1° ESO - Edebe · Web viewLehen lekukotasun idatziei eta XVI. mendeko literaturari buruzko...

Euskara eta Literatura DBH 4Ikasgelako programazioa

Giltza 1


Aurkibidea

1. Sarrera2. Liburuaren eta unitateen egitura3. Helburuak4. Ebaluazio-irizpideak5. Programazioa

Giltza 2


1. SarreraEuskara eta Literaturaren programazio honetan arloko oinarrizko gaitasunak, helburuak, edukiak eta ebaluazio-irizpideak aurkezten dira, unitate didaktikotan sailkatuta eta antolatuta.

Unitate guztietan, ikasketa-prozesuaren urratsei heldu zaie, irizpide hauei jarraituz:

– Gero eta eskakizun maila altuagora jotzen da, ikasleak ezaupide zein estrategia gehiagoz eta landuagoz baliatu beharko baitu planteatzen zaizkion irakaskuntza-ikaskuntza egoerei aurre egiteko.– Eduki berriak eskuratzeko, aurreko ikaspenak finkatu beharra dago.– Edukiak arlo bat baino gehiagorekin erlazionatuta daudenean, ikuspegi orokor eta diziplinarteko batetik lan egiten da, ahalik eta emaitza osoena lortze aldera.– Eduki bakoitza egokiena den ildo didaktikotik jorratzen da, ikasleen inguruari lotuta eta haren aplikagarritasuna agerian jarriz, eduki horiek, azken buruan, esanguratsuak gerta dakizkien.– Garrantzia ematen zaie zehar-lerroei, eta hartara, irakaspenetan txertatzen dira.– Ikasleen garapen unearekin bat datozen arrazoibideak garatzea bilatzen du, eta hizkuntzaren erabileraren gaineko hausnarketak eta azterketak txertatzen ditu.– Ikasleek ikasten dutenari buruzko eta ikasteko erari buruzko gogoeta kritikoa garatzeari berebiziko garrantzia ematen zaio.– Taldea bultzatzen da lanerako zein ikasteko eremu gisa.– Ahozko zein idatzizko hizkuntza lantzen dira, gogoetaren adierazpide argi eta zehatz bilaka daitezen.– Mota desberdineko errefortzu- eta sakontze-jarduerak planteatzen dira, ahalik eta ikasle gehienen beharrei erantzuteko asmoz.– Ebaluazioak alderdi hezitzailea du, bai irakasleari bai ikasleari begira; bai eta eta honetan berariazkoa den alderdi orientatzailea ere.

Giltza 3


2. Liburuaren eta unitateen egitura

Euskara eta Literatura ikasgaiko DBH 4ko liburua honako atal hauek osatzen dute: bederatzi unitate didaktiko, hiru monografiko, oinarrizko gaitasunak lantzeko jarduerak eta ikasleari beharrezkoa zaion informazioa kontsultatzeko baliagarria den eranskina. Unitate didaktiko guztiek ardatzetan antolatutako honako egitura honen bidez daude antolatuta:

— Unitatearen aurkezpena— Irakurgaia— Hizkuntzari buruzko hausnarketa

o Lexikoao Ortografiao Gramatika

— Komunikazioa— Literatura— Laburpena, hizkuntzarekin jolasean eta unitatearen ebaluazioa

Unitate didaktikoen ardatz horietako bakoitzean honako eduki hauek lantzen dira:

— Unitatearen aurkezpena. Unitatearen hasiera eta irakurgaia lotzen dituen irudi erakargarri eta iradokitzaile batek ematen dio hasiera unitateari. Halaber, unitatean zehar landuko diren edukiak, eta ikasleek herdietsi beharreko oinarrizko gaitasunak labur eta zehatz zerrendatuta agertuko dira.

— Irakurgaia. Testu pasarte batek ematen dio hasiera unitateari. Orotariko testuak dira; betiere, ikaslearen irakurzaletasuna bultzatuko dutenak. Bestalde, irakurmenarekin eta ulermenarekin lotutako oinarrizko gaitasunak lantzeko aukera eskaintzen dute.

— Hizkuntzari buruzko hausnarketa. Atal honetan hizkuntzari buruzko hausnarketa egiteko azalpenak eta jarduerak ageri dira, hiru azpiataqletan sailkatuta: lexikoa, ortografia eta gramatika. Bertan, hizkuntza zuzen erabiliz testu zuzenak ekoizteko oinarrizko gaitasunak lantzen dira: hiztegi egoki eta aberatsa erabiltzea, ortografiari dagozkion arauak eta gomendioak kontuan hartuta idaztea, eta morfosintaxiari dagokionez zentzuzkoak eta egokiak diren perpausak eratzea.

— Komunikazioa. Eguneroko bizimoduan erabili ohi diren testu motak aztertu eta idatziko ditugu atal honetan. Gainera, ahozko komunikazioan lagungarriak izango diren zenbait aholku eta jarduera ere proposatzen dira. Hartara, ahozko komunikazioa zein komunikazio idatzia zuzenak, egokiak eta eraginkorrak izan daitezen beharrezkoak diren trebeziak garatzeko oinarrizko gaitasunak landuko dira.

Giltza 4


— Literatura. Ardatz honetan bai literatura-baliabideak, bai literatura-generoak aztertzen dira. Helburu nagusia, literatura-testuen hizkuntzarekiko lehen hurbilpena ahalbidetzea, literatura-testuak irakurriz gozatzea eta norbanakoen identitatea eraikitzeko tresnak eskura jartzea da. Hortaz, literatura-testuak ulertzeko eta sortzeko oinarrizko gaitasunak lantzen dira.

— Laburpena eta unitatearen ebaluazioa. Bi orrialde proposatzen dira zeregin honetarako; batean, unitatean zehar landutako edukien laburpena eta hizkuntzarekin atsegin hartzeko hainbat jolas eskaintzen dira. Bestean, eduki horiek ebaluatzeko jarduerak proposatzen dira.

Hiruhileko bakoitzaren amaieran bi monografiko eskaintzen dira. Lehenengo monografikoan, hizkuntzaren gizarte-dimentsioa kritikoki aztertzeko eta ulertzeko estrategiak lantzen dira. Bigarrenean, ikasprozesuan lagungarriak izango diren zenbait baliabide eskaintzen dira.Norberaren eta besteen hizkuntzen estimuari eta ezagutzari lotutako oinarrizko gaitasunak landuko dira monografiko hauetan. Halaber, hizkuntzaren bidez pentsamendua finkatzeko eta garatzeko erabiltzeko gaitasuna sakonduko da.

Oinarrizko gaitasunak lantzeko jarduerak unitate bakoitzeko ardatzaren arabera daude egituraturatuta. Horien helburua unitate bakoitzeko ardatz bakoitzean landutako oinarrizko gaitasunak erdiesten lagunduko duten jarduerak eskaintzea da.

Giltza 5


3. Ebaluazio-irizpideak

1. Ahozko eta ikus-entzunezko testuak ulertzea, bai ikasle-esperientzietatik hurbil dauden gizarte-eremuei buruzkoak, bai bizitza akademikoari buruzkoak; zehazki, arreta berezia jarriko da narrazio, azalpen labur, jarraibide, argibide eta elkarrizketetan. Horrela, ikaskuntza-zereginak beteko dira, eta, informazio zehatzak hautemateaz gainera, azterketa gidatua egiteko argibideak jarraituko dira.

2. Ikasleen esperientziatik hurbil dauden gizarte-eremuetako eta bizitza akademikoko testu idatzien esanahia ulertzea, eta narrazio- nahiz azalpen-testuetan (deskripziozkoak eta sekuentzialak) arreta berezia jartzea; horretarako, testu zatiak eta informazio eta datu garrantzitsuak identifikatu eta horietan azterketa egiteko emandako argibideak jarraituko dira.

3. Jarduera akademikoarekin lotutako gaiei edo gertakari interesgarriei buruz ahozko aurkezpen errazak, argiak eta ongi egituratuak egitea; horiek aurrez prestatu beharko dira, eta, gainera, ikus-entzunezko baliabideen eta IKT teknologien laguntza baliatu ahal izango da.

4. Ikasgelako elkarrizketetan parte-hartze aktiboa eta egokia izatea, ikasteko eta gizarte-harremanak bultzatzeko, eta lankidetzarako jarrera positiboa agertzea. 5. Hainbat generotako testu idatziak sortzea (gertaera-narrazioak, ideia- eta kontzeptu-aurkezpenak, jarraibideak eta argumentuak); horretarako, plangintza-prozedurak erabiliko dira, eta, horrez gainera, egokitasunkoherentzia, kohesio eta zuzentasun egokia izango da.

6. Hainbat generotako testu idatzien eta ikus-entzunezko testuen (narrazioak eta azalpen deskriptiboak) eduki osoa ahoz eta idatziz laburtzea, eta horiei buruzko irakurketa hausnartua egitea.

7. Soziolinguistikako oinarrizko ezagutzak erabiliz, Euskal Herriko errealitate elebiduna interpretatzea.

8. Euskal kulturaren transmisioan eta sormenean nahiz euskararen normalizazio-prozesuan parte hartzea eta hizkuntza hori ohiko komunikazio-egoeretan erabiltzea.

9. Oinarrizko ezagutza soziolinguistikoak erabiliz, hizkuntza-

Giltza 6


errealitateen aniztasunaz kontzientziatzea.

10. Hizkuntza-elementu ugari oinarri hartuta, formulazio egokia aukeratzea, erregistro formalean eta lagunarteko erregistroan argitasunez eta kortesiaz jarduteko; hau da, egoeraren eta bertan parte hartzen duen pertsonaren edo pertsonen arabera egokia dena.

11. Hizkuntzen erabilera-sistemari eta -arauei buruz hausnartzea, testuak, enuntziatuak eta hitzak alderatuz eta aldatuz, eta ezagutza horiek ulermen-arazoak konpontzeko nahiz testuak autonomiaz idazteko eta berrikusteko baliatzea.

