Post on 21-Nov-2015
description
2Unidad El proceso contable del
inmovilizado material, intangible
Y estudiaremos:
Loselementosdelinmovilizadomaterial.Adquisicin.
Loselementosdelinmovilizadointangible.Adquisicin.
Lasinversionesinmobiliarias. Elarrendamientofinanciero. Laamortizacindeelementosdelinmo-vilizadomaterialeintangible.
Eldeteriorodevalordeelementosdeinmovilizadomaterialeintangible.
Laventadeelementosdelinmovilizadomaterialeintangible.
En esta unidad aprenderemos a:
CaracterizarlasdefinicionesyrelacionescontablesestablecidasenlosgruposycuentasprincipalesdelPGC,relativasaloselementosdelinmovilizadomaterial,intangibleylasinversionesinmobiliarias.
Registrarlasoperacionesmshabituales,relacionadasconlosgruposdecuentasdescritosanteriormente.
Clasificarlosdiferentestiposdedocumen-tosmercantilesqueexigeelPGC,indican-dolaclasedeoperacinquerepresentan.
Verificareltraspasodeinformacinentrelasdistintasfuentesdedatos.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
52
1. Los elementos del inmovilizado material. Adquisicin
El inmovilizado material es el conjunto de elementos patrimoniales tangibles,muebles einmuebles,queel sujetocontableempleapermanentementeen laproduccindebienesyserviciosyquenoestndestinadosalaventa.
Seincluyedentrodelgrupo2,Activonocorriente,grupoquereflejaelconjuntodecuentasquecomprendenlosactivosdestinadosaservirdeformaduraderaenlasactividadesdelaempresa.Elsubgrupomsimportantedeestegrupo2eselsiguiente:
21, Inmovilizaciones materiales. EnestesubgrupodecuentasseregistranloselementosdelActivotangible,representadosporbienes,mueblesoinmuebles,exceptolosquedebanserclasificadosenotrossubgrupos,enparticularenelsubgrupo22.Asuvez,debemosresaltarquelascuentasdeestesubgrupofigurarnenelActivo no corrientedel balance,yson:
(210) Terrenos y bienes naturales.Enestacuentaregistraremos lossolaresdenaturalezaurbana,fincasrsticas,otrosterrenosnourbanos,minasycanteras.
(211) Construcciones.Comosunombre indica,estacuentarecogetodo loconcernienteaedificacionesengeneral,cualquieraqueseasudestinodentrodelaactividadproductivadelaempresa.
(212) Instalaciones tcnicas. Estacuentareflejalasunidadescomplejasdeusoespecializadoenelprocesoproductivo.
(213) Maquinaria. Aqu registraremoselconjuntode lasmquinaso losbienesdeequipo,medianteloscualesserealizalaextraccinoelaboracindelosproductos.Enestacuenta,adems,figurarntodosaquelloselementos de transporte internoquesedestinenaltrasla-dodepersonal,animales,materialesymercaderasdentrodefactoras,talleres,etc.,sinsaliralexterior.
(214) Utillaje. Estacuenta recogeelconjuntodeutensiliosoherramientasquesepuedenemplearautnomaoconjuntamenteconlamaquinaria,incluidoslosmoldesylasplantillas.Laregularizacinanual(porrecuentofsico)alaqueserefierenlasnormasderegistroyvalo-racinexigirelabonodeestacuenta,concargoalacuenta(659).
(215) Otras instalaciones. Representaelconjuntodeelementos ligadosentresde formadefinitiva,parasufuncionamientoysometidosalmismoritmodeamortizacin,distintosdelossealadosenlacuenta(212).Incluir,asimismo,losrepuestosorecambioscuyavalidezesexclusivaparaestetipodeinstalaciones.
(216) Mobiliario. Reflejatodolorelacionadoconelmobiliario,elmaterialylosequiposdeoficina,exceptoaquelloquedebafigurarenlacuenta(217).
(217) Equipos para procesos de informacin. Comosunombreindica,aqureflejaremoslosordenadoresydemsconjuntoselectrnicos.
(218) Elementos de transporte. Enestacuentaincluiremosloconcernienteatodaclasedevehculos utilizables para el transporte terrestre,martimoo areo de personas, animales,materialesomercaderas,exceptolosquedebamosregistrarenlacuenta(213).
(219) Otro inmovilizado material. Talcomosunombreindica,estacuentareflejacualesquie-raotrasinmovilizacionesmaterialesnoincluidasenlasdemscuentasdelsubgrupo21.Enestacuentaincluiremos,adems,losenvasesyembalajesqueporsuscaractersticasdebanconsiderarsecomoinmovilizadoylosrepuestosparainmovilizadocuyociclodealmacena-mientoseasuperioraunao.
(239) Anticipos para inmovilizaciones materiales. Aquregistramoslasentregasaprovee-doresyotrossuministradoresdeelementosdeInmovilizadomaterial,normalmenteenefec-tivo,enconceptodeacuentadesuministrosodetrabajosfuturos.
Unavezanalizadoestesubgrupodecuentas,recurriremosaunejemploparacomprobarsuaplicacinprcticacontable:
Enajenar. Ceder definitivamentelos derechosdeusoy disfrutedeun bien. Puede, adems, existiruna contraprestacin. Dicho deotromodo, se trata de una com-praventa.
Vocabulario
www.
mcg
raw-
hill.e
s
53
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
La empresa FHT,S.A., compraun edificiopor300.000,ms21%de IVA, de los cuales180.000correspondenalterreno.Estaoperacinserealizaportransferenciabancaria.
180.000 (210) Terrenosybienesnaturales
120.000 (211) Construcciones 63.000 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 363.000
Adems,lamismaempresacompramobiliarioparasuoficinaporimportede2.300,ms21%deIVA,quesepagaenefectivo:
2.300 (216) Mobiliario 483 (472) HPIVAsoportado a (570) Caja 2.783
ElPGC de las pymes contemplaenla Norma de valoracin 2. loscriteriosdevaloracinparaestaclasedebienes,conrelacinalocualindica:
Valoracin inicial. Losbienescomprendidosenelinmovilizadomaterialsevalorarnporsucoste,yaseaesteelprecio de adquisicinoelcoste de produccin.
Adems,losimpuestos indirectosquegravanloselementosdelinmovilizadomaterialsoloseincluirnenelpreciodeadquisicinocostedeproduccincuandono seanrecuperablesdirectamentedelaHaciendaPblica.
Asimismo,formarpartedelvalordelinmovilizadomateriallaestimacin inicial del valor actualdelasobligacionesasumidas,derivadasdeldesmantelamientooretiroyotrasaso-ciadasalcitadoActivo:costesderehabilitacindellugardeasentamiento,siestasobliga-cionesdanlugaralregistrodeprovisiones,segnlodispuestoenlanormaaplicable.
Enlosinmovilizadosquenecesitenunperiodo de tiempo superior a un aoparaestarencondicionesdeuso,seincluirnenelpreciodeadquisicinocostedeproduccinlosgastos financierosquesehayandevengadoantesdelapuestaencondicionesdefuncionamientodel inmovilizadomaterial, y quehayan sido girados por el proveedor o correspondan aprstamosuotrotipodefinanciacinajena,especficaogenrica,directamenteatribuiblealaadquisicin,fabricacinoconstruccin.
Precio de adquisicin. El precio de adquisicin incluye, adems del importe facturadoporelvendedor(preciodecompra)despusdededucircualquierdescuento o rebajaenelprecio,todoslosgastos adicionalesydirectamenterelacionadosqueseproduzcanhastasupuestaencondicionesdefuncionamiento,incluidalaubicacinenellugarycualquierotracondicinnecesariaparaquepuedaoperardelaformaprevista:gastosdeexplanacinyderribo,transporte,derechosarancelarios,seguros,instalacin,montaje,etc.
Veremosconunejemplocmoreflejarestosconceptosenlosasientoscontables.
LaempresaGRD,S.A.,comprautillajeporunimportede4.500,ms21%deIVA.Elpro-veedorleconcedeenfacturaundescuentoporprontopagode120.Laoperacinseefectaconcheque.As:
4.380 (214) Utillaje(4.500120)
919,8 (472) HPIVAsoportado(4.3800,21)
a (572) Bancos 5.299,8
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
54
Msadelante,lamismaempresacompraunelementodetransportepor20.000.Elimpues-todematriculacinasciendea1.400ylosgastosdematriculacina470.ElIVAesdel21%.Elpagoserealizamediantetransferenciabancaria.Esdecir,tenemos:
21.870 (218) Elementosdetransporte(20.000+1.400+470)
4.298,7 (472) HPIVAsoportado(20.000+470)0,21 a (572) Bancos 26.168,7
Posteriormente,GRD,S.A.,compraacrditodecuatromesestresordenadoresaunpreciode1.500cadauno.Losgastosdetransporteasciendena90yelseguroa40,msel21%deIVA.
4.630 (217) Equiposparaprocesosdeinform.(4.500+90+40)
972,3 (472) HPIVAsoportado(4.6300,21) a (523) Proveedoresde
inmov.aC/P 5.602,3
El Impuesto de matriculacinnoformapartede laBase ImponibledelIVA.
Importante
UnasociedadABC,S.A.,adquierepagandoporbanco,el1deenerode20X0,uncaminparaeltransportedemercancaspeligrosas,elcualdeberretirartranscurridasuvidatil.Elpreciodelvehculoasciendea20.000ylosgastosdematriculacina2.100,IVAdelaoperacin,21%.Lavidatildelcaminesdecuatroaos,alfinaldeloscualeslasociedaddeberpagar3.900enconceptoderetiro.Eltipodeintersdeestasope-racionesesel5%.
Losasientosquelaempresarealizarelao20X0y20X1,relativosaesteelemento,son:
Solucin:
1/1/X025.308,54 (218) Elementosdetransporte
(20.000+2.100+3.208,54) 4.641 (472) HPIVAsoportado
(20.000+2.100)0,21a (572) Bancos 26.741a (143) Provisinpordesmantelamiento,
retiroorehabilitacindelinmovilizado[3.900(1+0,5)-4] 3.208,54
31/12/X0 160,43 (660) Gastosfinancierosporactualizacindeprovisiones
(3.208,540,05)a (143) Provisinpordesmantelamiento,
retiroorehabilitacindelinmovilizado 160,43
31/12/X1 168,49 (660) Gastosfinancierosporactualizacindeprovisiones
(3.208,54+160,43)0,05a (143) Provisinpordesmantelamiento,
retiroorehabilitacindelinmovilizado 168,49
Caso prctico 1
www.
mcg
raw-
hill.e
s
55
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Adquisicin de elementos del inmovilizado material
LaempresaDistribucionesMonteagudo,S.A.,realizaduranteelao20X0lassiguientesoperacionesrelacionadasconelinmovilizadomaterial:
a) Envaaunproveedorunchequede3.630(IVAdel21%incluido),comoanticipoparalacompradeunelementodetransporte.
b) Dosmesesdespus,recibelafacturadelvehculo,queasciendea18.700,ms21%deIVAyquepagaconcheque.
c) Compraunvehculoparaeltrasladodemercancasenelinteriordelafbricaporimportede5.600,ms21%deIVA.Operacinacrditoalargoplazo.
d) Compraalcontadomaquinariapor50.000,yenfacturaseleconcedeundescuentocomercialdel5%.Losgastosdetransporteyelseguroreflejadosenlafacturaascien-dena2.000y500,respectivamente;elIVAdelaoperacinesdel21%.Alfinalizarsuvidatillaempresaestimaunoscostesdedesmantelamientode3.000.
