Post on 15-Jan-2020
2
XV. IPUIN LEHIAKETA
Aurkibidea ‐Parte‐hartzaileak ………………………………………….... 3
‐Epaimahaikideak ……………………………………………. 4
‐ I. Kategoria (5‐6 urtekoena)………………………………… 5
‐ II. Kategoria (7‐8 urtekoena)……………………………….. 8
‐ III. Kategoria (9‐12 urtekoena)……………………………… 11
‐ IV. Kategoria (13‐17 urtekoena)…………………………….. 23
‐ V. Kategoria (18 urtetik aurrerakoena)…………………….. 41
3
XV. IPUIN LEHIAKETA PARTE HARTZAILEAK
_________________________________________________________________ AGIRRE IBINARRIAGA, ETXAHUN ARGIARRO ZAMAKONA, MIRARI ARRIEN ORBE, ZIORTZA ASTORKIZA GARCIA, BEATRIZ BENGOETXEA GALDONA, OIER BILBAO LARRAURI, JON BILBAO, JANIRE CANTARA LLONA, AIMAR CIRIERO OTAZUA, LANDER ENZUNZA MALLONA, AINHOA ENZUNZA MALLONA, IRATI ENZUNZA MALLONA, OLATZ FERNANDEZ ARREGI, IZARO ITURREGI BERMEJO, MALEN MORA PEREZ, ARITZ MUGA GONZALEZ DEL HIERRO, AMELIA MUNIOZGUREN AROSTEGI, ANTON MUNIOZGUREN AROSTEGI, BITTOR OJANGUREN GOMEZ DE SEGURA, JON OLAZAR BARONA, LEIRE ORBE LARRAURI, IZARO REICHENBERGER CABALLERO, IRATI URRUTIA TORREALDAI, NEREA ZARATE BAGAN, MIREN
4
XV. IPUIN LEHIAKETA EPAIMAHAKIDEAK __________________________________________________________________ BARAIAZARRA TXERTUDI, PILARE LARRABEITI ELORRIAGA, SAIOA MENIKA LARRINAGA, IGONE YARTO GOIRI, AITZBEA
5
XV. IPUIN LEHIAKETA I. KATEGORIA 1. SARIA Lana: “Udazkena Meñakan” Egilea: Aimar Cantara Llona Adina: 5 urte Herria: Meñaka
6
XV. IPUIN LEHIAKETA I. KATEGORIA 2. SARIA SARI
Lana: “Ipotxa eta elurra” Egilea: Miren Zarate Bagan Adina: 6 urte Herria: Gamiz‐Fika
7
XV. IPUIN LEHIAKETA I. KATEGORIA 3. SARIA Lana: “Robota” Egilea: Amelia Muga Gonzalez del Hierro Adina: 6 urte Herria: Arrieta
8
XV. IPUIN LEHIAKETA II. KATEGORIA 1. SARIA
Eman gabe
9
XV. IPUIN LEHIAKETA II. KATEGORIA
2. SARIA Lana: “Ane”
Egilea: Malen Iturregi Bemejo Adina: 8 urte Herria: Gamiz‐Fika
10
XV. IPUIN LEHIAKETA II. KATEGORIA 3. SARIA
Lana: “Telmo eta bere gailetak”
Egilea: Etxahun Agirre Ibinarriaga Adina: 7 urte Herria: Arrieta
Telmok egun batean gailetak egin nahi zituen eta amari esan zion.
Amak interneten begiratu zuen eta liburuan idatzi zuen.
Gurina bigundu, azukrea bota, arrautza bat, kanela apur
bat eta uruna. Dana nahastu ondo, bola bat egin eta
frigorifikora.
Ordu bat pasatu, ondo zabaldu eta forma emon.
Laban sartu 10 minutu eta jan zuten.
Oso gozoak ziren eta pentsatu zuen lagunei deitzea. Etorri
zirenerako merienda prest zegoen.
Oso gozoa zegoen.
Zuhaitzaren inguruan dantza egin zuten.
Eta hau halan ez bazan,
urten dadila kalabaza
Arrietako plazan
11
XV. IPUIN LEHIAKETA III. KATEGORIA
1. SARIA
Lana: “Mikelen bidaia”
Egilea: Irati Reichenberger Caballero Adina: 12 urte Herria: Arrieta Mikel, mutiko bat zen eta hiri handi batean bizi zen. Berarekin: Amaia (ama),
Aitor (aita) eta Asier (anaia) bizi ziren. Mikelek eta Asierrek 9 urte zituzten,
adin berekoak ziren, baina ez bikiak. Amaiaren, Aitorren eta Asierren azala
zuria zen, baina Mikel beltzaranagoa zen.
Laurek oso ondo pasatzen zuten oporretan, gabonetan, urtebetetzeetan,
pozik egoten ziren egun horietan eta eguna jolasten ematen zuten.
Baina urteak joan, urteak etorri guztiak zahartu egin ziren eta orain Asierrek
18 urte zituen eta Mikeli gutxi falta zitzaion betetzeko, hurrengo astean
beteko zituen hain zuzen ere.
Mikelen urtebetetzea heldu zen eta guztiak sutondoan eseri ziren hitz
egiteko.
‐Zorionak, Mikel.
‐Eskerrik asko, ama.
‐Zorionak, Mikel.
12
‐Eskerrik asko, aita.
‐Zorionak, aizu!
‐Eskerrik asko, Asier!
Amaiak jarraitu zuen hizketan:
‐Bueno Mikel, jada mutil handia zarenez, opari handi bat oparitu nahi dizugu.
Merezi duzuna: auto bat.
‐Ene, ez da egia izango! Eskerrik asko ama, aita eta Asier! (musu bana eman
zien).
Guztiak oparia ikustera joan ziren.
‐Gustatzen zaizu?
‐Bai, bai, asko!
‐Pozten gara, benetan.
Baina gero aitak bat‐batean…
‐Mikel, gauza bat esan behar dizugu, espero dugu zuk ulertzea, ongi?
‐Bai, ongi da.
‐Amaiak eta biok ez dakigu nola hasi, nola azaldu eta nola esan… beraz hor
doa, ume… ume ad…
‐Bota aita, ez da hain larria izango!
‐Ba… ume adoptatua zara. Txikitan… (aitak hizketan jarraitu nahi zuen, baina
Mikelek moztu zuen).
‐Zer!? Ezin dut sinetsi! Hainbeste urte elkarrekin eta… hainbeste momentu…
Hori esan bezain laster, korrika bere gelara joan zen, eta ez zen hurrengo
egunera arte jaitsi.
13
Goizean gosaltzen ari zirela, ez zuen hitzik esan, eta unibertsitatera joan zen
ikastera.
Unibertsitatean pentsatzen egon zen, eta konturatu zen gurasoek ondo egin
zutela eta hobe zela txikitan ez esatea. Horregatik, etxera heldu bezain laster,
amari eta aitari besarkada handi bat eman zien eta luzez adopzioaren
gorabeherei buruz hizketan ibili ziren.
Hurrengo egunak normalak izan ziren, bera zoriontsu zen eta ez zuen
horretan pentsatu nahi.
Baina egun batean gurasoengana joan zen haiekin hitz egiteko asmoz.
‐Aupa! Zuekin hitz egin nahi dut.
‐Ondo ba, jesar gaitezen.
‐Eskertu nahi dizuet nigatik egin duzuena, nik ez dut sentitu adoptatua izan
naizela eta badakizue zergatik? Zuen umea bezala tratatzen nauzuelako, zuen
semea sentitzen naiz eta zuen ondoan zoriontsua naiz, asko maite zaituztet.
‐Gure umea zara eta guk ere asko maite zaitugu (esan zuten gurasoek).
‐Hori da dena? (esan zuen aitak).
‐Ez, nire gurasoen bila joatea erabaki dut, Asierri kontatu diot eta nirekin
etorriko da, zuek ados bazaudete. Nire gurasoak ezagutu nahi
ditut besterik ez.
Gurasoak ados zeuden.
Egun batean maletak prestatu eta Kolonbiako
hiriburu nagusiko umezurztegira joan ziren
informazioa lortzeko.
‐Egun on (esan zuen Mikelek).
‐Egun on, zer nahi duzue? (galdetu zien emakumeak).
14
Mikelek guztia kontatu zion, eta emakumeak Mikelen informazio‐koadernoa
aurkitu ahal izan zuen. Irakurtzen hasi zen, eta konturatu zen Kolonbiako
herrixka batekoa zela.
Informazio‐koadernoan begiratu zituzten gurasoen izenak: Maria eta Carlos.
Herrixka osotik gurasoen izenak oihukatzen egon ziren, jendeari galdetzen,
baina alferrik, ez zegoen arrastorik! Baina halako batean, emakume zahar bat
hurbildu zen haiengana:
‐Maria eta Carlosen bila bazabiltzate ? (galdetu zuen emakumeak).
‐Bai, zuek ezagutzen dituzu? (esan zuen Asierrek).
‐Bai, nor zara zu?
‐Hau bere semea da (Mikel seinalatuz).
‐Kaixo (esan zuen Mikelek).
Mikel konturatu zen emakume hura bere gurasoen laguna zela, horregatik
gurasoei buruz zekiena kontatzeko eskatu zion:
‐Zure gurasoek ez zeukaten diru askorik, eta bazekiten ez zinela zoriontsua
izango; horregatik, erabaki zuten umezurztegira eramatea. Zure gurasoak
etxe txiki, zahar batean bizi ziren. Zure ama oso pertsona jatorra zen, baina
zure bizitzaz asko kezkatzen zen. Zure aita oso pertsona eskuzabala zen, eta
jendeari laguntzea gustatzen zitzaion.
Zoritxarrez zure aita orain dela bi hilabete hil zen.
