ERRENTERIA

2013-2014

KONTSUMO JASANGARRIA

Zer da kontsumoa?Kontsumitzearen edo gastatzearen akzioa da, bai energia, elikagaiak edo beste ondasunak direla.

Eta kontsumo jasangarria?Aurrekoan aipatzen diren gauza berdinak egitea suposatzen du baina ingurumena kontutan hartuz ahalik eta gutxien kaltetuz. Horretaz gain irizpide etikoak izan behar ditu oinarri.

KONTSUMO JASANGARRIA

Erosten dugunean norbanakoaz haratago doazen alderdiak kontuan hartzeko eskatzen digu kontsumo iraunkorrak.Gauza asko behar ditugula iruditzen zaigu. Baina ohiturak aldatzen hasi behar dugu! Gure buruari ondorengo galderak egin behakro genizkioke.

-Benetan behar al dut produktu hau?-Non sortu dute produktu hau?-Hondakin ugari sortuko al ditu produktu honek?-Giza baldintza egokietan sortu al da produktua? -Ingurumena errespetatu al dute produktu hau sortzeko?-Produktu honen bizitza amaitu al da?-Nola murriztu dezaket ur eta energia kontsumoa?

KONTSUMO JASANGARRIA

Mundu guztiak euskaldunok bezela kontsumituko balu, 5 mundu beharko genituzke.

Zer geratzen da besteentzat?

Zer dago gure esku?

Zu, irtenbidearen zati zara!!!

HONDAKINAK

Naturak, beharrezkoak ditugun lehengaiak eskeintzeko eta gure hondakinak asimiltzeko duen gaitasuna: MUGATUA da.

HONDAKINAK Nondik lortzen dira produktu guzti hauek egiteko lehengaiak?Eta gero hondakin horiek, nora doaz?

Orain arte, produktuen bizi zikloa prozesu lineala zela uste genuen.

HONDAKINAK

Gaur egun, berrerabilpena eta birziklapenari esker, produktu baten bizitza luzatu eta bizitza bat baino gehiago izan ditzakela dakigu.

Erauzketa Produkzioa Banaketa Kontsumoa Deuseztatzea

2012. urtean Errenteriako biztanle bakoitzak eguneko 0.94kg hondakin sortu zituen (Mankomunitatean bataz beste 1,3kg biztanleko) Egia da hondakin guzti hauek ez dutela zabortegian bukatzen, zati bat gaika biltzen delako.

2011ko birizklapen tasa % 31.3koa izan zen.

HONDAKINAK

Nahikoa al da ???

HONDAKINAK

Sortutako hondakin Kg-ak jetsi da azken urtetan.

Gaur egun 0,94kg sortzen ditugu egunean biztanleko eta sortzen zen zabor guztiaren %31,3 birziklatzen da.

Gehiago birziklatu eta hondakin gutxiago sortu behar dugu!!

Birziklapen tasa ere jetsi da azken urtetan.

HONDAKINAK Nola hobetu birziklapen tasa

Gure zabor poltsa:

%40 MATERIA ORGANIKO KONPOSTAGARRIA

Materia organikoari irteera egoki bat eman nahian, auzokonposta guneak ipiniko dira ERRENTERIAN. Oraingoz: Agustinas, Gaztaño eta Fanderian.

%10-20 ERREFUSA

%40-%50 GAIKAKO BIKETARAKO EGOKIA (ohialak, papera, ontziak, beira…)

MURRIZTU

BERRERABILI

BIRZIKLATU

HONDAKINAK

ENERGIA

Jakingo al zenuke esaten, hatz bakarra mugituz, egunean zenbat aldiz pizten duzun argia, ordenagailua, telebisa, bideoa, DVDa, musika ekipoa, bideokontsola…?

ENERGIA

•Ez dira agortzen•Ez dituzte hondakin kutsakorrak sortzen

Adibideak:Energia eolikoaEguzki energiaItsas energiaEnergia hidaulikoaEnergia geotermikoaBiomasa

•Agortzen dira•Hondakin toxiko eta kutsakorrak sortzen dituzte

Adibideak:IkatzaPetroleoaGas naturalaEnergia nuklearra

ENERGIAENERGIA BERRIZTAGARRIAK

ENERGIA EZ BERRIZTAGARRIAK

Zenbat energia kontsumitzen dugu bakoitzak urtean eta zertan?

ENERGIA

Zer egin dezakegu kopuru hau murrizteko?

ENERGIA

• Tresnak stand by egoeran ez utzi.

• Kontsumo baxuko bonbilak erabili.

• Ordenagailuetan pantailak itzali.

Energia ugari kontsumitzen dugu gutariko bakoitzak!

ENERGIA

Zenbat argi pizten dira munduan gaua iristean...

Errenterian oraingoz, Zerbitzuen atalak

bakarrik jeitsi du energia kontsumoa.

Herritarrok lana dugu! autoa gutxiago erabili

eta etxean, energia gutxiago kontsumitu!!

