Post on 26-Feb-2021
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 1/25
III MODULUA : TXIRBIL HARROKETAZKO III MODULUA : TXIRBIL HARROKETAZKO MEKANIZAZIOAMEKANIZAZIOA
8. GAIA: Torneaketa (I) 8. GAIA: Torneaketa (I) -- ProzesuaProzesua
TEKNOLOGIATEKNOLOGIA MEKANIKOAMEKANIKOA
INGENIARITZAINGENIARITZA MEKANIKOMEKANIKO SAILASAILA
Universidad del PaUniversidad del Paíís Vasco s Vasco –– Euskal Herriko UnibertsitateaEuskal Herriko Unibertsitatea
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 2/25
EdukiakEdukiak
1. Sarrera- Txirbil-harroketa bidezko prozesuen hastapenak.- Torneaketa prozesuaren ezaugarriak eta pieza motak.- Torneaketa prozesuaren deskribapena.
2. Torneaketa erremintak- Torneaketa erreminten parte eta elementuak.- Erreminta angeluen eta punta erradioaren definizioa.- Osoko eta plakatxo tornu-erremintak.
3. Zilindraketa eragiketa- Torneaketa eragiketa baten oinarrizko parametroak.- Ebaketa indar eta ebaketa potentzia.- Zimurtasuna torneaketan.
4. Beste torneaketa eragiketa batzuk5. Tutorepeko galdesorta6. Lan-aukerak: enpresak eta produktuak
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 3/25
1. Sarrera1. Sarrera
TXIRBIL-HARROKETA BIDEZKO PROZESUEN HASTAPENAK :
• Kostu altuko eragiketak fabrikazio beste prozesu batzuekin konparatuz.
• Pieza materiala harrotzean datza, normalean beste prozesu batzuen bidez fabrikatutakoak.
• ERAGIKETAK• Arbastu• Akabera
• MEKANIZAZIO PROZESUAK• Sorbatz ebakitzailedun erremintak
erabiltzen dituzten prozesuak
• Prozesu urratzaileak
• Metodo ez-konbentzionalak
Mekanizatutako parteak
Galdaketa pieza
TorneaketaFresaketaZulaketa
ArtezketaElektrohigaduraUr bidezko ebaketaLaser…
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 4/25
1. Sarrera1. Sarrera
TORNEAKETA PROZESUAREN EZAUGARRIAK ETA PIEZA MOTAK:
• Biraketa piezen mekanizazio eragiketak.
• PROZESUAREN ABANTAILAK• Zehaztasun handia eta azal akabera
ona.• Tamaina eta produkzio ezberdineko
aplikatua (pieza unitariotik produkzio altuetara).
• Material ezberdinak (material oso gogorrekin murrizketak).
• PROZESUAREN MURRIZKETAK• Prozesu garestia.• Biraketa piezei mugatua.
Mekanizatutako parteakForjatutako birabarkia
Altzairua
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 5/25
1. Introducción1. Introducción
Forjatutako buloiaAltzairua
TORNEAKETA PROZESUAREN EZAUGARRIAK ETA PIEZA MOTAK:
• Biraketa piezen mekanizazio eragiketak.
• PROZESUAREN ABANTAILAK• Zehaztasun handia eta azal akabera
ona.• Tamaina eta produkzio ezberdineko
aplikatua (pieza unitariotik produkzio altuetara).
• Material ezberdinak (material oso gogorrekin murrizketak).
• PROZESUAREN MURRIZKETAK• Prozesu garestia.• Biraketa piezei mugatua.
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 6/25
1. Sarrera1. Sarrera
TORNEAKETA PROZESUAREN DESKRIBAPENA• APLIKAZIOAK
Biraketa piezen mekanizazioa.
• BI MUGIMENDU EZBERDINEN KONBINAZIOA:Oinarrizko edo ebaketa higiduraAitzinamendu-higidura
• OINARRIZKO HIGIDURAPiezaren biraketaPotentzi kontsumo altuaAbiadura aitzinamendu-higiduraren abiadura baino askoz handiagoa.
• AITZINAMENDU-HIGIDURAErremintaren translazioa.Abiadura eta potentzi kontsumo txikiagoa.
Pr Oinarrizko edo ebaketa
higidura
Aitzinamendu-higidura
Erreferentzi planoa
Pieza
Abiadura efektiboa
Ebaketa abiadura
Aitzinapen abiadura
Erreminta
Erreminta
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 7/25
1. 1. SarreraSarrera
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 8/25
Pieza
Erreminta
Oinarrizko hig.
Aitzinamendu-higidura
1. 1. SarreraSarrera
TORNEAKETA PROZESUAREN DESKRIBAPENA• APLIKAZIOAK
Biraketa piezen mekanizazioa.