Eltipodeintersefectivoesdel4%anualylavidatildelamaquinariaseestimaendiezaos.
e) Compraalcontado(bancos)otramquinael1dejunio,elprecioesde12.000,msel21%deIVA.Parapoderutilizarlamquinasonnecesariostrabajosdeinstalacinporimportede1.100,ms21%deIVAcuyaejecucindurarcatorcemeses,momentoenquelaempresaencargadanoslosfacturarypagaremosenefectivo.Parafinanciarlacompra,pideel1deagostounprstamoalbancoporeltotaldeldesembolsoinicial.Prstamoquedevolverdeunasolavezdentrodedosaosyconuntipodeintersnominaldel5%anual,pagaderodentrodedosaosjuntoalnominaldelprstamo.
Cmocontabilizarcadaunadelasoperaciones?Enlaltimaoperacinrealizaremoslosasientosnecesarioshastaquelamquinaestencondicionesdefuncionamiento.
Solucin:
a) 3.000 (239) Anticiposparainmovilizaciones
materiales 630 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 3.630
b)18.700 (218) Elementosdetransporte 3.297 (472) HPIVAsoportado
(18.7003.000)0,21a (239) Anticiposparainmovilizaciones
materiales 3.000a (572) Bancos 18.997c)
5.600 (213) Maquinaria 1.176 (472) HPIVAsoportado a (173) Proveedoresde
inmovilizadoaL/P 6.776d)ye)
52.026,69 (213) Maquinaria(50.0000,95+2.000+500+2.026,69)
10.500 (472) HPIVAsoportado(50.0000,21) a (572) Bancos 60.500
a (143) Provisinpordesmantelamientoretiroorehabilitacindelinmovilizado 2.026,69
Caso prctico 2
(Contina)
Tenemosqueactualizarlosgastosde3.000que
laempresasoportardentrodediezaos.
3.000(1+0,04)10
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
56
1/6/X012.000 (233) Maquinariaenmontaje 2.520 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 14.520
1/8/X014.520 (572) Bancos a (170) DeudasaL/Pcon
entidadesdecrdito 14.52031/12/X0
302,5 (662) Interesesdedeudas(14.5200,05)(6/12)
a (170) DeudasaL/Pconentidadesdecrdito 302,5
31/12/X0 302,5 (233) Maquinariaenmontaje
a (733) Trabajosrealizadosparaelinmov.materialencurso 302,5
1/8/X1 1.100 (233) Maquinariaenmontaje 231 (472) HPIVAsoportado a (570) Caja 1.331
1/8/X1 423,5 (662) Interesesdedeudas
(14.5200,05)(7/12)a (170) DeudasaL/Pcon
entidadesdecrdito 423,51/8/X1
423,5 (233) Maquinariaenmontajea (733) Trabajosrealizados
paraelinmov.materialencurso 423,5
1/8/X113.826 (213) Maquinaria a (233) Maquinariaenmontaje 13.826
Caso prctico 2 (Continuacin)
1. RealizalacontabilizacindetodoslosasientosquedebellevaracabolaempresaFHT,S.A.,conrelacinaestasope-racionesenelao20X0:
a) Comprael3defebrerocincoordenadorespor1.500cadauno;losgastosdetransporteasciendena30;IVAdelaoperacin,21%.Pagamediantetransferenciaban-caria.
b) Compra el 10 de mayo maquinaria por importe de130.000,ms21%deIVA,pagamediantecheque.Lavidatildeesamaquinariaseestimaencincoaos,alfinaldeloscualessecalculanunosgastosderetirode20.000,conuntipodeintersefectivodel3%anual.
c) Comprael12dejuliounterrenovaloradoen100.000,ms 21%de IVA al contado (bancos). El 20 de juliorecibeunafacturade3.000,ms21%porlaexpla-nacindelterreno,quepagaconcheque.El30dejulio
comienza la construccin de un almacn en el solaranterioryel30deoctubre recibeuna facturade losconstructoresconlaobrayaterminadaporimportede40.000,ms21%deIVA,quepagaporbanco.
d) El4defebrerode20X1realizaelpedidodeunainstala-cintcnicayenvaalproveedorunchequeporimportede42.350(IVAdel21%incluido).
e) El10dejuniodeeseaorecibela instalacinporunimportede50.000,ms21%deIVA,operacinacr-ditodeochomeses.
f) El20dejuliodeeseaocompraunelementodetrans-porte por 30.000 . El impuesto de matriculacinasciende a 3.600 y los gastos de matriculacin a760.ElIVAesdel21%.Elpagoserealizamediantetransferenciabancaria.
Actividades
El31dediciembresehan
devengadolosinteresesdecincomesesyloscontabilizamosprimerocomogastoyluegolosincorporamoscomomayorvalordelamaquinaria.
Lamquinayaestencondicionesde
funcionamiento.Porlotanto,lecambiamoselnombre.
Incorporamoslosinteresescomomayorvalordelinmovilizado.Secumplentodoslosrequisitosparasu
activacin.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
57
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
2. Los elementos del inmovilizado intangible. Adquisicin
Enelepgrafeanterior,hemosdesarrolloloselementosdelinmovilizadomaterial,ahorava-mosahacerlomismoconotrosubgrupopertenecientealActivonocorriente,elsubgrupo20, Inmovilizado intangible.Lasinmovilizacionesintangiblessonactivosnomonetariossinaparienciafsica,susceptiblesdevaloracineconmica,ascomolosanticiposacuentaentre-gadosaproveedoresdeestosinmovilizados.
(200) Investigacin. Es la indagacin original y planificada que persigue descubrir nuevosconocimientosysuperiorcomprensindelosexistentesenlosterrenoscientficootcnico.Contienelosgastosdeinvestigacinactivadosporlaempresa,deacuerdoconloestablecidoenlasnormasderegistroyvaloracindeestetexto.
(201) Desarrollo. Eslaaplicacinconcretadelos logrosobtenidosdela investigacinodecualquierotrotipodeconocimientocientfico,aunplanodiseoenparticularparalapro-duccindemateriales,productos,mtodos,procesososistemasnuevos,osustancialmentemejorados,hastaqueseinicialaproduccincomercial.
Contienelosgastosdedesarrolloactivadosporlaempresa,deacuerdoconloestablecidoenlasnormasderegistroyvaloracindeestetexto.
(202) Concesiones administrativas. Gastosefectuadosparalaobtencindederechosdein-vestigacinodeexplotacinotorgadosporelEstadouotrasAdministracionesPblicas,oelpreciodeadquisicindeaquellasconcesionessusceptiblesdetransmisin.
(203) Propiedad industrial. Importesatisfechoporlapropiedadoporelderechoalusooalaconcesindelusodelasdistintasmanifestacionesdelapropiedadindustrial,enloscasosenque,porlasestipulacionesdelcontrato,debaninventariarseporlaempresaadquirente.Esteconceptoincluye,entreotras,laspatentesdeinvencin,loscertificadosdeproteccindemodelosdeutilidadpblicaylaspatentesdeintroduccin.Estacuentacomprendertambinlosgastos realizadosendesarrollocuando los resultadosde los respectivosproyectosem-prendidosporlaempresafuesenpositivosy,cumpliendolosnecesariosrequisitoslegales,seinscribanenelcorrespondienteRegistro.
(205) Derechos de traspaso. Importesatisfechoporlosderechosdearrendamientodeloca-les,enlosqueeladquirenteynuevoarrendatariosesubrogaenlosderechosyobligacionesdeltransmitenteyantiguoarrendatarioderivadosdeuncontratoanterior.
(206) Aplicaciones informticas. Importesatisfechoporlapropiedadoporelderechoalusodeprogramasinformticos,tantoadquiridosaterceroscomoelaboradosporlapropiaem-presa.Tambinincluyelosgastosdedesarrollodelaspginasweb,siemprequesuutilizacinestprevistadurantevariosejercicios.
(209) Anticipos para inmovilizaciones intangibles. Entregasaproveedoresyotrossuminis-tradoresdeelementosdeinmovilizadointangible,normalmenteenefectivo,enconceptodeacuentadesuministrosodetrabajosfuturos(Fig.2.1).
Loscriterioscontenidosenlasnormas relativas al inmovilizado material seaplicarnaloselementos del inmovilizado intangible,sinperjuiciodeloprevistoenlasnormasparticularessobreelinmovilizadointangible.
Losgastos de desarrollo,cuandosecumplanlascondicionesindicadasparalaactiva-cindelosgastosdeinvestigacin,sereconocernenelActivoydebernamortizarsedurantesuvida til,que,salvopruebaencontrario,enprincipiosepresumequeno es superior a cinco aos.
Derechos de traspaso. SolopodrnfigurarenelActivocuandosu valor se ponga de manifies-to, en virtud de una adquisicin onerosa, y deben ser objeto deamortizaciny correccinvalora-tivapordeterioro, segn lo espe-cificadoconcarctergeneralparalosinmovilizadosintangibles.
Importante
Fig. 2.1. El inmovilizado intangible est compuesto por activos no monetarios sin apariencia fsica, susceptible de una fcil valoracin econmica.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
58
LaNorma de valoracin6. establecelasnormas particulares sobre el inmovilizado intan-gible.
a)Investigacin y desarrollo.Losgastosdeinvestigacinserngastos del ejercicio en que se realicen.Noobstante,podrn activarse como inmovilizado intangibledesdeelmo-mentoenquecumplanlassiguientescondiciones:
Estarespecficamenteindividualizadosporproyectosysucosteclaramenteestablecidoparaquepuedaserdistribuidoeneltiempo.
Tenermotivosfundadosdelxitotcnicoydelarentabilidadeconmico-comercialdelproyectoo losproyectosdequesetrate.Enelcasodequeexistandudasrazonablessobreelxitotcnicoolarentabilidadeconmico-comercialdelproyecto,losimportesregistradosenelActivodebernimputarsedirectamenteaprdidasdelejercicio.
Veamosconunejemplocmoreflejarestosconceptosenlosasientoscontables.
LaempresaHermanosIllescascontrataaunauniversidadduranteelao20X0paradesarrollarunnuevoprocesodefabricacin.Launiversidadlefactura20.000,msel21%deIVA,quelaempresapagaconcheque.Alfinalizarelao,HermanosIllescasconsideraqueelproyectotendrxitotcnicoygenerarrentabilidadeconmica.Duranteelao20X1launiversidadterminaelprocesodefabricacinyfacturaalaempresa12.000,msel21%deIVA,ope-racinacrdito.HermanosIllescasabandonaelproyectoalnoobtenerresultadospositivos.
20X0
20.000 (620) GastosenI+Ddelejercicio 4.200 (472) HPIVAsoportado
a (572) Bancos 24.20031/12/X0
20.000 (201) Desarrolloa (730) Trabajosrealizados
paraelinmov.intangible 20.000
20X1
12.000 (620) GastosdeI+Ddelejercicio 2.520 (472) HPIVAsoportado
a (410) Acreedoresporprestacionesdeservicios 14.520
20.000 (670) Prdidasprocedentesdelinmovilizadointangible
a (201) Desarrollo 20.000
b)Propiedad industrial.Secontabilizarnenesteconceptolosgastosdedesarrollocapitali-zados,cuandoseobtengalacorrespondientepatenteosimilar,incluidoelcostederegistroylaformalizacindelapropiedadindustrial,sinperjuiciodelosimportesquetambinpu-dierancontabilizarseporrazndeadquisicinatercerosdelosderechoscorrespondientes.Debenserobjetodeamortizacinycorreccinvalorativapordeterioro,segnloespecifi-cadoconcarctergeneralparalosinmovilizadosintangibles.
c)Los programas de ordenadorquecumplanloscriteriosdereconocimientodelapartado1delanormarelativaalinmovilizadointangibleseincluirnenelActivo,tantolosadquiridosaterceroscomoloselaboradosporlapropiaempresaparasmisma,utilizandolosmediospropiosdequedisponga;seentendernincluidosentrelosanterioreslosgastosdedesarro-llodepginasweb.
En ningn caso podrn figurar enel Activo los gastos de manteni-miento de la aplicacin inform-tica.
