1. maila DBH euskara Aditza pdf

ADITZA1.DBH20121122.notebook

1

November22,2012

oct3122:30

ADITZA

EUSKALJAKINTZAARIKETAKADITZTAULA

aditza.comtxuletak

INDIKATIBOA TRINKOAK

INDIKATIBOA(orainetaLehen)

askoikasi

ERANSKINA

INDIKATIBOA

NOR

NOR-NORI

NOR-NORK

NOR-NORI-NORK

naiz

haiz da gara zara zarete dira

NA tzaiT

HA tzaiK/N

zaiO GA tzai zki GU ZA tzai zki ZU

ZA tzai zki ZUE te

zai zki E

NOR 3. pertsona

NA uU T

HA u K/N D u -

GA it u GU ZA it u ZU ZA it u zte ZUE

D it u ZTE

T T K/N K/N O -

DI (zki)GUGU

ZUZU ZUEZUE ETE

nintzen

NIN

tzai

T

N

nuen

nituen

NIND u

T

N

N

T

N

hintzen

HIN

tzai

K/N

N

huen

hituen

HIND u

K/N

N

H

K/N

N

zen

ZI

tzai

O

N

zuen

zituen

( )

-

eN

Z

O

N

ginen zinen zineten ziren

GIN tzai zki GUN ZIN tzai zki ZUN ZIN tzai zki ZUE te N ZItzai zki EN

genuen zenuen zenuten zuten

genituen zenituen zenituzten zituzten

GINT u

GUN ZINT u

ZUN ZINT u zte ZUE N ( ) ZTE N

GEN i(zki) GU

N ZENZU

N ZENZUEte N ZEte N

banintz

ba NIN tzai

T

banu

banitu

ba NIND u

T

ba

N

T

bahintz

ba HIN tzai

K/N

bahu

bahitu

ba HIND u

K/N

ba

H

K/N

balitz

ba LItzai

O

balu

balitu

( )

-

ba

L

O

bagina bazina bazinete balira

ba GIN tzai zki GU

ba ZIN tzai zki ZU

ba ZIN tzai zki ZUE te ba LItzai zki E

bagenu bazenu bazenute balute

bagenitu bazenitu bazenituzte balituzte

ba GINT u

GU ba ZINT u

ZU ba ZINT u zte ZUE ( ) ZTE

ba GENi(zki) GU

ba ZENZU

ba ZENZUEte ba LEte

nintzateke

NIN

tzai

Tke

NIND u

ke

T

N

T

ke

hintzateke

HIN

tzai

K/N ke

HIND u

ke

K/N

H

K/N

ke

litzateke ginateke zinateke zinatekete lirateke

LItzai Oke

GIN tzai zki GU ke

ZIN tzai zki ZU ke

ZIN tzai zki ZUE ke te

LItzai zki Eke

( )

- GINT u ke GU ZINT u ke ZU ZINT u zte ke ZUE ( )

TE

L

O ke GENi(zki) GUke ZEN

ZUke

ZENZUEkete

LEkete

nintzatekeen

hintzatekeen zatekeen

NIN T HIN tzai K/N

ZI tzai O keeN

( ) - eN

ZO keeN

ginatekeen

GIN tzai zki GU

ke

eN

GINT u

ke GU

N

GEN

i(zki)

GU

ke

eN

zinatekeen

ZIN tzai zki ZU

ke

eN

ZINT u

ke ZU

N

ZEN

ZU

ke

eN

zinateketen ziratekeen

ZIN tzai zki ZUE ke te N ZI tzai zki EkeeN

ZINT u zte ke ZUE N

( ) TE N

ZENZUE ke te N ZEke te N

OHARRAK

NOR-NORI-NORK/ NORK-NOR-NORI. Aditz laguntzaileari dagozkion tauletan badira lauki batzuk iluneztaturik daudenak. Honelakoetan adizkien osagaien ordena NOR-NORI-NORK izatetik NORK- NOR-NORI izatera pasatzen da.

T eta K/N. T eta K/N morfemak DA eta A/NA bihurtzen dira adizkiaren erdian suertatzen direnean.

274

ERANSKINA

AHALERA, SUBJUNTIBOA ETA AGINTERA

NOR

NOR-NORI NOR-NORK NOR-NORI-NORK

naiteke

haiteke daiteke gaitezke zaitezke zaitezkete daitezke

NA kiT ke

HA kiK/N ke DA kiO ke GA ki zki GUke ZA ki zki ZUke

ZA ki zki ZUE ke te

DA ki zki Eke

NOR 3. pertsona

NA zakeT

HA zakeK/N De zake

GA itzakeGU ZA itzakeZU ZA itzake te ZUE

D itzakeTE

nintekeen

hintekeen zitekeen gintezkeen zintezkeen zintezketen zitezkeen

NEN kiT keeN

HEN kiK/N keeN ZEkiO keeN GEN ki zki GU keeN ZEN ki zki ZU keeN ZEN ki zki ZUE ke te N ZEki zki EkeeN

nezakeen

hezakeen zezakeen genezakeen zenezakeen zenezaketen zezaketen

nitzakeen

hitzakeen zitzakeen genitzakeen zenitzakeen zenitzaketen zitzaketen

NINT zakeT N

HINT zakeK/N N

( )

eN GINT zakeGUN ZINT zakeZUN ZINT zake te ZUE N

( ) TE N

N T keeN

H K/N keeN ZiO keeN GEN ieza (zki) GU keeN ZENZU keeN ZENZUE ke te N ZiEke te N

ninteke

hinteke liteke gintezke zintezke zintezkete litezke

NEN kiT ke

HEN kiK/N ke LEkiO ke GEN ki zki GU ke ZEN ki zki ZUke

ZEN ki zki ZUE ke te

LEki zki Eke

nezake

hezake lezake genezake zenezake zenezakete lezakete

nitzake

hitzake litzake genitzake zenitzake zenitzakete litzakete

NINT zakeT

HINT zakeK/N ( )

GINT zakeGU ZINT zakeZU ZINT zake te ZUE ( )

TE

N T ke

H K/N ke LiOke GEN ieza (zki) GUke ZENZUke

ZENZUEke te

LiEke te

nadin

NA

ki

T

N

NA

za

T

N

T

T

N

hadin

HA

ki

K/N

N

HA

za

K/N

N

K/N

K/N

N

dadin

DA

ki

O

N

De

za

N

iO

N

gaitezen zaitezen zaitezten daitezen

GA ki zki GUN ZA ki zki ZUN ZA ki zki ZUE te N DA ki zki EN

GA it zaGUN ZA it za ZUN ZA it za te ZUE N D it za TE N

Dieza (zki) GUGUN ZUZUN ZUEZUE N iETE N

nendin

NEN

ki

T

N

nezan

nitzan

NINT

za

T

N

N

T

N

hendin

HEN

ki

K/N

N

hezan

hitzan

HINT

za

K/N

N

H

K/N

N

zedin

ZE

ki

O

N

zezan

zitzan

( )

N

Z

iO

N

gintezen zintezen zintezten zitezen

GEN ki zki GUN ZEN ki zki ZUN ZEN ki zki ZUE te N ZEki zki EN

genezan zenezan zenezaten zezaten

genitzan zenitzan zenitzaten zitzaten

GINT zaGUN ZINT za ZUN ZINT za te ZUE N ( )

TE N

GEN ieza (zki) GU

N ZENZU

N ZENZUE te N ZiEte N

( )

( )

T

NA

za

( )

T

( )

hadi

HA

ki

K/N

K/N

K/N

K/N

bedi

BE

ki

O

Be

za

iO

( )

( )

ki

GU

GA

it

za

( )

(B)ieza (zki)

GU

( )

zaitez

ZA

ki

zki

ZU

ZU

ZU

ZU

zaitezte

ZA

ki

zki

ZUE

te

ZUE

ZUE

ZUE

bitez

BE

ki

zki

E

B

it

za

TE

iE

TE

275

ERANSKINA

ADITZ TRINKO IRAGANGAITZAK

IZAN

EGON

ETORRI

JOAN

IBILI

naiz

nago

nator

noa

nabil

haiz

hago

hator

hoa

habil

da

dago

dator

doa

dabil

gara

gaude

gatoz

goaz

gabiltza

zara

zaude

zatoz

zoaz

zabiltza

zarete

zaudete

zatozte

zoazte

zabiltzate

dira

daude

datoz

doaz

dabiltza

nintzen

nengoen

nentorren

nindoan

nenbilen

hintzen

hengoen

hentorren

hindoan

henbilen

zen

zegoen

zetorren

zihoan

zebilen

ginen

geunden

gentozen

gindoazen

genbiltzan

zinen

zeunden

zentozen

zindoazen

zenbiltzan

zineten

zeundeten

zentozten

zindoazten

zenbiltzaten

ziren

zeuden

zetozen

zihoazen

zebiltzan

banintz

banengo

banentor

banindoa

banenbil

bahintz

bahengo

bahentor

bahindoa

bahenbil

balitz

balego

baletor

balihoa

balebil

bagina

bageunde

bagentoz

bagindoaz

bagenbiltza

bazina

bazeunde

bazentoz

bazindoaz

bazenbiltza

bazinete

bazeundete

bazentozte

bazindoazte

bazenbiltzate

balira

baleude

baletoz

balihoaz

balebiltza

nintzateke

nengoke

nentorke

nindoake

nenbilke

hintzateke

hengoke

hentorke

hindoake

henbilke

litzateke

legoke

letorke

lihoake

lebilke

ginateke

geundeke

gentozke

gindoazke

genbilzke

zinateke

zeundeke

zentozke

zindoazke

zenbilzke

zinatekete

zeundekete

zentozkete

zindoazkete

zenbilzkete

lirateke

leudeke

letozke

lihoazke

lebilzke

naizen

nagoen

natorren

noan

nabilen

haizen

hago

hator

hoa

habil

biz

bego

betor

bihoa

bebil

garen

gauden

gatozen

goazen

gabiltzan

zaren

zaude

zatoz

zoaz

zabiltza

zareten

zaudete

zatozte

zoazte

zabiltzate

bira

beude

betoz

bihoaz

bebiltza

OHARRAK

AGINTERAKO ADIZKIAK. Aginteran sartu ditugun adizki guztiak ez dira sistema berekoak. Badira indikatibokoak, subjuntibokoak, etab. Nolanahi ere, guztiek betetzen dute agintera funtzioa.

