1

EUSKAL CURRICULUMA

HEZKUNTZA ETA CURRICULUM

PROIEKTUAREN MARKOA

2

3

Aurkibidea

Sarrera 1. Curriculum diseinuaren ezaugarri bereizgarriak 1.1. Ikaslearen irteera-profilean oinarritutako curriculuma

- Konpetentzietan oinarritutako curriculuma - Euskal curriculumeko kultur ibilbidean oinarrituko curriculuma - Prozedura metadiziplinarrak arlo guztietan integratzen dituen curriculuma - Euskara ardatz duen eleaniztasuna bideratzen duen eta konpetentzia digitala ikas arlo

guztietan integratzen dituen curriculuma - Ebaluazioan oinarrizko konpetentzia guztiak barne hartzen dituen curriculuma

1.2. Ikaslearen arloko irteera-profilaren eta integrazio pedagogiaren baitako unitate didaktikoaren

diseinua

2. Curriculum-diseinuaren garapena: zehaztapen-mailak

3. Curriculumaren lehen zehaztapen-maila: Ikaslearen irteera-profil orokorra 3.1. Testuingurua eta behar izan indibidualak / sozialak 3.2. Bizitzako eremuak eta egoerak 3.3. Hezkuntzaren xedeak 3.4. Oinarrizko konpetentziak 3.5. Metodologiaren ardatzak

- Integrazioaren pedagogia - Prozedura metadiziplinarrak

3.6. Ebaluazioaren ardatzak - Ebaluazio-motak eta bakoitzaren funtzioak - Ebaluazio-gaiak - Ebaluaziorako erreferenteak: irizpideak eta lorpen-adierazleak

4

SARRERA Gaur egun adostasuna (teorikoa eta politikoa) duen baieztapena da (Euskal Curriculumaren egitasmoa

(2005), Europako Batzordearen gomendioak (2006), Loi d´Orientation (2006), LOMCE, Nafarroako eta

EAEko dekretuak: Oinarrizko Hezkuntzaren bukaeran ikasleak lortzea espero den irteera-profila

oinarrizko konpetentziak direla.

Oinarrizko konpetentziak ipar modura hartuz, Oinarrizko Hezkuntza osoa etenik gabe eraikitzen duen

Hezkuntza-eredua garatzea da egungo nazioarteko erronka nagusia.

Nazioarteko erroka horri euskal ikuspegitik aurre egiteko aukera dira Euskal Curriculumaren

garapenerako eraikitzen ari garen konpetentzietan oinarritutako Hezkuntza- eta Curriculum-Proiektua

eta horiek gauzatzeko sortzen ari garen ikasmaterialak.

Ikastolen proiektu komun honek bidea irekitzen du ikastola bakoitzak, lekuan lekuko ezaugarriak

integratuz, oinarri sendoekin bere hezkuntza- eta curriculum-proiektua eraikitzen joateko.

5

1

6

1. CURRICULUM DISEINUAREN EZAUGARRI BEREIZGARRIAK

1.1. Ikaslearen irteera-profilean oinarritutako curriculuma

Hezkuntzaren xedeak oinarrizko konpetentziak garatuz lortzen dira. Hortaz, Oinarrizko Hezkuntza

osoaren ikuspegitik, Euskal Curriculumaren garapenerako Hezkuntza- eta Curriculum-Proiektu honek

ikaslearen irteera-profil orokorrean definitutako oinarrizko konpetentziak ditu abiapuntu eta helmuga.

Irteera-profil orokorreko oinarrizko konpetentziak (diziplinarrak eta metadiziplinarrak) hezkuntza-prozesu

osoaren iparra dira. Horregatik, garrantzitsua da prozesu horretan ikaslearekin erlazioa duten

hezkuntza-eragile guztiek, modu koordinatuan aritu ahal daitezen, haien esanahi unibokoa edukitzea.

Ikaslearen irteera-profil orokorra abiapuntu eta ezaugarri nagusi duen Hezkuntza- eta Curriculum-

Proiektu honek ondoko lau osagai kurrikularrak integratzen ditu:

� Ardatza: bizitzako egoerei aurre egiteko oinarrizko konpetentziak.

� Kultur edukiak: egoera horiek ulertzeko eta irtenbideak bilatzeko behar diren baliabidea gisa eta

hezkuntzaren ohiko transmisio-funtzioa bideratzen dutenak;

� Prozedura metadiziplinarrak: oinarrizko konpetentzia metadiziplinarren eta diziplinarren garapena

modu eraginkorrean ahalbideratzen dutenak, bizitza osoan zehar pertsona bezala heltzen eta

ikasten jarraitzeko oinarria jarriz;

� Euskara ardatz duen eleaniztasuna eta konpetentzia digitala: osagai guztien arteko komunikazioa

eta integrazioa bideratu eta sostengatzen dutena.

Hona goiko grafikoa adierazitakoaren azalpenak.

Ikaslearen irteera-profilean

oinarritutako curriculuma

(1)

Konpetentzietan

oinarritutako

curriculuma

(2)

Euskal curriculumaren kultur

ibilbidean oinarritutako

curriculuma

(3)

Prozedura metadiziplinarrak

arlo guztietan integratzen

dituen curriculuma

(4)

Euskaran ardazturiko eleaniztasuna bideratzen duen konpetentzia digitala arlo guztietan

integratzen duen curriculuma

(5)

Oinarrizko konpetentzia guztiak barne hartzen dituen

ebaluazioa

7

Konpetentzietan oinarritutako curriculuma

Oinarrizko Hezkuntzaren helburu nagusia ikaslea bizitzarako prestatuta egon dadila lortzea da, baina

testuinguru bakoitzak exijentzia desberdinak ditu bizitzarako. Testuinguru horren baitan (partikularra eta

unibertsala), ikuspegi historikoa eta irizpide etikoak behar dira, bai egoerak bizitzako eremuetan

(pertsonala, akademikoa eta lanekoa) kokatzeko, bai eta horietan jarduteko ere, hartara bizitza-eremu

horietan sor dakizkiokeen arazoei eraginkortasunez irtenbidea bilatzeko. Horretarako berme onena da

oinarrizko konpetentziak (metadiziplinarrak eta diziplinarrak) eskuratzea. Kontuan hartuta

konpetentzietan oinarritutako hezkuntza-eredu desberdinak daudela eta konpetente izatea bizitzako

eremuetako egoerei modu egoki eta eraginkorrean aurre egiteko gaitasuntzat hartzen dugula,

Ikastolen hezkuntza- eta curriculum-proiektu honek, Integrazioaren Pedagogiaren ekarpenak bere

eginez, konpetentzietan oinarritutako hezkuntzaren ikuspegi bat hautatu du: ikasleen irteera-profila

egoera-familien baitan definitzen duena, beti ere, Euskal Curriculumaren proposamenarekiko leial

izanez, eta Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren gomendioak eta Espainiako eta Frantziako

araudiek ezartzen dutenari jarraituz.

Euskal curriculumeko kultur ibilbidean oinarrituko curriculuma

Curriculum-proiektu honek heltzen dion konpetentzien araberako hezkuntzaren ikuspuntutik

beharrezkoa da edukiak (baliabideak) eskuratzea, baina ez da nahikoa. Konpetente izateko,

beharrezkoa da, baita ere, eskuratutako jakintzak modu integratuan mobilizatzen eta transferitzen

jakitea bizitzako egoerei aurre egiteko.

Euskal Herriko ikastetxeek adostu eta onartutako kultur edukiak, Derrigorrezko eskolaldirako Euskal

Curriculuma (2006) eta Derrigorrezko eskolaldirako Euskal Curriculum Espezifikoa (2008)

dokumentuetan jasotakoak dira curriculum-proiektu honetan kultur edukien hautua egiteko iturri

nagusia. Horrela, euskal kultura ezagutzeko, ulertzeko, sentitzeko eta harekin erlazionatzeko aukera

eskaintzen du, gurearekin kontaktuan dauden beste kulturak elementu positibotzat hartuz eta ezagutuz.

Horrekin, norberaren kultura aberastuz eta mundura zabalduz, ikasleari bere nortasuna eraikitzeko

aukera eman nahi zaio. Proposamen hori irekia eta malgua da, Administrazio desberdinetako (EAE,

NFE eta Frantzia) curriculum ofizialak eta ikastetxe bakoitzaren ezaugarriak kontuan izanez osatzen da

eta horrela gorpuzten da guztiontzako komuna den curriculuma.

Prozedura metadiziplinarrak ikas arlo guztietan integratzen dituen curriculuma

Prozedurak metadiziplinarrak dira, ikaslearen irteera-profilean aurreikusitako hezkuntzaren xedeak eta

oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak eta diziplinarrak lortzeko ezinbesteko operadoreak edo

bitartekariak. Oinarrizko eskolaldiaren funtzio nagusia baldin bada ikaslea bizitzarako presta dadila

lortzea, horrek eskatzen du ikasleak pentsatzen eta ikasten jakin behar duela, kode ezberdinak erabiliz

komunikatzen jakin behar duela, elkarrekin lana egiten eta bizitzen jakin behar duela, norbera izaten

jakin behar duela eta egiten eta ekiten jakin behar duela. Lorpen hori ahalbidetzeko, prozedura

metadiziplinarrak ikas arlo guztietan integratzen dira.

8

Euskara ardatz duen eleaniztasuna bideratzen duen eta konpetentzia digitala ikas arlo guztietan integratzen dituen curriculuma

XXI. mendeko gizartea eleanitza da, eta behar horri erantzuteko euskal herritar eleanitzak hezi behar

ditugu, ikasleek bizitzako egoera bakoitzak eskatzen duen ahozko zein idatzizko hizkuntzaren erabilera

egokia eta eraginkorra egin dezaten gaitzeko. Baina gurea bezalako hizkuntza minorizatuaren kasuan,

eleaniztasunaren planteamenduak baditu kontuan hartu beharreko aldagai garrantzitsuak.