• BI MUGIMENDU EZBERDINEN KONBINAZIOA:Oinarrizko edo ebaketa higiduraAitzinamendu-higidura
• OINARRIZKO HIGIDURAPiezaren biraketaPotentzi kontsumo altuaAbiadura aitzinamendu-higiduraren abiadura baino askoz handiagoa.
• AITZINAMENDU-HIGIDURAErremintaren translazioa.Abiadura eta potentzi kontsumo txikiagoa.
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 9/25
2. Torneaketa erremintak2. Torneaketa erremintak
TORNEAKETA ERREMINTEN PARTE ETA ELEMENTUAK :
• HURRENGOAN BANATZEN DIRA:• Kirten • Atal ebakitzailea
• ATAL EBAKITZAILEAN:• Sorbatz nagusia• Bigarren sorbatza• Azpijan aurpegia• Jaulkitze aurpegia• Erremintaren punta
Bigarren azpijan-aurpegia
Bigarren sorbatza
Azpijan-aurpegia
Erremintaren ardatzaKirten
Buru edo Atal ebakitzailea
Erremintaren puntaJaulkitze-aurpegia
(Planoa // Pr)
Sorbatz nagusia
Bigarren sorbatza
Sorbatz nagusia
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 10/25
2. Torneaketa erremintak2. Torneaketa erremintak
ERREMINTA ANGELUEN DEFINIZIOA (I): SORBATZEN POSIZIO ANGELUAK ETA PUNTA ERRADIOA:
• DEFINITU DAITEZKE1:• Sorbatz nagusiaren posizio angelua
(κr)• Bigarren sorbatzaren posizio angelua
(κ’r)• Punta erradioa (rε)
1Oharra: erabilitako nomenklatura erreminta angelu eta atalak definitzeko UNE 16-149 arauan (ISO 3002/1-ren baliokidea) oinarritua
rε
Vfκr κ′r
Vf
Zilindraketa
Vf
Aurpegiketa
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 11/25
ERREMINTA ANGELUEN DEFINIZIOA (II):JAULKITZE ETA AZPIJAN ANGELUAK :
• DEFINITU DAITEZKE1:• Jaulkitze angelua• Azpijan angelua
N
Vf
Pr
Azalera iragankorra
Vf
Bigarren sorbatzaSorbatz
nagusiaJaulkitze aurpegia
XX sekzioaPr Planoa (⊥ Vc)
N
// Vc
Vc
γ: Jaulkitze angelua
α: Azpijan angelua
γ(+)
γ(-)
2. Torneaketa erremintak2. Torneaketa erremintak
1Oharra: erabilitako nomenklatura erreminta angelu eta atalak definitzeko UNE 16-149 arauan (ISO 3002/1-ren baliokidea) oinarritua
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 12/25
Material harikorra
Material hauskorra
2. Torneaketa erremintak2. Torneaketa erremintak
ERREMINTA ANGELUEN DEFINIZIOA (II):JAULKITZE ETA AZPIJAN ANGELUAK :
• DEFINITU DAITEZKE1:• Jaulkitze angelua• Azpijan angelua
1Oharra: erabilitako nomenklatura erreminta angelu eta atalak definitzeko UNE 16-149 arauan (ISO 3002/1-ren baliokidea) oinarritua
N
Vf
Pr
Azalera iragankorra
Vf
Bigarren sorbatzaSorbatz
nagusiaJaulkitze aurpegia
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 13/25
OSOKO ETA PLAKATXO TORNU-ERREMINTAK
• Osoko erremintak:• Gorputz bakarrekoak.• Sorbatzak erremintaren gorpuan
tailatuak.• Birzorroztu daitezke.
• Plakatxo erremintak:• Sorbatza plakatxo deituriko elementu
batean dago.• Plakatxoa erremintaren gorpuan
jartzen da.• Erabili eta botatzekoak.