276

ERANSKINA

ADITZ TRINKO IRAGANKORRAK

UKAN

EKARRI

JAKIN

EDUKI

ERAMAN

d(it)ut

dakar(tza)t

daki(zki)t

dau(z)kat

darama(tza)t

d(it)uk/n

dakar(tza)k/na

daki(zki)k/n

dau(z)kak/n

darama(tza)k/n

d(it)u

dakar(tza)

daki(zki)

dau(z)ka

darama(tza)

d(it)ugu

dakar(tza)gu

daki(zki)gu

dau(z)kagu

darama(tza)gu

d(it)uzu

dakar(tza)zu

daki(zki)zu

dau(z)kazu

darama(tza)zu

d(it)uzue

dakar(tza)zue

daki(zki)zue

dau(z)kazue

darama(tza)zue

d(it)u(z)te

dakar(tza)te

daki(zki)te

dau(z)kate

darama(tza)te

n(it)uen

nekarren - nekartzan

neki(zki)en

neu(z)kan

nerama(tza)n

h(it)uen

hekarren - hekartzan

heki(zki)en

heu(z)kan

herama(tza)n

z(it)uen

zekarren - zekartzan

zeki(zki)en

zeu(z)kan

zerama(tza)n

gen(it)uen

genekarren - genekartzan

geneki(zki)en

geneu(z)kan

generama(tza)n

zen(it)uen

zenekarren - zenekartzan

zeneki(zki)en

zeneu(z)kan

zenerama(tza)n

zen(it)u(z)ten

zenekar(tza)ten

zeneki(zki)ten

zeneu(z)katen

zenerama(tza)ten

z(it)u(z)ten

zekar(tza)ten

zeki(zki)ten

zeu(z)katen

zerama(tza)ten

ban(it)u

banekar(tza)

baneki(zki)

baneu(z)ka

banerama(tza)

bah(it)tu

bahekar(tza)

baheki(zki)

baheu(z)ka

baherama(tza)

bal(it)u

balekar(tza)

baleki(zki)

baleu(z)ka

balerama(tza)

bagen(it)u

bagenekar(tza)

bageneki(zki)

bageneu(z)ka

bagenerama(tza)

bazen(it)u

bazenekar(tza)

bazeneki(zki)

bazeneu(z)ka

bazenerama(tza)

bazen(it)u(z)te

bazenekar(tza)te

bazeneki(zki)te

bazeneu(z)kate

bazenerama(tza)te

bal(it)u(z)te

balekar(tza)te

baleki(zki)te

baleu(z)kate

balerama(tza)te

n(it)u(z)ke

nekar(z)ke

neki(z)ke

neu(z)kake

nerama(z)ke

h(it)u(z)ke

hekar(z)ke

heki(z)ke

heu(z)kake

herama(z)ke

l(it)u(z)ke

lekar(z)ke

leki(z)ke

leu(z)kake

lerama(z)ke

gen(it)u(z)ke

genekar(z)ke

geneki(z)ke

geneu(z)kake

generama(z)ke

zen(it)u(z)ke

zenekar(z)ke

zeneki(z)ke

zeneu(z)kake

zenerama(z)ke

zen(it)u(z)kete

zenekar(z)kete

zeneki(z)kete

zeneu(z)kakete

zenerama(z)kete

l(it)u(z)kete

lekar(z)kete

leki(z)kete

leu(z)kakete

lerama(z)kete

d(it)udan

dakar(tza)dan

daki(zki)dan

dau(z)kadan

darama(tza)dan

euk/n - ituk/n

ekark/na - ekartzak/n

jaki(zki)k/n

eu(z)kak/n

erama(tza)k/n

beu - bitu

bekar(tza)

beki(zki)

beu(z)ka

berama(tza)

d(it)ugun

dakar(tza)gun

daki(zki)gun

dau(z)kagun

darama(tza)gun

euzu - ituzu

ekar(tza)zu

jaki(zki)zu

eu(z)kazu

erama(tza)zu

euzue - ituzue

ekar(tza)zue

jaki(zki)zue

eu(z)kazue

erama(tza)zue

beute - bituzte

bekar(tza)te

beki(zki)te

beu(z)kate

berama(tza)te

OHARRAK

PLURALGILEAK. Adizki trinkoetan pluralgile ugari erabiltzen dira: it/tza/zki eta z, besteak beste.

Batzuetan, pluralekoak ez omen direm morfema batzuk azaltzen dira: dituzte (z, adibidez).

277

ADITZA MORFEMAKA

Izan:(-TZA-)

EDUN: (-U-)

EDIN:_____

EZAN:(IE)za

ADITZ TAULA

Nor-nork

Nor-nori

Nor-nori-nork

Indikatiboa

Agintera Subjuntiboa ahalera

Indikatiboa

Agintera Subjuntiboa Ahalera

Indikatiboa

Agintera

Subjuntibo

Ahalera

ERROA

-u-*edun

-za-

*ezan

-tza-

izan

-

*edin

-

-eza-

*ezan

NORI-AURREKOA

-

i

ki

i

PLURAGILEA

-it-

-zki-

-zki-

Orainaldia: - A-

Lehenaldia: (amaieran beti -N

Lehenaldia: -in-, -en-. e-..

Ahalera: -KE

Subjuntiboa: beti N

Noriaurrekoa: -I- , -KI-

Baldintza: BA-

Ondorioa: -KE

Baldintza eta ondorioa : 3. pertsona L-: balitz. Litzateke, balu, luke

ORAINA

IRAGANA

INDIKATIBOA

BALDINTZA

BALDINTZAZKOAK

ONDORIOA

ke

eN

NIND u

ke T

N

N

T

ke

eN

ke

eN

HIND u

ke K/N

N

H

K/N

ke

eN

ONDORIOA/IRAGANA

nuke huke luke genuke zenuke

zenukete lukete

nituzke hituzke lituzke genituzke zenituzke zenituzkete lituzkete

nukeen hukeen zukeen genukeen zenukeen zenuketen zuketen

nituzkeen hituzkeen zituzkeen genituzkeen zenituzkeen zenituzketen zituzketen

T

ke

T

K/N

ke

K/N

iO

ke

Dieza (zki) GU

ke

GU

ZU

ke

ZU

ZUE

ke

ZUE

iE

ke

TE

ORAINA

ALEGIAZKOA

ORAINA

IRAGANA

AGINTERA

SUBJUNTIBOA

AHALERA

IRAGANA

ONDORIOA

BALDINTZA

IRAGANA

ORAINA

AGINTERA

ORAINA

IRAGANA

BALDINTZA

ONDORIOA

AGINTERA

ADITZ TAULA

-Koxe Mari (*)

SMART Notebook

ADITZ TRINKOAK

ETORRI - JOAN - EKARRI

Etorri

1. Ni menditik oso nekatuta ___________________________

2. Zu eskolara berandu _______________________________

3. Zuek aurpegi alaia ________________________________

4. Gure lagunak Zugaza zinetokitik ___________________

5. Ni etxetik oso haserre ______________________________

6. Gizon hori nire amarekin ___________________________

7. Ni zure etxeko lorategitik ___________________________

8. Irakasleak gurasoekin berba egitera ___________________

9. Zuek antzerkia ikustera _____________________________

Vens con nosotros al monte?

De dnde vienes tan cansado?

Vengo del ro.

Venas del monte con tu primo.

Patxi vena borracho de la romera.

Venamos de la playa en bicicleta.

El jefe vena de casa enfadado.

Joan

1. Gu trenera sasoiz ______________________

2. Txakurra katuarengana zuzenean ____________________

3. Ni oraintxe bertan zure aitarengana ____________________

4. Zu amaren etxera bazkaltzera ______________________

5. Mutikoak eskolara autobusez _______________________

6. Zuek aititeren etxera telebista ikustera ____________________

7. Ni perretxikotan _____________________ txakurrarekin.

8. Gu izeko-osabak ikustera _________________________

9. Zuek etxe honetatik gagaituta _______________________

Van por mal camino.

Quines vamos maana a Urkiola?

Mira, Mikel y Pello van agachados:

Ahora mismo voy a direccin.

Iba con su padre a todos los partidos.

Ayer a la noche bamos cantando alegremente.

Ibais todos juntos a Larrinagatxu

Ibamos al trabajo sin muchas ganas.

Ekarri (sing.)

1. Zuk poltsan dirua ________________________

2. Zuek nire jertsea ipinita _____________________

3. Txakurrak ahoan hazurra _____________________

4. Guk berokia soinean _____________________

5. Nik gure baserritik madaria ___________________

6. Umeek poltsikoan hamarretakoa ____________________

7. Nik zigarro paketea tabernatik _____________________

8. Zuk lore sorta hori amarentzat ______________________

9. Zuek landare hori lorategirako ______________________

Ekarri (pl.)

1. Nik kaiola horretan txoriak __________________________

2. Guk boligrafoak diktaketa idazteko ____________________

3. Zuk magnetofoiak dendatik ______________________

4. Zuek oinetakoak jantzita ______________________

5. Nik zuhaitzak menditik _____________________

6. Guk sugeak otzara horretan _______________________

7. Mutikoek liburuak ikastolarako __________________________

8. Zuek prakak zikin ______________________

9. Zuk umearen marrazkiak ________________ ikastolatik

Itzulpenak

1. Cuando les vi traan pasteles para la cena.

2. Los disfrazados traan una moto blanca.

3. Traamos una pancarta con nuestras peticiones.

4. El dinero lo traas en la mano cuando se te perdi.

5. Traa un libro bajo el brazo.

SMART Notebook

DURANGO BHI - BIGARREN MAILA - BIGARREN EBALUAZIOA

ADITZA (Indikatiboa - Orainaldia)

Bete itzazu hutsuneak:

1. Alexek arrankari haundi bi harrapatu ............................. errekan.

2. Amak etxeko giltzak utzi ......................Yolandari.

3. Aitorri liburuak irakurtzea gustatzen

4. Ehiztariek txoriak hil ..

5. Etsaiek alde guztietatik inguratzen ..................... gu.

6. Guk horiei ez .. ezer sinesten.

7. Jontxuri mobila kendu ......................... irakasleak.

8. Josemarik Castelaoren liburua irakurri ....................... guri.

9. Josuk bere Ferraria erakutsi ........................ niri.

10. Labana honek punta zorrotzegia

11. Mariori koaderno guztiak galtzen ....................

12. Medikuak barizela sendatu Cristiani.

13. Ni goizero kaleko zaratak itzartzen

14. Norak mesede bat eskatu behar .. zure gurasoei.

15. Nik zu nondik ezagutzen .?

16. Jenik abesti polit batzuk erakutsi ....................... bere lagunei.

17. Dabidi mentazko gozokiak gustatzen .........................

18. Ondo portatuz gero sari txiki bat emango haiek zuri.

19. Tabakoak hil egingo (gu)

20. Zenbat zor . haiek zuei?

21. Zerk harritzen ....................... (zu) ?

22. Zuek guri ezer ez . kontatzen.

23. Zuek ni lotsatuta utzi

24. Zuk gatz gehiegi botatzen .. zopari.

25. Patriziak koadro eder batzuk eman .......................... bere lagunari.

26. Iigok gol bi sartu ....................... atezainari.

27. Enrikeri eta Diegori BIKAIN ipini ............................ irakasleak.

28. Harkaitzek sekretu bat kontatu .. guri.

29. Josebak Gaztetxean ikusi .. zu.

30. Rubeni bideojolasak gustatzen .


ADITZA (Indikatiboa - Lehenaldia)



































