3iIbao

Libreria Bilbainaz oroìtuzXabier Rintana

Aurten gertatu da. Bilboko Plaza B arriko 2. zenbakian ze-

Poen Librería Bilbaina itxi da, epe G orriti Donostiarra, hainbeste urtetan horren zu-

zendaritzan izan ondoren, jubi- latu egin delako. Zenbat urte- lan izan da hor? Egia esan, ez dakit, baina niretzat bizitza osokoa izan da, haurtzarotik beti ezaguturiko liburudenda.

Izan, liburu-saltoki baten itxiera ez da, berez, halako al- biste aipagarria. Bizkaiko hiri- buruan, gainera, liburudenda asko izan ditugu, baina bero- nek, bilbotar aslíorentzat bede- ren, aparteko esangura berezia izan du. K ontua kontu, Pepe Gorritiren denda, liburuak sal- tzeko tokia baino gehiago ere izan da luzaro: disidente politi- koen elkartokia, biltzeko beste tokirik ez zuten hainbat aber- tzale, sozialista, komunista eta anarkistaren aitorlekua, ezta- baidagune eta zurrum urrute- gia.

A rtistak eta arte munduko jendea (O teiza, Ibarrola, Sis- tiaga, G otzone E txebarria...). idazleak (G abriel Aresti, Lu­ciano Rincón, Alfonso Iri- goien, Patxo U nzueta...), ber- tsolariak, politikariak, irakas- leak, pentsalariak (Txabi eta José E txebarrieta, Abel Mu- niategi. Abel Enbeita, G. M on­real, Angel O rtiz Alfau, Jesus Idoeta, Etxegarai, German Etxebarria, Gabi Moral, Pe­pón ...), profesionariak. gudari zaharrak (Trifon E txeba­rria ...), apezak (Karm elo Za- malloa. A ita Belda jesu ita ...), ikasleak eta beste jende ugari pasatzen zen handik, liburuak erosi edo ikusteko atxakiaz,

diktadore hilezin madarikatua- ren altzairuzko osasuna ea nonbaitetik arrakalatzen hasia ote zen entzun guraz. Bai, Li­brería Bilbaina, nolabait, Baro- jaren elaberrietako gezurretxa- pe horietako bat ere ba ge- nuen, eta horrek, klandestini- tate-garai hartan, aukera ede- rra ematen zigun erregimena- cen aurka geunden guztioi el- kar ezagutu eta tratatzeko, to- lerantzi giro onean.

Han bilduok Francoren us- tezko heriotza hurbilari buruz kontu-kontari iharduten ge- nuen maiz, edo greba edo m a­n ifestaci debekaturen batez. Halako batean, liburudendara ezezagunen bat sartzen zenean, guztiok ixildu eta apalategieta- Ko liburuei begira hasten gi- nen, ohizko liburuzaleak baci­na bezala, geure konspirazio txikia ezkutatu nahirik. Behin susmagarria joan eta gero, be- rriro ekiten genion eztabaida etenari.

Ba dira matematikaz, estatis- tikaz edo ekonomiaz neurtzen diren gauzak, baina ez dira ho- riek gizarte-eragina daten ba- karrak, Don Klaudioren igan- deroko euskal mezak edo Pepe Gorritiren iiburu-txoko hura bezala. Gaur, alderdi politi- koen egoitza sozialak alkohola edateko txosna huts bilakatu zaizkigun garai ustel honetan. -ho rra hor jendeari gaur es- kaintzen diogun bazka ideolo- gikoa!-, anitzek begi malenko- niatsuekin dakusagu Plaza Ba­rriko liburudenda zahar ho ­rren toki gaur hustua.

E ta eztabaida eta interes-gi- ro hori guztiori, bereziki, Pepe- ri zor A ren (garai hartako ETAren) panfleto bat, zein Za- morako apez presoen azk poli-

tika-espioia, konfidentea, la- guntzaile, eta, batez ere. per- tsona noble, ja to r e ta humore onekoa izaten jakin du. Ikasle gazteoi, misterio handiz, den- dostetik berdin ateratzen zigun PNVren liburu bat. Ruedo Ibé- ricoren argitarapenak, ETAren ^ a ra i hartako ETA ren) pan­fleto bat, zein Zam orako apez presoen azken eskutitza.

Mihi gaiztoek diotenez -ez dakit hau egia den, baina

edonola ere zurrum urrutzat bederen zoragarria iruditzen za it- gazteoi eskaintzen zizki- gun politikazko liburu eta pa- )er klandestinoez gain. Pepek )a zituen bestelako liburu ez- kutuak ere, adineko jendeari are ezkutuagoki eskaintze- koak, literatura berdea alegia, oraingo pornografia gogorra- ren aurrean ordukoa, maiz,

taurko haurrei ironiazko irri- arrea eragingo liekeen arren.