Importante
www.
mcg
raw-
hill.e
s
59
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Veremosconunejemplocmoreflejarestosconceptosenlosasientoscontables:
LaempresadedistribucionesMonteagudocontrataaunauniversidadparaeldesarrollodeunaaplicacininformtica,facturndoleel1dejuliode20X02.000,ms21%deIVAquesepaganalcontadoconcheque.El30denoviembreelproyectoestconcluidoylaempresaprocedeaactivarlaaplicacin.
1/7
2.000 (620) GastosdeI+Ddelejercicio
420 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 2.42030/11
2.000 (206) Aplicacionesinformticas
a (730) Trabajosrealizadosparaelinmov.intangible 2.000
Adquisicin de elementos del inmovilizado intangible
a) La empresa Hermanos Illescas,S.A., adquiere en traspaso un local comercial porimportede4.000,ms21%deIVA,quepagaatravsdecuentacorrientebancaria.
b) LamismaempresaesadjudicatariadeunserviciodelimpiezadelAyuntamientodeMadrid,porelquepaga50.000msIVA,mediantetransferenciabancaria.Ladura-cindelaconcesinesdecincoaos.
Cmocontabilizarcadaunadelasoperaciones?
Solucin:
a)
a) 4.000 (205) Derechosdetraspaso 840 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 4.840
b)
b)50.000 (202) Concesionesadministrativas 10.500 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 60.500
Caso prctico 3
2. ContabilizalasoperacionesquerealizalaempresaHerma-nosIllescas,S.A.
a) Contratael10deenerode20X0conlaempresaOficinadeProyectos,S.A.,eldesarrollodeunnuevoproducto.Duranteelao20X0laempresalefactura15.000,ms21%deIVA,quesepaganporbanco.HermanosIllescasesperaobtenera31dediciembrexitotcnicoyrentabilidadeconmicadelproyecto.El1demayode20X1seterminaeldesarrolloylaempresaentregaelproyecto,porloquefactura5.000,msel21%quesepaganporbanco.HermanosIllescasprocedealainscrip-cindeldesarrolloenelRegistrodelaPropiedadIndus-trial,por loquesatisfaceunosgastosde500,ms21%deIVAenefectivo.
b) Laempresarealizael20demarzode20X0elpedidodetresprogramasinformticosaotraempresa,alacualenvaunchequede7.260(IVAdel21%incluido).
c) Dosmesesdespusrecibeelpedidojuntoconlafactura,queasciendea9.000,ms21%deIVA,operacinacrditodeseismeses.
d) Adquiereel12demayode20X0unapatentedefabrica-cinporunimportede20.570(IVAdel21%incluido),quepagaconuncheque.
e) Laempresarecibeel5dediciembrede20X0unafacturade120,msel21%deIVAporelmantenimientodelasaplicacionesinformticas,operacinacrditoacortoplazo.
Actividades
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
60
3. Las inversiones inmobiliariasEnesteapartadodesarrollaremoslaproblemticacontabledelasinversionesinmobiliarias,subgrupo22.Al igualque lossubgrupos20, Inmovilizadointangible,y21, Inmovilizacionesmateriales,pertenecenalgrupo2,Activosnocorrientes.Porlotanto:
Lasinversionesinmobiliariassoninmuebles(terrenosoedificios)quesetienenpara:
a) Obtenerrentas, atravsdelcobrodealquileres.
b) Obtenerplusvalas.
c) Obtenerambas.
Lasinversionesinmobiliariasnose tienenpara:
a) Suusoenlaproduccinosuministrodebienesoservicios,oparafinesadministrativos.
b) Suventaenelcursoordinariodelasoperaciones.
Esdecir,losflujosdeefectivogeneradosporestasinversionesinmobiliariassonindependien-tesdelaactividadhabitualdelaempresa.
Silasinversionesinmobiliariaspasanaestarafectasalaactividaddelaempresa,debenrecla-sificarsecomoinmovilizadosmateriales.
ElPGC-pymesrecogedoscuentaspararegistrarestoselementos:
(220) Inversiones en terrenos y bienes naturales
(221) Inversiones en construcciones
Loscriterioscontenidosenlasnormas de valoracin,relativasalinmovilizado material, seaplicarnalasinversiones inmobiliarias.Vamosaanalizartodoloexpuestoatravsdeuncasoprctico.
Las inversiones inmobiliarias figu-rarnenelActivonocorrientedelBalance.
Importante
ElDiccionariodelaRealAcademiaEspaola (RAE) presenta la plus-valacomoelaumentodelvalorde un objeto o cosa pormotivos extrnsecos a ellos.
Seentiendeporextrnsecoloquees ajenoo exterior a la sustanciadeunobjeto.
Sabas que?
3. La empresa GTR,S.A.,adquiereacrditoaL/Pel12 de marzo de 20X0 unedificiopor350.000,msel21%deIVA;el35%deesa cantidad correspondeal valor del suelo. Desti-nareledificioalarrenda-miento,ysuactividadprin-cipal ser la compraventademercaderas.
Actividades
Adquisicin y reclasificacin de inversiones inmobiliarias
LaempresaGTR,S.A.,tieneunexcedentedetesoreraycompraunedificiopor200.000,msel21%deIVA,operacinacrditoalargoplazo.Compraeledificioparadestinarloalcrecimiento.El20%delvalorcorrespondealterreno.
Tresmesesdespusdecideutilizareledificiocomosededesusoficinasadministrativas.
Quasientosrealizarlaempresa?
Solucin:
40.000 (220) Inversionesenterrenosybienesnaturales
160.000 (221) Inversionesenconstrucciones
42.000 (472) HPIVAsoportado a (173) Proveedoresdeinmov.aL/P 242.000
40.000 (210) Terrenosybienesnatrales160.000 (211) Construcciones a (220) Inversionesenterrenos
ybienesnaturales 40.000a (221) Inversionesen
construcciones 160.000
Caso prctico 4
www.
mcg
raw-
hill.e
s
61
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
4. El arrendamiento financieroEnesteapartadodescribiremosunadelasformashabitualesquetienenlasempresasdead-quirirsusinmovilizados.LoprimeroqueanalizaremosesloqueentiendeelPGC-pymesporarrendamiento.
Lacalificacinde loscontratoscomoarrendamientos financierosuoperativosdependedelascircunstanciasdecadaunadelaspartesdelcontrato,porloquepodrnsercalificadosdeformadiferenteporelarrendatarioyelarrendador.
Acontinuacin,expondremosqurequisitosdebecumplirelcontratoparaentenderquesetratadeunarrendamientofinancieroodeunarrendamientooperativo.
4.1. Arrendamiento financiero
EnunacuerdodearrendamientodeunActivoconopcin de compra,sepresumirquesetransfierensustancialmentetodoslosriesgosybeneficiosinherentesalapropiedad,cuandonoexistandudasrazonablesdequesevaaejercitardichaopcin.
Unavezcalificadoelarrendamientocomofinanciero,analizaremoslacontabilidadquerefle-jarntantoelarrendadorcomoelarrendatario.
Contabilidad del arrendatario
Elarrendatario,enelmomentoinicial,registrarunActivodeacuerdoconsunaturaleza,se-gnsetratedeunelementodelinmovilizadomaterialodelintangible,yunPasivofinancieroporelmismo importe,queserel menorentreelvalor razonable del Activo arrendadoyel valor actual de los pagos mnimos acordadosduranteelplazodelarrendamiento,incluidoelpagoporlaopcindecompra,cuandonoexistandudasrazonablessobresuejercicioycalcu-ladosaliniciodelmismo,sinincluirlosimpuestosrepercutiblesporelarrendador.Adicional-mente,losgastosdirectosinicialesinherentesalaoperacinenlosqueincurraelarrendatariodebernconsiderarsecomomayorvalordelActivo.
LacargafinancieratotalsedistribuiralolargodelplazodelarrendamientoyseimputaralacuentadePrdidasygananciasdelejercicioenquesedevengue,aplicandoelmtododeltipodeintersefectivo.Lascuotasdecarctercontingenteserngastosdelejercicioenqueseincurraenellas.
Analicemosloexpuestoatravsdeunejemplo.
LaempresaDistribucionesMonteagudo,S.A.,suscribeel1deenerode20X0uncontratodeleasingparalacompradeunelementodetransporte,cuyovalorrazonableesde30.000conelBancoCasual.Laopcindecompraseestimaen5.000ylaempresanotienedudasdequelavaaejercitar.Lavidatildelbienesdecincoaos.Eltipodeintersesdel5%.Laopcindecompraseejercerel1deenerode20X2.Laentidadfinancieraleadjuntaelsiguientecuadro.
Seentiendeporarrendamiento,aefectosdeestanorma,cualquieracuerdo,coninde-pendenciadesuinstrumentacinjurdica,porelqueelarrendadorcedealarrendatario,acambiodepercibirunasumanicadedineroounaseriedepagosocuotas,elderecho a utilizarunActivoduranteunperiododetiempodeterminado,conindependenciadequeelarrendadorquedeobligadoaprestarserviciosenrelacinconlaexplotacinomantenimientodeeseActivo.
Cuandodelascondicioneseconmicasdeunacuerdodearrendamientosededuzcaquesetransfierensustancialmentetodoslosriesgos y beneficiosinherentesalapropiedaddelactivoobjetodelcontrato,eseacuerdodebercalificarsecomoarrendamientofi-nanciero.
Tambinse presumir,salvoprue-baencontrario,esatransferencia,aunque no exista opcin de com-pra, entreotros,en los siguientescasos:
a)ContratosdearrendamientoenlosquelapropiedaddelActivose transfiere, o de cuyas con-diciones se deduzca que se vaa transferir, al arrendatario alfinalizar el plazo del arrenda-miento.
b) Contratos en los que el plazodel arrendamiento coincidao cubra la mayor parte de lavida econmica del Activo, ysiemprequedelascondicionespactadassedesprendalaracio-nalidad econmica del mante-nimientodelacesindeuso.
c)Enaquelloscasosenlosque,alcomienzodelarrendamiento,elvaloractualde lospagosmni-mos acordados por el arren-damiento suponga la prcticatotalidad del valor razonabledelActivoarrendado.
d) Cuando las especiales carac-tersticas de los activos objetodel arrendamiento hacen quesuutilidadquederestringidaalarrendatario.
e) El arrendatario puede cancelarel contrato de arrendamien-to, y las prdidas sufridas porel arrendador a causa de esacancelacin debe asumirlas elarrendatario.
f) Los resultados derivados delas fluctuaciones en el valorrazonable del importe residualrecaensobreelarrendatario.
g) El arrendatario tiene la posi-bilidad de prorrogar el arren-damiento durante un segundoperiodo,conunospagosporeseconcepto que sean sustancial-mente inferioresa loshabitua-lesdelmercado.
Importante
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
62
Periodo Fecha pagoAnualidad
sin IVAIntereses Amortizacin
Deuda pendiente
0
1
2
1/1/20X0
31/12/20X0
31/12/20X1
-----
13.695,12
13.695,12
------
1.500
890,24
12.195,12
12.804,88
30.000
17.804,88
5.000
Total 27.390,24 2.390,24 25.000 52.804,88
Elarrendatariocontabilizarunelementodetransporteyunaobligacinenlascuentasdeacreedoresporarrendamientofinancieroporelmenordelossiguientesimportes:
ValorrazonabledelActivoarrendado =30.000Valoractualdelospagosmnimosacordados=30.000
Enestecaso,ambosimportescoinciden.Enelmomentoinicial,laempresacontabilizar:
1/1/X0
30.000 (218) Elementosdetransporte a (524) Acreedoresporarrendamiento
financieroaC/P 12.195,12a (174) Acreedoresporarrendamiento
financieroaL/P 17.804,88
A31dediciembrede20X0,porelpagodelaprimeracoutadelleasingylareclasificacinacortoplazodeladeudaquelaempresapagara31dediciembrede20X1ylaopcindecom-praqueejercitarel1deenerode20X2.