1. Alexek eta Diegok dortoka haundi bi harrapatu .................. errekan.

2. Gurasoek etxeko giltzak utzi ......................Yolandari.

3. Aitorri Bernardo Atxagaren liburuak gustatzen

4. Ehiztariek basurde bat harrapatu ..


6. Guk horri ez .. ezer sinesten.

7. Jontxuk Bartzelonan parranda asko egin ..

8. Josemarik Bilboko gauzak erakutsi ....................... guri.

9. Josuk abesti poli bat kantatu ........................ guri.


11. Mariori partikularreko irakasleak aditzak irakatsi ....................

12. Cristiani Xin Txan-en marrazki bizidunak gustatzen ...........................

13. Ni goizero kaleko zaratek itzartzen

14. Norak galdera batzuk egin tutoreari.

15. Zuk ni nondik ezagutzen .?

16. Jendeak autografoak eskatu ........................ Jeniri.

17. Dabidi telebista berria oparitu ......................... gurasoek.

18. Ondo portatuz gero sari txiki bat emango haiek zuei.


20. Zenbat zor . berak zuei?

21. Zerk harritzen ....................... (zuek) ?

22. Zuek guri guzur hutsak kontatzen .........................

23. Zuk ni lotsatuta utzi

24. Nik gatz gehiegi botatzen .. zopari.


26. Iigori txartel gorria atera . (haiek)

27. Enrikeri zazpi BIKAIN ipini ............................ irakasleek.

28. Harkaitzek txiste barregarriak kontatu .. guri.

29. Zuk Gaztetxean ikusi .. Joseba.

30. Rubeni prentsa tailerra gustatzen .




31. Alexek eta Diegok dortoka haundi bi harrapatu .................. errekan.

32. Gurasoek etxeko giltzak utzi ......................Yolandari.

33. Aitorri Bernardo Atxagaren liburuak gustatzen

34. Ehiztariek basurde bat harrapatu ..


36. Guk horri ez .. ezer sinesten.

37. Jontxuk Bartzelonan parranda asko egin ..

38. Josemarik Bilboko gauzak erakutsi ....................... guri.

39. Josuk abesti poli bat kantatu ........................ guri.


41. Mariori partikularreko irakasleak aditzak irakatsi ....................

42. Cristiani Xin Txan-en marrazki bizidunak gustatzen ...........................

43. Ni goizero kaleko zaratek itzartzen

44. Norak galdera batzuk egin tutoreari.

45. Zuk ni nondik ezagutzen .?

46. Jendeak autografoak eskatu ........................ Jeniri.

47. Dabidi telebista berria oparitu ......................... gurasoek.

48. Ondo portatuz gero sari txiki bat emango haiek zuei.


50. Zenbat zor . berak zuei?

51. Zerk harritzen ....................... (zuek) ?

52. Zuek guri guzur hutsak kontatzen .........................

53. Zuk ni lotsatuta utzi

54. Nik gatz gehiegi botatzen .. zopari.


56. Iigori txartel gorria atera . (haiek)

57. Enrikeri zazpi BIKAIN ipini ............................ irakasleek.

58. Harkaitzek txiste barregarriak kontatu .. guri.

59. Zuk Gaztetxean ikusi .. Joseba.

60. Rubeni prentsa tailerra gustatzen .

SMART Notebook

EUSKERA DBH 3 2.hiruhilabeteIZENA

(1) ADITZ SISTEMAK. Hutsuneak bete1) Sukaldean zegoenean, Mikeli patatak erre.2) Gaixorik gaude, ez.. komeni kalean ibiltzea.3) Haiek zu bidean harrapatuko.4) Neskek mutilei telefono zenbakia eman zieten eta gezurra esan..5) Liburuak emango?6) Atzo, nire lagunek zu kalean ikusi.7) Pasaden egunean, ikasleei liburuak ahaztu.8) 18 urte bete nuenean, lore bat ekarri.9) Haiek kotxez eramango10) Txikitan, zuk ondo ezagutzen. nire pentsaerak.

1. zitzaizkion

2. zaigu

3. zaituzte

4. zieten-zuten

5. dizkidazu

6. zintuzten,

7. zitzaizkien

8. nion

9. naute

10. zenituen

(2) AHALERAK. Hutsuneak bete.1) Baliteke mundu osoan bakea baina ez da erraza (lortu)2) Jostailuak apurtu dira, baina konpon ..3) Mundu honetan ez daukagu nahi dugun guztia .. (egin)4) Nekatuta bazaudete, etxean gera 5) Aita, lagunek afaria antolatu dute gauerako, ba al daukat .................? (joan)6) Hau nahikoa ez bada, zuek beste bat egin ahal 7) Gaur bertan, .. badaukagu, baina gogor lan eginda. (amaitu)8) Aizu, eraman .. pakete hauek, mesedez.9) Hemen ezin . erre.10) Ez da posible zu baino azkarragoa. (izan)

(3) AHALERAK. BERRIDATZI.1) Lan hauek ezin ditzakezue egin, ez baitugu ulertzenEz dezakezue.2) Gela honetan ezin daiteke mintza.Gela honetan ez dago..3) Zuk ez daukazu sartzerikZuk ezin..4) Nor etorri ahal da leku publikoetara?Nor ..5) Guk irabazi ahal dugu partiduaGuk .

EUSKERA DBH 3 2.hiruhilabeteHIZKUNTZAREN HAUSNARKETAIzena

DEKLINABIDE KASUAK. Bete itzazu hutsuneak.

1. Utzi jendea ......................................(bake)2. Zein.................................nikia da hori? (denda)3. ............................................. izenak ahaztu zaizkit (haranak) )4. Zenbait .......................................... gezurtiak dira (egunkari)5. .................................. kalte handiak egiten dituzte (lehorte)6. Zu azokara joaten zara ...............................................(ostegun)7. Goizeko trenan datorren jendea herri.......................................dator (asko)8. Gelako ..........................................etorriko naiz (ikaskide)9. Hiru ................................................zekartzan gaurko egunkariak (asmakizun)10. Gela .....................................................ezin da sartu (haiek)11. Ni bizi naizen .....................................................ez dauka argirik (Kale)12. ........................zazpi .............................................denda asko daude (Bilbo, kale)13.14. Katuak ez dira inoiz................................................ hurbiltzen (txakurrak)15. Edozein ...................................................galdetu ahal diozu (pertsona)16. Colon ....................................................abiatu zen (Amerikak)17. Liburu hauek ez dira ......................................................., nireak dira! (Ane)18. Lau .............................................bik baino gehiago ikusten dute (begi)19. .................................................da parke hau (herritarrak)20. Gure herriko bi .........................................ikusten da itsasoa (tontor)21. Hari mutil .................................................... gustatzen zaizkio (atsegin)22. Hiru ..............................................................etorri dira (neska)23. Ez da komeni ................................................... bat-batean sartzea (ur)24.............................................................. lapurtu diote kotxea (gidari hori)25. Kanpin..................................................... igaro genituen oporrak (horiek)26. Oso sentibera zen, edozer ...................................................egiten zion min (gauza).27. Irabaziko duzula uste baduzu, ............................................... zaude (amets)28. .......................................................haranetan ez zegoen elurra (Pirinioak)29. .................................................. hostoak erori zaizkie (zuhaitz)30. .............................................................................ez dago haserre (hura)

1. bakean

2. dendetako

3. haraneko

4. egunkari

5. lehorteek

6. ostegunero

7. askotatik

8. ikaskidearekin

9. asmakizun

10. haietan

11. kaleak

12. Bilboko

13. Kaleetan, Kaletan

14. txakurrengana

15. pertsonari

16. Amerikara

17. Anerenak

18. begik

19. herritarrentzat

20. tontorretatik

21. atseginak

22. neska

23. uretara, uretan

24. horri

25. horietan

26. gauzak

27. ametsetan

28. Pirinioetako

29. zuhaitzei

30. hura

ADITZ SISTEMAK. Hutsuneak bete31. Kotxez eramango.....................................................?32. Atzo, loreak ekarri...............................................33. Gaixorik geundenean, ez ..................................................... komeni, kalera joatea )34. Nik asko laguntzen ............................................................ mutil horiei35. Atzo, nire lagunek kalean ikusi.....................................................

AHALERAK. Hutsuneak bete36. Ez da posible hemen .............................................................. (erre)37. Beste lekura joan ahal.........................................................38. Hemen ez dago ...................................................... (hitz egin)39. Aizu, eraman.................................................. pakete hauek, mesedez40. Ez daukazu nahi duzun guztia .................................................. (egin)

SMART Notebook

ADITZA1.DBH20121122.notebook

2

November22,2012

nov2119:39

Aditzoina, partizipioa, aditz-izena

ADITZ IRAGANGAITZAKIZAN aditz laguntzailea

aditz iragankorrak edun laguntzaileak

ADITZAETADEKLINABIDEA

indikatiboaetaitzulpenak

GRAMATIKAARIKETAK

Hutsuneak bete

1. Zuek ni lehen ez ............................. agurtu

2. Duela egun batzuk zuk etxeko giltzak galdu ......................................

3. Aitak zu egunero ekartzen ....................... autoz?

4. Guk irakasleei lore batzuk ekarri ...............................

5. Nik zu ez .............................. ondo ezagutzen.

6. Nagusiak langile horiek kalera bota ................

7. Ume horrek niri harriak bota ..................................

8. Zuek gu noiz ikusi .............................?

9. Atzo kalean erori ............................ ni.

10. Mirenen gurasoek gu kafea hartzera gonbidatu ..................................

11. Zuek herenegun ez .................................. denda horretan sartu.

12. Guk iaz asignatura guztiak gainditu ...............................

13. Gure seme-alabek atzo txanpon batzuk aurkitu ............................... hor.

14. Gurasoek zuek Ingalaterrara bidaliko ............................... ingelesa ikastera.

15. Noizko bidaliko ................................... zuek guri aparailu horiek?

Hutsuneak bete parentesiko aditzak erabiliz

1. Atzo azokarantz (joan) ..................................-ean lurrean mila pezetako bilete bat aurkitu genuen.

2. Musikari horiek musika tresnak (eraman) .........................................kutxa horietan.

3. Herenegun Xabi ikusi nuen dentistaren kontsultatik (etorri) .............................-ean.

4. Zuek kanpoan (egon) ................................... eta horregatik ez zenuten ezer entzun.

5. Nik lehen ontzi horretan arrain gorriak (eduki) ........................................

6. Pirata haiek altxor baten bila (ibili) ...........................................

7. Nondik (ekarri) ........................................ zuk arrautza horiek?

8. Plazarantz (joan) .....................................-ean norbait ikusi zenuen?

9. Menditik itzuli ondoren berehala etxera joan ginen arropa guztiak bustita (eduki) .................................... eta.

10. Atzo loreak ureztatu nituen, oso lehor (egon) ........................................ eta.

11. Gure atzetik Bermeoko lagunak (etorri) ......................................

12. Garai hartan gu nahiko kezkatuta (ibili) .....................................

Euskaratu

1. El ao pasado estuvimos de vacaciones en Mallorca.

2. Vinimos a hablar con la directora pero no pudimos verla.

3. Para ir a ese pas a los turistas se les recomienda vacunarse.

4. De pequeos bamos todos los aos a las colonias.

5. Tuvisteis que hacer cola para comprar las entradas?

6. Quera ir con vosotros pero tena que terminar un trabajo y por eso no pude ir.

7. En esa casa vivi Unamuno.

8. Se les han enviado cartas a todos los socios.

9. Antes solamos tener que ensear el carn para entrar pero ahora nos conocen y podemos entrar sin problemas.

10. En el concurso ganamos un premio pero no quisimos aceptarlo.

SMART Notebook

EUSKERADBH 1

IZENA

(1) ADITZAK ETA DEKLINABIDEAK. Hutsuneak bete

1) Gaixorik zeudenean, ez.. komeni kalean ibiltzea.

