· El Nuevo Testamento en el otomí del estado de México Liga Bíblica Internacional 3C primera...

648
EL NUEVO TESTAMENTO en el otomí del estado de México

Transcript of  · El Nuevo Testamento en el otomí del estado de México Liga Bíblica Internacional 3C primera...

  • EL NUEVO TESTAMENTO

    en el otom del estado de Mxico

  • El Nuevo Testamento en el otom del estado de Mxico

    Liga Bblica Internacional 3C primera edicin 1975 [ots] Liga Bblica Internacional versin electrnica 2010

    Publicado por

    Liga Bblica Internacional 2010

    Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones:

    Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin.

    No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos.

    Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

  • Prlogo

    El Nuevo Testamento fue escrito originalmente en el idioma griego; pero con el transcurso del tiempo se ha traducido a ms de quinientos idiomas para que aquellas personas que queran leerlo, lo leyeran en su propio idioma.

    La presente traduccin en otom fue hecha para los habitantes del pueblo de San Felipe Santiago y otros lugares vecinos, como La Loma de Hidalgo, El Ejido de Buenos Aires y el pueblo de San Bartolo Oxtotitln, los cuales se encuentran en el municpio de San Juan Jiquipilco, Estado de Mxico.

    Los que trabajaron en la traduccin, trataron de comprender a fondo el significado expresado en el original, recurriendo al manuscrito griego y a varios comentarios; as, despus de haber captado el significado, procuraron transmitirlo con claridad al otom.

    Algunas palabras griegas no se pueden traducir al otom con una sola palabra, sino que fue necesario, en ocasiones, expresarlas con una frase descriptiva.

    La gramtica del griego y del otom son muy distintas y no se puede traducir literalmente las figuras de construccin o de retrica del griego, pues a veces no se entienden o se entienden mal. Es por este motivo que los traductores han procurado expresar el significado del original en un otom natural, no dejndose influenciar por las construcciones gramaticales del griego o del espaol.

  • Aclaraciones

    El alfabeto otom tiene algunas letras y combinaciones de letras que no se usan en el espaol; entre ellas las ms importantes son las siguientes:

    a como en aja dormir e como en eje venir i como en car jitzi el cielo u como en car u la sal como en car djti el borrego como en pni salir como en r duele como en car la pulga h como en tohti doblarlo hm como en y hmini las espinas hn como en hnaatjo nada ms uno h como en car hu el camino j como en ujti ensearle jm como en y jme las tortillas jn como en jnini estar enfermo j como en ju tres x como en y xi las hojas w como en car wada el maguey z como en car za el rbol, la lea tch como en chi tch chiquito tz como en tza comerlo o morderlo tsj como en tsji el pulque tj como en car tje el surco cj como en car cji la sangre

  • dy como en car dyo el perro bb como en car bba la leche dd como en car ddani el puente cc como en y ccani los quelites tt como en car ttoni el piojo ttz como en car ttzafi el diente

    En otom hay algunas palabras que se distinguen solamente por la gravedad o agudez de la voz al pronunciarlas, es decir, por el tono. Cuando es necesario identificar el tono agudo, se escribe un acento sobre la vocal que lo lleva.

    Ejemplos:

    hani esconderse hni moverse

    gu m voy a ir g m t fuiste

    car domi el dinero cr domi guegue el dinero de l o ella

  • ndice SAN MATEO ...........................................................................1SAN MARCOS .......................................................................80SAN LUCAS .........................................................................127SAN JUAN ..........................................................................208HECHOS .............................................................................268ROMANOS ..........................................................................3491 CORINTIOS ......................................................................3872 CORINTIOS ......................................................................421GLATAS ............................................................................445EFESIOS ..............................................................................460FILIPENSES .........................................................................473COLOSENSES ......................................................................4821 TESALONICENSES ...........................................................4912 TESALONICENSES ...........................................................4981 TIMOTEO .........................................................................5032 TIMOTEO .........................................................................513TITO ...................................................................................521FILEMN ............................................................................526HEBREOS ............................................................................528SANTIAGO ..........................................................................5601 PEDRO .............................................................................5692 PEDRO .............................................................................5811 JUAN ...............................................................................5882 JUAN ...............................................................................5973 JUAN ...............................................................................599JUDAS ................................................................................601APOCALIPSIS ......................................................................605

  • 1

    Los antepasados de Jesucristo

    1 I juxcua hnar lista qu tjuju c cjahni c m pariente car Jesucristo. Bbto bi hmj y cjahniy, cja g ngax ya, bi hmh car Jesucristo. Guegue b eje digue jr cji car Abraham cja co jr cji car rey David.

    2Cja digue qu pariente car

    Jesucristo ya, car Isaac mr ta car Abraham, cja ya car Jacob mr ta car Isaac, cja ya car Jud co c once qu cjuada, mr taj car Jacob. 3Cja car Fares co car Zara, mr tahui car Jud. Cja cr mehui mr Tamar. Cja car Esrom mr ta car Fares, cja car Aram ya, mr ta car Esrom. 4Cja car Aminadab mr ta car Aram, cja car Naasn mr ta car Aminadab, cja car Salmn mr ta car Naasn. 5Cja car Booz mr ta car Salmn. Cja cr bbja car Salmn mr Rahab. Cja car Obed ya mr ta car Booz. Cr bbja car Booz ya, mr Rut. Guegueca bi mbi car Obed. Cja car Isa ya, mr ta car Obed. 6Car David m mandado g rey. Guegueca mr ta car Isa. Cja car Salomn mr ta car rey David. Cr me car Salomn mr bbja jmaja ca ndor Uras.

    7Cja car Roboam mr ta car

    Salomn, cja car Abas mr ta car Roboam, cja car Asa mr ta car Abas. 8Cja car Josafat mr ta car Asa, cja car Joram mr ta car Josafat, cja car Uzas mr ta car Joram. 9Cja car Jotam mr ta car Uzas, cja car Acaz mr ta car Jotam, cja car Ezequas mr ta car Acaz. 10Cja car Manass mr ta car Ezequas. Digue car Amn ya, mr ta car Manass, cja digue car Josas, mr ta car Amn. 11Cja digue car Jeconas hneh qu cjuada, mr taj car Josas. M bbh car Jeconas, mr rey p jar jy Israel bb m ttzix c cjahni judio g preso g mjm p jar jy Babilonia.12

    Cja bb ya xqu ttzix c cjahni p Babilonia, bi hmh cr tt car Jeconas p jar jyc, mr Salatiel. Cja car Zorobabel mr ta car Salatiel. 13Cja digue car Abiud, mr ta car Zorobabel, cja digue car Eliaquim, mr ta car Abiud, cja digue car Azor, mr ta car Eliaquim. 14

    Cja digue car Sadoc, mr ta car Azor, cja digue car Aquim, mr ta car Sadoc, cja digue car Eliud, mr ta car Aquim. 15Cja digue car Eleazar, mr ta car Eliud, cja digue

    EL SANTO EVANGELIO SEGN SAN MATEO

  • 2

    car Matn, mr ta car Eleazar, cja digue car Jacob, mr ta car Matn. 16

    Cja digue car Jos, mr ta car Jacob. Car Jos, mr bbja car Mara, cja car Jess, mr me car Mara. Nu car Jess, guegue i tsjifi r Cristo, cja nr tjujun i ne da ma, car hj ca x hix ca Ocja pa da mandado.17

    Desde bb m bbh car Abraham hasta gue bb m bbh car rey David, mb ntnihui catorce qu mboxitita car Jess. Cja desde bb m bbh car rey David hasta bb m ttzix c cjahni judio, bi ttni g preso, g ma p jar jy Babilonia, p m bb p dda catorce qu mboxitita car Jess, qu ntnihui car David. Cja desde bb m ttzix c cjahni judio g ma Babilonia hasta bb m hmh car Jess ca i tsjifi r Cristo, p mb ntnihui p catorce qu mboxitita car Jess. Tzdi, desde bb m bbh car Abraham hasta bb m hmh car Jess, bi zti cuarenta y dos qu mboxitita car Jess, qu ntnihui car Abraham.

    Nacimiento de Jesucristo18

    Ya xpa eh car bbede ja ncja g hmh car Jesucristo. Car Jos, ya xqu dyh car Mara pa di ntjajtihui. Bb m bbjtjo pa di ntjajtihui, j bbe m bbbi, bi hna hdi car Mara por r ngue car Espritu Santo. 19Car Jos, mr jogui cjahni. Bb m ccahti, ya xi m h car Mara, ya j m ne di ntjajtihui, pe guejtjo, j m ne di bbtibi r tz. Eso, m mbeni guegue, ya jin di cuajti car Mara, pe guejtjo jin di xih c cjahni te r nguehc. 20Cja

    bb m ntzohmi te di ncja, bi aja, bi wi hnr anxe ca Ocja, xcu he jar jitzi. Nuc bi nzoh car Jos, bi xifi:Nuqu Jos, r cjiqui car rey

    David. Dyo te gui mbeni digue car Mara. Ndejma gui ntjajtihui cja gui cuajti hua jer ngu. Cierto, i hc, pe car tzi bajtzi ca i tu, x dyti car Espritu Santo. 21Da ngui hnr tzi tt car Mara, cja gui juhtibi cr tjuju dur Jess. Guegueca da mx qu cjahni c da heme, da ghtzibi ca r nttzo ca x dytij. Guehca bi man car ngeleca.22

    Bb m h car Mara, jim be m yojmi cr dame. Ncjap g nzh ca hnar palabra ca xqu man ca Ocja, ya m yabb. I jux p jar libro ca bi dyti car profeta, ina: 23 Dyjmaja, da hna hdi hnar

    bajtzi bbjatjo ca j bbe xtr yojmi hnar hj, cja da ngui hnr tzi tt.

    Nuc da ju cr tjuju dur Emanuel.

    Nr tjujun i ne da ma: D bbpj ca Ocja, d cjahnij.

    24Mr ah car Jos bb m nigui

    car anxe, bi nzofo. Diguebb ya bi znttaja, bi nantzi, cja bi dyte como ngu g bbjpi car anxe. Bi ma b tz car Mara pa di hmh pr ngu. 25Car Jos jin g dyobi car Mara c pac, hasta gue bb m jin car Mara, cja bi hmh ca primero r bajtzi. Cja car Jos bi juhtibi cr tjuju r Jess.

    La visita de los magos

    2 Bb m hmh car tzi Jess p jar jini Beln p jar jy Judea, car rey Herodes mr mandado p. B eh c dda mago,

    SAN MATEO1 , 2

  • 3

    g hej n jab r bx car jiadi, bi zh p jar jini Jerusaln, p jar jy Judea. 2M zh p c mago, bi hnij:Jab i bbh car bajtzi ca, ina,

    x hmy pa da cja r rey y judio? P jab r bx nr jiadi, d jantije hnar ndo tz, eso dr ejme gu ndaneje car tzi bajtzic. Bi ma ncjap c mago.3

    Car rey, bb m dyh car palabrac, bi ntzte, como m ntzu di tjmbi cr jmandado. Guejti c mingu p Jerusaln, bi ntztij, hneje. 4Diguebb ya car Herodes bi nzojni ghtjo c mcja c m mandadobi c cjahni israelita, co ni c dda hj c m ujti car ley, cja bi dync:Jab guehp da hmh ca

    hna ca gu xijm car Cristo ca da mandado?

    5Guegue c mcja c m

    mandado bi dah bb:P jar tzi jini Beln, jar jy

    Judea, porque i jux p jar libro ca bi dyti car profeta. I man ncjahua, ina: 6 Nr tzi jinitjo Beln n jar jy

    Judea,Ms i ndo muhui ni ndra ngue

    y jini r nojo,Porque guejn du hmjn ca to

    da mandadoguij,Guegue da mandadobi y cjahni

    ca Ocja, da nuguij r z, d cjahni israelitaj.

    7Bb m dyj nr palabran

    car Herodes, bi nzoh c mago g nttaguitjojo. Bi dynga nttzdi ncjahm mero xqu nigui car tz? Cja c mago bi xifi. 8Diguebb ya car Herodes bi gujm p jar jini Beln, bi xijm:

    Gui mjm ya, b jonij r z jab i bbh car tzi bajtzic, cja bb ya xc ttij, p gu cojm hua, hne gui xijquij, pa santa gu mag p, gu ma ndane hneje.

    9C mago ya, bi dyjti car rey, bi

    mjm Beln. Jiantijmaja mb dyo jar jitzi ca hnar ndo tz ca xcu jiantij p jab r bx car jiadi. C mago ya, bi dnij bb. Cja bi zti car tz p jab mr bbh car tzi bajtzi, bi hmjti p xtze car ngu. 10

    C mago ya, bb m jiantij, ya xqu tzya car tz, bi ndo mpjm ghtjo mbo tzi myj. 11Bi ztij, bi tij p jar ngu ya, bi ccahtij car tzi bajtzi co cr me. Mr Mara cr me. Bi ndandiajmuj, bi ndanej car tzi bajtzi. Bi xohtij c regalo c mb tuj, bi ahtibij car tzi bajtzi. Nu c regaloc, ca hna mr oro, ca p hna ya m jjmi car guitjoni, cja ca p hna ya m tsjifi mr mirra, m yni r ncji. 12Diguebb ya, ca Ocja bi nzoh c mago bb mr aja. Bi wij bi tsjijm ya jin di tjojm p jr ngu car rey Herodes. C mago ya bi nantzi, bi ma g ngojm jr jy gueguej. Hnaho car hu bi dnij.

    La huida a Egipto13

    Nu bb ya xqu ma c mago, p bi wi car Jos. Bi nigui hnr anxe car Tzi Ta jitzi, bi nzofo, ina:Nantzi ya, gui tzix car tzi bajtzi

    co cr me, gr mjm p jar jy Egipto. Cja gui hmjti p hasta gue bb xt xihqui, nubb, cja xcu coji. Porque car Herodes i jon car tzi bajtzi pa da mhti.14

    Bi nantzi ya car Jos, bi zix car tzi bajtzi co cr me, m nxuytjo, g

    SAN MATEO2

  • 4

    mjm p jar jy Egipto. 15Cja b dej p hasta gue bb m du car rey Herodes. Nubb, p b cojm. Bb mb ttzi car tzi bajtzi p jar jy Egipto, bi zh ca hnar palabra ca xqu man ca Ocja, ya m yabb. I jux p jar libro ca bi dyti car profeta, ina: Nug, d nzojni cam tzi tt, d xifi dr heh p jar jy Egipto.

    Herodes manda matar a los nios16

    Nu car Herodes, bb m dyde xqu jiti c mago, bi ndo ungui r cu, bb. Bi guh c sundado, bb, g mjm jar jini Beln, co c p dda tzi jini c m nztitjohui. B phtij ghtjo c tzi bajtzi c m tzi hj, c m phtzi yo cjeya pa jy, como xqu man c mago, ya xqu z yo cjeya xqu nigui ca hnar ndo tz. Guehc bi xijm car Herodes. 17

    Cja bb m bbhti ghtjo c tzi bajtzic, bi zh car palabra ca xqu man car profeta Jeremas, ya m yabb, bb j bbe m ncja. I jux p jar libro ca bi dyti guegue, ina: 18 Bi ndo cja r ttzoni p jar jini

    Ram,Bi ndo nzon c cjahni, m ndo j

    qu tzi anxe,C bbja israelita m zontibi

    qu tzi bajtzi, m ndo jonij,Cja j m nej pa to di juhtibi

    myj, como tje xqu du qu tzi bajtzij.

