0Bordel, Bordel bertsularia · zer patriota nahasiak. Holako gerla manera ez ikusirik obe da,...

BORDEL BERTSULARIA

Juan Etxamendi «Bordel»

Iturria: Bordel bertsularia, Bordel (Jose Mari Satrustegiren edizioa). Auspoa, 1965.

Klasikoen Gordailuan:http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/B/Bordel.htm

Klasikoen Gordailuak egindako lanak oro dominio publikokoak dira,eta, Jabego Intelektualaren Legearen arabera jatorrizko idazlanak bestelako eskubiderik ez baleuka, nahi bezala erreproduzi daitezke.

BURASOEI

Sortu gituzu holetangu iragan denboretan,gero ezarri txoretan;asko aldiz an ama maiteakmantenatu bularretan, atxikirik besoetanaitak ere belaunetan,gero laster aztekotan.

Azi gintuzun gazterikaita amari gostarik,ez, hortaz ez dut dudarik;ez dugu aurkitzen guk heiekinbaino bizi egun oberik,ez eta heien parerik,naiz ez ginuen mamarikzeren ginen pobretarik.

Ortakotz diot egiazeren den gauza argiaguretzat dela legia:aste guzian lanian arizirabazteko ogia,begiratuz zuhurtziairagaiteko bizia,eta ait-amez oroitzia.

Ait-amez gira oroitzeneta begiak bustitzenez tugulakotz aurkitzen;gure aurtasunean bazakiten

5

DONOSTIAN SOLDADO(1823)

Mila zortzi ehun etaogei ta irurianzerbitzuan ginaudenDonostia hirianliberalitatekobandera berrian,hartarik desertatuinozentkerian,miserable erorietsaien erdian.

Hura zen ekainarenamabigarrena,gauazko bederatziak,partitzeko orena;konda ahala banagehiago du pena;sofritzia ere ahal dahala dabilena,etsaiaren esklabomunduko abilena.

Murraila pian sartubederatzietan,kanale bati barnaatera errestan;bederatzi baginenkonpañia artan,zenbaitek maleziazuten beren baitan,deklaratzera nuaaski doloretan.

hek gure ongi altxatzen,etsenplu onen emaiten,gutaz ziren urrikaltzen;eskerrak deztegu biurtzen.

Aita amek pena askojasan dute guretako,bai, gure ongi azteko:urte on degu desiratzen taJainko Jaunak laguntzeko,osasun on emaiteko,luzaz biziarazteko,gero zeruan sartzeko.

Ama Birjina maitea,zato gure laguntzera,bai dugu behar-ordia;eta munduan segi dezagunzeruetako bidea,otoiztuz zure Semea:hark dezagun onesteaeiten diogun galdea.

Zeruko Jainko aundia,gutaz miserikordia,atxik guri bertutia;aita ameri, bai eta umeri,zuk emaguzu graziauroski gure biziairagaiteko guziagero zeruko loria.

BORDEL BERTSULARIA Juan Etxamendi «Bordel»

6 7

miserable zen gureestremitatia,ez ginuen dudatzenan desegitia.

Parlamenduko bida,tristeziareki,etzanik konserbatubiziak uroski,gero frantzesetarajuntatziareki,nezesario zelajuaitia, preziski,jeneralarenganagure arrazoineki.

Prinzipal hari nioneskatu grazia:«Jauna, otoi barkatugure ausartzia!Konpañia badugugibela utzia;desiratzen ginukeharat laguntziakonbeni balitzaizugutan fidatzia».

Errepostua fiteprinzipalak neri,oben egin liolabere graduari.«Jauna, urrikal zitegure manerari,biziaz nahi duguberme jarrideus gerta balakiozure armadari».

Soldaduak an ditumanatzen berehala,


9

Murrailatik ateraondoko segidaerrepartitu ginenoro, bana bida:seinale garbia zenez ginela fida,guardiak erne zaudenazantzer begira,kontent ginen bizirikheltzia zubira.

Zubira ginenian,oro elgarrengana,presentatzeko lotsaguardiarengana;batek, berak juaitekohartu zuen plana;gu bida gibeletikbeldurrez engana:arribada huniansartzeko orena.

Arribada banezaongi manifesta,lastima ez laitenikkonpañian ezta:bi aldetarik tirokagure errekesta,kosta aize bateki,lur barna tenpesta,han ikusi ginuenterribleko besta.

Bestaren erretoriadolore tristia,miletan aisago daorai erraitia:ingurina guziaetsaiez betia,

BORDEL BERTSULARIA

8

esplikatu gabe zerkausaren gainian.

Dekretatu zenianTolosan konpleta,sententzia emaileba zen fornimenta;nigar iturrietaniru madamita,guri ordenatziazainbertze tormenta;bainan bertzek eremanontsa lotu eta.

Utzi ginuenianTolosa gibela,segur da bihotzianpena ginuela;ordenatzen zagutenheriotze krudela,anitz pikarderiaegin ginuela,Michelenaren plazabehar ginuela.

Billafranka herrirahurbiltzen pausia,begien bistan daukathango presentzia:lehenbiziko penazepuan sartzia,bigarrena, esperantzagaltzeko bizia,hobe zela Jainkoaribihotza altxatzia.

Bertze bi egunetangero Mondragora,irugarrena pausandezagun ohora;


11

konpañiarenganalagun gintzatela;zenbaitek uste zutenhilak gintuztela,alegerarik zaudenherioa bezala,otoitzak guretakoeginik zaudela.

Fite konsolatzekogaizki abiatu,desfortunak holakoseinaleak ditu:gu ere guardiarazortzi arribatu,gidari berriekinbidiari lotu,jeneralari beharzela presentatu.

Jeneralarenganaarribatzen girapasaporten artzeraTolosa hirira;bi jendarmen artianatseko Ernaniraan sala polizianalojatzen gira,miserabliak, odreonaren begira.

Tolosara arribatubiharamunian,ilaren amairugarren egunian,zuzenak ginelakotzopinioniandekret bat eman zutenumore hunian

BORDEL BERTSULARIA

10

Gobernadoriarengana arribatu,gure manerak orohari deklaratu;kristauaren legianharek errezibitu,bai eta kordetarikguziak libratu,nola bere semeakharek konsolatu.

Konsolatu ginituenkaesa beruan,eta menbro guziakparatu libruan;despatxa gintzazkelaetxerat lerruan,balitz gure eremukozonbaiten graduan:gure tribunaliazela Nafarruan.

Nafarruako semekreatu mundura,probintzian penetanibili ardura;arribaturik eregure eremura,mila barbaridadeeta arrangura:purgatoriotariksartu infernura.

Infernu bat in daikeespañolezkua,ez dute ikusi nahipresuna justua;nola zerbitza dironjendiak gustua?


13

gau erdiko jeikirikbidiari gora,guri beti bezalahiltzia gogora,nonbaitereko ditxagabeko denbora.