‐Eta nire ama? (galdetu zuen Mikelek kezkatuta).
‐Bere etxean egongo da.
‐Mikel, zer egingo dugu? (galdetu zuen Asierrek).
‐Bere etxera joan.
Biek elkarri begiratu eta erabaki bat hartu zuten, bere etxera joatea.
15
Etxetik hurbil zeudela, Asier urrunago geratu zen. Mikelek
atea jo eta han zegoen ama, bere aurrean, zer esan jakin
barik.
Mikel astiro‐astiro hurbildu zitzaion, eta esan zion:
‐Kaixo, ama!
Bien artean hizketan hasi ziren, eta oso pozik ziruditen,
baina amak galdetu zion:
‐Zelan zure familiarekin?
‐Ondo.
‐Bueno, ni bakarrik etorri naiz bisita bat egitera, ezagutu nahi zintudan, gera
naiteke egun batzuk zurekin, eta Asier ere bai?
‐Bai, jakina eta nahi baduzue betirako, baina nik ez daukat dirurik zuek
zaintzeko, aurrezten egon naiz bost urtetan zuri bisita bat egiteko, baina
bizitzeko behar dut, begiratu zelan bizi naizen.
Asierrek den‐dena entzun zuen eta bere gurasoei, Aitor eta Amaiari, deitzea
erabaki zuen:
‐Kaixo, ni naiz Asier.
‐Kaixo laztana, zelan hortik?
Asierrek guztia kontatu zion eta gurasoek erabaki bat hartu zuten. Asier
korrika joan zen Mikelengana.
‐Mikel, Mikel!
‐Zer nahi duzu?
‐Berri on bat daukat zuentzat.
‐Guretzat? (galdetu zuen Mariak, Mikelek amak).
‐Bai, gure etxean garatu ahal zara bizitzen! Gure gurasoak ados daude.
Asier eta Mikel pozaren pozez saltoka hasi ziren, baina Mariak esan zuen:
‐Ez! Ezin dut hau onartu!
16
‐Ama…
‐Ez!
‐Jesar gaitezen eta hitz egingo dugu.
Arrazoiak ez ziren oso inportanteak, baina azkenean,
zorionez, konbentzitzea lortu zuten, eta Euskal Herrian
bizi izan ziren guztiak zoriontsu.
17
XV. IPUIN LEHIAKETA III. KATEGORIA
2. SARIA
Lana: “Euskara gutxiago maitatu eta gehiago erabili”
Egilea: Izaro Orbe Larrauri Adina: 9 urte Herria: Arrieta
Orain dela 10 urte eta hile batzuk, Naroa izeneko neska bat jaio zen.
Naroa hazten joan zen eta ikastolara zihoan, han lagunak egin zituen: Saioa,
Maddi, Nagore, Maialen…
Naroa oporretan joaten zenean, beti jende guztiarekin euskeraz egiten
zuen. Jendea harrituta geratzen zen, ez zuten inoiz horrelakorik ikusi!! Bueno,
baina berak ondo pasatzen zuen lagunak egiten, mini‐klubean
jolasten…
Naroa ikastolara bueltan joan zen eta han pentsatu zuen
bere euskara maitea inork ez lapurtzeko kutxa batean sartu eta
zuhaitz baten enborrean gordeko zuela.
18
Naroa DBHn zegoen eta jende guztia erderaz hitz egiten zegoen.
Naroa bere, nahi gabe, erderaz hitz egiten hasi zen.
Eta hara non jo zuen txilibitoa andereño batek, jendea beregana joateko:
‐Zuek ez duzue maite euskara? –esan zuen
andereñoak.
‐Nik pilo bat maite dut euskara –esan zuen Naroak.
‐Orduan zergatik ez duzue erabiltzen?
‐Euskara txikiena delako.
‐Ez horixe! Euskara denok erabili behar dugu, bestela desagertu egingo
da.
Ahhhhh eta Naroa bere ezkutalekura joan zen ziztu bizian.
Inork ez zuen aurkitzen. Triste zegoen egin zuenagatik. Jolastordua amaitu
zen eta Naroa ez zen mugitzen. Eta hara non ateratzen zaion bere
pentsamenduan enborrean gorde zuen kutxa eta han doa korrika!
Kutxa irekitzen du eta ez dago bere Euskara, norbaitek lapurtu dio!
Horregatik orain ez du euskaraz hitz egiten!
‐Hobeto gelara banoa, itxaroten egongo dira eta.
Ez, ingelesean zeuden. Naroa heldu zenean maisuak
10 kopia agindu zizkion berandu heltzeagatik.
19
Klaseko ume guztiak primeran pasatzen ari ziren, Ibilaldi gelara joan
zirenean, Naroak zerbait nabaritu zuen hanketan… Bere Euskara kutxa
berriro! Zelan etorri da hau nire hanketara? Irekitzen du eta… ohar bat dago!
Ikusiko dut ea zer ipintzen duen:
“Naroa maitea: Euskara gutxiago maitatu eta gehiago erabili. Euskara ahoan” Txipitxakurra.
20
XV. IPUIN LEHIAKETA III. KATEGORIA
3. SARIA
Lana: “Pertsona eta sagua”
Egilea: Anton Muniozguren Arostegi Adina: 10 urte Herria: Gamiz‐Fika
Pertsona ta sagua
21
Bazen behin, Unai deitzen zen ume bat, basoaren ondoan bizi zena. Unaik
arreba bat zuen, Ainhoa deitzen zen eta gazteagoa zen, Ainhoak zazpi urte
zituen eta Unaik hamar. Ainhoak ez zuen ezer egiten bere anaiak uzten ez
bazion eta egun batean, basora joan zen bakarrik. Basoan galdu zen eta ez
zuen inork aurkitzen. Baina, bere neba, Unai, kanpora irtetean, sagu bat
aurkitu zuen, eta esan zion:
‐ Arreba aurkitzen lagunduko dizut, baina zuk, ez diozu inori ezer
esango. Orduan Unaik erantzun zuen:
‐ Ongi da, baina lagundu, bestela neure arreba betirako desagertuko da.
Eta horrela izan zen. Baina, denbora asko bila egon ostean, zapata azpikalde
baten urratsa aurkitu zuten, baina ez zela Ainhoarena esan zuen Unaik.
Momentu horretan Ainhoa basoan galduta zebilen, ezin bidea aurkitu.
Baina bat batean, Ainhoak saguaren emaztea aurkitu zuen, eta hau esan zion:
‐ Neure senarra desagertu egin da, lagunduko zenidake, mesedez?
Ainhoak erantzun zion:
‐ Ni basoan galduta nabil, ez dakit ezer baso honi buruz.
Saguak bere zulora sartzeko esan zion, eta istorio osoa kontatzeko. Horrela,
orduak eta orduak itxaron zituzten, baina arrastorik ere ez.
Unai saguarekin zegoen oraindik eta beraiek ere ez zuten Ainhoaren
arrastorik ere ez. Gaua egiten ari zen eta ez zutela ezer aurkitu ikusi zutenean,
bere etxera joateko esan zion saguak Unairi. Horrela, bakoitza bere etxera
joan zen, eta heltzean, ene bada! Saguaren etxean agertu zen Ainhoa. Hau
ikusita, saguak Ainhoari bere etxera joaten lagundu zion. Baina, etxera
heltzean, Unai ez zegoen bertan, non ote zegoen Unai? Kasua da, Unai
etxean egon ezinik, berriro atera zela Ainhoaren bila. Baina, Ainhoak, hau
jakin gabe, berriz basora joatea erabaki zuen baita. Eta, horrela izan zen behin
eta berriro. Azkenean, basoaren erdian aurkitu ziren elkar, poz‐pozik, baina
22
galdu‐galduta zeuden. Momentu horretan sagua agertu zen berriro, baina
hainbeste buelta eta hain nekatuta zegoen, esan zien hurrengo egunean
lagunduko ziela etxera itzultzen. Bitartean, bere etxera sartzen gonbidatu
zituen. Gauean zehar Ainhoak ezin izan zuen lorik egin eta konponbidea
bilatzen hasi zen, baina ez zuen konponbiderik aurkitu, ez zekien nola heldu
etxera, eta ez zekien sagu hartaz fidatu ala ez.
Hurrengo egunean, esnatzerakoan Ainhoak bere gelan zegoela ikusi zuen,
nola iritsi zen ez zekien arren. Hortaz, dena ametsa izan zela pentsatzen hasi
zenean hauxe ikusi zuen: oparitxo bat zegoen mahai gainean, eta bertan
jartzen zuen: "Basoan ezagututako neskarentzat". Unairen mahaian ere
bazegoen beste bat eta hauxe jartzen zuen: "basoan ezagututako mutil
ausartarentzat, bere arreba laguntzen joan zena arriskuetan pentsatu gabe".
Anai‐arrebak besarkada handi bat eman zioten elkarri eta pozik bizi izan ziren
betirako.
23
XV. IPUIN LEHIAKETA IV. KATEGORIA
1. SARIA
Lana: “Liburutegi misteriotsua”
Egilea: Ainhoa Enzunza Mallona Adina: 16 urte Herria: Fruiz
Orain dela bi urte gutxi gora behera, istorio harrigarri bat deskubritu
nuen.
Behin, euskarako klasean geundela, andereñoak antzinako mitologiari
buruzko lan bat egiteko agindu zigun. Ni asko poztu nintzen, mitologia
izugarri gustatzen zaidalako, eta lehenbailehen ekin nion lanari gogotsu.