Agerikoa da ingurunearen baldintzek eta gizarte harremanek gaztelania/frantsesa erabiltzera bultzatzen

dutela. Bestalde, urteetako eskarmentuak erakutsi du eraginkorra dela, ikasleek ahoz eta idatziz egoki

komunikatzeko, irakas- eta ikaskuntza-prozesuan euskara erabiltzea. Ebidentzia horien ondorioz,

euskara da ardatz egiten dugun eleaniztasunaren planteamenduan. Horrela soilik bidera baitaiteke

euskararen eta inguruko beste hizkuntzen arteko berdintasun soziala. Curriculum-diseinuak bi

elementuren bidez eragiten du aipatu planteamenduan: hizkuntzen curriculum integratuaren bidez eta

hizkuntza-konpetentziaren lanketa ikas arlo guztietan integratuz.

Bestalde, egungo gizartean informazio- eta komunikazio-teknologiek duten garrantzia kontuan hartuz,

curriculum-proiektu honen ezaugarrietako bat da konpetentzia digitalaren garapena ikas arlo guztietatik

bideratzea. Helburua da ikasleak IKT baliabideen erabilera eraginkorra eta arduratsua egiteko gaitzea:

zeregin bat diseinatu eta planifikatzean, informazioa kudeatzean, produktu digitalak sortzean,

elkarlanean aritzean eta emaitzak komunikatzean. Ikuspuntu horretatik, konpetentzia digitala beste

konpetentzien lorpenerako osagai bilakatzen da.

Ebaluazioan oinarrizko konpetentzia guztiak barne hartzen dituen curriculuma

Ikasleen ikaskuntzaren ebaluazioa ezin bereiz daiteke curriculumeko gainerako osagaietatik. Kontuan

hartuta konpetentziez jabetzea hartzen dugula ikasleen irteera-profiltzat, ikasleen ikaskuntzaren

ebaluazioa ere bat dator oinarri horrekin curriculum-proiektu honetan.

1.2. Ikaslearen arloko irteera-profilaren eta integrazio-pedagogiaren baitako unitate didaktikoaren diseinua

Ikas maila jakin bateko ikaskuntza / irakaskuntza prozesua eratzen duten unitate didaktiko bakoitzerako

definitu den konpetentzia, ikasmaila bakoitzaren amaierako konpetentziaren zehaztapena da.

Unitate didaktiko bakoitzean aurreikusi den konpetentzia garatzeko abiapuntua da konpetentzia

horrekin erlazionatutako egoera-familiaren identifikazioa. Hortaz, finkatutako konpetentzia eta egoerak

bihurtzen dira unitate didaktikoan landuko diren baliabideen (edukien) hautaketarako erreferentzia

nagusia. Jokabide konpetenteak eskatzen du, alde batetik, konpetentziak eskatzen dituen eduki-

baliabideak ikasleak eskuratzea eta, bestetik, baliabide horiek era integratuan transferitzen jakitea

familia bereko egoera berri bati modu egoki eta eraginkorrean aurre egiteko. Beraz, Unitate

didaktikoaren sekuentziaren diseinuak ahalbidetzen ditu bi ikaskuntza-motak, jokabide konpetenteak

eskatzen dituen biak, hain zuzen ere.

Hona DBHko (“eki” proiektua) unitate didaktikoaren sekuentzia-eredua.

9

Faseak Ikaskuntza-

egoeren funtzioa Zeregin-/jarduera-tipologia eta funtzioa (Irakaslearentzat eta ikasleentzat)

Ebaluazioa

Hasierako fasea

Ikaslea Konpetentziarekin erlazionatutako

egoerarekiko kokatzea eta haren eskakizunei

erantzuteko lan-plangintza egitea.

• Kokatze-jarduerak: Konpetentziarekin erlazionatuta dagoen eta motibazioa suspertzen duen aurre egin beharreko hasierako egoera konplexu bat aurkeztea.

• Arakatze-jarduerak: Aurre-ezagutzak arakatzea eta gatazka kognitiboa sorraraztea.

• Planifikazio-jarduerak: (1) Sekuentzia didaktikoa aurkeztea eta ikasleek lan-plangintza irudika dezaten lortzea: zergatik-zer-nola. (2) Lan-plangintza kodeliberatzea eta adostea.

Hasierako ebaluazio diagnostikoa

Funtzio orientatzailea

Garapen-fasea Ikasleak konpetentziak / egoerak

eskatutako eduki-baliabideak eta

bestelako baliabideak eskuratzea.

• Ulermen- edota miatze-jarduerak: Aurreikusitako konpetentziaren osagaiek eskatzen dituzten eduki-baliabideak bereganatzeko, informazioa eskuratzea, ulertzea, baloratzea eta sortzea.

• Aplikazio-jarduerak: Ikaskuntza berriak eskema mentaletan integratzen eta finkatzen laguntzea.

• Egituratze-jarduerak: Aurretiko ezagutzen eskema mentalen baitan, ikaskuntza berriak berrantolatzea eta kokatzea.

• Auto-erregulaziorako jarduera: Hasierako lan-plangintza berreskuratzea eta han aurreikusitako eduki- baliabideen ikaskuntzari buruzko auto-ebaluazioa bideratzea.

Prozesuko ebaluazioa

Eduki-baliabideen

ikaskuntzaren ebaluazioa

Erregulazio-funtzioa

• Eduki-baliabideen ebaluazioa (Gidan): Hasierako egoerari aurre egiteko beharrezko eduki-baliabideak zein oinarrizko beste baliabideak ikasleak zein neurritan eskuratu dituen aztertzea.

Funtzio egiaztatzailea

Ikasleak eduki-baliabideak mobilizatzen eta integratzen ikastea.

• Integrazio-jarduera sinpleak: Konpetentziarekin erlazionatutako eduki-baliabideen artetik, batzuk modu integratuan mobilizatzen ikastea.

• Integrazio-jarduera konplexua: Hasierako egoera berreskuratu eta hari irtenbide egokia ematea, horretarako beharrezkoak diren eduki-baliabideak modu integratuan mobilizatzen ikasiz.

• Auto-erregulaziorako jarduera: Ikaskuntza- prozesuari zein haren emaitzari buruzko auto-ebaluazioa bideratzea.

Prozesuko ebaluazioa

Eduki-baliabideen integrazioaren ebaluazioa

Erregulazio-funtzioa

Amaierako fasea

Ikasleak eduki-baliabideak transferitzen

ikastea

• Integrazio-jarduera konplexua: Familia bereko egoera konplexu berri bat eta hari lotutako hiru zeregin proposatzea ikasleak ebatz ditzan, ikasitako baliabideak modu integratuan mobilizatzen eta transferitzen ikasiz.

• Auto-erregulaziorako jarduera: Proposatutako egoera berriari aurre egiteko beharrezko eduki-baliabideen transferentziari buruzko auto-ebaluazioa bideratzea.

Prozesuko ebaluazioa Eduki-baliabideen transferentziaren

ebaluazioa

Erregulazio-funtzioa

Konpetentziaren zertifikazio-fasea

(Gidan)

Ikasleak konpetentziaren lorpena

erakustea

• Integrazio-jarduera konplexua: Familia bereko egoera konplexu berri bat eta hari lotutako hiru zeregin proposatzea ikasleak konpetentziaren lorpena froga dezan.

Konpetentziaren bakarkako ebaluazioa

Funtzio egiaztatzailea

10

11

2

12

2. CURRICULUM GARAPENAREN ZEHAZTAPEN MAILAK

Curriculum-proiektu honetan, garapen kurrikular orotan ohikoa den modura, hiru zehaztapen-maila

bereizten dira, nahiz eta maila bakoitzeko osagaiak, kasu honetan, oso era partikularrean garatzen

diren.

Lehen zehaztapen-maila

Oinarrizko eta Derrigorrezko Hezkuntza osorako ikaslearen irteera-profil orokorra definitzen da,

hezkuntza-prozesuaren printzipioak, oinarrizko konpetentziak eta metodologiaren eta ebaluazioaren

ardatzak zehaztuz.

Bigarren zehaztapen-maila

Ikaslearen arloko irteera-profil espezifikoa definitzen da, Arloko oinarrizko konpetentziarekin

koherentzian eta oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak integratuz, zehazten ditu:

� Oinarrizko eta Derrigorrezko Hezkuntza osorako arloaren ikuspegia, arloko konpetentziak eta

metodologia-ezaugarriak.

� Horiekin koherentzian, etapa, ziklo eta ikasturte bakoitzean ikasleak lortu beharreko

amaierako konpetentzia eta egoera, haren ebaluaziorako erreferenteak eta eskuratu beharreko

edukiak.

Hirugarren zehaztapen-maila

Aurreko bi zehaztapen-mailetan oinarrituz, arloka, ikasturte bakoitzerako gelan aplikatzeko Unitate

Didaktikoak proposatzen dira, ikasleak lortu beharreko konpetentzia eta egoera-familia, eskuratu

beharreko baliabideak (kontzeptuak eta prozedurak), ebaluaziorako irizpideak eta adierazleak eta

ikasleak burutzeko zereginak eta jarduerak zehaztuz.

Ondorengo grafikoan ikus daitezke zehaztapen-maila bakoitzaren osagaiak eta euren arteko erlazioak.