12. Oinarrizko hizkuntza-terminologia ezagutzea —bi hizkuntzetan erabilgarria dena— eta erabilerari buruzko hausnarketa-jardueretan baliatzea.

13. Informazio-teknologiak gero eta autonomia handiagoz erabiltzea, eskola-jarduerako premiei erantzuteko behar duen informazioa bilatzeko, hautatzeko eta prozesatzeko.

14. Norberaren ikaskuntza nahiz besteena ebaluatzen (autoebaluazioa eta koebaluazioa) parte hartze aktiboa izatea, eta hizkuntzak ikasteko eta erabiltzeko norberak duen gaitasunean konfiantza izatea.

15. Literaturan dituen ezagutzak baliatuz, testu laburrak edo literatura-lanetako testu zatiak ulertzea.

16. Hainbat generotan, literatura-asmoko ahozko testuak eta testu idatziak sortzea (paperean nahiz euskarri digitalean); horretarako, ikasgelan irakurri eta landutako literatura-testu bat hartuko da eredu, edo, bestela, testu horietan aldaketak egingo dira.

17. Euskal literaturako ahozko adierazpen eta baliabide erretorikoak ezagutzea eta erabiltzea, bai norberaren kultura-identitatea eraikitzeko eta oinordetzan jasotako ondarea transmititzeko, bai norberaren ahozko komunikazioko baliabideak aberasteko.

18. Luzera jakin bateko irakurketa-zatiei edo adin horretarako egokiak diren lanei buruz norberak duen iritzia ematea, eta, aurrez landutako irizpideetan oinarrituta, arrazoitzea.

19. Literaturaz baliatzea gozatzeko, mundua ezagutzeko eta norberaren identitate pertsonala, kulturala eta soziala eraikitzeko.

Giltza 7


Giltza 8


5. Programazioa

Euskara eta literatura alorreko edukiak 9 unitatetan eta 3 monografikoetan banatzen dira.

1. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia. Herritartasuna eta Giza Eskubideak

Helburu didaktikoak Boluntarioen langintzari buruzko nobelak irakurtzeko interesa sentitzea,

GKEen lana balioesteko. Balioen eremu semantikoa zabaltzea eta atsotitzen erabilera areagotzea. Hiztegia zuzen erabiltzearen garrantziaz ohartzea. Helburuzko perpausak bereiztea eta berridaztea. Aginterako aditzak egoki

erabiltzea. Argudio-testuen egitura eta ezaugarriak identifikatzea, eta argudio-testuak

idazteko lehen urratsak ematea. Euskaldunen eta euskararen jatorriaren berri izatea. XVI. mendeko euskal literatura gaingiroki ezagutzea, batik bat lehen

liburu inprimatuen izenak.

Oinarrizko gaitasunak Atsotitzen inguruan hausnartzea, eta horien erabileraren bitartez hizkera

aberastea, hiztegia ondo erabiltzea, eta helburuzko perpausak identifikatzea eta berridaztea.

Argudio-testuak aztertzea, motak identifikatzea eta horiei dagozkien hizkuntza-baliabideez jabetzea.

Euskaldunen jatorriaren inguruko teoriak ezagutzea. Euskararen lehen lekukotasun idatzietara hurbiltzea, eta XVI. mendean

sortutako euskal literatura ulertzea eta baloratzea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Atsotitzak. Hiztegia: ezaugarriak. Adberbioaren ordezko mendeko perpausak: helburuzko perpausak. Aditza: Agintera (Nor eta Nor-Nori). Argudiatzea. Euskaldunen jatorria. Euskararen jatorria: lehen lekukotasun idatziak. Lehen lekukotasun idatziak.

Giltza 9


Bernart Etxepare, Joanes Leizarraga eta Joan Perez Lazarraga.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Jordi Sierra i Fabra idazlearen Zeruko ateetan deika nobelaren pasarte

batzuk irakurtzea. Ulermena: Bonbaiko kontrasteek protagonistari sortzen dizkioten

sentimenduak identifikatzea. Adierazpena: Testuko hitz sinonimoak identifikatzea eta esaldi batzuen

esanahia azaltzea. Hausnarketa: Edozein egoerak zerbait ikasteko aukera ematen duela

konturatzea. Sorkuntza: Konparazio baten esanahia beste esaldi baten bidez

adieraztea. Balioei buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Atsotitzen alderdi denotatiboa eta konnotatiboa bereiztea. Hiztegi motak bereiztea. Hiztegiko laburdura eta ikurren esanahia identifikatzea. Helburuzko menderagailuak identifikatzea. Helburuzko perpausak eratzea. Aginterako aditzak zuzen erabiltzea. Argudio-testuen egitura eta hizkuntza-baliabideak identifikatzea. Argudio-testuak sortzea. XVI. mendeko zenbait obra eta horien ezaugarri orokorrak

identifikatzea.

Balioak Atsotitzak ikasteko interesa agertzea. Hiztegiak kontsulta-iturri gisa duen balioaz ohartzea. Argudioen egokitasunaz hausnartzea. XVI. mendeko euskal literaturaren balioa estimatzea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. GKEei buruzko ezagutza neurtu eta horrelakoetan parte hartzeko prest

egongo liratekeen galdetu. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Bonbai hirian dauden kontrasteez ohartu eta horrek

protagonistarengan duen eragina aztertu. Adierazpena: Hitz jakin batzuen sinonimoak testuan bilatu. Esaldi

batzuen esanahia zehaztu. Hausnarketa: Kontakizunaren hasierako aipuaz gogoeta egin. Sorkuntza: Testuko esaldi baten esanahia azaldu eta beste modu batera

adierazi. Esapideak dagozkien balioekin lotu. Aurkako balioak eman. Atsotitzen

hasierak eta bukaerak lotu. Balio hitzetik eratorritako hitzak esaldietan sartu. Balio batzuen sinonimoak bilatu. Hitzak osatu. Bertutea bere definizioarekin lotu. Esaldiak dagozkion hitzarekin osatu.

Errimadun atsotitzak emandako hitzekin lotu. Atsotitzen bi atalak lotu. Atsotitzen adiera zuzena aukeratu. Atsotitzen esanahia azaldu.

Giltza 10


Informazio jakin batzuk non bilatu azaldu. Laburduren esanahia azaldu. Aditz batzuen erregimena hiztegian bilatu.

Hiztegiko laburdura-zerrenda aztertu. Hiztegian esku hitza bilatu eta galderei erantzun. Lokuzioak hiztegian bilatu. Zenbait euskalkitako hitzak hiztegian bilatu eta taulan kokatu. Hitzak jakintzagaiarekin lotu. Hitz batzuen ordain hobetsiak eman.

Helburuzko perpausak azpimarratu. Emandako egiturekin perpausak sortu. Helburuzko perpausak berridatzi subjuntiboko aditzak erabiliz eta emandako menderagailuak erabiliz. Akatsak zuzendu. Helburuzko esaldiak hiru modutara berridatzi.

Perpaus batzuek zer adierazten duten esan. Aginterako aditz batzuk jokatuak ala jokatugabeak diren esan. Aginduak subjuntiboan eman. Pertsona gramatikala esan. Aditz zuzena aukeratu. Pertsonak eta aditzak lotu. Aditz egokia aukeratu eta hutsuneak bete.

Zuzendariarentzako gutun bat irakurri, atalak bereizi eta bertan agertzen diren ezaugarriak aipatu. Ideia bat aukeratuta argudioa idatzi. Iragarki baterako eslogana idatzi. Klima-aldaketari buruzko debatea prestatu.

Euskararen jatorriari buruzko teorien inguruko galderei erantzun. Lehen lekukotasun idatziei eta XVI. mendeko literaturari buruzko

galderei erantzun. Hitz batzuen gaur eguneko ordainak eman. Bi testu irakurri, eta autorea eta gaia zehaztu, erantzuna arrazoituz. Etxepareren Kontrapas poema irakurri, eta poeman kantatzen dena adierazten saiatu.

Ebaluazio-jarduerak Esaera zaharren definizioa eman eta bi esaeraren esanahia azaldu.

Atsotitz batzuen esanahi denotatiboa eta konnotatiboa azaldu. Hiztegiak zerrendatu informazioaren arabera. Hitz batzuen laburdurak

idatzi. Helburuzko perpausak berridatzi. Emandako egiturei jarraiki,

helburuzko perpausak sortu. Aginterako aditzak identifikatu eta zer motatakoak diren esan.

Aginterako perpausak sortu. XVI. mendeko euskal literaturari buruzko galderei erantzun. Etxeparek

eta Leizarragak dituzten ezaugarri berdintsuak eta desberdintasunak aipatu.

Giltza 11


2. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Biologia eta Geologia. Gizarte Zientziak,Geografia eta Historia.

Helburu didaktikoak Kontakizun laburrak irakurtzeko jakin-mina piztea, eta irakurzaletasuna

sustatzea. Geomorfologiaren eremu semantikoa zabaltzea eta atsotitzen sailkapena

ezagutzea. Gaztelaniaren eraginez determinatzaileak erabiltzean egiten diren

akatsez konturatzea. Kausazko perpausak bereiztea eta berridaztea. Aginterako aditzak zuzen

erabiltzea. Txostenen ezaugarriak identifikatzea eta txosten errazak idazten hastea. Atzerritarrek euskaldunei buruz historian zehar emandako

lekukotasunen berri izatea. XVII. mendeko euskal literatura orohar ezagutzea, bereziki Iparraldeko

loraldia.

Oinarrizko gaitasunak Atsotitzen bitartez adierazpena aberastea, -a eta bat zuzen idaztea eta

erabiltzea, eta kausazko perpausak identifikatzea eta berridaztea. Gai jakin bati buruzko informazioa ematea txostenak osatzeko

elementuak kontuan hartuz. Euskaldunei buruz atzerritarrek egindako aipamenak ezagutzea, eta

euskara errespetatzea eta balioestea. XVII. mendean Iparraldean sortutako testu batzuk irakurtzea, literatura

kulturaren oinarrizko atal gisa balioetsiz.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Atsotitzen gaiak. -a eta bat determinatzaileak. Adberbioen ordezko mendeko perpausak: kausazko perpausak. Aditza: Agintera (Nor-nork eta Nor-nori-nork). Txostena. Sarako Eskola, Axular, Ziburuko Etxeberria, Oihenart eta Tartas.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Katherine Mansfield idazlearen Badian kontakizunaren pasarte bat

irakurtzea. Ulermena: Irakurgaiko elementuak eta haien nolakotasunak lotzea.

