1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3....

84
Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017 “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 1 АГУУЛГА Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны баг . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Товчилсон үгийн тайлбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Товч танилцуулга . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 БҮЛЭГ 1. ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ СУДАЛГААНЫ ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, АРГАЗҮЙ 1.1 Судалгааны зорилго . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.2 Судалгааны бэлтгэл ажил . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.3 Судалгааны хамрах хүрээ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.4 Судалгааны түүвэрлэлт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.5 Судалгааны зохион байгуулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.6 Мэдээлэл цуглуулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.7 Мэдээлэл боловсруулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.8 Судалгааны явцад гарсан хүндрэл бэрхшээл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 БҮЛЭГ 2. МАЛ АЖ АХУЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 2.1 Судалгаанд хамрагдагчдын ерөнхий мэдээлэл. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.2 МАА-н салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.3 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2.4 Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 БҮЛЭГ 3. ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 3.1 Судалгаанд хамрагдагчдын ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 3.2 Газар тариалангийн салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 3.3 Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр . . . . . . . 30 3.4 Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл . . . . . . . . 35 3.5 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.6 Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 БҮЛЭГ 4. ХҮНСНИЙ САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 4.1 Судалгаанд хамрагдагчдын ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 4.2 Хүнсний салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 4.3 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 4.4 Хүнсний аюулгүй байдал хөтөлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 4.5 Бусад төсөл, хөтөлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 БҮЛЭГ 5. ЖДҮ –ИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 5.1 ЖДҮ-ийн салбарын хэрэглэгчийн ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 5.2 ЖДҮ-ийн салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 5.3 Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр . . . . . . . . 52 5.4 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 БҮЛЭГ 6. ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 6.1 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 6.2 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6.3 Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр . . . . . . . . 62 6.4 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Transcript of 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3....

Page 1: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 1

АГУУЛГА Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны баг . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Товчилсон үгийн тайлбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Товч танилцуулга . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 БҮЛЭГ 1. ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ СУДАЛГААНЫ ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, АРГАЗҮЙ 1.1 Судалгааны зорилго . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.2 Судалгааны бэлтгэл ажил . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.3 Судалгааны хамрах хүрээ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.4 Судалгааны түүвэрлэлт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.5 Судалгааны зохион байгуулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.6 Мэдээлэл цуглуулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.7 Мэдээлэл боловсруулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.8 Судалгааны явцад гарсан хүндрэл бэрхшээл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

БҮЛЭГ 2. МАЛ АЖ АХУЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 2.1 Судалгаанд хамрагдагчдын ерөнхий мэдээлэл. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.2 МАА-н салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.3 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2.4 Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

БҮЛЭГ 3. ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 3.1 Судалгаанд хамрагдагчдын ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 3.2 Газар тариалангийн салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 3.3 Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр . . . . . . . 30 3.4 Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл . . . . . . . . 35 3.5 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.6 Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

БҮЛЭГ 4. ХҮНСНИЙ САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 4.1 Судалгаанд хамрагдагчдын ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 4.2 Хүнсний салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 4.3 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 4.4 Хүнсний аюулгүй байдал хөтөлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 4.5 Бусад төсөл, хөтөлбөр . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

БҮЛЭГ 5. ЖДҮ –ИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 5.1 ЖДҮ-ийн салбарын хэрэглэгчийн ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 5.2 ЖДҮ-ийн салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 5.3 Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр . . . . . . . . 52 5.4 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

БҮЛЭГ 6. ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 6.1 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн ерөнхий мэдээлэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 6.2 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын бодлого . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6.3 Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр . . . . . . . . 62 6.4 Үндэсний төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Page 2: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 2

БҮЛЭГ 7. ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ХӨНГӨН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ 7.1 Мал аж ахуйн салбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 7.2 Газар тариалангийн салбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 7.3 Хүнсний салбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 7.4 ЖДҮ-ийн салбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 7.5 Хөнгөн үйлдвэрийн салбар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

БҮЛЭГ8.“ХХААХҮ-ИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 2017” СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТ, ЗӨВЛӨМЖ 8.1 Салбаруудын хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны дүгнэлт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 8.1.1 Мал аж ахуйн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 8.1.2 Газар тариалангийн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 8.1.3 Хүнсний салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 8.1.4 Жижиг дунд үйлдвэрийн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 8.1.5 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 85 8.2 Зөвлөмж 8.2.1 Мал аж ахуйн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 8.2.2 Газар тариалангийн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 8.2.3 Хүнсний салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 8.2.4 Хөнгөн болон Жижиг дунд үйлдвэрийн салбарт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Мэдээллийн эх сурвалж (бичиг баримтын жагсаалт) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 93 Хавсралт №1 Хүнс, ХАА, Хөнгөн үйлдвэрийн салбаруудын хэрэглэгчдийн саналуудын нэгтгэл, тулгамдсан асуудлууд. 1.1 МАА-н салбарын хэрэглэгчдийн саналуудын нэгтгэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 1.2 Газар тариалангийн салбарын хэрэглэгчдийн саналуудын нэгтгэл . . . . . . . . . . . . . . 101 1.3 Хүнсний салбарын хэрэглэгчдийн саналуудын нэгтгэл . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102 1.4 ЖДҮ болон Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчдийн саналуудын нэгтгэл . . . . 103 Хавсралт №2 Санал асуулгын хуудас

Page 3: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 3

ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ СУДАЛГААНЫ БАГ Багийн удирдагч: “Улаанбаатар аудит корпораци”ХХК-ийн Б.Осоргарав ерөнхий захирал, Монгол улсын гавъяат эдийн засагч Багийн ахлах зөвлөх: “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн О.Идшинринжин дэд захирал Багийн менежер: “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн Л.Цэвэлмаа Тамгын газрын дарга Партнер, магистр Багийн судалгааны ахлах ажилтан: Б.Оюунмандах “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн социологч-судлаач, магистр Багийн гишүүд: Г.Батпүрэв “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн социологч-судлаач, багийн гишүүн Р.Бүрнээ “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн социологч-судлаач, багийн гишүүн О.Лхамсүрэн “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн судлаач, багийн гишүүн Б.Эрдэнэбат “Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК-ийн

судлаач, багийн гишүүн

Page 4: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 4

“ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ТАЙЛБАР CSPro Census and Survey Program SPSS Statistical Package for the Social Sciences ААНБ Аж ахуйн нэгж байгууллага БГД Баянгол дүүрэг БНСУ Бүгд найрамдах Солонгос улс ЕБС Ерөнхий боловсролын сургууль МАА Мал аж ахуй МҮХАҮТ Монголын үндэсний худалдаа аж үйлдвэрийн танхим НДШ Нийгмийн даатгалын шимтгэл ОУБ Олон улсын байгууллага СБД Сүхбаатар дүүрэг СХС Сум хөгжүүлэх сан ТМД Тусгай мэргэжлийн дунд УИХ Улсын их хурал ХАА Хөдөө аж ахуй ХАБ Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал ХБНГУ Холбооны бүгд найрамдах Герман улс ХХААХҮ Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэр ХХААХҮЯ Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам ЭМД Эрүүл мэндийн даатгал

Page 5: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 5

ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА

Монгол улсын Засгийн газрын 2013 оны 322 дугаар тогтоолоор “Захиргааны

байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нийтлэг журам”-ыг баталж захиргааны байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний арга зүйг тодорхойлсон.