31/12/X0
12.195,12 (524) AcreedoresporarrendamientofinancieroaC/P
1.500 (662) Interesesdedeudas 2.875,98 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 16.571,10
31/12/X0
17.804,88 (174) AcreedoresporarrendamientofinancieroaL/P a (524) Acreedoresporarrendamiento
financieroaC/P 17.804,88
A31dediciembrede20X1,porelpagodelasegundacuota.
31/12/X1
12.804,88 (524) AcreedoresporarrendamientofinancieroaC/P
890,24 (662) Interesesdedeudas 2.875,98 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 16.571,10
El1deenerode20X2ejercitalaopcindecompra:
1/1/X2
5.000 (524) AcreedoresporarrendamientofinancieroaC/P
1.050 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 6.050
Paraelclculodelvalor actual, seutilizarel tipo de inters implci-to del arrendador,ysiestenosepuededeterminar,eltipo de inte-rs de mercadoparaoperacionessimilares.
Importante
Las cuotas de carcter contin-gente,entendidascomolospagospor arrendamiento cuyo importenoesfijo,sinoquedependedelaevolucin futura de una variable,serngastosdelejercicioenqueseincurraenellas.
Sabas que?
13.695,12(1+0,05)1+13.695,12(1+0,05)2+
5.000(1+0,05)2
LasoperacionesdeleasingdevenganIVAdel21%,queaplicamossobrelacuotatotal,queincluyeamortizacineintereses:
13.695,120,21 www.
mcg
raw-
hill.e
s
63
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
4.2. Arrendamiento operativo
SetratadeunacuerdomedianteelcualelarrendadorconvieneconelarrendatarioelderechoausarunActivoduranteunperiododetiempodeterminado,acambiodepercibirunimportenicoounaseriedepagosocuotas,sinquesetratedeunarrendamientodecarcterfinan-ciero.Losingresosygastos,correspondientesalarrendadoryalarrendatario,derivadosdelosacuerdosdearrendamientooperativosernconsiderados,respectivamente,comoingresoygastodelejercicioenelquelosmismossedevenguen,yseimputaralacuentadePrdidasyganancias.Cualquiercobroopagoquepudierahacersealcontratarunderechodearrenda-mientocalificadocomooperativosetratarcomouncobroopagoanticipadoporelarrenda-miento,queseimputararesultadosalolargodelperiododearrendamiento,amedidaquesecedanorecibanlosbeneficioseconmicosdelActivoarrendado.
El arrendatario aplicar a losActivos que tenga que reconocerenelBalance,comoconsecuenciadelarrendamiento,loscriteriosdeamortizacin,deterioroybajaqueles correspondan segn su natu-raleza.
Sabas que?
El arrendamiento operativo
LaempresaHermanosIllescas,S.A.,firmael1deenerode20X0uncontratodearrenda-mientoconelconcesionarioAlquicar,S.A.Elprecioalcontadodelvehculoesde40.000,laduracindelcontratoesdetresaosylavidatildelvehculosieteaos.Acuerdanelpagodetrescuotasprepagablesde11.000.Alquicar,S.A.,asumeloscostesdemante-nimientoyreparacindelvehculo,incluidoelpagodelseguro.ElIVAesdel21%.
CmodebecalificarelarrendamientoHermanosIllescas?Quasientosrealizar?
Solucin:
Delascondicioneseconmicasdelcontratoyalnoexistiropcindecompra,sepresumequenotransfierensustancialmentetodoslosriesgosybeneficiosinherentesalapro-piedaddelActivoobjetodelcontrato.Porlotanto,laempresadebecalificarlocomounarrendamientooperativo,ylocontabilizarigualdurantelostresaos.
1/1/X0
11.000 (621) Arrendamientosycnones 2.310 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 13.310
Repetirestemismoasientoel1deenerode20X1yel1deenerode20X2.
Caso prctico 5
4. Unaempresafirmauncontratodeleasingdetresaosdeduracin,el1enerode20X0,sobreunainstalacintcnica.Laempresanotienedudasdequevaaejercitarlaopcindecompra,queestincluidaenlaltimacuota.Elpagodelas cuotas es pospagable y con periodicidad semestral.
Eltipodeintersdelaoperacinesdel4%semestral.Elvaloralcontadodelbienesde73.389,92.Contabilizaelleasingdurantetodasuduracin.
Elcuadrodeamortizacindelleasingeselsiguiente:
Actividades
Periodo Fecha pago Intereses Amortizacin Cuota de pago semestral Semestralidad con IVA
1 30/06/20X0 2.935,60 11.064,40 14.000 16.940
2 31/12/20X0 2.493,02 11.506,98 14.000 16.940
3 30/06/20X1 2.032,74 11.967,26 14.000 16.940
4 31/12/20X1 1.554,05 12.445,95 14.000 16.940
5 30/06/20X2 1.056,21 12.943,79 14.000 16.940
6 31/12/20X2 538,46 13.461,54 14.000 16.940
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
64
5. La amortizacin de elementos del inmovilizado material e intangible
Laamortizacindeloselementosdelinmovilizadomaterialeintangibletieneporobjetocom-pensar la depreciacinquesufrenlosmismosporsufuncionamiento.Yeslaempresalaqueamortizacadaelementodeformaindependiente,ascomocadapartedeunelementoquetengauncostesignificativoenrelacinconelcostetotal;porejemplo,enelcasodeuninmue-ble,seamortizansusinstalacionesdeformaindependientealapropiaconstruccin.
Parapodercalcularlaamortizacin,debemostenerencuentatresconceptos:
Valor residual:eselimportequelaempresabuscaobtenerdelActivoalfinalizarsuvidatilenlaempresa.
Vida til:eselperiododuranteelcuallaempresaesperaemplearelActivo.
Vida econmica:eselperiododuranteelcualseesperaqueelActivoseautilizableporunoomsusuarios.
As,elmtododeamortizacinqueseuseserelquedeterminelaempresa.Portanto:
Estaprdidadevalordebereflejarseenlacontabilidaddelosejerciciosenlosqueestosbienespermanecenenlaempresa.VeamosloqueindicaelPlan General de Contabilidad (PGC) de las pymes, enla Norma de valoracin 2., Inmovilizado material, quetambinseaplicaalasinversiones inmobiliarias:
Valoracin posterior. Conposterioridadasureconocimientoinicial,loselementosdelin-movilizadomaterialsevalorarnporsupreciodeadquisicinocostedeproduccin,menos laamortizacin acumuladay,ensucaso,elimporteacumuladodelascorreccionesvalo-rativaspordeteriororeconocidas.Entendemosporcorrecciones valorativaslasdisminu-cionesqueseproducenenelvalordeloselementosdeinmovilizado,quelaempresareflejaalfinaldelejercicioyquepuedenserpermanentes(amortizaciones)oreversibles(deteriorodevalordelinmovilizadomaterial).
YenlaNorma de valoracin 5., Inmovilizado intangible:
Valoracin posterior. Laempresaapreciarsilavida tildeuninmovilizadointangiblees definida o indefinida.Uninmovilizadointangibletendrunavidatilindefinidacuando,sobrelabasedeunanlisisdetodoslosfactoresrelevantes,nohayaunlmiteprevisibledelperiodoalolargodelcualseesperaqueelActivogenereentradasdeflujosnetosdeefectivo.Unelementodeinmovilizadointangibleconunavida til indefinidanoseamor-tizar(Fig.2.2).
Losgastos de investigacinquefigurenenelActivodebernamortizarsedurantesuvidatil,ysiempredentrodelplazodecinco aos.
Losgastos de desarrollo,cuandosecumplanlascondicionesindicadasparalaactivacindelosgastosdeinvestigacin,sereconocernenelActivoydebernamortizarsedurantesu vida til,que,enprincipio,sepresume,salvo prueba en contrario,queno es superior a cinco aos.
Laamortizacin eselgastocontable imputadocadaejerciciopor laprdidadevalordelinmovilizado,derivadadeladepreciacintcnica,fsicaoeconmicaporelpasodeltiempo,poreluso,poreldesgasteo,simplemente,poreldesuso.
Fig. 2.2. Un elemento de inmovilizado intangible con una vida til indefinida no se amortizar, aunque deber analizarse su eventual deterioro, siempre que existan indicios del mismo, al menos anualmente. La vida til de un inmovilizado intangible que no est siendo amortizado se revisar cada ejercicio para determinar si existen hechos y circunstancias que permitan seguir manteniendo una vida til indefinida para ese Activo. En caso contrario, se cambiar la vida til de indefinida a definida, y se proceder segn lo dispuesto en relacin con los cambios en la estimacin contable, salvo que se tratara de un error.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
65
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Lapropiedad industrialy losderechos de traspaso.Debenserobjetodeamortizacinycorreccinvalorativapordeterioro,segnloespecificadoconcarctergeneralparalosinmovilizadosintangibles.
Paralosprogramas de ordenadorseaplicarnlosmismoscriteriosdeamortizacinquelosestablecidosparalosgastos de desarrollo.
Lascuentasqueparticipanenlaregularizacinson:
(680) Amortizacin del inmovilizado intangible
(681) Amortizacin del inmovilizado material
(682) Amortizacin de las inversiones inmobiliarias
Lastrescuentasreflejanlaexpresindeladepreciacinsistemticaanualefectivasufridaporlosdistintoselementos.
(280) Amortizacin acumulada del inmovilizado intangible
(281) Amortizacin acumulada del inmovilizado material
(282) Amortizacin acumulada de las inversiones inmobiliarias
Expresincontabledeladistribucineneltiempodelasinversioneseninmovilizadoporsuutilizacinprevistaenelprocesoproductivoydelasinversionesinmobiliarias.
Yelasientoquelaempresarealizanormalmentealfinaldelejercicio,antesdelaregulariza-cindelosgrupos6y7,pararegularizartambinlascuentas(680)(681)y(682),es:
(680)o(681)o(682)a (280)o(281)o(282)
Enesteasientopodemosapreciarcmolacontabilizacindeestegastonosuponeunasalidadedineronielreconocimientodeunaobligacindepago.
Siparacadaelementodelinmovilizadoutilizramosunacuentaindividualizadaparalasamor-tizaciones,alrestardelvalordeadquisicindeeseelementosusamortizacionesacumuladas,obtendramoselvalor neto contable o valor real delbien.Hayqueresaltarqueestevalorcontablenotieneporqucoincidirconelvalordemercadodelbienusado,nitampococonsuvalorproductivo.Portanto:
Unbienseamortizahastaquelasumadelasamortizacionespracticadasigualaalvalordeadquisicindelbien.Enelmomentoenqueambascifrassoniguales,elvalornetocontableesceroysedejadeamortizar.Y,apesardequeesevalorcontableescero,permanecerenlacontabilidaddelaempresamientrasformepartedelprocesoproductivo.
Enocasionesseprevquedeterminadoselementosdelinmovilizadotenganunvalorecon-micounavezfinalizadasuvidatil.Porejemplo,unvehculocuyavidaproductivasehaago-tadosepuedevenderparareciclaje,chatarra,etc.Estevalorestimado,conocidocomovalor residual, nosedebeamortizar,conloqueelvalornetocontablealfinaldesuvidatilnosercero,sinoesevalorresidual.
Recurriremosaunejemploparacomprendermejorloexpuesto:
Siunaempresaadquiereunordenadorel1deenerode20X0,porimportede2.700,conunvalorresidualde300yloamortizaentresaos,siendolaamortizacindecadaaode800,culserelvalornetocontable(VNC)delelementoalfinaldelprimerao?Yalfinaldeltercerao?
Alfinaldelprimerao,elVNC=2.700800=1.900
Alfinaldeltercerao,elVNC=2.7008003=300,esdecir,elvalorresidual.