Salinasko mendiragira arribatzen,unibersalak hasigure arrobatzen:ez diru ez arropaiketzaigu baratzen,bertzen zaharrak ditusoinian paratzen,halako pobrerikanez da paseatzen.

Unibersal horiekzer kaballeruak!Gerla bertzek egin tasoldadu beruak;gizon mañifikuekdituzte graduakHerodesen parekosalbai borreguak.Legerik ez dakitenjende barbaruak.

Bitoria alderaberehala martxe,uste ginuen hiltzenginuztela hantxe;gure kontra espantuzhango dama beltxek,presentatu ginelasobera berantxe,barkamendurik etzelaguretzat oraixe.

BORDEL BERTSULARIA

12

Zortzira, ehun paloordenatu zauten,duda niz halakuekarimarik bauten;ez dakit nehork eresinetsiko nauten,zenbat purgatorioerakutsi zauten!Bihotza trankilagobizi gira aurten.

Gure libertatiaongi etorri dela!Lehen ikusi dugudenbora krudela,estima dezagulagure amodio fidela;pena duten guziakkonsola ditela,atsegin duteneriegin guri bezala.


15

Beti errespetatzendute injustua,lur huntan dugulakotzgobernu gaistua.

Goberniaren kontraerreklama naite,behar den erregelaez dutela maite;jende miserabliaarrobatzen dute,pena da irautia,erran ahal daiteafer mantenatzen dasobera tunante.

Tunantekeriakoarraza guzia,damurik utzi beharmunduko bizia!Odolian dutelaberen noblezia,negoziatzen dutemila malezia,larrutu nahi dutejende buluzia.

Nafarruako serbillepondo gorriak,Luzifer lotsa diroharen koloriak;montañesak girelaoro traidoriak,martier finitzekoemanez odriak.Arrasatu balituenperadoriak.

BORDEL BERTSULARIA

14

Sanya balite ezpatakgarbi laizteke disputak,liberal eta karlistak.Batzuek dira elgarren kastak,bertziak negoziantak,oro elgarren konsentak;orietaik tugun presentakneka bidia inozentak.

Inozentaren biziaesklabo errendatziabere denbora guzia.Enganatzalen gobernatziagure trabailu tristia;auxe da ezin bertzia,debalde enplegatziaizerdiz irabazia!

Egin dituzte justiziakahal bezain itsusiak,anitzi gosta biziakbatzuek anaiak bertziak kusiakbi partiden nagusiak,elgarren kontra guziak,anitz «amigo» josiak:zer patriota nahasiak.

Holako gerla maneraez ikusirik obe da,tronperia du sobera:eman tugunak paper alderasekulan ezin kobera.Emaiten dute kolera,miserabliain gaineragaizki agertu moneda.

Nor diren ez dut erraitenlegiak ez du emaiten


17

KARLISTEN GERLAKO KANTIAK(1938 edo 1939)

Giristinoak, barkatu,abertitzia dut artu,nahi dut egiaz mintzatugure denbora nahiz pasatu;leku hunian gira sortu,ez dugu abandonatu,beharrak guardiatzen gaitukonserbatu behar baitu.

Orren konserbatzekotangerabiltzazu penetan,okasione orotan;bainan gobernuaren baitanez gira amodiotan:sartzen dira graduetanhuntsa gobernatzekotan,seinale guti obretan.

Obrarik injustuenaorai pratikatzen dena,ezin esplika daitena;konposatzen da mila kozinaez dirokete kontina;zonbaitek nahi luketenaarmada bertzek mantena,fornitzaliak zer pena.

Penarekin bizi girabeti onaren begira;etsitzen asiak gira:sei urte ontan gerla ari daastean bezain berri da.Baionetak hunak diraezpatak ala balira,sanyatu beharrak dira.

BORDEL BERTSULARIA

16

«BIHOTZA ZERAUT NIGARREZ URTZEN»

Xarmegarria, zure berririknihundik ez dut jakiten,zureganat dudan amodiuakardura nau oroitarazten;zonbat maneraz maluros nizanez duzia konsideratzen?Zutaz aipatzia guti aski dut,bihotza zeraut nigarrez urtzen.

Ala oren tristia izan zenanik maitatu zintudana!Geroztik hunat pasatzen dixitbihotzian zonbait pena.Ni ote naiz munduan lehenaamodiuak tronpatzen nauena?Ondokuengatik gehiago sofri nironitaz fini baladi azkena.

Oi zer gauza lanyerosa denamodioa gaztendako!Bihotz gogor hori ez ote zaizu, bada,ene alderat tendratuko?Ze! ala orai kitatzen nauziaarabez obe batendako?Ark ere ez ote du nik bezalaizanen eguna gauaren ondoko?

Ote da zeruan aingerurikelgar maitatzen dutenik,zureganat dudan amodiuabaino fidelagokoa dutenik?Ene penak finituren dirani juanez geroz mundutik;ez dut nik beste erregretarikxarmegarria, zurea baizik.


19

izenak esplika diten.Ez duguia ba ikusten,nunguak-nahi izan diten,gizenak flakuen jaten?Ori da etsenplu batenzer segida deramaten.

Segida horren gainianmintza gaiten zuzenianlibertate dugunian:abertitzen tut fede hunianbaliatzeko heinian,beren azken oreniansar diten itzalguniandiru metaren barnian.

Aisa litaike sartziabalute preferentziakonsegitzeko grazia.Izanik ere mundu guziaezin konserba bizia,ori da ezin bertzia!Ez da aski diru biltzia:orok zor dugu hiltzia.

BORDEL BERTSULARIA

18

zeure argi eder ori,gezurño zonbait erran behauzuadoratzale orori,eta ez fida nehori.

Amodiotan den presunaez da beti alegera,plazer bezanbat penetanpasatzen dixi denbora.Ni ere halaxe nihabilazugaldurik neure odola,mundu ontako plazer guziekez bai nirote konsola:hilik ere ez dut axola.


21

BARBERAREN KOBLAK

Kantore berri xarmant batzuorai hasten naiz kantatzen,iñorant denik balin badaguziek entzun ditzaten:izar eder bat ba dakizuejinik ba dela Luzaiden,eztitasunez betia da etaguziak ditu xarmatzen;orai asia da tristatzen.

Jinko Jaunaren probidentziaez dea bada aundia,Irauzketako plaza hortanholako argi noblia!Argi eder horrek merezi lukeederki adoratzia:oferendatzat emakozuemirra edo izentsia,ahal duenak urria.

Barber gazte bat jiten omen daEspañiako aldetikartizarra horren konsolatzeraerremedioz beterik.Barber horrek egin ote duhoin mirakulu aundirik?Erremedioak eman tu bainandeus ez omen du oberik:gaixua utzi du tristerik.