Уг тогтоолын 8 дугаар зүйлийн 58-д “Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр,

эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх Үндсэн чиглэл, үндэсний хөтөлбөр, төсөл зэрэг баримт бичгээр дамжин хэрэгжиж байгаа төрийн бодлого иргэдийн амьдралд ямар үр нөлөө үзүүлснийг эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн үзүүлэлтийн биелэлт болон хэрэглэгчийн үнэлгээгээр үнэлнэ”, 59-д “Хэрэглэгчийн үнэлгээг төрийн бодлогын хэрэгжилт, төрийн байгууллагуудаас иргэдэд үзүүлж байгаа үйлчилгээний чанар, хүртээмжийн талаар тухайн аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн насанд хүрсэн иргэдийн 3-5 хүртэлх хувийг эсхүл аж ахуйн нэгжүүдийг хамруулан явуулсан санал асуулгын дүнг үндэслэн гаргах бөгөөд уг үнэлгээг шууд хэрэглэнэ” түүнчлэн 60-д “Хэрэглэгчийн үнэлгээг судалгаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний чиглэлээр ажилладаг мэргэжлийн болон төрийн бус байгууллагаас ажлын туршлага, хүний нөөцийн хүчин чадал зэргийг харгалзан сонгон шалгаруулж хийлгэнэ.

Тэдгээр байгууллагыг сонгох ажиллагааг тухайн үнэлгээ хийлгэх байгууллага

зохион байгуулна” гэж заасны дагуу яамдаас хэрэгжүүлсэн зорилтуудын биелэлтийн талаар хэрэглэгчдийн үнэлгээг жил бүр хийж байхаар тусгасан.

Дээрх тогтоолын дагуу ХХААХҮЯ-ны Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын

газрын тендер сонгон шалгаруулалтанд шалгарч хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжүүлж буй бодлого, төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд үнэлгээ хийж хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны тайланг бэлтгэлээ.

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны ажлыг 2017 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдөр

ХХААХҮЯ-тай байгуулсан 170607/09-084 тоот гэрээг байгуулсан.

1. Судалгааны бэлтгэл ажил 2017.06.05 - 2017.06.12 2. Судалгаа зохион байгуулах 2017.06.13 - 2017.06.26 3. Мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх 2017.06.27 - 2017.07.20 4. Тайлан боловсруулж, хүргүүлэх 2017.07.21 - 2017.08.05

“Хэрэглэгчийн үнэлгээ хийх” зөвлөх үйлчилгээний судалгааг хийх цаг хугацаанд аж ахуй нэгж байгууллага, хэрэглэгчдээс санал асуулга, мэдээлэл цуглуулахад ихээхэн саад бэрхшээл (Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн сонгууль, Үндэсний их баяр наадам, Бизнес эрхлэгчид, хэрэглэгчдийн ээлжийн амралт, зугаалгын цагт давхацсан) тулгарч байгаа бодит нөхцөл байдал үүссэнтэй холбогдуулан хугацааг дараах байдлаар сунгах хүсэлтийг ХХААХҮЯ-нд гаргасан болно.

Энэхүү хүсэлтийг ХХААХҮЯ-ны зохих шатны удирдлагууд ярилцан хэлэлцэж шийдвэрлэсний үндсэн дээр “Хэрэглэгчийн үнэлгээ хийх” 170607/09–084 дугаартай гэрээнд 2017.08.03-ны өдөр оруулсан нэмэлт гэрээгээр:

Зөвлөх үйлчилгээг 2017.08.07-ны өдрөөс 2017.11.10-ны өдрийн хооронд гүйцэтгэж дуусгана гэж өөрчилсөн болно. Энэхүү нэмэлт гэрээний дагуу дараахи үе шаттайгаар зөвлөх үйлчилгээний ажлыг гүйцэтгэлээ.

Page 6: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 6

Үүнд: 1. Судалгаа зохион байгуулах 2017.08.07 - 2017.08.31 2. Мэдээлэл цуглуулалт 2017.09.01 - 2017.09.29 3. Мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх 2017.10.02 - 2017.10.13 4. Тайлан боловсруулж, хүргүүлэх 2017.10.16 - 2017.11.10

Ажлын хуваарь: Үе шат Хийгдэх ажил Хугацаа

Үе шат 1

Цар хүрээний шинжилгээ: судалгаанд оролцогчдын ерөнхий мэдээлэл, салбарын хүрээний мэдээллийг судлах

2017/06/05-2017/06/13

Үе шат 2 Асуулгын маягт боловсруулах 2017/06/14-2017/06/23 Үе шат 3 Түүвэрлэлт 2017/06/26-2017/07/31 Үе шат 4 Мэдээлэл цуглуулалт 2017/08/01-2017/09/29 Үе шат 5 Мэдээлэл боловсруулалт 2017/10/02-2017/10/19 Үе шат 6 Мэдээлэлд үнэлэлт дүгнэлт өгч,

урьдчилсан тайлан бэлтгэх 2017/10/02-2017/11/03

Үе шат 7 Урьдчилсан тайланг бэлтгэж, захиалагчид хүргүүлэх

2017/11/06

Үе шат 8 Эцсийн тайланг бэлтгэж, үйлчлүүлэгчид хүргүүлэх

2017/11/10

Page 7: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 7

БҮЛЭГ 1. ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ СУДАЛГААНЫ ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ, АРГА ЗҮЙ

1.1 Судалгааны зорилго

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжүүлж буй бодлого, төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд хэрэглэгчийн үнэлгээ хийх, дүгнэлт гаргах, зөвлөмж боловсруулахад судалгааны зорилго оршино. 1.2 Судалгааны бэлтгэл ажил

Судалгааны бэлтгэл ажлын хүрээнд ХХААХҮ-ийн салбарт хэрэгжиж байгаа бодлогын баримт бичгүүд, үндэсний хөтөлбөр болон Олон улсын төсөл хөтөлбөрүүдтэй танилцан баримт бичгийн судалгаа хийлээ.

Баримт бичгийн судалгаанд Монгол улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан “Төрөөс хүнс, ХАА-н талаар баримтлах бодлого”, “Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”,“Төрөөс газар тариалангийн талаар баримтлах бодлого”, “Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлого” болон “Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөр”, “Эрүүл хүнс - эрүүл монгол хүн” үндэсний хөтөлбөр, “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөр, “ЖДҮ-ийг дэмжих” үндэсний хөтөлбөр, “Үндэсний үйлдвэрлэл” хөтөлбөр,”Монгол экспорт” хөтөлбөр болон Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлд тусгагдсан мал аж ахуй (МАА), газар тариалан, хүнс, ЖДҮ-ийн болон хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хөгжлийг хангахад чиглэсэн бодлого, хөтөлбөрүүдийг судаллаа.

Түүнчлэн Олон улсын байгууллагын санхүүжилтээр хэрэгжүүлж буй “Малын эрүүл мэнд”, “Малыг ялган тэмдэглэх- анхан шатны бүртгэлд авах”, “Цөлжилтийг бууруулах газрын тогтвортой менежмент” төсөл, “Зах зээл ба бэлчээрийн удирдлагын хөгжил” төсөл, “Хувийн хэвшлийн оролцоотойгоор МАА-н гаралтай бүтээгдэхүүн болон хүнсний ногооны үйлдвэрлэлийн өртөгийн сүлжээг хөгжүүлэх” төсөл, "Ногоон алт” төсөл, “Монгол ногоо – хүнсний ногооны тогтвортой үйлдвэрлэл, маркетингийн төсөл” хөтөлбөр, “Монгол орны нөхцөлд хүлэмжийн лоолийн эрлийз үр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх”, “ХАА-н нэмүү өртгийн сүлжээг дэмжих” техник туслалцааны төсөл, “ХАА, хөдөөгийн хөгжлийн төслийн нэмэлт санхүүжилт” төсөл, “Зээлийн батлан даалтын тогтолцоог дэмжих замаар эдийн засгийг төрөлжүүлж, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх”, “Бэлчээрийн эко системийн удирдлага” хөтөлбөрийн II үе шат, “Хөдөө аж ахуйн маркетинг” төсөл, "Уур амьсгалын өөрчлөлтөд зохицсон хөдөөгийн амьжиргааг бүрдүүлэх" төслүүд, газар тариалангийн салбарт хэрэгжүүлж буй “Монгол Улс дахь Хөдөө аж ахуйн тогтвортой хөгжил II” төсөл хөтөлбөрүүд болон салбарын хэмжээнд хэрэгжүүлж буй Олон улсын байгууллагын бусад төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийг судаллаа. 1.3 Судалгааны хамрах хүрээ

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаанд захиалагчийн хүсэлтийн дагуу Дархан –Уул,

Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс аймгууд, Улаанбаатар хотын Багануур, Баянгол, Сүхбаатар дүүргүүдийг хамрууллаа

1.4 Судалгааны түүвэрлэлт

Судалгааны зорилгод нийцсэн түүврийн хүрээ нь сонгогдсон аймаг, дүүргийн насанд хүрсэн нийт хүн ам буюу салбарын хэрэглэгчид юм. Түүврийн эх олонлогоор сонгогдсон аймаг, дүүргийн 2016 оны насанд хүрсэн суурин хүн амын тоог авсан.