Valor neto contable = valor de adquisicin amortizacin acumulada
A travs de la amortizacin deestoselementos,laempresarefle-ja un gasto que no supone unasalidadedinero,yaqueenrealidadestahorrando.As,cuandodeter-minado elemento ya no es til,la empresa contar con recursosnecesariosconlosquepodrcom-prarunnuevoelementosin tenerquerecurrirafinanciacinexterna.
Sabas que?
Normalmente los terrenos tienenunavidailimitaday,portanto,noseamortizan.
Claves y consejos
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
66
5.1. Sistemas de amortizacin del inmovilizado
Aunqueexistenmuchossistemasdeamortizacin,vamosaconocerlostresmsfrecuentes.Adems,debemostenerencuentaelsiguienteconcepto:
A. Mtodo lineal o constante
Conestemtodo,laempresatodoslosaosamortizaelmismoimporte.Eselmtodomssencillo,elquemsseaplicaenlaprctica.Lasformasdeclculodelacuotadeamortizacinanualson:
Sinvalorresidual:suponemosquealfinaldelavidatil,laempresanoobtendrnadaporelbien.As,tendremoscomocuotadeamortizacindecadaao:
Convalorresidual:paracalcularlaamortizacindecadaao,restamoselimportedelbienalfinalo,loqueeslomismo,elvalorresidual.Comoesteimportelorecuperamosconlaventa,noesnecesarioamortizarlo.Portanto:
Recurriremosaunejemploparacomprendermejorloexpuesto:
Adquirimosunamaquinariaporunvalorde25.000,conunavidatilestimadaencuatroaosyunvalorresidualde5.000.
Entonces,lacuotadeamortizacinser=(25.0005.000)/4=5.000/ao.
Yelcuadro de amortizacindeestamquinaserelsiguiente:
Aos Valor contable Cuota amortizacin Amortizacin acumulada
0 25.000 - -
1 20.000 5.000 5.000
2 15.000 5.000 10.000
3 10.000 5.000 15.000
4 5.000 5.000 20.000
Alfinaldelcuartoao,elvalorcontableesde5.000,queeselvalorresidual.
B. Nmeros dgitos o proporcionales a la serie de nmeros naturales
Estemtodosuponequeelelementosedepreciamsunosaosqueotros;porello,lascuo-tasdeamortizacinsonvariables.Y,comosunombreindica,estascuotasdeamortizacinanualesseencuentranenlamismaproporcinquelaseriedelosnmerosnaturales;esdecir,1,2,3,4,etc.
Adems,estaamortizacinpuedeserdedosformas:creciente o directaydecreciente o in-versa. Enlaamortizacincreciente,laempresaentiendequeloselementossedeprecianms
Base de amortizacin = valor inicial del elemento valor residual
Valor inicial del bien
N. de aos de vida til
Valor inicial del bien Valor final del bien
N. de aos de vida til
Elvalorfinaldelbien,ovalorresi-dual, es el valor del bien al finalde su vida til; por tanto, no seamortiza.
Claves y consejos
Unas tablas fiscales de amorti-zacin indican a las empresas elnmeromximoymnimodeaosenquedebenamortizarcadaunodesuselementos.
Importante
www.
mcg
raw-
hill.e
s
67
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
losltimosaosdesuvidatil;porelcontrario,laamortizacindecrecientereflejaqueloselementossedeprecianmssusprimerosaosdevidatil.
Recurriremosaunejemploparacomprendermejorloexpuesto:
Supongamosquelavidatildeundeterminadoelementosoncuatroaos.Entonces:
Conlaamortizacincreciente nuestrocuadrosercomosigue:
Aos Proporcin Cuotas anuales
1 1 1/10Basedeamortizacin
2 2 2/10Basedeamortizacin
3 3 3/10Basedeamortizacin
4 4 4/10Basedeamortizacin
10
Paracalcularlaproporcinsumamos1+2+3+4=10.
Conlaamortizacindecreciente tendremoselsiguientecuadro:
Aos Proporcin Cuotas anuales
1 4 4/10Basedeamortizacin
2 3 3/10Basedeamortizacin
3 2 2/10Basedeamortizacin
4 1 1/10Basedeamortizacin
10
Unavezanalizadoestesistemadeamortizacindelosnmerosdgitos,veremossuaplicacinenunejemploprctico:
Adquirimosunaaplicacininformticapor3.000,cuyovalorresidualesnulo.Estaseamor-tizaentresaosporelmtododelosnmerosdgitosdecrecientes.
Elcuadrodeamortizacinser:
Aos Valor contable Cuota amortizacin Amortizacin acumulada
0 3.000 --- ---
1 1.500 3/63.000=1.500 1.500
2 500 2/63.000=1.000 2.500
3 0 1/63.000=500 3.000
Ysi,continuandoconelejemploanterior,queremosestablecerelcuadrodeamortizacinenelcasodelosnmerosdgitoscrecientes,tendremosentonces:
Aos Valor contable Cuota amortizacin Amortizacin acumulada
0 3.000 --- ---
1 2.500 1/63.000=500 500
2 1.500 2/63.000=1.000 1.500
3 0 3/63.000=1.500 3.000
Los elementos se amortizan cadaaolosdasquehanpermanecidoen la empresa. Es decir, desde lafecha de compra hasta el 31 dediciembre, si todava permanecenconnosotros.Elrestodelosaos,elaocompleto,exceptoaquelenquelovendemos.
Claves y consejos
El Impuesto de Matriculacin esun gravamen que toda personatiene la obligacin de pagar alcomprar o adquirir un coche, yaseanuevoousado,comoresultadode su primera matriculacin enEspaa.
Este impuesto es independien-te del Impuesto Municipal de Circulacin (IVTM), que esel que se abona anualmente alAyuntamiento.
Importante
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
68
C. Amortizacin tcnico-funcional
Estesistematieneencuentaeltiempoqueloselementoshanestadoenfuncionamientodu-ranteelejercicioeconmico;esdecir,loskilmetrosquehanrecorridolosvehculos,lashorasquehan funcionado lasmquinas, las unidades producidas, etc. Por ello, en el numeradorindicaremoslaactividaddelelementoalolargodeesteejercicio(elnmerodekilmetrosquedeterminadovehculohacirculadoesteaooelnmerodehorasquelasmquinashantrabajadoesteao)yeneldenominador, laactividadtotalquetendrdurantesuvidatilyesecocientelomultiplicaremosporlabasedeamortizacin.Finalmente,veremosconunejemplocmopodemosreflejaresosconceptosenlosasientoscontables:
LaempresaABC,S.A.,tieneunamquinavaloradaen15.000,conunavidatilde300.000productos.Esteaohafabricado50.000productos.Esdecir,laamortizacindeesteaoser:
2.500 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial15.000(50.000/300.000)
a (281) Amortizac.acumuladadelinmov.material 2.500
Amortizacin de los inmovilizados
Unaempresaposeelossiguienteselementospatrimoniales:
Unamquinacuyopreciodeadquisicinfuede12.000tieneunavidatildediezaosyunvalorresidualde2.000.
Unapatentecuyopreciodeadquisicinfuede1.900tieneunavidatildetresaosyunvalorresidualde100.
Unelementodetransportecuyopreciodeadquisicinfuede25.000tieneunavidatildeseisaosyunvalorresidualde2.000.
Lossistemasdeamortizacinquehayqueemplearsern:
Maquinaria:lineal. Patente:dgitosdecrecientes. Elementodetransporte:tcnico-funcional.Secalculaunavidatilde300.000kmy
esteaoharecorrido70.000km.
Debemoselaborarlosasientoscontablescorrespondientes.
Solucin:
Maquinaria1.000 (681) Amortizacindel
inmovilizadomaterial(12.0002.000)/10 a (281) Amortizacinacumulada
delinmov.material 1.000Patente
900 (680) Amortizacindelinmovilizadointangible a (280) Amortizacinacumulada
delinmov.intangible 900Elementodetransporte
5.366,67 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial a (281) Amortizac.acumulada
delinmov.material 5.366,67
Caso prctico 6
1+2+3=6
Laproporcines3/6.
Labasedeamortizacin:1.900,menoselvalorresidual:
100=1.800
3/61.800=900
70.000kmrecorreelelementoesteaoy300.000
durantesuvidatil.Labasedeamortizacin=valorinicial
valorresidual
(70.000/300.000)(25.0002.000)=
5.366,67
www.
mcg
raw-
hill.e
s
69
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Amortizacin de la concesin administrativa y de los dems elementos afectos a la actividad
LaempresaTRP,S.A.,ganael1dejuliode20X0unconcursopblicoqueledaderechoaexplotarlaconcesindelosserviciosmdicosdeunhospital,porloquepaga500.000atravsdelbanco.Laconcesinesporcincoaos,yenelcontratoseestablecequelosbienesafectosalaexplotacindelacafeterarevertirnalEstadoalfinaldelaconcesin.Elmismodalaempresaadquieremaquinaraparalagestindelservicioporimportede350.000,ms21%deIVAyquepagaconchequebancario.Lavidatildelamaquina-riaesdediezaos.
a) Contabilizalaamortizacindelaconcesinydelamaquinariadelprimerao.
b) Contabilizalaamortizacindelaconcesinydelamaquinariadelsegundoao.
c) Contabilizalosasientoscontablesquelaempresarealizarel1dejuliode20X5alconcluirlaconcesin.
Solucin:
1/7/X0500.000 (202) Concesionesadministrativas
a (572) Bancos 500.000
350.000 (213) Maquinaria 73.500 (472) HPIVAsoportado
a (572) Bancos 423.50031/12/X0
50.000 (680) Amortizacindelinmovilizadointangible a (280) Amortizacinacumulada
delinmov.intangible 50.000
35.000 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial a (281) Amortizac.acumulada
delinmov.material 35.00031/12/X1
100.000 (680) Amortiz.delinmovilizadointangible a (280) Amortiz.acumulada
delinmov.intangible 100.000
70.000 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial a (281) Amortizac.acumulada
delinmov.material 70.0001/7/X5
50.000 (680) Amortizacindelinmovilizadointangible a (280) Amortizacinacumulada
delinmov.intangible 50.000
35.000 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial a (281) Amortizac.acumulada
delinmov.material 35.000
500.000 (280) Amortiz.acumuladadelinmovilizadointangible a (202) Concesiones
administrativas 500.000
350.000 (281) Amortiz.acumuladadelinmovilizadomaterial a (213) Maquinaria 350.000
Caso prctico 7
Aunquelamaquinariatiene
unavidatildediezaos,comoreviertealEstado,laempresalaamortizaenlos
cincoaosqueduralaconcesin.Elprimeraoamortizaseismeses.
Concesin=(500.000/5)(6/12)
Maquinaria=(350.000/5)(6/12)
5. LaempresaGTP,S.A.,abo-naenconceptodederechosdetraspaso,el1deenero,2.400.Estimalaempresaque va a generar benefi-ciosdurantecuatroaos,yloamortizaconelsistemalineal.
Calcula el valor neto con-table del elemento ante-riordespusdelaprimeraamortizacin.
6. LaempresaGTP,S.A.,com-pra conun crditoa largoplazounelementodetrans-porte por un importe de22.000,ImpuestodeMa-triculacin 1.540 , gas-tosdematriculacin510eIVA21%.Tienevidatilde350.000kmyesteaoharecorrido60.000km.Laoperacinserealizaacr-dito.Contabilizalacompray la amortizacin del pri-merao.