Pepek liburuetatik bizitzea, benefizioa baino gehiago, ofi- zioa zuen. Azken denboretan, konkurrentzia handiagoa iza- tean, beste liburudenda batzu pixkanaka, papertegi, aldizka- ri-saltoki edo eskoTa-liburuen banatzaile bilakatzen ari ziren bitartean, berak, duintasun handiz, liburu-salmenta hu- tsean iraun nahi izan zuen. Dendan ginelarik, zenbat aldiz ez ote dugu ikusi etxeko andre burugalduren bat hara sartzen, ez dakit nongo ikastetxetarako bigarren ikasturteko matemati- ka-liburua, borragom a edo karpeta bat eskatzeko. H orre- lakoetan, Gorriti jaunak, bere bibliografi saindutegi hartara norbait txitxarroak edo torlo- juak crosterà sartu izan bali- tzaio bezalako atsekabe-aurpe- »i etsiaz, begikotasunaz baina, peti gauza berbera erantzuten zuen: «Ez andrea, hau LIBU- RU D EN D A bat da. H em en ez dugu lapitzik, paperik eta ho- rrelakorik saltzen, baina begi­ra, hemendik irten eta ezkerre- tara bazoaz, hantxe aurkituko duzu...»

Gabriel Aresti poeta bilbota- rak bere poema batetan zioe- nez, galduz doaz, bai, gauza za­harrak, Bizkaiko foruak, Ba­surtuko andre potrodunak eta oraingoan. Bi bo Zaharreko Librería Bilbaina bera ere bai, Plaza Barriko behialako elkar- lekua.

Noizko, ordea, Peperekin ha­rén lagun guztiok afari-ome- naldi sonatua egingo? G ure Pe­pe bihotzekoak, gutxien-gu- txienez, horrenbeste merezi duelakoan nago. Lehen harria bota dut, horrekin neure arima bekataria salbatuko ote dudan ez badakit ere.

Amnesty InternationalEl grupo de Aministía Inter­

nacional de Bilbao aprovecha la oportunidad para saludaros y de paso hacer algunos comen­tarios sobre aquello que es su objeto: participar en la defensa de los D erechos Humanos. H e­mos presenciado re­cientem ente, en junio de 1993. una Conferen­cia M undial de D ere­chos Humanos. La ver­dadera prueba de lo que se ha logrado se ve­rá en los actos de los gobiernos una vez con­cluida la misma. El ra­sero para evaluar la conferencia mundial va a ser las acciones para detener violaciones de derechos humanos, no las palabras. Si bien es conocido que mientras se celebraba la Confe­rencia se ha seguido trabajando en las cáma­ras de to rtura , se ha se­guido asesinando a los ciudadanos en sus do­micilios y en la calle, y los sistemas judiciales corruptos han seguido

encarcelando presos de con­ciencia. La Conferencia Mun­dial decidió rem itir a la Asam ­blea General, para su conside­ración, la propuesta de crear un Alto Comisionado de D ere­chos Humanos. Existen espe-

ranzas de que se cree esta figu­ra. Se trataría de alguien con autoridad y recursos para ac­tuar con respecto a las violacio­nes de derechos humanos ocu­rran donde ocurran e intervenir con la prem ura necesaria para

im pedir que los problem as se conviertan en graves crisis. To­dos los gobiernos deberían co­locar los derechos hum anos en un puesto im portante en su agenda de política exterior y deberían presionar a otros go-

Vd. pu»ó»añCÉdk$untmbi»alaleboiá»Awmfylnl»mahe- net puêà» haem» aoeta/a d» h oiga^tacfdn, unán* al gnipo hetá mà» jpfUmo, «nvtar un donOViw o «paffet mmMm tono- mtmiot peMelpando tn Oguna d» to» mOm d» eetaboiadom . U h Wem qu* fMtanor Mto Seta y »n\iahaala dhmeelón qut

é amnesty, international

N O M H W *L iX 3 0 (

DMCeON lOOHO*© »»ONO

^ ^a rte d o 8 0 3 • 48060 B H t»o:C a |a U b o ra l P op u la r/L a n K id« A u rru W a • C ta. 73*0.0017874

M « M W 0 0 « M M C M U O fOeW DOftUM:

«■wrieflaM« AlOJlOtW WBWIWI.HIHI» ipij Km AXOJwe nwwtii wewaa>ao»gQnaaafln

flSCMOto noKitf « dt 6.000 pis-. V >0 iMuMa. pamiiuJtta»i>*laauivcowO9«.M00c«aD.

OuM cgiobwa «n«iBuna(i) a» wtoi i«dM («mcMaM PO'•AWd nCnwio 4» oc0onw gu* OMO ct iriM «n ooaa eaw):

. Im d* A0«BnH UigtMM

. Md di AedBfiM oi Nra d» MMnt

. Itod d* AedonM tMKMÿwMi d» tana «■•MMrttpoítai

. • * de. tMdi «odonMUMcoi

. Mad di MdOTNi MgMm

. MM 0» AcdOnM AMeCi

. IM dl Accttrai dt

. Md dt AcaonM Moom

biernos para que m ejoren su actuación en el campo de los derechos humanos. No se trata de prom ocionar unos derechos en perjuicio de otros, no es un problem a de elección, por ejemplo, entre el ham bre o el

fin de la tortura, ambos son inaceptables. Existen formas de presionar a fa­vor de los derechos hu­manos. Es im portante que los gobiernos ratifi­quen los convenios inter­nacionales que protegen estos derechos, ya que estos actos se convierten en instrum entos para quienes luchan por estos derechos dentro del país. En lo que concierne a Amnistía Internacional, seguirá ejerciendo pre­sión, mientras se propo­ne increm entar la cola­boración con organiza­ciones de derechos hu­m anos locales. El verda­dero cambio viene desde dentro. Si tú también quieres participar en este proyecto, aním ate y haz­te socio.

20 * f 'j