Lehenik eta behin, Interneten informazio bila hasi nintzen baina
konturatu nintzen oso informazio gutxi zegoela, eta, beraz, inguruko
liburutegietara joatea otu zitzaidan, informazio gehiago bilatzeko asmoz. Ez
nuen denbora alferrik galdu nahi, beraz, herriko liburutegira joan eta ea liburu
zaharrik ba al zuten galdetu nuen. Bertako neskak adierazi zidanez, herriko
liburutegitik liburu zaharrak aspaldi kendu zituzten eta alboko herriko beste
liburutegi batera eraman zituzten, non liburu zahar piloa zeuden. Hori entzun
nuen momentuan izugarri poztu nintzen, esperantza handia nuen liburutegi
hartan zerbait aurkituko nuela.
24
Ondoren, helbidea eman zidanez, liburutegi horren bila abiatu nintzen
alboko herrira eta nekez, baina azkenean lortu nuen.
Sinestezina iruditu zitzaidan, kobazulo baten antzerakoa zen, oso leku
misteriotsua, denbora pila egon nintzen horren bila, ez nuen inoiz pentsatuko
horrelako toki batean liburutegi bat egongo zenik.
Hasieran, pixka bat beldurtuta sentitu nintzen bertara sartzeko, baina beste
aldetik zirrara handia sortzen zidan leku hark eta sartu beharra nuen.
Atea ireki eta andre batekin topo egin nuen.
Txundituta gelditu zen hain neska gazte bat bertara sartzen ikusi zuenean.
Esan zidanez, oso jende gutxi hurbiltzen zen bertara, gainera gehienak
adinekoak ziren, eta normala da, egia esan, gaur egun gazte gehienek,
Internetetik egiten dutenez dena, ez dute liburutegi hauen beharrik, baina nik
ez nuen hala pentsatzen.
Berarekin hizketan hasi nintzen eta antzinako mitologiako liburuez
galdetu nion. Jarraian, gela handi‐handi batera zuzendu zen eta bertako
liburu guztiak mitologiari buruz zirela esan zidan, pertsonaia desberdinei
buruzkoak.
Denbora luze pasatu nuen liburu haiei guztiei begirada bat botatzen eta
berandu zenez, etxera joatea erabaki nuen.
Ordutik aurrera egunero itzultzen nintzen eta orduak igarotzen nituen
liburu haien aurrean, txundituta nengoen! Guzti hark amets bat zirudien.
Horrela igaro nituen egunak, bertara joan eta mitologiari buruz irakurtzen
nuen, baina pentsatu nuen pertsonaia bat aukeratu beharko nuela ikastolako
lan hori egiteko eta ondoren jarraituko nuela gainerakoez ere irakurtzen, eta,
beraz, niri gehien gustatzen zitzaidan pertsonaia aukeratu nuen, lamiak.
Lamiei buruz hainbat eta hainbat liburu zeuden baina nik bakarra eraman
nuen etxera lasai‐lasai irakurtzeko, bitxiena, portadan kolore arraroenak
zituena. Besteek nahiko arruntak ziruditen, baina hau ez, berezia zela ziur
nengoen.
25
Hurrengo egunetan liburu hori irakurtzen hasi eta oso
interesgarria iruditu zitzaidan. Informazio piloa nuen lanean
jartzeko, baina harrigarriena egun honetan gertatu
zitzaidan. Liburuko orriak pasatzen ari nintzela, argazkiren
bat bilatzeko asmotan, paper zatitxo bat aurkitu nuen orrien
artean. Oso antzinakoa zela argi zegoen, eta lumaz idatzita
zegoela ere ematen zuen. Orria hartu eta irakurri egin nuen: “Istorio
zirraragarriak kontatzeko prest. Maria Sulina. Helbidea: Agureni etxea 3.
Muriz”
Ezin nuen sinistu !! Norbaiten oharra zen, baina nola aurkituko nuen nik
etxe hori? Emakume horrek bizirik jarraituko ote du?... Mila galdera nituen
buruan bueltaka, ezin nuen lorik ere egin.
Ahal bezain azkar liburutegira joan eta bertako emakumeari helbide
hartaz galdetu nion. Hark ez zuela inoiz halakorik entzun erantzun zidan,
baina, hala ere, gela ilun batean sartu eta liburu batekin itzuli zen.
Liburu hartan antzinako helbideak jartzen zituela esan zidan eta bila hasi zen.
Aurkitu zuenean, azaldu eta mapatxo bat ere egin zidan baina esan zidan argi
ibiltzeko leku hori bilatzean, ez zekiela seguru oraindik etxe horrek jarraituko
ote zuen eta jarraituko bazuen liburutegi hura bezala ondo ostuta egongo
zela iruditzen zitzaiola.
Mapa hartu eta etxe hori bilatzeari ekin nion. Arratsalde osoan egon
nintzen bila, eta, azkenean, mendi baten magalean –mapan agertzen ez zen
zubi bat igaro ondoren‐ sakonune batean aurkitu nuen, asko kostata!
Bertara zuzendu nintzen, atea jo eta, ez zidanez inork erantzuten, penatuta
alde egitea erabaki nuen, baina bat‐batean atea ireki eta amona zahar bat
agertu zen. Maria zela esan zidanean ezin nuen sinistu ikusten ari nintzena,
eta berak ere halaxe zirudien.
Sartu eta liburutegikoa kontatu nionean oso pozik zirudien, esan zidan
urte asko zeramatzala norbaitek hori irakurriko zain eta, azkenean, ni izan
26
nintzela pertsona hori. Hura gaztea zela idatzi zuen eta orain ia 90 urte
zituen.
Maria etxe txikitxo batean bizi zen bakarrik, eta alboan errekatxo bat
zegoen zubi izugarri bat zuena.
Denborarik galdu gabe, istorioa kontatzen hasi zen. Izugarrizko gogoa
zuen norbaitekin hitz egiteko, zioenez urte asko zeramatzan inorekin hitz
egin gabe.
Oso atsegina eta goxoa zen emakumea eta pixka bat elkar ezagutu
ostean, eseri eta istorioa kontatzen hasi zen poztasun handiz:
“Gaztea nintzenean, gauero, zarata arraroak eta norbait hizketan
entzuten nuen alboko erreka horretan. Oso kezkatuta nengoen, inguru
honetan ez baitzen inor bizi eta ez nekien zarata hori nondik zetorren. Horrez
gain, egunero nire pasiera egiten nuenean, ohartzen nintzen erreka hori
gurutzatzeko eta beste aldera joan ahal izateko, hau da, liburutegia zegoen
aldera, zubi bat eraikitzen zegoela norbait, eta egunetik egunera lanak
aurreratuago zeudela. Beraz, argi nuen zarata hori zubia eraikitzen zuenak
sortzen zuela gauez. Beraz, gau batean, zaratak entzun nituenean, gauero
legez, ohetik jaiki eta zubia zegoen tokirantz abiatu nintzen zubia hain azkar
eta gauez nork eraikitzen zuen jakin ahal izateko, eta bide batez, eskertzeko.
Heltzear nengoen, baina oraindik ez nuen ezertxo ere ikusten, eta bat‐batean
ahots batzuk entzun ziren larrituta bezala. Bertara iristean, ez nuen inor ere
aurkitu baina gaueko iluntasunean izugarrizko distira egiten zuen urrezko
orrazi bat aurkitu nuen. Ez nuen ezertxo ere ulertzen baina orrazia hartu eta
ohera sartu nintzen.
27
Goizean orrazia aztertu eta urrezkoa zela ikusten zen, eta oraindik ere
izugarrizko distira zuen. Gainera, bestetik, egun horretan zubiaren oso zati
txiki bat baino ez zuten eraiki.
Ez nuen ezer ulertzen eta hurrengo gauaren zain nengoen.
Gau horretan ere gauza bera gertatu zen, zaratak entzuten ziren eta
hurrengo goizerako zubia ia‐ia osorik zegoen jada. Egun
gutxi barru zubia bukatuta egongo zen eta gogo handia
nuen jakiteko ordutik aurrera zer gertatuko zen.
Zubi osoa eraikita aurkitu nuen egunetik aurrera ez zen
gehiago zaratarik entzun eta dena bukatu zen. Ez nekien
zer gertatu zen, eta, zubia eginda nuenez, hura
zeharkatu eta liburutegia aurkitu nuen.
Hainbat urtetan informazio bila aritu ondoren, konturatu
nintzen etxe ondoan zubia eraikitzen ari zirenak lamiak
zirela, orain bai, orain dena ulertzen nuen.
Liburuak zioen lamiak erreka ondoan egoten direla gauez beraien ileak
urrezko orrazi batez orraztuz, eta, horrez gain, oso langileak direla, eta behar
den lekuetan zubiak egiten laguntzen dutela.
Dena oso argi zegoen! Lamiak ziren! Ziur nengoen ”
Istorioa bukatu zuenean, zur eta lur nengoen, eta berak hori guztia
egia zela egiaztatzeko orrazia ekarri zidan. Ederra zen eta oraindik ere distira
horrek jarraitzen zuen.
Emakume hark esan zidan orrazi hori nik gordetzeko eta, aukera
banuen, berriz ere lamiei bueltatzeko, bestela bera laster hil egingo zela eta
orrazia ere berarekin desagertuko zela, ez zuelako orrazi hori nori eman.
Egun ugari pasatu nituen gertatutakoan pentsatzen, zur eta lur
nengoen, ez nekien zer pentsatu. Hala ere, lortu nuen nire lan hura bukatzea
28
eta irakasleak behin eta berriro zoriondu ninduen itzelezko lana egin nuela
esanez, benetakoa zela zirudiela esaten zidan behin eta berriz. Egia guztia
jakin izan balu…
Lan horri esker gauza berriak ezagutu nituen eta baita adiskide berriak
ere.