Page 8: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 8

Суурин хүн амын тоо, 2016 он (мянган хүн) Хүснэгт1.4.1

Аймаг, нийслэл Нийт хүн амын тоо

Насанд хүрсэн хүн амын тоо (18 ба түүнээс дээш насны )

Дархан-Уул 101,9 68273 Өвөрхангай 113,9 76313 Өмнөговь 63,7 42679 Увс 81,4 54538 Улаанбаатар: Багануур 28973 19293 Баянгол 214278 144993 Сүхбаатар 136569 91989 Нийт 740720 498078

Эх үүсвэр: Үндэсний статистикийн хороо

Судалгааны түүврийг энгийн санамсаргүй түүврийн аргаар сонголоо. Энгийн санамсаргүй түүвэр буюу нийт эх олонлогоос судалгаанд хамруулах өрх бүрийг тэнцүү магадлалтайгаар сонгох тохиолдолд түүврийн хэмжээг дараах томьёогоор тооцно.

𝑛 =𝑡 𝑝(1 − 𝑝)𝑁

𝑁𝑒 + 𝑡 𝑝(1 − 𝑝)

Энд, n-түүврийн хэмжээ t-итгэх түвшний утга p-нийт хүн амд эзлэх насанд хүрсэн хүн амын хувь N-эх олонлогийн хэмжээ / насанд хүрсэн хүн амын тоо e-түүврийн алдааны хязгаар

Түүврийн алдааны хязгаарыг 2.5 хувь, итгэх магадлалыг 95 хувь байхаар тооцвол

түүврийн оновчтой хэмжээ 1220 байна. Эндээс загварын нөлөөг 1.4-1.5 байхаар тооцож үзвэл (түүвэр судалгааны практикаас харахад загварын нөлөөний коэффициент хамгийн багадаа 1.2 байдаг) нийт 1733 - 1850 иргэдийг судалгаанд хамруулах нь оновчтой байлаа.

Дээрх аргачлалын дагуу түүврийн хэмжээг тогтоож энэ удаагийн хэрэглэгчийн судалгаанд Дархан–Уул, Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс аймаг, Улаанбаатар хотын Багануур, Баянгол, Сүхбаатар дүүргийн нийт 1801 хэрэглэгчтэй биечлэн уулзаж санал асуулга авсан бөгөөд үүний 24.5% нь мал аж ахуйн, 22% нь газар тариалангийн, 23% нь хүнсний, 18% нь ЖДҮ-ийн, 7.5% нь хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчид тус тус байлаа.

Судалгаанд хамрагдагчдыг байршлаар нь авч үзвэл: Улаанбаатар 34%, Увс 18%, Өмнөговь 13%, Өвөрхангай 25%, Дархан-Уул 10%-ийг бүрдүүллээ. 1.5 Судалгааны зохион байгуулалт

Судалгааны асуулгын хуудас

ХХААХҮЯ-ны үйл ажиллагааны чиг үүргийн хүрээнд хамрагдаж буй таван салбар буюу мал аж ахуй, газар тариалан, жижиг дунд үйлдвэр, хөнгөн үйлдвэр, хүнсний үйлдвэрийн салбар тус бүрээр судалгааны асуулга боловсруулсан. Судалгааны агуулгын хураангуйг дараах хүснэгтэд үзүүлэв. Үүнд:

Page 9: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 9

Хүснэгт1.5.1

Салбар

Асуулгын бүлгийн

тоо

Асуулгын тоо

Агуулга

1.

МАА

4

24

Асуулгад хамрагдагчдын талаарх ерөнхий мэдээлэл, МАА-н салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт, ОУ-ын төсөл хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт.

2.

Газар

тариалан

4

20

Асуулгад хамрагдагчдын талаарх ерөнхий мэдээлэл, газар тариалангийн салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт, ОУ-ын төсөл хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт.

3.

Хүнс

3

14

Асуулгад хамрагдагчдын талаарх ерөнхий мэдээлэл, хүнсний салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт.

4.

ЖДҮ

3

19

Асуулгад хамрагдагчдын талаарх ерөнхий мэдээлэл, ЖДҮ-ийн салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт.

5.

Хөнгөн

3

19

Асуулгад хамрагдагчдын талаарх ерөнхий мэдээлэл, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилт.

1.6 Мэдээлэл цуглуулалт

Судалгааны мэдээлэл цуглуулагчдыг тусгайлсан зааварчилгаагаар ханган ажилласан бөгөөд сонгогдсон хэрэглэгчидтэй биечлэн уулзаж, ярилцлага хийх замаар мэдээллээ цуглуулсан.

Судалгааны мэдээллийн чанар, бүрэн байдлыг хангахын тулд хяналт тавьж, гарсан асуудлыг тухай бүр нь шийдвэрлэн арга хэмжээ авч ажиллалаа. 1.7 Мэдээлэл боловсруулалт Судалгааны мэдээлэл боловсруулах ажлыг дараах 2 үе шаттайгаар гүйцэтгэлээ. Үүнд:

1. Судалгааны мэдээллийг программд оруулах Салбар бүрийн судалгааны мэдээллийг оруулах программыг CsPro 6 багц

программыг ашиглан гүйцэтгэж, судалгааны мэдээллийг шивэх, шалгах, засварлах ажлыг гүйцэтгэв.

CSPro (Census and Survey Program) програм нь АНУ-ын тооллогын товчооноос боловсруулсан судалгааны мэдээллийг оруулах хамгийн дэвшилтэт программ бөгөөд судалгааны багийн ашигласан CsPro 6 хувилбар нь засч сайжруулсан хамгийн сүүлийн хувилбар юм. Энэхүү программыг ашиглан судалгааны мэдээллийг оруулснаар дараах давуу талуудтай. Үүнд:

Судалгааны асуулгын хуудсанд тохируулан тусгайлсан шивэх программыг боловсруулдаг учраас шивэлтийн үед алдаа гарах, мэдээлэл дутуу шивэгдэхээс сэргийлэх

Судалгааны хариултыг кодолж өгдөг учраас тухайн кодолж өгсөн утга, эсвэл хязгаараас өөр, буруу утга шивэгдэх боломжгүй

Судалгааны асуулт хоорондын уялдаа холбоо, үсрэлтийг программын дагуу шалгах боломжтой.

Page 10: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 10

2. Судалгааны мэдээллийг боловсруулах, шинжилгээ хийх. Бэлэн болсон мэдээллийн үр дүнг нэгтгэн боловсруулахдаа IBM SPSS Statistics 20

программыг ашиглан холбогдох статистикийн шинжилгээг хийж, хүснэгт графикуудыг боловсрууллаа.