    Ncjap g man car profetac.19

    Nu car Jos b d p jar jy Egipto hasta bb m du car rey Herodes. Diguebb ya, p bi wi car Jos, bi hna nigui hnr anxe ca Ocja, bi nzofo, ina:

    20Nantzi ya, gui tzix car tzi

    bajtzi co cr me, p gr coh p jar jy Israel. Ya x ndu c cjahni c m ne di mhti nr tzi bajtzi.21

    Diguebb ya bi nantzi car Jos, bi zix car tzi bajtzi co cr me, p g mjm jar jy Israel. 22Bb m ztij p jar jy Judea ya, bi dyh car Jos, ya xi mr mandado p cr tt car Herodes. Guegue m ju cr tjuju mr Arquelao. Xqu gojti r lugar ca ndo r ta. Bb m dyh car palabraca car Jos, bi zu. J m ne di ma p jab mr mandado car Arquelao. Cja ca Ocja p bi nzoh car Jos bb mr aja, bi xifi jin di ma p jar jy Judea. Eso, bi tjojti p, g ma hnanguadi, g nzti p Galilea. 23Bi zti p jar tzi jini, m ju cr tjuju Nazaret, cja b hmh p. Ncjap g nzh car palabra ca xqu man qu jmandadero ca Ocja, ya m yabb. Nuc, bi ma ncjahua digue ca hnar hj ca di mjni ca Ocja, inaj: Car hjca, da tsjifi r nazareno.

    Juan el Bautista predica en el desierto

    3 Nu c pac, car Juan ca m xix c cjahni bi ma p hnar lugar p jab jin te m bb ngu, p jar estado Judea. Cja bi dn c cjahni. Guegue car Juan bi mdi bi nzofo. 2M xih c cjahni ncjahua:Gui jijm ca r nttzo, porque

    ya xta zh c p bb xta nigui hua jar jy ja i ncja ga mandado ca Ocja.

    3Car profeta Isaas mi man ya

    palabraya, bi jux p jr libro ya m yabb, ina:

    SAN MATEO2 , 3

  • 5

    Dyjmaj, i dyo hnar cjahni p jab jin to i hani, i ndo a nzajqui,

    I xih c p dda cjahni da jojqui qu vidaj, como ya xpa eh cam Tzi Jmuj.

    I nzojm ncjahua, ina: Gui jojquij ya car hu p jab xtu eh ca Ocja,

    Gui cjajpij dr ncjuani.Bb m ma nr palabran car profeta, m ma ja di ncja car Juan ca m xix c cjahni, bb xti heje.4

    C dajtu c m je car Juan, xqu ttte co qu xi c camello. M ngti hnar ngti g xifani, cja m tza ttaxi cja co qu ttafi c colimena m ca ja tt. 5Mb eh c cjahni p jar jini Jerusaln, guejti c cjahni ghtjo p jar estado Judea, co ni c cjahni xcu hejm ghtjo jar jy ca m nztitjohui car datje Jordn. 6

    Ghtjo mb eh c cjahni, mb cuatij car Juan, cja m dej ca m ma guegue. Nubb, m ncjuambij ca xqu dytij ca mr nttzo. Nu car Juan ya, bi xix c cjahni jar datje Jordn.

    7Bi ccahti car Juan c cjahni r

    ngu c m tsjifi fariseo, co hneh c m tsjifi saduceo, mb cuatij. Guejtjo mb ehc pa di tsjixc. Nu car Juan bi xijm:Nuquiguj, gu ncjaj ncja nr

    ccia. R nttzo quir myj. Toca x xihquij gui xixtjej pa jin da zhquij car castigo ca du pnquij ca Ocja? Ya xpa eh car castigoca, cja dr ndo . 8D xihquij, i nesta gui pti quir vidaj, gui jijm ca r nttzo, cja gui dytij ca r z, pa da nigui, cierto gu jonij ca Ocja. 9Nuquj, gu hixtsjj

    por r nguehca xqu hejm jr cji ca ndom titaj car Abraham. J r ntzhui gui hixtsjj. Nug, d xihquij, bb da mandado ca Ocja, guejti y medo i bbongua da jogui da cjajpi bajtzi car Abraham. 10

    Gu jjm hnar za ca jin te i ungui ixi. R ntzhui da ttzjquic cja da ddti. Gui repentij, bb, cja gui pti quir vidaj, porque car hacha, ya xna bbndi p jr hua car za. Ya xta zjqui. 11Nug, d xix y cjahni cor dejetjojo, pa da fadi, ya x jijm ca r nttzo. Nu ca hna ca ba eje, ms i ndo ja cr cargo ni ndra nguejquig. Nug, jin dr ntzgbbe gu cjajpig qu jmandado. Guegue du pnquij car Espritu Santo pa gui yojmc, cja car Espritu Santo i jjmi ncja hnar tzibi. 12Ca hnar hj ca d xihquij, ya xqui ne da mijqui qu tty. Cja bb ya xi r limpio c tty, nubb, xta mhtzi p jr ngu. Nu c baxa, da wejqui hnanguadi, da jih p jar tzibi ca jin gui juiti, da dti p. Ncjap g man car Juan bb mr predica.

    El bautismo de Jess13

    Diguebb ya car Jess bi bm p Galilea, g ma p jar datje Jordn, p jab mr bbh car Juan. Guegue bi guati car Juan, bi dyjpi di xitzi. 14Car Juan ya, m ne di ccax car Jess, bi xifi:Cja gur heje gu xixquig?

    Nug jin dr ntzgbbe gu xixquig. I nesta guehqu gui xixqui.15

    Nu car Jess p bi dadi:Nug, ndejma d ne gui xixquig,

    pa gu tihui ghtjo ca i ne ca Ocja.

    SAN MATEO3

  • 6

    Cja diguebb ya, car Juan bi dyjti ca bi man car Jess, bi xitzi. 16

    Cja bb ya xqu xixtje, bi bx car Jess p jar deje. Cja bi hna jianti, bi xoj nr jitzi, cja guegue bi jianti cr Espritu ca Ocja b cay ncja hnar paloma, bi guati p jab mr bbh car Jess. 17Cja mb a hnar cjahni p jar jitzi, mb ma:Guejn m tzi Ttn, d madi.

    Guejn i pjpigui nm tzi my.

    Tentacin de Jess

    4 Diguebb ya, cr tzi Espritu ca Ocja bi zix car Jess g mhui p hnar lugar p jab jin to m hani. Bi zix car Jess p jar lugarca pa di tthtibi prueba. 2Car Jess jin te m tzi, cuarenta mpa hne cuarenta nxuy. Diguebb, bi ndo duntju, bb. 3Nubb, b eh ca Jin Gui Jo, bi guati car Jess. M jon car manera ja dr jiti pa di dyte tema cosa ca jin di tz. Bi xij ya bb:Nuquigu, bb r Ttqui ca

    Ocja, gui mandado ya, gui cjajpi y medo ra bbongua da cja tjujme.4

    Nu car Jess bi dadi:Jina, porque i mam p jar

    Escritura, ina: Jin gui ja ca i tzi y cjahni da ungui nzajqui. Bb ga mandadotsj ca Ocja pa da ncja m nzajquije, nubb, da hmy. Ncjap g ndah car Jess.

    5Diguebb ya, ca Jin Gui Jo

    bi zix car Jess, g mhui p jar jini Jerusaln, p jab i bbh cr tzi templo ca Ocja. Bi hix p jar ntorre ca ms mr nte. Car Jess mb th p a jar templo. 6Nubb, ca Jin Gui Jo p bi xih car Jess, bi hina:

    Nuquigu, bb r Ttqui ca Ocja, gui hy gr t jar jy. Cja jin da mxqui ca Ocja? Porque i mam p jar Escritura, ina:

    Car Tzi Ta jitzi da bbjpi qu ngele da mhqui,

    Gueguec da zti quir dy pa jin te gui cja,

    Nim pa jab gui fehtzi hnar medo.

    Ncjap g man ca Jin Gui Jo.7

    Car Jess bi dadi, bi hina:Jina, jin gu tica, porque guejtjo

    i man ca Ocja p jar Escritura: Ir Tzi Jmu ca Ocja. Jin gui ma gui dyti hnar cosa dr nttzo pa gui ccahti, cja da dyti hnar milagro ca Ocja pa da mxqui?

    8Ma ya, ca Jin Gui Jo p bi zix

    car Jess g mhui ca hnar ndo tt, mr ndo nte. Nup, b ujti ghtjo c nacin hua jar mundo, qu jy co ni qu jini, cja co ghtjo c m phtzi c cjahni. Mr tzi z mr niguic. 9Cja ca Jin Gui Jo bi xih car Jess, ina:Bb gui ndandiajmu, gui

    ndanegui dr cjag, nug, gu ddahqui ghtjoy, gui cjajpi ir mjti.10

    Nu car Jess bi dadi:Wembigui nttzdi, Satans,

    porque i man ca Ocja p jar Escritura: Ir Tzi Jmu ca Ocja. Ddatsj guegue gui ndane cja gui dyjte.11

    Diguebb ya, ca Jin Gui Jo bi wembi, bb, cja b eh c dda ngele, bi guatij car Jess, bi unij te bi zi.

    Jess comienza su trabajo en Galilea12

    Diguebb ya car Jess bi dyde, mr bb fdi car Juan ca m xix

    SAN MATEO3 , 4

  • 7

    c cjahni. Nubb, bi wem p jab m dyo qu contra car Juan, g ma hnanguadi jar estado Galilea, cja bi zti p jar jini Nazaret. 13Pe jin g hmh p. P bi bni g ma jar jini Capernaum, cja b hmh p. Car jini Capernaum mr bbh p jr nttzani car mar ca m tsjifi r Galilea, cja m nztitjohui car estado Zabuln co car estado Neftal. 14Car Jess b hmh p jar jyc pa di zh car palabra ca bi jux car Isaas p jr libro. M man ncjahua: 15 P jr jy Zabuln, hneh p jr

    jy Neftal da yoti cr jiahtzi ca Ocja,

    Da nigui p jar hu r bbti p jr nttzani car mar, hneh p jar jy n r ncjan car datje Jordn, n jab r bx car jiadi, da nigui p hneje.

    Guehp Galilea, p jab i bbh c cjahni c jin gui meya ca Ocja, da yoti p cr jiahtzi.

    16 C cjahni c i bbh p jab mr hmxuy, ya x jiantij car jiahtzi,

    C cjahni c ya xi mr ma di du, ya x nigui p hnar jiahtzi r tzi z.

    Gue y palabray bi man car Isaas.17

    Diguebb, bi mh car Jess, bi nzoh c cjahni, m imbij:Nuquiguj, gui jijm ca r

    nttzo, cja gui jionij ca Ocja. Ya xta zh car pa ca gu thmij. Ya xta nigui hua jar jy ja i ncja ga mandado ca Ocja.

    Jess llama a cuatro pescadores18

    M dyo car Jess p jr nttzani car mar ca m tsjifi r Galilea. Bi

    jianti yojo hj c m ncjuada. Ca hna mr Simn, cja guejtjo m tsjifi mr Pedro, cja cr cjuada mr Andrs. Mr pti cr hmamyhui jar deje, como m mamyhui. 19Cja bi nzojmi car Jess, bi himbihui:B ejmi gui tnguihui. Nuquhui,

    gu mamyhui. Nuguig gu ddahquihui hnaho ir bbfihui. Gu ujtiquihui ja gr nzojmi y cjahni pa da dnguig.20

    Nubb, nguetica car Simn co car Andrs bi jih cr hmamyhui cja bi dnihui car Jess, bi hojc.

    21Nu car Jess pe g tjoj n r

    ncjan jr nttzani car deje, cja p bi jianti p yojo hj. Guejtic m ncjuadac. Nuc m ju qu tjujuhui ca hna mr Jacobo cja nu ca p hna mr Juan. Cr tahui mr Zebedeo. Bb m tjoh p car Jess, c yo ncjuadac co cr tahui, mr tjm cr tzi barcoj. Mr jojqui qu hmamyj. Cja car Jess bi nzoh car Juan co car Jacobo, bi xifi di dnihui. 22Nguetica bb, car Juan co car Jacobo bi bm p jar barco, bi zoti p cr tahui, cja bi dnihui car Jess, bi mjm guegue.

    Jess ensea a mucha gente23

    Diguebb ya car Jess bi tjoh p ghtjo c tzi jini p jar estado Galilea. M cti jy templo c judio, m xih c cjahni, ya xti zh car pa ca m ddhmi. Ya xti nigui hua jar jy ja i ncja ga mandado ca Ocja. M jojqui ghtjo c cjahni c m jini, co c m tzhui te mar . 24Cja bi ndo ngxtej digue ca m ti car Jess. Hasta guehp jar jy Siria bi dyh c cjahni ja ncja mr jojqui dhtji car Jess, eso, b

    SAN MATEO4

  • 8

    mpguij, b tzijmpi ghtjo qu dhtjij. B tzij c cjahni c m tzhui ghtjo tema jini, co c m tzhui ca r , cja co cjahni c xqu zh cr ndaji ca Jin Gui Jo, co hneh c xqu bbh qu mfeni, co ni c j m tz di hani. Car Jess bi jojqui ghtjoc. 25Nubb, bi dn c cjahni mr ngu c g hej n jar estado Galilea, cja hneh c g hej n jar lugar p jab r bbh c ddtta jini, co ni c g hej n jar cuidad Jerusaln. Guejti c p dda mingu p Judea b ejm hneje, cja co c cjahni c m mingu n r ncjan jar datje Jordn, n jab r bx car jiadi. Ghtjo c cjahnic, bi guatij car Jess, bi dnij.

    El Sermn del monte

    5 Diguebb ya, bb m ccahti car Jess, ya xqu jmuntzi cjahni r ngu p jab mr bby, bi bx p jar tt, b mih p. B eh qu mxte, bi guatij guegue. 2

    Nubb, car Jess bi mdi bi ujti qu mxte, ina:

    Quines son los felices3

    Ca Ocja da uni bendicin c cjahni c i patsjj, jin gui gue ca i cjaj da mxj, eso, i ndo jonij guegue. Nuc, da hmbi car Tzi Ta ca b mandado p jar jitzi.4

    Ca Ocja da uni bendicin c cjahni c i dumy. Guegue da juhtibi r myj.

    5Ca Ocja da uni bendicin c

    cjahni c i phtzibi r ttijqui qu mingacjahnihui. Nuc da ttuni ca hnar herencia r z ca x ma guegue.6

    Ca Ocja da uni bendicin c cjahni c i ndo joni ja dr dytij ca

    r z. Guegue da mx c cjahnic pa da dti ca i jonij.7

    Ca Ocja da uni bendicin c cjahni c i juijqui qu hohui. Guejti guegue i juijquic.

    8Ca Ocja da uni bendicin c

    cjahni c i joni ghtjo mbo tzi myj. Nuc, da ccahtij ca Ocja, cja da hmpj guegue.

