O río Umia

O Umia é un río pequeno de lonxitude pero enorme de variedade e de vida. Foi, e segue a ser, o construtor e o mantedor da paisaxe dos lugares polos que pasa. Fórmase coa auga que se xunta nos lameiros da Reigosa e medra coas achegas de outros moitos regos e regueiros. Mesmo desde o seu nacemento sángrase e atráncase para regar prados e mover muíños. Ao longo do seu curso utilízase para abastecer de auga a toda a comarca e na súa desembocadura deposita a súa riqueza no esteiro e nos areais do Serrido.

Castrove

Acibal

Lobeira

Xiabre

Suapica

Montes dos Cregos

CabalarXesteira

A CUNCA

Lonxitude: 70 kmSuperficie da cunca: 440,4 km2

LONXITUDE 70 km

SUPERFICIE DA CUNCA 440,4 km2

PENDENTE MEDIA 0,91%

CAUDAL absoluto: 8,9 m3/s

relativo: 30,8 l s/km2

AFLUENTES Pola dereita Brañas, Porto, Gallo, A Cova, Os Cabaleiros, Bermaña, Follente, Cardín, O Cerquido, Landoira, O Muíño...

Pola esquerda Segón, Grela, Fervenza, Toxeira, Os Tornos, Laceira, Sequeiros, Grixo, Senande, Chaín, Cañón, Rego da Armenteira...

A cunca do Umia está dominada por dous grandes tipos de rochas: as graníticas e as metamórficas. As graníticas dominan en case toda a cunca e en termos xerais son dous tipos de pedras de gran: as de dúas micas na parte oriental e central e a pedra de gran biotítica da parte baixa da cunca, cunha facilidade de alteración que deu orixe ao amplo e chan val do Salnés.Na parte superior e media da cunca hai longas bandas de xistos micáceos e cuarcíticos que rachan a continuidade do batolito e van dar orixe a novas formas de relevo.

CARACTERÍSTICAS MORFOLÓXICAS

Terrazas fluviais.

Rochas graníticas da zona de A Goleta.

PERFIL

Aparecen dous grandes tramos separados pola ruptura da pendente entre os dous tipos de pedra de gran da parroquia de Cesar, que entre os 80 e 40 m acada unha pendente do 8% salvada pola fervenza de Segade. Ata este punto o río baixa distintos tramos cunha pendente media de 1,5%. No segundo tramo, desde Caldas ao mar, o perfil e o curso fanse paseniños, cun 0,12 de pendente.

O PERCORRIDO NACEMENTOA ReigosaGraña de Umia

Codeseda

A Goleta

Moraña

Segade

Caldas

Baión

Ribadumia

CambadosDESEMBOCADURA

Lameiros da

Reigosa

A Reigosa

Graña de Umia

A Torre

Ribela

Abragán

Noder

A Goleta

Moraña

Fervenza de Segade. En Caldas o río baixa en 2 km dos 100 aos 40 m.

Caldas

Portas

Baión

Baión

Paradela

Pontearnelas

Pontearnelas

Cabanelas

O Salnés

Cambados

O esteiro do Umia en Cambados

marea alta

marea baixa

Un día de mareas vivas no esteiro do Umia.

O Umia no Serrido

OS AFLUENTES

Río Segón en Quintillán.

Rego da Fervenza S.André de Vea (A Estrada).

Río da Toxeiraun afluente do Umia, nas proximidades de Montillón (A Estrada) que baixa dos montes dos Cregos formando varios rápidos e pequenos saltos.

GALLO Nace no Outeiro de Sixto, a 640 m de altitude, circula pola fractura N NO/S SO e drena toda a depresión de Cuntis ata chegar ao Umia, despois dun percorrido de 13 km.

No río de Porto Salto ou da Portela afluente do Gallo. Encáixase na zona que rodea Castro Landín e forma varios saltos e pozas en granitos. O máis grande ten uns 7 m de altura.

Freixa do Pazo. As Campaíñas. No rego do Pazo ou de Pumar, que mais abaixo se une ao da Portela, un afluente do Gallo. Forma varias caídas entre rochas graníticas. Na parte de arriba ten un tobogán con pozas (As Campaíñas)

BERMAÑA Nace en Outeiro do Corvo (aba sur do Xesteiras) a 300 m de altitude e percorre 11 km ata Caldas de Reis.

CHAÍN Está formado por varias cabeceiras como as do Castañeira que baixan do Alcibal, as do Agra e o Lourido. Desemboca no Umia despois dun percorrido de 16 km (desde as cabeceiras do Agra).

Freixa das Laxes. En San Pedro de Rebón (Moraña). No río Cornide ou das Laxes, afluente do Agra ou Barosa que vai ao Chaín. Varios saltos en rochas graníticas nun lugar acondicionado que conserva varios muíños.

Rio Barosa.O Agra baixa desde Amil (Moraña) e salva desniveis na zona de Barro de ata un 10% con varias fervenzas.

Agra ou Barosa

Río Barosa. Barro

CAÑÓN Baixa desde o Castrove e desemboca no Umia en Paradela (Meis).Em Arcos hai unha área recreativa.

Fervenzas no Cañón, en Arcos.

REGO DA ARMENTEIRA Recolle as augas da ladeira norte do monte Castrove e xúntase co Umia en Barrantes (Ribadumia). Forma varias fervenzas pequenas e zonas de rápidos en rochas graníticas. Unha ruta acondicionada permite percorrer o río ata Armenteira.

Rego da Armenteira

Rego de San Salvador, afluente do rego da Armenteira.

OS ECOSISTEMAS

O MEDIO ACUÁTICO

troitas

ALGAS

verdellobochos

bocho

lentellas de auga

Lirios, espadainas

Callytriche

PLANTAS

pé de boi

espiga de auga

Poligonum

MOLUSCOS

Caracol de río Mexillón de río

INSECTOS

libeliñaLarva de plecoptero

Larvas de frigáneas Zapateiro

PEIXES

troita

salmón

espiñento

salmón

troita

ANFIBIOS

Saramaganta galega

ra verde

ra vermella

estroza

RÉPTIS

cobra sapeira

AVES Merlo rieiro

Picapeixes

Picaxuncos

rascón

Garza

Lavandeira verdeal

lavancos

Lontra

MAMÍFEROS

CADEA ALIMENTICIA DO RÍO

O BOSQUE DE RIBEIRA

Amieira

Salgueiro

FreixoSabugueiro

Bidueiros

Lúpulo

Herba salgueira

Hedra

Fentos

herba salgueira

chantaxe de auga

O ESTEIRO

O ESTEIRO DO UMIA é unha zona húmida de importancia internacional protexida como ZEPA, humidal RAMSAR e LIC.

Xuncos

garzota

gabitas

mazarico

garzota

garzota

gabitas

USOS DO RÍO

Muíños

Segón

Barosa

Abragán

Aproveitamento hidroeléctrico

Segade

Codeseda

Abastecemento de auga

O Río Umia abastece de auga potable as poboacións que se atopan nas súas marxes e a concellos veciños (Vilagarcía, Vilanova, Illa de Arousa, O Grove, Sanxenxo, Meaño). Para garantir as condicións sanitarias a auga do río sométese a un proceso de depuración.

Rego

Navegación

Lavadoiro

Lecer

PONTES

Caldas Caldas

ParadolaAbragán

Rego da Armenteira

Rego da Armenteira

As Aceñas. Baión.

Pontearnelas

AGRESIÓNS

Da boa saúde do río todos somos

responsables

Montaxe: Adela LeiroFOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta, Sixpac.DEBUXOS: Mon Daporta