Orain emakume hori egunero bisitatzen dut, konfiantza osoa dut
beragan eta badakit dena egia dela. Orain nire amona
bezala da, eta orrazia ondo gordeko dut, egun batean
zerbait arraroa entzunez gero, lamiengana joango naiz
eta orrazia itzuliko diet.
Liburutegian ere orduak igarotzen ditut, magiaz
betetako mundu batean nagoela ematen didalako bertan
sartzen naizen bakoitzean. Zoragarria da !
29
XV. IPUIN LEHIAKETA IV. KATEGORIA
2. SARIA
Lana: “Ogoñoko eskutitza”
Egilea: Olatz Enzunza Mallona Adina: 14 urte Herria: Fruiz
Gernikako jaiak ziren eta nire lagun Malenek eta nik bertara joatea
erabaki genuen udalekuetako beste lagun batzuekin batera.
Seiak bost gutxiagotan gelditu ginen autobus geltokian bertatik
segituan Gernikako autobusa hartzeko.
Biok ordurako heldu ginen eta inoiz baino
gogo gehiagorekin gainera. Gernika guretzat oso herri
atsegina zen jende euskalduna eta majoa zegoelako.
Gernikara iritsi eta bertan itxaroten geneuzkan
lagun batzuengana hurbildu ginen. Udaleku
batzuetan ezagutu genituen duela hiru urte eta oso
ondo konpontzen jarraitzen dugu Gernikako Alaitz,
Elantxobeko Laida eta Muxikako Maddirekin.
30
Heldu bezain laster, bakoitzari musu bana eman ondoren, Pasealekura
joatea erabaki genuen bertan izango baitziren kontzertu guztiak.
Pasealekuko banku batean eserita udalekuetako pasadizoak
gogoratzen jarri ginen.
Halako batean, Alaitzek banku azpira begiratu eta hauxe esan zuen:
‐Ala!! Zeuzer ikutu dotela uste dot. ‐Baia zer zauz esaten!! Zelakoa zan?? –galdetu genuen laurok
harrituta.
‐Bai, bai !! Nik uste dot karta bat edo zala.
Denok banku azpira begiratu eta bertan karta bat ikusi genuen ondo
ezkutatuta. Arineketa batean, nik karta hartu eta azala irakurri nuen:
“ZORTE ON !!”
‐Zergatik ipiniko deu hori ?? –galdetu nuen nik.
‐Ba… eztakit!! Honek bildurrezko zeuzer emoten deu, ezta?? –esan
zuen Laidak.
‐Ba, egie esatea gure badozu, bai!! Jarraitu leiduten, ezta?? Ostantzean,
intrigagaz itxikozkuzu!! –esan zuen Malenek.
Nik kasu egin eta irakurtzen jarraitu nuen: Kaixo eta eskerrik asko karta irekitzeagatik! 2003ko uda zen eta Markel, nire mutil lagunak, eta nik Lagako hondartzara joatea erabaki genuen. Bertan geundela,
31
hondartzatik buelta bat ematera joan ginen eta arroketara iritsi ginenean, arrokak zeharkatu eta bertan pixka batean egotea pentsatu genuen. Bertan, plano bat aurkitu genuen eta plano hori nongoa zen aztertzen hasi ginen. Planoak Ogoño mendia seinalatzen zuen eta han zerbait zegoela jartzen zuen. Markelek eta nik hurrengo egunean Ogoñora joatea erabaki genuen zer zegoen aurkitzera. Hurrengo egunean , bertara joan ginen eta, ez genuenez ezer arrarorik sumatu, planoa karta honekin batera uztea erabaki genuen. Denok harrituta gelditu ginen eta planoa begiratzen hasi ginen. ‐Nondik urten da plano hau? –esan zuen Alaitzek.
‐Ba… ez dakit baia intrigaz beteta itxi dozte –erantzun zion Maddik.
‐Bua, niri be bai!! –esan zuen Malenek.
‐Bueno zer iruditzen jatzue kontzertue ikusten bagoaz eta biher
Ogoñora bagoaz egun pasa? –esan zuen Alaitzek.
‐Nigaitik ondo! Ze kontzertue hasiko da!! Ta ganera planoa guk gordeko
badogu ez dazku ezebe paseko –defenditu nion nik.
Guztioi ondo iruditu zitzaigun eta kontzertua ikustera joan ginen.
Etxerako ordua iritsi zen eta Alaitz hitz egiten hasi zen.
‐Bixerko zelan gelditxuko gara??
‐Nik uste dot egun pasa joateko 12etan edo lotu biherko garela ze
ostantzien danok lo joango gara eta inork ez deu eukiko gogorik planoari
jarraitzeko –esan zuen Maddik.
‐Bai, errozoia dekozu –defenditu genion denok.
32
‐Orduen zer… 12etan hemen? –esan zuen Malenek.
‐Bai!! –erantzun genion denok batera.
Hurrengo eguna iritsi zen eta ni Malenekin joan nintzen. Alaitz itxaroten
zegoen eta beragana abiatu ginen eta handik 5 minutura Laida eta Maddi
etorri ziren.
Denok prest geunden eta Alaitzen amak
bertara eraman gintuen. Guztiok intrigaz
beterik geunden eta kotxean ere horretaz
hitz egiten joan ginen. Halako batean,
Ogoñora iritsi ginen. Alaitzen ama agurtu eta
planoa aztertzen hasi ginen.
Planoak zioen Ogoñoko mendi tontorrean zerbait zegoela. Horregatik,
mendia igotzen hasi ginen. Denok atzoko egun zoragarria gogorarazten joan
ginen. Egin genituen lagunak, kontzertuko momentu zoragarriak, bertako
abestiak…
Bidea ez zitzaigun luzea egin denbora guztian hizketan joan ginelako.
Tontorrera iristerakoan, planoa hartu eta hitz egiten hasi nintzen:
‐Planoak esaten deu zeuzer dauela Ogoñoko puntako eskuman. Beitu!
–eta planoa erakutsi nien.
‐Bai, holantxe da. Goazen topetan! –esan zuen Malenek.
Denok begiratzen hasi ginen eta ez genuen ezer aurkitzen. Ordu eta erdi
barru Alaitzek esan zuen:
33
‐Bueno, uste dot gezurre esaten dabizela.
‐Nik be bai!!! –esan zuen Laidak.
Denok lurrean eseri ginen eta, halako batean, Maddik esan zuen:
‐Ze ingu oin??
‐Bazkaldu!! Ze ni goseak hilten nabil!! –esan
zuen Laidak.
‐Bale, ba!! –esan genuen denok batera.
Motxilatik bazkaria atera eta jaten hasi ginen.
Halako batean, esan zuen Alaitzek:
‐Ei…! Han zulo arraroa dau, ezta?
‐Ze zulo?? –esan zuen Malenek.
‐Hor gure parean dauena justo.
‐Goazen adituten –esan zuen Laidak.
Denok bazkaria amaitu eta zulorantz abiatu ginen. Zulora begiratu eta bertan
karta bat aurkitu genuen oso ondo ezkutatuta. Orduan Maddik karta hartu
eta irakurtzen hasi zen:
Kaixo eta eskerrik asko karta hau zabaltzeagatik. Egun batez nire lagunak eta nik Ogoñora joatea erabaki genuen. Halako batean, karta bat aurkitu genuen eta irakurtzen hasi ginen. Kartak esaten zuen euskaldunok hemen antzina-antzinatik bizi izan garela eta gure betebeharra zela euskara zutik mantentzea. Horregatik, kartak esaten zuena zen, belaunaldiz belaunaldi karta hau ondo gordetzeko eta zuek beste batzuei pasatzeko hizkuntza zutik mantendu dadin. Horregatik, nik, Mattin, eta nire lagunek karta honi kasu egitea erabaki genuen eta ahal dugun neurrian euskara gehiago erabiltzea eta maitatzea pentsatu genuen.
34
Hurrengo karta hau irekitzen duenak beste esaldi bat jarri beharko du Euskal Herrian euskara zabaldu nahi dugulako. 1863tik arau hori betetuz joan da eta hortik aurrera betetzen jarraitzea nahiko genuke euskaldun guztiok. Beraz, ondo pentsatu esaldia jarri baino lehen. Eskerrik asko kasu egiteagatik eta euskara zutik mantendu! ‐Ze raroa, ezta?? –esan nuen nik harrituta.
‐Joe… benetan!!! Super raroa da holako karta bat egotea urte
horretatik, ezta? –esan zuen Laidak txundituta.
‐Erantzun ingogu, ezta?? –esan zuen duda barik Alaitzek.
‐Bai, bai!! –guztiok batera.
‐Nork idatziko deu?? –esan zuen Malenek.
‐Ba… Laidak oso letra politxe deko! Zuek zer dinozue?? –esan nuen nik.
‐Nigaitxik idatzi ahal dot!! –esan zuen
Laidak.
‐Bale ba!! Zuk idatzikozu, ezta?? –esan
zuen Alaitzek.
‐Bai!! Ze idatzikogu?? –esan zuen Laidak.
‐Ba, aurreko kartan antzeko zeuzer, ezta?? Ze niri asko guste jat!
‐Bai, hori idea ona da –esan zuen Malenek.
Pentsatzen hasi ziren eta, azkenenean, honela geratu zen:
Eskerrak eman nahi dizkizuet modu honetan zuei idatzitako hitzak baitira euskara bultzatzeko eta maitatzeko. Gaur irri baten inguruan elkartuko gara Ogoño inguruan denok euskaraz mintzatzen gabiltzalako. Euskara plazara jalgi zan momentutik euskaldunok beti gabiltza euskaraz mintzatzen. Gure eskaria da hemendik aurrera euskara indartsu erabiltzea eta beste nonork karta hau betetzen duen bitartean euskara Euskal Herrian sutsu aritzea eta gure hitzei kasu egitea, hau da, euskaraz hitz egiten jarraitzea eta asko maitatzea. Besterik barik, eskerrik asko karta hau irekitzeagatik eta espero dut asko gustatu izana. Beste bat arte. Musu handi bet!!