    9Ca Ocja da uni bendicin c

    cjahni c i jonij ja dr hmbi r z qu mingacjahnij, pa jin da ntujnij. Gueguec da tsjifi tt ca Ocja.10

    Ca Ocja da uni bendicin c cjahni c i ti ca r z, masque da tthtibi tujni por r ngue guegue. Nuc, da hmbi car Tzi Ta ca b mandado p jar jitzi.11

    Nuquiguj, bb da zanquij y cjahni, cja bb da dyjtiquij tujni cja da aquij ghtjo tema bbtjri por r nguehca gur tnguigj, gui ndo mpjm bb. 12Dyo gu dumyj, da ndo mpj yir tzi myj, porque dr tzi z ca da ttahquij p jar jitzi. Guejti qu mfi ca Ocja c m bb mhmto, m ttj hneje por r ngue ca Ocja.

    Sal y luz para el mundo13

    Nuquj, gu jjm car u. I ndo sirve car u. Pe bb jin gui nxgue r u, nubb, jin tza i uxi. Te gui cjajpi pa dr uxi? ujtjo. Te da mj ya bb? Da bbom p tji, da dini y cjahni. Hnehquitjoguj, bb gu ncjaj ncja car u ca jin gui uxi, jin te gu sirveguij hneje.14

    Nuquiguj, gu jjm c tzibi, i z bb nxuy, como gu yotij y cjahni hua jar jy. Nu y p dda cjahni, i ccajtiquij, ja i ncja quir

    SAN MATEO4 , 5

  • 9

    vidaj. Guejtjo gu jjm hnar jini b cuati jar tt. Como jin te i cjujti, ghtjo c cjahni i janti. 15Bb to i tzqui hnar tzibi, jin gui cohmi co hnar cajn. I ix p a, p jab da yoti ghtjo c cjahni p mbo car ngu. 16Nuquj, como gu ncjaj ncja hnar tzibi, i nesta gui hmpj r z pa gui jjm ncja hnar lmpara i yoti r z. Nubb, y p dda cjahni da ccajtiquij, r z guir hmpj, cja da hihtzibij quer Tzi Taj ca b bb jar jitzi.

    Jess ensea sobre la ley17

    Dyo gu mbenij, ms d ec pa gu xij y cjahni, ya jin da dnij car ley ca bi dyti car Moiss, co c libro c bi dyti c profeta. Nug, xt eje pa gu ujtiquij ghtjo te m ne di man car ley cja co c libro c bi dyti c profeta. 18D xihquij ca ncjuani, menta i bbjti nr jitzi co nr jy, jin da bbj nr ley. Jin da mpuni ni di hnar jota, ni di hnar tzi punto. Da zdi ghtjo c palabra c i ma. 19I bbh c dda cjahni, i tni tengu c mandamiento, pe ndejma i jjti hna o yojo, cja hneje p i xihquij jin gu nesta gui dytij c mandamientoc. Nug, d xihquij, c cjahnic, jin da ttihtzibi p jab i mandado ca Ocja. Cja p i bbh c p dda cjahni c i te ghtjo c mandamiento, cja p i xihquij gui dytij ghtjo, hneje. Gue c cjahnic da ttihtzibi p jab i mandado ca Ocja. 20Nug, d xihquij, jin gui hmpj ncja ngu c cjahni c i tsjifi fariseo, cja co c p dda cjahni c i ujtiquij car ley. Bb gui hmpj ncjap, jin da jogui gui ctij p jab i mandado

    ca Ocja. I nesta ntjumy dr z quir tzi myj pa gui ctij p.

    Jess ensea sobre el enojo21

    Ya xc dydej nr palabra n bi man car Moiss, bi xih c ndom titaj, ina: Dyo gu phtite. Ca to da phtite, da ttzix p jab i bbh c nzya, da ttun cr castigo. 22Pe nug d xihquij, car cjahni ca i tsjeyabitjo cr hohui, guejtic da ttzix p jar jujticia. Nu ca to da zn cr hohui, da xifi r dondo ca jin te i muhui, guegue da ttm p jab i bbh c autoridad pa da ttuni hnr castigo dr ngu. Cja nu ca to da zn cr hohui, da xifi nttzdi r zuwe, guejtsj guegue r ntzhu da cjuh p jar tzibi ca jin gui juiti.

    23I ne ca Ocja gui johui quer

    hohui. Eso, bb ya xcu ja quer ofrenda, hne gui d, cja gui hna mbendi p quer hohui, te xc dyhtibi, 24d cxta hnanguadi quer ofrenda, gui ma gui dyjpi perdn quer hohui, bb. Diguebb ya, da jogui gu coji cja gui cti quer ofrenda, bb.

    25Bb to x dyjtiqui tujni, cja b

    ttzojnqui jar jujticia, gui reglahui nttzdi, menta g phui jar hu, ante que gui tznihui p jar jujticia. Bb jina, da dqui jar nzya, cja car nzya ya, da dqui jar nzttabi pa da gohqui p jar fdi. 26Cierto d xihquij, jin gui px p hasta gue bb xcr cjuti ghtjo car multa ca da ttmbiqui.

    Jess ensea sobre el adulterio27

    Ya xc dydej nr palabra n bi man car Moiss mhmto. Guegue m ma: Dyo gu yojmi

    SAN MATEO5

  • 10

    hnar bbja ca j xqu ntjajtihui. Cja dyo gu jhtibi cr bbja p hnar hj. 28Pe nug, d xihquij, bb to da ccahti hnar bbja cja da mantsj mbo r my: D ne gu yobben, r nttzo ga mbeni. Ca Ocja b janti car hjca ncjahm ya xtr jiti car bbja.

    29Eso, d xihquij, bb i ne

    da jihqui que hner d ca ms i sirvequi, pa gui dyti ca r nttzo, ndejma jin gui dyte. Ms di jogui gi jahmi quer d, gi dyy, ni ndra ngue bb gi dyti ca r nttzo. Ms b jogui da bbh hner d cja gui cti p jab i bbh ca Ocja ni ndra ngue bb di zti quer cuerpo cja di ttntiqui p jar tzibi ca jin gui juiti. 30Ncjadi p, quer jogui dy, bb i ne da jihqui pa gui dyti ca r nttzo, ndejma jin gui dyte. Ms di joh bb gi dyojqui, gi dyy, ni ndra ngue bb gi dyti ca r nttzo. Ms b joh bb da bbh hner dy cja gui cti p jab i bbh ca Ocja ni ndra ngue bb di zti quer cuerpo cja di ttntiqui p jar tzibi ca jin gui juiti.

    Jess ensea sobre el divorcio31

    Guejtjo bi man car Moiss mhmto, bi xihquij: Hnar hj, bb i ne da mpoguihui cr bbja, da ttti hnar jhmi g ntsjjquintjajti, da ttun car bbja pa da dtzi. Nubb, da mpoguihui, bb. Ncjap g man car Moiss. 32

    Pe nug, d xihquij, car hj ca da mpoguihui cr bbja, i ti ca r nttzo, cja p i cjajpi cr bbja da dyti ca r nttzo. Como bb p xta ntjajtihui p hnar hj car bbja, xta yohti dame. Nubb, dr

    nttzojqui ca bbto r dame, como guegueca x mgui. Solo bb p xtr mhui p hnar hj cr bbja, nubb, i phtzi derecho da mgui. Guejti car hj ca da ntjajtihui hnar bbja ca x bbgui, i ti ca r nttzo hneje, como i bbbi cr bbja p hnar hj.

    Jess ensea sobre los juramentos33

    Guejtjo hneje xc dydej nar palabra na bi man car Moiss mhmto. Guegue bi xih c ndo m titaj: Bb te xc prometebi quer mingacjahnihui, xc hih ca Ocja g testigo, gui uni ca xc promete. 34

    Pe nug, d xihquij, bb te gu majm, jin gui hijm ca Ocja g testigo. Guejtjo jin gui hijm nr jitzi, como r nttzya p ca Ocja, guehp b bbh p. 35Hnej nr jy, jin gui hijm g testigo, porque guejtjo r mjti ca Ocja. Guejti nr jini Jerusaln, jin gui hijm g testigo hneje, porque guejn r bbjn cr templo ca Ocja. 36Jin gui hijm nir a g testigo, porque jin tema cargo gu phtzi pa gui cjajpi hner xtaa da ttaxqui, o bb ya xn nttaxi, pa gui cjajpi p da pojqui. 37Gui ntzohmi ter bh ca gu ne gui ma, cja gui mantjo. Gue ca Jin Gui Tz i cjahquij gui nmbij cr tjuju ca Ocja o p hnar cosa r nttzujpi pa da tteme ca gu majm.

    Jess ensea sobre la venganza38

    Ya xc dydej nar palabra na bi man car Moiss mhmto, ina: Car cjahni ca da cchtibi r d cr hohui, guejtjo da ncchtibi hnr d guegue. Car cjahni ca da

    SAN MATEO5

  • 11

    tsjjquibi hnr ttzafi cr hohui, guejtjo da ntsjjquibi hnr ttzafi guegue. 39Pe nug, d xihquij: Bb to te da cjahquij, gui jiguij. Bb to da ddahqui hnar mphti jer jmi, nuquigu, p d bbtitjo ca p hnanguadi, pa p da mjtiqui p hneje. 40Cja bb to da zixqui p jar jujticia cja nup da tthqui quer chamarra, bb p i ne da ganqui quer manga, gui jijtjo da ganqui. 41

    Nu c cjahni c i phtzi cargo, bb da bbjpiqui g fuerza gui mhui yo quilmetro, gui tuhtzibi r bbtzi, gui mhui hasta go quilmetro. 42Bb to da dyhqui ca te i nesta, gui ftzi, cja hneh bb to te i nesta da jmihqui, gui jmipi hneje.

    El amor para los enemigos43

    Ya xc dydej ca bi jma mhmto: Gui maj yir hoj, cja gui ftzi. Nu quir contra, jin gui fxc. 44Pe nug d xihquij: Gui fx c cjahni c i quij, cja gui ahui cor ttijqui c cjahni c i tzanquij. Gui dyhtibij ca r z c cjahni c jin gui nequij. Gui dyjpij car Tzi Ta jitzi da bendeci c cjahni c i jtiquij tujni, co ni c i nuquij r nttzo. 45Bb gui dytijc, xqu jjm quer Tzi Taj ca b bb jitzi. Guegue bi dyti nr jiadi, cja ghtjo r pa i cjajpi da bx nr jiadi pa da yoti nr jy. I yoti nr cjahni n i ti ca r nttzo, cja co hnej n i ti ca r z. Guejtjo ba pjni car dye pa da bendeci y jogui cjahni, cja co hnej y i ndujpite. 46Hnehquitjoguj, i nesta gui nuj r z ghtjo y cjahni. Porque bb gu nej ja y cjahni

    y i nequij, tema cosa r z da cozquij ca Ocja, bb? Guejti c jijte cjahni c jin gui meya ca Ocja i ne qu amigoj. 47Nuquj, bb gu znguaj ja quir parientej, ter bh ca gu tij ca r z? Guejti c cjahni c jin gui meya ca Ocja i zngua qu parientej. 48Eso, d xihquij, gui nuj r z ghtjo y cjahni, pa gui ncjaj ncja ngu quer Tzi Taj ca b bb jitzi. Gueguec i nu r z ghtjo y cjahni.

    Jess ensea sobre las buenas obras

    6 Car Jess p bi xih qu mxte:C cosa r z c gu ne gui dytij, gui mbenij ja gr dytij pa da tzh ca Ocja. Gui mfdij pa jin gui mbenij jntsj ja gr cjajpij pa da hizquij y cjahni. Bb gui dytij tema cosa jntsj pa da hizquij y cjahni, jin te da ddahquij quer Tzi Taj ca b bb jar jitzi. 2Eso, bb gu uni ca te i nesta c cjahni c jin te i ja, jin gui xijm y p dda cjahni te xc uni. C jijte cjahni c i tn ca Ocja xtzetjo, bb ya xta d cr ofrendaj, i mandadoj da tsjih c cjahni c i bbh p jar templo cja co c cjahni c i dyo ja calle, como gueguej i ne pa da ttihtzibij. Cierto, d xihquij, c cjahni c i ti ca r z jntsj pa da ttihtzibi, ya x cja ca m nej. Ya jin te p da ttunij p jar jitzi. 3Pe nuquigu, bb gu fx c tzi probe, jin da bah quer hohui ca ms gu ntzixihui te xc uni. 4Ja ca Ocja da badi. Guegue i ccahti ca jin gui ccahti y cjahni, cja xta cozqui hnar cosa ms dr z.

    Jess ensea cmo orar5

    Guejtjo bb gu oraj, dyo gu ncjaj ncja ngu c jijte cjahni.

    SAN MATEO5 , 6

  • 12

    Nuc, i gustabi da hmjti p mbo car templo, o guejn jy nttzani y calle, da oraj p jab da nccahtij. D xihquigj, ya x cja ca m nej. Ya jin te p da ttunij p jar jitzi. 6

    Pe nuquigu, bb gu ora, gui cti mbo quer ngu p ms ya mbo, cja gui coti car goxtji, gui ahui quer Tzi Ta ca b bb jitzi. Guegue i ccahti ca jin gui ccahti y cjahni, cja da ddahqui hnar cosa dr ndo z.

    7Nuquj, bb gu oraj, dyo gu

    ncjaj ncja ngu c cjahni c jin gui meya ca Ocja. Gueguec i hna mandi c tsjdi, cja jin gui mbeni te i ne da man c palabra. I mbenij, jntsj bb da dedij r tsjdi, nubb, da dyh ca Ocja, bb. 8Nuquiguj, jin gui yojpij r ngu vez ca gui dyjpij ca Ocja. Co guehca ya xc xifi, guegue da dyjtiqui. Porque i pah quer Tzi Taj ter bh ca gu nestaj, ante que gui dyjpij. 9Nuquiguj, bb gu nzojm ca Ocja, c palabra c gui xijm da ncj ncja ngu ya gu xihquij ya. Gui hinaj:

    Nuquigu, m Tzi Taquije, gu bbh p jar jitzi,

    D izquije g Ocjagu, 10 Tzin dr heh car pa bb xt

    mandado hua jar jy,Gui fxquije gu tije hua jar jy

    ca gu negu, como ngu ga ttti p jar jitzi.

    11 Gui ddajquije tz ca gu tzije r pa ya.

    12 Cja gui perdonaguije ca r nttzo ca xt tije, como ngugje, d perdonabije cm mingacjahnije ca te x dyjtiguije.

    13 Gui nguije tz, pa jin da ttjtiguije prueba r pa ya,

    Cja jin gui jih ca Jin Gui Jo da daguije.

    Porque nuquigu, gu mandado, r nzhqui, cja r ntzhui da ttizqui ghtjo r tiempo. Ni jab gu tzyaje ca dr xjtiquije. Da ncjap, amn.

    Da ncjan gr nzojm ca Ocja.14

    Porque bb gu perdonabij y cjahni ca te xtr dyjtiquij, guejtjo da perdonaquij hneje quer Tzi Taj ca b bb jar jitzi. 15Cja bb jin gu perdonabij y cjahni ca x dyjtiquij, guejtjo hneje quer Tzi Taj jin da perdonaquij ca xc dytij.