SPSS програм нь судалгааны мэдээлэлд статистик дүн шинжилгээ хийхэд дэлхий нийтэд хамгийн өргөн хэрэглэгддэг программ юм. SPSS программыг ашиглан нийгмийн статистикийн тоон шинжилгээний олон нарийн аргуудаар мэдээллийг богино хугацаанд шинжлэх, үр дүнгийн хүснэгтүүдийг боловсруулах өргөн боломжтой байдаг. Excel, CsPro болон SPSS программууд нь хоорондоо мэдээлэл солилцох бүрэн боломжтой юм. Судалгааны асуулгыг 1-5 баллаар үнэлэх үнэлгээний аргачлалыг ашигласан бөгөөд өөрөөр хэлбэл хамгийн бага үнэлгээг 1, хамгийн их үнэлгээг 5 балл байхаар тооцсон. 1.8 Судалгааны явцад гарсан хүндрэл бэрхшээл

УБ хотын зарим хэрэглэгчид тухайлбал жижиг, дунд бизнес эрхлэгчид болон

иргэдээс “танай судалгаанд хамрагдаж санал асуулга өгвөл хэдэн төгрөг өгөх вэ? Сонгуулийн өмнөх тандалтын болон зарим компаний маркетинг борлуулалтын гэх зэрэг судалгаанд оролцоход урамшууллын мөнгө гэж өгдөг” хэмээн татгалзаж байлаа.

Энэ удаагийн хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны ажил нь цаг хугацааны хувьд ААНБ, иргэдийн ээлжийн амралт, зуны амралт, зугаалгын цаг давхацсан тул ААНБ-ын ажилтнуудтай олон удаа утсаар ярих, мөн араас нь олон удаа хөөцөлдөж, очиж уулзах зэргээр ихээхэн цаг хугацаа алдуулж байлаа.

Хөдөө орон нутагт хадлан бэлтгэх болон ургац хураалтын ажлын цаг үе тохиосонтой холбоотойгоор ХАА-н салбарын баялаг бүтээгчид болох малчид, газар тариаланчид ид завгүй гэр орондоо эзгүй (МАА, газар тариалан эрхлэгчид нь өрхийн үйлдвэрлэгчид зонхилдог онцлогтой аж.) байсантай таарч судалгааны санал асуулга авах явц нилээд цаг алдаж удааширсан.

Хэрэглэгчдээс судалгааны асуулга авахад төлөвлөсөн цаг хугацааны ихэнхийг зарцуулдаг болох нь иймэрхүү төрлийн судалгаанд нийтлэг асуудал байдаг. Иймд цаашдаа дээр дурьдсан шиг гарч болох эрсдлүүдийг тооцсон байхаар цаг хугацааны хувьд төлөвлөлтөд давхар анхаарах нь судалгааны чанар, үр дүн, гэрээний хугацааг мөрдөхөд чухал ач холбогдолтой болох нь энэ удаагийн хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгааны явцад ажиглагдлаа.

БҮЛЭГ 2. МАЛ АЖ АХУЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ

2.1 СУДАЛГААНД ХАМРАГДАГЧДЫН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

График 2.1.1 Мал аж ахуйн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай 40%, Өмнөговь 34%, Увс 12%, Дархан-Уул 14% аймгийн нийт 474 хэрэглэгчдийг түүвэр судалгаанд хамрууллаа. Ингэхдээ мал аж ахуй илүү төвлөрсөн Өвөрхангай аймагт түүврийн ихэнх хувийг оноосон бөгөөд судалгаанд оролцогчдын 40% нь Өвөрхангай аймгийн иргэд байна.

График 2.1.2 Насны ангиллаар: авч үзвэл 5% нь 18-25 насны, 26% нь 26-35 насны, 27% нь 36-45 насны, 16% нь 55-аас дээш насны хэрэглэгчид байна.

Page 11: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 11

График 2.1.3 Судалгаанд хамрагдагчдын хүйсийн хувьд 27% нь эмэгтэй, 73%

эрэгтэй байв. График 2.1.4 Харин боловсролын түвшингээр авч үзвэл 2% нь сургууль төгсөөгүй,

11% нь техник мэргэжлийн, 17% нь бага сургууль, 15% нь дээд сургууль төгссөн, 31% нь бүрэн дунд, 24% нь суурь боловсролтой байна.

График 2.1.5 Судалгаанд хамрагдагчдын 90% нь малчин, 3% нь фермийн эзэн, 4% нь фермийн ажилтан, 1% нь туслах малчин байна.

График 2.1.6 МАА-н үйлдвэрлэлийн хэлбэрээр нь: Сүүний үнэээний ферм 5%, махны чиглэлийн ферм 3%, ноос, ноолуурын чиглэлийн ферм 9%, бусад 83% нь байна.

40%

12%

34%

14%

Судалгаанд хамрагдагчид (байршлаар)

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

5%

26%

27%

26%

16%

Судалгаанд хамрагдагчид (насны бүтэц )

18-25

26-35

36-45

46-54

55-аас дээш

73%

27%

Судалгаанд хамрагдагчид(хүйс)

Эрэгтэй

Эмэгтэй

17%

24%

31%

11%

15%

2%

Судалгаанд хамрагдагчид (боловсролын түвшингээр)

Бага

Суурь

Бүрэн дунд

Тусгай мэргэжлийн дундДээд

Боловсролгүй

5% 3%

9%

83%

Эрхэлдэг МАА-н хэлбэр?

Сүүний үнээний ферм

Махны чиглэлийн ферм

Ноос, ноолуурын чиглэлийн фермБусад

3%3%

90%

4%

МАА-н салбарт ямар ажил эрхэлдэг вэ?

Фермийн эзэн

Фермийн ажилтан

Малчин

Туслах малчин

Page 12: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 12

График 2.1.7 Ажиллагсдын тооны хувьд : Судалгааанд оролцогчдын 88% нь 1-10 хүртэл тооны ажиллагсадтай, 7% нь 21 – 50, 3%

нь 51 –ээс дээш, 2% нь 11 – 20 хүртэл тооны ажиллагсадтай ААНБ-ууд байлаа.

Судалгааны үндсэн мэдээлэл 2.2 МАЛ АЖ АХУЙН САЛБАРЫН БОДЛОГЫН ТАЛААР

График 2.2.1 Салбарын бодлогыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх, хүртээмжийг нэмэгдүүлэхийн тулд олон нийт, зорилтот бүлэгт мэдээлэл хүргэх нь хамгийн чухал. Судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь мал аж ахуйн салбарт хэрэгжиж буй бодлого, үйл ажиллагааны талаарх мэдээллийг ихэвчлэн радио, телевизээс, 11% нь сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагуудаас, 21% нь баг, хорооны удирдлагуудаас мэдээлэл авдаг бол 6% нь сонин, сэтгүүлээс, 4% нь % хөрш, найз нөхөд, хамаатнаасаа, 6% нь олон нийтийн уулзалт, цуглаанаас, 7% нь интернетээс авдаг, харин 21% нь зарлалын самбар, зурагт хуудаснаас, 2% нь бусад эх үүсвэрээс авдаг гэжээ. Иймээс мал аж ахуйн салбарт хэрэгжиж буй үйл ажиллагааны мэдээллийг радио, телевизээр болон анхан шатны буюу баг, хорооны удирдлагуудаар дамжуулан түгээх нь илүү үр дүнтэй, хүртээмжтэй нь харагдаж байна.

88%

2%7%

3%Ажиллагсдын тоо

1-10 11-20

21-50 51-ээс дээш

22%

6%

7%

11%21%

21%

4%6%

2%

МАА-н салбарт хэрэгжиж буй төрийн бодлогын талаарх мэдээллийг ихэвчлэн ямар эх сурвалжаас авдаг вэ?