Konseiluño bat ba nuke nikorai emaiteko zuri,barber gazte horrenganikbaldin ez bazira eri:nahi baduzu konserbatu

BORDEL BERTSULARIA

20

ais'erranen dute.Erreklama zaiteahal bezain fite:Nork nahi zaituzte?Zu bezalako filusiknik ez dut maite.

Zu maite zaitunaez da ene baitan,etzaitela, ez, egonnaigabetan.Iduri nitzaizusobera amodiotan;uste baduzu ereetzira feiletan.Egon naiz miletanbertze zonbaitetannahiz aferretan;bainan ez egundainozure desiretan.

Desiretan egon naizerrekontratzeko,bizpairur arrazoinenesplikatzeko.Zer zinuen suietaene aipatzeko,zihaur iduriekinerreformatzeko?Sekulan saltzekobeldur baratzeko...ez da fidatzeko!Paregabia ziramurmuratzeko.

Murmuratzen dituzuiduritzen zaitzunak,horiek dira zurejendetasunak.


23

ENE ANDREGAIARI

Andere gaztia,otoi, barkatu:enetzat nola otezira mintzatu?Uroski egundainoetzaitut xerkatu;zeren gainian zirahola deklaratu?Biluak urratubeharrak banitu,zuk ez nahiz artu,zu ez bezalakoriknahi dut hautatu.

Abertitzen zaitut,andere gaztia,izariz ar dezazunbanitatia.Fortunaz izan banunik borondatia,ez omen zinaztekennitaz hautatia.Aise da, maitia,kunkil izaitiaurgulu artzia;oraino zerbait badagogoan pastia!

Ororen burukoaalegera zaite:zu afrontatu gabekonsola naite.Hola mintzo zirelaaditzen badute,zure mina dudala

BORDEL BERTSULARIA

22

MENDEKOSTE BESTETAN

Mendekoste-bestetanaurthen Arnegiko errekanistorio bat gertatu izan da,kasik ezpeitirot erran:bortz emaztek edan tuzteamalau pinta bepetanjokaturikan kartetan.

Jokoa zuten florianArnegin Madrilenian,atso gaixoak uste zutenzirala zeruko loriansaindu ororen erdian,beren botoilak aldianbai eta plazar handian.

Batek zion besteari:«Haurra ire graziari;arnoño hunek alegeratzenditan bihotzñoa niri;ene plazerra hona lukenbanu zonbait ogi-poxiarno ezti hunekin».

Katixa ta Katalinauzo biak elgarrekinarno edaten ari zirenkoraje handi batekin;gero ondoan bazutengibel aldean zer eginberen fanfarriarekin.

Hirurgarrenak ederkitanteatzen omen daki:hamarrekoak harek zituenomen markatzen orori;


25

Xarmatzen bide zaituzure edertasunak,geien konplimendiakegiten tuzunak.Uroski goiz hunakpasatzen tuzunakemanik fortunak!Odol hunik in lirozurekin gizonak.

Gizonaren biziaandre laguntzia,konbeni dute elgareztiki artzia.Bainan batzuk ba dutemila fantesia,beren baitarik helduzaiela grazia.Oro malezia!Ez da abileziaurgulu artzia:hiltzeko sortua damundu guzia.

BORDEL BERTSULARIA

24

ETXAUNDIKO KANTIAK

Giristinoak adora bezakomeni den relikia,gaistakeriak utzitahuntsa goberna lekia;buruzagiak atzeman dirobizi deneko nekia,bere baitarik ez badu maitefamiliko bakia.

Behar bezala esortatzekoez dut ikasi eleka,xuhurra denak ez dezalaokasionerik xerka;bere usaia hala duienanik ez dezaket debeka:erran dezaket ez dela propiama humiak kolpeka.

Lege justoak manatzen gaitubat bestearen ondoko,superiorra erdiek ereez dute obedituko;familietan kexatzen diraelgarrengana orduko:naturaleza ezaguturiknehore ez dute artuko.

Geruago eta gaistuago dajenden intenzionia,manera hortan galtzen ari dagure erlijionia.Buruzagien falta delaba dut opinionia,hek erakutsi behar bai duteetxeko unionia.


27

hundarrekotz nahasi zeneta lurrerat erori:orduan etzen egarri.

Laugarren hori zer pheza!Maria zapatainesa;huntsa esplikatzen zituenheskuara eta frantsesa;bai eta ere aisa egitenbide handian esa:horixe da haren letra.

Bosgarren hori zoin ote da?Pentsatzeko ez da pena:Zerafina gaizo orrek,nola ezpaituke lehena,«benedika dakiola, dio,mahatsari ahiena,arno ekartzen duena».

Ahuntzez jokatu etahasi ziren kolpeka.Kaston deitzen guarda gazte batkanpotik jinik lasterkahok partitu izan zituenez uste bezain aisaarrazoinik ezin pasa.

Zuk ere etxekanderia,erran beharzu egia:jolas hortan zu ote zinenhorien buruzagia?Bortz emaztek egitekohorixe da komedia!Hurran baizen zahagia.

BORDEL BERTSULARIA

26

halako zonbait ere bizi daEspañian hala Frantzian!Esenplu eder guti emanikJainkuaren serbitxian,etsaia aisa libertitzen dabeti gerla den etxian.


29

Zuzen bidian laguntzekobalio du huntasunak;familietan sekulan ez duparerik esenplu onak.Bainan segurki ez dira berdinguzien jendetasunak:solasa aisa konprenitzen duakusatzen den presunak.

Desafio eta maldizionebere familiarekin,hori kostuma gaistua delanik erranen dut garbiki;giristinoak behar lukegaizki eginaz urriki,bizimodia kanbiatzekoJaunaren beldurrarekin.

Manamendien araberaemaiten diren ordenakek obeditzen ez badiraorok baitugu obenak;inumerable izanen dirakondenatuko direnakoro egiak balin badiraelizako erranak.

Ordenarioz kanpo dabiltzapodere duten gizonak;miliarka dira gizonakhori ezagutzen dutenak.Probidentziak argi ditzalainozet direnak;esenplu gaisto emaite diragehienik dakitenak.

Nolako soinu halako iantzagoizian hala atsian;

BORDEL BERTSULARIA

28

Herri huni errekontruonak eman balako,errespetu behar zuenorai ez bezalako;katoliko eskuadranez da anitz holako,zonbat-nahi bilduagatikbeti pundia flako.

Orai zuri mintzo naiz,suietan nagusia,etzinuela gupidaegin ahal guzia;baldin ez bada ikastenkunpliki malezia,nolanahi honditzen dagaizki irabazia.

Nik enuke sartu nahiafer'orietan barna,etzazula gaizki artuhuntsa nahiz errana;errezibitzen zinuelaedozeinek emana,aski aintzineko hunazinuen xikana.

Jakina jarri zaizulafamilia penatzen,nola gobernutu zirazeure ar-emanetan?Solas ori entzuna daguztiz gehienetan,partzuerrak ba tuzulaixilik daudenetan.