Giltza 12


Adierazpena: Testuko esamolde batzuen esanahia zehaztea, hitz batzuen sinonimoak bilatzea eta hitz jakin batzuk testuan txertatzea.

Hausnarketa: Beldurraren eraginez izandako bizipenak kontatzea. Sorkuntza: Testuingurua emanda, paisaia baten deskribapena idaztea. Geomorfologiari buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Atsotitzen sailkapena ezagutzea. -a eta bat determinatzaileen erabilera bereiztea. Kausazko menderagailuak identifikatzea. Kausazko perpausak eratzea. Aginterako aditzak zuzen erabiltzea. Txostenen egitura eta hizkera identifikatzea. Txostenak idaztea. Euskaldunei buruzko testigantzak: Estrabon, Picard, Hugo eta

Abercronbie. Euskaldunei buruzko aipamen batzuk aztertzea. XVII. mendeko zenbait obra eta horien ezaugarri orokorrak

identifikatzea.

Balioak Atsotitzek eguneroko hizkera janzteko balioaz konturatzea. Gaztelaniaren eraginez egindako akatsak zuzentzen ahalegintzea. Txostenetan bibliografia aipatzeko premiaz konturatzea. Aurrejuzkuak direla-eta sen kritikoa agertzea. XVII. mendeko euskal literaturaren sendotasuna baloratzea.

Jarduerak

Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Paisaiei buruzko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Elementuak eta nolakotasunak lotu, eta testuari buruzko

galderari erantzun. Adierazpena: Esamoldeen esanahia bilatu. Hitz jakin batzuen sinonimoak

testuan bilatu eta deskribapena osatu emandako hitzak sartuz. Hausnarketa: Irudipenen bat asmatu eta hari buruz idatzi. Sorkuntza: Naturan bizi izandako esperientziak eskutitz batean kontatu. Geomorfologiaren elementuen izenak letra-zopan bilatu. Morfologiako

hitz batzuen esanahia identifikatu eta definizioak eman. Hitz jakin batzuekin perpausak osatu. Sinonimoak lotu eta perpausak osatzeko erabili. Gure inguruko geomorfologiako elementuei buruzko galderei erantzun eta paraje bat deskribatu.

Atsotitzak gaika sailkatu eta, esanahiaren arabera, atsotitz egokiak aukeratu.

Bat edo -a egoki erabiltzeko galderei erantzun. Oker idatzitako bat edo -a zuzendu. Argazki bat deskribatu, bat eta -a ondo erabiliz. Testu bateko bat guztiak inguratu eta oker daudenak zuzendu.

Kausazko perpausak azpimarratu eta menderagailuak inguratu. Perpausak lotu. Kausazko perpausak era jokatuan jarri. Egitura jakinekin perpausak idatzi. Perpausak berridatzi eta, parentesi arteko informazioa baliatuz, galderei erantzun.

Giltza 13


Pertsonak eta aditzak lotu. Aginterako formak eman. Aginduak osatu. Aditz egokiak aukeratu. Perpausak osatu. Testuko zeharkako aginduak azpimarratu eta agindu zuzen bihurtu. Perpausak idatzi. Aginduak estilo zuzenean eman. Okerrak zuzendu. Aginterako zortzi adizki letra-zopan bilatu.

Osasunari buruzko txostena irakurri eta galderei erantzun. Txosten baten aurkibideari dagozkion atalak irakurri eta ordenatu. Emandako gai batzuen artean bat aukeratu eta txostena idatzi. Txostena ikaskideen aurrean irakurri. Aipu bibliografikoak zuzendu. Txosten bat idatzi.

Atzerritarrek euskaldunen gainean dituzten iritzi eta aipamenei buruzko hainbat esaldi egia ala gezurra diren esan. Testuei buruzko galderei erantzun.

XVII. mendeko literaturari buruzko adierazpenak egia ala gezurra diren esan. Garaiko testu bat irakurri, eta galderei erantzun. Axularren testu bat irakurri eta euskara batuan eman. Oihenarten atsotitz batzuen esanahia ikaskideekin komentatu.

Ebaluzio-jarduerak Atsotitz batzuen esanahia azaldu. Atsotitzen bi zatiak lotu. bat edo –a erabiliz esaldiak osatu. Determinatzailea oker duten esaldi

batzuk zuzendu. Kausazko perpausak sortu emandako informazioan oinarrituta. Kausazko

perpausak berridatzi menderagailu jakin batzuekin. Esaldiak sortu aginterako formak baliatuz. Tartasen testu bat irakurri eta aztertu.

Giltza 14


3. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Herritartasuna eta Giza Eskubideak. Teknologia. Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia

Helburu didaktikoak Bikote-harremanen inguruko ipuinak irakurtzeko gogoa eragitea,

norberaren sentimenduen ispilu izan litezkeenez gero. Altzarien eremu semantikoa zabaltzea eta, hitz-eratorpenaren bidez,

hitzak sortzea. Bukaerako -a dela -eta zalantzagarriak gertatzen diren hitzak zein diren

jabetzea. Ondoriozko perpausak bereiztea eta berridaztea. Aditz trinkoak taxuz

erabiltzea. SMS, posta elektroniko eta bideokonferentzien ezaugarriak identifikatzea

eta eguneroko bizimoduan erabiltzea, hala behar denean. Hizkuntza gutxituen garrantziaz kontzientzia hartzea. XVIII. mendeko euskal literaturaren ikuspegi orokorra hartzea, batez ere

antzerkia eta gipuzkera eta bizkaiera literarioa.

Oinarrizko gaitasunak

Hitz eratorriak ezagutzea eta identifikatzea, -a itsatsia duten hitzak zein diren jakitea eta hiztegi zuzenak erabiltzea, eta ondorio-perpausak identifikatzea, sortzea eta berridaztea.

Komunikazioaren teknologia berria ezagutzea. Hizkuntzen garrantziaz jabetzea, eta hizkuntzak errespetatzea eta

balioestea. XVIII. mendean Hegoaldean izandako loraldiaren berri izatea, ulertzea eta

balioestea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Hitz-eratorpena. -a itsatsidun hitzak. -a itsatsidun hitzen eratorpena, deklinabidea eta elkarketa. Adberbioen ordezko mendeko perpausak: ondoriozko perpausak. Aditz trinkoak. SMSa, posta elektronikoa eta bideokonferentzia. Hizkuntzen garrantzia, egoera eta biziraupena. XVIII. mendeko antzerkia: Barrutia eta Munibe. Bizkaiera literarioa: Mogel eta Añibarro. Apologistak: Larramendi, Kardaberaz eta Mendiburu.

Giltza 15


Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Uxue Alberdi idazlearen Aulki bat elurretan liburuko Sandra ipuina

irakurtzea. Ulermena: Irakurgaiko pertsonaien harremanaren gorabeherak azaltzea. Adierazpena: Testuko hitz batzuen sinonimoak bilatzea, hainbat esamolde

azaltzea, eta lo hitzarekin hitzak sortu eta horien adierak azaltzea. Hausnarketa: Testuko bikotearen komunikazio-arazoak aztertzea. Sorkuntza: Jeloskortasun, mesfidantza eta haserreari buruzko esaldiak

idaztea. Altzariei buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Atzizki txikigarri, handigarri eta mespretxuzkoak identifikatzea. -a berezkoa duten hitzak zuzen deklinatzea. Ondoriozko menderagailuak identifikatzea. Ondoriozko perpausak eratzea. Aditz trinkoak zuzen erabiltzea. Informazio eta teknologia berrien ezaugarriak identifikatzea. XVIII. mendeko zenbait obra eta horien ezaugarri orokorrak

identifikatzea.

Balioak Lexikoa zabaltzeko gogoa erakustea. Komunikabide modernoek eguneroko jardunerako laguntza gisa

balioestea. Desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzei buruz gogoeta egitea. XVIII. mendeko euskal literaturaren aniztasuna aintzatestea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Jeloskortasunaren inguruko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahiak kontsultatu. Ulermena: Galderei erantzun, eta esaldi baten adiera argitu. Adierazpena: Testuko hitz batzuen sinonimoak lortu. Hainbat

esamolderen esanahiak azaldu eta lo hitzari atzizkiak edo hitzak lotu adiera desberdinak lortzeko.

Hausnarketa: Testuko pasarte bat hartuta, protagonisten arteko komunikazio desegokia aztertu.

Sorkuntza: Testuan jeloskortasunarekin erlazionatutako esaldiak bilatu, eta adiskidantza eta konfiantza adierazten dutenak asmatu.

Altzarien izenak letra-zopan bilatu. Lekuz kanpo dauden hitzak identifikatu. Altzariekin zerikusia duten esamoldeak parekatu. Hutsuneak bete. Altzariekin edo altzariak imitatuz egiten diren dantza eta jolasen izenak osatu. Altzariak sailkatu erabileraren arabera. Mahai hitzarekin hitz elkartuak sortu.

Zenbait hitzen lexemak eta morfemak bereizi eta sailkatu. Hitzak eta atzizkiak lotu. Hutsuneak bete.

-a itsatsidun hitzak zuzendu. Bikote bakoitzean zuzena aukeratu eta erantzuna arrazoitu. Bi sintagmaren artean zer desberdintasun dagoen

Giltza 16


adierazi. Taula osatu, deklinabide-atzizki egokiekin. Esaldiak berridatzi, hitz elkartuak sortuz.

Ondoriozko perpausak azpimarratu, eta osagaiak seinalatu. Perpaus nagusiak eta ondoriozkoak lotu. Ondoriozko perpausak berridatzi. Perpausak lotu. Perpausak amaitu, sortu eta zuzendu.