Радио, телевиз

Сонин, сэтгүүл

Интернет

Сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагууд

Баг, хорооны удирдлагууд

Зарлалын самбар, зурагт хуудас

Хөрш, найз нөхөд, хамаатан

Олон нийтийн уулзалт, цуглаан

Бусад

Page 13: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 13

График 2.2.2 Мал аж ахуйн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байгаа талаар судалгаанд хамрагдсан 4 аймгийн хэрэглэгчдийн үнэлгээ 4.6 – 4.8 хооронд дундаж үнэлгээ нь 4.7 оноотой байна.

Хүснэгт 2.2.1 Малын эмийн хүртээмж, чанарын хангалттай байдал болон эм

тарианы зохистой хэрэглээний талаарх үнэлгээг харвал дундаж нь 4.4 болон 4.8 гэсэн үнэлгээтэй байна.

Малын эмийн хүртээмж, чанарын хангалттай байдал

Малын эм, тарианы зөв, зохистой хэрэглээ

Өвөрхангай 4.5 4.9 Увс 4.3 4.9

Өмнөгвь 4.7 4.7 Дархан-Уул 4.2 4.6

Дундаж 4.4 4.8

График 2.2.3 МАА-н салбарт тулгамдаж буй асуудлуудыг авч үзвэл: Судалгаанд оролцогчдын 23% нь малын тоо толгойд төрөөс анхаарч , бэлчээрийн зохистой хуваарилалтыг бий болгох, 20% нь малын гаралтай түүхий эдийн худалдааны нэгдсэн цэгтэй болох, үнийг өсгөх, 14% нь малын өвчлөлийг бууруулах, 13% нь мал эмнэлгийн чанарыг сайжруулж хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, 12% нь тарилга, туулга вакцины хүрэлцээг нэмэгдүүлэх, 6% нь эрчимжсэн МАА-г хөгжүүлэх, 5% нь залуу малчдыг дэмжих бодлого, хөтөлбөр дутагдаж байна, 4% нь уур амьсгалын огцом өөрчлөлттэй үеийн төрийн тусламж, дэмжлэгийг нэмэгдүүлэх, 3% нь худаг усны хүрэлцээг нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэж тус тус хариулжээ.

4.7

4.8

4.7

4.6

4.8

4.5 4.55 4.6 4.65 4.7 4.75 4.8 4.85

Дундаж

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

МАА-н салбарт хэрэгжиж буй бодлогын оновчтой байдал

5%

13%

20%

14%

23%

12%

4%3%

6%

МАА-н салбарт тулгамдаж буй, анхаарвал зохих гол асуудал юу байна вэ?Залуу малчдыг дэмжих бодлого, хөтөлбөр дутагдаж байнаМал эмнэлгийн чанарыг сайжруулж хүртээмжийг нэмэгдүүлэхМалын гаралтай түүхий эдийн худалдааны нэгдсэн цэгтэй болох, үнийг өсгөхМалын өвчлөлийг бууруулах

Малын тоо толгойд төрөөс анхаарч , бэлчээрийн зохистой хуваарилалтыг бий болгохТарилга, туулга вакцины хүрэлцээг нэмэгдүүлэх

Уур амьсгалын огцом өөрчлөлттэй үеийн төрийн тусламж, дэмжлэгийг нэмэгдүүлэхХудаг усны хүрэлцээг нэмэгдүүлэх

Эрчимжсэн МАА-г хөгжүүлэх

Page 14: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 14

График 2.2.4 Малын чанарыг сайжруулахын тулд нэн тэргүүнд ямар ажлыг хийж хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна вэ? гэсэн асуултанд дараахи бүлэг асуудлуудыг дэвшүүлжээ: Үүнд: 32% нь шилмэл сүргээс эцэг малыг сэлгэж тавих, 15% нь малын халдваргүйжүүлэлт, ариутгалыг сайтар хийх, 12% нь чанаргүй малын тоог цөөлөх, 8% нь мал эмнэлгийг бие даасан төрийн байгууллага болгож, чанар хүртээмжийг дээшлүүлэх, 7% нь вакцинжуулалтыг тогтмол, хүртээмжтэй хийх, 7% нь малын гаралтай түүхий эдийн зах зээлийг нэмэгдүүлж үнийг өсгөх, 7% нь малчдыг малын эрүүл мэндэд чиглэсэн сургалтаар хангах, 5% нь отор нүүдэл сайн хийх, 5% нь бэлчээрийн нэгдсэн зохицуулалт, хуваарилалттай байх, 2% нь бусад ажлууд шаардлагатай байна гэжээ.

МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР

График 2.2.5 Монгол улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны

хөтөлбөрт тусгагдсан ХАА-н биржийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 36% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 40% нь ерөнхийдөө мэднэ, 16% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй гэсэн бол 8% огт мэдээлэлгүй гэжээ. Үүнээс үзэхэд судалгаанд хамрагдагчид ХАА-н биржийн үйл ажиллагааны талаар харьцангуй мэдээлэл сайтай байгаа нь харагдаж байна

5%7%

8%

7%

7%

15%

5%

12%

32%

2%Малын чанарыг сайжруулахын тулд нэн тэргүүнд ямар ажлыг хийж

хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна вэ?Бэлчээрийн нэгдсэн зохицуулалт, хуваарилалттай байх

Вакцинжуулалтыг тогтмол, хүртээмжтэй хийх

Мал эмнэлгийг бие даасан төрийн байгууллага болгож, чанар хүртээмжийг дээшлүүлэхМалчдыг малын эрүүл мэндэд чиглэсэн сургалтаар хангах

Малын гаралтай түүхий эдийн зах зээлийг нэмэгдүүлэх, үнийг өсгөхМалын халдваргүйжүүлэлт, ариутгалыг сайтар хийх

Отор нүүдэл сайн хийх

Чанаргүй малын тоог цөөлөх

Шилмэл сүргээс эцэг малыг сэлгэж тавих

Эрчимжсэн МАА-г хөгжүүлэх

36%

40%

16%

8%

ХАА-н биржийн үйл ажиллагааны талаар та хэр мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

Page 15: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 15

График 2.2.6 ХАА-н биржээр дамжуулан малчдын дийлэнх нь буюу 45% нь тогтмол биш, 15% нь 1-2 удаа, 30% нь тогтмол түүхий эдээ борлуулсан. Харин 10% нь огт борлуулдаггүй гэжээ.

График 2.2.7 Биржийн үнэлгээ 4.0 – 4.5 байна. Судалгаанд хамрагдагчид ХАА-н

биржийн үйл ажиллагааг дунджаар 4.2 оноогоор үнэлсэн байна.

График 2.2.8 Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлогын талаар судалгаанд

хамрагдагчдын хариултаас үзэхэд төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлогын талаар энэ удаагийн судалгаанд хамрагдагчид мэдээлэл сайтай байгаа нь харагдаж байна.

30%

45%

15%

10%

Малын гаралтай түүхий эдээ ХАА-н биржээр дамжуулан борлуулдаг уу?

Тийм, үргэлж

Тийм, гэхдээ тогтмол биш

1-2 удаа

Үгүй

4.2

4.5

4.2

4

4.1

3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Дундаж

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

ХАА-н биржийн үйл ажиллагааны талаар та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

29%

34%

28%

9%

Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлогын талаар та хэр мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

Page 16: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 16

График 2.2.9 Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого хэрэгжсэнээр ямар нэг мэдэгдэхүйц ахиц гарсан эсэх талаар асуухад судалгаанд оролцогчдын 45% нь ахиц гарсан гэж хариулсан байна. Харин судалгаанд хамрагдагчдын 25% нь ямар нэг ахиц гараагүй, 30% нь мэдэхгүй гэжээ. Эндээс үзвэл мэдээллийн хүртээмж дутмаг байгаа нь харагдаж байна.