Herri guzia jarri zaukualdi huntan minbera,


31

AYUNDAMENDUKOAK

Nahi duenak adituLuzaideko berria,esku txarretan dabilaaspaldian erria;lehenago beharra zenfinkatu larderia,orai etzaio itzulirenbakotxari beria.

Hiruetan ogei urtegutienik ba ditu,herri huntako aferakez dirala garbitu;solas hori nork eztumiliunka aditu!Kozinerrak berak bezikez dira baliatu.

Herri huntan ba dituguofiziale hunak,larrurik zilatu gabesangaratzen dutenak;lanyerosak ere diraholako gizonak,urrikarri ditut orienbeharretan direnak.

Manatu dretxuak bildu,beti aintzina galde,egundainoko eman guziakez emanaren balde;arteko mensajeruakez dabiltza debalde,legearen fidel dirabakotxa bere alde.

BORDEL BERTSULARIA

30

BAYGORRIKO HEGALIAN

Baygorriko hegalian,ez urrun Donibanetik,Jaun-andere biga dira ageribertzen gainetik.Aspaldian bortxatuakamodiuaren aldetik,anderiak galduik baitubi lumaño hegalpetik.

Lehen lumaren galtziakbaditu amabi urte;bigarrena berriz aurtenbiek penarazi dute.Jaun-andere orier buruzabisa eman nahi nuke,elgar esposa dezatenideia hunik badute.

Ideia hunak ar bitzatebakotxak bere hunetan,egin hutsak erreparabizi diren egunetan;oriek dabiltzan bezalaguti da oraiko eskualdunetan;ohore guti orotanbere gazte lagunetan.

Gaztek hala zaharrekez holakorik ohora;eskandalak daramate oraspaldiko denbora.Animarik ba dutelaetzaie, ez, gogora,oriek dabiltzan bezalabaita animalen moda.


33

buruzagiek dutela eginzarkeria sobera;punitzia merezi uteobraren arabera,justiziaik balin badadezatela espera.

BORDEL BERTSULARIA

32

holako irriskuangutiago ezin gerta...Goraki ukatu zionlehenbiziko paketa:bigarrena ez baitziron uka,bilatu dio gazaita.

Oraiko gazaita ereez du aisa xerkatu;haurraren atxikitzekoanaia zuen galdatu.Zorigaitzez, tenorekohari zapeta zilatu,auzoko batek jasan du,hori ez da segeratu.


35

Animalek hilez gerozez dute deusen beldurrik:orien pare ez daike pargiristino zuhurrik.Nola biziak ez baitumemento baten segurik,hobe dugu kanbiatziaez izateko malurrik.

Jauna! zuk ar bazinezakanbiatzeko xedia,galdu duenak egin diro laster erremedia:zuri emanak baititugorputza eta fedia,zureganikan yalgiakalaba eta semia.

Arrazoinekin zu baizikez du bertzerik goguan,egun oroz or dabilabeti zure onduan:ez bazira merkatuan,handik etxeatekuansartzen da harri-ziluan,zu gorderik zauden lekuan.

Jaun larru zuria sendidelarik harpetik,andere bilo horiabere lagunen artetikgibelerat gelditzen da,erori dela astotik;fida baita hark, xut-xutik,begira minartze gaixtotik.

Hola minartu izan dubietan erori eta:

BORDEL BERTSULARIA

34

atzo iruzkia zendirdiran zerutik,egun oibelak ialgiitsaso aldetik;euria ondotikasi da gogotikodeien barnetik;hortako badakiterituko naizelabustiz geroztik.

Uda lehen arrosaneguan arraro,osto bano arantzeaise gehiago;denez ohoratuaprimaderan dago,izotza jinez gerozloriak akabo;handik goiti geroez du gehiagozeren ez den bero,hortaz segur nago...hori bezala girazaharrak oro.

Huna gaztetasunazoin den loriosa!Horri konparatzen dutnere arrosa:usain goxo ezti batkolorez airosa,bere arropa ereanitz baliosa.Zahar odol otzanundik ez lotsa?Flako du bihotza,baitaki bai huntsalur barnean duelalaster gorputza.


37

«ENE IZPIRITUAN BA ZENZENBAIT BERTSU...»

Ene izpirituanbazen zenbait bertsu,oraino den guziaetzeraut hustu;zertaz dutan solasaemazue kasu,esplikaturen baidutahal bezain justu:zahar bainan prestu,odola zaut hoztu,biotza're laztu,gorputza beraztu;oraino gazte banitzbanuke gustu.

Zahar gazten artekohau da parabola,—zuzen esplikatzekoainbat gogor da—:gaztia adin batezez ditake molda,gorputza sendo etaazkar du odola.Zaharra ez da hola:iragan denboraetortzen gogoraet'ezin konsola,nekez bihurtzen baitazahar arbola.

Egunak badoatziegunen ondotik,ez dira elgar idurijuaiten hargatik:

BORDEL BERTSULARIA

36

Juaitian hemendikgizonak ez daki zer duen ondotikbekatuen gatik,barkatzen ez badauzkuJaunak zerutik.

Urgulutik asi zenlehen bekatua,Luziferrek emanikbere zimendua,asaldatu bai zuenlehenik zeruabai eta piztaraziinfernuko sua;suge armatualehertu buruajin denian ordua;Maria Sainduazure medioz dugusalbamendua.

Etzaitut imitatu,ama, orai artian,orai egiten zaitutoroz batian.Jesus, Maria, Joseph,hitz hok aipatzian,bake gozo bat badaene bihotzian.Azken orenianJaunak jujatzian,jar zazkit aldianhil nadin bakian;zeuretzat ar nezazuazken hatsian.

Sortzez eta bataiozni naiz luzaidarra,


39

Aspaldi du naizelaetorri mundura,geroztik pasatu daanitz denbora;atsegin batendakofrango arrangura.Miseria kantatuzbizi naiz ardura.Geroko menturanik banu segurra,egin nio huraanitzen gustura:zaharren gaztetzekobaginu moda.

Zahar giren guziakgaztetzen bagina,anitzentzat munduanzer atsegina!Horrek senda lezakegure biotz-mina,gibelerat itzulizpasatu adina.Gazte larru finakolorez arina,ongi esamina,salba zak arima,ararteko harturikAma Birjina.

Zahar bezanbat gaztebadua mundutik,naiz zaharrak orodoatzin hargatik.Heriotzeko orenaez ahantz burutik,segurragorik ez dasortzeaz geroztik.

BORDEL BERTSULARIA

38

«LUZAIDEKO INDEMNIZAZIOAREN GAINIAN»

Publikatzera nuaberri noble baten,desira ginuenaizan dugu aurten,miletarikan bateketzuen sinisten;ortakotz asia niznola den erraiten,adiskide fidelekplazar ar dezaten.