Aditz trinkoen erroak azpimarratu. Oraina eta iragana lotu. Sintagma aldatuz, esaldiak berridatzi. Aditz trinko jakinekin esaldiak egin eta, ondoren, lehenaldian jarri. Aditz trinkoen aldia, pertsona eta pluralgilea aztertu. Aditz egokia aukeratuta, taula eta hutsuneak bete. Testu bateko hutsuneak bete emandako aditz trinkoekin.

Komunikazio-egoera jakin batzuetarako IKT mota adierazi. Komunikabide tradizionalak eta berriak alderatu. SMSen hiztegiaren laguntzaz, mezua idatzi. Posta elektroniko bat zuzendu. Agurrak sailkatu formaltasunaren arabera. e-posta formala eta informala idatzi. Bideokonferentzia bat entzun.

Hilik edo arriskuan dauden hizkuntzei buruzko galderei erantzun. Erronkarierari buruzko informazioa bilatu.

XVII. mendeko euskal literaturari buruzko galderari erantzun. Bi idazleri buruzko informazioa bilatu. Testu bat irakurri, eta egilea, generoa eta berezitasunak adierazi. Kardaberazen testu zati bat irakurri eta zer defendatzen zuen adierazi. Mogelen testu zati bat irakurri, eta liburuaren izenburua eta helburua adierazi adibideen bitartez.

Ebaluazio-jarduerak Atzizki batzuen bina adibide eman. Hitz eratorri batzuen definizioak

idatzi. -a berezkoa duten hitzak sailkatu. Ondoriozko lokailu jakinekin esaldiak sortu. Mendeko perpaus batzuei

dagozkien perpaus nagusiak idatzi. Zenbait esaldi lehenaldian idatzi. Aditz trinko jakin batzuekin esaldiak

asmatu, eta aditzen ezaugarriak esan. Barrutia eta Muniberen arteko antzekotasunak eta desberdintasunak aipatu.

Larramendiri buruzko azalpena eman. Mogelen testu bat irakurri eta aztertu.

Giltza 17


1. MONOGRAFIKOA

Denbora: 5 ordu

Diziplinartekotasuna: Teknologia. Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia. Biologia eta Geologia

Helburu didaktikoak Testuak aztertzeko tekniken berri izatea. Edukiak grafikoki adierazteko erak erabiltzea eta eskaintzen dituzten

abantailez ohartzea. Narrazio-testuen iruzkinak egiteko beharrezkoak diren trebetasunak

garatzea.

Oinarrizko gaitasunak Testuak aztertzeko teknikak: Testuak aztertzeko teknikak bereiztea, jarraitu

beharreko pausoei erreparatzea, eta egin beharreko azterketarako egokiena den eskema mota hautatzea.

Testu-iruzkina: Narrazio-testuak ulertzea eta aztertzea testuok osatzen dituzten elementuei arreta jarriz, eta formaz nahiz edukiz balioestea.

EdukiakKontzeptuak

Testuak aztertzeko teknikak. Testuen adierazpen grafikoak: diagrama, koadro sinoptikoa eta kontzeptu-

mapa. Narrazio-testuen iruzkina.

Prozedurak Testu bat eta horren eskema aztertzea. Testu bat irakurtzea, azpimarratzea eta berridaztea. Egilea eta testuingurua zehaztea. Testuaren gaia eta egitura aztertzea. Elementuak eta estiloa identifikatzea. Testu-iruzkina era ordenatu eta koherentean idaztea.

Balioak Ikasteko gaitasunaean konfiantza izatea. Narrazio-testuen iruzkinak egiteko gustua sendotzea.

Jarduerak Arrokei buruzko testu bat eta testuari dagokion eskema irakurri, eta arretaz

aztertu ondoren, galderei erantzun argudioak emanez: zer eskema mota erabili den eta zer beste eskema erabil litekeen.

Giltza 18


Biologia arloko testua emanda, jarduerak egin: testuaren azaleko irakurketa egin, hitz ezezagunak azpimarratu eta hiztegian bilatu, eta amaitzeko, eskema mota aukeratuta, testua berridatzi.

Arantxa Urretabizkaiaren Koaderno gorria nobelaren pasarte bat irakurri, eta iruzkina aztertu.

Iban Zalduaren Itzalak ipuin-liburuko pasarte bat irakurri, eta galderei erantzunez iruzkina osatu. Ondoren, Unai Elorriagaren SPrako tranbia nobelaren pasarte baten iruzkina egin.

.

Ebaluazio-jarduerak Testuak aztertzeko teknikak eta horien definizioak lotu. Narrazio-testu

baten iruzkina egin.

Giltza 19


4. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Herritartasuna eta Giza Eskubideak. Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia. Plastika eta Ikusizkoen Hezkuntza

Helburu didaktikoak Oroitzapenak kontatzen dituzten nobelak irakurtzea, beste garai batzuetako

ohiturak ezagutzeko. Zinemaren eremu semantikoa zabaltzea, eta hiztegia aberastea, hitz-

eratorpenaren bidez. Zenbatzaile batzuen erabilera okerraz ohartzea. Perpaus kontzesiboak bereiztea eta berridaztea. Perifrasiak eta moduzko

partikulak egoki erabiltzea. Zinema-gidoien ezaugarriak identifikatzea eta gidoiak idazteko lehen

urratsak ematea. Euskararen transmisiorako familiak duen zereginaz ohartzea. XIX. mendeko euskal idazle nagusien berri izatea, eta bakoitza genero

batekin erlazionatzea.

Oinarrizko gaitasunak Zinemari buruzko lexikoa aberastea, bat eta batzuk eta hiru eta lau hitzak

eraz deklinatzea eta zuzen idaztea, eta perpaus kontzesiboak identifikatzea. Zine-gidoiak prestatzea, ikus-entzunezko lengoaiaren zenbait elementu

kontuan izanik. Euskarak bizirik irauteko, transmisioak zer garrantzi duen jabetzea. XIX. mendeko antzerkia, lirika eta narratiba erromantikoak irakurtzea eta

balioestea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Kopuruak eta koloreak adierazteko atzizkiak. Bat eta batzuk determinatzaileak. Hiru eta lau zenbatzaileak. Bat/batzuk, hiru/lau determinatzaile-zenbatzaileen deklinabidea. Adberbioen ordezko mendeko perpausak: kontzesiboak. Perifrasiak. Moduzko partikulak. Zinema-gidoia. Euskararen transmisioa. XIX. mendeko literatura: Erromantizismoa. Antzerkia: Soroa eta Altzaga. Lirika: Etxahun, Elizanburu, Bilintx eta Iparragirre. Narratiba: Txomin Agirre.

Giltza 20


Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Joseba Sarrionandiaren Lagun izoztua nobelaren pasarte batzuk irakurtzea. Ulermena: Irakurgaiko ideia nagusiak eta kontatzen den filma ulertzea. Adierazpena: Testuko estilo-baliabideen esanahia azaltzea. Hausnarketa: Ikusleen eskubideez eta betebeharrez gogoeta egitea. Sorkuntza: Ikusitako film baten laburpena egitea. Zinemari buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Kopuruak eta koloreaka adierazten dituzten atzizkiak identifikatzea. Bat/batzuk, hiru/lau determintzaileak zeuzen deklinatzea. Perifrasi nagusiak bereiztea. Moduzko partikula garrantzitsuenak identifikatzea. Menderagailu kontzesiboak eratzea. Agintera zuzen erabiltzea. Zinema-gidoiaren ezaugarriak eta prozesua identifikatzea. Gidoi teknikoa eta gidoi literarioa bereiztea. Zinema-gidoi laburrak idaztea. XIX. mendeko euskal literaturaren berritasuna onartzea Europaren

testuinguruan.

Balioak Hiztegia ugaritzeko ahalegina. Zinemaren balio estetiko eta dokumentala estimatzea. Euskararen transmisioan familiak duen garrantziari buruz hausnartzea. XIX. mendeko euskal literaturaren berritasuna onartzea Europaren

testuinguruan.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Gaiari buruzko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Istorioaren gaineko galderei erantzun, eta Oesteko filmei

dagozkien elementuak identifikatu. Adierazpena: Esaldi batzuetan erabilitako estilo-baliabideak identifikatu. Hausnarketa: Proposaturiko gaiari buruz hausnartu. Sorkuntza: Film bateko gertaeren eta pertsonaien deskribapena egin. Zinemaren inguruko hitzak baliatuz, testua osatu. Zinemaren hiztegiaren

atzerriko hitzak beren definizioekin lotu. Zinemaren planoak definitu. Zinema-generoen izenak osatu eta filmekin lotu. Hitz jakinekin perpausak osatu. Zinemari buruzko galderei erantzun.

Parentesi arteko hitzari atzizkia jarriz, esaldiak osatu. Zenbait atzizkidun hitzen adibideak eman. Lekuz kanpo dagoen hitza identifikatu. Azpimarratuta dagoena atzizkidun hitzez ordezkatu.

Forma zuzena aukeratu. Esaldietako okerrak zuzendu. Aukera zuzena markatu. Hutsuneak bete, deklinabide-atzizki egokiekin.

Akatsak zuzendu. Perpaus kontzesiboak azpimarratu eta menderagailuak inguratu. Perpausak

lotu. Baiezko perpausak ezezkoan eman, eta alderantziz. Akatsak zuzendu. Perpaus kontzesiboak amaitu. Perpaus kontzesiboak asmatu.

Giltza 21


Esaldiak osatu perifrasiekin. Akatsak zuzendu. Partikula egokiak aukeratu. Perpausak berridatzi. Bi perpausen arteko desberdintasuna azaldu.

Zinemari buruzko galderei erantzun. Zinemako kontzeptuak definitu. Argazkiei begiratuta, planoak identifikatu. Soinuak eta haiek egiteko prozesuak lotu. Gidoi bat irakurri eta galderei erantzun. Emandako jarraibideak kontuan hartuz, zinema gidoi laburra sortu.