2) Oso sentibera zen, edozeregiten zion min (gauza)

3) Zein .nikia da hori? (denda)

4) Goizeko trenan datorren jendea herri..dator (asko)

5) Haiek zu bidean harrapatuko. atzo

6) Neskek mutilei telefono zenbakia eman zieten eta gezurra esan..

7) kalte handiak egiten dituzte (lehorte)

8) Liburuak emango?

9) Zenbait ..gezurtiak dira (egunkari)

10) Hari mutil gustatzen zaizkio (atsegin)

11) Lau.bik baino gehiago ikusten dute (begi)

12) Pasaden egunean, ikasleei liburuak ahaztu

13) haranetan ez zegoen elurra (Pirinioak)

14) Txikitan, zuk ondo ezagutzen. nire pentsaerak

15) Hiru .. zekartzan gaurko egunkariak (asmakizun)

(2) AHALERAK. Hutsuneak bete.

1) Baliteke mundu osoan bakea baina ez da erraza (lortu)

2) Jostailuak apurtu dira, baina konpon ..

3) Mundu honetan ez daukagu nahi dugun guztia .. (egin)

4) Nekatuta bazaudete, etxean gera

5) Aita, lagunek afaria antolatu dute gauerako, ba al daukat .................? (joan)

6) Hau nahikoa ez bada, zuek beste bat egin ahal

7) Gaur bertan, .. badaukagu, baina gogor lan eginda. (amaitu)

8) Aizu, eraman .. pakete hauek, mesedez.

9) Hemen ezin . erre.

10) Ez da posible zu baino azkarragoa. (izan)

(3) AHALERAK. BERRIDATZI.

1) Lan hauek ezin ditzakezue egin, ez baitugu ulertzen

Ez .

2) Gela honetan ezin daiteke mintza.

Gela honetan ez dago..

3) Zuk ez daukazu sartzerik

Zu ezin..

4) Nor etorri ahal da leku publikoetara?

Nor ..

5) Guk lapurtu ahal ditugu bitxiak

Guk .

SMART Notebook

2. UNITATEA

GRAMATIKA

Aditza: aditzoina, partizipioa eta aditz-izena

Jarduerak:

1. Azpimarratu esaera zahar hauetako aditz jokatugabeak:

Abenduko eguna, argitu orduko iluna.

Alferrik egotea eta lan alferra egitea biak berdin.

Bat eman eta bi hartu.

Ustea ez da jakitea.

Entzun eta isil, baiezko biribil.

Gaur hitza eman, bihar haizeak eraman.

Lanik errazena, agintzea.

2. Lotu forma jokatugabeak dagokien formarekin.

jolastu

ikaste

ikuste

lortu

ibil

etorri

erori

onartze

utz

itzul

3. Osatu esaldi hauek aditzoin egokiekin: eman fida bota aipa - gerta

Ez dirudi inoiz atertuko duenik, ___________ eta ___________ ari du.

Zalantzan nago liburuarekin, ez dakit zuri ___________ edo hari eskaini.

Nor ___________ hainbeste gezur esaten duenarekin.

Otsoa non ___________, han___________.

4. Osatu esaldi hauek partizipio egokiekin: nekatu hartu abiatu etorri.

Ez dakigu noiz ___________ basorantz, ez baitigute ordurik adierazi.

Entzun ezazu arretaz irakasleak dioena eta gogoan___________ zer dioen.

Sorkunde, ___________ hona, etxera joan behar dugu eta.

Bururik nekatzen ez duenak, hankak ___________ behar.

5. Osatu esaldi hauek aditz-izen egokiekin: eroste egite pentsatze sineste.

Txalupa hondoratzeko zorian egon zela ___________ hutsak, ikaratu egiten nau.

___________ osoa daukat zuk esandakoan.

Ondo dago noizbehinka gauza horiei buruz gogoeta ___________.

___________ ez da nahikoa izango; ordaindu ere egin beharko da.

6. Osatu taula, falta diren forma jokatugabeak idatziz.

ADITZOINA

PARTIZIPIOA

ADITZ-IZENA

Ikus

Aldatu

Nekatze

Irakurri

Pentsa

onartu

ORTOGRAFIA

; Puntu eta koma

Besteak beste, honako kasuetan erabiltzen da:

Zerrenda bateko elementuak bereizteko, elementu horiek jada komak badituzte:

Zazpi urterekin, futbolean, pilotan eta saskibaloian aritzen nintzen; bederatzi urterekin, xakean, bizikletan eta eskubaloian; eta hamaikarekin, surfa egiten hasi naiz.

Harreman zuzen ez daukaten bi esaldi bereizteko:

Ez dakit nondik hasi; Mikeli deitu beharko diot.

Zenbait lokailuz (beraz, dena den, aldiz...) lotutako esaldien artean:

Gaur goizetik esnatu naiz; beraz, oinez joateko astia izango dut.

Jarduerak:

1. Idatzi punto eta koma behar den tokian, zerrendak dituzten esaldi

hauetan:

Ander, Mikel eta Joana ondarrutarrak dira Leizuri, Xabi eta Markel, mutrikuarrak eta Zurie eta Oihana, eibartarrak.

Txitxarroa, antxoak eta legatza arrandegian erosiko ditut ogia eta irina, okindegian eta sagarrak, kiwiak eta meloia, fruta-dendan.

Eskularruak, berokia eta lepokoa maletan sartu xaboia hortzetako eskuila eta orrazia, eskuko poltsan eraman eta janaria, ontzi batean.

2. Orain, idatzi esaldi hauetan puntu eta komak, kontuan izanik lotura

zuzenik ez duten esaldiak elkartu direla.

Mireia irribarretsu dator lortuko zuen kontzerturako txartela.

Gaur ez da etorri bihar esango du zergatik.

Autobusa pasatu da oinez joan beharko dugu.

Oso haserre zegoen aurpegian nabaritzen zitzaion.

3. Idatzi esaldi hauetan behar diren puntu eta komak, kontuan izanda

lokailuen bidez lotuta daudela.

Nik ez daukat bizikletarik beraz, ezin naiz zuekin joan.

Nahiko gaztea da dena den, gu baino zaharragoa.

Liburuak oraintxe eramango ditut bestela, ahaztu egingo zait.

Leihoa itxita dago hala ere, haizea sartzen da nonbaitetik.

4. Zuzendu testu honetan gaizki idatzita dauden puntu eta komak, eta idatzi

falta direnak.

Bi itsasontzitan abiatu ginen Papua uhartera. Holandarrak eta frantsesak

zihoazen batean, eskoziarrak eta irlandarrak, bestean. Eta denen buru;

Grant kapitaina.

Aurretiaz ez genekien zer aurkituko genuen han, hala ere, zenbait

harrigarriaren susmoa genuen. Zurrumurru ugari zebilen ontzietan urliak

urrezko txoriak aipatzen zituen, sandiak gaztetasunaren edabea.

Esamesak baino ez zirelakoan nengoen ni, dena den; nire eskumina ere

areagotuz zihoan

5. Diktaketa hau prestatzeko, erreparatu puntu eta komei:

Asteburuan lapurretan egin zuten Atxukarro kaleko bitxi dendan; garbi- garbi

utzi omen zuten. Lapurrak alboko lokaletik sartu ziren horma zulatuz; hala

ere, ez dago argi zer tresna erabili zuten, inork ez baitzuen zaratarik entzun.

Ostutakoen artean, oso lepoko baliotsu bat omen dago; baita diamanteak eta

harribitxiak ere; eta oraindik zehazteko dauden urrezko eta zilarrezko pieza

ugari.

LEXIKOA

Homonimia

Hitz homonimoak dira berdin idatzi eta ahoskatu arren, esanahi ezberdinak dutenak.

Mahai hori pintatzeko, hori argia erabiliko dut.( hori (erakuslea edo kolorea) hitz homonimoak dira.

Ehun zapi atera behar ditut ehun honetatik. ( ehun (zenbakia edo oihala) hitz homonimoak dira.

Jarduerak:

1. Bilatu hiztegian hitz homonimo hauen esanahiak, eta idatzi esaldi bat

bakoitzarekin:

harana / arana

_____________________________________________________

_____________________________________________________

mende / mende

_____________________________________________________

_____________________________________________________

2. Erlazionatu bikote hauetako hitz homonimoak eta haien esanahiak:

zeta.....zeta

apal.....apal

lelo.....lelo

lau.....lau

a) Buru argia ez duena, ergela, txepela.( _______________

b) Abestietan errepikatzen den esaldi neurtua.( _________________

c) Gorabeherarik ez duena. ( __________________

d) Zenbatzaile zehaztua. ( ___________________

e) Alfabetoko azken letra. ( ___________________

f) Zenbait oihal egiteko erabiltzen da. ( ___________________

g) Paretan edo altzarietan, gauzak jartzeko ohola. ( ______________

h) Bere burua handiesten ez duena, umila. ( _________________

3. Osatu esaldietako hutsuneak laukietako izen egokiekin.

baso / baso

ondo / ondo

hari / hari

Nork esan _________ Mireiarena?

Bilbotik hurbil dagoen __________ batean dago errota.

Jaikitzerakoan __________ bat ur edaten dut.

Zure ___________-ondotik pasatu zen autoa.

Praka horiek __________ zuriarekin josi behar dira.

Oso ____________ igaro genuen asteburua.

4. Idatzi hitz bakoitzarekin hitz homonimoa.Gero, azaldu bakoitzaren esanahia.

har:

hala:

lohi:

zain:

ADITZOINA

PARTIZIPIOA

ADITZ-IZENA

SMART Notebook

3. UNITATEA

GRAMATIKA

Aditz iragangaitzak: IZAN laguntzailea

Jarduerak:

1. Azpimarratu honako esaldi hauetako aditz iragangaitzak:

Atzo gauean etorri ziren Joseba eta Leire Donostiatik.

Nik ezin dizut konpondu bizikleta.

Pilotalekura joan ginen atzo arratsaldean, baina hartuta zegoen.

Nire ahizpak txistua jotzen du bandan.

Miren ez dago etxean, lagunekin baizik.

2. Erreparatu aditzei, eta inguratu urdinez Nor motako laguntzaileak, eta

gorriz, Nor-Nori motakoak.

Nori ez zaio gustatzen txokolatea txurroekin?

Mikel ohean gelditzen da larunbat goizetan, baina guri denbora galtzea dela iruditzen zaigu.

Ez da erraza izango konpontzea, baina norbaiti bururatuko zaio zerbait.

Kanpandorreko erlojuan bostak dira.

Mikeli eman behar zaio sarreren dirua.