Kontsumo altuak eta kontsumitutako energia motak ondorioak ditu…

ENERGIA

Mugikortasuna da energia gehien kontsumitzen duena.

Mugikortasunak sortzen du berotegi efektuko gas gehien (CO2) baina…

Adi! Bizitegiak dira 2.kutsatzaileenak

Energia gutxiago kontsumitu=gutxiago kutsatu

ENERGIAREN AZTARNAEnergia batzuk (gasoleoa…)kontsumitzearen ondorioz kutsadura handia sortzen da zuzenean eta zeharka.

ENERGIA

Itsasora isuriak

Zulaketak

Kotxeen kutsadura

Biodibertsitatea kaltetu

Habitata suntsitu

Osasunean eragin, aldaketa klimatikoa…

PETROLIOA

LEHEN ORAIN

ENERGIAENERGIA BERRIZTAGARRIA ERRENTERIAN

-Kontsumitzen den energiaren %0,51 a bakarrik da energia berriztagarria.

GOGORATU!!! Energiarik merkeena eta garbiena kontsumitzen ez dena da.

• Kaleko Argiztapenean, bonbilak hondatzean efizientzia energetiko handiagoa duten beste batzuengatik aldatzen dira.

• Herriko ia semaforo guztiek LED argiak dituzte.• Azken urteetan eguzki panelak ipini dira

(eskoletan,eraikuntza publikoetan…).

ENERGIA Zertan dabil Udala?

Etxeetan horrenbeste energia ez gastatzeko lanean dabil Udala

URA

URAUra edatea, dutxatzea, sukaldatzea, ureztatzea…

Hain da erreza iturria irekiatzea eta momentu oro ura edukitzea!

URA ALTXOR BALIOTSUA ETA MUGATUA DA.

urtea

URAAñarbe arduratzen da ur garbia banatzeaz (Añarbeko urtegia eta ur garbien araztegia-Petritegi) eta ur zikina kudeatzeaz(ur zikinen araztegia-Loiola).

2000. urterarte Añarbek banatutako ur kopurua igotzen joan zen eta urte horretatik aurrera asko jeitsi da.

URAErrenteriako biztanle bakoitzak egunean: 130 litro kontsumitu zituen 2011. urtean. (2000.urtean 193 litro)

XX. mendean munduko biztanleria hirukoiztu egin da, ur kontsumoa

berriz 6 aldiz handitu da.

Beste kontsumo batzuk:

Bartzelona 116 l/egun

Paris122 l/egun

New Delhi172 l/egun

Tokio320 l/egun

New York503 l/egun

Pekin666 l/egun

URA ERABILI ONDOREN, NOLA ITZULTZEN DUGU NATURARA?

URA

KONTSUMITZEN DUGUN URAREN IBILBIDEA

Urtegia

Ur garbien araztegia

Ur zikinen araztegia

Errekatik

Errenterian sortzen den ur zikinen erdia baino gehiago PAPRESAK sortzen du.Papresa

URAEtxeko ur kontsumoa:

%37

%32

%16

%2

%13

URAGarbigailua 100-200 litro

Ontzi garbigailua 20-30 litro

Ontziak eskuz txorrota zabalik 100 litro

Bainualdia 250 litro

Dutxa, 5 minutu 50 litro

Eskuak garbitzea 2 litro

Zisterna 10-15 litro

Janaria prestatu - Edan 5 litro

Autoa makinaz garbitu 35 litro

Autoa mangeraz 10 minutu 200 litro

Txorrota irekita, minutuko 12 litro

Hortzak garbitu txorrota zabalik 7 litro

URA• Ba al zenekien komuneko zisternek pulsadore bikotza

dutela? Egoera bakoitzaren aurrean behar duzun ur kopurua erabiltzea baimentzen dizu.

• Ontziak xaboitzen edo/eta hortzak garbitzen dituzunean iturria isten ohitutzen bazara, litro asko aurreztuko dituzu.

• Ur tanta bat segunduko 30 litro ur dira eguneko. Hobe dugu tantaka dagoen iturri edo zisterna hori konpontzea!

TEKNOLOGIA BERRIAK

TEKNOLOGIA BERRIAKZenbat denbora igarotzen duzu telebista aurrean?

Eta ordenagailu aurrean?

Eta bideo jokuekin?

Teknologien abantailak

• Bizimodua errezten digute egunerokotasunean.• Informazio mordoa eskuratu eta konpartitu daiteke.• Entretenimendurako eskaintza handia dago.• Aparatu bakar batek funtzio ugari ditu.• Oso urrutiko pertsonekin komunikatu gaitezke oso azkar.

TEKNOLOGIA BERRIAK

Teknologiek sekulako abantailak

eskaintzen dituzte. Erabilpen

egokian dago gakoa!

Teknologien desabantailak

• Denbora gehiegi eskaintzen zaie, ikasketei edo hizketaldiei denbora kenduz.

• Arazo fisikoak sortu ditzakete (bista, bizkarreko minak…)• Indibidualismoa eta isolamendua dakarte.• Adikzioa sortzen dute.• Gastu handia eta hondakin ugari suposatzen dute.