Norberaren familiari buruzko galderei erantzun, betiere euskararekin erlazionatuta. Artzek euskararen iraupenari buruz esandakoaz hausnartu.

XIX. mendeko literaturari buruzko galderei erantzun. Olerki baten zatia irakurri eta galderei erantzun. Etxahun eta Bilintx olerkariei buruzko datuak bilatu. Bi olerki irakurri, eta egileak eta gaiak zehaztu. Iparragirreren Adio Euskal Herriari olerkiaren zati bat irakurri, eta zer molde eta zer gai erabili zituen zehaztu. Agirreren Kresala liburuaren testu zatia irakurri eta galderei erantzun.

Ebaluazio-jarduerak Kopurua edo kolorea adierazten dituzten atzizkidun hitzekin esaldiak

osatu. Bat eta batzuk egoki deklinatuz hutsuneak bete. Bat eta batzuk txarto

deklinatutako esaldietako okerrak zuzendu. Perpaus kontzesiboak hiru modutara berridatzi eta emandako

menderagailu kontzesiboekin perpausak lotu. Perpausak osatu emandako aditz perifrastikoak erabiliz. Perpausak idatzi moduzko partikulak erabiliz. XIX. mendeko literaturari buruzko eskema osatu. Etxahunen poema bat batuaz idatzi eta galderei erantzun.

Giltza 22


5. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Herritartasuna eta Giza Eskubideak. Atzerriko hizkuntza. Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia

Helburu didaktikoak Ipuinak irakurtzea eta balioestea, eguneroko egoera korapilotsuei umorez

begiratzeko. Aisiaren eremu semantikoa zabaltzea, eta interjekzioak ahoz nahiz idatziz

erabiltzea. Maileguak zuzen idaztearen garrantziaz jabetzea. Emendiozko lokailuak eta lokailu hautakariak identifikatzea eta bereiztea.

Zenbait aditzen erregimen berezia menderatzea. Eskabide-orriaren ezaugarriak identifikatzea eta eskabide-orriak zehatz

betetzen ikastea. Euskarazko irakaskuntzaren ibilbide historikoaren berri izatea. Gerraurreko olerkaritzaren ezaugarriak eta poeta nagusiak izendatzea, eta

haien poemak irakurriz plazer hartzea.

Oinarrizko gaitasunak Interjekzioak identifikatzea eta hizkeran bizitasuna emateko erabiltzea,

maileguak zuzen idaztea, eta testu mailako loturak eta zenbait aditz bereziren erregimena ezagutzea eta egoki erabiltzea.

Eskabide-orriak behar bezala osatzea eta betetzea. Euskal eskolen bilakaeraz eta garrantziaz jabetzea. XX. mendeko gerraurreko olerkaritzaren berri izatea, ulertzea eta

balioestea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Interjekzioak. Maileguen idazkera. Lokailuak: testu-mailako loturak. Emendiozko lokailuak. Lokailu hautakariak. Erregimen bereziko aditzak. Eskabide-orria. Euskal eskolen bilakaera. XX. mende hasierako olerkigintza: Arrese, Satarka eta Jautarkol. Pizkundeko olerkaritza: Orixe, Lizardi eta Lauaxeta.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea.

Giltza 23


Jon Arretxeren Ostegunak ipuin-liburuko Teletienda: amodio-istorio labur bat irakurtzea.

Ulermena: Hiru protagonisten izaera eta nahiak ulertzea. Adierazpena: Denbora kontzeptuari erreferentzia egiten dioten hitzak

testuan bilatzea, esamoldeen esanahia ulertzea, eta testuko baieztapen batez hausnartzea.

Hausnarketa: Aisia igarotzeko proposamenak pentsatzea. Sorkuntza: Hitzekin jolasteko talde-joko bat asmatzea. Aisiaren eremu semantikoa zabaltzea. Interjekzioak identifikatzea. Testuinguruaren arabera, interjekzio egokia aukeratzen ahalegintzea. Maileguak erdarazko ordainarekin erlazionatzea. Hitz barruko eta hitz amaierako aldaketak identifikatzea. Emendiozko lokailuak eta lokailu hautakariak identifikatzea. Erregimen bereziko aditzekin perpausak eratzea. Eskabide-orriaren egitura identifikatzea. Eskabide-orriak idaztea. Lehen euskal eskolen eta ikastolen ekarpenez gogoeta egitea. XX. mendearen hasierako eta Pizkundeko zenbait obra eta horien

ezaugarri orokorrak identifikatzea.

Balioak Eskabi-orriak zehaztasunez betetzeak duen garrantziaz konturatzea. Gerraurreko lirikaren nolakotasunak baloratzea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren lanei buruzko datuak irakurri. Aisialdiari buruzko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Galderari erantzun, eta pertsonaia ondo definitzen duten hitzak

aukeratu. Adierazpena: Denbora kontzeptuari erreferentzia egiten dioten hitzak

testuan bilatu. Testuko esamoldeen esanahia ulertu. Testuko esaldi batez hausnartu.

Hausnarketa: Telebista ikustearen ondorioak aztertu. Sorkuntza: Hitzekin jolasteko talde-joko bat asmatu. Letra-zopan sei kirolen izenak bilatu. Multzo bakoitzean lekuz kanpo

dagoen hitza identifikatu. Definizioei dagozkien izenak eman. Aisiaren eremu semantikoko hitzekin hutsuneak bete. Asti hitzarekin edo eratorriekin hutsuneak bete. Maitemintzearen eta ligatzearen inguruko esapideen esanahiak bilatu.

Interjekzioak eta egoerak lotu. Egoerak asmatu, interjekzio jakin batzuk erabiltzeko. Hutsuneak bete interjekzioekin.

Erdarazko hitzak euskal ordainekin lotu eta gertatutako aldaketak azaldu. Zenbait esalditako maileguak identifikatu eta erdarazko ordainak eman. Gaztelaniazko hitz batzuk euskaraz eman. Esaldietako akatsak zuzendu.

Lokailuei buruzko galderei erantzun. Baieztapen batzuk egia ala gezurra diren esan. Akatsak zuzendu. Emandako lokailuak erabiliz, perpausak asmatu. Zenbait lokailurekin esaldiak lotu. Lokailu hautakariekin

Giltza 24


perpausak berridatzi. Testu bateko lokailuak azpimarratu eta sailkatu. Hutsuneak bete. Perpausak asmatu. Testutxo bat idatzi lokailuekin.

Aditz laguntzaile egokiak aukeratuta, perpausak osatu eta perpausen hutsuneak bete. Aditza era egokian jokatuz perpausak sortu. Emandako aditzak erabili, perpausak berridatzi. Lagundu eta eragin aditzen esanahia argitu, testuinguruaren arabera. Perpausetako akatsak zuzendu

NA bateko datuk hartuta, eskabide-orri batean eskatzailearen datuak eman. Eskabide-orri bat zuzendu. Gaien artean bat aukeratuta, eskabide-orri bat idatzi. Jarraibideak kontuan hartuz, binaka prestatu erreklamazio bat ahoz antzezteko. Falta diren atalak adierazi.

Arturo Campionen eleberri bat aurkitu eta pasarte jakin batzuk gelan aztertu. Norberaren inguruko ikastolak zerrendatu, hizkuntz ereduak azaldu, eleaniztasuna zer den esan eta eskola eta ikastoletan zer hizkuntza irakasten diren aztertu.

Gerraurreko olerkigintzari buruzko galderei erantzun. Lizardiren, Lauaxetaren eta Orixeren poemak irakurri eta galderei erantzun.

Ebaluazio-jarduerak Hutsuneak bete interjekzio egokiekin. Emandako interjekzioekin esaldiak

sortu. Gaztelaniazko hitz batzuk euskaraz eman. Mailegu gaizki erabiliak

zuzendu. Testu bateko loturak zein izan daitezkeen azaldu, adibideen bitartez.

Perpausetako lokailuak identifikatu eta sailkatu. Perpausak osatu aditz egokiekin. Perpausak asmatu emandako aditzekin. Jautarkolen poema bat irakurri eta aztertu.

Giltza 25


6. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia

Helburu didaktikoak Poemak irakurtzea, giza pertzepzioaren eta horren isla estetikoaren arteko

loturez ohartzeko. Merkataritzaren eremu semantikoa zabaltzea eta zentzu anitzeko aditzak

zehaztasunez erabiltzea. Mundu zabaleko Geografia-izenak idazten ikastea. Aurkaritzako, ondoriozko eta kausazko lokailuak identifikatzea eta

bereiztea. Arazi aditzaren erregimena menderatzea. Inprimakiaren ezaugarriak identifikatzea eta inprimakiak osatzea. Euskararen erabilera sozialaz hausnartzea. Euskal nobelaren aldi nagusiak bereiztea eta garai bateko dokumentazio-

iturri gisa aintzatestea.

Oinarrizko gaitasunak Hitzen adiera zabalaz jabetzea, eta euskal esapide jatorrak erabiltzea,

geografia-izenak zuzen idaztea, aurkaritzako eta ondoriozko lokailuak identifikatzea, eta aditz arazleen bilakaeraz jabetzea.

Eguneroko bizimoduan ohikoenak diren inprimakiak zuzen betetzea. Euskara gizartean nola saretu den jakitea. XX. mendeko gerraosteko euskal narratibako testuak irakurtzea eta

ulertzea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Zentzu anitzeko aditzak. Geografia-izenak eta beste. Lokailuak: aurkaritzakoak, ondoriozkoak eta kausazkoak. Aditz arazleak. Inprimakia. Euskararen sareak gizartean. Gerraosteko narratiba: Erkiaga, Etxaide eta Loidi. 60ko hamarkada: Txillardegi eta Mirande. 70eko hamarkada: Saizarbitoria eta Urretabizkaia.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Bernardo Atxagaren Egunak badoaz poema irakurtzea. Ulermena: Poemaren edukia ulertzea. Adierazpena: Poemako konparazioak aztertzea eta aliterazioez ohartzea. Hausnarketa: Metaliteraturaz eta kultur erreferentziez gogoeta egitea. Sorkuntza: Asmakizun baten aurkezpena prestatzea.