    Jess ensea sobre el ayuno16

    Guejtjo hneje, bb gu ayunaj, jin gui ncjaj ncja ngu c cjahni c i tn ca Ocja jntsj xtzetjo. Gueguej i ndo jmidu, hasta i coxi bbojtzibi jy aj co jy caraj pa dr bah c p dda cjahni, i ayunaj, cja da hemec, ms i ndo jonij ca Ocja ghtjo mbo r myj. Cierto, d xihquij, ya x ncja ca m ne c cjahnic. Ya jin te p da ttuni p jitzi. 17Pe nuquigu, bb gu beje, gui jojqui quer a, cja gui xd, pa da nigui dr zqui, 18pa jin da baj y cjahni cja gu bejqu? jntsjtjo quer Tzi Ta da badi. Guegue i ccahti ca jin gui ccahti y cjahni, cja da ddahqui ca r ntzhui.

    Riquezas en el cielo19

    Guejtjo d xihquij, jin gui jmuntzij r ngu quir mjtij hua jar jy, porque jin da meh c riquezac. C dda, da nga c tani zuwe, da zoni, cja c dda, da mboxcjuay. Cja c p ddaa, da

    SAN MATEO6

  • 13

    janquij c be, da ti ir nguj, tje da gjqui. 20Pe nuquj, gui cjajpij ca r z co quir mjtij hua jar jy, pa dr ngujqui car bendicin ca b ttahquij p jar jitzi. Ntjumy r z c riqueza c b bbh p, cja nuc, jin da mpuni. Jin da za c tani zuwe, jin da mboxcjuay, cja jin da fe. 21Nu p jab gu phtzi quir mjtij c gu ndo nej, guehp r me ir myj.

    La lmpara del cuerpo22

    Ym dj i z pa dr janij. Bb jin te i cja yir d, i z r z. R z gri jani pa gui ho ghtjo p jab gui ne, cja car jiahtzi i bb jer my, bb. 23Pe bb ya x ttzoni yir d, ghtjo r bbxuy gri hmy. Bb ya x nigui car jiahtzi, pe mbo ir tzi my, i bbjti car bbxuy, nubb, mero gu ndo bby yap mbo car bbxuy.

    Dios y el dinero24

    Jin gui tz bb i ntoja hnar cjahni da dni yojo jmu. Bb di bb yojo qu jmu, da hui ca hna, nu ca hna da johui. I nesta da jih ca hna, cja ca p hna, da dni. Guehquitjoguj, jin gui tz gui uni ir myj gui pjpij ca Ocja bb gu ndo ne gui jaj car domi.

    Dios cuida a sus hijos25

    Nug, d xihquij, dyo gu ntztij digue quer nzajquij. Dyo gu inaj: Ter bh ca gu tzij? Guejtjo dyo gu yomfenij, ter bh ca gr jej? Ca Ocja i ddahquij quir cuerpoj, cja co quer nzajquij. Cja gu inaj da z dr ntji pa p da ddahquij ca te gui tzij cja co

    ca te gr jej? 26Gui mbenij ja ncja ga hmj y tzi ttzntz y i dyo jar jitzi. Nuy, jin gui tujm semilla, cja jin gui xojm, cja jin gui phtzij ttu pa da mhtzi ca da zij. Nu quer Tzi Taj ca b bb jitzi i winc. Nuquiguj, ms gu ndo muhuij ni ndra ngue c tzi ttzntz. 27Tema cjahni di padi da juhtzitsj qu cjeya, pa p da tzi hmjtjo? Masque da ndo mbeni ja dr cjajpi, pe jin da jogui.

    28Guejtjo hneje, dyoca gu

    yomfenij digue quir dajtuj? Gui mbenij ja i ncja y tzi lirio i j p jar bbatja. R tzi z ga te, pe jin gui pfi pa da dn ca da jie, cja jin gui jiti pa da dyti qu dajtu. 29

    Nug, d xihquij, ms r ndo z ga nigui hnar tzi lirio ni digue car rey Salomn. Gueguec bb m je cr dajtu ca ms mr njuhtzi, j m jjmi ca r z ga nigui hna y tzi dni. 30Ca Ocja i cjajpi da ndni c paxi i j p jar bbatja, i ncjahm i jejti hnr dajtu r tzi z. Nu c tzi paxic, r pa ya i j, pe r xudi, ya xtr tjti jar tzibi. Hnixquiguj gu cjahnij, cja jin da jejtiquij ca Ocja hneje, masque jin tza gu emej? 31Eso, dyo gu ntztij, dyo gu majm: Jab dr heh cam junij? Tema deje gu tzij? Te gr jegj? 32Porque c cjahni c jin gui meya ca Ocja i mpgui i joni ghtjo y cosay. Nuquiguj, i bbh quer Tzi Taj p jar jitzi, cja guegue b padi ghtjo ca gu nestaj. 33Eso, bbto gui jionij ja gr dytij ca r z ca i ne ca Ocja, cja gui mbenij ja gui ncjaj pa da ttemebi cr palabra. Diguebb ya, da ttahquij hneje ghtjo c pe dda

    SAN MATEO6

  • 14

    cosa gu jonij. 34Nug, d xihquij, dyo gu ntztij te da ncja r xudi. Hasta r xudi xt ccahtij te da ncja. Gui mbenij ja gui cjajpij c i ncja r pa ya, cja ya jac. Ncjap g man car Jess.

    No juzguen a otros

    7 Bi man car Jess:Dyo gu tzohmitej, pa jin da dympiqui quer castigoj car Tzi Ta jitzi. 2Porque bb gu tzohmi yir hohui, ca Ocja jin da nuqui cor nttijqui. Car medida ca gr dymbi quer hohui, mismoca, p dr dymbiqui car Tzi Ta jitzi, hneje. 3Dyoca cju gu jud quer hohui, i o hnar tzi ngnza cr d? S jin gu tzgu car za r nojo i o quer dgu? 4Dyoca gu xih quer hohui: Cjajma, gu japiqui car ngnza i o nir d? Hnixquigu, i o hnar ndo viga quer d. 5Cja gu mangu jin te gu tu? Gr mtjri tjojo! Bbto gui cjhtzi car ndo zatsj i o quer d, nubb, cja da jogui gui ccahtibi cr d quer hohui, gui cjhtzibi car ngnza.6

    D xihquij hneje, gui ntzohmi ter bh ca gui uni quer mingacjahnihui, cja gui mbeni ja ncja gr nzofo. J r ntzhui gui dymbi c dyo c cosa r nttzujpi, porque i bby peligro da cja r cu, da zaquitjo. Guejtjo, j r ntzhui gui pombij tjebe c zacjua, porque jin da nec, xta dintjo, xta cchtitjo. I bbh c dda cjahni c jin gui ne da recibi nr palabra r nttzujpi r heh ca Ocja. Bb ya xc nzojm c cjahni c, cja i segue i tzanij cr palabra ca Ocja, gui jijm bb.

    Pedir, buscar y tocar la puerta7

    Gui dyjpij ca Ocja ca gu nestaj, cja xta ddahquij. Gui jionij ca gu nej, cja xqu ttij. Gui nzojm ca Ocja, cja xta xoquiquij car goxtji. 8Car cjahni ca te i nesta, bb da dyjpi ca Ocja, da ttuni. Car cjahni ca te i joni, xta dti. Car cjahni ca i nzoh ca Ocja, da tsjojquibi car goxtji.

    9Nuquigu, bb di dyhqui

    hnar tjujme quer bajtzi, cja gi uni hnar medo? Jina. 10Cja hu bb di dyhqui hnar tzi my, cja gi ungui hnar ccia? Jina hneje. 11

    Nuquiguj, gu cjahnitjoj, r nttzo quir myj, pe ndejma gu padij gui un quir bajtzij c cosa r z c i nej. Hnixjmaja quer Tzi Taj ca b bb jar jitzi, cja jin da un ca r z ca to da dyjpi guegue?12

    R z ca i jtiquij ca Ocja. Eso, i nesta gui dyhtibij ca r z quer mingacjahnij hneje, ncja ngu gri mbenij da tzj. Guejn i man car ley ca bi zoguij car Moiss, cja guejti c profeta bi ma ncjan hneje.

    La puerta angosta13

    Car goxtji r z pa gui ctij, gue ca r nttzhti. Nu car goxtji co car hu c r nxidi, r zti p jar tzibi ca jin gui juiti, cja r ndo ngu cjahni r ma p. 14Pe i bbh p hnar goxtji cja ba cah p ca hnar hu r zm p jab gui ttij car nzajqui ca jin da tjegue. R nttzhti car huc, cja te tzi ngudi c cjahni i pa p.

    El rbol se conoce por su fruto15

    Gui mfdij, jin da ma da jihquij c dda cjahni c da

    SAN MATEO6 , 7

  • 15

    xihquij, gueguej ba jaj hnar palabra r heh ca Ocja. C jijtec, i nigui ncjahm tzi jogui cjahnitjojo, pe mbo r myj, i ncjaj ngu nr miho, r ndo nttzo. 16

    Da jogui gui meyaj c jijte cjahni c ba ja qu palabratsjj ncja ngu gri meyaj c za. Cja i ddjqui uva hnar za g pni? Cja hu i ddjqui higo hnar xatta? 17C za r z, ghtjo i tu qu ixi r z, nu c ttzoza, i tu qu ixi jin gui ttza. 18Hnar za dr z, jin gui tz da du qu ixi jin di tz, ni di hnar ttzoza, jin gui tz da du qu ixi dr z. 19Ghtjo tema za ca jin gui tu qu fruta r z, da ttzjqui cja da cjti jar tzibi pa da nz. 20Eso, d xihquij, por r ngue qu fruta c i tu, gr meyaj c za. Guejtjo por r ngue ca i ti c cjahni c ba janquij hnar palabra, gr meyaj cja jogui cjahnic o jijtetjo?

    No todos entrarn en el reino de los cielos

    21Dr ngu cjahni da nzojquig g

    jmu, pe jin gui ghtjoc da ti p jab i mandado ca Ocja, jntsj c to xtr dyti ca i ne cam Tzi Tag ca b bb jitzi. 22Bb xtu eh car pa bb xt jampi r hunda y cjahni, dr ngu cjahni da xijqui: Nuqu, Tzi Jmu, nd tnquigje hneje. Cja jin d xijme c cjahni te i man quer palabra? Cja jin d nzojtiquije quer tzi tjuju bb nd fonguije cr ndaji ca Jin Gui Jo? Guejtjo hneje nd nnije quer tzi tjuju cja nd tije r ngu milagro. Ncjap da xijquic. 23

    Nug, jin gu cuajti c cjahnic. Xt xijm ncjahua: Nuquj, j m

    cjahniquigj. Wenij ya, porque gu ndujpitej.

    Las dos bases24

    Nu ca to da dyj ym palabrag cja da dyte ncja ngu ga ma, i jjmi hnar hj ca i phtzi mfeni r z. Bi jih cr ngu xtze hnar ndo medo. 25Cja bi ndo way, b eh c nzjtje, cja bi ho ndaji r ngu. M tjni car ngu hasta m ndo juani. Pe jin g yhte, porque xqu tjh p xtze hnar medo r nojo. 26Nu car cjahni ca to da dyj ym palabra d ma, cja jin da dyjte, guegue i jjmi hnar dondo hj ca bi jih cr ngu xtze c bbomu. 27B eh car dye co c nzjtje, cja bi ho ndaji r ngu. Bi djni, bi dujqui cr ngu hasta bi ndo ngnitsj. Tje bi yte, como xqu tjh p xtze car bbomu. Ncjap g xih c cjahni car Jess.

    28Cja bb m guadi m man car

    Jess y palabray, bi ndo ho my c cjahni, como mr ndo z ca m ujti guegue. 29Car Jess m ujti r z cr palabra ca Ocja, como gue ca Ocja xqu un cr cargo. J m ujti ncja ngu c maestro c m ujti c cjahni c Escritura. Nuc, jin tza m ntjumy ca m majm, como j m padij te i ne da man c Escritura.

    Jess sana a un leproso

    8 Cja bb mb ca jar tt car Jess, b h cjahni r ngu, bi dnij. 2Nuya b eh hnar dhtji ca m tzhui car jnini lepra, ddahtz mr jih cr ng. Bi ndandiajmu p jab mr bbh car Jess, bi xifi:

    SAN MATEO7 , 8

  • 16

    Nuqu, Tzi Jmu, bb gu ne gui cjagui car favor, gui cjzqui tz nar jnini d tzbbe.

    3Diguebb ya, car Jess bi cjuan

    cr dy, bi dn car dhtji, bi xifi:Dyo ya c, d ne gu fxqui pa

    gui z.Cja nguetica bi joh car dhtji bb.4

    Cja p bi man car Jess, bb:Gui ma ya, pe jin gui ma gur

    xih c cjahni ter bh ca x ncja. Gui ma b ujti car mcja, ya xc jogui, cja gui ahtibi ca Ocja p jar altar c zuwe c bi mandado car Moiss p jar ley. Da ncjap da baj y cjahni, ntjumy x joquiqui ca Ocja. Bi xifi ncjap car Jess.

    Jess sana al siervo de un capitn romano

    5Diguebb ya car Jess bi ti jar

    jini Capernaum. Cja b eh hnar hj, mr capitn, m mandadobi hnar partido c sundado. Car capitn bi guati car Jess, bi dyjpi hnar favor. 6Bi xifi:Nuquigu, Tzi Jmu, i jin car

    bajtzi hj ca i pjpigui. R bbndi p jam ngu. Jin gui tz da hani, cja r ndo cr ndodyo.7

    Cja bi man ya car Jess, bi xifi:M p ya, bb. Gu m ccahtig,

    pa da jogui.8

    Nu car capitn bi dadi:Nuqu, Tzi Jmu, j r ntzhui

    gui cti jam ngug, porque jin te d mugbbe. Jntsjtjo gui man quer palabra, cja xta joh cam mxte. 9

    D pac da jogui, como guehqu gu ja quer cargo pa gui mandado, cja i ttjtiqui ca gu ma. Ncjag hneje, d phtzi cam cargo, cja i ttjtigui ca d ma. C sundado c

    d mandado, i ti ca d bbjpi. Ca to d nzofo, ba eje, cja ca to d cuy, i pac. Guejtjo hneje i bbh c dda c i mandadoguig, cja d jti ca i manc.10

    Nu car Jess, bb m dyj nr palabra xqu man car capitn, bi ndo mbeni bb, bi ndo tzj. Nubb, bi xih c cjahni c m tni:11

    Cierto, d xihquij, nr hjn i ndo emegui ghtjo mbo r my, masque jin gur israelita. Nu c p dda cjahni c x nguajqui, masque israelitac, pe jin gui emegui r z como ngun. Nug, d xihquij, xtu eje r ngu cjahni c jin gui judio, dr hej n jab r bxi jiadi, dr hej n jab r y, cja nuc, da guajqui. Cam Tzi Ta p jitzi da cuajti c cjahnic, dr ti p jab i bb guegue. Masque jin gui judioc, da hmpj p jitzi co car Abraham, cja co car Isaac, cja co car Jacob. Da mpjm cja da dytij mbaxcjua. 12Nu y cjahni judio y i majm r taj car Abraham, pe jin gui ne da hemegui, jin da tij p jab i mandado ca Ocja. Gueguej da cjupj, dr mjm tji p jab r hmxuy, da hmjti p ghtjo r tiempo. Nup da nzonij cja da ndo sufrij.13

    Diguebb ya, car Jess p bi nzoh car capitn, bi himbi:Gui ma ir ngu ya, xta ncja ca

    xc dyjqui, como xc hemegui.Cja car mxte ca m jini, exque

    bi joh car horac.