Real Decreto batekidekirik bortak,goratu ginituenleheneko notak:etzutela balioorai dokumentak,konsulta egin zaikungure abokatak,ezin garbi daiztelaholako bokatak.

Lan horren garbitzekodenbora behar du,luzaturikan ereezta gaizki heldu:Madrilen eztuenakarrazoina galdu,ohore publiko batmerexi ahal du;bi erresuma otanerrespetu badu.


41

orok dakitenaBordel xaharra;oraino bizi bainizez dut solas txarra:gorputzez erbaildu takunkurtu bizkarra,galdurik indarra,eztitu sukarra,bihotza ez azkarra,ez hala beharra:aisa pasaturen dutnere bizi ondarra.

BORDEL BERTSULARIA

40

ikusi zuteniangure dokumenta;ortatik heldu zaigubehingo errenta.

Bazela kontrariokonde eta noble,entzutia bera-reetzen admirable;beti norbait izan dakuraia emaile,arrazoina galtziaetzela posible;gure konbentzitzekoeztira kapable.

Konseju Estadokoobra eta fama,seietan pasatu dagure erreklama,azkeneko segidagarbiki derama;antik ateratzen daLuzaideko ama,guzien gidariaIsabel Madama.

Atsegin osua duzenbaiten biotzak,garbitu direnianpizuko balantzak;goberniak emanikbere ordenantzat,orai segur direlagure esperantzak;eztakigu nola eginaien alabantzak.


43

Gure superiorazenbait lagunekisekulan eztaiteketrabaila obeki;gizonak gobernatzenbadira fidelki,zer egin dezaketennehork ere eztaki;mihiak behar lukeibili eztiki.

Nor den ahal dakiteLuzaiden nagusi!Anitz haren parekoamak eztu azi.Gure borandatiakonsidera zazi:Jaunak ezpalezakohiltzia ofrezi,oraino behar lukemila urtez bizi.

Gure adiskidiakoraino badira,baliatu zazkigu,anitz konten gira;solasak entzun etadudatzen badira,aski da egotiaobrari begira;gizonik aundienakokupatu dira.

Konseju Estadukogorputz ain sabanta,Europa guzitikansinetsia baita,errebokatu zutenbertzen indireta,

BORDEL BERTSULARIA

42

Alabak errepostu,gazte izanik ere,borondate huniansegurki alere:—Nundik izan daitekehura ene jabe,egundaino nihauriitz bat erran gabe?

Behin errekontratubeste anitz bezala,uste gabeik halakosolasik bazela:ene aita amekinadiskide zela,enekin ezkontzekoarrañatia zela.

Errepostu eman nionentzun bezain fite:—Ene kargurik gabetrankil egon zite.Ni abisatu gabetratian ar zite:arrañatu bazirahekin ezkon zite.

Hara nola baitiragau eta eguna,anitz diferentziaikusten duguna;nahi balin baduzuunione huna,nor berak xerka bezaaldeko laguna.

—Amodiorik gabeez naiteke esposa,


45

ALDUDEKO KANTIAK(1864)

Kantatzera niazugoguak emanik,menturaz hobe nukeixilik egonik;bainan ez naike egonoraikuan nehondik,suietak heldu zauzkitbat bestiain ondotik.

Mila zortzi ehun etairu ogei etairu edo lauiangertatu suieta;oraino ez laitekeanitz manifestaholakorik gehiagoez baladi gerta.

Elgarrez agradatubi presuna gazte,horien amodioakonsidera daike!Baten aita eta amakontrario duzte,holako afronturikez bai zuten uste.

Aita amek alabarikonseilu arina:—Ezkontza bat ba duguzuretzat egina.Harek barnian bai zuensendimendu fina,amodiorik gabeetzen atsegina.

BORDEL BERTSULARIA

44

ene xangrinatziaez da arrigarri,erreposturik ereez baitaut igorri.

Mila mila goraintzi,aita ama zuhurrak!Ontsa gozazkitzueAldudeko lurrak;egiten batuzuekontratu makurrak,nor berak jasanen tuondoko malurrak.

Zer sinifikatzen dukontrako sasoinak!Desagradable diramunduko fazoinak;plana justua emanbehar du gizonak,eta partikularzkiherriko artzainak.

Gezurrik balin badabertsu berri otan,norbaitek erran dateaizezko bidetan,bada permisioniaohore beretan,publika ditzatelaEskual herrietan.


47

sekulakotz nindaikeorduan malurosa;ene ixilik egindutenek ezkontza,saldu nahi nindutenanimalen gisa.

Aitarekin lanian,amarekin elizan,presuna xinpliagoriketzitaken izan;auzokuek, esenplu hekobedi nitzan...itsasoz pasatzeraobligatu nintzan.

Adios, ama etaaitari goraintzi!Montebideora nuabiar edo etzi;hango negoziuakbehar tut ikasi,nola biziko girenJinko Jaunak daki.

Ene ama maitea,ze emazte prudenta!Alabaren mediozetzitela inketa;zuk bizitzeko bahuzubehar den errenta,eta ni Ameriketangaixo iñoranta.

Karta igorri nakonama nobliari,zuzenaren amatxinahi zuen jarri;

BORDEL BERTSULARIA

46

(arrazoin horrengatiknehor ez ofentsa),etzen, ez, agradablehalako promesa:kanpokoak egile,etxekoak pentsa,fagoratu badituzer errekonpentsa!

Nausia lur barnianmartir hil otza,oraino etxekuekhun dute biotza;hura galdurik ereaien erreposa!Munduko triunfetanhuntasunak goza;gizonak maita dirohalako esposa!

Esposa hila etaaita galeretan,sekula bezain berobertze aferetan:horien konpromisaetzen aferretan;gastaturikan erezerbait paperretan,aisa bizi daitekehurran denboretan.

Denbora noble horikanbia daiteke,bi mundu plazerretanpasatzia neke;oraiko grado horiatzeman du merke,bertze tratamendu bategin nahi luke,


49

ERIOTZ KRUDEL BAT

Orai agertzen dirakantore berriak,gazten hala zaharrendoloragarriak;nork egintu halakotraidorekeriak,eta partikularzkibakotxai beriak?Estonaturik daudeeskual herriak.

Eskual herrietanfama aundia da,bertze potentzietanbarna juana da;ofreziturik erezernahi parada,giristino fidelikez daite agrada;esposak laudatzekoeitate txarra da.

Iragan buruilarenzortzigarrenian,eriotze bat ein duteilundu denian;prebeniturik zaudendesira hunian,asesinatu dutelurraren gainian,mantxa hura han dutebiotzain barnian.

Nonbaitereko gizontriste erromesa,

BORDEL BERTSULARIA

48

ez daiteke erran;obraren araberabeti arrangurandeskansurik ez dukelurreko denboran;hemengua gal etabertzia menturan.

