantzi handia zuten Al Andaluse, adibidez, kordobak eta Sevillak.

• Hesitua zeuden, eta kale estuak eta kaleestuak irregularrak zituzten.

HIRIAK

• Zati nagusiari medina esaten zitzaion, eta bertan zeuden eraikin garrantsitsuenak, adibidez, meskita nagusia.

• Hirietan, artisau eta merkatari ugari bizi ziren.

HIRIAK

• Artisauak adituak ziren zeta, metalak, larruaedo zeramika lantzen.

• Lantegietan lantzen zituzten produktuak, eta zoco izeneko azoketan saltzen zituzten.

HIRIAK

• Bestalde, andalustar produktuak mundukohainbat eskualdeetan saltzen ziren, eta kontrako noranzkoa, berriz urrea eta esklaboak ekartzen zituzten.

• Hiriak soroz inguratuta zeiden.

HIRIAK

• Biztanleriaren zati handi bat nekazaritzanaritzen zen, eta jarduera harrek garapenhandia izan zuen.

• Musulmanek beste labore batzuk ekarrizituzten, adibidez orburuak alberjiniak eta arroza.

HIRIAK

• Biztanleriaren zati handi bat nekazaritzanaritzen zen, eta jarduera harrek garapenhandia izan zuen.

• Musulmanek beste labore batzuk ekarrizituzten, adibidez orburuak alberjiniak eta arroza.

HIRIAK

• Horrez gain, labore urreztatuak hedatuzituzten.

• Soroak urreztatzeko, noriak eta ubideak eraikizituzten.

Arte Erromanikoa

Erdi Aroan, bi estilotako eraikin handiak (elizak, monasterioak eta jauregiak) eraiki zituzten:

erromanikoak eta gotikoak.

Estilo erromanikoa

Hasieran, estilo erromanikoaren arabera eraiki zituzten eraikinok.

Eraikin erromanikoak garaiera txikikoak ziren, eta harrizko horma lodi-lodiak eta

leiho gutxi zituzten.

Estilo erromanikoa

Horregatik, barrualdea oso iluna izaten zen.

Ateek eta leihoek erdi-puntuko arkua zuten.

Erromatar estiloaren hasiera

Ez da erraza erromanikoa noiz hasi zen esatea.

Arteak sinboloaren beharra zuen eta erromanikoa sinbolismo jakin baten euskarri

sortu zen.

Erromatar estiloaren hasiera

Horregatik ezin da XI. mendean eraikitako guzti guztia erromanikotzat hartu,

sinbolismoz jantzirik ez badago.

Beraz, harrizko basiliketan lehenengo eskulturak azaldu zirenean sortu zen

erromanikoa.

Erromaniko estiloa bere osotasunean

XI. mendeko lehendabiziko hamar aldian arkitekturari eman zitzaion garrantzia,

eraikuntza askotan ez zegoen ez eskulturarik ez marrazkirik

Pixkanaka-pixkanaka aldatuz joan zen eta horien aipagarriena erromaniko laubardiarra

da.

Erromaniko estiloa bere osotasunean

Italiako iparraldean jaio zen eta handik bereala zabaldu zen Frantziako hegoaldera eta

kataluiniar pirineotara

Erromanikoak XI. mendearen bukaeran eta XII. mendearen hasieran iritsi zen

heldutasunera.

Erromaniko estiloa bere osotasunean

Aldi hartan eskultura lana erantsi zitzaion arkitekturari, baliabide tekniko guztiak

eskuratuak zituen eta erabat menderatzen zuen sinbolismoak.

Garai honetan estilo desberdinak sortu ziren: Borgoniako erromanikoa, Venetokoa,

gaztelakoa etab.

Erromatar estiloaren bukaera

Azken aldian, gainbehera, XII. mendearen bigarren erdian hasi zen eta erromanikoa

mila formetan sakabanatu zen.

Aldi hartako ezaugarri nagusia ugaritasuna eta oparotasuna zen, sinboloak ere bere

jarrizko garbitasuna galdu zuen.

ARTE GOTIKOAEGILEA:ANE PIERA

• XIII. Mendetik aurrera, katedralak eta jauregiak estilo gotikoan eraikitzen hasi ziren.

• Eraikin gotikoak garaiera handikoak ziren.

• Armak meheagoak ziren, erromkanikoenak baino, eta arku zorrotzeko ate naiz lehio handiak zituzten.

• Lehioak koloretako beiratez apaintzen ziren.

ARTE GOTIKOAREN IRAUPENA

• Arte gotikoa Mendebaldeko Europan Erdi Aroko azkenengo urteetan garatu zen estilo bat izan zen; XIII. mende erdialdetikErrenazimentua agertu zen arte.

PERIODO ARTISTIKOA

• Periodo artistiko zabal zabala da Frantzia iparraldean jaio eta

Mendebalde guztitik hedatu zena. Herrialde eta eskualdeen arabera momentu kronologiko ezberdinetan garatuko da.

ARKITEKTURA

• Hirien hazkundeak eragin handia izan zuen artean, urbanismoak, hau da hirien antolakuntzak garrantzi handia hartu zuen. Hirigintzaren garrantziaz jabetzen da burgesia eta inbertitzen hasten da, oraingo honetan ez dituzte bakarrik eraikin erlijiosoak egingo, bestelakoak ere egiten dituzte, jauregiak, udaletxeak, zubiak …

ESKULTURA

• Katedral hauen apaingarri giza, eskulturak zeuden. Erliebe oso errealistak egiten dituzte, duten tokira moldatzen dira, hemen ere, pentsaera aldaketa ikusten da, ez ziren irudikatze hutsarekin konformatzen, irudikatzen duten erak garrantzia hartuko du

MARGOLANAK

• Gotiko bezala ezagutu ahal den pintura estiloa ez zen 1200. urte ingururaino agertu, hau da, arkitektura eta eskultura gotikoa hasi eta 50 urtera. Erromanikotik gotikorako trantsizioa ez da oso zehatza eta ez da mozketa argirik nabari, baina aurreko estiloa baino estilo ilun eta sentiberago baten hasiera nabari daiteke.

• Jada ikusi dugun moduan, gizartea zeharo aldatu den garaia da, hiriek garrantzi handi izango dute eta bertan bi sektorek hartuko dute garrantzia, artisauena eta merkatariena.

AGUURR!!!