Ikaslearen irteera-profil orokorra Oinarrizko eta Derrigorrezko Hezkuntza osorako

Arloka,ikaslearen irteera-profil espezifikoa Oinarrizko eta Derrigorrezko Hezkuntza osorako

eta ziklo zein ikasturte bakoitzerako

Bigarren zehaztapen-maila

Unitate didaktikoak

Ikas maila bakoitzerako

Hirugarren zehaztapen-maila

Lehen zehaztapen-maila

13

UN

ITA

TE

DID

AK

TIK

OA

3.

zeh

azt

ap

en

-ma

ila

Ika

sma

ila

ka

Helburu didaktikoak

UDren faseak

Arloko konpetentziak eta eduki multzoak

Hasiera Garapena Amaiera

Ko

np

ete

ntz

iare

n e

ba

lua

zio

a

Eduki-baliabideak eta

oinarrizko beste edukiak

Konpetentziaren osagaiak

UDren konpetentzia (Egoera-familia)

Eduki-baliabideen

ebaluazioa

Oin

arr

izk

o h

ezk

un

tza

oso

a Diziplina baitako oinarrizko konpetentzia

Arloko konpetentziak

- Eduki multzoekiko erlazioa

- Prozedura metadiziplinarrak

Metodologia-ezaugarriak

- Arloaren berariazkoak

- Oinarri komunak

Arloaren ikuspegia

Oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak

Zik

lo e

do

ik

as

ma

ila

ka

Amaierako Konpetentzia (Egoera)

Ebaluaziorako irizpideak eta adierazleak

TESTUINGURUA ETA GIZARTEAREN ESKAKIZUNAK

Irte

era

-pro

fil

oro

ko

rra

Cu

rric

ulu

m d

ise

inu

are

n

L

eh

en

ze

ha

zta

pe

n-m

ail

a

Ika

sle

are

n

arl

ok

o i

rte

era

-pro

fil

esp

ezi

fik

oa

k

Arl

oe

tak

o c

urr

icu

lum

-dis

ein

ua

ren

big

arr

en

ze

ha

zta

pe

n-m

ail

a

BIZITZA-EREMUAK ETA GOERAK HEZKUNTZAREN XEDEAK

ME

TO

DO

LOG

IAR

EN

ET

A

EB

ALU

AZ

IOA

RE

N

OIN

AR

RIA

K

OINARRIZKO KONPETENTZIAK

Metadiziplinarrak eta diziplinarrak

Konpetentzien mapa

Eduki-baliabideak

Pro

zed

ura

me

tad

izip

lina

rra

k

14

15

3

16

3. IKASLEAREN IRTEERA PROFIL OROKORRA

Hezkuntzaren xedeak lortzeko eta bizitzako eremuetako egoeretan egoki moldatzeko, Oinarrizko

Hezkuntzaren bukaeran ikasleak lortu behar dituen oinarrizko konpetentziak definitzen ditu ikaslearen

irteera-profil orokorrak. Seinalatzen ditu hezkuntza-prozesuaren printzipioak eta zer, noiz eta nola

irakatsi eta ebaluatu behar den curriculum norabideak. Ikasleren irteera-profil orokorra ondorengo

zehaztapen-mailetan formulatzen da ebaluatzeko moduan.

Ondorengo osagaiek erazten dute ikaslearen irteera-profil orokorra:

• Testuinguruan sortzen diren beharrizan indibidualak eta sozialak.

• Bizitzako eremuei lotutako egoerak

• Hezkuntzaren xedeak.

• Oinarrizko konpetentziak.

• Metodologiaren ardatzak.

• Ebaluazioaren ardatzak.

3.1. Testuingurua eta beharrizan indibidualak / sozialak

Ikaslea testuinguru batean kokatzen denez gero, testuinguru horretako beharrizan indibidual eta

sozialekin joan-etorrian eraikitzen du bere izaera eta bere bizitza.

Komunikazioaren bidez jasotzen, interpretatzen, bereganatzen eta sortzen ditu ingurune fisiko-

naturalak, sozio-politikoak, teknologiko-zientifikoak eta ludiko-estetikoak osatzen duten testuinguru

horretan bizitzeko behar dituen ezagutzak eta konpetentziak. Era berean, dimentsio historikoa eta etiko-

erlijiosoa testuinguruaren elementu horietan guztietan zeharka ageri diren dimentsio banaezinak dira,

zentzua eta perspektiba ematen dizkienak.

Hezkuntzaren funtsezko funtzioetako bat, beraz, testuinguru jakin bateko kultur ondarea osatzen duten

jakintzen transmisioa da, izan ere, pertsonari aukera ematen baitio unean unekoa zentzuz bizitzeko eta

etorkizuna eraikitzeko, pertsona horrek munduan duen lekutik beretik.

Ondoko taulan zehazten dira ikaslearen irteera-profil orokorraren lehen osagaiaren edukiak:

Ikaslearen irteera-profil orokorra

METODOLOGIA

BIZITZAKO

EREMUAK ETA EGOERAK

HEZKUNTZAREN XEDEAK

OINARRIZKO KONPETENTZIAK

TESTUINGURUA ETA BEHARRIZAN INDIBIDUALAK / SOZIALAK

EBALUAZIOA

17

Ingurune fisiko-naturala Materia, kosmosa eta lurra, bizitzaren eta bereziki giza espeziearen ezaugarriei eta bere gorputzari buruzko oinarrizko jakintzak, eskuratzea eta zentzuz eta arduraz erabiltzea. Horrekin batera, ikasleak naturaren eta bizitzaren partaide dela barneratzea, baita ekosistema eta gorputza osasuntsu mantentzea ere.

Ingurune sozio-politikoa Bizitza sozialari, politikoari eta ekonomikoari buruzko oinarrizko jakintzak eskuratzea eta era kritikoan erabiltzea. Horrekin batera, ikaslea partaide den komunitateko kide sentitzea, eta, bere jatorria zein den jakitun izanik, munduko hiritartzat bere burua hartzea. Ingurune teknologiko-zientifikoa Arrazonamendu matematikoa, zientziaren oinarrizko ezagutzak eta metodologia, aplikazio teknologikoak eta informazioren eta komunikazioaren teknologiak, arduraz eta erantzukizunez erabiltzea. Ingurune ludiko-estetikoa. Jolasaren eta kirolaren, plastika eta ikus adierazpenen, musika eta dantzaren, dramatizazioaren, ahozko eta idatzizko literaturaren adierazpen nagusiak ezagutzea, erabiltzea eta estimatzea.

Dimentsio historikoa Iraganean eta orain, Euskal Herrian eta

munduan, beste lurralde batzuekin interdependentzian, ingurune fisiko-

naturalean, sozio-politikoan, teknologiko-zientifikoan eta ludiko-estetikoan, eraikitako ezagutzen eta bizitzako egoera eta beharrei

emandako konponbideen ikuspegia eta zentzu historikoa edukitzea, bai eta euskal gizarteak zein gizarteak oro har, ingurune

horietan dituen etorkizuneko erronken perspektiba ere.

Dimentsio etikoa Giza eskubideetan oinarrituz, norberaren

bizitza pribatua eta publikoa burujabetasunez eta zentzuz bideratzeko,

eta izadia, gure ama lurra, errespetuz zaintzeko eta jarraipen iraunkorra ziurtatzen

eragiteko oinarria sendoak izatea.

Komunikazioa Bizitzako eremu desberdinetako egoerek eskatzen dituzten mezuak ulertzea eta adieraztea autonomiaz eta zuzentasunez, egoera bakoitzak eskatzen duen hizkuntza eraginkortasunez erabiliz (euskara, beste ele ofiziala gaztelania / frantsesa eta, gutxienez, nazioarteko erabilera duen beste ele bat) eta hizkuntza horien erabilpenean lengoaia desberdinetako oinarrizko kodeak integratuz (hitz gabekoa, artistikoa,

matematikoa eta digitala).

TESTUINGURUA ETA BEHARRIZAN INDIBIDUALAK ETA SOZIALAK

18

3.2. Bizitzako eremuak eta egoerak

Norbera bizi den testuinguru partikularrarekiko interakzioaz sortzen diren beharrizan indibidualak eta

sozialak bizitzako eremu desberdinetan lekutzen dira eta horietan eragiten dute, eta haietan sortzen

dira bizitzarako prestatzeko aurre egin beharreko egoerak. Jarduera bat egiten edo gertaera bat

garatzen den testuingurua da egoera, eta problema, aldiz, zer zeregin edo proiektu gauzatu behar den

egoera horretan, jokabide konpetentearen bidez. Azalpenak sinplifikatzearren, dokumentuaren une

honetatik aurrera, egoera aipatzean testuinguruari eta zereginari egingo diogu erreferentzia.

Lau eremutan banatutako egoeren proposamena egiten dugu, horren bidez egoera esanguratsuak

hautatzeko irizpideak eduki ahal izateko.

Konpetentziez hitz egitean, esan beharra dago bikote banaezina direla konpetentzia eta egoera. Egoera

bati behar bezala aurre egiteko beharrezkoa da ikasleak arloetako ezagutzak eskuratzea. Baina hori ez

da nahikoa. Konpetente izateak urrats bat gehiago eskatzen du: ikasitakoa beste egoera batera

transferitzea.

Bigarren ikaskuntza hori ahalbideratzeko, konpetentziarekin lotutako egoera-familietan pentsatu behar

da. Hortaz, curriculum-diseinu honetan hiru egoerei lotu zaio konpetentzia bakoitza. Hiru egoerek

egoera-familia bat eratzen dute, zailtasun eta konplexutasun bertsukoak izanik, konpetentzia jakin batez

eta antzeko baliabideak erabiliz aurre egin diezaielako ikasleak. Ezaugarri komun horiei egoera-

familiaren parametroak eratzen dituzte. Parametroek, bestalde, konpetentziaren baliotasun eremua

definitzen dute.

BIZITZAKO EREMUAK ETA EGOERAK

1. Eremu pertsonala Norbanakoaren ingurune hurbilenarekin lotutako egoerak: etxean, familiakoen artean eta lagunen artean, eta norbanakoari eragiten dioten arazoak biltzen dituzten egoera guztiak.

2. Eremu soziala

Tokian tokiko komunitatearekin, instituzioekin eta erakundeekin lotutako egoerak, eta gizarte-kide gisa eragiten duten arazoak biltzen dituzten egoera guztiak.

3. Eremu akademikoa Ikastetxearekin lotutako egoerak, eta ikasle gisa eragiten duten arazoak biltzen dituzten egoera guztiak.

4. Eremu laborala Lan munduarekin lotutako egoerak, eta langile gisa eragiten duten problemak hartzen

dituzten egoerak.

TESTUINGURUA ETA BEHARRIZAN INDIBIDUALAK ETA SOZIALAK

19

Ikus grafikoki aurreko azalpena:

Alabaina, argi dago mundua ulertzeko moduak ez direla berdinak Haur Hezkuntzan, Lehen Hezkuntzan

eta Bigarren Hezkuntzan. Ondorioz, ez da berdina izango etapa horietako egoerak hautatzeko irizpidea

ere.