    Jess sana a la suegra de Pedro14

    Diguebb ya, car Jess bi ma p jr ngu car Pedro, bi ccahti

    SAN MATEO8

  • 17

    cr tooc, mr oxti p jar gama, m cax car pa. 15Car Jess ya, bi dmbi cr dy, cja bi wen car pa, bb. Nguetica bi joh car bbja. Bi nantzi, bi ho, bi dyti te bi zij.

    Jess sana a muchos enfermos16

    Bb ya xi mr ch car jiadi, b ttzi p jab mr bbh car Jess r ndo ngu cjahni c mb yojmi cr ndaji ca Jin Gui Jo. Cja car Jess bi hunti c ttzondaji, bi fongui, cja bi wenc, bb. Guegue bi jojqui ghtjo c cjahni c m jini. 17Ca mr jojqui dhtji car Jess, bi zh car palabra ca xqu man ca hnr jmandadero ca Ocja ca m tsjifi r Isaas. Guegueca, ya m yabb bi ma ja di ncja ca hnar hj ca di mjni ca Ocja hua jar jy. Bi ma ncjahua: Guejtsj guegue bi gzquij cm jinij cja co ghtjo c te nd tzj.

    Los que queran seguir a Jess18

    Bb m ccahti car Jess, ya xqu ndo jmuntzi cjahni r ngu, hasta ya xi m itij mad, bi xih qu amigo c m ntzixihui di mhui hnanguadi. Bi himbij:Mj, gr ddaxj n p

    hnanguadi nr deje. 19Ante que di tij car barco, bi zm p jab mr bbh car Jess hnar hj mr maestro, m ujti c cjahni c Escritura. Gueguec bi guati car Jess, bi xifi:Nuqu, Maestro, gu tnquig

    ghtjo p jab gr ma.20

    Bi daj ya car Jess, bi xifi di mbeni r z, cja ntjumy m ne di dni? Bi himbi:C miho i phtzi qu ngu mbo

    nr jy, cja c ttzntz i phtzi qu

    tzi ngu, hneje. Nuguig, dr cjahni xp bbnqui hua jar jy, pe jin tema ngu d phtzig.21

    Diguebb ya, bi guati car Jess p hnar hj. M yojmi qu amigo car Jess. Bi man car hjc:Nuqu, Tzi Jmu, ddajqui tz r

    tsjjqui gu ma gr hmh pm ngu hasta bb xta du cam ta. Nubb, cja xcu ec xt tnqui, bb.

    22Nu car Jess bi xifi, ina:

    Jina. Gui jih c cjahni c jin gui ne da dngui pa da dyh qu nimaj. Pe nuqu, como ngu xqu tti ca r z, gui tij ya, gui tngui gu m.

    Jess calma el viento y las olas23

    Diguebb ya, car Jess bi dex car barco, bi mjm qu mxte pa di ddaxj car deje. 24Cja bi zh car ndaji, bi ndo ho, m ndo fhtzi car deje. M tjojta xtze jar barco car deje, m cti p mbo. Nu car Jess, ya xi mr aja. 25Cja qu amigo car Jess bi dy, bi xijm, imbij:Nuquigu, Tzi Jmu, gui nantza

    nttzdi, gui cjxquije, porque ya xt cjtije deje, exque ya xt tuje hua.

    26Bi daj ya bb car Jess, ina:

    Cas gu ntzuj ya? Nuquj, jin tza gu emej ca Ocja.

    Diguebb, bi bbh car Jess, bi huhti car ndaji co car deje. Cja bi hna tzyac, bi juigui r z. 27Cja m ndo dyo myj qu amigo bb m ccahtij te xqu ncja. Bi hntsjj:X yan, ja i ncjan bb? X

    dyjti nr deje co car ndaji ca xc nzofo, x hmy.

    Los hombres endemoniados de Gadara

    28Diguebb ya, car Jess co qu

    mxte bi ztij ca hnanguadi car

    SAN MATEO8

  • 18

    deje. B cajm jar barco, g mjm p jar jy ca m tsjifi Gadara. Cja b e yojo hj c m yojmi cr ndaji ca Jin Gui Jo, bi zdihui car Jess. Gueguehui xcu hejmi p jab m cjti c nima. Mr ndo nttzo c hjc, m tjna ddiji c cjahni c m cuati p, hasta jin to m ne di tjoh p jab m dyoc. 29

    Gueguec bi mahtihui nzajqui car Jess, bi xijmi:Te d cjahquibbe, nuqu, Jess,

    r Ttqui ca Ocja? Cja hu ya xc eje pa gui fonguiguije, masque jim be i tzh car hora pa da ttajquije cam castigoje? Ncjap g man c yojo hjc.

    30Nuhua r cjahua, mb eh c

    yojo hj c m yojmi cr ndaji ca Jin Gui Jo, cja n r cjan, mr ca hnar ndo prtida c zacjua, mr uni. 31Nu cr ndaji ca Jin Gui Jo, m bbh p mbo myhui c hj, cja nuc bi dyjpi hnar favor car Jess, bi xifi:Bb ya xc eje pa gui fonguigje,

    ddajquije r tsjjqui gu mjme n jab r ca y zacjua r ngu, gu ctije n jy myy.

    32Cja car Jess ya bi dadi:

    Mjm, bb.Cja bi hna wem p jy myhui

    c yojo hj, g ma p jab mr dyo c zacjua, bi ti mbo myc. Ghtjo car partida c zacjua x ng r ddiji, x hna jijm desde n jab mr ndo nte, xc jij jar deje, x cjtij, x nduj.

    33Diguebb ya, c mdi c m

    c zacjua bi ddagui g nzti p jar jini p jab g hejm. B xih c cjahni, ddahtz g xijm ghtjo te xqu ncja, cja co ja g ncja xqu

    z c hj c m yojmahui cr ndaji ca Jin Gui Jo. 34Cja diguebb ya, ghtjo c mingu p jar jini, b pjm bi ntjj car Jess. Cja bb m ntjj ya, bi dyjpij favor car Jess di wem p jr jy gueguej. Eso, bi bm p car Jess.

    Jess sana a un paraltico

    9 Diguebb ya, car Jess p bi ti car barco, bi ddatzi g ma hnanguadi car deje, p bi zti p jar jini p jab mr hmy. 2Cja nup, b ttzimpi hnar dhtji, j m tz di hani, mb oxti p jr mfidi. Car Jess bi ccahti c cjahni c mb ncjnij car dhtji, cja bi badi, m emej guegue. Nubb, bi nzoh car dhtji, bi himbi:Gui mpjqu ya, m bajtziqui.

    Ya x mperdonaqui c r nttzo c ngu tu.3

    Mr bbh p c dda maestro c m ujti c cjahni cr palabra ca Ocja, mr ccahtij car Jess. Gueguec bi majm mbo myj:

    Jin gui tz nr palabra x ma nr hjn. I ne da cjatsj ca Ocja. 4

    Nu car Jess, bi badi ter bh ca mr mbenij, cja bi xijm:Dyoca gu majm mbo ir myj,

    r nttzo nr palabra n xt ma? 5

    Nug, r nzjqui pa gu xij nr dhtji: Ya x mperdonaqui c r nttzo c ngu tu. Guejtjo r nzjqui pa gu xifi:

    Bbj ya, cja gui ho. 6Pe xt xij nr dhtji nr palabra n xt ma pa gi paquj, guejc d phtzi cam cargo hua jar jy pa gu cjhtzibi y cjahni c r nttzo c x dyte. Nug dr cjahni xp bbnqui hua jar jy.

    Ma ya, car Jess p bi nzoh car dhtji, bi himbi:

    SAN MATEO8 , 9

  • 19

    Nuya, gui bbj ya, gui pantzi quer mfidi, gui ma ir ngu.7

    Cja car dhtji bi bby, bi ma g ma r ngu. 8Cja bb m ccahti ya c cjahni, bi ndo ho myj, bi mbenij: Ja xc ncja ya n? Guejtjo bi majm: Te tza r ndo nzh car Tzi Ta jitzi. X un cr cargo nr hjn, x jojqui nr dhtji, x nghtzibi ca r nttzo ca m tu.

    Jess llama a Mateo9

    Diguebb ya, bi wem p car Jess, bi ma p hnar lugar, cja bb m tjoh p, bi ccahti ca hnar hj, mr ju p jar tjujni p jab m ncobra c contribucin. Car hjc mr tesorero, m ju cr tjuju mr Mateo. Car Jess bi nzofo, bi xifi:Gui tngui.Car hj ya bi bby bi mhui car

    Jess.10

    Hna vez, car Jess mr ju p jar mexa p jr ngu car Mateo, mr tzi. B eje r ngu c jijte hj c m jmuntzi c impuesto hneh c contribucin, co p dda cjahni c m ndujpite. Gueguej bi guatij jar mexa p jab mr bbh car Jess co ni qu mxte, bi mipj cja bi zihuic. 11Nu c fariseo, bb m ccahtij car Jess, mr tzihui c cjahni c m ti ca r nttzo, gueguej bi dyn qu mxte car Jess, bi hinaj:Nir maestroj, dyoca i tzihui

    y jijte cjahni y i cobra c impuesto cja hnej y p dda cjahni y i ndujpite?12

    Nu car Jess, bb m dyj ya nr palabran, bi dadi:

    Te cja ya? C cjahni c i bby r z, jin gui nesta mdico. Gue y i jini i nesta. Guehca dr ejcc, pa gu fxy. 13Nuquiguj, i nesta gui nxdij te i ne da ma nr palabra n i jux p jar Escritura. I man ca Ocja: D neg gui juijqui quer hohui, cja jin tza d neg gui phtij zuwe, gui ajtiguij p jar altar. Ncjap ga ma guegue. Eso, jin d ejc pa gua nzoj y cjahni y i ma jin te i tu. Nug xt eje pa gu nzoj y i ndujpite pa da jih ca r nttzo cja da jionij ca Ocja.

    Le preguntan a Jess sobre el ayuno14

    Diguebb ya, b eh c dda qu mxte car Juan ca m xix c cjahni, bi guatij car Jess, cja bi hnij, inaj:Nugje co y fariseo, cjaatjo d

    ayunaje. Hnixjmaja yir amigo y i tnqui, dyoca jin gui ayunay?15

    Cja car Jess bi dadi, ina:C cjahni c x ttzix p jar

    mbaxcjua jab r cja ntjajti, ja dr dumyc menta i ttti car mbaxcjua cja i bbjti p car novio? D ncjag p co ni ym amigo, como d yojtijey. Bb xta zh car p bb xta ttzix nr novio, cja ya jin da hmbi y amigo, nubb, jaa, da ayunaj bb.16

    Hnar zdatu, jin gui tz gui phtibi hnar ddadyo datu. Bb gui phte ncjap, p xtr xh hnanguadi, cja ms da ngujqui ca x xgui. 17Guejti c xifani c ya jin gui naxi, jin to da xiti cr jugo c uva. Bb gui dyte ncjap, da xh car xifani, tje da mfn car vino. Gue c xifani r z gui xiti car jugo, pa jin da bbh car xifani ni digue

    SAN MATEO9

  • 20

    car vino. Ncjap hneje r nzj ym mfeni d xij ym amigo y i tngui. Bb to da hemey, jin gui tz da dn c costumbre c m tni mhmto.

    La hija de Jairo, y la mujer que toc la ropa de Jess

    18Car Jess mr xih c cjahni y

    palabray, cja bi hna zti p hnar hj, m phtzi cr cargo p jr nicja c judio. Bi ani jy p jab mr bbh car Jess, cja bi xifi:Cja nguehca x ndu cam tzi ttixu,

    pe gui magu tz, gui cx quer dy, cja p da mhtzi r nzajqui.19

    Diguebb ya, bi bbh car Jess, bi mhui car hj, cja bi dni qu mxte. 20Bb m pa p, b hna e hnar bbja, bi guati jr xtja car Jess. Guegue, m jini, m xoti cji, ya xqu tzhuic ngu doce ao. Bi ztibi cr nttzani cr dajtu car Jess. 21Porque m mantsj car bbja, ina:Bb gu tjmbitjojo nr dajtu

    gueguen, gu z.22

    Nu car Jess bi bbti, bi ccahti, cja bi xifi:Nuya, gui mpj ya, m ttixuqui.

    Guehca xqu hemegui, xc z.Cja exque bi z car bbja car

    horaca.23

    Cja bb m zti car Jess p jr ngu car hj ca m ja r cargo p jr templo c judio, bi ccahti c cjahni r ngu c xqu jmuntzi p, mr ndo nguenij, cja co c msico, mr jxti qu tjxij, como ya xti ncja car nttgui. 24Car Jess bi xij yac, ina:Gui mjm ya, jin gui tu nr tzi

    bajtzi bbja. Jntjo ra atjo.

    Nu c cjahni ya, bi denij car Jess, como m padij, ya xqu du car bajtzi. 25Diguebb ya, car Jess bi cjajpi bi bm p c cjahni r ngu, cja guegue bi ti p jab mr bbn car tzi bbja, bi pntibi cr dy. Nubb, car tzi bbja nguetica bi z, xn nantzi. 26Cja ghtjo c cjahni c m bb jar lugarc bi dydej ja ncja xqu nantzi car tzi bbja ca xqu du, cja bi xox car Jess. Cja bi ndo ngxtej.

    Jess sana a dos ciegos27

    Cja car Jess ya, bi bm p jar lugarc, m dyo p jar hu, cja p bi dni yojo hj c m god. M mafi nzajqui, m inahui:Nuquigu, xqu heh p jr cji

    car rey David pa gui mandadoguije, gui juiguigbbe tz.

    28Nu car Jess jin g ndadi. Bi

    zti p jr ngu guegue, bi ti. Nu c yojo god bi dnihui, p bi zti p hneje, cja bi guatihui car Jess. Diguebb ya, car Jess bi dynihui:Cja gu emehui r nzjqui pa

    gu xojqui quir dhui?Cja gueguehui bi dadihui:Jaa, Tzi Jmu, d emequibbe.29

    Diguebb ya, car Jess bi dmbi qu dhui cja bi xijmi:Nuya, da xoj yir dhui, como

    xc hemeguihui, r nzjqui pa gu fxquihui.

    30Cja bi xoh qu dhui bb.

    Diguebb ya, car Jess bi ndo ccahtzi c yojo hj, bi xijmi:Jin gui ma gui ngxtehui,

    guejquig xt jojqui quir dhui.31

    Pe guegue bi bnihui, bi ndo ngxtehui ghtjo p jab m dyohui.

    SAN MATEO9

  • 21

    Jess sana a un mudo32

    Xn bn c god, xn zh c dda cjahni, mb tz hnar hj, j m tz di a, xqu ntjhui cr ndaji ca Jin Gui Jo. 33Cja car Jess bi fongui car ndajic. Diguebb ya, bi a car hj ca mr ngone jmaja. Ya xqu jogui. Nu c cjahni c mr ccahtij bi ntzuj cja bi ndo ho myj. Bi majm:Nugj, d cjahni israelitaj,

    cjahniguigj ca Ocja. Ni jab xt nj hnar milagro ca di jjmin.34

    Nu c fariseo bi majm:Gue ca Jin Gui Jo x un nr

    Jess cr ttzdi. Guehca i phtzic, eso r fongui c ndaji c jin gui tz.