35
Laida, Malen, Maddi, Alaitz eta Olatz. Karta lehen egon zen tokian ezkutatu genuen beste batek aurkitu artean eta
oso pozik gelditu ziren Euskal Herrian euskarak zutik jarraituko zuelako eta,
gainera, jendeak asko maitatuko zuelako; eta gura lagunek be Euskarak
aurrera egin dezan lagundu zutelako, eta badakitelako haiek utzitako mezua
bete beharko dutela eta horrela mantendu urtez‐urtez, mendez‐mendez…
36
XV. IPUIN LEHIAKETA IV. KATEGORIA
3. SARIA
Lana: “Mundu txiki honetan”
Egilea: Leire Olazar Barona Adina: 15 urte Herria: Gamiz‐Fika
Lehengo egunean entzun nuen telebistan, munduan 7.500.000.000
pertsonara heldu garela. Baina hala eta guztiz ere, mukizapi baten modukoa
da mundua, kasualitateak edonon gertatzen dira oraindikarren. Sinesten ez
badidazue irakurri hurrengo ipuina:
Pasadan hilean, Joneri non eta ikertzaileen munduko bilera Australian zela
esan zioten. Bera ikertzailea zen, eta bere aurkikuntzaren berri Australian
emateko aukera eskaini zioten. Gaztea zen eta, 'zergatik ez ?' esanez onartu
egin zuen.
Maletak prest zituen betiko moduan eta etxekoei agur esanez aireporturantz
abiatu zen. Bidaia luzea izango zena bazekien eta lehenengo Londresera joan
zen han gaua pasatzeko. Londresen atseden hartu ondoren, garaiz joan zen
aireportura, handik Singapurrera joateko. Baina, hegazkinera sartzeko
37
txartela ateratzera joan zenean, mostradoreko mutilaren hitz pare batek
zurtz eginda utzi zuten:
Bisadua mesedez!
Zer? Bisadua behar da Australiarako?
Bai, sentitzen dut baina bisadu barik ezin zara Australian sartu. Eta orain zer
egingo dut?
Bada, Londres hiriaren erdian dagoen Australiako enbaxadan lortu
zenezake.Badut denborarik joan, etorri eta hegazkina hartzeko?
Hiru ordu dituzu, lortzen baduzu lekua gordeko dizut ‐ erantzun zion gizonak
Joni lortuko ez zuela konbentzituta.
Une horretan Jonek ez zekien zer egin ere, baina saiatzeko prest zegoen.
Buruan tromila balu bezala zegoen, zer egin ez zekiela; metroa hartu eta
metroz joan, taxiz joan ... Hasieran metrorantz joan zen baina bat‐batean
atzera egin zuen eta taxia zela hobea pentsatu zuen. Aireportuko atetik
kanpora irten eta taxien ondoan goi‐mailako norbaiten txofer bat zegoen
beraren kepisa eta guzti. Gizontxoa ingeles‐ingelesa zen, Sherlock Holmes‐en
itxurakoa, argal‐argala, itxura ezin xelebreagoduna. Bere arazoa azaldu zion
eta honek bere poltsikorako diru pixka bat nahi zuenez, hauxe esan zion:
"200 liberaren truke joan eta etorri egingo dugu eta hegazkina hartuko
duzu".
Kontuak ateratzen hasi zen Jon eta azkenean onartu egin zuen garestiago
irteten zitzaiolako Londresen gaua igarotzea eta hurrengo goizeko hegaldia
38
hartzea. Han joan ziren biak ziztu bizian. Hain joan ziren presaka bada, gorri
zegoen semaforo baten ez gelditzeko, semaforoa utzi eskuinaldean eta
lorategia zeharkatu zuten. Jon mutu zegoen baina txoferrak lasai‐lasai esan
zion semaforoa gorri pasatuz gero isuna askoz ere handiagoa dela.
Heldu ziren enbaxadara eta txoferra atean geratu zen Hollywood‐eko
famatuei egiten dieten moduan, agerian zegoen ondo irakatsita zegoena.
Barrura sartuz batera, izugarrizko ilara aurkitu zuen eta Jon azkenengo jarri
zen, baina berehala ohartu zen lehiatilera heldu arte itxaron ezkero,
hegazkinari agur esan beharko ziola. Orduan, batzuei barkamena eskatu
besteei bere arazoa erdi azaldu eta ... Hartan horretan lehenengo jarri zen.
Aurpegia gorri‐gorri eginda zeukan, Londresen oso gaizki ikusia baitago
horrelako gauzak egitea. Orri batzuk betetzeko agindu zion lehiatileko
gizonak eta horretan zegoen bitartean, "non daukazu argazkia?" entzunez
batera, hotzikara sartu zitzation Joni. K.O. geratu zen. Kanpora irten eta
txoferrari kontatu zionean Jonen harridurarako hauxe esan zion:
Hala! Sartu autora! Goazen metro geltokira eta han behean dagoen "fast
picture machine " horietakoan aterako dugu argazkia !
Hala egin zuten. Di‐da batean argazkiak atera zituen. Dirua txoferrak utzi zion
txistinik egin gabe, Jonek ez baitzuen liberarik eta. Enbaxadara itzuli ziren.
Berriro ere barkamenak eta denetariko kontuak eta lehenengo jartzea lortu
zuen lotsa‐lotsa eginda.
Azkenean lortu zuen bisadu madarikatua ateratzea, eta gainera ordu bi baino
lehenago! Sinestezina! Aireporturako bidea hartutakoan, apur bat
lasaitxoaga, txoferra hizketan hasi zitzaion, adeitsua baitzen.
Zer? Eta nora zoaz ba? Australiara, lan kontuak direla‐eta.
39
Oh! Australia! Leku ikaragarria da, ezin politagoa. Ni egona naiz pasadan
urtean. 'Surfers paradise' izeneko kostalde ikusgarrian. Zergatik da ikusgarria?
Ba, surflarien paradisua da eta hotel politez josita dago. Hotel horietariko
batean Australiako kasinorik handiena eta luxuzkoena dago. Atera kontua,
errail lodi bakarreko trena du hoteletik hondartzaraino. Airean doa trena!
Luxuzko hotelik hotelera hondartzara heldu arte ... blablabla ....
Hortik aurrera Jonek ez zion gehiago entzun, beno entzun bai, baina ez zion
kasurik ere egin, gizonak larregi hitz egiten baitzuen. Autoaren eserlekuari
atzazalakaz oratuta joan zen Jon semaforoak ekiditeko bere metodoari
jarraitzen baitzion txoferrak, lorategiak gustuko balitu bezala.
Bat‐batean banketxe batean aurrean geratu zen eta, hortxe berton duzu
kutxazain automatikoa esan zion Joni. Dirua atera eta aurrera egin zuten.
Aireportura heldu zirenean, txoferrari esandakoa ordaindu ondoren, Jon
barrura sartu zen, baina txoferrak ere atzetik jarraitu zion maletekin, bere
bezeroak beste edozer behar bazuen berriro korrika irteteko prest. Baina
oraingoan dena ondo joan zen. Txartela ateratzera joan zenean lehengo
mostradorera, han aurkitu zuen Iortuko ez zuela uste zuen gizontxo bera,
igelaren moduko begiak dituela. Hitz bat esateko baino ez zen gauza izan: '
unbelievable '. Jezarleku bat baino ez daukat, primerakoa da eta
hegazkinaren lehenengo jezarlekua da, atsedena hartzeko pilotuari uzten
zaiona, baina hitza eman dizut eta orain ezin dut atzera egin. Txoferrari agur
esan eta Jon hegazkinera abiatu zen. Hamabi ordu nekagarri igaro ondoren
Singapurrera heldu eta hemen beste sei orduko egonaldiaren ondoren
Australiarantz abiatu zen. Berriro ere Australiaren mendebaldean lur hartu
zuen hegazkinak baina Jonek Ekialdera joan behar zuenez, azkenengo
txandari ekin zion. Hara heltzean, goizaldeko hirurak ziren eta ez zekien zer
egin, gaua hiri hartan igaro ala noia edo hala bere lekura joan. Autobusak eta
gidariak ikusi zituen han aurrean eta eurenganantz joan zen galdetzeko
40
asmoz, baina gizon bat hurbildu eta 'zatoz! autobusean hiru ordu baino ez
dira! ' esan zion. Beno ba, halaxe egin zuen, izan ere han denak ziren adeitsu
eta alaiak.
Jonek ez zekienez non zegoen hitzaldia eman behar zuen lekua, gidariari
erakutsi zion hotelaren helbidea. Lasai egon lagun, neuk esango dizut heltzen
garenean. Hiru ordu inguru pasa zirenean, gidariak ahots indartsuz "Surfers
Paradise" esan zuen. Jonek kasurik ere ez. Gidaria Jonengana hurbildu zen
eta, hauxe da zure lekua eta hori aurreko zure hotela esan zion. Aiba! Bere
Sherlock‐ek esandako hotel bera zen! Hantxe ikusten zituen 'Errail bakarreko
tren zuria' eta 'casino' ikaragarria. Hotelaren barnera sartu zenean
jauregiaren parekoa zen. Zurtz eginda eta sinetsi ezinik zegoen.
Londresen kasualitatez aurkitutako txofer batek esandako
hotelaren aurrean zegoen! Hain urrun joan arren istorioaren
hasierara bueltatu zen.