Giltza 26


Merkataritzari buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Atera, sartu eta etorri aditzen esanahiak identifikatzea. Kontinenteen lurraldeen eta hiritarren izenak zuzen idaztea. Munduko zenbait hizkuntzaren izenak egoki erabiltzea. Aurkaritzako, ondoriozko eta kausazko lokailuak identifikatzea. Aurkaritzako, ondoriozko eta kausazko lokailuekin perpausak eratzea. Arazi aditza zuzen erabiltzea. Inprimakien egitura eta formatuak identifikatzea. Inorimakiak bete orduko arretaz irakurtzea. Euskal nobelaren gai eta ezaugarri garrantzitsuenak identifikatzea.

Balioak Polisemiaren aberastasuna onartzea. Inprimakiak betetzean ematen den informazioaren konfidentzialtasuna

neurtzea. Euskararen aldeko jaiak eta kanpainak balioestea. Euskal nobelaren egile nagusien ekarpenak estimatzea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Azokei buruzko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia bilatu. Ulermena: Testuko produktuen zerrenda idatzi, emandako sailkapenari

jarraituta. Urtaroei erreferentzia egiten dieten hitzak testuan bilatu. Adierazpena: Konparazioak sortu. Hitz batzuen esanahia zehaztu. Hausnarketa: Testuan ageri diren literatura-aipamenei buruzko galderei

erantzun. Sorkuntza: Norberak asmatutako produktu baten aurkezpena egin. Merkataritzari buruzko hitz gurutzatuak osatu. Hitz batzuk elkartuak ala

eratorriak diren esan. Hitzak sektoreka sailkatu. Merkataritzaren hiztegiko zenbait hitz eta esanahi lotu, eta esaldiak asmatu. Sinonimoak erlazionatu. Perpausetako hutsuneak bete. Denden zerrenda egin. Bidezko merkataritzari buruzko informazioa bilatu.

Emandako esapideekin, perpausak asmatu. Perpausak berridatzi, atera, sartu edo etorri duten esapideak erabiliz.

Bi aukeraren artean zuzena aukeratu. Herritarrak dagokien probintziarekin eta euskalkiarekin lotu. Atlasean munduko hizkuntzak eta lekuak topatu. Esaldiak osatu. Hizkuntzak kontinenteka sailkatu.

Lokailu egokia aukeratu. Lokailu jakinak erabiliz, perpausak eta testu bat osatu. Perpausetako lokailuak azpimarratu. Perpausetako akatsak zuzendu.

Aditz arazlei buruzko galderei erantzun. Aditz arazleak eratu. Arazi aditzarekin esaldiak berridatzi. Parentesi arteko aditzekin hutsuneak bete. Perpausak sortu. Okerrak zuzendu. Atsotitz batzuen esanahiak azaldu.

Inprimakiei buruzko galderei erantzun. Egoera batzuk emanda, inprimakia noiz erabili behar den zehaztu. Egoera bat emanda, inprimaki batean zer datu agertu behar diren proposatu. Gutuna eta inprimakia konparatu. Inprimakiak bilatu eta azaldu. Gure datuen pribatutasunaz hausnartu.

Ikastolen aldeko jaiei buruzko galderei erantzun. Euskararen aldeko kanpainen gaineko informazioa Interneten bilatu.

Giltza 27


Gerraosteko narratibari buruzko galderei erantzun. Aldikadak eta joerak lotu. Testua irakurri eta galderei erantzun. Pasarte bat irakurri eta ezaugarriak aztertu. Pasarte bat aztertu eta erantzun egokiak seinalatu. Testu batean arreta zerk ematen duen azaldu.

Ebaluazio-jarduerak Atera, sartu edo etorri duten esapideen ordez emandako txertatu zenbait

esalditan. Geografia-izen eta hizkuntzen izenak aukeratu zenbaiten artean. Hiritarren

izenak idatzi. Zenbait lokailuren esanahia adierazi eta perpausak sortu. Lokailuekin

esaldiak bete. Aditz arazleak txertatu esaldi jakin batzuetan. Arantxa Urretabizkaiaren testu bat irakurri eta aztertu.

Giltza 28


2. MONOGRAFIKOA

Denbora: 5 ordu

Diziplinartekotasuna: Teknologia. Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia

Helburu didaktikoak Lan idatziak egiteko prozesuaren pausoen berri izatea. Lanen plangintza, idazketa, zuzenketa eta aurkezpena zentzuz egitea, eta

sistematika egokia erabiltzeak dituen alde onez ohartzea. Poemen testu-iruzkinak egiteko beharrezkoak diren trebetasunak garatzea.

Oinarrizko gaitasunak Lanak egiteko argibideak: Lan idatziak egiteko jarraibideak bereiztea eta

norberaren lanetan erabiltzea. Testu-iruzkina: Poemak ulertzea eta aztertzea testuok osatzen dituzten

elementuei arreta jarriz eta formaz nahiz edukiz balioestea.

EdukiakKontzeptuak

Lanak egiteko argibideak. Lan idatziak egiteko pausoak: plangintza, idazketa, berrikusketa eta

aurkezpena. Poemen iruzkina.

Prozedurak Lanak egiteko prozesuaren azalpena irakurtzea. Gai bat aukeratzea, informazioa bilatzea, idaztea eta zuzentzea. Egilea eta testuingurua zehaztea. Poemaren gaia eta egitura aztertzea. Estilo-baliabideak identifikatzea. Testu-iruzkina era ordenatu eta koherentean idaztea.

Balioak Hainbat motatako informazio-iturriak erabiltzen ohitzea. Poemen iruzkinak egiteko gogoa agertzea.

Jarduerak

Zerrenda bateko gai bat aukeratu, eta horren gaineko lan bat egiteko gidoia edo aurkibidea prestatu.

Aukeratutako gaiari buruzko informazioa Interneten bilatu. Lortutako informazioaren laburpena egin, egokitasuna, koherentzia eta

kohesioa zainduz. Lana zuzendu, zuzentzaile informatiko bat erabiliz. Pako Aristiren poema bat irakurri, eta iruzkina aztertu.

Giltza 29


Castillo Suarezen 61. poema irakurri, eta galderei erantzunez, iruzkina osatu. Ondoren, Kirmen Uriberen Ibaia poemaren iruzkina egin.

Ebaluazio-jarduerak Lanak egiteko orduan informazioa nola antola daitekeen adierazi. Lanaren

izaeraren arabera zenbat erregistro erabil daitezkeen esan. Poema baten iruzkina egin.

Giltza 30


7. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Herritartasuna eta Giza Eskubideak

Helburu didaktikoak Gaur egungo narratiba irakurtzeko jakingura izatea, azken joeren berri

izateko. Lanbideen eremu semantikoa zabaltzea eta hitz-eratorpenean sakontzea. Norberaren idazkietan orotariko puntuazio-ikur behar bezala erabiltzea. Arestian perpausaz eta perpausaren egituraz jorratutako kontzeptuak eta

prozedurak finkatzea. Deklinabidea gogoratzea. Aurkezpen-gutunaren eta lan-eskaeraren ezaugarriak identifikatzea, eta

halako testu motak idazteko oinarriak hartzea. Gure hizkuntza garaiz garai nola egokitu den jakitea. XX. mendeko euskal literaturaren ikuspegi orokorra hartzea.

Oinarrizko gaitasunak Lexikoa eratorpenaren bidez sortzea. Puntuazio-ikurrak zuzen erabiltzea. Izen-sintagmaren egitura eta osagaiak identifikatzea eta ezagutzea. Aurkezpen-gutunaren atalez jabetzea eta lan-eskaera nola egiten den

ikastea. Internet euskaraz egotearen garrantziaz jabetzea eta hemendik aurrerako

lanaz arduratzea. XX. mendeko euskal literatura ezagutzea, sortu ziren taldeen eta idazleen

berri izatea eta estimatzea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Hitz-eratorpena. Puntuazio-ikurrak. Perpausa. Izen-sintagma eta izen-sintagmaren osagaiak: izena, izenordaina,

adjektiboa eta determinatzailea. Deklinabidea: IS mugatua eta IS mugagabea. Aurkezpen-gutuna eta lan-eskaera. Euskararen erabilera-esparruen bilakaera. Gerraosteko lirika: Etxaniz, Mitxelena eta Iratzeder. Olerkigintza modernoaren hasierak: Krutwig, Mirande eta Aresti. 70eko poeta berriak: Artze, Lete, Gandiaga eta Lekuona.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Unai Elorriagaren SPrako Tranbia nobelaren pasarte bat irakurtzea.

Giltza 31


Ulermena: Protagonistak lan-munduan izan duen sarrera deskribatzea. Adierazpena: Testuko hitz sinonimoak bilatzea. Hausnarketa: Protagonistaren laneguna izenondoen bitartez definitzea. Sorkuntza: Ikaslearen gurasoren baten lanegun bat jasotzen duen idazlana

egitea. Lanbideei buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Aurrizki, artizki, atzizkiak identifikatzea. Puntuazio-ikurrak erabiltzeko arauak identifikatzea. Perpausak ahoz nahiz idatziz eratzerakoan komunztura eta deklinabidea

zaintzea. Aurkezpen-gutunen egitura identifikatzea. Lan-eskaeraren atalak bereiztea. Euskal poesiako egile eta obra esanguratsuak identifikatzea.

Balioak Hitz eratorri berriak naturaltasunez sortzeko ekimena izatea. Idaztean puntuazio-ikurrak zuzen idazteak duen balioaz ohartzea. Perpausak ahoz nahiz idatziz gustuz eratzeko borondatea. Aurkezpen-gutunak eta lan-eskaerak prestatzeko gomendioak eta aholkuak

aintzat hartzea. Euskarak garaiarekin batera egokitzeko premiaz gogoeta egitea. XX. mendearen bigarren erdiko lirikaren garapena balioestea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Testuari buruzko taula bat bete. Galdera bati erantzun.