Actividades
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
70
6. El deterioro de valor de elementos del inmovilizado material e intangible
LaNorma de valoracin 2.establecequeseproducirunaprdida por deteriorodelvalordeunelementodelinmovilizado material,cuandosu valor contable superesu importe re-cuperable,entendidoestecomoelmayorimporteentresuvalorrazonablemenosloscostesdeventaysuvalorenuso.Aestosefectos,almenosalcierredelejercicio,laempresaevaluarsiexistenindiciosdequealgninmovilizadomaterialpuedaestardeteriorado,encuyocasodeberestimarsuimporterecuperableefectuandolascorreccionesvalorativasqueprocedan.Lascorrecciones valorativaspordeteriorode loselementosdel inmovilizadomaterial,ascomosureversincuandolascircunstanciasquelasmotivaronhubierandejadodeexistir,sereconocerncomoungastoouningresoenlacuentadePrdidasyganancias.
LaNorma de valoracin 5.dicequeunelementodeinmovilizado intangibleconunavidatilindefinidanoseamortizar,aunqueseanalizarsudeterioro,siemprequeexistanindiciosdeestealmenosanualmente.Estanormapermitecontabilizareldeterioro,cuandoelvalor contable o en libros,quesecorrespondeconel importenetoquefiguraenelbalance,es superior al importe recuperable.Estevaloreselmayorentreelvalorrazonablemenosloscostesdeventayelvalorenuso,queconsisteenactualizarlosflujosnetosdeefectivo.
Veamoslaaplicacindelasnormasatravsdeunejemplo.
Unaempresaposeeunamquinaconunvalorcontablede50.000.Elelementotieneunvalorrazonablede45.000,loscostesdevenderelinmovilizadoascenderana1.000ytieneunvalorenusode44.500.Porlotanto:
5.500 (691) Prdidaspordeteriorodelinmovilizadomaterial
a (291) Deteriorodevalordelinmovilizadomaterial 5.500
Correcciones valorativas por deterioro
Unaempresaquecomprunordenadorel1deenerode20X0sedacuentael31dediciembredeeseaoquealsalirunanuevagamadeordenadoresconunnuevosoftwaresehaproducidoundeteriorodelvalordelordenador,queahoravale600menosquesuvalornetocontable.Cmocontabilizarlaempresaeldeteriorodevalor?
Solucin:
600 (691) Prdidaspordeteriorodelinmovilizadomaterial(50.00044.500) a (291) Deteriorodevalordel
inmovilizadomaterial 600
Caso prctico 8
7. Unaempresaposeeunaaplicacininformticaconunvalorcontablede1.000,suvalorrazonablees800ysuvalorenusoes1.300.Quasientorealizarlaempresa?
Actividades
Lareversin del deteriorotendrcomo lmite el valor contable delinmovilizado que estara recono-cidoenlafechadereversin,sinose hubiese registrado el deteriorodelvalor.
Importante
Para contabilizar los deteriorosde valor, la empresa utilizar lassiguientescuentas:
(690) Prdidas por deterioro delinmovilizadointangible
(691) Prdidas por deterioro delinmovilizadomaterial
(692) Prdidaspordeteriorodelasinversionesinmobiliarias
(290) Deteriorodevalordelinmo-vilizadointangible
(291) Deteriorodevalordelinmo-vilizadomaterial
(292) Deterioro de valor de lasinversionesinmobiliarias
Y para revertir el deterioro, estascuentas:
(790) Reversin del deterioro delinmovilizadointangible
(791) Reversin del deterioro delinmovilizadomaterial
(792) Reversin del deterioro delasinversionesinmobiliarias
Claves y consejos
www.
mcg
raw-
hill.e
s
71
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
7. La venta de elementos del inmovilizado material e intangible
Aunquelasempresasnocompranloselementosdelinmovilizadoparavenderlos,enmuchasocasioneslosvendenantesdequeterminesuvidatily,porlotanto,noestntotalmenteamortizados.Sinembargo,tambinpuedenvenderlosunavezqueconcluyasuvidatil,esdecir,cuandoyaestntotalmenteamortizados.
Porotraparte,elpreciodeventanotieneporquserelmismoqueelvalornetocontable,sinoquepuedesersuperioroinferior,demaneraquesepuedeproducirunagananciaounaprdidaenlaenajenacinoventa.
Trashaberanalizadolaamortizacindeloselementosdelinmovilizadomaterial,intangibleydelasinversionesinmobiliarias,ahoranosdetendremosensu baja.Alrespecto,elPGC de las pymes indicaenla Norma de valoracin 2., Inmovilizado material, losiguiente:
Baja. Loselementosdelinmovilizadomaterialsedarndebajaenelmomentodesuenaje-nacin (venta)odisposicinporotrava,ocuandonoseespereobtenerbeneficiosorendi-mientoseconmicosfuturosdeellos.
Adems,ladiferenciaentreelimporteque,ensucaso,seobtengadeunelementodelinmo-vilizadomaterial,netodeloscostesdeventa,ysuvalorcontabledeterminarelbeneficio ola prdidaquesurjaaldardebajaeseelemento,queseimputaralacuentadePrdidasygananciasdelejercicioenqueestaseproduce.
Estanormaesdeaplicacintambinparaelinmovilizadointangibleylasinversionesinmo-biliarias.
Esnecesariodestacarquelaempresadardebajaelelemento,laamortizacinacumulada,ademsdeldeteriorodevalorquelocorrige.
Veamosunejemploparacomprendermejoresteconcepto:
Unaempresavendeunelementodetransportequelecost20.000ytieneunaamorti-zacinacumuladahastalafechadelaventade13.000por7.000,ms21%deIVA.Laoperacinlarealizaconcheque.Portanto,tenemos:
8.470 (572) Bancos(7.000+1.470)
13.000 (281) Amortizacinacumuladadelinmov.material
a (218) Elementosdetransporte 20.000
a (477) HPIVArepercutido(7.0000,21) 1.470
VNC=20.00013.000=7.000
PreciodeventaVNC=7.0007.000=0
Laempresanigananipierde.
Antesdereflejarlaventa,siestaseproduceundadistintodel1deenero,laempresacalcu-larlaamortizacindelelementodesdeel1deenerohastalafechadelaventa.
Comohemosvistoenelapartado5deestaunidad,laempresaelaboraelclculodelaamor-tizacinylacontabilizacindelgastoa31dediciembredecadaao;porlotanto,laltimaamortizacinqueestahabrpracticadosera31dediciembredelaoanterior.
Para calcular el resultado de laoperacin (la venta), la empresarealizaelsiguienteclculo:
Precio de venta valor neto con-table (VNC)
Estodarlugaraunaprdida(671)ounaganancia(771):
a) SielpreciodeventaessuperiorqueelVNC,reflejarunbenefi-cio,perosielpreciodeventaesinferior que el VNC, entoncesregistrarunaprdida.
b)Si el precio de venta es igualqueelVNC,nohaynibeneficioniprdida.
Importante
Laempresadadebajaelelemento
detransporteporsuvalorinicialde20.000ydadebajalaamortizacinacumuladaque
corrigesuvalor,13.000.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
72
Porejemplo,siunaempresavende,el15dejunio,unamquinaqueposee,tendrqueamor-tizarprimerolacuotacorrespondienteaeseao,esdecir,desdeel1deenerohastael15dejunio.Acontinuacin,veremoslasdiferentescuentasquepodemosutilizarenlabajadeloselementosdelinmovilizadomaterialsegnlanaturalezadelasmismas:
A. Beneficios o prdidas
Parareflejarelbeneficioolaprdidaqueseproducealdardebajaundeterminadoelementoporsuventa,emplearemoslassiguientescuentas:
(670) Prdidas procedentes del inmovilizado intangible
(671) Prdidas procedentes del inmovilizado material
(672) Prdidas procedentes de las inversiones inmobiliarias
Talcomosunombreindica,aquserecogenlasprdidasproducidasenlaenajenacin(venta)deestoselementosdeinmovilizado.
(770) Beneficios procedentes del inmovilizado intangible
(771) Beneficios procedentes del inmovilizado material
(772) Beneficios procedentes de las inversiones inmobiliarias
Talcomosunombreindica,enestascuentasreflejaremoslosbeneficiosproducidosenlaena-jenacin(venta)deestoselementosdelinmovilizado.
Unavezanalizadasestascuentas,veamosotrosejemplosprcticos.
Unaempresavendeunaaplicacininformticaquelecost3.300ytieneunaamortizacinacumuladahastalafechadelaventade1.200yundeteriorodevalorregistradode200por1.700,ms21%de IVA.Laoperacinserealizaenefectivo.Elaboraremos,pues,elsiguienteasiento:
2.057 (570) Caja(1.700+357)
1.200 (280) Amortizacinacumuladadelinmov.intangible
200 (290) Deteriorodevalordelinmovilizadointangible
200 (670) Prdidasprocedentesdelinmov.intangible a (206) Aplicaciones
informticas3.300
a (477) HPIVArepercutido(1.7000,21)
357
VNC=3.3001.200200=1.900
PreciodeventaVNC=1.7001.900=200.Prdidade200
Unaempresavendealcontado(bancos)unamquinaquecomprpor27.000,por15.000ms21%deIVA,el1deabrilde20X2.Lavidatildelamquinaesdecincoaos,laempresalaamortizaconelsistemadeamortizacinlineal.Laamortizacinacumuladaa31dediciem-brede20X1erade12.650.Entonces:
1.350 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial a (281) Amortizacinacumulada
delinmov.material 1.350
En laventadamosdebajaelele-mentoylaamortizacinacumula-daquelocorrige.
Claves y consejos
ElIVAdelaventasecalculasobreelpreciodeventa.
Recuerda
Laempresarecibeenefectivo1.700delpreciodeventayel21%delIVAde
1.700=357.
Damosdebajalaaplicacin
porsuvalorinicial,3.300,ytambindamosdebajalaamortizacinacumuladaquecorrigesuvalorpor1.200y
eldeteriorodevalorpor200.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
73
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Loprimeroquehacelaempresaesamortizarelelementodel1deeneroal1deabrilde20X2.
18.150 (572) Bancos(15.000+3.150)14.000 (281) Amortizacinacumulada
delinmov.material a (213) Maquinaria 27.000a (477) HPIVArepercutido
(15.0000,21) 3.150a (771) Beneficiosprocedentes
delinmov.material 2.000
VNC=27.00014.000=13.000.
PreciodeventaVNC=15.00013.000=2.000.Laempresaganaconlaoperacin.
B. Accidentes
Siseproduceunhechoextraordinario,comounincendio,unainundacinounaccidente,quedejedeterminadoelementoparcialototalmenteinservible,recogeremosesadisminucindelvalorenlasiguientecuenta:
(678) Gastos excepcionales.Enestacuenta,registraremoslasprdidasylosgastosdeca-rcterexcepcionalycuantasignificativaque,atendiendoasunaturaleza,nodebancontabi-lizarseenotrascuentasdelgrupo6.Attuloindicativo,sesealanlossiguientes:losgastosproducidosporinundaciones,sancionesymultas,incendios,etc.Denuevo,veamossuaplica-cinprctica:
LaempresaGTP,S.A.,sufreunincendioenunadesusinstalacionestcnicasque,comocon-secuencia,dejadefuncionar.Lainstalacincost65.000ylaamortizacinacumuladaas-ciendea37.000.
VNC=65.00037.000=28.000.Estaeslaprdidaextraordinariaquereconocerlaempresa.
37.000 (281) Amortizacinacumuladadelinmov.material
28.000 (678) Gastosexcepcionales a (212) Instalacionestcnicas 65.000
Laempresacomprael1dejuniounordenadorpor1.800,ms21%deIVA.Lavidatildelelementoesdetresaosycuentaconunsistemadeamortizacinlineal.Laoperacinsereali-zaacrditodeseismeses.Siqueremoscontabilizarlasoperacionesdelprimerao,tendremos:
1/6
1.800 (217) Equiposparaprocesosdeinform. 378 (472) HPIVAsoportado a (523) Proveedoresde
inmovilizadoaC/P 2.17831/12
350 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial a (281) Amortizacinacumulada
delinmov.material 350
Lacuotadeamortizacindeunaoes=1.800/3=600alao.