41
XV. IPUIN LEHIAKETA V. KATEGORIA
1. SARIA
Lana: “Itsasoko ezustea”
Egilea: Irati Enzunza Mallona Adina: 18 urte Herria: Fruiz
Euskal Herriko kostaldeko herri txiki‐txiki batean, bazen Peru deituriko gizon
bat. Bere gurasoak herri hartakoak ziren eta hogei urte zituenean, herriko
neska ederrenetako batekin ezkondu eta baserri izugarri batera joan ziren
bizitzera. Urte gutxi batzuk baino ez ziren pasatu lehenengo alaba jaio
zenerako eta jarraian etorri ziren hurrengo hiru seme‐alabak ere.
Peruren aita arrantzalea zenez gero, umetan oso gogoko zuen aita etxean
egoten zen denboraldietan berarekin orduak igarotzea itsasertzean eserita,
kaña eskuetan zutela, arraina noiz harrapatuko zain. Urteko gainerako
sasoietan, ama alboan izaten zuen arren, izugarri sumatzen zuen aitaren falta,
bere ikasgelako lagun gehienek guraso biak etxean izaten zituzten eta.
Denborarekin ohituz joan zen arren, oso gustuko zuen arrantza egitea eta
sarritan bakarrik joaten zen. Hondartzaren ezkerraldean oso lurmutur polita
zegoen eta arrantza egiteko toki ezin hobea zen. Astean hiru‐lau alditan
42
arraina eramaten zien etxekoei jateko eta seme‐alaba guztiak pozez
txoratzen jartzen zituen.
Urte batzuk igaro zirenean, txalupa txiki bat eraiki zuen eta eguraldi ona
zegoen arratsaldeetan kostaldetik gertu
nabigatzen ibiltzen zen. Batzuetan bere emazte
edo seme‐alabaren baten laguntza izaten zuen
arren, gehienetan bakarrik joaten zen. Itsasoan
arrantzan egiteak asko erlaxatzen zuen eta
aitarengandik hurbilago egongo balitz bezala sentitzen zen.
Uztaileko arratsalde bero batean, beste zereginik ez zuela eta, Peruk herriko
portu txikian txalupa hartu eta arrantzatzera abiatu zen. Kostaldetik zenbait
mila urrundu eta kaña bota zuen. Eguzkiak gogor jotzen zuen arren,
kostaldeko haize finarekin gustura sentitzen zen. Hain gustura, non iluntzeko
bederatziak heldu eta han jarraitzen zuen. Gaua hurbiltzen sentitu zuen baina
ilargia oraindik atera gabe zegoen. Egun hartan ez zuen ia arrainik harrapatu
baina bat‐batean ura mugitzen hasi zen eta arrainak laster kaña hartuko
zuelako itxaropena zuen. Itsasoa gero eta gehiago mugitzen hasi zen eta
arrain handi zuri bat ikusi zuela iruditu zitzaion. Asko poztu zen, familiari ilusio
handia egingo ziolako eta egun pare baterako jatekoa izango zutelako.
Halako batean, arrain handi hura itsasotik kanpora irteten hasi zen. Oso
kolore argia zuen eta izugarri handia zen. Arraina zela pentsatu zuena,
uretatik ateratzen hasi zen gauza zuri eta oso argitsua zen eta izutu egin zen.
Hura oihuka hasi zen, negarrez egongo balitz bezala, eta Peruk arrauna
eskuetan hartu zuen defendatzeko besterik ez zuelako. Itxura borobila zuen
gauza hura oihuka, amorratuta eta alde guztietarantz mugitzen zebilen eta
izugarrizko olatuak sortzen zituen. Peru oso izututa zegoen, horrelako
43
mugimenduekin bere txalupa txikia laster irauliko baitzen; baina ez zekien zer
egin. Badaezpada, ixil‐ixilik gelditu zen, arrauna eskuetan zuela, animalia hark
ikusiko ez zuela pentsatuz.
Baina halako batean, borobil erraldoi hark burua jiratu eta Peruri amorratuta
begiratu zion. Oso handia zen, kolore zuria eta oso begi handiak zituen.
Uretako dragoi edo herensuge bat zela pentsatu zuen eta bere garrasiek
edonor utzi zezaketen beldurtuta. Zerbait gertatzen zitzaion baina Peruren
errua al zen? Zer gertatzen zen?
Mutila ikustean uretako animalia hura pixka bat urrundu egin zen, hura ere
beldurrak jota balego bezala. Biak elkarri begira geratu ziren eta gauza zuri
hark aurreko guztiak baino oihu ozenago bat egin ondoren, negarrez hasi
zen. Ibai txikiak balira bezala erortzen zitzaizkion malkoak begietatik. Peru
zur eta lur zegoen, ez zekien zer egin, zer zen hura eta zer gertatzen zitzaion.
Astiro‐astiro arrauna uretan sartu eta etxerantz joatea erabaki zuen. Baina
gaua oso iluna zen eta ez zuen ezer ikusten. Zegoeneko denbora asko pasatu
zen ilundu zuenetik eta, ilargia eta izarrak atera gabe zeudenez, ezin zuen
aurrerantz joan, ez zekien kostaldea non zegoen. Itsu geratu izan balitz
bezala sentitzen zen, dena beltz ikusten zuen, animalia zuri hura izan ezik.
Beldurraren beldurrez, alde baterantz arraun egiten hasi zen. Bat‐batean
animalia hitz egiten entzun zuen. Negarrez jarraitzen zuen baina Peruri
zerbait esan zuela iruditu zitzaion. Peruk burua jiratu eta piztiak honela esan
zion:
‐Lagundu, mesedez. Ez dakit zer egin dudan, ez dakit zer gertatu
zaidan, baina ez dut hemen egon nahi.
44
Animalia zintzoa iruditu zitzaionez, Peruk laguntza eskaintzea erabaki zuen.
Berarengana hurbildu zen eta ea zer gertatzen zitzaion galdetu zion. Besteak,
hau erantzun zion:
‐Eskerrik asko gizona, benetan, eskerrik asko. Uste nuen ni bezalako
pertsonaia handi bat ikusita izutu eta alde egingo zenuela baina zure laguntza
behar dut. Oso istorio luzea eta zaila da azaltzeko. Ni ez naiz animalia urtarra,
ez naiz inoiz uretan bizi izan. Igerian badakidan arren, ez da hau nire etxea eta
hemendik ateratzen lagundu behar didazu. Ez al zara konturatu oraindik
ilargia eta izarrak atera gabe daudela? Iluntasuna nagusi dela? Ba, nire errua
da. Nigatik ezin duzu etxera bueltatzeko bidea aurkitu eta nigatik dago zerua
horren ilun.
‐Lasaitu zaitez, nik lagunduko zaitut. Baina nola esan dezakezu hori,
zergatik da zure errua?
‐Ni ilargi andrea naiz. Badakit sinestezina dela baina hala da.
Dagoeneko bi ordu eraman beharko nituen zeruan, nire etxean, baina ez da
hala. Izan ere, itsasoa da nire ispilua eta normalean urrunetik begiratzen
dudan arren, gaur eguerdian larregi hurbildu naiz ispilura eta itsasora erori
naiz.
Ilargia negar batean hasi zen. Peru zeharo harrituta zegoen. Ilargia bere
begien aurrean? Eta honela esan zion:
‐Lasaitu zaitez, zer egin behar dudan esaten badidazu, nik lagunduko
dizut. Eta galdera bat, horregatik ikusten zaitut hain argitsu eta zuri bakarrik?
45
‐Noski –erantzun zion ilargi andereak‐ Ez zitzaidan inoiz horrelakorik
gertatu eta nire amonak idatzitako liburu batean irakurri nuen, gure ispilua
den itsasora asko hurbiltzea oso arriskutsua dela. Hala ere, probatu egin nahi
nuen eta begira zer gertatu zaidan. Ez dut gehiagotan horrelakorik egingo eta
nire etxera bueltatu nahi dut. Baina arazo bat dago. Nik gizakiekin bakarrik
hitz egin dezaket eta etxera bueltatzeko arrain guztiak elkartu eta gorantz
indar eginez ni zerura bultzatu behar naute. Ados bazaude, arrainak deituko
ditut eta zuk azaldu zer egin behar duten.
‐Bai, noski, horixe egingo dut. Gainera horrela gaia pixka bat argitu eta
neu ere etxera bueltatu ahal izango naiz. Baina zuk badakizu gizakiok ere ezin
dugula arrainekin hitz egin, ezta?
‐Bai, badakit. Baina hori egoera arruntetan bakarrik gertatzen da. Zuk
ni ukitzen banauzu, arrainekin hitz egiteko gaitasuna lortuko duzu.
Peruk orduan ilargi anderea ukitu zuen. Ilargiak arrainak deitu zituen doinu
berezi bat abestuz. Bat‐batean arrain pilo batek txalupa inguratu zuen.
Milioika arrain baino gehiago zeuden han, eta mota guztietakoak gainera,
hura izugarria zen. Baina benetan harrigarriena arrainek heldu ahala Peru
agurtzen zutela zen. Denek esaten zioten kaixo edo zer moduz? Arrain
guztiak bertan zeudela ikustean, Peruk egin beharrekoa azaldu zien. Guztiek
batera Ilargia zerurantz bultzatu behar zuten Peruk hirura arte
zenbatutakoan. Horrela egin zuenean, guztiek kasu egin zioten eta arrain
denak batera ilargia bultzatzen hasi ziren. Ilargiak hasieran zuen aurpegi
tristea alaitzen hasi zen eta gutxika‐gutxika itsasotik aldendu zen. Bidean
zihoala Peruri eskerrak eman zizkion eta ez zuela inoiz ahaztuko zin egin zion.