Haur eta Lehen Hezkuntzan eremu pertsonaleko egoerak eta bizipenak nagusitzen dira, bai errealak,

bai imajinatuak. Egoera horiek, ikaslearen hurbileko testuinguruaren beharrizanekin, interesekin eta

esperientziekin lotutakoak dira gehienbat, ikasleak hasieran ulermen mitikotik interpretatuko dituenak

eta, geroago, ulermen erromantikotik.

Bigarren Hezkuntzan, aldiz, eremu sozialeko, akademikoko eta laneko egoerak hasten dira eragin

handiagoa izaten, bai eta ulermen logikoaren eta ironikoaren formak ere. Edonola ere, etapa honetan,

ulermen mitikoaren eta, bereziki, erromantikoaren formen presentzia mantentzen da. Etapa orotan,

baina bereziki Haur eta Lehen Hezkuntzakoetan, kontuan hartu da egoeren alderdi soziologikoa eta

psikologikoa (kognitiboa eta afektiboa).

3.3. Hezkuntzaren xedeak

Hezkuntzaren xedeek hezkuntza-prozesu osoaren zertarakoa erakusten dute, hau da, hezkuntzaren

norabidea eta zentzua ematen diote. Hezkuntzaren ibilbidea bizitza osorakoa den aldetik, Oinarrizko

Hezkuntzak ikaslea helduarorako prestatu behar du, oinarri sendoak emanez bizitza osoan zehar

ikasten jarraitzeko eta gai izan dadin bere bizitza zentzuz eta arduraz bideratzeko, eta gizartean

integratzeko, modu aktibo, kritiko eta arduratsuan. Ikuspegi horretatik, Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak

bizitza osorako hezkuntza-xedeen markoan lekutzen dira.

EGOERA FAMILIA

EZAUGARRI KOMUNAK: parametroak

Ikasleak mobilizatu eta transferitu beharreko ezagutzak

1. EGOERA 2. EGOERA 3. EGOERA

KONPETENTZIA

20

Aurrez seinalatu diren osagaiekin lotuta, ondoko hauek dira ikaslearen irteera-profil orokorraren

hirugarren osagaiaren edukiak:

3.4. Oinarrizko konpetentziak

Hezkuntzaren xedeak lortzeko bidea oinarrizko konpetentziak behar hainbat garatuta edukitzea da.

Ezagueren eta trebetasunen gainetik daude konpetentziak; izan ere, era konpetentean aritzeak esan

nahi du ikasitakoa modu integratuan mobilizatzeko gai izatea, bizitzako hainbat eremutan (pertsonala,

soziala, akademikoa eta lanekoa) egoera esanguratsu eta konplexuetako arazoei eraginkortasunez

irtenbidea emateko. Oinarrizko konpetentziak dira, Europako Erkidegoaren Batzordeak

proposatutakoaren arabera (2006), “pertsona guztiek behar dituztenak beren burua errealizatzeko eta

TESTUINGURUA ETA BEHARRIZAN INDIBIDUALAK ETA SOZIALAK

BIZITZAKO

EREMUAK ETA EGOERAK

HEZKUNTZAREN XEDEAK

1. Bizitza osorako hezkuntzaren xedea

Norberaren errealitatea, gizartearen eta naturaren errealitateak kritikoki ulertzeko, horietan eraginkortasunez ekiteko eta arduraz eraldatzeko baliabideak ikasleari eskuratzea, era horretara, pertsonak, gizabanako gisa, gizartekide aktibo eta izadi-kide gisa ahalik eta konpetentzia gehien gara ditzan. Hain zuzen,

• Norbanako edo izaki gisa; horrek, ikasle bakoitza, besteekin batera bere biografia eraikitzen duen subjektu autonomo moduan identifikatzea eskatzen du.

• Gizarteko kide gisa; horrek, ikasle bakoitza, kultur aniztasuneko marko batean euskaldun legez identifikatzea eskatzen du.

• Naturako partaide gisa; horrek, ikasle bakoitza, kosmosaren eta lurraren barruan giza espezieko partaide eta izaki bizidun legez identifikatzea eskatzen du.

2. Oinarrizko Hezkuntzaren xedeak

• Ikaslea konprometitutako pertsona izan dadin prestatzea, unean-uneko egoerei egoki erantzuteko eta helduen bizitzan sartzeko eta norbanako subjektu moduan osotasunezko bizitza bizi ahal izateko, gizartearen partaide eraginkor diren herritar izateko eta natura gorde eta garapen irisgarria gauzatzeko.

• Ikasleak euskara, eta euskal kulturaren eta kultura unibertsalaren oinarrizko elementuak berengana ditzan lortzea.

• Ikaslea bermez prestatzea hurrengo ikasketak egiteko edota lan munduansartzeko.

• Ikaslea sentiberatu eta gaitzea, bizitza osoan zehar ikasketak iraunkorki eta etengabe egiteko eta garatzeko gai izan dadin.

21

garatzeko, bai eta herritasun aktiborako, inklusio sozialerako eta enplegurako ere. Oinarrizko hezkuntza

amaitzean, gazteek behar hainbat garatuta eduki behar dituzte oinarrizko konpetentziak, helduarorako

prestatuta egon daitezen, eta etengabeko ikaskuntzaren baitan, konpetentzia horiek garatzen joan

daitezen”. Ikuspegi horretatik, gure gizartean bizitzeko ezinbesteko ikaskuntzak hezurmamitzen dituzte

oinarrizko konpetentziek.

Bi eratakoak berezi daitezke: batetik, oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak, eremu

desberdinetako egoera guztiei aurre egiteko balio dutenak, bai diziplina-arloei lotutako egoerei, bai eta

eguneroko bizitzakoei. Bestetik, diziplina baitako/diziplinarteko oinarrizko konpetentziak diziplina-

arlo jakin baten baliabide espezifikoak behar dituztenak. Azken horiek, eremu eta egoera

zehatzagoekin dute lotura eta testuinguru espezifikoetan aritzeko beharrezkoak dira.

Denak dira oinarrizko konpetentziak, denak baitira beharrezkoak bizitzarako. Hobeto deskribatzeko bi

motatako oinarrizko konpetentziak bereizi baditugu ere, elkarrekiko erlazio estua dute. Izan ere, alde

batetik, oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak ondo ikasi eta ebaluatu ahal izateko, integratu egin

behar dira diziplina baitako oinarrizko konpetentziak garatzen dituzten arloetako edukien ikaskuntza-

prozesuan. Bestetik, oinarrizko konpetentzia metadiziplinarren bitartekaritza beharrezkoa da diziplina

baitako oinarrizko konpetentziak lortzeko.

Ondorengo irudian ikus daitekeen moduan, oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak, diziplina-arloetan

integratzen diren heinean, bitartekari edo eragile dira, bai hezkuntza-xedeak lortzeko, bai diziplina

baitako oinarrizko konpetentziak eskuratzeko. Era honetara ahalbideratzen da Europako Parlamentuak

eta Kontseiluak (2006) gomendatu eta Espainiako “lege organikoek (2006, 2013) nahiz Frantziako “Loi

d’ Orientation” araudiek ezarritako Oinarrizko Konpetentziak lortzea.

22

Jarraian aurkezten dugun oinarrizko konpetentzien formulaziorako bi erreferentzia nagusi baliatu dira: a)

Jacques Delors-ek zuzendutako UNESCOrentzako txostena (1996) eta b) Europako Erkidegoen

Batzordeak aurkeztutako oinarrizko konpetentziei buruzko gomendioa.

HEZKUNTZAREN XEDEAK LORTZEKO

OINARRIZKO KONPETENTZIAK

Metadiziplinarrak

Ikasten ikasteko konpetentzia: Pentsatzen eta ikasten jakitea

Norberaren ekimenerako konpetentzia:

Ekimenez jokatzen jakitea

Gizarterako konpetentzia: Elkarrekin bizitzen jakitea

Norberaren autonomiarako konpetentzia:

Norbera izaten jakitea

Komunikaziorako konpetentzia eta

konpetentzia digitala: Komunikatzen jakitea

Diziplina baitakoak / diziplinartekoak

Hitzezko eta literaturazko konpetentzia komunikatiboa

Matematika konpetentzia

Konpetentzia teknologikoa

Arte komunikaziorako konpetentzia

(musika eta dantza)

Arte komunikaziorako konpetentzia (plastika eta ikus-adierazpena)

Gorputz komunikaziorako konpetentzia

Gizarte- eta gizabide-konpetentziak

Konpetentzia zientifikoak

23

1. Pentsatzen eta ikasten jakitea (Ikasten ikasteko konpetentzia) • Iturri anitzetatik informazioa bilatzen. hautatzen eta biltegiratzen du.

• Informazioa era esanguratsuan ulertzen eta memorian gordetzen du (ulermenean oinarritutako pentsamendua).

• Informazioa interpretatzen eta ebaluatzen du (pentsamendu kritikoa).

• Ideiak sortzen eta hautatzen ditu (pentsamendu sortzailea). • Baliabide kognitiboak era estrategikoan erabiltzen ditu, ikasitakoa mobilizatuz eta beste egoera batzuetara transferituz.

2. Komunikatzen jakitea (Konpetentzia komunikatiboa eta digitala) • Ahoz eta idatziz jariotasunez, autonomiaz, sormenez eta eraginkortasunez komunikatzen da.. • Hitz gabeko hizkuntzaren, hizkuntza artistikoaren eta hizkuntza matematikoaren, zientifikoaren oinarrizko kodeak modu integratu eta harmoniatsuan erabiltzen ditu

• Gizarte komunikabideetako mezuak modu kritikoan interpretatzen eta ebaluatzen ditu. • Zeregin bat diseinatzean eta planifikatzean, informazioa kudeatzean, produkzio digitalak sortzean, elkarlanean aritzean eta emaitzak komunikatzerakoan IKT baliabideen erabilera egokia, eraginkorra eta arduratsua egiten du.