2. Torneaketa erremintak2. Torneaketa erremintak
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 14/25
TORNEAKETA ERAGIKETA BATEN OINARRIZKO PARAMETROAK
Mekanizazio parametroak hurrengoetan dute eragina:
• Mekanizazio denbora → Produktibitatea• Mekanizatutako piezaren kalitatea → Azal akabera
ARBASTAKETA eta AKABERA operazioak egiten dira:
• ARBASTAKETA
Materiala kantitate maximoa kendu → ProduktibitateaAkabera kontutan hartu gabe piezaren amaierako forma lortzen saiatuErreminta sendoak → erreminta handiagoak
• AKABERA
Doitasun eta akabera onenak bilatuPiezetan xehetasunak lortzeko erremintak → txikiagoak
Totxo
Pieza
3. 3. ZilindraketaZilindraketa eragiketaeragiketa
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 15/25
TORNEAKETA ERAGIKETA BATEN OINARRIZKO PARAMETROAK
• Ebaketa abiadura (m/min):
• Aitzinapen abiadura (mm/min):Vf (mm/min)
• Iraganaldi sakoneraap (mm)
• Aitzinapena (mm)
N (rpm)
Vc (m/min)
ap (mm)
Vc: Ebaketa abiadura (m/min)
D: Diametroa (mm)
N: Biraketa abiadura (b/min)
f: Aitzinapena (mm edo mm/b)
Vf: Aitzinapen abiadura (mm/min)
N: Biraketa abiadura (b/min)
3. 3. ZilindraketaZilindraketa eragiketaeragiketa
f (mm)
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 16/25
TORNEAKETA ERAGIKETA BATEN OINARRIZKO PARAMETROAK
• Txirbil lodiera, ac(mm):
• Txirbil zabalera, aw(mm):
• Txirbil sekzioa, Sc(mm2):
ac: Txirbil lodiera (mm)f: Aitzinapena (mm)
κr : Posizio angelua
ap κ’rκr
Sc
Vf
f
ap
aw
κr
rε
ac
f
κr
ac=f·sen(κr)
aw: Txirbil zabalera (mm)ap: Iraganaldi sakonera (mm)
κr : Posizio angelua
Sc: Txirbil sekzioa (mm2)ac: Txirbil lodiera (mm)aw: Txirbil zabalera (mm)
Sc=ac·aw
ac
( )r
pw
aa
κsin=
3. 3. ZilindraketaZilindraketa eragiketaeragiketa
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 17/25
EBAKETA INDAR ETA EBAKETA POTENTZIA
• Jokoan jarritako indarra (N)Jokoan jarritako indarra torneaketa prozesuan 3 osagaien batuketa bezala adierazi daiteke : indar erradiala, indar axiala eta ebaketa indarra. Adierazgarriena ebaketa indarra da eta bere kalkulua :
• Bultzada indarra (N)Bultzada indarra piezarekiko norabide axial eta erradiala duten indarren batuketa da. Ebaketa indarra baino askoz txikiagoa izaten da.
• Ebaketa potentzia (W):
Ebaketa energia espezifikoaHurrengoen menpekoa :
• Pieza materiala• Txirbil lodiera, ac
ac (mm)
ps(N/mm2)
Fc: Ebaketa indarra (N)Sc: Txirbil sekzioa ( mm2)
ps : Ebaketa energia espezifikoa (N/mm2)
Fc=ps·Sc
Pc: Ebaketa potentzia (W)Fc: Ebaketa indarra (N)Vc: Ebaketa abiadura (m/min)60
ccc
VFP ⋅=
3. 3. ZilindraketaZilindraketa eragiketaeragiketa
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 18/25
Ebaketa energia espezifikoaren balioak
EBAKETA INDAR ETA EBAKETA POTENTZIA
• Jokoan jarritako indarra (N)Jokoan jarritako indarra torneaketa prozesuan 3 osagaien batuketa bezala adierazi daiteke : indar erradiala, axiala eta ebaketa indarra. Adierazgarriena ebaketa indarra da eta bere kalkulua :
• Bultzada indarra (N)Bultzada indarra piezarekiko norabide axial eta erradiala duten indarren batuketa da. Ebaketa indarra baino askoz txikiagoa izaten da.
• Ebaketa potentzia (W):
Fc: Ebaketa indarra (N)Sc: Txirbil sekzioa ( mm2)
ps : Ebaketa energia espezifikoa (N/mm2)
Fc=ps·Sc
Pc: Ebaketa potentzia (W)Fc: Ebaketa indarra (N)Vc: Ebaketa abiadura (m/min)60
ccc
VFP ⋅=
3. 3. ZilindraketaZilindraketa eragiketaeragiketa
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 19/25
ZIMURTASUNA TORNEAKETAN
• Zimurtasuna rε erradio punta duen erremintarekin
48
2max
amaxRR
rfR ≅⋅
≅ ;
3. 3. ZilindraketaZilindraketa eragiketaeragiketa
rε f↓
• f ↑ ⇒ Ra ↑ (rε kte)
• rε ↑ ⇒ Ra ↓ (f cte)
rε f↑
Rmax↓ Rmax↑
rε↓ fRmax↑
rε↑ f
Rmax↓
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 20/25
4. Beste torneaketa eragiketa batzuk4. Beste torneaketa eragiketa batzuk
BESTE TORNEAKETA ERAGIKETA BATZUK
ZILINDRAKETA eragiketaz aparte, beste tornu eragiketa batzuk egin daitezke.
• BARNE ZILINDRAKETAPiezaren barne diametroa handitzen du.Zilindraketa eragiketaren antzeko parametroak.
• AURPEGIKETABiraketa ardatzari elkarzut den aurpegi baten mekanizazioa.Ebaketa abiadura aldakorra.