3. Idatzi esaldiak Nor motako aditz hauekin:

itzuli ginen: _______________________________________________

etzan zarete: ______________________________________________

galdu zen: ________________________________________________

4. Idatzi esaldiak Nor-Nori motako aditz hauekin:

joan gintzaizkizuen: __________________________________________

hondatu zaizkit: _____________________________________________

agertu zitzaien: _____________________________________________

5. Osatu esaldi hauek aditz laguntzaile egokiekin. Kontuan izan Nor

motakoak direla.

Jone egun osoa ibili (lehenaldia) _______ atzera eta aurrera.

Ni eskolako eskaileretan erori (orainaldia) ________.

Zuek zer ordutan etorri (lehenaldia) ___________?

Gu ez (lehenaldia) ___________ joan festara.

Mikel eta Lorea izan (orainaldia) ________ irabazleak txapelketan.

6. Osatu esaldi hauek aditz laguntzaile egokiekin. Kontuan izan iragangaitzak

direla Nor-Nori motakoak.

Maitane zuri etorri (orainaldia) _____________ kontu eske.

Niri ez (lehenaldia) _____________ inor hurbildu.

Guri telebista ikustea gustatzen (orainaldia) _____________.

Denei iruditu (lehenaldia) _____________ hobe zela biharko uztea.

Bateria agortu (orainaldia) _____________ telefonoari.

7. Azpimarratu esaldi hauetako aditz trinkoak, eta adierazi iragangaitzak ala

iragankorrak diren:

Saioa txapela jantzita dator gaur ere.

Nik ez nekien erantzuna eta beste ikasle bati galdetu zion.

Ziortzak oso argi dauka: sendagilea izango da.

Garai hartan, lehenengo mailan nengoen oraindik.

Zurie igerilekura doa gaur ere.

LEXIKOA

Hitz-elkarketa

Hitz elkarketan bi hitz edo gehiago elkartzen dira, eta sortutako hitz elkartuak beste esanahi bat adierazten du, elkartutako hitzen esanahietatik ezberdina. (Itsasontzi, ilehori, zuri-beltz, idazmakina,...)

Hitz-elkarketan mota askotako hitzak elkar daitezke: izena eta izena, izena eta izenondoa, izenondoa eta izenondoa, aditza eta izena...

Jarduerak:

1. Lotu hitz elkartuak lortzeko.

gurdi

soka

gai

zakar

esku

ontzi

esne

baloi

mutur

zerrenda

2. Idatzi definizio hauei dagozkien hitz elkartuak:

Ehizarako erabiltzen den txakurra. ( ______________________

Iparrak eta ekialdeak bat egiten duten puntu kardinala(______________

Trenak ibiltzen diren bidea, bi errail paraleloz osatua. (______________

Ibiliz egiten den bitartea edo bidea. (_____________________

Ikasten den gela, bereziki ikastetxe batean. (_____________________

3. Lotu hitz elkartuak sortzeko. Gero, idatzi esaldi bat bakoitzarekin.

gurdi

zuri

egon

sudur

indar

gorri

gela

luze

berritu

bide

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

4. Sailkatu aurreko hitz elkartuak osaeraren arabera.

izena + izena (_____________________

izenondoa + izenondoa (_____________________

aditza + izena (_____________________

izena + izenondoa (_____________________

izena + aditza (_____________________

ORTOGRAFIA

-a organikoa hitz-elkarketan.

Euskaraz a letra berez duten hitz asko daude. a horri a organikoa deritzo.

Euskarazko burdina, eliza, hizkuntza, kultura, literatura eta natura hitzek, eta ia amaiera duten hitzek a organikoa dute. Hitz horiek bi idazkera onartzen dituzte hitz elkarketetan:

-a gabe eta banatuta: kultur astea, hizkuntz eskubideak, ortografi arauak...

-a mantendu eta marratxoz lotuta: kultura-astea, hizkuntza-eskubideak,

ortografia-arauak...

Jarduerak:

1. Erreparatu hitz elkartu bikote hauei, eta esan zein dagoen zuzen idatzita:

hizkuntz gaitasuna / hizkuntza gaitasuna

geografia- irakaslea / geografi-irakaslea

literatur-saria / literatura-saria

bidaia agentzia / bidai agentzia

biologia-azterketa / biologi-azterketa

burdin lantegi / burdina lantegi

2. Osatu esaldi hauek hitz egokiekin:

Maiatzean _________ astea antolatuko du eskola.

Laborategian egingo dugu ______________azterketa.

Lorearen aita _______________-saltzailea da.

Azkenean, baseliza bat aukeratu dugu ______________-ospakizunerako.

Nire arrebari bigarren saria eman diote eskolarteko _________sariketan.

3. Osatu esaldi hauek a organikoa duten hitzak elkartzeko, aukera biak

erabilita:

____________zientzietan gehien gustatzen zaidana biologia da (Natura).

Oporrak prestatzeko ____________agentziara joan gara informazio eske. (bidaia)

Irakasleak dioenez, ____________ arauak asko irakurrita ikasten dira. (ortografia)

4. Diktaketa hau prestatzeko, erreparatu hitz- elkartuei eta a organikoari:

Eskualdeko kultur ondarea babesteko asmoz, katalogazio-lana abiatuko

dutela adierazi du kultura-diputatuak.

Burdin Aroko aztarna arkeologikoetatik hasi eta XX. mendeko

literatura-ekoizpena hartuko omen ditu bere baitan katalogoak.

Esparru zabal horretan tarte handia hartuko du eliz ondareak, ondare

ugariena baita.

Diputatuaren arabera, hurrengo pausua natur ondarea katalogatzea

izango omen da.

SMART Notebook

4. UNITATEA

GRAMATIKA

Aditz iragankorrak: EDUN laguntzailea

NOR-NORK

ORAINALDIA

LEHENALDIA

NOR NORK

NOR NORK

NA u T

D u -

GA it u GU

ZA it u ZU

ZA it u zte ZUE

D it u (z)TE

NIND u T/DA n

() u - (e)n

GINT u GU n

ZINT u ZU n

ZINT u zte ZUE n

() u (z)TE n

NOR-NORI-NORK

ORAINALDIA

LEHENALDIA

NOR NORI NORK

NORK NOR NORI

Di (zki) T/DA T

Di (zki) O -

Di (zki) GU GU

Di (zki) ZU ZU

Di (zki) ZUE ZUE

Di (zki) E TE

N i (zki) DA n

Z i (zki) O n

GEN i (zki) GU n

ZEN i (zki) ZU n

ZEN i (zki) ZUE te n

Z i (zki) E te n

Jarduerak:

1. Azpimarratu esaldi hauetako aditz iragankorrak:

Amak kutxetan sartu ditu udako arropak, eta guk ganbarara eraman ditugu.

Goizeko bederatzietan jaiki naiz, eta dagoeneko hemen zegoen Zurie.

Inork irakurri al du Harry Potterren azken liburua?

Saioak egunero txukuntzen du logela eskolara joan aurretik.

Non ote dago nire arkatza, zuek hartu duzue?

2. Erreparatu aditzei, eta inguratu urdinez Nor-Nork motako laguntzaileak, eta

gorriz, Nor-Nori-Nork motakoak.

Azkenengo CDan hamar kantu sartu dituzte.

Leireri erakutsiko diogu oporretan grabatutako bideoa.

Atzo esan zioten azterketaren eguna.

Gaur amonaren etxean bazkalduko dugu.

Oraindik ez dugu ikasi gai berria.

Atzo gauean deitu nion, baina ez zegoen etxean.

3. Osatu esaldi hauek aditz laguntzaile egokiekin. Kontuan izan Nor-Nork

motakoak direla.

nuen du genituen zenuten dugu

Guk Lorea eta Nahia kalean ikusi ______________ atzo.

Nork itzuliko _____________ liburua liburutegira?

Bihar aitak eramango ______________ kiroldegira.

Asteburuan zuek kantu berri bat ikasi ______________.

Larunbatean erraz irabazi________________ nire partida.

4. Osatu esaldi hauek aditz laguntzaile egokiekin. Kontuan izan iragankorrak

direla, Nor-Nori-Nork motakoak.

dizkiozu zidan dio zidan diozu zidan

Ordua galdetu __________ gizon batek, baina ez neukan erlojurik.

Nori eman behar ____________ komikia Anek?

Niri Urkok irakatsi _____________ iaz korapiloak egiten.

Zuk nori salduko _______________ Gabonetako otzararen txartelak?

Aitak oparitu ______________ berokia hartuko dut.

Euritakoa jaitsiko ____________ amonari, mesedez?

5. Idatzi esaldiak Nor-Nork motako aditz hauekin:

hartu du // ikusi genuen // ekarri nau

____________________________________________________________.

____________________________________________________________.

____________________________________________________________.

6. Idatzi esaldiak Nor-Nori-Nork motako aditz hauekin:

eman diot // esan dizute // azaldu digu

_____________________________________________________________.

_____________________________________________________________.

_____________________________________________________________.

7. Azpimarratu esaldi hauetako aditz trinkoak: urdinez, Nor-Nork motakoak, eta

gorriz, Nor-Nori-Nork motakoak:

Mireiak beti daramatza jantzita gona eta zapatak.

Egunero diote gauza bera, baina inoiz ez dute agindutakoa betetzen.

Zaloak buruz dakizki talde horren abestietako letrak.

Poltsan dakarzkizut agindutako liburuak.

Ba al dakizu zer ordutan hasiko den filma?

ORTOGRAFIA

Eten-puntuak

Eten-puntuak honako kasuetan erabiltzen dira:

Zerrenda bat irekita utzi dela adierazteko,hau da, aipatutako elementuak baino gehiago daudela adierazteko.

Lagun ugari elkartu ginen: Lander, Aitor, Leire...

Hiztunak esaldia irekita uzten duenean, harridura, ezustea, zalantza edo beste sentimenduren bat adierazi nahi duelako.

Esan duzun guztia egia da, baina...

Hiztunentzat ezagunak diren hitzak edo pasarteak isiltzen direnean.

Badakizu, lan lasterra...

Jarduerak:

1. Idatzi esaldi hauetan falta diren eten-puntuak dagokien tokian:

Aukera bat baino gehiago duzu: xakea, tribiala, partxisa

Hainbat landarerekin egiten zuten eztia: txilarra, gurbitza, izpilikua, akazia

Besteak beste, osagai hauek behar dituzu: ura, irina, papera

Afari goxo-goxoa prestatu zigun: oilo-salda, arrautzak,onddoak

2. Orain, idatzi bere tokian beste esaldi hauetan falta diren eten-puntuak:

Ez dakit zer gertatu zaion; itxuraz ondo zegoen eta bat-batean

Une hartan harrapatu izan balu ogitartekoa jan ziona

Badakizu zer harroputza den Saioa, eta Ziortza

Zenbakiek hori esango dute, baina

3. Idatzi esaldi hauetan falta diren eten-puntuak:

Zer egingo diogu, ba: Dagoenean, bon-bon, eta ez dagoenean

Honela hasten da abestiaren letra: Haurtxo txikia sehaskan dago

Norbaitek esanda utzi zuen lehenago ere: Errementeriaren etxean

Zergatik jarri dituzu eten-puntuak? _________________________________

_____________________________________________________________

4. Erreparatu esaldi hauetako eten-puntuei, eta sailkatu:

Ez dago esan beharrik; behin hara joanda...