• Munduko eta Euskal Herriko errealitate sozio-komunikatiboa modu kritikoan interpretatzen du, eta bere testuinguruko prozesu komunikatiboetan era arduratsu eta etikoan parte hartzen du.

3. Elkarrekin bizitzen jakitea (Konpetentzia soziala) • Bere sentimenduak eta pentsamenduak era asertiboan adierazten ditu eta , era berean, bere gogoa asebetetzen du, era aktiboan entzunez eta besteen sentimenduak eta pentsamenduak kontuan hartuz.

• Taldean ikasten eta lana egiten du, ardurak bereganatuz eta helburu komuna duten zereginetan elkarlanean arituz.

• Eskolako testuinguruko eta handik kanpoko ekimenetan modu aktiboan parte hartzen du. • Giza eskubideetan oinarritutako printzipio etikoekin eta elkarbizitzarako oinarrizko konbentzioen arau sozialekin bat datorren jokabidea du.

• Elkarrizketaren eta negoziazioaren bidez .arazoei irtenbidea aurkitzen die.

4. Norbera izaten jakitea (Burujabetasun eta autonomiarako konpetentzia) • Bere pentsamendua eta ikasteko estiloa auto-erregulatzen du. • Gorputzaren funtzioak eta bere gorputzaren irudia auto-erregulatzen du. • Bere emozioak auto-erregulatzen ditu. • Bere jokabide morala auto-erregulatzen du. • Hartutako erabakiak eta betebeharrak burutzeko motibazioaren eta borondatearen indarra auto-erregulatzen ditu..

• Bere buruaren autu-estimu baikorra eta egiazkoa du.

5. Ekimenez jokatzen jakitea (Norberaren autonomiarako eta ekimenerako konpetentzia) • Ideia eta irtenbide berriak bilatzen eta errealitatea hobetze aldera alternatibak proposatzen ditu. • Planifikatutako ekintzak gauzatzen eta, behar denean, planifikazioaren doiketak egiten ditu. • Egindako ekintzak ebaluatzen eta hobekuntza proposamenak egiten ditu.

OINARRIZKO KONPETENTZIA METADIZIPLINARRAK

Nor bera izaten jakitea

Elkarrekin bizitzen jakitea Egiten eta ekiten jakitea

Pentsatzen eta ikasten jakitea

Komunikatzen jakitea

24

DIZIPLINA BAITAKO/ DIZIPLINARTEKO OINARRIZKO KONPTENTZIAK

1. Hizkuntzak eta Literatura: Hitzezko eta literaturazko konpetentzia komunikatiboa Ikasle gai da, bere bizitzako eremu desberdinetan, , egoera bakoitzak eskatzen duen ahozko zein idatzizko hizkuntzaren erabilera egokia eta eraginkorra egiteko: euskaraz (B2) beste hizkuntza ofizialean (gaztelania edo frantsesa) (B2) eta nazioarteko komunikaziorako hirugarren hizkuntza batean (B1). Era berean, badu kultura literarioa, Euskal Herrikoa nahiz unibertsala, inguratzen duen mundua eta bere burua hobeto ulertzen lagunduko diona.

2. Matematika: Matematika-konpetentzia Ikaslea gai da, herritar arduratsu gisa, matematikak gizartean duen funtzioa identifikatzeko, ulertzeko eta ezagutza matematikoa erabiltzeko, oinarri sendoko arrazoiketak eraikiz eta matematikaren berariazko pentsamendu eta adierazpen moldeak erabiliz, bizitzako beharrei erantzun eta arazoei irtenbidea eman ahal izateko.

3. Teknologia: Konpetentzia teknologikoa Ikaslea gai da, teknika eta ezagutza zientifikoak zentzuz eta arduraz praktikara eramanez, arazo praktikoei irtenbidea emateko eta gizakion behar eta desirak asetzeko bizitzako hainbat eremu eta egoeratan.

4. Musika eta Dantza: Arte-komunikaziorako konpetentzia Ikaslea gai da musikako eta dantzako ezagutzak eta metodologiak erabiliz, ideia eta sentimenduak sormenez adierazteko eta besteen adierazpenak interpretatu eta balioesteko, hartara .bere buruarekin, ingurune sozialarekin eta natura ingurunearekin gozatzeko eta harmonian bizitzeko.

5. Plastika eta Ikus adierazpena: Arte-komunikaziorako konpetentzia Ikaslea gai adierazpen plastikoaren erabilera sortzailearen bidez, bere bizitza eremuetako egoeretan, bere buruarekin nahiz bere ingurunearekin komunikatzeko. Era berean, badu ekintza artistikoen kultura, Euskal Herrikoa nahiz unibertsala, inguratzen dion mundua ulertzen eta balioesten lagunduko diona.

6. Gorputz Hezkuntza: Gorputz-komunikaziorako konpetentzia Ikaslea gai da bere jokabide motorra,eguneroko bizitzako jardueretan eta joko eta jolasetan baliatzeko, era berean, ideiak eta emozioak sormenez adierazteko eta besteen adierazpenak interpretatzeko eta balioesteko

7. Gizarte Zientziak: Gizarte- eta gizabide-konpetentziak Ikaslea gai da, bizitzako egoera desberdinetan, bere burua, kide den taldea eta bizi deneko mundua ulertzeko, gizarte-zientzietako ezagutzen menderatze eta interpretazio kritikoa eginez eta arloaren berezko metodologiak eta prozedurak erabiliz, eta horrekin guztiarekin, munduko hiritar euskaldun arduratsu moduan gizarte demokratiko eta anitz baten alde aritzeko.

8. Naturaren Zientziak: Konpetentzia zientifikoak Ikaslea gai da, ezagutza eta metodologia zientifikoa erabiliz, bere burua eta natura ulertzeko eta horrekin guztiarekin giza jokabide orok norberarengan eta mundu naturalean duen eraginaz ohartzea, bere bizitzako eremuaren egoeretan erabaki arduratsuak hartzeko.

9. Tutoretza eta Orientazioa Ikaslea gai da, bere buruaz eta inguruan duen munduaz daukan ezagutzan oinarrituta, bere bizitza zentzuz bideratzeko, erabaki arduratsuak hartuz bai bere interes eta gaitasunekin bat datorren aukera akademikoaz edo laboralaz, bai eremu pertsonalean zein sozialean aurkezten zaizkion aukerei buruz.

25

3.5. Metodologiaren ardatzak

Irakasteko metodologia ikaslearen ikaskuntza-prozesua kudeatzeko aukeratzen den bidea edo

estrategia da. Bide edo estrategia horretan faktore askok eragiten dute: testuinguru markoaren

aldagaiak, hezkuntzaren xedeak, ikaskuntza teoriak, arloaren ezaugarriak, ikaslearen bereizgarriak,

etab. Hori dena kontuan hartuz, hezkuntza-eta curriculum-proiektu honetan metodologia ikaslearen

irteera-profilaren lorpenari ongien egokitzen zaion bidea da, hots, Konpetentzietan Oinarritako

Hezkuntzaren bidea. Hautu honen baitan, proposatzen da irakaskuntza- eta ikaskuntza-bitartekoen eta

prozesuen antolamendu arrazoitu eta praktikoa.

Hezkuntza- eta Curriculum-proiektu honetan proposatzen den metodologia bi ardatzetan oinarritzen da:

Integrazioaren Pedagogian (Roegiers, 1997) eta prozedura metadiziplinarrak ikas arlo guztietan

integratzean..

Integrazioaren pedagogia

Integrazio pedagogiaren ezaugarri nagusia, ikaslearen irteera-profila oinarritzat hartuz, egoera

esanguratsuetan eta arazo konplexuen aurrean ikaslea jartzea da. Ikasleak, arazo horri irtenbide egokia

emateko, ikasitako guztia (kontzeptuzko ezagutzak, egiteko prozedurak, barneratutako jarrerak), era

pertsonalizatuan eta integratuan mobilizatzen eta transferitzen asmatu behar du.

Integrazioaren pedagogiak bereganatzen dituen indar-lerroen artean ondorengo hauek azpimarra

daitezke:

- Ikaslea egoera konplexu eta esanguratsuen aurrean jartzea.

- Ikaslea bere ikaskuntza prozesuan protagonista izatea.

- Irakaslearen zeregin nagusia, ikaslearen motibazioa suspertzea eta ikaskuntza-prozesua

gidatzea izatea.

- Ikaslearengan gatazka kognitiboa eta sozio-kognitiboa sor araztea. Horretarako, ikasleen

arteko ikaskuntza kooperatiboa bide egokia da.

- Ikasleak, egoera desberdinetan erabilgarriak izango diren edukiak eta baliabide kognitiboak

eskuratzea.

- Ikaslea informazioaren trataera (ulermena, sormena, ebaluazioa) egokia egiteko gai izatea.

- Konpetentziak mailaka eta etengabe garatzea.

Ez dago arazo guztiak ebazteko era bakarra, horregatik, Integrazioaren Pedagogia ez da oinarritzen

ikasteko teoria edo paradigma bakarrean, aitzitik, egoera bakoitzaren ezaugarrien araberako

metodologia egokitua erabiltzea sustatzen du. Hala ere, Euskal Curriculumaren garapenerako,

irakaskuntza-ikaskuntza prozesuen ikuspegi sozio-eraikitzailea lehenesten da. Lehenesteak esan nahi

du ikuspegi sozio-eraikitzailea izango dela erreferentzia nagusia, baina era osagarrian beste ikuspegiak

ere erabiliko direla.

Ikuspegi sozio-eraikitzaileak, eskola-testuinguruan ikasteko hiru dimentsioren esku-hartze bateratu eta

bereizezina beharrezkoa dela planteatzen du:

1. Dimentsio soziala (S). Gainerako ikasleekiko eta irakaslearekiko harreman sozialak

antolatzearekin lotutako alderdiak dira, eta irakaslearen kontrolpean egiten diren

26

irakaskuntzako jarduerak. Ikasleak pertsonalki eraikitzen ditu ezagutzak, besteekin

interakzioan.