Elprimeraoelelementohapermanecidoenlaempresasietemeses(junio-diciembre).
Portanto,lacuotadeamortizacinser=600(7/12)=350.
VNC=valornetocontable.
VNC = valor inicial del bien amortizacinacumulada.
Recuerda
Laamortizacin es el gasto con-table imputado en cada ejercicioporlaprdidadevalordelinmovi-lizado,derivadadeladepreciacintcnica, fsica o econmica porel paso del tiempo, por el uso,desgaste o, simplemente, por eldesuso.
Importante
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
74
Amortizacin y venta de los elementos del inmovilizado
LaempresaBTR,S.A.,comprael15dejuniode20X1mobiliarioporvalorde3.800,ms21%deIVA.Pagamediantetransferenciabancaria.Lavidatildelelementoesdecuatroaos,elvalorresidualesde300,yelsistemadeamortizacin,lineal.
A31dediciembrede20X1amortizaelelemento.
A31dediciembrede20X2amortizaelelemento.
El1deabrilde20X3vendeelmobiliarioporimportede1.500,ms21%deIVA.Operacinacrditodetresmeses.
Debemosregistrartodaslasoperaciones.
Solucin:
15/6/X1
3.800 (216) Mobiliario 798 (472) HPIVAsoportado a (572) Bancos 4.598
31/12/X1
473,96 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial[(3.800300)/4](6,5/12)
a (281) Amortizacinacumuladadelinmovilizadomaterial 473,96
31/12/X2
875 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial[(3.800300)/4]
a (281) Amortizacinacumuladadelinmovilizadomaterial 875
1/4/X3
218,75 (681) Amortizacindelinmovilizadomaterial[(3.800300)/4](3/12)
a (281) Amortizacinacumuladadelinmovilizadomaterial 218,75
1/4/X3
1.815 (543) CrditosaC/Pporenajenacindelinmovilizado(1.500+315)
1.567,71 (281) Amortizacinacumuladadelinmovilizadomaterial
732,29 (671) Prdidasprocedentesdelinmovilizadomaterial
a (216) Mobiliario 3.800a (477) HPIVArepercutido
(1.5000,21) 315
Caso prctico 9
8. Contabiliza las siguientesoperaciones que realiza laempresaGTP,S.A.:
a) Comprael1dejulioporvalor de 4.200 unapatente,elproveedorleconcede un descuentocomercial de 100 enfactura,IVAdel21%.Laoperacin se realiza alcontado(bancos).
b) A31dediciembreamor-tizalapatenteporelsis-temalineal,conunavidatildecuatroaosyunvalorresidualde300.
c) Enelejerciciosiguiente,el31dediciembre,vuel-veaamortizarlapatente.
d) Vende el 1 de abril delaosiguientelapatente;elpreciodeventacoin-cide con el VNC de lapatenteenesafechayelIVAesdel21%.Laope-racinserealizaalcon-tado(bancos).
Actividades
www.
mcg
raw-
hill.e
s
75
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Sntesis
Arrendamiento financiero
El arrendatario en el momento inicial registrar un Activo, de acuerdo con su naturaleza, segn se trate de un elemento del inmovilizado material o del intangible, y un pasivo financiero por el
mismo importe, que ser el menor entre el valor razonable del Activo arrendado y el valor actual de los pagos mnimos acordados durante el plazo de arrendamiento
Inmovilizado materialLos bienes comprendidos en el inmovilizado material se valorarn por su coste, ya sea este el
precio de adquisicin o el coste de produccin
Inmovilizado intangible e inversiones de
inmovilizado
Los criterios contenidos en las normas relativas al inmovilizado material se aplicarn a los elementos del inmovilizado intangible y a las inversiones inmobiliarias
Normas particulares sobre el inmovilizado
intangible
Aplicaciones informticas
Propiedad industrial
Gastos de I+D Los gastos de investigacin sern gastos del ejercicio en que se realicen. No obstante, podrn activarse como inmovilizado
intangible desde el momento en que cumplan ciertas condiciones
Se contabilizarn los gastos de desarrollo capitalizados cuando se obtenga la correspondiente patente o similar, incluido el coste de registro y formalizacin de la propiedad industrial, sin perjuicio de los importes que tambin pudieran contabilizarse por razn de
adquisicin a terceros de los derechos correspondientes
Los programas de ordenador que cumplan los criterios de reconocimiento del apartado 1 de la norma relativa al inmovilizado intangible, se incluirn en el Activo, tanto los
adquiridos a terceros como los elaborados por la propia empresa para s misma, utilizando los medios propios de que disponga,
entendindose incluidos entre los anteriores los gastos de desarrollo de las pginas web
Valoracin posterior de los inmovilizados:
prdidas de valor
Sistemticas y definitivas: amortizacin
No definitivas: reversibles
Constante o lineal
De los nmeros dgitos
Prdidas por deterioro
Tcnico funcional
Baja de los elementos
Enajenacin o venta
Accidentes
La empresa puede reconocer beneficio o prdida
(678) Gastos excepcionales
La empresa dar de baja el elemento, las amortizaciones y las prdidas por deterioro
Sntesis
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
76
Test de repaso
1. LaempresaABCcompraelderechodeusodeunapatenteporimportede38.000.Enfacturaelproveedorlecon-cedeundescuentode1.300yelIVAdelaoperacinesdel21%.Elpreciodeadquisicines:
a) 38.000.
b) 39.300.
c) 36.700.
d) 46.374.
2. La empresa GTR compra un elemento de transporte, aunpreciode16.000,el ImpuestodeMatriculacines1.120, losgastosdematriculacinasciendena410,conIVAdel21%.Portanto,elpreciodeadquisicines:
a) 16.000.
b) 17.120.
c) 17.530.
d) 0,685,4.
3. LaempresaHYTtieneunelementodetransportequelecost24.000,suvidatilesdeseisaosytieneunvalorresidualde2.400.Amortizaporelsistematcnico-fun-cionalyeltotaldekmes500.000.Esteaoharecorrido50.000km.Lacuotadeamortizacindeesteaoes:
a) 4.000.
b) 3.600.
c) 2.400.
d) 2.160.
4. LaempresaJKLtieneunainstalacintcnicaquelecost45.000,valorresidualde4.500,vidatildediezaosysistemadeamortizacindelosnmerosdgitosdecrecien-tes.Lacuotadeamortizacindelprimeraoes:
a) 4.050.
b) 736,36.
c) 7.363,64.
d) 8.181,82.
5. La empresa VGR compramobiliario el 1 de agosto porimportede2.500;lavidatilescincoaosyelsistemadeamortizacinlineal.Lacuotadeamortizacindelprimeraoes:
a) 175.
b) 208,33.
c) 500.
d) 420.
6. LaempresaBGRcomprutillajeel1deoctubrede20X0porvalorde3.000,valorresidual0,sistemadeamor-tizacinlinealyvidatildecuatroaos.ElVNCa31dediciembrede20X2es:
a) 2.250.
b) 750.
c) 1.687,5.
d) 1.312,5.
7. Unaempresacomprequiposparaprocesosdeinforma-cinporimportede5.000el1deenerode20X0;sis-temadeamortizacindelosnmerosdgitosdecrecientes;vidatildetresaos;valorresidualde200.ElVNCafinaldelao20X1es:
a) 2.500.
b) 833,33.
c) 1.000.
d) 2.600.
8. Unaempresavendeel1deenerode20X0unelementodetransportequelecost19.000ycuyaamortizacinacumuladaes9.000por8.000,ms21%deIVA.Elresultadodelaoperacines:
a) Unaprdidade11.000.
b) Unaprdidade2.000.
c) Unaprdidade560.
d) Ningunadelasanteriores.
9. Unaempresavendeel1deabrilunaaplicacininform-ticaquelecost12.000porimportede4.500,ms21%deIVA;lavidatildelaaplicacinescincoaos,elvalorresidual,500;elsistemadeamortizacinlineal,ylaamortizacinacumuladaa31dediciembreerade4.600.Elresultadodelaoperacines:
a) Unaprdidade2.325.
b) Unaprdidade2.900.
c) Unaprdidade2.300.
d) Ningunadelasanteriores.
10. Unaempresavendeunordenadorquelecost2.500yqueseencontrabaamortizadoenun60%,porimportede450,ms21%deIVA.Elresultadodelaoperacines:
a) Unaprdidade550.
b) Unagananciade550.
c) Unaprdidade1.000.
d) Unagananciade1.000.
11. Seconsideraqueunarrendamientoesfinancierosi:
a) Setransfierensustancialmentetodoslosriesgosybene-ficios inherentesa lapropiedaddelActivoobjetodelcontratoalarrendatario.
b) Existiendoopcindecompra,noexistendudasrazona-blesdequesevayaaejercitaresaopcin.
c) NoexistelaopcindecompraenloscontratosenlosqueelplazodelarrendamientocoincidaconlamayorpartedelavidaeconmicadelActivoolacubra.
d) Todaslasanteriores.
Test de repaso
www.
mcg
raw-
hill.e
s
77
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Comprueba tu aprendizaje
Caracterizar las definiciones y las relaciones contables fun-damentales establecidas en los grupos, subgrupos y cuen-tas principales del PGC relativas a los elementos del inmo-vilizado material, intangible y las inversiones inmobiliarias.
Registrar, en asientos por partida doble, las operaciones ms habituales relacionadas con los grupos de cuentas des-critos anteriormente.
Clasificar los diferentes tipos de documentos mercantiles que exige el PGC, indicando la clase de operacin que re-presentan.
Verificar el traspaso de la informacin entre las distintas fuentes de datos contables.
1. LaempresaABC,S.A.,comprael3deenerode20X0unaconstruccinvaloradaen300.000,msel21%deIVA,de loscuales160.000correspondenal terreno;pagaenefectivo80.000yelrestoacrditoalargoplazo.Pagael15deeneroaunaempresaconstructora2.000,ms21%deIVA,porlasobrasdeacondicionamientodelsolaranterior,concheque.
2. LaempresaHTR,S.A.,comprael1dejuliode20X0maqui-nariaporimportede300.000;losgastosdetransporteascienden a 3.500, el seguro a 700 y el IVA de laoperacindel21%;laoperacinsepagaconcheque.Lamquinaestarencondicionesdefuncionamientodentrodequincemeses.Comotenaelpresupuestodelproveedor,esemismodaelbancoleingresaelimportedelprstamoquelehaconcedidopararealizarelpagoyqueasciendealatotalidaddeldesembolsoinicial.Elprincipaldelprs-tamolodevolverdentrodecincoaos,conuntipodeinte-rssemestraldel3%.El1deseptiembrede20X0recibeunafacturacorrespondienteaunosgastosdemontajeporimportede4.000,ms21%deIVAqueabonaporbanco.Elda1deoctubrede20X1,fechaenqueelelementoentraencondicionesdefuncionamiento,recibeotrafacturadeinstalacinporimportede5.000,ms21%deIVAquepagaporbanco.Lavidatilseestimaenochoaos,elvalorresidualen30.000yseamortizaconelmtodolineal.
Realizatodaslasoperacionescorrespondientesalprimeryalsegundoao.
3. LaempresaGTP,S.A.,encargaenelao20X0aunlabora-toriolainvestigacindeunavacuna.
a) Ellaboratoriolefacturaeseao130.000,ms21%deIVA,operacinacrditodeseismeses.
b) Alcerrarelejerciciolaempresaconsideraquelainvesti-gacintendrxitotcnicoyobtendrrentabilidadeco-nmica.
c) Durante20X1ellaboratoriolevuelveafacturarenestaocasin100.000,ms21%deIVA.
d) Alfinalizarelsegundoao,laempresaactivatodoslosgastosrelacionadosconlainvestigacinyladaporcon-cluida.
e) Enelao20X2laempresaconsideraque,debidoalaaparicindeotravacunaconmenosefectossecunda-rios,suproductonotendrrentabilidadeconmica.