Baieztapen batzuk egia ala gezurra diren adierazi. Adierazpena: Hitz jakin batzuen sinonimoak testuan bilatu. Hausnarketa: Protagonistaren lanegunak ondoen deskribatzen dituzten

izenondoak aukeratu. Sorkuntza: Ikaslearen gurasoren baten laneguna idatziz deskribatu. Jardun-lekuaren arabera, lanbideak sailkatu. Ikaslearen gurasoen lanbideak

adierazi eta gelakideenak koadernoan jaso. Lan-munduarekin zerikusia duten esamoldeak testu batean sartu. Lanaren inguruko esamoldeak parekatu.

Hitz batzuen lexemak eta morfemak bereizi eta identifikatu. Hitz horien morfemen esanahia adierazi. Definizioak emanda, hitz eratorriak sortu. Hitz eratorriak sortu, aurrizkiak eta atzizkiak erabiliz. Testu bateko hutsuneak bete aurrizki, artizki edo atzizkiekin.

Puntuazio-ikurren erabilerari buruzko esaldiak bete. Puntuazio-ikur egokiak esaldi batzuetan kokatu. Perpaus batzuetako puntuazio-ikurren erabilera arrazoitu. Aukera zuzena markatu. Perpausak berridatzi puntuazio-ikurrak jarriz. Testuko hutsuneak bete puntuazio-ikurrekin.

Perpausetako subjektuak eta predikatuak bereizi, eta bakoitzaren ardatzak adierazi. Subjektua edo predikatua asmatu. ISren osagaiak identifikatu eta motak bereizi. Zehaztutako egiturekin izen-sintagmak sortu. Izen motak sailkatu.

Giltza 32


Adjektiboak testu batean bilatu eta sailkatu. Falta diren izenordainak asmatuz, perpausak osatu eta izenordainak oker erabilita dauden perpausak zuzendu. Zehaztutako determinatzaileak dagokien motarekin lotu. Determinatzaileak perpausetan azpimarratu. Esaldiak sortu.

Perpausetan deklinabide-atzizkiak inguratu eta zer motatakoak diren adierazi. Osagaiak ordenatu. Deklinatutako hitzak mugatuan ala mugagabean dauden esan eta bi aukeren artean egokia aukeratu. Deklinabideko kasuak tauletan sartu. Deklinabideko kasuak zuzendu eta hutsuneak bete.

Lan-eskabidea eta aurkezpen-gutuna bereizi. Gazte baten lan-esperientzia kontuan hartuz, aurkezpen-gutuna diseinatu emandako lanpostu desberdinetarako. Egunkarian argitaratutako lan baterako aurkezpen-gutuna idatzi. Lan-elkarrizketa bati buruzko galderei erantzun. Zehaztutako eskema bati jarraituz lan-elkarrizketa prestatu.

Euskararen erabilera-esparruei buruzko galderei erantzun. Poemak irakurri, eta galderei erantzun.

Ebaluazio-jarduerak Hitz eratorri batzuen lexemak eta hitzen definizioak ematea. Testu bateko

hutsuneak aurrizki edo atzizki egokiekin bete. Zenbait perpausetan puntuazio-ikurrak jarri. Hitz jakin batzuk deklinatu. Emandako sintagmekin esaldiak asmatu. XX. mendeko olerkariak beren lanekin lotu. Itxaro Bordaren testu bat

irakurri eta aztertu. 70eko hamarkadako poetek egindako ekarpenak aipatu.

Giltza 33


8. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasuna: Teknologia. Etika. Gorputz Hezkuntza

Helburu didaktikoak Zientzia-fikziozko nobelak irakurtzeko interesa piztea, hizkera teknikoaren

dimentsio estetikoa balioesteko. Informatikaren eta elektronikaren eremu semantikoa zabaltzea, eta hitz

elkarketan sakontzea. Norberaren idazkietan siglak, laburdurak eta neurri-unitateak, baita orduak

eta datak ere arretaz erabiltzea. Arestian aditz-sintagmaren egituraz landutako kontzeptuak eta prozedurak

finkatzea. Ahalera, subjuntiboa eta agintera gogoratzea. Curriculumaren egitura eta ezaugarriak aztertzea, eta ereduen arabera,

norberarena prestatzen ikastea. Euskaldunak atzerrira joatearen zergatiaz kargutzea eta Euskal Etxeen

garrantziaz hausnartzea. XX. mendeko antzerkigintza kultua eta herri-antzerkia azaletik ezagutzea.

Oinarrizko gaitasunak Hitz elkartuen osaera ezagutzea, identifikatzea eta hitz berriak sortzea.

Siglak, laburdurak eta pisu-, edukiera- eta neurri-unitateak zuzen idaztea. Halaber, aditz-sintagma, aditza eta aditzaren moduak menderatzea.

Curriculum-ereduak aztertzea, atalak eta ezaugarriak bereiztea eta norberarena sortzea.

Euskaldunen diaspora ezagutzea eta Euskal Etxeen garrantziaz jabetzea. XX. mendeko gerraosteko antzerkigintza ezagutzea eta balioestea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Hitz-elkarketa. Siglak, laburdurak eta neurri-unitateak. Zenbakiak, orduak eta datak. Aditz-sintagmaren ardatza: aditza. Aditza: aldia, aspektua, modua, pertsona eta pluralgileak. Aditza: Indikatiboa, baldintza, ahalera, subjuntiboa eta agintera. Curriculuma. Diaspora eta Euskal Etxeak. Geraosteko antzerkigintza: Agirre, Labaien eta Lartzabal.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Ane Galarragaren Roboten kode etikoa artikulua irakurtzea. Ulermena: Irakurgaian aipatutako kode etikoa zertan datzan azaltzea.

Giltza 34


Adierazpena: Robotika eta informatikako hiztegia sailkatzea. Hausnarketa: Robotek adineko jendea zaintzeak izan ditzakeen ondorioei

buruz hausnartzea. Sorkuntza: Roboten kode etikoaren hiru lege asmatzea. Informatika eta elektronikari buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Hitz elkartuak kategoria gramatikalaren arabera sailkatzea. Siglak, laburdurak eta neurri-unitateak idazteko arauak identifikatzea. Zenbakiak, orduak eta datak idazteko arauak identifikatzea. Aditzak zuzentasunez erabiltzea. Curriculumaren atalak identifikatzea. Norberaren currriculuma idaztea. XX. mendeko antzerkigintzako zenbait obra eta egile ezagutzea. Iparraldeko patorala: Davant, Berzaitz eta Etxart. Azken urteotako egileak: Mendiguren, Luku, Genua eta Goenaga.

Balioak Hiztegia ugaritzen ahalegintzea, adierazpena sendotzeko. Curriculuma idazterakoan argitasuna eta txukuntasuna zaintzea. Euskal Etxeek atzerrian egin duten lana estimatzea. Euskal antzerkigintza ezagutzeko jakin-mina izatea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Robotei buruzko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Testuari buruzko adierazpenak egia ala gezurra diren esan.

Robot baten ekintza bati buruzko galdera bati erantzun eta talde zabalean hitz egin.

Adierazpena: Robotika eta informatikaren hizkerak hitzak eta esapideak identifikatu. Robotikaren legeak nork bere hitzez adieraezi.

Hausnarketa: Robotek etorkizunean adinekoak zainduko dituzten posibilitatearen gainean hausnartu.

Sorkuntza: Etorkizuneko roboten eskubideei buruzko hiru lege asmatu. Informatika alorreko definizioei izena eman. Informatikarekin

erlazionatutako hitzak beren erabilera edo definizioarekin lotu. Hitz egokiak erabiliz, perpausetako eta testuko hutsuneak bete. Lekuz kanpo dauden hitzak identifikatu. Elektronika alorreko definizioak eta hitzak lotu. Perpausak eta testua osatu.

Hainbat hitz elkarturen osagaiak bereizi eta kategoria gramatikalak zehaztu. Zutabe bi lotuz, hitz elkartuak sortu. Emandako hitz elkartuen idazkera zuzendu eta, horiek erabiliz, perpausak osatu. Hainbat definiziori dagozkien hitz elkartuak eman.

Siglak eta laburdurak dagozkien hitzekin lotu eta bakoitza zer den adierazi. Hainbat hitzen laburdurak edo siglak eman. Zuzen idatzita dauden siglak eta laburdurak inguratu. Akatsak zuzendu.

Zenbakiak eta orduak letraz idatzi eta alderantziz. Adierazitako zenbakiak, orduak eta datak idatzi.

Aditz-sintagmaren osagiak identifkatu. Aditzak zer motatakoak diren esan. Perpausak berridatzi aditzen ezaugarriak aldatuta. Aditzen ezaugarriak aztertu. Testu batean adberbioak bilatu eta zer motatakoak diren adierazi.

Giltza 35


Eskatzen diren aditzondo motak erabiliz, hutsuneak bete. Pertsonak eta aditzak lotu. Aditz egokiekin perpausak berridatzi. Perpausak amaitu. Pertsonak eta aditzak lotu. Aditz zuzenak aukeratu. Perpausak sortu eta berridatzi. Aditz trinkoen erroak azpimarratu. Taula aditz trinkoekin bete. Perpausak berridatzi eta hutsuneak bete.

Emandako lan-eskaintzen artean bat aukeratu eta aurkezpen-gutuna prestatu. Iragarki bati erantzuteko erreferentzia batzuk emanda, aukeratu aipatu zenituzkeenak eta erantzuna arrazoitu. Curriculum bat osatu. Curriculuma idatzi. Taldeka, lan-elkarrizketa prestatu.

Diasporaren inguruan informazioa bilatu. Euskal Etxeen garrantzia ezagutu www. euskaletxeak.net webgunean sartuz.

Irakasleak galde diezaieke ikasleei ea familiarik baduten Euskal Herritik kanpo. Oro har, emigrazioaz eta immigrazioaz hitz egin daiteke talde zabalean.

Ebaluazio-jarduerak Hainbat sigla eta laburdura letraz idatzi. Zenbaki batzuk letraz eman. Perpausak osatu, emandako hitz elkartuekin. Perpausak osatu aditz egokiekin, eta aldia, aspektua, modua eta pertsona

adierazi. Aditz laguntzaileak esaldietan sartu. Perpausetako akatsak zuzendu.