Gizona kondenatugaleretarako,fantasia gaistoakhori egin dako;lurrian bizi denomiseria frango,adiskide fidelikjarraikitzen zako?Urrikalmendu gutihalakoendako.

Suiet horien xefaez da hemen bera.Krima aundiak ditufamen arabera;sekulako juan dutegaleraz galera,hala duhan gizonaez da alegera,orai bihur laitekeJaunaren legera.

Bat ain zaharra etabertzia gaztia,(mundua-ilusitzalegaistuen tratia);haren larriaz bertzebaten erostia,etxean sartu gabezen konposatia;mirakulu aundiaakort izaitia!!!


51

ahal bagindu zenbaitkonde edo duke.

Gero ere norbaitekarriskaturen du,fortunaz ez badiralehendanik hundu;arabez etzirelabeharrez ezkondu,orietaz mintzo dahorren bertze mundu,nola eman behar denazkenian kondu.

Konsidera dezalabegira dagonak,ez du gaitzik mereziegia dionak;ilun onduan zirenheien obra hunak,menturaz lehenago,barrenda egonak;jornaleko hun diraholako peonak.

Obra manifiko batdisposatu dute,tribunale justubanlaudatzen badute;Luziferrek bezenbaturgulu badute,Jaunaren poderiagaldu nahi dute;orai goza ditelahuntsa egin badute.

Gizona bere faltazkonsumitu hurran,ikusi dena baizik

BORDEL BERTSULARIA

50

sartu nahi duienakjustoen artera,penitentzietakodenbora fite da,desertura joaitekonigar egitera.

Penetan den presunakhun luke konsolu,eman zuien fediaobserbatzen balu;soinian ba dabilasobera urgulu,jenden murmuratziaez da mirakulu,seinale ba duielabihotzian dolu.

Ustez eginik eremunduko fortuna,deusetan ez daitekeestima presuna;zenbait egunendakohun da huntasuna;pratikatzen ez badaborondate huna,sekulako gal dirobere urostasuna.

Kantu hok egin diraez libertitzeko,baizik ere guziekesenplu hartzeko;nehor ez da kapablejustifikatzeko:zernahi egin lirolaez da fidatzeko,boza eman duienakesposain galtzeko.


53

Izpiritu duienak

ba daki engoitik,

penak heldu direla

plazarren ondotik;

berak ez balinbadu

maite bihotzetik,

(hura da prinzipala

guzien gainetik),

ezkontzarik ez egin

interesaren gatik.

Mundu au garnitzen da

kalitate oroz,

batzu fortunarekin

bertziak maluros;

anitz ezkondu dira

adineraz geroz

gihotza bete gabe

amodio beroz;

gero maitatzekotan

esposik ez eros.

Zer sinifikatzen du

bihotzeko errak?

Erredoblatzen dira

Satanen indarrak;

deus ez du balioko

ondoko nigarrak,

kondiak eman behar

ditu bat bederak,

ahantziko baitira

tualet ederrak.

Holako suietikan

pasatu ote da?

gure denboran ez da

nehontik atera;

BORDEL BERTSULARIA

52

LIMITEN GAINIAN(1865)

Emeretzi siglotaneztu falta anitz,iru dozena urtetronpatzen ezpaniz;suieten publikatzenorai asia nizoroitzen eztirenakadbertitu nahiz,xefen obeditzeraobligatu bainiz.

Bortz ehun urte konplifronteran kimerabi nazionetakoauzuak minbera;oraino segi laiteinbidia bera,sumetitik beharkoodren arabera;anitzek ez diroteori konsidera.

Odriak eman tuzteordenariuan,fronteran egon ditennor bere graduan;arrangura aundiakdituzte ahuan,promenatu nahiakdira Nafarruan,bertze pentsamendurikeztute ahuan.


55

Españako fronteranerri bat Arneguy,an gertatua damirakulo hori;mendiaren gainianodola ixuri!Gisa hortan itekoasesina hori,espos gaixua dutezerurat igorri.

BORDEL BERTSULARIA

54

brenuak bazirelagure peninsulan,obrak agertzen diradenborarekilan.

Zernahi pasatu dairan denboretan,akzione tristiakbeti fronteretan;goberniak eztikigure faboretan,bake terriblia dapotentzia otan,estimatzeko lukezeinek bere baitan.

Beldur izan behar dugerlate aundier,etan eztitzen dirazenbait gizon fier;biotzez emanirokonseilu guzier,penarik ez desiraauzoko errier.Yaunak barkatu zuenbere hiltzalier.

Badute inbidiaeta yoleskua,sostengatu nahiakarrazoin flakua;eztezatela ukagauza publikua:Nafarruak galtzen duiru lau legua;bistan eremaitekoori zer pikua!

Nafarruak auzuanezagutzen dina:


57

Nafarruak galtzen dubere terminotikiru legua kanpo,ori gutienik;aski atzeman dutearabez engoitik!Aingeru bat ezpalitzagertu nunbaitik,urrikalmendu gutiorien aldetik.

Fronterizo orieknaturalak dira,balute libertateikusiak tira;nausi ahal balitenekez erretiraguzien protxatzekoentregu baitira:xinurriak bezalairakinak dira.

Lehen ibili diradisputa bilatzen,indarren mediozziren baliatzen;bortizki ari zirengurian manatzen;ala sofritzia'reosoki pena zen;orai erran bezateeia norena zen.

Nola portatu diraespañolekilan?beren numeruarenindarrekilan;menturaz ezpaitutepentsatu sekulan,

BORDEL BERTSULARIA

56

zuzenian eztutemila prudentzia.

Gure Probintzia daEspañako lurra,fronterizo oriekbeti arrangura!Okupazioniabazuten ardura,hunak edo gaistuakemanik burura,kexa presentatziagobernamendura.

Gobernutik gizonakmanatzen zituzten,konpostura asi talehen bezala uzten;guarek ez duguiagarbiki ikusten?Lekuko abitanteknahasten zituzten,titulu errestoriknehon ezpaitzuten.

Gobernietan ereezagutu zutengizon intresatiekzer egiten zuten,nahi zutena baiziketzutela entzuten:nazione guziailusitzen zuten.Ordian sekulako,disputa bazuten.

Opinionia dabi gobernietangauza hunik eztelaintresatietan;


59

beti bere alderanazione fina;ederki zabilatenberen ofizina,siglotikan sigloralimitak aitzina,españolak abiltzenasi ez bagina.

Limiten gainetikanardura disputa,milaka desafioarmak artu eta,kontrariorik gabeek ezin sujeta;inprimerian daukatorduko suieta,ahatziko direlainposible baita.

Auzo hunarendakoesenplu ederra!Lege huna dutelahori gauza klara;azienden mantenukobahutela beharra,gozatu nahi zutenespañol belarra;gisa hortan badutesekulako erra.