    Jess tiene compasin de la gente35

    Diguebb ya, m dyo car Jess, m tjoh p ghtjo c jini co ni c tzi jini chi tch. M cti p mbo c templo, m ujti c cjahni cr palabra ca Ocja. M xijm:Ya x nigui car p ngu thmij.

    Ya xqui mandado ca Ocja hua jar jy.

    Car Jess m cjhtzibi ghtjo c jnini c m tzhui c cjahni, co ghtjo te mar . 36Guegue m ccahti c cjahni, m yomfenij cja m ntztij, como j m padi toca di dnij. Car Jess ya, bi juijqui c cjahni, como m ncjaj ncja y djti y jin te i bb r mdi.

    37-38Diguebb ya car Jess bi xih

    qu mxte, ina:R ndo ngu y cjahni, pe

    nuquj, gu tzi yotjoj pa gu mfxj gu xijm toca da hemej. Ncjahm i bb r ngu car tsjofo, pe

    tzi yotjo y mfi pa da cuajti nr semilla. Gui nzojm car Tzi Ta jitzi, gui dyjpij du pjni p dda mfi pa da mx car bbfi, como r mjti guegue car tsjofo. Ncjap g man car Jess.

    Jess escoge a los doce apstoles

    10 Diguebb ya, car Jess bi nzoh c doce qu mxte c xqu juajni cja bi un cr ttzdi pa di jojqui ghtjo tema clase c dhtji. Bi bbjpi di mx c dhtji, ghtjo p jab di ma, cja di xih c cjahni car tzi ddadyo ja. Bi xijm di mx c cjahni c xqu zh cr ndaji ca Jin Gui Jo, di fonguibijc. Bi xijm guejtjo di ghtzibi ghtjo tema jini cja co ghtjo te mr c di tzhui c cjahni.

    2I juxcua y tjuju c doce qu

    mxte c bi hix car Jess. Gue c doce c m tsjifi apstole: Bbto gue car Simn ca i tsjifi r Pedro. Ma ya, gue car Andrs, cr cjuada car Pedro. Diguebb ya car Jacobo, cr tt car Zebedeo, co hneh car Juan, cr cjuada. 3Hneh car Felipe, hneh car Bartolom, car Toms, car Mateo ca m cobra c impuesto. Guejti car Jacobo, cr tt car Alfeo, hneh car Lebeo, ca guejtjo m tsjifi r Tadeo. 4Guejti car Simn ca m tsjifi mr cananita, cja co car Judas Iscariote. Guegueca bi d car Jess.

    Jess enva a los discpulos a predicar5

    Gue y doce hjy bi mandado car Jess pa di bnij di nzojm c cjahni, di xijm car tzi ddadyo ja. Guegue bi bbjpi jab di mjm cja co ter bh ca di mjm. Bi himbij:

    SAN MATEO9 , 10

  • 22

    Dyo gr mjm p jab i bbh c cjahni c jin gui meya ca Ocja, cja dyo gr ctij tema jini p jar estado Samaria. 6Pe gui mjm jab i bbh c cjahni israelita, gui nzojmc. Nuc, cjahni ca Ocja, pe x wenij, ncja ngu c djti c x bbdi. 7Ghtjo p jab gui mjm, gui xijm c cjahni, Ya xta nigui ja i ncja ga mandado ca Ocja hua jar jy. 8Gui cjhtzibij c jnini i tzhui c dhtji, cja gui jojquij c cjahni c i tzhui car jnini lepra, cja gui xoxj c nima. R ndo ngu x ddahquij ca Ocja co cr tzi pj. Hnehquiguj, gui fxj c cjahni ncjadip, ghtjo co quer tzi pjj.

    9Jin te gui ma gui jaxj domi

    pa gr cjuti quir gastoj jar hu. 10

    Guejtjo, jin gui ma gui caxj hnar ddza pa gui dyjpij c cjahni te da ddahquij, gui dytij p. Jin gui caxj yojo manga pa gui jiej, cja jin gui cxj p hna pare c zxtji, guejtjo jin gui jaxj hnar tj. Hnar patrn i win qu mfi c i pjpi. Ncjadip hneje, ca Ocja i n c to i pjpi guegue.11

    Ghtjo p jab gui ctij, c jini r nojo co c tzi jini ch tch, gui hnij jab i bb jogui cjahni c di ddahquij r tsjjqui gui dyojm p jy nguc? Nubb, gui cuatij jar nguca hasta gue bb xqu pnij p jar jinica. 12Bb gr ctij hnar ngu, gui znguaj c mingu, cja gui dyjpij ca Ocja da mtzi cja da un cr bendicin. 13

    Bb xta nuquij r z c mingu, gui tzoguij hnar bendicin, gui xijm, ca Ocja xta mxj. Pe nu bb jin da nquij r z c mingu, gui xijm, ca Ocja ya jin da mxj bb.

    14Cja bb jin da nequij c mingu

    tema lugar, cja jin da nej car palabra ca xqu xijm, nubb, gui pnij p jar nguc o jar jinic. Cja bb xqu pnij, gui tjujquij c jy quir huaj pa da fadi, ya jim p gr cojm p. 15Cierto d xihquigj, bb xtu eh ca Ocja, cja da dyhtibi r hunda y cjahni hua jar jy, dr ndo ngu car castigo ca da ttun car jinic. C mingu p jar jini Sodoma hneh p jar jini Gomorra da ttuni cr castigo hneje, pe jin da jjmi car castigo ca da ttun c cjahni c j xc nequij. Ms dr ndo ngu da sufric.

    Persecuciones16

    Nuya, d cuhquij gui mjm gr nzojm c cjahni. Nuquiguj, gu jjm djti c da tjoh p jab i bbh c lobo. Eso, gui hmpj listo pa jin to te da cjahquij, pe guejtjo jin to te gui ma gui dyhtibij. Gui ncjaj ncja ngu c tzi paloma. Gui cjaj jogui cjahni. 17D xihquij ante que da ncja, gui mfdij, porque ndejma da dquij c cjahni, da zixquij p jab i bbh c autoridad. Da nquij, da ma du jpiquij co chirio jy templo c judio. 18Guejtjo por r nguehca gur tnguigj, da ttzixquij p jab i bbh c gobernador cja co c rey pa du ttnquij, toca gu emej? Gui ncjuanij, bb, pa da dyh c autoridad c i mandado cja co c p dda cjahni c jin gui meya ca Ocja. 19Cja bb ya xtr ndquij, dyo gu ntzohmij ter bh ca gui xijm, porque mero car hora ca xta ttnquij c nttni, ca Ocja xta xihquij ter bh ca gui majm.

    SAN MATEO10

  • 23

    20Porque jin gui guehquiguj gui

    aj p. Gue cr Espritu quer Tzi Taj p jitzi da xihquij ter bh ca gui tjajm.

    21Bb xta zh c pac, hnar

    hj da d cr cjuada pa da bbhti por r nguehca dr hemeguig, cja p hnar hj ya, da d cr tt ca i emegui hneje. C dda bajtzi ya, da cja dyj, da ntujnihui qu taj, cja da mandado pa da bbhtic. 22

    Cja da quij ghtjo c cjahni por r nguejquig. Nu ca to da dngui ghtjo r vida, cja jin da jiguigui, guegue da mhtzi car nzajqui ca jin da tjegue. 23Cja bb da dyjtiquij tujni c mingu hnar jini, gui wenij p, p gr ddaxj p hnanguadi. D xihquij ncjuani, jin da ntzhui car tiempo pa gui hoj ghtjo c jini p jab i bbh c cjahni israelita, ante que xcu cojc pa gu ja cam cargo cja gu mandado. Guejquig dr cjahni xp bbnqui hua jar jy.24

    Ya xc dydej nr jan: Jin da ttihtzibi nr mxte ms ni ndra ngue nr maestro. Guejti nr muzo, jin da ttihtzibi ms ni ndra ngue nr jmu. 25Bb da tthtibi nr mxte ncja ngu xc tthtibi nr maestro, da jojtjo. Guejti y muzo co nr jmuj, bb da jnu parejo, da jojtjo. Nug, ya x tsjijqui dr jefe c ndaji c jin gui tz. Nuquiguj, como gu ncjaj ncja m bajtziquij, hnehquitjoguj, da tsjihquij ttzondaji hneje.

    A quin se debe tener miedo26

    Eso, d xihquij, jin gui tzuj ca te da dyjtiquij y cjahni, porque ghtjo ca i tij g nttagui

    tjojo, hnajpa da nigui. Guejti c cosa c i ti y cjahni pe jin gui faj y pa ya, hnajpa da nccahti hneje. 27Guejti ym palabra y d xihquij, hua jab jin gui h c p dda cjahni, bb xta zh car tiempo, nuquj, xqu majm p jab ghtjo da dyde. Cja nr palabra n d xihquij, jnquitsjj d xihquij, xtu eh car pa bb xt majm nzajqui nup jab da dyde ghtjo c cjahni. 28Dyo gu tzuj y cjahni y da mjtiquij, como nuc, jin gui tz te da cjajpi quir tzi myj. Nu ca gu nesta gui tzuj, gue ca hna ca i phtzi r ttzdi pa da dyntiquij p jar tzibi ca jin gui juiti, p jab da bbh quer cuerpoj co hneh quir tzi myj. 29Gui mbenij, quer Tzi Taj p jitzi i fh c tzi ttzntz c i bb yojo por hnar veintetjo. Masque jin tza te i muhui, jin gui tu hnac hasta bb xta man ca Ocja. 30Guehquitjoguj, b fhquij quer Tzi Taj, hneje, hasta i padi tengu quir xtaj, cada hnaquiguj. 31Dyo gu ntzuj bb, ms gu muguj ni ndra ngue c tzi ttzntz r ngu.

    Los que reconocen a Jesucristo delante de la gente

    32Car cjahni ca da xih c p dda, i

    emegui, guejtig xt xih cam Tzi Ta ca b bb jitzi, m mjtig car cjahnic. 33

    Nu car cjahni ca da mhtzi r tz, da xih c p dda, jin gui emegui guegue, hnequig, xt xih cam Tzi Ta ca b bb jitzi, jin gm mjtigc.

    Jess es causa de divisin34

    Dyo gu mbenij, nug xt ejc pa ya jin da ncja tujni hua jar jy.

    SAN MATEO10

  • 24

    Jin gui guehca xt ejcc. Ms bien, por r nguejquig da j y dda cjahni, da ntujnij. 35Xt ejc pa gu juejqui y cjahni. Y dda, da dngui, cja y p dda ya, da gui. Hnar hj da ntujnihui cr ta, cja hnar bbja da ntujnihui cr me, nu ca p hnar bbja ya, da ntujnihui cr c. 36Por r nguejquig, jin da jnu r z hnar hj ca i ne da dnguig. Gue qu familia c i bbh p jr ngu da ncontrahui, da j.37

    Car cjahni ca ms i ndo ne cr ta o cr me ni ndra nguejquig, j r ntzhui da dnguig. Guejti car cjahni ca ms i ndo ne cr tt o cr ttixu ni ndra nguejquig, j r ntzhui da dnguig. 38Ca to i ne da dngui pe jin gui ne da sufri por r nguejquig, j r ntzhui da dngui. Car cjahni ca i ne da dnguig, da ncjajpi ncja ngu da ncjaguig, cja nug gu sufri p jar ponti. 39Car cjahni ca jin gui ne da dngui, como i ne da mjtsj cr vida, guegue da bbh cr vida. Nu ca to da dngui ghtjo mbo r tzi my, masque xn da bbhti por r nguejquig, guegue da dti car nzajqui ca ntjumy.

    Premios40

    Ca to da nuquij r z por r nguehca gr tnguij, ncjahm guejquig i nuguig r z hneje, cja co hneh car Tzi Ta jitzi ca xp mnquig. 41Car cjahni ca i fx cr mingacjahnihui porque r jmandadero ca Ocja gueguec, ca Ocja da nu car cjahni ca i mfxte ncjahm dr jmandadero guegue hneje. Guejti car cjahni ca i tzu ca Ocja cja i fx cr mingacjahnihui

    por r nguehca r dyhtibi cr voluntad ca Ocja, guejti guegue da jnu ncjahm xtr dyti ca r z ca x dyti ca hnaa. Car Tzi Ta jitzi da cohtzibi ca r z. 42Cja bb to da mxi hna digue ym amigo y i emegui, masque jin tza di ntjumyc, bb da uni madi hna vaso r tstje por r nguehca r dnguig, d xihquij cierto, ca Ocja da cohtzibi car cjahnic ca r z ca xtr dyte. Ncjap g man car Jess.

    Los enviados de Juan el Bautista

    11 Bb m guaj ya car Jess, m xih qu mxte ter bh ca di dytij, nubb, bi bn car lugarc, g ma c tzi jini c m bb cerca p. Hnahna g tjojm c tzi jinic, m predica, m xih c cjahni car tzi ddadyo ja. M xijm, ya xi m mandado ca Ocja hua jar jy.2

    Car Juan ca m xix c cjahni, mr cjoti p jar fdi, pe bi dyde ter bh ca mr ph car Jess. Diguebb ya, car Juan b pjni yo qu mxte, bi mhui p jab mr bbh car Jess. 3Gueguehui bi dynihui car Jess, ina:Nuquigu, cja guehqu gr

    cjahni nd tpiquije, cja hu hnaho d thmije? Cja guehqu gr Cristo, x hixqui ca Ocja, cja hu jina?4

    Cja bi dah car Jess, bi xijmi:Mguehui ya, b xijmi car Juan

    te xc dyjmi cja te xc ccahtihui. 5

    Gui xijmi, xc ccahtihui c cjahni c m god, cja ya xqui jantic, guejti c m dohua, xc ccahtihui ya xqui dyoc. Xc ccahtihui c

    SAN MATEO10 , 11

  • 25

    dhtji c m tzhui car jnini lepra, cja ya x jogui. Guejti c m gogu, ya xqui de. Hasta c dda nima, ya x nantzi. Guejtjo xc dydehui, ya xqui tsjij y tzi probe ja ncja dr dti car nzajqui ca jin da tjegue. Ya x ncja c bi man c profeta ya m yabb. 6Cja p gui xijmi car Juan, da ndo ttuni bendicin y cjahni y da heme ghtjo mbo r tzi myj, guejquig xp mnqui car Tzi Ta jitzi, cja jin da jih ca dr hemegui. Ncjap g ndah car Jess.

    7Bb ya xqu ma qu mxte car

    Juan, bi mh car Jess bi xih c cjahni c xqu jmuntzi, ja m ncja car Juan, cja co cr cargo ca m phtzi. Bi ma:Nuquj, g mjm p jab jin

    to i hani, g ccahtij car Juan. Ja m ncja guegue? Cja j m padi te di xihquij? Ngu! M pahca. 8

    Cja hu ngu majm di jie dajtu dr tzi z car Juan, eso g mjm g ccahtij tz? Pe jin te ntjumy qu dajtu i je guegue. Nu c cjahni c i je dajtu g lujo, i bbh p jy ngu c rey. 9Nuquj, cja jin g mjm p jab jin to i hani pa gi ccahtij hnr jmandadero ca Ocja? Guehc! D xihquij cierto, r jmandadero ca Ocja car Juan, cja i ndo ja cr cargo r ngu. 10Gue car Juan ca i man car Escritura nu p jab i a digue ca hnr jmandadero ca Ocja ca di heje, bb ya xti mdi xti mandado ca Ocja hua jar jy. I ma ncjahua:

    Ccahtijma, gu pjni nm jmandadero. Gueguen da hmto, cja nuquigu, xqu hmfa.