Ekarritako guztiak eraman: berokiak, eskularruak, motxilak...

Eguraldi ederra egiten du, baina ez ahaztu esaera zaharra: Goiz gorri...

Lekale gehiago jan behar duzu: dilistak, txitxirioak, lekak...

Gero jarraitu zeuk: Akerrak adarrak...

5. Diktaketa hau prestatzeko, erreparatu eten-puntuei:

Mahaiaren inguruan bildu ginen lehengusuak: Zaloa, Koldo, Miren... Urteroko bazkaria eta urteroko kontuak espero genituen, baina... A zer ezustea eman zigun Koldok ilehori haren eskutik sartu zenean jantokian!

Amonaren arabera, Koldo ez zen inoiz ezkonduko, gehiegi estimatzen baitzuen bere burua. Gutariko gehienak ere iritzi berekoak ginen, baina esaera zaharrak dioenez: Usteak...

LEXIKOA

Ikuskizunen eremu semantikoa

Jarduerak:

1. Sailkatu instrumentu hauek, kontuan izanda haizezkoak, perkusiozkoak edo

harizkoak diren:

gitarra txirula atabala biolontxeloa oboea

alboka pianoa panderoa txistua tronpeta

HARIZKOAK

HAIZEZKOAK

PERKUSIOZKOAK

2. hitz multzo honetan badira hiru hitz musikarekin zerikusirik ez dutenak. Zein?

abesbatzak tango apar boskote jaialdi biribilketa

grabazio - opera tren erromeria teklatu nota - orga

_________________ , _________________ , _________________

3. Osatu esaldi hauek, antzerkiarekin zerikusia duten hitzekin:

oholtza antzezlan zuzendari antzoki saio antzezle ikusle

____________ komedia bat prestatzen ari ziren ____________ gainean.

Antzezlana prestatzeko _____________ orokorrean ______________ eta gidoilaria bildu ziren.

________________ amaitu zenean ________________ txalo-zaparrada batekin agurtu zituzten _________________.

4. Bilatu zinemarekin zerikusia duten sei hitz letra-zopa honetan.

S

K

A

M

E

R

A

X

M

S

A

E

T

U

S

P

M

B

U

X

S

B

C

V

Z

C

P

O

N

S

C

A

R

T

E

L

L

E

T

A

S

P

L

A

N

O

S

O

A

Z

P

L

A

V

A

Q

G

U

I

O

L

S

A

F

I

L

M

S

A

O

G

I

D

O

I

L

A

R

I

P

SMART Notebook

Eranskinak

AditzTaulakEgizu.doc

ADITZADENETARIK.doc

ADITZA2.ZATIA219223.doc

Indikatiboa.doc

Aditztrinkoak.doc

ADITZAhutsuneak+bete+eta+itzuli+2.doc

hutsuneak+bete+eta+itzuli+2.doc

hutsuneak+beteITZULPENAKIND1.MAILA.doc

3.DBHHUTSUNEAKBETE.doc

2.unitatea6hizkuntza.doc

3.unitatea6hizkuntza.doc

4.unitateahizk6.doc

EUSKERADBH32.doc

ERANSKINA

INDIKATIBOA

NOR

NOR-NORI

NOR-NORK

NOR-NORI-NORK

naiz

haiz da gara zara zarete dira

NA tzaiT

HA tzaiK/N

zaiO GA tzai zki GU ZA tzai zki ZU

ZA tzai zki ZUE te

zai zki E

NOR 3. pertsona

NA uU T

HA u K/N D u -

GA it u GU ZA it u ZU ZA it u zte ZUE

D it u ZTE

T T K/N K/N O -

DI (zki)GUGU

ZUZU ZUEZUE ETE

nintzen

NIN

tzai

T

N

nuen

nituen

NIND u

T

N

N

T

N

hintzen

HIN

tzai

K/N

N

huen

hituen

HIND u

K/N

N

H

K/N

N

zen

ZI

tzai

O

N

zuen

zituen

( )

-

eN

Z

O

N

ginen zinen zineten ziren

GIN tzai zki GUN ZIN tzai zki ZUN ZIN tzai zki ZUE te N ZItzai zki EN

genuen zenuen zenuten zuten

genituen zenituen zenituzten zituzten

GINT u

GUN ZINT u

ZUN ZINT u zte ZUE N ( ) ZTE N

GEN i(zki) GU

N ZENZU

N ZENZUEte N ZEte N

banintz

ba NIN tzai

T

banu

banitu

ba NIND u

T

ba

N

T

bahintz

ba HIN tzai

K/N

bahu

bahitu

ba HIND u

K/N

ba

H

K/N

balitz

ba LItzai

O

balu

balitu

( )

-

ba

L

O

bagina bazina bazinete balira

ba GIN tzai zki GU

ba ZIN tzai zki ZU

ba ZIN tzai zki ZUE te ba LItzai zki E

bagenu bazenu bazenute balute

bagenitu bazenitu bazenituzte balituzte

ba GINT u

GU ba ZINT u

ZU ba ZINT u zte ZUE ( ) ZTE

ba GENi(zki) GU

ba ZENZU

ba ZENZUEte ba LEte

nintzateke

NIN

tzai

Tke

NIND u

ke

T

N

T

ke

hintzateke

HIN

tzai

K/N ke

HIND u

ke

K/N

H

K/N

ke

litzateke ginateke zinateke zinatekete lirateke

LItzai Oke

GIN tzai zki GU ke

ZIN tzai zki ZU ke

ZIN tzai zki ZUE ke te

LItzai zki Eke

( )

- GINT u ke GU ZINT u ke ZU ZINT u zte ke ZUE ( )

TE

L

O ke GENi(zki) GUke ZEN

ZUke

ZENZUEkete

LEkete

nintzatekeen

hintzatekeen zatekeen

NIN T HIN tzai K/N

ZI tzai O keeN

( ) - eN

ZO keeN

ginatekeen

GIN tzai zki GU

ke

eN

GINT u

ke GU

N

GEN

i(zki)

GU

ke

eN

zinatekeen

ZIN tzai zki ZU

ke

eN

ZINT u

ke ZU

N

ZEN

ZU

ke

eN

zinateketen ziratekeen

ZIN tzai zki ZUE ke te N ZI tzai zki EkeeN

ZINT u zte ke ZUE N

( ) TE N

ZENZUE ke te N ZEke te N

OHARRAK

NOR-NORI-NORK/ NORK-NOR-NORI. Aditz laguntzaileari dagozkion tauletan badira lauki batzuk iluneztaturik daudenak. Honelakoetan adizkien osagaien ordena NOR-NORI-NORK izatetik NORK- NOR-NORI izatera pasatzen da.

T eta K/N. T eta K/N morfemak DA eta A/NA bihurtzen dira adizkiaren erdian suertatzen direnean.

274

ERANSKINA

AHALERA, SUBJUNTIBOA ETA AGINTERA

NOR

NOR-NORI NOR-NORK NOR-NORI-NORK

naiteke

haiteke daiteke gaitezke zaitezke zaitezkete daitezke

NA kiT ke

HA kiK/N ke DA kiO ke GA ki zki GUke ZA ki zki ZUke

ZA ki zki ZUE ke te

DA ki zki Eke

NOR 3. pertsona

NA zakeT

HA zakeK/N De zake

GA itzakeGU ZA itzakeZU ZA itzake te ZUE

D itzakeTE

nintekeen

hintekeen zitekeen gintezkeen zintezkeen zintezketen zitezkeen

NEN kiT keeN

HEN kiK/N keeN ZEkiO keeN GEN ki zki GU keeN ZEN ki zki ZU keeN ZEN ki zki ZUE ke te N ZEki zki EkeeN

nezakeen

hezakeen zezakeen genezakeen zenezakeen zenezaketen zezaketen

nitzakeen

hitzakeen zitzakeen genitzakeen zenitzakeen zenitzaketen zitzaketen

NINT zakeT N

HINT zakeK/N N

( )

eN GINT zakeGUN ZINT zakeZUN ZINT zake te ZUE N

( ) TE N

N T keeN

H K/N keeN ZiO keeN GEN ieza (zki) GU keeN ZENZU keeN ZENZUE ke te N ZiEke te N

ninteke

hinteke liteke gintezke zintezke zintezkete litezke

NEN kiT ke

HEN kiK/N ke LEkiO ke GEN ki zki GU ke ZEN ki zki ZUke

ZEN ki zki ZUE ke te

LEki zki Eke

nezake

hezake lezake genezake zenezake zenezakete lezakete

nitzake

hitzake litzake genitzake zenitzake zenitzakete litzakete

NINT zakeT

HINT zakeK/N ( )

GINT zakeGU ZINT zakeZU ZINT zake te ZUE ( )

TE

N T ke

H K/N ke LiOke GEN ieza (zki) GUke ZENZUke

ZENZUEke te

LiEke te

nadin

NA

ki

T

N

NA

za

T

N

T

T

N

hadin

HA

ki

K/N

N

HA

za

K/N

N

K/N

K/N

N

dadin

DA

ki

O

N

De

za

N

iO

N

gaitezen zaitezen zaitezten daitezen

GA ki zki GUN ZA ki zki ZUN ZA ki zki ZUE te N DA ki zki EN

GA it zaGUN ZA it za ZUN ZA it za te ZUE N D it za TE N

Dieza (zki) GUGUN ZUZUN ZUEZUE N iETE N

nendin

NEN

ki

T

N

nezan

nitzan

NINT

za

T

N

N

T

N

hendin

HEN

ki

K/N

N

hezan

hitzan

HINT

za

K/N

N

H

K/N

N

zedin

ZE

ki

O

N

zezan

zitzan

( )

N

Z

iO

N

gintezen zintezen zintezten zitezen

GEN ki zki GUN ZEN ki zki ZUN ZEN ki zki ZUE te N ZEki zki EN

genezan zenezan zenezaten zezaten

genitzan zenitzan zenitzaten zitzaten

GINT zaGUN ZINT za ZUN ZINT za te ZUE N ( )

TE N

GEN ieza (zki) GU

N ZENZU

N ZENZUE te N ZiEte N

( )

( )

T

NA

za

( )

T

( )

hadi

HA

ki

K/N

K/N

K/N

K/N

bedi

BE

ki

O

Be

za

iO

( )

( )

ki

GU

GA

it

za

( )

(B)ieza (zki)