TEKNOLOGIA BERRIAK

Publizidadeak eta presio sozialak beti “puntako modeloa” erostea bultzatzen gaituzte. Mugikor modernoena, azken bideojolasa, musika aparagailu txikiena…

Baina…benetan behar al ditugu produktu guzti horiek?

Ba al dakizu nola sortzen diren?

Eta zaharkitu edo hondatu ondoren zer gertatzen da beraiekin?

TEKNOLOGIA BERRIAK

Dispositibo elektronikoek metal

ezberdin ugari dituzte. Hauetariko batzuk oso

urriak dira eta 3.munduko lurretan

aurkitzen dira gehienak.

1.munduan erabiltzen dugun teknologiaren zabortegia 3.mundua da.

Ez dira 1.munduan gordetzen, oso toxikoak direlako.

Gailu elektronikoak NONDIK datozen eta NORA doazen jakinda, gure “beharrak”

gehiago kontrola beharko genituzkela pentsa dezakegu

DESESPERATUTA NAGO! NESKA BATEKIN EGIN BEHAR NUEN TOPO, AUTOA HEMEN UTZI ETA LAPURTU EGIN DIDATE. NERE GAUZA GUZTIAK BARRUAN ZEUDEN!

IA… LEHENGO TELEFONOZ DEITU ZAZU, TORI

NERE…

EZ DAKIT BERE ZENBAKIA, MUGIKORREKO AGENDAN NEUKAN!

LASAI, ETORRIKO DA! NON GERATU ZEHATE ZEHAZKI?

EZ DAKIT! GPS-AK GIDATZEN NINDUEN

BENO, HEMENDIK ELKARTU BEHAR BAZINATEN…AGIAN

IKUSIKO DUZUE ELKAR!

EZ DIOT AURPEGIA INOIZ IKUSI, INTERNET BIDEZ

EZAGUTU DUT!!

“Beldur naiz teknologia giza interakzioari aurre hartzen dion egunaz, orduan, alu belaulandi

bat izango du munduak”

Albert Eisntein

HIRITAR DIGITAL ARDURATSUAK

SARE SOZIALAK

TEKNOLOGIA BERRIAK

•Egunean 30 minutu eskaintzea nahikoa dela diote adituek.

•Ez da etikoa besteen argazkiak igotzea beraien baimenik gabe.

•Ez dira datu pertsonalak sarean eman behar.

EROSKETAK

EROSKETAKGure barazkiak:Euskaldunpeto-petoak al dira?

Zenbat km egiten ditu galtza batek guregana iristeko?

EROSKETAKGaur egungo egoera:

- Bost enpresek elikagai gehienak (%70) kontrolatu.

Mundua alderantziz?

- Hemen ekoiztutako elikagaiak eta produktuak urrutian saldu eta urrutikoak hemen saldu. (EH-an kontsumitzen ditugun elikagaien %2a bakarrik ekoizten da bertan)

“Gertu duguna jatea, ekologikoa jatea bezain edo garrantzitsuagoa da”

Jorge Riechman

Errenteriako erosketa ohituren eboluzioa?

Supermerkatuen hazkuntza oso nabaria eta kezkagarria da.

EROSKETAKONDORIOAK

•Hondakin gehiago

•Urrutiko produktuak erosi

•Bertako dendak desagertu

Kontsumo jasangarriaren

alde egin dezagun

Errenteriara erosketak egitera etortzen den jendea joaten dena baino gutxiago da.

Zenbat doa kanpora eta zenbat geratzen da Errenterian?

EROSKETAK

Errenteria

Zertan ari da Errenteriako Udala?

PLANGINTZA • 2012ko Azaroan Errenteria Udalerriko Energia Jasangarriaren inguruko Ekintza Plana siantu zen, PAES (Plan de Acción para la Energía Sostenible) delakoa.

• 2013an Errenteriako Ondare Naturalaren eta Biodibertsitatearen Hobekuntzarako eta Kontserbaziorako Udal-Estrategia.

Aurretik zer egin da kontsumoa murrizteko?

AURREKARIAK• Tokiko Agenda 21eko Ekintza Plana (2006-

2010).• Iraunkortasunaren aldeko Eskualdeko Ekintza

Plana .• 2008an Bizikletaren Plan Gidatzailea.• Errenteria Udaleko Ingurumen Udal Estrategia

Zertan ari da Errenteriako Udala?Zein helburu ditu Energia Planak?

2012-2020 urte artean , 92 neurri ezberdin aplikatuz ondorengo helburuak bete nahi dira:

• Berotegi-efektuko gasen %20ko murriketa

• Efizientzi energetikoa %20an igotzea• Energia beharren %20a energia berriztagarriekin asetzea.

Gure planetan guztion beharrak asetzeko nahiko badago, baino ez gehiagi nahi duenarentzat. Behar duzuna baino gehiago kontsumituz gero, beste pertsona bati lapurtzen ari zara. Vandana Shiva