2. Dimentsio eraikitzailea (E). Ikaskuntza antolatzearekin lotutako alderdiak dira, ikasleak lehendik

dakienetik abiatuta bere jakintzak eraiki ditzan, lehengo jakintzen eta zaharren eta jakintza

berrien arteko erlazio dialektikoa ezarriz.

3. Dimentsio interaktiboa (I). Eskolako jakintza antolatzearekin lotutako alderdiak dira, ingurune

fisiko eta sozialarekin baterako eragin-trukea egokituz, ikaskuntzaren xede denaren

ezaugarrien arabera. Beste modu batera esanda, ikaskuntza ez dute erabakitzen diziplina

baitako edukiek, baizik eta ikasleak zein egoeratan erabiltzen dituen zereginei egoki aurre

egiteko jakintzak. Eskolako ikaskuntzak soilik “egoera” batean kokatuta lor daitezke, eta horiek,

aldi berean, ezagutza berriak eskuratzeko eta lehendik dituztenekin integratzeko iturriak eta

ebaluaziorako erreferentziak izango dira.

Prozedura metadiziplinarrak

Ikaslearen irteera-profilean aurreikusitako hezkuntzaren xedeak eta oinarrizko konpetentziak lortzeko

bitartekoak edo eragileak dira prozedura metadiziplinarrak.

Ikas arlo bakoitzak, lortu nahi duen oinarrizko konpetentzia eskuratzeko, prozedura propioak ditu,

berariazko prozedura diziplinarrak. Baina Derrigorrezko eskolaldiaren funtzio nagusia baldin bada

ikaslea bizitzarako prestatuta egon dadila lortzea, horrek eskatzen du ikasleak oinarrizko konpetentzia

metadiziplinarrak ere eskuratzea. Hau da, pentsatzen eta ikasten jakin behar du ikasleak, kode

desberdinak erabiliz komunikatzen jakin behar du, elkarrekin lana egiten eta bizitzen jakin behar du,

norbera izaten jakin behar du eta egiten eta ekiten jakin behar du. Lorpen hori ahalbidetzeko bitarteko

dira prozedura metadiziplinarrak.

Prozedura metadiziplinarren lanketa diziplina baitako oinarrizko konpetentziak lantzen dituzten

arloetako ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuetan integratu da, soilik horrela ikasi eta ebaluatu

baitaitezke. Integrazio horrek, bestalde, diziplina baitako oinarrizko konpetentziak lortzea ahalbideratzen

du eta aukera ematen du ikas arlo guztiak horizontalean besarkatzeko.

Prozedura metadiziplinarrak, oso era desberdinez operatibizatu daitezke hezkuntza-xedeen eta

metodologiaren hautuaren arabera. Konpetentzietan oinarritutako hezkuntzarako eginiko hautu

pedagogikoarekin koherentzian, ardatza Egiten eta ekiten jakitea da. Ikuspegi honetan garrantzitsua

da ikasleak eduki-baliabideak eskuratuta edukitzea, baina, bereiziki garrantzitsua da baliabide horiek

modu integratuan mobilizatzen jakitea iniziatiba eta ekinez jokatzeko, hau da, bizitzako eremuetako

egoeren aurrean erabakiak hartu eta haiei eraginkortasunez aurre egiteko.

Era konpetentean jokatzeko beharrezkoa da, era bateratu eta banaezinean, pentsatzen eta ikasten

jakitea, elkarrekin bizitzea eta besteekin kolaboratzea, autonomo izatea, autoestimu eta auto-kontzeptu

egokia, iniziatiba eta espiritu ekintzailea edukitzea eta komunikatzen jakitea.

Grafikoan ikus daitekeen moduan Komunikatzen jakin beste oinarrizko konpetentzia metadiziplinar

guztiek trabeska besarkatzen dituen oinarrizko konpetentzia metadiziplinarra da; izan ere, beharrezkoa

27

da bai ikaskuntza-prozesuetan bai eta haien emaitzen transmisioan. Horregatik, soilik gara daiteke

beste oinarrizko konpetentzia metadiziplinar guztietan integratuz.

Bestalde, konpetentzien baitako hezkuntza ezin da mugatu ekiten eta komunikatzen dakiten pertsonak

heztera. Aipatu konpetentziekin batera, beharrezkoa da pertsonaren garapen integrala bideratzea.

Hortaz, Norbera izaten oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak, autorregulazio-prozesuen bidez, beste

oinarrizko konpetentziei laguntzen die.

Oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak garatzeko, bakoitzarekin lotutako prozedurak eta teknikak

finkatu dira. Aurrez aipatu bezala, Komunikatzen jakitea beste oinarrizko konpetentzietan integratu

dugu.

Pentsatzen eta ikasten jakinPentsatzen eta ikasten jakinPentsatzen eta ikasten jakinPentsatzen eta ikasten jakin

EKINTZAEKINTZAEKINTZAEKINTZA Egiten eta ekiten jakinEgiten eta ekiten jakinEgiten eta ekiten jakinEgiten eta ekiten jakin

Konpetente izateaKonpetente izateaKonpetente izateaKonpetente izatea

Elkarrekin bizitzen jakiteaElkarrekin bizitzen jakiteaElkarrekin bizitzen jakiteaElkarrekin bizitzen jakitea

Norbera izatean jakiteaNorbera izatean jakiteaNorbera izatean jakiteaNorbera izatean jakitea

KK KKo

mu

om

uo

mu

om

un

ika

zio

rak

on

ika

zio

rak

on

ika

zio

rak

on

ika

zio

rak

o k

on

pe

ten

tzia

k

on

pe

ten

tzia

k

on

pe

ten

tzia

k

on

pe

ten

tzia

eta

ko

np

ete

ntz

ia d

igit

ala

eta

ko

np

ete

ntz

ia d

igit

ala

eta

ko

np

ete

ntz

ia d

igit

ala

eta

ko

np

ete

ntz

ia d

igit

ala

Ko

mu

nik

aK

om

un

ika

Ko

mu

nik

aK

om

un

ika

zio

rak

ozi

ora

ko

zio

rak

ozi

ora

ko

ko

np

ete

ntz

ia

ko

np

ete

ntz

ia

ko

np

ete

ntz

ia

ko

np

ete

ntz

ia

eta

e

ta

eta

e

ta k

on

pe

ten

tzia

dig

ita

lak

on

pe

ten

tzia

dig

ita

lak

on

pe

ten

tzia

dig

ita

lak

on

pe

ten

tzia

dig

ita

la

28

Prozedura metadiziplinarrak eremuka sailkatzeak, eremu bakoitzaren izaeraren berezitasunak argiago

ikusteko laguntzen du, baina jakin badakigu ekintzaren praktikan, pentsamenduaren, komunikazioaren,

elkar bizitzaren eta norbera izatearen ezaugarriak batera doazela.

Pentsatzen eta ikasten jakiteko eta adierazteko konpetentzia garatzeko:

- Iturri anitzetan, informazioa identifikatzeko, eskuratzeko, biltegiratzeko eta iturrien egokitasuna ebaluatzeko prozedurak.

- Informazioa ulertzeko (konparatu, sailkatu, sekuentziatu edo ordenatu, analizatu, eta sintetizatu), oroitzeko eta adierazteko prozedurak (deskribatu, definitu, esplikatu, kontatu, argudiatu…).

- Informazioa baloratzeko eta baloratutakoa adierazteko prozedurak (argudiatu, justifikatu)

- Ideiak sortzeko, hautatzeko eta adierazteko prozedurak.

Ekimenez jokatzen jakiteko eta adierazteko konpetentzia garatzeko:

- Ideiak, zereginak eta proiektuak planifikatzeko eta haien bideragarritasuna analizatzeko prozedurak.

- Planifikatutakoa garatzeko eta beharrezkoa denean doikuntzak egiteko prozedurak.

- Emaitzak eta ekoizpenak ebaluatzeko, komunikatzeko eta hobekuntza-proposamenak egiteko prozedurak.

Elkarrekin bizitzen jakiteko eta adierazteko konpetentzia garatzeko:

- Pertsonarteko harremanetarako eta komunikaziorako (asertibitatea eta enpatia) prozedurak.

- Lankidetzan aritzeko eta ikasteko (kolaboratiboa eta kooperatiboa) prozedurak.

- Giza eskubide eta konbentzioen arauekiko (jokaera soziokulturalak) errespetuzko portaerak ikasteko prozedurak.

- Gatazkak kudeatzeko portaerak.

Norbera izaten eta komunikatzen jakiteko konpetentzia garatzeko: Norbera izaten eta komunikatzen jakiteko konpetentzia garatzeko: Norbera izaten eta komunikatzen jakiteko konpetentzia garatzeko: Norbera izaten eta komunikatzen jakiteko konpetentzia garatzeko:

- Auto-kontzeptu eta autoestimu egokia edukitzeko eta autonomo izateko prozedurak

(gorputzaren, emozioen, ikasteko estiloen, jokaera moralaren, motibazioaren eta

borondatearen indarraren kontzientzia eta erregulazioa).

29

3.6. Ebaluazioaren ardatzak

Ikasleen ikaskuntzen ebaluazioa ezin daiteke bereizi curriculumeko gainerako osagaietatik. Kontuan

hartuta, Euskal Curriculumaren ikasmaterialen markoa perfilatzeko hautatu dugun Hezkuntza Eredu

Pedagogikoak konpetentzien araberako hezkuntza ikuspuntuari heltzen diola, ebaluaziorako

proposatzen diren ardatzak erlazionatuta daude Oinarrizko Hezkuntzarako ikaslearen irteera-profila

gorpuzten duten oinarrizko konpetentzien bereganatzearekin.

Curriculuma egiteko abiapuntua ikaslearen irteera-profil orokorra da (lehen zehaztapen-maila) eta,

erreferentzia orokor horretatik, goitik beherako bidean, deklinatzen eta zehazten dira, era progresiboan,

ikaslearen profil espezifikoa arlo ezberdinetan (bigarren zehaztapen-maila) eta Unitate Didaktikoak

(hirugarren zehaztapen-maila). Aitzitik, ebaluazioaren proposamena egiteko eta aplikatzeko, juxtu

atzekoz aurrerako bidea hartu da: zehatzenetik orokorrerako prozesu induktiboa. Bi elaborazio-

prozesuek, curriculum-diseinuarenak eta ebaluazioarenak, elkar elikatzen dute eta honen emaitza zera

da: bi prozesuen doikuntza etengabea.