GU

( )

zaitez

ZA

ki

zki

ZU

ZU

ZU

ZU

zaitezte

ZA

ki

zki

ZUE

te

ZUE

ZUE

ZUE

bitez

BE

ki

zki

E

B

it

za

TE

iE

TE

275

ERANSKINA

ADITZ TRINKO IRAGANGAITZAK

IZAN

EGON

ETORRI

JOAN

IBILI

naiz

nago

nator

noa

nabil

haiz

hago

hator

hoa

habil

da

dago

dator

doa

dabil

gara

gaude

gatoz

goaz

gabiltza

zara

zaude

zatoz

zoaz

zabiltza

zarete

zaudete

zatozte

zoazte

zabiltzate

dira

daude

datoz

doaz

dabiltza

nintzen

nengoen

nentorren

nindoan

nenbilen

hintzen

hengoen

hentorren

hindoan

henbilen

zen

zegoen

zetorren

zihoan

zebilen

ginen

geunden

gentozen

gindoazen

genbiltzan

zinen

zeunden

zentozen

zindoazen

zenbiltzan

zineten

zeundeten

zentozten

zindoazten

zenbiltzaten

ziren

zeuden

zetozen

zihoazen

zebiltzan

banintz

banengo

banentor

banindoa

banenbil

bahintz

bahengo

bahentor

bahindoa

bahenbil

balitz

balego

baletor

balihoa

balebil

bagina

bageunde

bagentoz

bagindoaz

bagenbiltza

bazina

bazeunde

bazentoz

bazindoaz

bazenbiltza

bazinete

bazeundete

bazentozte

bazindoazte

bazenbiltzate

balira

baleude

baletoz

balihoaz

balebiltza

nintzateke

nengoke

nentorke

nindoake

nenbilke

hintzateke

hengoke

hentorke

hindoake

henbilke

litzateke

legoke

letorke

lihoake

lebilke

ginateke

geundeke

gentozke

gindoazke

genbilzke

zinateke

zeundeke

zentozke

zindoazke

zenbilzke

zinatekete

zeundekete

zentozkete

zindoazkete

zenbilzkete

lirateke

leudeke

letozke

lihoazke

lebilzke

naizen

nagoen

natorren

noan

nabilen

haizen

hago

hator

hoa

habil

biz

bego

betor

bihoa

bebil

garen

gauden

gatozen

goazen

gabiltzan

zaren

zaude

zatoz

zoaz

zabiltza

zareten

zaudete

zatozte

zoazte

zabiltzate

bira

beude

betoz

bihoaz

bebiltza

OHARRAK

AGINTERAKO ADIZKIAK. Aginteran sartu ditugun adizki guztiak ez dira sistema berekoak. Badira indikatibokoak, subjuntibokoak, etab. Nolanahi ere, guztiek betetzen dute agintera funtzioa.

276

ERANSKINA

ADITZ TRINKO IRAGANKORRAK

UKAN

EKARRI

JAKIN

EDUKI

ERAMAN

d(it)ut

dakar(tza)t

daki(zki)t

dau(z)kat

darama(tza)t

d(it)uk/n

dakar(tza)k/na

daki(zki)k/n

dau(z)kak/n

darama(tza)k/n

d(it)u

dakar(tza)

daki(zki)

dau(z)ka

darama(tza)

d(it)ugu

dakar(tza)gu

daki(zki)gu

dau(z)kagu

darama(tza)gu

d(it)uzu

dakar(tza)zu

daki(zki)zu

dau(z)kazu

darama(tza)zu

d(it)uzue

dakar(tza)zue

daki(zki)zue

dau(z)kazue

darama(tza)zue

d(it)u(z)te

dakar(tza)te

daki(zki)te

dau(z)kate

darama(tza)te

n(it)uen

nekarren - nekartzan

neki(zki)en

neu(z)kan

nerama(tza)n

h(it)uen

hekarren - hekartzan

heki(zki)en

heu(z)kan

herama(tza)n

z(it)uen

zekarren - zekartzan

zeki(zki)en

zeu(z)kan

zerama(tza)n

gen(it)uen

genekarren - genekartzan

geneki(zki)en

geneu(z)kan

generama(tza)n

zen(it)uen

zenekarren - zenekartzan

zeneki(zki)en

zeneu(z)kan

zenerama(tza)n

zen(it)u(z)ten

zenekar(tza)ten

zeneki(zki)ten

zeneu(z)katen

zenerama(tza)ten

z(it)u(z)ten

zekar(tza)ten

zeki(zki)ten

zeu(z)katen

zerama(tza)ten

ban(it)u

banekar(tza)

baneki(zki)

baneu(z)ka

banerama(tza)

bah(it)tu

bahekar(tza)

baheki(zki)

baheu(z)ka

baherama(tza)

bal(it)u

balekar(tza)

baleki(zki)

baleu(z)ka

balerama(tza)

bagen(it)u

bagenekar(tza)

bageneki(zki)

bageneu(z)ka

bagenerama(tza)

bazen(it)u

bazenekar(tza)

bazeneki(zki)

bazeneu(z)ka

bazenerama(tza)

bazen(it)u(z)te

bazenekar(tza)te

bazeneki(zki)te

bazeneu(z)kate

bazenerama(tza)te

bal(it)u(z)te

balekar(tza)te

baleki(zki)te

baleu(z)kate

balerama(tza)te

n(it)u(z)ke

nekar(z)ke

neki(z)ke

neu(z)kake

nerama(z)ke

h(it)u(z)ke

hekar(z)ke

heki(z)ke

heu(z)kake

herama(z)ke

l(it)u(z)ke

lekar(z)ke

leki(z)ke

leu(z)kake

lerama(z)ke

gen(it)u(z)ke

genekar(z)ke

geneki(z)ke

geneu(z)kake

generama(z)ke

zen(it)u(z)ke

zenekar(z)ke

zeneki(z)ke

zeneu(z)kake

zenerama(z)ke

zen(it)u(z)kete

zenekar(z)kete

zeneki(z)kete

zeneu(z)kakete

zenerama(z)kete

l(it)u(z)kete

lekar(z)kete

leki(z)kete

leu(z)kakete

lerama(z)kete

d(it)udan

dakar(tza)dan

daki(zki)dan

dau(z)kadan

darama(tza)dan

euk/n - ituk/n

ekark/na - ekartzak/n

jaki(zki)k/n

eu(z)kak/n

erama(tza)k/n

beu - bitu

bekar(tza)

beki(zki)

beu(z)ka

berama(tza)

d(it)ugun

dakar(tza)gun

daki(zki)gun

dau(z)kagun

darama(tza)gun

euzu - ituzu

ekar(tza)zu

jaki(zki)zu

eu(z)kazu

erama(tza)zu

euzue - ituzue

ekar(tza)zue

jaki(zki)zue

eu(z)kazue

erama(tza)zue

beute - bituzte

bekar(tza)te

beki(zki)te

beu(z)kate

berama(tza)te

OHARRAK

PLURALGILEAK. Adizki trinkoetan pluralgile ugari erabiltzen dira: it/tza/zki eta z, besteak beste.

Batzuetan, pluralekoak ez omen direm morfema batzuk azaltzen dira: dituzte (z, adibidez).

277

ADITZA MORFEMAKA

Izan:(-TZA-)

EDUN: (-U-)

EDIN:_____

EZAN:(IE)za

ADITZ TAULA

Nor-nork

Nor-nori

Nor-nori-nork

Indikatiboa

Agintera Subjuntiboa ahalera

Indikatiboa

Agintera Subjuntiboa Ahalera

Indikatiboa

Agintera

Subjuntibo

Ahalera

ERROA

-u-*edun

-za-

*ezan

-tza-

izan

-

*edin

-

-eza-

*ezan

NORI-AURREKOA

-

i

ki

i

PLURAGILEA

-it-

-zki-

-zki-

Orainaldia: - A-

Lehenaldia: (amaieran beti -N

Lehenaldia: -in-, -en-. e-..

Ahalera: -KE

Subjuntiboa: beti N

Noriaurrekoa: -I- , -KI-

Baldintza: BA-

Ondorioa: -KE

Baldintza eta ondorioa : 3. pertsona L-: balitz. Litzateke, balu, luke

ORAINA

IRAGANA

INDIKATIBOA

BALDINTZA

BALDINTZAZKOAK

ONDORIOA

ke

eN

NIND u

ke T

N

N

T

ke

eN

ke

eN

HIND u

ke K/N

N

H

K/N

ke

eN

ONDORIOA/IRAGANA

nuke huke luke genuke zenuke

zenukete lukete

nituzke hituzke lituzke genituzke zenituzke zenituzkete lituzkete

nukeen hukeen zukeen genukeen zenukeen zenuketen zuketen

nituzkeen hituzkeen zituzkeen genituzkeen zenituzkeen zenituzketen zituzketen

T

ke

T

K/N

ke

K/N

iO

ke

Dieza (zki) GU

ke

GU

ZU

ke

ZU

ZUE

ke

ZUE

iE

ke

TE

ORAINA

ALEGIAZKOA

ORAINA

IRAGANA

AGINTERA

SUBJUNTIBOA

AHALERA

IRAGANA

ONDORIOA

BALDINTZA

IRAGANA

ORAINA

AGINTERA

ORAINA

IRAGANA

BALDINTZA

ONDORIOA

AGINTERA

ADITZ TAULA

-Koxe Mari (*)

SMART Notebook

ADITZA ( EUSKAL JAKINTZA) DENETARIK

INDIKATIBOA

1. Nik zu kotxez eraman ..

2. Goxokia lapurtu zuenez, amak semeak jo .

3. Zuzendariak zu ikastolatik bota

4. Zirujanoak zuek apendizitisetik operatu

5. Guk andereoa miresten ..

1. Nik, parrandan zenbiltzatela, lurrean botata ikusi . ..

2. Zuek ez atzoko filosofiako azterketarako ezer ikasi. ..

3. Leandrok zu atera.. lantegitik atzo goizean.

4. Maitek pasteltxo guztiak jan.... atzo gauean.

5. Atzo gauean gu tabernatik bota . ..

6. Guk hi amildegian behera bultzatu .. iaz.

7. Gaur goizean guk zuri eskalatzeko materiala eskatu.. bihar eskiatzera joateko.

8. Hik nire arrebari patinatzeko botak ekarri.. gaur eguerdian.

9. Saharara joan ginenean, bertako haurrei jostailuak eraman.. .

10. Zuek baserritarrei simaurra saldu .. duela hiru hilabete.

11. Nik behiei pentsua bota.. gaur goizean.

12. Guk zuei eguerdian kartak saldu.. ireki berri dudan dendan.

BALDINTZA

.- Guk zu kalean ikusiko.. , guk zu agurtuko.. .

.- Zuek ni Ordiziara autoz ekarriko.. , nik festaz gozatuko.. .

.- Gurasoek gu zinemara eramango.. , kotxea aparkalekuan utziko ...

.- Nik liburua motxilan sartuko.. , ez .. etxean ahaztuko

.- Maitek ni besarkatuko.. , nik ere besarkatuko.. .

.- Hiri Patxi korrika joan.. , hi ez haserretuko hari. ..

.- Zu niri bisitan etorriko.. , beste batean ni zuri joango . ..

.- Umeei zerbait gertatuko ba. , zigorra guri eroriko. .

.- Zuei etxerako lanak ahaztuko ba . , irakaslea zuei sutan jarriko. .

.- Zuri erlojua apurtu ba ., zu guri haserre bizian etorriko. .

.- Ni haiei hurbilduko ba . ba , haiek niri hizketan hasiko. .

.- Zuei ordenagailuko jokoak galduko ba . , gu zuei muturtuko ..

9.- Niri eraztuna zulora eroriko ba. , emaztea niri sutan jarriko

AHALERA

1- Zuk ume horri dirua eman ..

2- Irakasleek haiei erlojuak opari .

3- Anttonek niri eskutitz bat idatz ..

4- Iakik zuri sagarra eman. .