График 2.2.10 Бодлогын хэрэгжилтийн үр дүнд 22% нь амьжиргаа сайжирсан, 21%

нь малчдын өөрөө өөрийгөө удирдах чадвар нэмэгдсэн, 21% нь мэдлэг чадвар сайжирсан, 11% нь нийгмийн хамгааллын баталгаа бий болсон, 8% нь бусад, 7% нь байнгын ажил орлоготой болсон, 6% нь ажлын байр нэмэгдсэн, 4% нь иргэний нийгмийн байгууллага байгуулагдсан гэж тус тус хариулжээ.

Хүснэгт 2.2.2 Мал малласнаар өрхийн хэрэглээгээ бүрэн хангаж чаддаг уу? гэсэн

асуултын хариултаас харахад судалгаанд хамрагдагчдын 92.5% нь өрхийн хэрэглээгээ боломжийн тодорхой хэмжээгээр хангаж чадаж байгаа нь төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого, хэрэгжилтэд хэрэглэгчид сэтгэл ханамжтай байгааг илэрхийлэх үзүүлэлтүүдийн нэг юм.

Тийм Зарим талаараа Огт чаддаггүй Сүүний үнээний ферм 78% 14% 8%

Махны чиглэлийн ферм 65% 25% 10% Ноос, ноолуурын чиглэлийн ферм 60% 35% 5%

Бусад 54% 38% 8% Дундаж 64.5% 28% 7.5%

45%

25%

30%

Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого хэрэгжсэнээр танайөрх, эсвэл байгууллагад мэдэгдэхүйц ахиц гарсан уу?

Ахиц гарсан

Ямар нэгэн ахиц гараагүй

Мэдэхгүй

22%

6%

7%

11%21%

21%

4%8%

Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого хэрэгжсэнээр танайөрх, эсвэл байгууллагад ямар мэдэгдэхүйц ахиц гарсан бэ?

Амьжиргаа сайжирсан

Ажлын байр нэмэгдсэн

Байнгын ажил, орлоготой болсон

Нийгмийн хамгааллын баталгаа бий болсонМэдлэг, чадвар сайжирсан

Малчдын өөрөө өөрийгөө удирдах чадвар нэмэгдсэнИргэний нийгмийн байгууллага байгуулагдсанБусад

Page 17: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 17

График 2.2.11 Малын халдварт өвчинтэй тэмцэх талаархи саналуудыг авч үзвэл: 41% нь вакциныг цаг тухайд нь хүртээмжтэй хийх, 12% нь малын

халдваргүйжүүлэлт, ариутгал, угаалгыг тогтмол хийх, 12% нь мал эмнэлгийн чанар, хүртээмжийг сайжруулах, 11% нь малыг үзлэгт тогтмол хамруулах, 9% нь эм тарианы хүрэлцээ хангамжийг нэмэгдүүлэх, 6% нь малын эмчийн орон тоог нэмэх, хариуцлагажуулах, 3% нь чанаргүй малын тоог цөөлөх, 2% нь хилийн зэсийг зөв тогтоож, хяналт шалгалтыг сайжруулах хэрэгтэй гэж тус тус хариулт өгсөн байна.

График 2.2.12 Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийн талаарх

саналуудыг авч үзвэл: 27% нь малчдын нийгмийн асуудалд анхаарлаа хандуулах (Тэтгэврийн насыг

наашлуулах, НДШ, ЭМД-ыг төрөөс даах), 15% нь мал эмнэлгийг улсын мэдэлд авч, чанаржуулах, 11% нь залуу малчдыг бодлогоор дэмжин тогтвор суурьшилтай ажиллуулах, 11% нь малчдыг жилдээ нэг удаа, эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамруулах, 9% нь малын гаралтай түүхий эдийн үйлдвэр барих, 8% нь эм тарианы хүрэлцээ хангамжийг нэмэгдүүлэх, 6% нь мал эмнэлгийг улсын мэдэлд авч чанаржуулах, 6% нь зээлийн хүүг бууруулах, 4% нь түүхий эдийн үнийг тогтворжуулах, 3% нь хөдөлмөр хөнгөвчлөх тоног, төхөөрөмжөөр хангах гэж тус тус хариулжээ.

41%

12%4%

11%

12%

6%

2%

3%9%

Малын халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох тал дээр таны бодлоор ямар ямар ажлуудыг хийвэл зохистой вэ?

Вакциныг цаг тухайд нь хүртээмжтэй хийх

Мал эмнэлгийн чанар, хүртээмжийг сайжруулах

Малчдад халдварт өвчний талаарх мэдээ, мэдээлэлээр хангахМалыг үзлэгт тогтмол хамруулах

Малын халдваргүйжүүлэлт, ариутгал, угаалгыг тогтмол хийхМалын эмчийн орон тоог нэмэх, хариуцлагажуулах

Хилийн зэсийг зөв тогтоож, хяналт шалгалтын сайжруулахЧанаргүй малын тоог цөөлөх

Эм тарианы хүрэлцээ хангамжийг нэмэгдүүлэх

11%

6%

6%

11%

27%

9%

4%

3%

15%

8%

Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийн талаар цаашид анхаарах зүйл байвал та саналаа хэлнэ үү?

Залуу малчдыг бодлогоор дэмжих, тогтвор суурьшилтай ажиллуулахЗээлийн хүүг бууруулах

Мал эмнэлгийг улсын мэдэлд авч, чанаржуулах

Малчдыг жилдээ нэг удаа, эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамруулахМалчдын нийгмийн асуудалд анхаарлаа хандуулах (Тэтгэврийн насыг наашлуулах, НДШ, ЭДШ-ийг төрөөс даах)Малын гаралтай түүхий эдийн үйлдвэр барих

Түүхий эдийн үнийг тогтворжуулах

Хөдөлмөр хөнгөвчлөх тоног, төхөөрөмжөөр хангах

Хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих

Эм тарианы хүрэлцээ хангамжийг нэмэгдүүлэх

Page 18: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 18

2.3 ҮНДЭСНИЙ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөр

График 2.3.1 “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 28% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 48% нь ерөнхийдөө мэднэ, 12% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, харин 12% нь огт мэдээлэлгүй.

Хүснэгт 2.3.1 Тус хөтөлбөр хэрэгжсэнээр ямар нэгэн мэдэгдэхүйц ахиц гарсан

эсэхэд судалгаанд хамрагдагчдын 52.5% нь ахиц гарсан гэж үзэж байна. Үүнд: амьжиргаа сайжирсан, мал эмнэлгийн үйлчилгээ сайжирсан, усан хангамж сайжирсан зэрэг эерэг өөрчлөлтүүд гарсан байна. Энэ нь малын үржил, ашиг шимийн гарц нэмэгдүүлэх тал дээр сургалт, судалгаа, туршлага солилцох зэрэгт төрөөс үзүүлж буй бодлого, хэрэгжилтэд хэрэглэгчид сэтгэл ханамжтай байгааг харуулж байна.

Ахиц гарсан Ямар нэг ахиц гараагүй Мэдэхгүй Сүүний үнээний ферм 55% 30% 15%

Махны чиглэлийн ферм 52% 20% 28% Ноос, ноолуурын чиглэлийн ферм 51% 31% 18%

Бусад 51% 29% 20% Дундаж 52.5% 27.5% 20%

График 2.3.2 “Монгол мал" үндэсний хөтөлбөр хэрэгжсэнээр танай өрх, эсвэл

байгууллагад мэдэгдэхүйц ахиц гарсан уу? гэсэн асуултанд 20% нь амьжиргаа сайжирсан, 15% нь малын гарал үүслийг баталгаажуулдаг болсон, 13% нь мэдлэг чадвар сайжирсан, 12% нь мал эмнэлгийн үйлчилгээ сайжирсан, 11% нь усан хангамж сайжирсан, 7% нь ажлын байр нэмэгдсэн, 6% нь тэжээлийн хангамж нэмэгдсэн, 6% нь байнгын ажил орлоготой болсон, 5% нь үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэн, 5% нь бусад ахиц гарсан гэж тус тус хариулт өгчээ.