Eskema honek laburbiltzen eta erlazionatzen ditu ebaluazioaren ardatzak. Ondorengo ataletan garatzen

da bertako puntu bakoitza.

Curriculumaren zehaztapen-mailak

Ebaluazioaren gaiak

Ebaluazio-motak eta funtzioak

Hirugarren zehaztapen-maila

Unitate Didaktikoak

Helburu didaktikoak

(eduki-baliabideak)

Unitate didaktikoaren konpetentzia

(egoera-familia)

• Hasierako ebaluazio diagnostikoa

• Prozesuaren ebaluazio hezitzailea (auto-erregulazioa)

• Ebaluazio egiaztatzailea

o Helburu didaktikoekin erlazionaturiko eduki-baliabideena, inplikatutako konpetentzia metadiziplinarren ebaluazioa integratuz.

o Unitate Didaktikoaren konpetentziarena, inplikatutako konpetentzia metadiziplinarren ebaluazioa integratuz.

Bigarren zehaztapen-maila:

Arloka, ikaslearen irteera-profil espezifikoa

Ikasmaila

zikloa

Amaierako konpetentzia (k)

• Amaierako konpetentziaren ebaluazio egiaztatzailea,

inplikatutako konpetentzia metadiziplinarren ebaluazioa bertan

integratuz.

Lehen zehaztapen-maila: ikaslearen irteera-profil orokorra

Oinarrizko Hezkuntza osoa

Oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak eta

diziplinarrak

• Oinarrizko konpetentzia diziplinarren ebaluazio egiaztatzailea,

inplikatutako konpetentzia metadiziplinarren ebaluazioa bertan

integratuz.

Ebaluazio-motak eta bakoitzaren funtzioa

Gerora erabakiak hartu ahal izateko informazioa jasotzea eta aztertzea oinarritzat hartzen duen

prozesua da ebaluazioa. Helburu desberdinak eduki ditzakeenez, beharrezkoa da jakitea zer funtzio

duen ebaluazioak Unitate didaktikoaren fase bakoitzean eta zer ondorio dituen, bai ikasleentzat, bai

ikaskuntza-prozesuan.

� Ebaluazio diagnostikoa. Ikaskuntza-prozesuaren hasierako unean egiten da eta, feedback moduko

bat oinarritzat duelarik, Unitate didaktikoan proposatutako ikaskuntzekiko ikasle bakoitzaren eta

ikastaldearen aurretiko egoera eta premiak ezagutzea du helburu, eta erabakitzea proposatutakoa

30

zenbaitetaraino den egokia eta ea komenei den bestelako ikaskuntza edo helburu batzuei ekitea.

Unitate Didaktikoaren diseinuan, hasierako fasean egiten da ikaskuntzarako ebaluazio modalitate

honetarako proposamena.

� Ikasleen prozesuko ebaluazioa edo ebaluazio hezigarria. Ikaskuntza-prozesu osoaren garapena

eta bilakaeraren berri ematea du helburu, prozesuan aurrera egin ahala identifika daitezkeen indar-

guneak zein ahuleziak unean uneko premietara egokitu eta, hori guztia kontuan hartuta, erabaki

egokiak hartzeko. Unitate Didaktikoaren garapen-fasean eta amaierako fasean eskaintzen dira

ebaluazio hezigarria bideratzeko irizpideak eta bitartekoak, ikasleentzat eta irakasleentzat, batzuek

zein besteek, programaturiko ikaskuntzei dagokienez, beren egoerez jabetzen eta egindakoetan

sakondu eta hobetzeko erabakiak hartzen laguntzeko.

Konpetentzietan oinarritutako ebaluazioa zuzen-zuzenean dago lotuta ebaluazio hezigarriarekin, hau

da, ebaluazioa ikaskuntza hobetzearen aldeko baliabidetzat hartzen duen ikuspegiarekin. Horretan

elementu giltzarri bilakatzen dira Unitate Didaktikoaren aipatu faseetan proposatzen diren auto-

erregulaziorako jarduerak. Ikasleak ebaluazioaren eragile nagusi bihurtuz, egindako ikaskuntzak,

haien zertarakoak eta emaitzen lorpenak kontzientziara ekarri eta baloratzeko (metakognizioa)

aukera ematen diote ikasleari (eta irakasleari), eta horren arabera lortu nahi diren helburuak

erdiesteko plangintza egin eta gauzatzekoa (erregulazioa).

Auto-erregulazioaren prozesuaren hobekuntza epe luzean gertatzen da eta ikaslearen garapen

psikologiko orokorrarekin du zerikusia. Ikaskuntza prozesuak ondo gidatuz eta denbora luzean

jarraituz garatzen da auto-erregulatzeko gaitasuna, eta irakaslearen irakasteko era dela horren

eragile nagusiena erakusten dute ikerketek. Ikasleak era autonomoan ikaskuntza prozesuak

kudeatzen ikas dezan laguntzea bada irakaslearen zeregina, ezinbestean landu beharko ditu

metakognizioaren eta erregulazioaren prozedurak. Bestalde, horiek era autonomoan erabiltzen

ikasteko norabideak eman eta ikaskuntza prozesuak gidatu beharko ditu.

Ikaskuntza prozesuak erregulatzen irakasteko eta ikasteko ez dago mugarik adinaren aldetik. Haur

Hezkuntzatik hasita irakatsi daitezke ikaskuntza prozesuak erregulatzeko prozedurak eta teknikak,

nahiz eta ikaslea ez izan oraindik gai horiek adierazteko. Ikaskuntza prozesuen metakognizioak,

aldiz, prozesu horiek kognizioaren objektu izatea eskatzen du eta hausnarketa prozesu horrek

pentsamendu formalaren garapen maila behar du.

� Ebaluazio batutzailea edo egiaztatzailea. Ikasitakoa ebaluatzea edo ikasleen errendimendua

neurtzea, eta horretan oinarrituta hartu beharreko erabakiak hartzea du helburu. Aldi jakin bat

amaituta ikasleek haiengandik espero ziren emaitzak izan dituzten aztertzen eta egiaztatzen ditu

ebaluazio mota honek. Dena dela, ebaluazio-prozesuaren fase hau ikasleen ikaskuntza ebaluatzea

helburu eta ardatz duen prozesu osoaren barne kokatu behar da, azken batean, prozesuak une jakin

batean izandako emaitza besterik ez baita.

Ebaluazioaren gaiak

Konpetentzien araberako hezkuntza eredu pedagogiko honetan ebaluaziorako proposatzen diren gaiak

erlazionatuta daude Oinarrizko Hezkuntzarako ikaslearen irteera-profila gorpuzten duten oinarrizko

31

konpetentzia guztiak bereganatzearekin, bai diziplinarrak, bai metadiziplinarrak, denak baitira

ezinbestekoak hezkuntza-xedeak lortzeko.

Oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak ikasi eta ebaluatu ahal izateko, integratu egin behar dira

diziplina baitako oinarrizko konpetentziak lantzen dituzten arloetako ikaskuntza- eta irakaskuntza-

prozesuetan. Integrazio hori ahalbideratzeko bitartekariak dira prozedura metadiziplinarrak. Diziplina

bakoitzak ikasi eta ebaluatu beharreko berariazko kontzeptuak eta prozedurak baditu ere, diziplina

baitako oinarrizko konpetentziak garatzen joateko ezinbestekoa ikasleek prozedura metadiziplinarrak

ikastea eta aplikatzen jakitea.

Ikaslearen irteera-profil orokorrean finkatutako oinarrizko konpetentzien erreferentzia orokor horretatik,

goitik beherako bidean, deklinatzen eta zehazten dira, arloka, ikasmaila bakoitzaren amaieran ikasleak

lortzea espero den Amaierako Konpetentzia, inplikatutako konpetentzia metadiziplinarrak integratuz

(bigarren zehaztapen-maila) eta haren lorpena bideratuko duten ikasmailako Unitate Didaktikoetan

landuko diren konpetentziak (3. zehaztapen-maila). Hortaz, inplikatutako prozedura metadiziplinarrak

integratuz, ikaslearen irteera-profil orokorrean definitutako diziplinen baitako oinarrizko konpetentzien

eta haien deklinazioz ikasmaila bakoitzerako finkatutako amaierako konpetentzien zehaztapena dira

Unitate Didaktikoetan lantzen diren konpetentziak.

Unitate Didaktikoan langai den konpetentziaren lorpenak ikasleak hainbat baliabide (kontzeptuak,

prozedurak -diziplinarrak eta metadiziplinarrak-) eskuratzea dakarrenez, ebaluazioan ikasleek baliabide

horiek eskuratu dituzten aztertu behar da. Baina ezagueren eta trebetasunen (prozedurak erabiltzeko

konpetentzia) gainetik daude konpetentziak. Hortaz, eduki-baliabideez gainera, ezinbestean ebaluatu

behar da ikasleek ikasitakoak behar bezala mobilizatzen eta transferitzen dituzten konpetentziarekin

erlazionatutako familia bereko egoera berri bati aurre egiteko.

Unitate Didaktikoaren diseinuan, curriculumaren gainerako elementuekin koherentzian, integratuta dago

ebaluazioa. Ondorengo koadroan ikus daiteke, laburbilduta, DBHrako sortutako UDren fase bakoitzean

zein den ebaluazio-gaia eta zer ebaluazio-mota proposatzen den eta bakoitzaren funtzioak.