5- Nik hari berehala baloia itzul . .

6- Zuek ezin hura Enekori eman. .

7- Xabierrek Iakiri ostikoa eman . .

3- Hark ni erraz jipoi . .

4- Aitak zu erraz zigor . .

5- Xabierrek ezin lor erlojua. .

6- Zuk ezin irabaz txapelketa. .

7- Nork salba . ni?

8- Amak Jon jasan . .

9- Nik hi etxera eraman . .

SUBJUNTIBOA

. Zuek hona etor . eskatu diet gurasoei.

. Patrizio fraide sar. bere amak sotana erosi dio.

. Hi Santa Lupita ospitalera sar .ahalegin guztiak egin ditugu.

. Zu nirekin joan. gomendatu dit Iakok.

. Ez nuen nahi otso hegoamerikarra txerriari hurbil ..

. Nahi al zenuten gero ni zuei zaintzera etor .?

. Gu zuri dantzan ibil . nahi zenuen?

. Ez zen erraza ni zuri arrautza frijitzera joan ..

. Ez genian nahi hi horren triste etor. guri.

. Zohartzek ez zuen nahi gu berari hurbil . .

. Haiek ni berriro ikus. bueltatu naiz plazara.

. Nik zuek lagun. egia osoa esan beharko didazue.

. Guk zuek dei. lehenik mugikorraren zenbakia eman beharko diguzue.

. Nik paisaia ikus. eskatzen dut.

. Zuek haiek jipoi. deitu dut.

. Guk hi harrapa . lan asko egin beharko dugu.

. Zuek filma eros . filmetxera eraman beharko zaituztegu.

. Guk haiek hauta. lehenik zerbait eman beharko digute.

. Zuek maita. estimua eskaini beharko dizuet.

. Guk zuri liburua eros. eskatu zenigun.

. Nik zuri sagarrak eman . uzta bildu arte itxaron beharko zenuen.

. Guk zuei aulkia altxa. eskatu genizuen.

. Zuk guri mahai berriak ordain. itxaroten ari ginen.

. Lagunek niri bideo jokoa utz. eskatu nien.

. Zuk niri pokerrean irabaz. asko ikasi beharko zenuen.

. Guk lehengusuei opariak eman .joan ginen beraien etxera.

. Nik zuei portatilak eros. nahi zenuten.

SMART Notebook

ADITZA: INDIKATIBOA LEHENALDIAN (219-223)

1 Ezabatu oker dagoen aukera:

(nor / nor-nori /zer-nork / nor-nori-nork)

Ayrton Senna omendu (zuten/zioten) Monakoko sari nagusian.

Bi aldiz jokatu (zuen/zen) egun berean pilotari horrek.

Jokatzen hasi aurretik elkarri bostekoa luzatu (zuten/zioten).

Gasteiz parean bukatu (zuen/zen) etapa.

Taldekide ohiari ea nola zegoen galdetu (zuten/zioten) kazetariek.

Zuek guri ez (zeniguten/zenuten) ezer esan azken partidaz.

Mediku horrek txirrindulariei dopatzen lagundu (zuten/zien).

Maillota ez omen (zion/zitzaion) gustatzen bizikletazale horri.

Atzoko ariketa egiteko indar handia behar (genituen/genuen).

Belaontziak oso gustuko (zitzaizkion/zituen) txikitan.

2 Aukeratu zuzena eta idatzi.

Atzo eguraldi txarra egin Euskal Herri osoan. (zen/zuen)

Hodeiak eta ostarteak zeudenez, arropak ez zabaldu. (ginen/genituen)

Haizea zela eta, errotak jausi egin . (zituzten/ziren)

Mendialdean euri asko egiten zuenez, zinemara joatea erabaki zuek. (zineten/zenuten)

Egun euritsu horretan guri apunteak kale gorrian erori . (zizkigun/zitzaizkigun)

Aitak astelehenean ez (ni) kotxez eraman institutura. (ninduen/zidan)

Nik motorra eraman behar izan pasa den astean, ordurako heltzeko. (nuen/nintzen)

Zortzietako trena galdu esnagailua ez jartzeagatik. (zenuten/zineten)

Atzo haiek mehatxatu lekua kendu nielako. (zidaten/ninduten)

Umeak aitonari hurbiltzen beti ipuinen bat kontatzen zielako. (zitzaizkion/zizkioten)

3 Erantzun galderei aditzari erreparatuz.

Nork eraman zintuen eskolara ? (aita)

Zer esan zizun Anek? (gezur galanta)

Nor ekarri zenuen autoz? (auzokoa)

Nork aukeratu zuen lekua? (gu)

Non erosi zenion joko hori semeari? (Donostia)

Gozoki guztiak jan zizkizun txakurrak? (bai)

Zuek zapuztu zenioten plana Anderri? (ez)

Nori egokitu zitzaion arbelean idaztea? (ni)

Ipuineko sorginei zer gertatu zitzaien? (ginarra galdu)

Aipatu zenizkiguten puntu guztiak? (bai)

ADITZA: INDIKATIBOA LEHENALDIAN

4 Aukeratu zuzena eta idatzi.

Butano-banatzaileak bosgarren solairura igo behar izan bonbonak. (zituzten/zitzaion)

Hainbesteko indarra eginda, urrun joan aizkora Mindegiari. (zitzaion/zioten)

Harrijasotzaileek aurreko egunean hamar aldiz baino gehiago altxatu harri hori. (zuten /zien)

Zuri sega zorroztea ahaztu egin ; horregatik ez zuen mozten. (zitzaizun/zituen)

Unai Basurkori txalo zaparrada jo Getxora heltzean. (zioten/zuten)

Ganaduzaleek dirutza eskaini osabari asto zahar haren truke. (zioten/zitzaizun)

Idi-probetan apostua egitea oso gustatzen gure aitita zenari. (zitzaion/zioten)

Euskal Herriko sokatira taldeak kanpotarrei alde ederra atera . (zien/zitzaion)

Ikusleetako batzuk Iban Mayori bizikleta aurrean jarri . (zitzaizkion/zituzten)


1 Jarri aditz laguntzaile hauek dagokien lekuan.

zenidan zuen zitzaien

zizkion

zuen genuen zituen zionzitzaien zitzaion

Zuk niri lehenago esan behar hori. Orain berandu da.

Egun hartatik aurrera ez lagunak gehiago jo.

Behin oztopo hori gaindituta, guk lanarekin jarraitu .

Makurtu zirenean koroa burutik erori miss guztiei.

Umea dortokei begira geratu .

Halako batean txanogorritxori otsoa agertu oso kezkaturik.

Pare bat galdera egin txoferrari osabak.

Gaineran eraman tximinoak txori txikia.

Entrenatzaileak bere kapitainari deitu dena argitzeko.

Bizkarrean eraman behar izan umea ibilaldi osoan.

2 Osatu taula falta diren datuekin.

NOIZ

NOR/NORI/NORK

EKINTZA

ADITZ LAGUNTZAILEA

atzo

parte hartu

zenuten

lehengoan

gurasoek/gu

jaira eraman

iaz

gu

Ibilaldira joan

maiz

mendizale bat/haiei

Institutura joaten

elkarte horietakoek

eranskailuak banatu

zizkiguten

beti

laguntzen

zeniguten

sarritan

laguntza eske etortzen

zait

egunero

Angelen txakurra/guri

miazkatzera hurbiltzen

noiz edo noiz

zuek/katua

kotxean eramaten

txikitan tarteka

aitak/guri

kromoak erosi

zizkigun

3 Bete hutsuneak aditz egokiekin orain eta lehen aldian. (nor-nori, nor-nork, nor-nori-nork)

Erabat engainatu . (guk/haiek)

Bostekoa eman . (haiek/niri)

Oso ondo ulertu azalpenak. (hark/niri)

Abandonatu . (haiek/gu)

Adarra jo . (haiek/hari)

Zuengandik urrundu . (haiek)

Poltsatik erori . (haiek/niri)

Ospitalera eraman . (zuek/hura)

Besoetan eraman . (zuk/ni)

Salatu . (nik/zu)

EGIZU 1 DBH FOTOKOPIATZEKO MATERIALA ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIN, S. L.

221


4 Jar itzazu aditz laguntzaile hauek lehen aldian.

dute:

diote:

dizkidazue:

gaitu:

zaio:

diguzue:

zaizkie:

naute:

zaituztegu:

dizkiete:

ADITZA: BALDINTZA ORAINALDIAN

1 Bete hutsuneak.

(nor)

Nire prakak gorriak izango , zezenak atzetik etorriko .

Zu soinekoa erostera bakarrik joango , herriko denda batera joango .

Betarreko horiek aldean jantzita joango (ni), ez (zu) nirekin joaten ausartuko.

Kotxea ondo egongo , ez zure laguna autobusez joango.

Ez txakur horrengana hurbilduko, nire lagunarena ez izango.

Gu garaiz helduko , ez haserretuko (zuek).

Galdezka etorriko (zuek), euskaraz arituko , (zuek) zalantza barik.

Ni arriskuaz ohartuko , segur aski ez hurreratuko.

Haiek errumaniarrak , errumanieraz arituko .

2 Aukeratu ondorio egokia.

Zuk tortilla egiten ikasiko bazenu,

Guk xaboi gehiago erabiliko bagenu,

Gurean afalduko bazenute,

Txapelketa horretan gure lagunek parte hartuko balute,

Ipuin politak kontatuko balitu,

Lanak arin bukatuko balitu,

Txakurrek muturrekoa eramango balute,

Esaldi luzeagoak idatziko banitu,

Irakasleak lanak gorriz zuzenduko balitu,

Ordenagailuz egin ahal izango bagenu,

a. ...telebista ikusi ahal izango luke.

b. ...ederki gozatuko zenukete.

c. ...arin batean amaituko genituzke lanak. d. ...afaria prestatuko zenuke .

e. ...zerbait irabaziko lukete.

f. ...ez nuke leku nahikoa izango.

g. ...denok jaramon egingo genioke. h. ...jai edukiko genuke.

i. ...garbiago edukiko genuke kotxea.

j. ...ezin izango lukete haginka eg

Inguratu aukera egokia.

(nor-nori-nork)

Guk liburuari forroa kenduko (bagenio/bagenu), zikindu egingo (genioke/genuke).

Guk eranskailu hau zuei emango (bazenute/bagenizue), paper-zorroan erantsiko (zenuke/zenukete).

Nik orriak sailkagailuan sartuko (banizkio/banitu) ikasle horri, errazago erakutsiko (lidake/lizkidake) lanak.

Aitak ni zigortuko (balit/banindu), nik ez (nuke/nioke jasango).

Nik zu kale gorrian ikusiko (bazintut/banizu), lagunduko (nizuke/nizun).

Zuek lagunei Aralarretik gazta ekarriko (bazeniete/bazintuzte), eskerrik asko esango (lizuekete/lukete) zuei.

Umeek aurpegia margotuko (balute/baliote), aitek ipurdikoa emanda etxera eramango (lukete/lituzkete).

ARIKETAK

SMART Notebook








































4. Ehiztariek txor

1. maila DBH euskara Aditza pdf

Education

Transcript of 1. maila DBH euskara Aditza pdf