Euskal antzerkiari buruzko galdera orokorrei erantzun.

Giltza 36


9. UNITATEA

Denbora: 3 aste

Diziplinartekotasua: Herritartasuna eta Giza Eskubideak.

Helburu didaktikoak Ipuin modernoak irakurtzeko joera garatzea, idazkera-tekniken aniztasuna

estimatzeko. Medikuntzaren eremu semantikoa zabaltzea, eta hizkuntzaren semantikan

sakontzea. Norberaren idazkietan orotariko partikulak tentuz txertatzea. Zenbait

partikula eta hitz zuzen idaztea. Arestian perpaus elkartuez, mendeko perpausez eta dagozkien lokailuez

ikusitako kontzeptuak eta prozedurak finkatzea. Administrazioari zuzendutako gutunaren ezaugarriak identifikatzea eta,

xedearen arabera, halakoak idazten hastea. Euskararen egoera gaur zein den aztertzea eta geroari buruz hausnartzea. XX. mendearen bukaerako euskal literaturaren panorama xumea lortzea.

Oinarrizko gaitasunak Hiztegia lantzea, ortografia-arauak zuzen erabiltzea, eta perpaus elkartu

motak eta lokailuak identifikatzea. Gutun ofizialaren atalez jabetzea eta halako gutunak idazten ikastea. Euskarak bizirik irauteko zer behar den ulertzea. Azken urteotako euskal literaturaren berri izatea.

EdukiakKontzeptuak

Egilea. Sinonimia, antonimia, polisemia, hiponimia eta hiperonimia. Zenbait partikula eta hitzen idazkera. Perpaus elkartuak. Mendeko perpausak. Lokailuak. Administrazioari gutuna. Gutun ofizialaren egitura eta atalak identifikatzea. Euskararen oraina eta geroa. XX. mendearen bukaerako idazleak: Pott taldea, Atxaga, Izagirre,

Lertxundi Irigoien eta Sarrionandia. Azken urteotako idazleak: Borda, Aristi, Cano, Juaristi, Irastortza eta

Meabe.

Prozedurak Testuaren gaiarekin erlazionaturiko galderei erantzutea. Patxi Iturregiren Dioramak bildumako Astearte gauetan ipuina irakurtzea. Ulermena: Irakurgaiko pertsonaien egoera arrazoitzea. Adierazpena: Sinonimoak lotzea eta esamolde batzuen esanahia azaltzea.

Giltza 37


Hausnarketa: Denbora emateko egiten diren ekintzei buruz hausnartzea. Sorkuntza: Ero hitzaren adierak ematea. Medikuntzari buruzko eremu semantikoa zabaltzea. Sinonimoak, antonimoak, hitz polisemikoak, hiponimoak eta

hiperonimoak bereiztea. Lexiko aberatsa eta zehatza erabiltzeko borondatea. Partikula eta hitz jakin batzuk idazteko era zuzenak identifikatzea. Perpaus elkartu motak identifikatzea eta eratzea. Mendeko perpausak bereiztea. Lokailuak identifikatzea eta zuzen erabiltzea. Gutun ofizialak idaztea. Euskararen orainaz eta etorkizunaz hausnartzea. XX. mendearen bukaerako eta azken urteotako idazle eta obra

garrantzitsuenak identifikatzea.

Balioak Gutun formalak idazterakoan testu-antolatzaileak eta laburdurak behar

bezala erabiltzen ahalegintzea. Gizartea euskalduntzeko ekintzak balioestea. Gaur eguneko euskal literaturaren aberastasuna estimatzea.

Jarduerak Egilearen bizitzari eta haren obrari buruzko datuak irakurri. Irakurgaiari buruzko galderei erantzun. Testua irakurri, eta hitz ezezagunen esanahia kontsultatu. Ulermena: Ameliri eta Xoani buruzko galderei erantzun. Adierazpena: Sinonimoak lotu. Esamolde batzuen esanahia argitu.

Zahartzaroari lotutako zenbait gaixotasunen sintomekin zerikusia duten esaldiak testutik atera.

Hausnarketa: Pertsonaia batek egindako ekintza baten esanahiaz gogoeta egin.

Sorkuntza: Burutik egon lokuzioaren semantikari buruz lan egin. Definizioak baliatuz, hitz gurutzatuak osatu. Gorputzeko organoak

dagokien aparatu edo sistemarekin lotu. Medikuntzaren eremu semantikoko hitzen sinonimoak eman. Multzo bakoitzean lekuz kanpo dagoen hitza identifikatu. Hitz egokiekin perpausak osatu. Esaera zaharren hasierak eta bukaerak lotu. Testua osatu.

Hitzen sinonimoak eta antonimoak identifikatu. Zenbait hitzen antonimoak eman. Eman aditza duten esaldiak berridatzi. Multzo batean hiponimoa ez dena identifikatu eta hiperonimoa eman. Hiperonimoak eta hiponimoak taldekatu. Letra-zopan hiperonimoak bilatu eta launa hiponimo asmatu.

Bat-batean, behinik behin, batik bat, izan ezik, ez ezik, -(e)z gero, bait-, nornahi, noranahi, benetako, betiko, ohiko... partikula eta hitzen sinonimoak eman, esaldiak zuzendu, perpausak berridatzi, galderei erantzun eta esaldiak amaitu.

Perpaus bakunak eta elkartuak bereizi. Perpaus juntatuak sailkatu. Juntagailuak azpimarratu eta perpausak berridatzi. Emandako juntagailuekin hutsuneak bete. Perpaus bakunak eta elkartuak bereizi eta sailkatu.

Giltza 38


Mendeko perpausetako hutsuneak bete, akatsak zuzendu, berridatzi, lotu eta sortu.

Perpausetako lokailuak azpimarratu. Lokailu egokiekin perpausetako hutsuneak bete. Perpausak sortu. Testu batean lotura-hitzak azpimarratu eta sailkatu.

Administrazioari idatzitako gutun baten eskeman falta diren datuak bete. Hartzailearen datuak ordenatu. Gutun-hasierari dagokion amaierako agurra aukeratu. Esaldi batzuek gutun batean izango luketen ordenan idatzi. Administrazioarekin loturiko bi galderari erantzun. Arazo baten konponbiderako administrazioari gutuna idatzi.

Euskararen etorkizunerako beharrezkoa denari buruzko galderei erantzutea. Euskararen gizarteko erabilera taldean aztertu.

Poema bat irakurri eta galderei erantzun. Testu bat irakurri eta pertsonaiak, denbora, narratzailea eta estilo-baliabideak aztertu. Testu zati bat irakurri eta galderei erantzun.

Ebaluazio-jarduerak Sinonimoak eta antonimoak erlazionatu. Gorri eta beltz hitzek testuinguru

jakinetan duten esanahia azaldu. Hiponimia eta hiperonimia definitu. Zenbait perpausetako partikula eta hitz okerrak zuzendu. Mendeko perpausak berridatzi emandako lokailuak erabiliz. Perpaus

batzuk berridatzi, mendeko perpausez ordezkatuz. Azken urteotako literaturari buruzko galderei erantzun.

Giltza 39


3. MONOGRAFIKOA

Denbora: 5 ordu

Diziplinartekotasuna: Teknologia. Fisika. Gizarte Zientziak, Geografia eta Historia

Helburu didaktikoak Lanak aurkezteko baliabide teknologikoen berri izatea. Lanak aurkezteko teknologia berriak erabiltzea eta eskaintzen dituzten

onurez ohartzea. Antzerki-testuen testu-iruzkinak egiteko beharrezkoak diren trebetasunak

garatzea.

Oinarrizko gaitasunak Lan baten aurkezpena: Lanak baliabide informatikoen bidez aurkezteko

teknikak bereiztea eta multimedia-aurkezpena prestatzea. Testu-iruzkina: Antzerki-testuak ulertzea eta aztertzea, testuok osatzen

dituzten elementuetako bakoitzari arreta jarriz.

EdukiakKontzeptuak

Lanak aurkezteko sistemak. Aurkezpen-formatuak: PowerPoint, web-orriak eta multimedia-

aurkezpena. Antzerki-testuen iruzkina.

Prozedurak Lanak digitalki aurkezteko sistemen azalpena irakurtzea. Informazioa eta baliabide grafikoak prestatzea. Egilea eta testuingurua zehaztea. Antzerki-testuaren gaia eta egitura aztertzea. Pertsonaiak, espazioa eta denbora identifikatzea. Testu-iruzkina era ordenatu eta koherentean idaztea.

Balioak Teknologia berriak arduraz erabiltzea. Antzerki-testuen iruzkinak egiteko zaletasuna indartzea.

Jarduerak Monografikoan zehar azaldutako argibideei jarraituz, emandako testua

zuzentzailean kopiatu. Testuko lexikoari erreparatuz, testu zehatza den ala ez esan, eta erantzuna arrazoitu.

Jarraibideak kontuan hartuz, PowerPointaren bidezko multimedia-aurkezpena prestatu, informazioa esaldi laburretan emanez eta baliabide grafikoak nahiz soinua txertatuz.

Giltza 40


Alaitz Olaizolaren Zereko zera zertzen delako zereko zerarekin antzerki-lanaren pasarte bat irakurri, eta iruzkina aztertu.

Aizpea Goenagaren Zu(t) gabe antzerki-lanaren pasarte bat irakurri, eta galderei erantzunez, iruzkina osatu. Ondoren, Pablo Barrioren Ama, hor al zaude? antzerki-lanaren iruzkina egin.

Ebaluazio-jarduerak Antzerki-testu baten iruzkina egin, galderei erantzunez.

Giltza 41

1° ESO - Edebe · Web viewLehen lekukotasun idatziei eta XVI. mendeko literaturari buruzko...

Documents

Transcript of 1° ESO - Edebe · Web viewLehen lekukotasun idatziei eta XVI. mendeko literaturari buruzko...