    Gueguen da nzoh c cjahni, da xijm, ya xcu equ.

    Ncjap ga mam p jar Escritura. 11

    Cierto d xihquij, jin tema jmandadero ca Ocja x nigui hua jar jy ca di ja cr cargo dr ngu ncja ngu ca i phtzi car Juan. Guejtjo d xihquij, ms dr ndo z ca da dti c cjahnitjo c da n cr jmandado ca Ocja hua jar jy, bb ya xtr cumpli ca Ocja ca x ma. Nuc, masque di cjahnitjo c jin te di bbh qu cargo, ms dr ndo z ca da dtij ni ndra ngue ca bi dti car Juan.12

    Bb m mdi m predica car Juan ca m xix c cjahni, nubb bi mdi bi nigui cr jmandado ca Ocja hua jar jy cja co cr ttzdic. Hasta r paya, i niguitjo cr ttzdi, cja c cjahni r nzdi i chalaj, i mpguij pa da guajquig, cja da hmpj jab da jaj c bendicin c r he jr jmandado ca Ocja. 13

    Qu jmandadero ca Ocja c m bb m yabb, cja hneh car ley ca bi dyti car Moiss, ghtjoc m ma te di ncja bb di nigui hua jar jy cr jmandado ca Ocja. G ngax ya, b eh car Juan, Nubb, bi mdi bi ncja c xqu man c p dda qu jmandadero ca Ocja mhmto. 14

    Gueguec xqu ma, bb di tzi bbjtjo pa di heh car Cristo ca di bbjni pa di mandado, primero di heh ca hnr jmandadero ca Ocja ca m tsjifi r Elas. Nu c to m majm ncjap, m aj digue car Juan ca i xix y cjahni. Nuquiguj, jin gu ne gui hemej cja ya x nzh ca m man c profeta? 15Y to i bbj y gu, da dyde te i ne da man y palabray.

    SAN MATEO11

  • 26

    16Ter bh ca gr jquig y

    cjahni y i bbj y pa ya? I jjm c bajtzi c i juh p jar ty, i huhti qu hohui, i xijm: 17Xt jxtiquij ym tjxije pa gi nipj, cja nuquj, j xqu nipj. Xt nzonije g hgui, cja nuquj, j xqu zontibij car nima. I ncjap y cjahni y i bbj y pa ya. 18Porque b eh car Juan ca i xix y cjahni. Jin gui uni r ngu, cja jin te i tzi bebida y r nti y cjahni. Nubb, bi man y cjahni:

    Nun, i hohui cr ndaji ca Jin Gui Jo. 19Diguebb ya, p d ec, nug dr cjahni xp bbnqui hua jar jy. D uni r z, cja d tz tz r vino. Cja nuya i man y cjahni: Ndgu ya, nun, r ttzodyon, cja i ndo tzi vino r ngu. I ntzixihui c jijte hj c i jmuntzi c contribucin, cja co p dda cjahni c i ndujpite. I ncjap gri majm, nuquj, jin gu ne gui hemej y to xp mjni ca Ocja. Y jmandadero guegueca, x ttungui jogui mfeni. Masque di ayunay o di pa mbaxcjua, i fadi, ghtjo gu heh ca Ocja. Y cjahni y i jti car palabra ca ba ja y jmandadero ca Ocja, i bbpj hnar vida r z. Ncjap ga nigui, cierto gu heh ca Ocja c mfeni cja co car palabra ca x tsjijm.

    Los pueblos desobedientes20

    Diguebb ya, car Jess bi mdi bi hunti c cjahni, mingu p jab xqu dyti milagro r ndo ngu. C cjahnic, j xqu jijm ca mr dytij ca r nttzo, cja j xqu jionij ca Ocja. Bi nzoh c cjahnic, bi xijm:

    21Nuquiguj, gu minguj car

    jini Corazn co car jini Betsaida, gui ma gui sufrij r ngu. Porque xc ccahtij r ndo ngu milagro, cja j xqu jionij ca Ocja. Bb di ttti p jar jini Tiro co p jar jini Sidn c milagro xt tig p jab gu bbpj, c mingu p Tiro cja co p Sidn, ya m yabb xtr jijm ca r nttzo, xtr hemej ca Ocja. Gueguec, xtr jie qu dajtu r hxque cja xtr dyxi bojtzibi jy aj pa di nigui, x repentij cja x jionij ca Ocja, ghtjo mbo r myj. Nuquiguj, j xqu repentij. 22Eso, d xihquij, car pa bb xtu eh ca Ocja pa da cja r nzya, ms dr ndo car castigo ca da ttahquij ni digue car castigo ca da ttun c mingu car jini Tiro co car jini Sidn. 23Guehquitjoguj, gu minguj Capernaum, xc hixtsjj hasta guejn jar jitzi, pe d xihquij, da tjhti nir jinij, da mpum p jar jy, como j xqu hemeguij. Porque bb xtr ttti milagro p jar jini Sodoma ncja ngu c xt tig hua Capernaum, c mingu p, ya m yabb xtr repentij cja xtr jionij ca Ocja. Nubb, jin di mpun car jinic. Di bbjti ya, hasta r pa ya. 24Eso, d xihquij, gu minguj Capernaum, car pa bb xta ncja car juicio, xta ttahqui quer castigoj ms dr ndo ni digue car castigo ca da ttun c mingu Sodoma cja co c jini c m nztitjohui.

    Vengan a m y descansen25

    C pac, ca hnar vez, car Jess bi nzoh cr Tzi Ta jitzi, bi ma:

    SAN MATEO11

  • 27

    Nuqu, m Tzi Taqui, r ndo z quer mfeni. Gu mandado p jar jitzi co hnecua jar jy. Jin gui gue c cjahni c i phtzi mfeni r ngu co ni c x nxdi r ngu i padi toquigu. Jin gui pahc, como nuquigu, j xqu ne gi ujti ja gu ncjagu. Nu c cjahni c jin tza te i padi, c i jjtihui c tzi bajtzi, guehc xc ujti ja gu ncjagu. 26R z ca gu te, m Tzi Taqui. D hqui mpjcje xc mbeni xc dyte ncjap.27

    Cja p bi man car Jess:Cam Tzi Ta bi ddajqui cam cargo

    cja xp mnquig hua jar jy, eso d padi r z ghtjo ja i ncja guegue. Jin to i ccajtigui mbo nm tzi my, nug r Ttgui ca Ocja, ja cam Tzi Ta ca b bb jar jitzi. Guejtjo, jin to i padi ghtjo ja i ncja cam Tzi Ta jitzi, jnguitsjg, d pac como r Ttguigc, cja guejti c cjahni c xt xijm ja i ncja guegue, guejtic i pahc hneje.28

    Diguebb ya, car Jess bi nzoh c cjahni, bi hina:Nuquiguj, d nzohquij,

    ghtjoquiguj, gu ndo pjm nttzdi cja gu tuj ca r j. B ejm hua. Nug, gu cjzqui quir bbtzij, pa gui tzyaj. 29Gui jguij pa gu wjtiquij nm yugog, cja gui nxdij ca xt ujtiquij. Nug, d phtzi nttijqui. Ddahtz xcr quij, cja jin gu pojpiqui ir cuj. 30Jin da zahquij nm yugog, cja jin tza i j ca gu quij gui cjtij.

    Ncjap g man car Jess, bb mr nzoh c cjahni.

    Los discpulos recogen trigo en el da de descanso

    12 Ca hnajpa, mr pa ca m tzya c judio. Nu car Jess

    m tjoh p j juatty, m yojmi qu mxte. Gueguec m tuntju, cja bi mdi bi djqui c atty, m tajmi co qu dy m tzadij c tzi tty. 2

    M bbh p hneje c dda fariseo, cja nuc, bi xijm car Jess, bi hinaj:Ccahtijma yir amigo y i tnqui.

    Ya xqui pjy, ya xqui tajmi tty nr pa ya. Jin gui tz da tttin nr pa n d tzyaj.3

    Bi daj ya car Jess, ina:Cja jin gu ccahtij car Escritura

    p jab i ma ter bh ca bi dyti ca ndor David? Guegue m tuntju co hneh c hj c m yojmi. 4Cja car David bi ti jr ngu ca Ocja, bi zi c tjujme c xqu jahtibi ca Ocja. M nttzujpi c tjujmec. J m tjgui to di zi, ja c mcja. Pe ndejma bi zi guegue co c hj c m yojmi. 5

    Guejtjo, jin gu ccahtij jr ley car Moiss, jab i ma, da tjh c mcja da jojquij car templo nr pa n d tzyaj? Como r nttzujpi hneje car templo, jin tema nttzojqui i tu c mcja bb i pjm p, nr pa g nttzya. 6Nug d xihquij, ya x nigui ca hnar cosa ca ms i muhui ni digue car templo. 7Nuquiguj, jin gu padij te i ne da ma nr palabra n bi man ca Ocja p jar Escritura: Nug, d ne gui juijqui quir hohuij, cja jin tza d neg c zuwe c gu ajtiguij p jar altar. Ncjap ga man car Tzi Ta jitzi. Nug, p d xihquij, bb gri juijqui yir mingacjahnij, nubb, jin gi jixj ca r nttzo y cjahni y jin te i tu. 8Nug, dr cjahni xp bbnqui hua jar jy, cja d phtzi derecho gu mandado ter bh ca da ttti nr pa n d tzyaj.

    SAN MATEO11 , 12

  • 28

    El hombre de la mano seca9

    Diguebb ya, car Jess bi ma g ti jr templo c judio. 10Mr bbh p jar templo hnar hj, xqu dyoti ca hnr dy. Cja c cjahni c m fariseo bi dyn car Jess, bi himbij:Cja r z bb to da dytje

    dhtji nr pa n g nttzya? Gueguec bi dynij ncjap, como m jonij te di jixj car Jess.11

    Nu car Jess bi dadi, ina:Bb to di hih hnar djti, cja

    nuca di tzo hnar ohtzi r je nr pa g nttzya, cja jin di gati p cr jmu di gtzi? D ing, di gtzi. 12

    Ms i ndo muhui hnar hj ni digue hnar djti. Eso, d mang, ndejma b jogui pa gu fxj ym hohuij nr pa n d tzyaj.13

    Diguebb ya, car Jess bi xih car hj ca xqu dyoti cr dy:Majqui quer dy ya.Guegue bi majqui, bb, cja bi joh

    cr dy, bi goji ncja ngu ca hnaa. 14

    Diguebb ya bi bn c fariseo, bi atsjj ja di ncja pa di mhtij car Jess.

    Una profeca acerca de Jess15

    Nu car Jess m padi te m mben qu contra, eso, bi wen car lugarc. Cja bi dnij r ngu cjahni, cja guegue m dytje ghtjo c dhtji. 16C cjahni c m dytje car Jess, guegue m ccahtzi pa jin to di gxj. 17Bb m ccahtzi c cjahni pa jin di ngxtej, bi zh ca hnar palabra ca bi man car profeta Isaas, ya m yabb. Bi ma ncjahua: 18 Jiantijma, nm jmandadero n

    xt itzi pa da cja r nzya.

    D madi, cja i tzj nm my.Gu uni nm tzi Espritu pa da

    yojmi,Da cja r nzya nm

    jmandadero, da dyhtibi jujticia c cjahni c jin gui meya ca Ocja.

    19 Guegue jin da hxihui cr hohui, cja jin da hunihui,

    Jin da jion car manera ja dr jmeya o ja dr ttihtzibi.

    20 Guegue da juijqui c cjahni c jin gui nzdi, cja da mx c jin te ntjumy,

    Jin da d pa da dyti jujticia, cja jin da jih c cjahni r nttzo da dapi c jin gui nzdi.

    21 Ghtjo c hnaho cjahni c jin gui padi ja i ncja ca Ocja, da dhmi pa da dydej ter bh ca da man cam jmandadero.

    Ncjap g man car profeta.

    Acusan a Jess de tener el poder del demonio

    22Diguebb ya, b ttzih p jab

    mr bbh car Jess hnar dhtji ca xqu ntjhui cr ndaji ca Jin Gui Jo. Mr god cja mr ngone. Nu car Jess bi jojqui, cja nubb, bi z, bi ccahti cja bi a. 23Nu c cjahni c bi ccahti, ghtjo bi ndo ho myj, cja m hntsjj to car Jess, m inaj:Cja gue nr hjn di hix

    car Tzi Ta jitzi pa di mandadoguij ncja ngu ngu mandado car rey David?24

    Nu c fariseo, bb m dydej ja xqu fongui car ttzondaji car Jess, bi majm:Nr hjn, i fx cr jefe c

    ttzondaji, tzdi, ca hna ca i tsjifi

    SAN MATEO12

  • 29

    r Beelzeb, eso, i phtzi poder gueguen pa da fongui c ndajic. Pe bb jin di fx car Beelzeb, jin di jogui di fonguic.

    25Nu car Jess bi batibi qu

    mfenij cja bi dadi:Hnar gobierno, bb da juejmi

    c to i ftzi, nubb, da mpun car gobierno, bb. Guejti c cjahni c mingu hnar jini, o c familia c i bbh hnar ngu, bb jin da mfxj, bb da ntujnij, da mfontij hneje. 26Guejtji car Satans, bb di jueguehui qu mxte c i mandadobi cja di fonguic, toc p di bbjpi jmandado, bb? Cja jin di mpun cr cargo? 27Nug, d fongui c ndaji c jin gui tz, pe nuquj gu jxquij d yobbe cr jefe ca i mandadobi c ndajic. Gu majm, guehc i fxquigc. X c cjahni c i tnquij cja i fongui c ndaji c jin gui tz, cja gi majm, guejtic i yojmi car Beelzeb, hneje? Jina! Gi majm, gue ca Ocja i fxc. Eso, i fadi to r ttzdi i yojmi nr cjahni n i fongui ttzondaji. 28Nug, d fongui ttzondaji porque i fxqui cr Tzi Espritu ca Ocja. Eso, da jogui gui padij, ya xqui mandado ca Ocja hua jar jy co cr ttzdi, como ya xqui hnajpi c ndaji c jin gui tz.

    29Toca da ti p mbo r ngu

    hnar hj r nzdi pa da gjquibi qu mjti? Cja jin da nesta bbto da duhti car mingu, cja diguebb da gjquibi c i phtzi p mbo r ngu?30

    Car cjahni ca jin gui ne da dngui, i gui, cja car cjahni ca jin gui fxqui pa gu jmuntzibbe cm mjti, ncjahm i fontigui cm mjti.