28%

48%

12%

12%

"Монгол мал" үндэсний хөтөлбөрийн талаар хэрмэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

20%

7%

5%

6%

15%11%

6%

13%

12%5%

"Монгол мал" үндэсний хөтөлбөр хэрэгжсэнээр танай өрх, эсвэл байгууллагад ямар мэдэгдэхүйц ахиц гарсан бэ?

Амьжиргаа сайжирсан

Ажлын байр нэмэгдсэн

Үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэн

Байнгын ажил, орлоготой болсон

Гарал үүслийг баталгаажуулдаг болсон

Усан хангамж сайжирсан

Тэжээлийн хангамж сайжирсан

Мэдлэг, чадвар сайжирсан

Мал эмнэлэгийн үйлчилгээ сайжирсан

Бусад

Page 19: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 19

График 2.3.3 Малын үржил, ашиг шимийн гарц нэмэгдүүлэх тал дээр сургалт, судалгаа, туршлага солилцох зэрэг төрийн дэмжлэг хэр байна вэ? гэсэн асуултанд судалгаанд хамрагдагчид 33% нь сайн, 31% дунд, 18% нь муу, 18% нь мэдэхгүй гэж тус тус хариулсан байна.

Хүснэгт 2.3.2 Төрийн дэмжлэгийг аймаг тус бүрээр харууллаа.

Байршил (Хувиар):

График 2.3.4 “Монгол мал” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаарх хэрэглэгчдийн

санаанаас хамгийн их давтагдсан санал нь 21% буюу МАА-н мэргэжилтэнг чадавхжуулах, мэргэшүүлэх чиглэлд анхаарах гэсэн бол 15% нь хөтөлбөрийн мэдээллийг иргэд, малчдад сайтар мэдээллэх, 14% нь хэрэгжилтэнд хяналт тавих, 11% нь мал эмнэлгийн чанар, хүртээмжийг сайжруулах чиглэлд анхаарах, 11% нь малын болон түүхий эдийн үнийг тогтворжуулах чиглэлд анхаарах, 11% нь малын өвчлөл, эрүүл мэндэд анхаарах, 8% нь малын эм, вакцины хүрэлцээг нэмэх, 6% нь орон нутагт шинжилгээний лабораторитой болоход анхаарах 3% нь бэлчээрийн ашиглалтыг зохицуулах, хуваарилалтанд анхаарах гэж тус тус хариулжээ.

33%

31%

18%

18%

Малын үржил, ашиг шимийн гарц нэмэгдүүлэх тал дээр сургалт,судалгаа, туршлага солилцох зэрэг төрийн дэмжлэг хэр байна вэ?

Сайн Дунд

Муу Мэдэхгүй

21%

11%

3%11%

15%

8%

11%

14%

6%

"Монгол мал" үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар цаашид анхаарах зүйлийн талаар та саналаа хэлнэ үү?

МАА-н мэргэжилтэнг чадавхжуулах, мэргэшүүлэх чиглэлд анхаарахМалын өвчлөл, эрүүл мэндэд анхаарах

Орон нутагт шинжилгээний лабораторитой болоход анхаарахМалын болон түүхий эдийн үнийг тогтворжуулах чиглэлд анхаарахХөтөлбөрийн мэдээллийг иргэд, малчдад сайтар мэдээллэхМалын эм, вакцины хүрэлцээг нэмэгдүүлэх

Мал эмнэлгийн чанар, хүртээмжийг сайжруулах чиглэлд анхаарахХөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих

Бэлчээрийн ашиглалтыг зохицуулах, хуваарилалтанд анхаарах

Сайн Дунд Муу Мэдэхгүй

Өвөрхангай 31% 38% 22% 9% Увс 28% 31% 19% 22%

Өмнөговь 35% 29% 15% 15% Дархан-Уул 37% 28% 17% 18%

Page 20: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 20

График 2.3.5 Малчдад зориулсан түүхий эдийн (Ноос, ноолуур, арьс шир ...) урамшууллыг борлуулж буй түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанартай уялдуулан олгодог байдалд шилжвэл дэмжих эсэхийг сонирхвол: Судалгаанд хамрагдагчдын 76% нь дэмжинэ гэсэн байхад 15% нь дэмжихгүй, 9% нь мэдэхгүй гэж хариулжээ.

График 2.3.6 Бэлчээр, ус, тэжээл зэрэг нөөцийн маргаантай асуудал үүсдэг бол

хэрхэн зохицуулах нь зүйтэй вэ? гэж асуухад дараахи саналуудыг өгсөн байна: 28% нь Төр засгаас хуулиар зохицуулах, 19% нь бэлчээрийг малчдад хуваарилж, хил зааг тогтоох, 13% нь чанаргүй малын тоог цөөлөх, 13% нь малчид хоорондоо зохицох, 8% нь нутгийн хил хязгаарыг сайн тогтоох, 6% нь худаг усны цэгийг нэмэгдүүлэх, 6% нь зөвшөөрөлгүй уул уурхайн үйл ажиллагааг зогсоох гэж тус тус хариулсан бол 7% нь бэлчээрийн маргаан үүсдэггүй гэжээ.

График 2.3.7 Малын гаралтай түүхий эдээ борлуулахад ямар хүндрэлтэй байдаг

талаар авч үзэхэд: 29% нь үнэ өсгөж тогтворжуулах, 25% нь олон шат дамжлагыг болиулах, 14% нь түүхий эд боловсруулах үйлдвэр барих, 11% нь хадгалалт тээвэрлэлтийн асуудал хүндрэлтэй, 9% нь худалдааны төвлөрсөн цэг байхгүй, 8% нь зах зээлээс алслагдмал, 4% нь МАА-н биржийг орон нутагт байгуулах хэрэгтэй гэж тус тус хариулсан байна.

76%

15%

9%

Малчдад зориулсан түүхий эдийн (Ноос, ноолуур, арьс шир ...)урамшууллыг борлуулж буй түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанартайуялдуулан олгодог байдалд шилжвэл та дэмжих үү?

Дэмжинэ

Дэмжихгүй

Мэдэхгүй

28%

13%

19%

6%

8%

6%

13%

7%

Бэлчээр, ус, тэжээл зэрэг нөөцийн маргаантай асуудал үүсдэг үү?Хэрэв үүсдэг бол хэрхэн зохицуулах нь зүйтэй вэ?

Төр засгаас хуулиар зохицуулах

Малчид хоорондоо зохицох

Малчдад хуваарилж эзэмшүүлэх, хил зааг тогтоох

Зөвшөөрөлгүй уул уурхайн ҮА-г зогсоох

Нутгийн хил хязгаарыг сайн тогтоох

Худаг усны цэгийг нэмэгдүүлэх

Чанаргүй малын тоог цөөлөх

Үүсдэггүй

Page 21: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 21

График 2.3.8 “Сайн малчин" хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд судалгаанд хамрагдсан

малчид мал эмнэлэгийн чанар, үйлчилгээнд 4.2 – 4.7 оноо, дундаж нь 4.4 гэсэн үнэлгээ өгсөн байна.

29%

14%

25%

8%

11%

9%4%

Мал, малын гаралтай түүхий эдээ борлуулахад ямар хүндрэлтэй асуудлууд тулгардаг вэ?

Үнийг өсгөх, тогтворжуулах

Түүхий эдийн үйлдвэр барих

Олон шат дамжлагыг болиулах (Ченж гэх мэт )

Зах зээлээс алслагдмал

Хадгалалт, тээвэрлэлтийн асуудал үүсдэг

Худалдааны төвлөрсөн, тогтмол цэгтэй болох

МАА-н биржийг хөдөө орон нутагт байгуулах

4.4

4.7

4.6

4.3

4.2

3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Дундаж

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

“Сайн малчин” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн хүрээн дэх малэмнэлгийн чанар хүртээмж, үйлчилгээний чанарт хэр сэтгэлхангалуун байна вэ?