Azkenean, Ilargia zerura heldu zen eta bere tokian kokatu zen; arrainak ere
46
sakabanatzen hasi ziren eta, argitasuna nagusitu zenez, Peruk etxerako bidea
hartu zuen. Zeharo harrituta zegoen, gertatutakoa sinesgaitza zen.
Etxera heldu eta familiakoak kezkatuta zeuden arren, etxeko gizonak
gertatutakoa kontatu zuenean sinetsi ezinik geratu ziren. Ilargiaren tokia
zeruan dago eta gu zaintzea du helburu baina berak ez du ahaztuko Lurrean
bizi izan zuen esperientzia eta Peruk emandako laguntza. Horregatik, egun
hartatik aurrera, edozein itsasotan Ilargiaren erreflexua ikus dezakegu bera
noizbait gurekin egon zela gogoraraziz.
47
XV. IPUIN LEHIAKETA V. KATEGORIA
2. SARIA
Lana: “Berunezko soldadutxoa”
Egilea: Mirari Argiarro Zamakona Adina: 25 urte Herria: Gamiz‐Fika Bazen behin, orain dela urte nahiko, noiz bideojokoak, telefono mugikorrak
eta ordenagailuak existitzen ez ziren. Garai horretan, liburu, puzzle eta
panpinak oparitzen zizkien normalean Olentzerok umeei. Ikastolarako margo
eta koadernoak ere, baina Eraizeri jolasak ziren gehien gustatzen
zitzaizkionak.
Urte horretan Olentzero, nahiko ondo portatu zent eta kutxa urdin bat
utzi zion zuhaitz azpian. Urdina zen, eta lazu txiki bat zuen goikaidean.
Eraizek ez zekien zer aurkituko zuen irekitzerakoan, eta hura izan zen
sorpresa, berunezko 14 soldadutxo ikusi zituenean Pilo gustatzen zitzaizkion
soldadutxoak eta 14 egonda, bere arreba Udanerekin gudetara jolasteko
kopuru bikaina iruditu zitzaion. Banaka atera zituen, bakoitza alde guztietatik
begiratuz, bueltak emanez. Guztiak ezberdinak ziren: traje gorria, urdina,
berdea, beltza, marroia... Armak ere ezberdinak ziren. Saina, bazegoen guztiz
ezberdina zen soldadutxo bat. Bere trajea gorria zen, beste biren modukoa,
48
baina hanka bat zuen faltan. Zer gertatu zitzaion soldadutxu honi? Gerrate
baten galdu zuen? Istripu baten?
Askok pentsatuko duzue; " Badakit nor den soldadu hau Ume baten
leihotik erorita, paperezko itsasontzi baten, hiriko estolda guztietatik
abentura bidaia bat egiten zuena, arrain baten sabelean amaitzeko". Ba ez, ez
da istorio horretako soldadutxua hau. Izan ere, hainbat soldadu herren daude
mundu osoan zehar, eta bakoitzaren istorioa ezberdina da.
Frantziako iparraldean jaio zen Jerome, soldadua. Beno, soldadu nagusi egin
zenean. Gaztetan, Normandiako Vire herrixkako eskolan ikasten zuen;
matematikak, hizkuntza, geografia... Hau da, guk ikasten ditugunak, baina
frantsesez, noski. Eskola amaitzerakoan, aitak, zapata dendan lan egitea
proposatu zion, baina ez, berak soldadu izan nahi zuen, irratian entzuten
zituen heroien moduan.
Soldadu eskola baten sartu zen, Parisetik hurbil. Bertan, lagun asko egin
zituen, eta oso ondo pasatzen zuen; jolas asko egiten zituzten; lurretik
arrastaka ibili, soka tira, lasterketak, aurpegia margoztea... Baina, Jerome‐ri
gehien gustatzen zitzaiona orratz magnetikoarekin orientatze jolasak egitea
zen. Basotik galduta, iparrorratz bat erabilita, altxor bat aurkitu behar zuten.
Oso ondo pasatzen zuen bere kide Jeremyrekin hau egiten.
Arratsalde baten, soldadu eskolako zuzendariak, eskolako 20 ikasleri zakua
prestatzeko eskatu zien. Bidaia bat egin behar zuten Afrikan dagoen Somalia
herrialdera, bertan guda bat hasia zelako. Somaliara heldu ziren eta beste
herrialdeetako soldaduekin bildu ziren. Plan bat prestatu behar zuten soldadu
somaliarrak garaitzeko, bakea berreskuratzeko asmoz.
Soldadu eskola horretan izan zen, eskutan hartu zuen lehen arma. Zuhaitz
baten kontra egin behar zuten tiro, ikasteko, gero somaliar soldaduak
49
erabiltzeko. Beldur ikaragarria sentitu zuen Jeromek. Olio ipurdia jarri zitzaion
ere.
Une horretan, Jeromek argi ikusi zuen, ez zuela soldadu izan nahi, ez zituela
pertsonak hil egin nahi, eta jendea beste modu baten laguntzea erabaki zuen.
Gaualdean, zakua hartu eta atea itxita zegoenez, leihotik salto egin zuen, eta
errepidera abiatu zen. Hiruzpalau orduz ibili ondoren, Kenyarantz zioan gurdi
bat Ikusi zuen, eta harantz habiatu zen gidari eta beste lau bidaiariekin. Lau
egun bidaiatu ondoren, Masai Mara‐ra heldu zen; Mamantu, Sumu, Kalilu eta
Karibu.Bidaian zehar kontatu egin zioten, haiek ere gudariak zirela, baina
haren herrixkan, masai‐maran, gudak ez zirela armekin egiten, eta ez zirela
pertsonak erahiltzen.
Masai gudariak pertsonak babesten zituzten, lehoiak etortzen zirenean.
Etxeak eraikitzen laguntzen zuten. Ibaitik ura bildu eta herrixkara ekartzen
zuten. Behiak eta ardiak zaintzen zituzten. Masai bizitza askoz gehiago
gustatzen zitzaion Jeromi. Gainera Afrikako paisaia liluragarria zen. Argiak
kolore eta distira berezi bat zuen bertan.
Giro magikoa zen hura.
Egun baten, errekatik zetorrela, zarata arraro bai entzun zuen bere atzetik
Arinago ibiltzen hasi zen, beldurrez, bera ez baitzen oso lehoi hiltzaile ona.
Arin, arin, arin.. bere izena entzun zuen eta Pumi Erori egin zen!
- Ai, ai, ai! Hanka apurtu dut! Ai, ai, ai!‐ zioen jeromek
- Zergatik alde egiten duzu? Oihuka ibili naiz, laguntzarik behar
zenuen galdetzeko!‐ esan zion Kaliluk, bera baitzen atzetik
zetorrena.
50
- Ai, ai, ai! Lagundu iezadazu mesedez, hanka apurtu dut!
Afaltzera Una! ! !
Bat‐batean, esku batek, Jerome hartu zuen eta leku urdin bitxi baten sartu
zuen. Bere atzetik, beste toki ezberdinetatik zetozen bere antzeko soldaduak
agertu ziren.
kutxa urdina 22 urtez egon zen itxita. Soldadu hori apurtu eta armairuan
gorde zituen guztiak, beste gauza politagoak zituelako jolasteko. Kutxa
urdina, han geratu zen, ondo gordeta.
Orain dela bi aste, ganbaran aurkitu zuen amak garbiketa egiten ari zela. Ai
zelako sorpresa. Haietaz benetan ahaztu zen. Txikitan horrenbeste ordu bere
soldaduekin, istorioak asmatzen, arrats hotzak pasatzen eta, haietaz ahaztu.
Eraizerentzat opari polita izango dela uste dut‐ pentsatu zuen aita Unaik. Eta
kutxa urdina garbitu, lazua jarri, eta zuhaitz azpian jarri zuen gau hartan.
51
XV. IPUIN LEHIAKETA V. KATEGORIA
3. SARIA
Lana: “Gertaera latza”
Egilea: Ziortza Arrien Orbe Herria: Meñaka
Hamabi urte bete berri ditut, eta oso pozik nago. Kivu herrialdean bizi
naiz. Etxean asko gara: ama, aita, sei neba‐arrebak eta amona. Asko maite
dut amona. Aita mendira joaten denean lanera eta amak janaria egiten duen
bitartean amonarekin egotea dut gustukoen. Asko ikasi dut berarekin, nahiz
eta eskolara inoiz ez den joan. Amonak babestua bizi izan naiz. Lagunek eta
familiak babesten naute. Euria egiten duenean ipuinak kontatu ohi dizkit.
Amonak dio, mendien beste aldean, hiru egunetan edo, laku eder bat
dagoela, eta bertako ura edan ezkero, betiko zoriontsu izango garela. Ez dut
ezagutzen laku hori, baina handia egiten naizenean, nire lehenengo
bidaiaren helmuga izango da. Amona ere nirekin eramango dut.
Iragan dira bi ikasturte nire lehenengo eskola egunetik, eta bitartean
asko ikasi dut. Idazten eta irakurtzen moldatzen naiz, eta matematiketan ere
abileziaz aritzeko trebetasuna hartu dut. Andereñoak dio asko aurreratzen
ari naizela, eta etorkizun oparoa dudala zain. Uda honetan ordea, lan egin
52
behar dut. Aitari amaitu zaio zuen diru apurra, eta datorren ikasturtean
berriz ere eskolara joan nahi baldin badut, udan lan egin beharko dudala
esan dit. Nik harro‐harro lagunduko diot, gizonek egin ohi duten modura.
Hurrengo hilabeteak gogorrak izan ziren. Gu menditik lurra ateratzen
ibiltzen ginen, eta ostean
gizonek bertatik ateratzen
zuten. Ez dakit zer zen, baina
badakit oso preziatua zela.