Aurpegiketa
Zilindraketa
ArtekaketaBarne zilindraketa
AURPEGIKETA
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 21/25
BESTE TORNEAKETA ERAGIKETA BATZUK
ZILINDRAKETA eragiketaz aparte, beste tornu eragiketa batzuk egin daitezke.
• ARTEKAKETAPiezan arteka bat mekanizatzea.Mugako kasuan, pieza ebaki daiteke, TRONTZAKETA izenaz ezagutzen da.
TRONTZAKETA
4. Beste torneaketa eragiketa batzuk4. Beste torneaketa eragiketa batzuk
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 22/25
BESTE TORNEAKETA ERAGIKETA BATZUK
ZILINDRAKETA eragiketaz aparte, beste tornu
eragiketa batzuk egin daitezke.
• HARIZTAKETAIraganaldi ezberdinak eginez hari bat sortzea (barne edo kanpokoa) piezaren azaleran.
Eragiketa iraganaldi ezberdinetan egiten da
δ δδ
f=hari neurria
4. Beste torneaketa eragiketa batzuk4. Beste torneaketa eragiketa batzuk
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 23/25
1. Ze arrazoi egon daitezke mekanizazio eragiketa beste fabrikazio prozesu batzuk baino garestiagoa izateko?
2.Arbastu eta akabera eragiketak egiteak mekanizazio operazioen denbora handitzen du. Zergatik uste duzu egin behar direla eragiketa bat baino gehiago pieza berean? Ze baldintza eskatzen zaie arbastu eragiketei? Eta akabera eragitei?
3. Zenbat askatasun gradu izan behar ditu torneaketa eragiketa egiteko erabiltzen diren makinak?Adierazi grafikoki makina eta izan behar dituen mugimenduak.
4. Zilindraketa eragiketa batean, irudikatu erreminta bat(A erreminta) 95º-ko sorbatz nagusiaren posizio angelu eta 45º-ko bigarren sorbatzaren posizio angeluarekin. Irudikatu beste erreminta bat (B erreminta) 45º-ko sorbatz nagusiaren posizio angelu eta 45º-ko bigarren sorbatzaren posizio angeluarekin. Ze abantaila eta desabantaila ditu A erremintak B erremintarekiko?
5. Ze abantaila du jaulkitze angelu negatiboa duten erremintak erabiltzea jaulkitze angelu positiboa dutenekin konparatuz?
3. Tutorepeko galdesorta3. Tutorepeko galdesorta
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 24/25
6. Arbastu eragiketa batean, ikusitako ze parametro maximizatu nahiko zen? Nola lortu daiteke
7.Beste alde batetik, akabera eragiketa batean, ze parametro konsideratu beharko zen?
8. Nola egingo zenuke aurpegiketa eragiketa Vc konstantearekin?
9. Ze faktorek dute eragina ebaketa baldintzen (Vc, f, ap) aukeraketan?
10. Ze faktorek dute eragina torneaketa eragiketa batean kontsumitutako potentzian?Eragiketa konkretu bat egin behar izanez gero eta makinaren potentzia murriztuta badago, ze neurri hartu ditzaket?
11. Profilari paralelo zaion hariztaketa eragiketa batean identifikatu torneaketa parametroak (Vc, Vf, ap, f, …).
3. Tutorepeko galdesorta3. Tutorepeko galdesorta
8. Gaia: Torneaketa (I) - Prozesua 25/25
ITP taldeaTurbopropulsor osagaien fabrikatzailea. Batez ere presio baxuzko turbina osagaiak.Kokapena: Zamudio (Bizkaia)www.itp.es
ITP S.A.-ak torneatutako presio baxuzko turbinaren pieza.
Viuda de Cándido Gastelurrutia, S.A.Dekoletajea (torneatutako pieza txikien serie luzeak), batez ere automozio sektoreari orientatua.Kokapena: Berriz (Bizkaia)www.vcg-decoletaje.com
LEMAPrezisiozko dekoletajeaKokapena: Elgeta (Gipuzkoa)www.lemasa.com
Andiano Tailerrak Mekanizazio proiektu osoak, torneaketa eragiketak barne.Kokapena: Lezo (Gipuzkoa)www.talleresandiano.com
Dekoletaje bidez fabrikatutako pieza adibideak VIUDA DE CÁNDIDO GASTELURRUTIA
Torneatutako piezen fabrikazioan jarduten duten enpresa asko existitzen dira, adibidez DECOMESA, TORNIDECO, DINET, ... Gainera beste enpresa askok ere torneaketa eragiketak egiten dituzte mantenu edo osagaien doiketa lanetarako.
6. Lan6. Lan--aukerak: enpresak eta aukerak: enpresak eta produktuakproduktuak