    31Eso, d xihquij, ghtjo tema cosa

    r nttzo ca da dyti y cjahni, co ghtjo tema palabra r nttzo ca da aguig y cjahni, car Tzi Ta jitzi da perdonabic. Pe bb to da xifi r nttzo ca i ti car Tzi Espritu Santo, nuc, jin da mperdonabic. 32

    Nug, dr cjahni xp bbnqui hua jar jy. Bb to da zanguig, car Tzi Ta jitzi da perdonabi ca x ma. Pe bb to da xih car Tzi Espritu Santo guegue Jin Gui Tz, cja co jin gui tz ca i te, jin da mperdonabi, ni digue y pa ya, ni digue bb xta guaj nr mundo cja xta ncja car juicio.

    El rbol se conoce por su fruto33

    Ya xqui fadi, bb r z hnar za, nubb, r z hneje qu ixi c i tu. O bb jina, bb jin gui tz car za, nubb, jin gui tz hneje qu ixi c i tu. Por r ngue ca i tu, i fadi ja i ncja hnar za. Ncjap hneje i fadi ja i ncja qu mfeni hnar cjahni por r ngue y i te. 34Nuquj, gu jijtej, gu ncjaj ncja ngu nr ccia. Como r nttzo quir myj, jin gu padi gui majm consejo c r z. Qu mfeni c i mben hnar cjahni mbo r my, guehc da manc. 35Hnar jogui cjahni i mangui palabra r z, porque r z ca i mbeni mbo r my. Nu car cjahni ca jin gur jogui cjahni i ma palabra jin gui tz, porque i mbengui ttzomfeni mbo r my. 36

    D xihquij, ghtjo tema palabra ca gui majm, da nesta gui dj r hunda, te r nguehca g majm ncjap? masque xcr hna mantjo. Car pa bb xta cja r nzya ca Ocja, da janquij r hunda digue

    SAN MATEO12

  • 30

    ghtjo c palabra xcr majm. 37

    Por r ngue c palabra c xtr ma hnar cjahni, da njuzga. Da tsjifi, jin te i tu, o bb jina, nubb, da tsjifi i ndujpite cja da ttmbi cr castigo.

    La gente mala pide una seal milagrosa

    38Diguebb ya, c dda cjahni c

    m fariseo co ni c dda hj c m ujti c cjahni car ley, bi xijm car Jess, bi himbij:Nuqu, Maestro, d neje gui

    ujtiguije hnar sea pa gu padije: Cja cierto xqu hejqu ca Ocja?

    39Bi daj ya car Jess, ina:

    Y cjahni y i jqui hnar sea, gue y x jijm ca Ocja. Ya jin gui emey. Pe nug, ya jin gu ddahquij p dda sea, hasta bb xt ncjag ncja ngu ca hnr jmandadero ca Ocja ca m tsjifi car Jons. 40Guegueca b d jujpa co juxuy p mbo r my car ndo my, cja nug, xt ujtjog ncjap hneje. Gu hmh p mbo nr jy jujpa cja juxuy. Nug, dr cjahni xp bbnqui hua jar jy. 41Car Tzi Ta jitzi b pjni car profeta Jons pa di ma du nzoh c cjahni c m bb jar jini Nnive, cja gueguec bi jijm ca r nttzo bb m dydej te m man car Jons. Cja nuya, xp bbnquig hua jar jy pa gu nzohquij. Ms r jitzi cam cargog ni ndra ngue ca m phtzi car profeta Jons. Eso, bb xta ncja car juicio, cja xta nantzi c nima, c mingu Nnive da xij y cjahni y i bbj y pa ya, r ntzhui da bbdij, porque j xc hemeguij. 42Guejti car reina ca m mandado ca hnar jy ca i bbh p jar Sur, ndo yap,

    b eje desde p jab r cca nr jy, bi guati ca ndor rey Salomn, bi dyh c tzi jogui mfeni c m ma guegue, cja bi hemebic. Cja nuya, xp bbnquig hua jar jy. Ms ntjumy n d xihquij ni ndra ngue ca m man car Salomn, pe nuquj, jin gu ne gui hemeguij. Eso, bb xta ncja car juicio, car pa bb xta nantzi c nima, car reinac da xij y cjahni y i bb r pa ya, r ntzhui da bbdij, porque j xc hemeguij.

    El espritu malo que regresa43

    Y cjahni y i bb r pa ya, i jjmi hnar cjahni ca m hojmahui cr ndaji ca Jin Gui Jo, pe bi mfonguic, eso g mbni. Nu car ttzondaji ya, r he r ma, i dyo p jab jin to i hani, p jab nxgue r honi, i joni jab p da hmy, cja jin gui tti. 44Diguebb ya i mantsj:

    P gu ma gr co jam ngu, nu p jab xt pj. Eso, ba coji, i tti car cjahni ca m yojmi mhmto. Ya jin te i yojmi ttzondaji. Ya x jojqui r z, como jin te i cja ya. 45Nu car ttzondaji, xn ccahtica, xn ma p du tz p yojto qu hohu i ca Jin Gui Tz, nuc, ms dr nttzo ni ndra ngue guegue. Ba ehc, i cti mbo r my car cjahni, cja ms da ndo ttzombi cr vida car cjahnic ni ndra ngue bb m jntsj ca hna ca m yojmi mhmto. Da ncjap hneje cr vida y ttzocjahni y i bbj y pa ya, como nuy, jin gui ne da hemegui, cja ya x jijm ca Ocja.

    La madre y los hermanos de Jess46

    Car Jess mr ujtitjo c cjahni, mr xijm ncjahua. Cja bi hna

    SAN MATEO12

  • 31

    zti p cr me co qu cjuada, mb bbjtij p tji. M nej di ahui car Jess. 47Cja bi hna xih hnar cjahni:Tji quer me b bbh p tji, co

    quir cjuada.48

    Car Jess ya bi dajti car cjahni, bi xifi:Cja gu ne gui pajm to cam

    me co cm cjuada?49

    Diguebb ya, bi majqui cr dy, bi uh qu amigo c m tnij, ina:Tji ya y d ccahtig ncja cam

    me, ncja cm cjuada. 50D xijm ncjahua y cjahniy, porque ca to i ti ca i ne cam Tzi Ta ca b bb jitzi, gue cam cjuadagc o gue cam ncju, o gue cam meg hneje.

    El ejemplo del sembrador

    13 Mismo car pac, car Jess bi bm pr ngu, bi ma g ma p jr nttzani car mar, b mih p. 2Cja bi jmuntzi cjahni r ngu, mr ndo dj. Nu car Jess bi dex car tzi barco, bi mih p, cja ghtjo c dda cjahni mr bbjti p jr nttzani car deje, mr jm. 3

    Diguebb ya, car Jess bi ujti c cjahni, m peh c bbede g ejemplo. Bi ma:Dyjmaj nr bbede n d

    xihquij. X mbni hnar hj du pontty. 4Bb m pongui tty, c dda tty bi mfonti p hnanguadi car hu. B e c ttzntz, bi go c tty. 5Cja p dda tty ya, bi jih p j doo, p jab m tchtjo car jy. Nuc, bi fxi nttzdi, porque j m je car jy p jab m bboni. 6Pe bb m bx car jiadi cja bi pati, bi zati c tzi tty, como jin te m ph qu dy. 7Nu c p dda tty ya, bi jih p jab m ndo cja qu nd

    c hmini. Bi te c tty, pe ms bi ndo te c hmini, hasta bi gohmi c tty. 8Guejtjo bi bboni p dda tty, cja nuc, bi jih p jab mr z car jy. Bi te c ttyc, bi ndn c atty. C dda atty bi cien tzi tty, xqu bxi hnaatjo r semilla. P dda bi sesenta tzi tty, xqu bxi hnaatjo r semilla. Cja c p dda ya, bi treinta tzi tty, xqu bxi hnaatjo r semilla. 9Y to i bbj y gu, da dyde te i ne da ma nr bbeden.

    El propsito de los ejemplos10

    Diguebb ya, qu mxte car Jess bi guatij cja bi dynij:Dyoca gu xij y cjahni y

    bbede g ejemplo? Dyoca jin gui nzojtiy pa da ntiendej r z?11

    Bi daj ya car Jess, bi xijm:Nuquiguj, car Tzi Ta jitzi x

    mxquij, eso, gu padij ja ncja ga mandado guegue. Nu y p dda cjahni jin gui padij ja i ncja cr jmandado, porque j xc mxy car Tzi Ta jitzi. Xt nzoj y dda g bbedetjo ca xt xijm ja ncja ga mandado ca Ocja. 12Nr cjahni n ya x tzi mbadi, ms p da mx car Tzi Ta jitzi, pa ms dr ngu da dyde cja da badi. Nu car cjahni ca j xc ne xc mbadi, ni di gue ca tchtjo ca x dyde, ya jin da badi ja i ncjac. 13Eso, bb d ujti y cjahni y r ngu, d xijm bbede g ejemplo. Gueguey, masque i ccahti te d tig cja i de te d mang, ndejma jin gui padij ja ncja ga mandado ca Ocja, cja jin gui ntiendej te i ne da man y bbede d xijm. 14Eso, x nzj nr palabra n bi jma ya m yabb, bi

    SAN MATEO12 , 13

  • 32

    man ca hnr jmandadero ca Ocja ca m tsjifi r Isaas. Bi ma ncjahua, ina:

    Xta dyj y cjahni, pe jin da ntiendej;

    Xta ccahtij, pe jin da badij ja i ncja,

    15 Porque ya x ndo cja memy y cjahni;

    Bb j xtr cjaj memy, pe ntoja di ccahtij cja di badij ja i ncja,

    P ntoja di dydej cja guejtjo di ntiendej,

    Nubb, di pti qu mfenij cja di jionij ca Ocja,

    Cja guegue di ghtzibi y cjahni ca r nttzo ca i tuj.

    Ncjap g man car Isaas.16

    Pe nuquiguj, como ngu gur tnguij, x ndo mxquij ca Ocja. X xoquij yir dj cja co yir guj pa gui padij, te i ne da man y d tig, cja pa gui dydej te i ne da man y palabra d ma. 17Cierto nr palabra d xihquij, c cjeya c x tjogui, mr ngu c profeta co c p dda cjahni c m emej ca Ocja. Gueguec m ne di ccahtij ca hna ca di mjni car Tzi Ta jitzi, pe jin g nzdi di nj. M ne di dydej te di ma guegue, pe jin g nzdi di dydej. Nuquj, xc ccajtiguij, cja xc dydej y palabra y d ma. X ttahquij ca hnar bendicin r tzi z ca m thmi c p dda.

    Jess explica el ejemplo del sembrador

    18Nuya, gui dydej te i ne da

    man car bbede digue car montty. 19

    Bb to da dyj nr palabra ja

    ncja ga mandado ca Ocja hua jar jy, cja bb jin gui ntiende, nubb, ba eh ca Jin Gui Jo, i jambitjo car semilla ca xqu bbom p mbo cr my car cjahni. Car palabra ca x dyde i jjmi c tty c bi mfonti p hnanguadi car hu, gue c bi gx c ttzntz. 20Nu c dda tty c bi jix p j doo, i jjmi car cjahni ca bi mph bb m dyh cr palabra ca Ocja. Nguetica bi heme. 21Como jin te i ph qu dy car semillac, jndi bb r z car tiempo, da te. C cjahnic, bb to da ni o da ghmi por r ngue cr palabra ca Ocja, nubb, p xn pti cr mfeni. Ya jin gui ne da dn cr palabra ca Ocja. 22C tty c bi jih p mad c ndhmini, i jjmi car cjahni ca i h car palabra, pe r ma r my y cosa hua jar mundo. X jihtibi r my car domi co c p dda cosa c i ne da mhtzi. C cosac, i jjmi c hmini, i cohmij cr palabra ca Ocja, i ccahtzi pa jin da joh car semilla. 23

    Nu c tty c bi jih p jab mr z car jy, i jjmi c cjahni c i h car palabra, i ntiende r z, cja i eme ghtjo mbo r my. Nuc, i jjmi c semilla c bi jogui. C dda bi uni cien tzi tty cada hna. C p dda ya, bi uni sesenta tzi tty cada hna, cja c p dda ya, bi uni treinta tzi tty cada hna.

    El ejemplo de la mala hierba entre el trigo

    24Diguebb ya car Jess p bi xih

    c cjahni p hnar bbede g ejemplo. Nr bbeden i xijquij te da ncja bb xta ntngui nr tzi ddadyo ja digue cr jmandado ca Ocja.

    SAN MATEO13

  • 33

    de, p jab x ntngui cr palabra ca Ocja, i jjmi hnar juatty. Car hj ca to mr mjti car juatty bi mongui semilla r z p jr jy. 25

    Bb m nxuy, bb mr ah c cjahni, b eh cr contra car mingu, bi mombi ngdi p jab xqu mon c tty, cja p bi ma. 26Bi bxi ya c tty, cja bb ya xi m px nga, bi nigui p c ngdi hneje. 27

    Nubb, b eh c mfi, bi dyn cr jmuj, inaj: Nuqu, lamo, cja j xqu pongui jogui semilla, nxgue tty? S i huanihui ngdi ya bb? 28

    Cja guegue bi dadi: Hnar hj m contra x ma xp mon c ngdi p jam tty. Diguebb ya, p bi dyn c mfi: Cja jin gu ne gui cujquije gu ma cchtzije c? 29Bi daj ya car jmu, ina: Jina, porque bb gui cchtzijc, ndejma i bbh p jab xt cchtzij dda tty, hneje. 30Gui jiguij ghtjo da te parejo hasta xtr ntsjatty. Nubb, xt xijc c mfi c da xatty: Bbto gui xaj c ngdi cja gui tuhtij g manajo pa gui tjtij. Nu car trigo ya, gui tuxj dr ma jam ngu.

    I ttzdi hua nr bbeden.

    El ejemplo de la semilla de mostaza31

    Diguebb ya car Jess p bi xih c cjahni hnar bbede, pa di badij ja ncja di ngujqui c cjahni c di heme nr palabra ca Ocja. Bi xijm ncjahua:Nr palabra n i xijquij ja ncja

    ga mandado ca Ocja hua jar jy i jjmi hnr nd r murtaza. Hnar cjahni da g c ndc, da moni jr juaji. Diguebb ya, xta ftze cja xta te. 32C tzi ndmurtaza ms

    chi tch ni digue ghtjo c p dda semilla, pe bb ya x te car planta, i tapi ghtjo c ccani, r nte ncja ngu hnar tzi za. Ba eh c tzi ttzntz, i tex p jy dy.

    El ejemplo de la levadura33

    Guejtjo, p bi man car Jess n p hnar bbede g ejemplo, bi xih c cjahni ncjahua:Pa gui padij ja ncja da ngujqui

    c to da hemebi cr jmandado ca Ocja hua jar jy, i jjmi ca bi dyti hnar bbja bb mr ti tjujme. Bi ja car levadura, bi huantzihui ngu ju ttni car harina. Car levadura bi ngujqui cja bi ntngui hasta bi mfntzi ghtjo car cjni tjujme.

    El uso que Jess haca de los ejemplos

    34Car Jess bi xih c cjahni

    ghtjo y palabray digue ja ncja ga mandado ca Ocja. Ghtjo bb ngu ujti c cjahni, m xijm tema bbede g ejemplo. J m nzojtjo. 35

    Bi ncjap g cumpli car palabra ca xqu man car profeta, ya m yabb, ina:

    Gu mang bbede g ejemplo bb gr nzoh c cjahni,

    Gu xijm h