Olivierrek eta nik ez genuen
hitz egiteko aukera handirik
izaten, baina aukera txikienak
ere ondo aprobetxatzen
genituen. Gure ametsez hitz egiten genuen. Nik esan nion hurrengo
ikasturtean berriz ere eskolara joan nahi nuela, eta handitan mendiez beste
aldeko lakura joango nintzela. Hark ez zidan gauza handirik esaten. Urte
asko zeramatzala lanean bertan eta… Beldur zen nire bizitza bertan igaroko
ote zuen. Eskolara joan gabekoa zen, eta zekien gauza bakarrenetarikoa
menditik lurra ateratzea zela esaten zuen. Nik ez nuen hala uste. Olivier
mutil jakintsua zen. Berak bazekien noiz egingo zuen euria, txoriek noiz arte
lo egiten zuten, nortaz fidatu gintezkeen eta nortaz ez… Berak asko zekien.
Gogoan dut Olivier negarrez ikusi nuen egun hura. Lanean nenbilen, nire
pentsamenduetan murgilduta, mendi barrenetik lurra ateratzen, burua
altxatu eta Olivierren begi distiratsuak ikusi nituenean. Gaua etxean pasatu
zuen. Aurpegia zuri‐zuri zeukan. Ukabila amorruz estutzen zuen eta
begietatik malko zaparrada ez irteteko alferrikako ahaleginak egiten ari zen.
Ustekabean harrapatu ninduen egoera hark. Hasieran ez nion ezer galdetu
53
baina bere begiradak ez zuen ezer onik adierazten. Entzutera nindoana
benetan latza zen.
“Anaiari bisita egitera nindoan, bidean mutil gazte bat aurkitu dudanean.
Hizketan hasi zait. Nik hasieran ez diot kasurik egin. Berak hizketan jarraitu
du, eta niri segika hasi da. Gelditu egin naiz. Agian galduta egongo zen, baina
bertakoa zirudien. Eta laguntzeko prest nengoen. Nor naizen galdetu dit,
nongoa naizen, zenbat urte ditudan, non bizi naizen, nora nindoan… Tipi‐
tapa, korrikan bukatu dudan arte. Mutila nire atzetik zetorren, basoan sartu
naiz, eta bat‐batean esku batek besotik heldu nau. Indar handiz heldu nau
eta ezin izan dut ihes egin. Lurrera bota nau, eta nire gainean jarri da.
Garrasika hasi naiz, eskuarekin ahoa estaliz isildu egin nau. Hortik
aurrerakoa… Ez dut ondo gogoratzen. Amaitu denean mutilak inori ezer ez
esateko esan dit, bestela nireak egingo duela. Zartako batez lurrean utzi nau
berriro.”
Olivierren arreba berriz etxean zegoen. Gertatutakoaren berri soilik bere
nebak izan zuen, eta ez bata ez bestea ez ziren ausartu etxekoei ezer
kontatzera. Baina Olivierrek argi utzi zion arrebari, egunen batean tipo hori
aurkitzen bazuen, akabatu egingo zuela. Bitartean bisitak debekatu zizkion.
Ez zion mendira bakarrik joaten utziko, ezta pentsatu ere!
Ikasturte berria hasita zegoen, baina nik mendian jarraitzen nuen. Aitari
galdetu eskolara berriz noiz bueltatuko nintzen, eta berak beti laster
erantzuten zidan. Ez zuen beste erantzunik. Dirua aurrezten zuenean,
hurrengo hilabetean edo bihar bertan izan zitezkeen erantzun posibleak
54
baina berak laster esan zidan. Egunak ordea aurrera zihoazen, eta laster hori
inoiz ez zela iritsiko pentsatzen hasia nintzen.
Asteak igaro ziren. Olivierrekin gero eta konfiantza gehiago hartuz
nindoan eta azkenean lagun handiak bihurtu ginen. Askotan berak
laguntzen zidan zuloa egiten, eta beste batzuetan neuk laguntzen nion…
Eta atsedenaldiak berbetan ematen genituen. Nire lehengusua bailitzan
ibiltzen nintzen berarekin. Bere arreba jada ez zen bisitan etortzen, eta
eskerrak, bestela oso urduri jarriko nintzen. Egia da bere bisitak barealdia
bezalakoak zirela ekaitzaren erdian, baina gertatu zitzaiona berriz gerta ez
zekion nahi nuen, eta horregatik lasaiago sentitzen nintzen herrian geratzen
zela ikusita. Gertakizun latz hartaz geroztik ez nuen berriz ikusi, baina
noizean behin gutun bat bidaltzen zidan, herriko kontuez hizketan, bera
neba zaintzeko eskatzen… Hirurotatik gazteena zen arren, guztion artean
arduratsuena eta argiena bera zen, eta nik asko estimatzen nuen.
Laugarren hilabetea mendi honetan. Egun euritsua bezain gogorra izan
da gaurkoa. Ez dut indarrik, hankak dardaraka ditut, eta ezin dut nire
begietatik malkoak isurtzea ekidin. Lanean aritu gara goiz osoan zehar jo eta
ke. Tunel estu‐estu bat egin dugu mendian barna, barru‐barruko lurra atera
ahal izateko. Ni sartu naiz lehenengo, ostean Olivier, gero ni ostera ere, eta
jarraian bera. Txandaka ibili gara, nagusiak arin ibiltzeko esan baitigu, eta
azkarren ibiltzeko modurik onena txandakatzea zelakoan, hala aritu gara.
Bera, ni, ostera ni, gero bera, ni eta bera. Ez da gehiagorik izan. Tximista
batek zuhaitz bat zatitzen duen moduan zauritu da nire bihotza. Bularrean
ikaragarrizko presioa sentitu dut. Ezin nuen ulertu. Nik ateratako lurra
gizonei ematetik bueltan, mendiak Olivier nola irentsi duen ikusi dut. Sentitu
egin dut. Segundo pare bateko kontua izango zen, baina amaiezina iruditu
55
zait niri. Mendiaren hegal bat maldan behera abiatu da, buztinezko erreka
bat osatuz, eta bertan joan da Olivier ere, igerian ez zekien arrainaren
antzera. Debekatu egin didate bere atzetik joatea, eta esku batzuek estu
heldu naute, ihes egin ez dezadan.
Bakarrik nago. Aita apenas egunean behin edo birritan ikusten dut.
Lanean bakarrik aritzen naiz, eta beldur naiz. Olivier mendiak irentsi zuen.
Inoiz ezagutu dudan bere adineko mutilik azkarrena zen, eta mendi batek
irentsi du. Bitartean guk lanean dihardugu, herritik urrun, eta okerrena da ez
dakidala zertarako!
Gaur atsedenaldian aitak papera eta boligrafoa lortu dizkit, eta gutuna
idazten hasi naiz. Ez nekien nola hasi. Ez nekien ondo idatziko nuen ala ez,
baina gertatutakoa Cecileri kontatu beharra neukan, hala sentitzen nuen.
Inor ez zen herrira jaitsi, eta Olivierren familiak ez zuen gertatutakoaren
berririk. Ez dut gaur amaitu, ez dut asti nahikorik izan, baina bihar derrigor
amaitu behar dut. Olivierren familiak gertatutakoaren berri izan behar du,
eta inork ez duenez horretarako asmorik, neuk
idatzi beharko dut gutuna. Ez dakit herrira nork
eraman ahal izango duen, baina lortuko dut
hala edo hola gutuna Cecileren eskuetara
heltzea. Negar egin dut. Aitak ikusi egin nau,
baina ez dit ezer esan. Ez da ausartzen
erantzunaren beldur delako, edo agian ez dio
garrantzirik ematen. Bakarrik sentitzen naiz.
Gutunak hau dio: “Chris naiz eta hamabost urte ditut. Kivu herrialdekoa naiz. Bi urtez joan naiz eskolara, bertan idazten eta irakurtzen ikasi dut.
56
Nire ametsa mendiez beste aldeko lakura joatea da. Nire amona ere eramango dut, nirekin dago-eta! Atzo hil nintzen lehenengo aldiz. Ez dut nahi bigarrenez hil. Mendian ari nintzen, bere erraietatik lurra ateratzen. Hasierako hilabeteetan ez bezala, banekien zer balio zuen ateratzen ari nintzenak, eta zer balio nuen nik. Goizean, lanean nenbilela, eguzkia ezkutatu, lainotu eta euria hasi zen. Bat-batean izugarrizko zaparrada hasi zen. Mendi barrenetik lehenbailehen irten behar izan nuen badaezpada, eta argitasunaren atzetik nindoala, bularrean ikaragarrizko presioa sentitu dut. Dena ilundu da. Besoak alde batera eta bestera egiten zuen. Harri baten kolpea nabaritu dut belaunean lehenengo, eta hortik aurrera ezer gutxi Lurra, lurra besterik ez.
Koltana ateratzen aritu izan naiz hiru urte luzez. Lagunaren heriotza ezagutu dut, mendeku gosea eta eskolarik gabeko mundu ustela. Olivier eta nik ateratako lurretik koltana ateratzen zuten gizonek, eta gero bertatik tantalioa bereizten zen. Telefono mugikorretako bateriak, kotxeko piezak, etab… egiteko. Oso ona omen zen jendearen bizi kalitatea hobetzen duten tresna horiek egiteko, eta tira, inor ez zen gutaz arduratzen. Isilpean gordetzen gintuzten. Isilpean sufritzen jarraitzen dugu, eta estatu aberatsek, beraiek demokrata izenaz definitzen direnek, ezkutatu egiten gaituzte. Hobe baita hamar urteko ume bati ikaragarrizko sakelakoa erostea, hamar urteko gurelako ume bati hezkuntza eskaintzea baino. Zer da ba, hezkuntza txabola batean bizi den ume batentzat. Etorkizuna?? Olivier