Contabiliza todas lasoperacionesque realiza laempresaenlosaos20X0,20X1y20X2.
4. RegistralasoperacionesquerealizalaempresaTRF,S.A.,elao20X0yelao20X1,siunavezactivadoslosgastosdedesarrollodeunproyectoqueascendana30.000,decideinscribirlosel1deagostode20X0enelRegistrodePatentesyMarcasypagaconcheque2.000porgastosderegistro,ms21%deIVA.Laempresaestimalautiliza-cindelapatentedurantecuatroaos,porloqueamortizalamismaun25%alao.
5. LaempresaFTR,S.A.,comprael1dejuniode20X0aunaempresa un programa informtico que se va a utilizardurantetresaos.Elpreciodeadquisicinesde8.000,ms21%deIVA,ysepagaalcontado(bancos).Sistemadeamortizacindelosnmerosdgitosdecrecientes.El15defebrerode20X1elproveedorlefacturalosgastosdemantenimientodelprograma,queasciendena300,ms21%deIVA,ypagaenefectivo.
Realizatodaslasoperacionescorrespondientesalprimeryalsegundoao.
6. La empresa FTR,S.A., paga el 1 de febrero de 20X0 alEstado100.000conchequebancarioporlosderechosdeexplotacindeunaautopistadurantediezaos.A31dediciembreprocedeaamortizarelinmovilizado.El1dejuliode20X5elEstadocomunicaalaempresaque,porincumplimientodelascondicionesdelaconcesin,ladaporfinalizada.
Realizatodaslasoperacionescorrespondientesaladura-cindelaconcesin.
7. LaempresaTRP,S.A.,adquiereel1demayode20X0elderechoaexplotarlaconcesindelacafeteradeunhospi-talpagandoporbanco25.000.Laconcesinesportresaos,yenelcontratoseestablecequelosbienesafectosalaexplotacindelacafeterarevertirnalacomunidadautnoma cuando finalice el plazo de esa concesin. Elmismodalaempresaadquieremaquinariaparaexplotarlacafeteraporimportede40.000,ms21%deIVA,quepagaconchequebancario.Lavidatildelamaquinariaescincoaos.
a) Contabilizalaadquisicindelaconcesinydelamaqui-naria.
b) Contabiliza la amortizacin de la concesin y de lamaquinariaelprimerao.
Comprueba tu aprendizaje
www.
mcg
raw-
hill.e
s
El proceso contable del inmovilizado material, intangible2
78
Comprueba tu aprendizaje
c) Contabiliza la amortizacin de la concesin y de lamaquinariadelsegundoao.
d) Contabilizalosasientoscontablesalconcluirlaconce-sin.
8. RegistralasoperacionesquerealizalaempresaFTR,S.A.:alquilaunbarporelqueabona2.000almesms21%deIVA,quepagamediantetransferenciabancaria.Abona,adems,30.000,ms21%deIVAporderechosdetras-pasoconcheque.Contabilizalaamortizacindelprimeraosabiendoque laempresaamortizaencincoaoselderechodetraspaso.
9. La empresa RTS, debido a un incendio, da de baja porsiniestrototalmobiliariocuyopreciodeadquisicinfuede10.000yqueestamortizadoenun30%.Elmobiliarioestabaaseguradoen8.000.Lacompaalehaceentregadeunchequeporvalorde6.000comovalorqueotorgaalmobiliarioenelmomentodelsiniestro.Contabilizalabajadelinmovilizado.
10. LasociedadAcompra,el1deenerode20X0,unainstala-cintcnica.Lafinanciacinsehacemedianteuncontratodeleasing,conlassiguientescondiciones:
Valordecontado:120.000,msIVAdel21%.
Duracindelcontrato:tresaos.
Opcindecompra:20.000,msIVA,queejerceralprincipiodelcuartoao.
Formadepago:trespagosde40.403,35,ms21%deIVA,cadaunoalfinaldecadaao.
Vidatildelainstalacindiezaos.Sistemadeamor-tizacinlineal.
Detalledelaoperacin:
Ao Anualidad IntersAmorti-zacin
Deuda pendiente
0
1
2
3
----
40.403,35
40.403,35
40.403,35
---
9.600,00
7.135,73
4.474,32
---
30.803,35
33.267,62
35.929,03
120.000,00
89.196,65
55.929,03
20.000,00
121.210,05 21.210,05 100.000,00
Contabiliza todas lasoperaciones relativasal leasing, in-cluidalaamortizacindelinmovilizado.
11. LaempresaHTS,S.A.,comprael1deenerode20X0aunaempresadeBarcelonaunamquina.Suprecioalcontadoesde60.000,ysehaconcedidoundescuentocomercialdel5%.Eltransporteyelsegurodeviajehastasualma-cnenVigo,quecorrenporcuentadeHTS,asciendena4.000y2.000,ms21%deIVA,respectivamente,
y figuranen la facturadecompra.Yparasumontajeeinstalacin,contrataaunosespecialistasquelefacturan12.000,ms21%deIVAel2deenero.Operacinacrditodetresaos.Alfinalizarsuvidatil,seestimaqueloscostesdedesmantelamientoascenderna5.000.Eltipodeintersefectivoquehayquetenerencuentaesdel6%anualylavidatildelinmovilizadoseestimaenseisaos.Sistemadeamortizacindelosnmerosdgitosdecrecientes.
Contabiliza todas las operaciones hasta el desmantela-mientodelamquina,momentoenelqueserecibelafac-turadelosgastosporimportede5.000,ms21%deIVA,quesepagaatravsdelbanco.
12. LasociedadDRS,S.A.,comprael1dejuliode20X0unainstalacintcnicaporimportede15.000,ms21%deIVAquepagaporbanco;estudiosrealizadosindicanlasus-titucindelainstalacincuandoquedetotalmenteamorti-zada,locualsuponeuncostededesmantelamientoyretirodel5%delpreciodeadquisicin.Lavidatilesdecuatroaos,yeltipodeintersefectivo,del5%.
Efectaelasientodecomprayelajustedelaprovisinquehayquerealizarmientraslainstalacintcnicaseamortiza.
13. LaempresaHYT,S.A.,haadquiridoaprincipiosde20X0maquinariapor10.000,ms21%de IVAal contado(bancos).Loscostesdeinstalacinhansidode1.000,ms21%deIVA,quepagaenefectivo.Hasolicitadoaunaentidadfinancieraunprstamoconvencimientoaunaoquelehasidoconcedidosimultneamentealaadqui-sicindelamaquinariaporimportede12.100.Elprs-tamodevengaunintersdel7%semestral,pagaderoporsemestres vencidos. La maquinaria entra en funciona-mientoamediadosde20X1,momentoenquelaempresarecibeotra facturapor gastosde instalacinde500,ms21%deIVA,quepagaconcheque.Lamquinatieneunavidatildediezaos.Elsistemadeamortizacineslineal.
Contabilizatodaslasoperacionesdelosaos20X0y20X1.
14. La empresa KLT,S.A., compra el 15 de abril un caminporimportede65.000,ImpuestodeMatriculacinde5.850,gastosdematriculacinyentregade780eIVAdel21%.Pagaunacuartapartemediantetransferenciabancaria,20.000apagaracortoplazoyelresto,alargoplazo.
Lavidatiles500.000km.Esteaoharecorrido40.000km.Elvalorresidualesde5.000.Elsegundoaohare-corrido65.000kmcuandodecidevenderelcamin,conunaprdidade7.000,msIVAdel21%;laoperacinsepagaconcheque.
Contabilizatodaslasoperacioneshastalaventadelinmo-vilizado.
www.
mcg
raw-
hill.e
s
79
2El proceso contable del inmovilizado material, intangible
Actividad de simulacin
Curabitur ullamcorper nisi. Curabitur ullamcorper nisi. Curabitur ullamcorper nisi. Curabitur ullamcorper nisi.
Lorem ipsum dolor sit amet, consecte-tuer adipiscing elit. Aenean commodo tuer adipiscing elit. Aenean commodo tuer adipiscing elit. Aenean commodo tuer adipiscing elit. Aenean commodo tuer adipiscing elit. Aenean commodo
ligula eget dolor. Aenean massa. Cum ligula eget dolor. Aenean massa. Cum ligula eget dolor. Aenean massa. Cum ligula eget dolor. Aenean massa. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis sociis natoque penatibus et magnis dis sociis natoque penatibus et magnis dis sociis natoque penatibus et magnis dis sociis natoque penatibus et magnis dis sociis natoque penatibus et magnis dis sociis natoque penatibus et magnis dis
parturient montes, nascetur ridiculus parturient montes, nascetur ridiculus parturient montes, nascetur ridiculus parturient montes, nascetur ridiculus parturient montes, nascetur ridiculus mus. Donec quam felis, ultricies nec, mus. Donec quam felis, ultricies nec,
pellentesque eu, pretium quis, sem. pellentesque eu, pretium quis, sem. pellentesque eu, pretium quis, sem. Nulla consequat massa quis enim. Nulla consequat massa quis enim. Nulla consequat massa quis enim.
Donec pede justo, fringilla vel, aliquet Donec pede justo, fringilla vel, aliquet Donec pede justo, fringilla vel, aliquet Donec pede justo, fringilla vel, aliquet nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, nec, vulputate eget, arcu. In enim justo,
rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede
mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper
nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse-
quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis,
feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum.
rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede
mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper
nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse-
quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis,
feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum.
Aenean imperdiet. Etiam ultricies nisi Aenean imperdiet. Etiam ultricies nisi Aenean imperdiet. Etiam ultricies nisi vel augue. Curabitur ullamcorper vel augue. Curabitur ullamcorper vel augue. Curabitur ullamcorper vel augue. Curabitur ullamcorper vel augue. Curabitur ullamcorper
ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam ultricies nisi. Nam eget dui. Etiam rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget rhoncus. Maecenas tempus, tellus eget
condimentum rhoncus, sem quam condimentum rhoncus, sem quam semper libero, sit amet adipiscing sem semper libero, sit amet adipiscing sem
neque sed ipsum. Nam quam nunc, blandit vel, luctus pulvinar, hendrerit id, blandit vel, luctus pulvinar, hendrerit id, blandit vel, luctus pulvinar, hendrerit id,
Cras dapibus. Vivamus elementum Cras dapibus. Vivamus elementum Cras dapibus. Vivamus elementum Cras dapibus. Vivamus elementum semper nisi. Aenean vulputate eleif end semper nisi. Aenean vulputate eleif end semper nisi. Aenean vulputate eleif end semper nisi. Aenean vulputate eleif end semper nisi. Aenean vulputate eleif end
tellus. Aenean leo ligula, porttitor eu, tellus. Aenean leo ligula, porttitor eu, tellus. Aenean leo ligula, porttitor eu, consequat vitae, eleifend ac, enim. consequat vitae, eleifend ac, enim.
Donec pede justo, fringilla vel, aliquet Donec pede justo, fringilla vel, aliquet Donec pede justo, fringilla vel, aliquet Donec pede justo, fringilla vel, aliquet nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, nec, vulputate eget, arcu. In enim justo, nec, vulputate eget, arcu. In enim justo,
rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, rhoncus ut, imperdiet a, venenatis vitae, justo. Nullam dictum felis eu pede justo. Nullam dictum felis eu pede
mollis pretium. Integer tincidunt.Cras mollis pretium. Integer tincidunt.Cras dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper dapibus. Vivamus elementum semper
nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. nisi. Aenean vulputate eleifend tellus. Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse Aenean leo ligula, porttitor eu, conse-
quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam quat vitae, eleifend ac, enim. Aliquam lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis, lorem ante, dapibus in, viverra quis,
feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla feugiat a, tellus. Phasellus viverra nulla ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus varius laoreet. Quisque rutrum. ut metus vari