32

Unitate Unitate Unitate Unitate didaktikoaren didaktikoaren didaktikoaren didaktikoaren

ffffaseakaseakaseakaseak

IkaskuntzaIkaskuntzaIkaskuntzaIkaskuntza----egoeren egoeren egoeren egoeren funtzioafuntzioafuntzioafuntzioa

EbaluazioEbaluazioEbaluazioEbaluazio----gaiakgaiakgaiakgaiak

EbaluazioEbaluazioEbaluazioEbaluazio----motak eta funtzioakmotak eta funtzioakmotak eta funtzioakmotak eta funtzioak

Hasierako

fasea

Ikaslea konpetentziarekin

erlazionatutako

egoerarekiko kokatzea eta

haren eskakizunei

erantzuteko lan-plangintza

egitea.

Hasierako diagnostiko-ebaluazioa: Funtzio orientatzailea

Unitate didaktikoan langai den konpetentziak eskatzen

dituen ikaskuntzekiko ikasle bakoitzaren eta ikastaldearen

aurretiko egoera eta premiak ezagutzea, eta erabakitzea

UDn proposatutakoa zenbaitetaraino den egokia eta ea

komenei den bestelako ikaskuntza batzuei ekitea.

Garapen-fasea

Ikasleak konpetentziak

eskatzen dituen eduki-

baliabideak zein

gainerakoak bereganatzea,

inplikatutako prozedura

diziplinarrak eta

metadiziplinarrak barne.

Prozesuko ebaluazioa: ebaluazio hezigarria

Auto-erregulazioa

Helburu didaktikoekin erlazionatutako edukien

ikaskuntza-prozesuari jarraipena egitea eta,

metakognizioa eta erregulazioa bideratuz, ikasle eta

irakasleei beren indarguneez zein ahulguneez jabetzen

eta egindakoetan sakondu eta hobetzeko erabakiak

hartzen laguntzea.

Prozesuko ebaluazioa: ebaluazio egiaztatzailea

Helburu didaktikoekin erlazionaturiko ikaskuntzen

(kontzeptu eta prozedurak) eskuratze-maila aztertzea eta

egiaztatzea, eta horretan oinarrituta hartu beharreko

erabakiak hartzea.

Ikasleak eduki-baliabideak

mobilizatzen eta integratzen

ikastea

Prozesuko ebaluazioa: ebaluazio hezigarria

Auto-erregulazioa

Hasierako egoerari aurre egiteko beharrezkoak diren

eduki-baliabideen mobilizazio eta integrazioaren

ikaskuntza-prozesuari jarraipena egitea eta,

metakognizioa eta erregulazioa bideratuz, ikasle eta

irakasleei beren indarguneez zein ahulguneez jabetzen

eta egindakoetan sakondu eta hobetzeko erabakiak

hartzen laguntzea.

Amaierako

fasea

Ikasleak eduki-baliabideak

transferitzen ikastea

Prozesuko ebaluazioa: ebaluazio hezigarria

Auto-erregulazioa

Familia bereko egoera berri batek eskatzen dituen eduki-

baliabideen transferentziaren ikaskuntza-prozesuari

jarraipena egitea eta, metakognizioa eta erregulazioa

bideratuz, ikasle eta irakasleei beren indarguneez zein

ahulguneez jabetzen eta egindakoetan sakondu eta

hobetzeko erabakiak hartzen laguntzea.

Konpetentzia

egiaztatzeko

fasea (Gidan)

Ikasleak konpetentziaren

lorpena erakustea

Ebaluazio egiaztatzailea

Familia bereko egoera berri bati aurre eginez,

konpetentziaren lorpen-maila egiaztatzea, inplikatutako

prozedura metadiziplinarren ebaluazioa integratuz eta

hartu beharreko erabakiak hartzea.

33

Ebaluaziorako erreferenteak

Aurrez aipatu bezala, konpetente izaten ikasteko ezinbestekoa da konpetentzia jakin batekin lotutako

hainbat jakintza (eduki-baliabideak) bereganatuta edukitzea, baina irakaskuntza- eta ikaskuntza-

prozesua ez da hor bukatzen. Konpetente izateak urrats bat gehiago eskatzen du: bereganatutako

jakintzak modu integratuan mobilizatzen eta transferitzen jakitea, egoera bakoitzaren ezaugarrien

arabera.

Konpetente izateak eskatzen dituen bi ikaskuntza horiek elkarrekin erlazionatuta dauden ebaluaziorako

erreferente desberdinak baliatzea dakar

a. Konpetentziak zenbait eduki-baliabide eskuratzea eskatzen duenez, ebaluazioan aztertu eta

baloratu egin behar da ikasleek eduki horiek eskuratu dituzten.

Unitate didaktikoan langai den konpetentzia da edukien hautaketarako erreferentzia nagusia, baina ez

bakarra. Izan ere, arrazoi desberdinegatik garrantzitsutzat jotako beste eduki batzuk ere lantzen dira.

Langai diren edukiekiko espero den ikaskuntza adierazten dute Helburu Didaktikoek. Hortaz,

jakintzen ebaluaziorako irizpideak dira aldi berean. Jakintzen ebaluaziorako irizpide bakoitzak jokabide

behagarri bihurtzen duten lorpen-adierazleak ditu. Zentzu horretan, lorpen-adierazleak dira eduki-

baliabideen ebaluaziorako azken erreferenteak.

Helburu didaktikoen lorpen-adierazleen artean, oinarrizko jakintzatzat hartzen direnak bereizi dira:

- Konpetentziaren lorpena erakutsi ahal izateko, ikasleak aurrez eskuratuta eduki behar dituela

aurreikusten diren jakintzak adierazten dituztenak. Horiek(K) batez markatu dira.

- Konpetentziaren lorpenerako eduki-baliabide ez izan arren, oinarrizkotzat jo diren ezagutzak:

oinarrizko konpetentzia metadiziplinarren lorpenerako beharrezkoak direlako, curriculumaren

euskal dimentsioarekin lotura dutelako, etab.

b. Konpetentziak zenbait baliabide modu estrategikoan mobilizatzea eta transferitzea eskatzen

duenez, ebaluazioan aztertu eta baloratu egin behar da ikasleek, egoeraren ezaugarrien

arabera, ikasitakoak behar bezala mobilizatzen eta transferitzen dakiten.

Konpetentzia ekintzan hezurmamitzen denez, ekintza oinarri duten egoerak ebaluatu behar dira. Hori

ahalbideratzeko, diziplina bakoitzeko unitate didaktikoan langai den konpetentziarekin erlazionatutako

egoera-familia bat sortu da. Egoera multzo bat familia bat da baldin eta ikasleak egoera horietako

bakoitzari aurre egin badiezaioke baliabide berdintsuak mobilizatuz.

Familia bereko egoera horiek eskatzen dituzten ekintzei aurre egiteko gai diren heinean, hau da, haiei

aurre egiteko behar diren prozedura metadiziplinarrak zein arloko berariazko ezagutzak eta prozedurak

mobilizatzeko eta transferitzeko gai diren heinean, erakutsiko dute ikasleek konpetentziaren jabetze-

maila. Konpetentziarekin erlazionatutako egoerek eskatzen dituzten ekintzei aurre egiteko ikasleek

zenbaterainoko abilezia erakusten duten aztertzeko aukera ematen dute ebaluaziorako irizpide hauek:

pertinentzia, koherentzia eta arloko baliabideen erabilera.

34

Aipatu ebaluazio-irizpideek egoerak gauzatzea eskatzen dituen zeregin bakoitzaren testuingurura

egokitutako lorpen-adierazleak ditu.

Konpetentziaren lorpen-adierazleek lotura dute helburu didaktikoen lorpen-adierazleen artean (K) batez

markatutakoekin, horiek baitira familia bereko egoerei aurre egiteko ikasleek modu integratuan

mobilizatu eta transferitu behar dituzten jakintzen adierazleak.

Ondorengo koadroan azaltzen da diziplina-arlo bakoitzean konpetentziaren / egoeraren ebaluaziorako irizpideek duten esanahia.

ARLOAK PERTINENTZIA KOHERENTZIA ARLOKO BALIABIDEEN

ERABILERA

HIZKUNTZAK

Euskara, Lengua

Castellana, English

Ikasleak eskatutako

zeregina gauzatu du.

Sortutako testuak

erantzuten die

komunikazio-egoeraren

ezaugarriei nahiz

proposatutako baldintzei;

eta horretarako emaniko

euskarriak ere kontuan

hartu ditu.

Ikasleak testuko

informazioa dagokion

egituraren baitan

antolatu du eta ideiak

garatu ditu haien

arteko erlazio logikoa

mantenduz eta

kohesio-elementu

egokiak baliatuz.

Ikasleak komunikazio-

egoeraren ezaugarriei

edota gaiari dagokion

lexikoa erabili du eta

gramatika-ezagutzak

zuzen aplikatu ditu, bai

testuinguruaren

eremukoak bai eta

esaldiaren nahiz

hitzaren eremukoak.

MATEMATIKA

Ikasleak egoeraren

eskakizunari erantzun

dio, euskarrietatik

informazio esanguratsua

eta emaitzara iristeko

eragiketa eta urrats

egokiak hautatuz eta

ekintza gauzatzeko

baldintzak kontuan

hartuz.

Ikasleak zentzua eman

die lortutako emaitzei,

errealitatean kokatuz

eta arrazoiak adieraziz.

Ikasleak, egoeraren

eskakizunari

erantzuteko, zuzen

aplikatu ditu

beharrezkoak diren

ezagutza

matematikoak.

NATURAREN

ZIENTZIAK

Ikasleak gauzatutako

zereginak finkatutako

helburuari erantzuten dio

proposatutako euskarriak

eta eskatutako baldintzak

kontuan hartuz.

Ikasleak

informazioaren arteko

erlazio logikoa

mantendu du eta

arrazoi egokiak eman

ditu.

Ikasleak zuzen erabili

ditu beharrezkoak

diren arloko ezagutzak.

GIZARTE ZIENTZIAK

Ikasleak gauzatutako

zereginak finkatutako

helburuari erantzuten

dio, proposatutako

euskarriak eta eskatutako

baldintzak kontuan

hartuz.

Ikasleak

informazioaren arteko

erlazio logikoa

mantendu du eta

arrazoi egokiak eman

ditu.

Ikasleak zuzen erabili

ditu beharrezkoak

diren arloko ezagutzak.