Españako belarrazda diferentzia,guk ere desiratzendefendiatzia;Frantziakua zelazer aparentzia!Iretsi nahi zutengure Probintzia,

BORDEL BERTSULARIA

58

Karlos kinto izan daenperadoria,preziski españolengobernadoria;hantik hunat arduradisputa gorria,guzien garbitzekojin da tenoria,konserbatu baituteberen ohoria.

Irugarren Napoleonjarri zen Frantzian,enperadore etanoble puxantzian;fronterak ezarri tuoro deskansian,Jaunak plaza balezabere saetsian!Borondate ori daene biotzian.

Españako erreginaIsabel segunda,aren fama nobliamilaka urrun da;bere arrazoinarensegitzeko hun da;orai haren parekoprintziperik nun da?Gizon abilek ereez dirote konda.

Gure doña IsabelNapoleoneki,tratamendu eder batein dute nobleki,

fronterako disputakikusteareki;


61

gizon inpartzialakarturikan listan,nehon ibili gabe

limiten bisitan,ek arrañatu diradokumenten bistan.

Urruneko sabantakjitearekilan,(inbidia zutenekbazuten aski lan),bi gobernietakoordenarekilan,bertzek pretentsioneriketzuten ekilan;justifikatu zutenBaionako salan.

Arrañamendu horrekzortzi urte ditu,anitzek errain duteeztutela aditu;gure solasa eztaprisaka finitu.Nork bere uñaziakbeharko sofrituzerbait erremediozkentzen ezpaditu.

Iruretan ogoi taemeretzi urtetratamendu oriekasirik badute;geroztik termino batguria an dute,gu afrontu guzienkorrespondiente;errebañak baituguorai konpon bite.

BORDEL BERTSULARIA

60

NAPOLEONEN BERTSUAK(1870)

Napoleon juan delaFrantziatik kanpo!Hari eman dakoteestakuria frango;nausi atera balitzPrusiarendako,etzuten ez guziekabandonatuko.

Napoleon juan deladudarikan ez-ta,ez baitzion bentzituoraiko disputa;pentsaketa egitekotenoria baita,zer irabazi dutehura galdu eta?

Napoleon nola denapal eroria,Frantzia lagundu duenenperadoria!Malurra malur delanun da ohoria?Abandonatu duteberen faboria.

Arribatu zenianbazaine hori Metzen,haren armada guziahuntan desegin zen;inbidiarik bezikez dugu aditzen,gerra frantsesen etabitoria bertzen.


63

etziroketen obrakristauek obeki,separatu dituztenor beriareki.

Orien erregelakoraino zer dionReal Decreto batibegiratu nion;manifestatu gabeez naiteke egon,holako monarkarikez ahal da nehon.Biba Isabel etabiba Napoleon!

BORDEL BERTSULARIA

62

BANKAKO NEXKATUAK(1874)

Mila zortzi ehun etagehiago dena,hiruetan hogoi etaamalau garrena;serioski izan dutnunbaitik ordena,pertsuen paratzekoar dezadan pena.

Pertsuen paratzeraorai abian naiz,suietak nola direninformatu bainiz;yeloskuan bizi delanexka gazte anitz,nik ez nitzazke salapubliko ez balitz.

Publiko da Baigorrinneskatuen solasa,oraino aintzinagoez baladi pasa;sinesteko maneranizan dut abisa,joka aizan direlaadiskide gisa.

Adiskide bezalabehar zuten izan,elgarri mendekatzenez balira aizan;ez da gauza propiasamurtzia plazan,bakotxak bere faltakbeharko tu jasan.


65

Opinionia dubakotxak beria,gisa hortan galtzekoenperadoria,bertzetan ere bazenzerbait larderia,entregatu zelarikharen armeria.

Armak eta gizonakdira entregatu,uroski ez bai diraguziak suntsitu!Egundaino ez dugubertzerik aditu,zonbaiten fantesiakoro galtzen ditu.

..........................

..........................

..........................

..........................gizon aundia frangobazela Parisen,bainan balentriagorikez dugu aditzen.

Napoleon beldurrezemigratu dena,makurrik egin gabe,bai du aski pena;gizon abila etajustua lehena,olaxe paratzen duezuzen dabilena.

BORDEL BERTSULARIA

64

bainan pena guziakezin manifesta;ofiziale hunakbadu errekesta,barnetik eri denasendatzera prest da.

Neskatilla gaztiaketziztela fida,beste desohoratzengaizki ari dira;arropa largo ortanlanyeros baitira,serioski diberti,goizik erretira.

Anitz hunkitzen diraoraiko suietaz,nork eman diro kontuobra guzietaz!Errana den bezala,ni fida niz hortaz,anitz lazo ba delaaita amen faltaz.

Obeditzen ez badaama edo aita,anitz delikatu dagaztearen kreita;besten satisfatziainposible baita,inprudentik ez daikebihotzetik maita.

Gazteak ba dabilamila pentsamentu,geroko segidariegin beza kondu;bakotxak bere kargajasan behar du,


67

Zer erran ez dakitengazte inozentak,punitu behar luzkegure Presidentak;nunbaitik heldu diraholako presentak,guzien yuiatzaledira medisentak.

Medisentzia horiez da ene aldetik,bainan salatariakba dira nunbaitik;behin edo bietanentzun dut engoitik,nexkatuak dabiltzalamutilen ondotik.

Nexkatuak gerlan tamutillak pake,amorante solasadabilate merke;behar bada norbaitekfortuna in diroke,eta beste zonbaiteksekulako neke.

Nexkatuen gerla delaBankako errian,inprimatu behar daTestament Berrian;fortunatu baliraezpatak gerrian,elkar onditzen zutenkolera gorrian.

Koleran zireladudarikan ez da,

BORDEL BERTSULARIA

66

Anitzen galgarri dagure urgulia,hunak ez du nahigaizki ibiltzia;izpirituz goberna,denboraz balia,aisago aziko dubere familia.

Enbidia ori ez dalehenbizikoa,benzitu nahi dutejende ohorezkoa;manifestatzen duteberen yeloskua,halakuak egin diroezkontza freskua.

Gomuzki florian daamodiua dina,orok obe ginukehalaxet bagina;odolaren piztekojiten dan adina,aisa konsola daikeholako xangrina.

Habitura gaistoasanya dakitela,nehon ez dakite pausazonbaiten odola;konsideratu gabebizi dira hola,beren pasioniakezin disimula.


69

penatuko badarenahi du ezkondu.

Ezkondu eta geroanitzak maluros,elgarrekin disputangau eta egun oroz,amodioa diruzez baditake eros,neke da maitatziahastiatuz geroz.

Beste irringarri bategin zuten Bankan,ederrago litekeikustia bakan;neskatuen bataila zenkoleraturikanbiluak eta pildakporroskaturikan.

Geroko lanyerrariez dira behatu,konbeni den bezalanahi dut deklaratu;uroski ez baluztegizonek behiratu,norbeitek behar zuelalarrutik pagatu.

Kuraia izaiteaere ez da aski,nagusi denak baduabantailik aski;konpañian zirenakbadakite naski,soldado huna zelabat partikularzki.

BORDEL BERTSULARIA

68

lurreko abitanteguzien publiko.

Ohore bide zaiokarlisteriari,noblezia dutelagerlaren gidari;batailan segurretiknahi dute ari,garrik formatu gabekabaleriari.

Karlisten usaia daez abantzatzeko,entregu ez badirabatailan artzeko;sasiko alderdiabaliatzen zako,otsuen gazteluraerretiratzeko.

Laborari gaixuaaisa da erori,hobenik egin gabesekulan nehori;sortu giren guziekba dakigu hori,zorrik ez ginuelaKarlos setimori.

Karlosen abantailaknahi tuenak aditu,traidore horiekinfaboriak ba ditu;nazione guziaarruinatu gaitu,lorian bizi ginenez balitz agertu.


71

APEZENAK(1876)

Airea: «Kattalin ttuku, ttuku, Kattalin arina»

Karlosen desira zenEspaiñian nausi,suieten publikatzennahi nuke asi;nola kurritzen baitumontaña eta sasi,ladronkerian baizikez dute ikasi.

Karlos abiatu zensazerdoten lagun,tema ortan direlabadu zonbait egun;guk emanak nun direnez dira ezagun,zer etxeko semiakdotatzen ditugun.

Nahaskerian dabiltzazonbait sazerdote,berak direla kausaez ditugu maite;gizon gaixtua frangokonberti lirote,mintzo diren bezalagoberna balite.

Sazerdotek dioteotoitz egiteko,Karlos benedikatusetimorendako;ladronguari bentahuna eman dako,

BORDEL BERTSULARIA

70

afer tunante batzugure onen jabe,lehen zerbait zutenekorai deuse gabe.

Baliatu direnozerbait engañioz,bakerik etzitakenheien amodioz;errefusarik gabeegonak serios,Jaun aundi egin diregerlaren medioz.

Kanbiatzen asi daKarlosen segida,famaren araberaflakatzen ari da:Frantziarat omen dueraiko salida,segur naiz montañetanez dagola fida.

Finkatu nahi zutenKarlosen legia,ez litake komenierten dun egia;injustuak bai diradena zarkeria,Espaiñiatik ihesierrege nahia.

Nafarrua eta bertzeiru Probintzia,etzuten karri nahiobedientzia;orai obe luketeumiliatzia,ez badute bilatzenesklabo jartzia.


73

Zonbaitendako on daharen agertzia,guri tokatu zaukuanitzen galtzia;arrazoina ezin pasa,hau ezin-bertzia!nagusi den partiabeti sinetsia.

Laborari pobriakderama bizia,lurrarekin borrokadenbora guzia;familiako eskasbere irabazia,apez edo notarihobe da jartzia.

Karlosen defentsorrakjarri ziren teman,oren baten bakerikez dagute eman;erdiak destruitu,beste erdiak ereman,obra onik indutegure erresuman.

Karlosen defentsorrekduten pasionia,guziak ohoinguan,zer anbizionia!Konformatzen asi dagure nazionia,esku onetan delaerrelisionia.

Adinetan aitzinaizanikan ere,egiaz mintzatzekoni ez niz erabe;

BORDEL BERTSULARIA

72

nahi zuten xikanaguzia eginik;ez ahal da nehoreEuropan gizonik,oriek bezain aisaaberastu denik.

Formatu zirenianbataila kanpalak,fite bildu zituztenkarlistek egalak;benedika ditelaarmada legalak,biba Alfonso etaharen jeneralak.

Jaunaren azotiaez bezate etsi,flakatu arterainoez dute sinetsi;igortzen ahal duteEspaiñari goraintzi,sekulan ez dirotegobernurik bentzi.

Nola baita soberaKarlosen botuko,badakit ez nautelagrazian artuko,ni ez niz aintzinagodeusetan sartuko,In aeterno ez dutepar ori pastuko.


75

Karlos damu litakeabandonatzeko,maluroski sortu zengure penatzeko;zer arrazoin ginukeharen maitatzeko,deretxorik ez du taorotan artzeko?

Erruak barna ditujenden maleziak,deusik ez du baliofinaren biziak;lana frango balukeorai justiziak,kastiga balitzatetraidore guziak.

Obraren araberadira informiak,arrauinatu dituztegure eremiak;bai eta galaraziaitamen semiak,piedade gabekogizon infamiak.

Indarra heldu zelagobernamendutik,Karlos ikaratu zenguzien gainetik;erretira egin duahal duen lekutik,trenpian heldu zirenetsaiak ondotik.

Diputazioniapasatu zen lehenik,

BORDEL BERTSULARIA

74

gure yaiatzaliakprest egonen dira;guk egin ongia,bai eta gaizkia,heien araberayuiaturen gira;memento lazgarriakordukoak dira.

Mundu huntako penakdeusikan ez dire,bertzekuen aldianitzalaren pare;urtiak miliunkapasaturik ere,miserikordiarikan ez da batere;zeruko errege,egizu fagore,oro zuri gaude,hortik altxa zaitegure arima gaixodoloratuen jabe.

Andre Dena MariaBirjina garbia,zure laguntzarenbeharrenta gira;zeren ofentsatu dugungure gidaria,zure Seme dibinoeta Jaun aundia;gaiten umilia,denboraz balia,eternidadiazoroitzen bagira,zeruko teakidekiren dira.


77

SORTUZ GEROZ GUZIEK

Sortuz geroz guziekzor dugu hiltzia,deusik ezta guremunduko bizia,kita dezagun berazhemengo auzia,garbiki esaminagure konzientzia;bertze munduan dagure justitzia,azken sententzia,zer ordu tristia,eternidadekopenaren luzia!

Pena hetaraz gerozez da libratzerik,eternidadiakez du finitzerik;zenbat arima gaixohan kondenaturik,sekulan libratzekoez experantxarik!Hetaz oroiturik,gauden doluturik,umiliaturik,etsenplu arturik,noiznahi partitzekolur triste huntarik.

Jaunak igorrien duzerutik galdia,erioa du beremandataria;haren erranez gerozjuaiten ahal gira,

BORDEL BERTSULARIA

76


Nahi balin ba'girahil eta salbatu,artean behar dugudenek konbertitu;bekatu egitekokostuma kitatu,lehen eginetazurrikitan sartu;ez berriz lerratu,ahalaz behiratu,ongi konfesatuhiltziaz oroitu;denbora joan etaez dugu probetxu.

BORDEL BERTSULARIA

78

0Bordel, Bordel bertsularia · zer patriota nahasiak. Holako gerla manera ez ikusirik obe da,...

Documents

Transcript of 0Bordel, Bordel bertsularia · zer patriota nahasiak. Holako gerla manera ez ikusirik obe da,...