Page 22: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 22

График 2.3.9 Мал эмнэлэг, малын эмчийн хүртээмж, үйлчилгээний чанарын талаар судалгаанд хамрагдсан малчдын үнэлгээ 4.4 – 4.8 дунджаар 4.5 гэсэн үнэлгээ өгсөн.

2.4 ОЛОН УЛСЫН ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ

Хүснэгт 2.4.1 МАА-н салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлого, хөтөлбөрийн үнэлгээг нэгтгэхдээ салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөр, Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, 2020 оны нийгэм, эдийн засгийн үндсэн чиглэлийн зорилт, олон улсын байгууллагаас хэрэгжүүлж буй төслүүдийн хэрэгжилтийн талаарх хэрэглэгчдийн сэтгэл ханамжийн үнэлгээнд дүн шинжилгээг хийж, үнэлгээг гаргалаа. Үүнд:

Мал аж ахуйн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлого, хөтөлбөрийнүнэлгээ

№ Бүлэг Асуулгын үр дүн Үнэлгээ

1

Төрөөс баримталж буй бодлогын

хэрэгжилт

Мал аж ахуйн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байгаа талаар

4.7

Иргэд ХАА-н биржийн үйл ажиллагааны талаар 4.2 Малын эмийн хүртээмж, чанар хэр хангагдаж байгаа талаар

4.8

Малын үржил, ашиг шимийн гарц нэмэгдүүлэх тал дээр сургалт, судалгаа, туршлага солилцох зэрэг төрийн дэмжлэг хэр байна вэ?

4.7

2

Үндэсний хөтөлбөрийн

хэрэгжилт

Мал эмнэлэг, малын эмчийн хүртээмж, үйлчилгээний чанарын талаар

4.4

Сайн малчин хөтөлбөрийн хэрэгжилт 4.5

3

Олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн

хэрэгжилт

Төсөл,хөтөлбөрүүдийн талаар хэр сайн мэдэх вэ? 4.2 Төсөл, хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаанд үнэлгээ

өгнө үү? 4 Ерөнхий дундаж үнэлгээ 4.5

Хүснэгт 2.4.2 Энэ удаагийн судалгаанд хамрагдагчид олон улсын төсөл,

хөтөлбөрүүдийн талаар мэдээлэл сайтай байгааг дараах хүснэгтээс харж болно. Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн үнэлгээ дундаж нь 4.0 оноо байна.

4.5

4.8

4.4

4.4

4.7

4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9

Дундаж

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Та “Сайн малчин” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн хүрээн дэх малын

эмчийн чанар, хүртээмжид хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

Page 23: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 23

Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн үнэлгээ № Төсөл, хөтөлбөрүүд Та дараахи төсөл,

хөтөлбөрүүдийн талаар хэр сайн мэдэх вэ?

Та дараахи төсөл, хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаанд үнэлгээ өгнө үү?

1. “Ногоон алт” төсөл 4.48 4.22 2. “Малын эрүүл мэнд” төсөл 4.71 4.24 3. “Малыг ялган тэмдэглэх - анхан шатны

бүртгэлд авах” 4.28 4.15

4. “Уур амьсгалын өөрчлөлтөнд зохицсон хөдөөгийн амьжиргаа”

4.65 3.82

5. “Цөлжилтийг бууруулах газрын тогтвортой менежмент”

4.21 4.01

6. “Зах зээл ба бэлчээрийн удирдлагын хөгжил” (Хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэх олон улсын сан)

4.08 4.11

7. “Монгол Улс дахь Хөдөө аж ахуйн тогтвортой хөгжил- II" төсөл(ХБНГУ-ын ХХААЯ)

4.33 4.01

8. "Хөдөө аж ахуйн маркетинг" төсөл (Даян дэлхийн хүнсний баталгаат байдал хөтөлбөр)

4.75 3.91

9. “Хувийн хэвшлийн оролцоотойгоор мал аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүн болон хүнсний ногооны үйлдвэрлэлийн өртгийн сүлжээг хөгжүүлэх” төсөл (Европын холбоо)

4.66 3.85

Дундаж 4.4 4.0

БҮЛЭГ 3. ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ

3.1 СУДАЛГААНД ХАМРАГДАГЧДЫН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

График 3.1.1 Газар тариалангийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ 30% нь Өвөрхангай, 11% нь Өмнөговь, 36% нь Увс, 15% нь Дархан-Уул аймаг, 8% нь Улаанбаатар хотын Багануур, Сүхбаатар дүүргийн нийт 395 хэрэглэгчдийг түүвэр судалгаанд хамрууллаа.

График 3.1.2 Хүйсийн хувьд судалгаанд хамрагдагчдын 41% нь эмэгтэй, 59% нь эрэгтэй байлаа.

30%

11 %36%

8%

15

Судалгаанд хамрагдагчид (байршлаар)

Өвөрхангай

Өмнөговь

Увс

Улаанбаатар

Дархан-Уул

59%

41%

Судалгаанд хамрагдагчид (хүйсээр)

Эрэгтэй

Эмэгтэй

Page 24: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 24

График 3.1.3 Насны ангиллаар авч үзвэл: 4 % нь 18-25 насны, 21% нь 26-35 насны,

25% нь 36-45 насны, 25% нь 46-54 насны, 25% нь 55 ба түүнээс насны хэрэглэгчид байна. График 3.1.4 Боловсролын түвшингээр авч үзвэл 1% нь боловсролгүй, 5% нь бага,

16% нь суурь, 27% нь бүрэн дунд, 17% нь техник мэргэжлийн, 34% нь дээд боловсролтой байна.

График 3.1.5 Судалгаанд хамрагдагчдын 15% нь удирдах ажилтан, 11% нь ажилтан,

74% нь өрхийн тариаланч байна. Өөрөөр хэлбэл нийт судалгаанд хамрагдагчдын 26% нь аж ахуйн нэгжийн төлөөлөл, 74% нь иргэд байна.

График 3.1.6 Судалгаанд хамрагдсан газар тариалан эрхлэгчдийг үйл ажиллагааны төрлөөр нь ангилан авч үзвэл 63% нь төмс, хүнсний ногоо, 19% нь жимс, жимсгэнэ, 9% нь үр тариа, 9% нь бусад төрлийн аж ахуй эрхэлж байна.

График 3.1.7 Га талбайн хэмжээ График 3.1.8 Нийт ажиллагсдын тоог харвал: Судалгаанд хамрагдсан ААН-ийн

90% нь 1-10 хүртэл, 5% нь 11 – 20 хүртэл, 3% нь 21 – 50 хүртэл, 2% нь 51 –ээс дээш тооны ажиллагсадтай байлаа. Эндээс харвал дийлэнх нь өрхийн тариаланчид байна.

4 %

21 %

25 %25 %

25 %

Судалгаанд хамрагдагчид(насны бүлгээр)

18-25

26-35

36-45

46-54

55-аас дээш

5.%

16 %

27 %17%

34 %

1 %

Судалгаанд хамрагдагчид (боловсролын түвшингээр)

Бага

Суурь

Бүрэн дунд

Тусгай дунд

15%

11%

74%

Газар тариалангийн салбарт ямар ажил эрхэлдэг вэ?

Удирдах ажилтан

Ажилтан

Өрхийн тариаланч

9%

63%

19%

9%

Юу тариалдаг вэ?

Үр тариа

Төмс, хүнсний ногоо

Жимс жисгэнэ

Бусад

Page 25: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 25

3.2 ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРЫН БОДЛОГО График 3.2.1 Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй төрийн бодлогын талаарх

мэдээллийг хүлээн авах мэдээллийн эх сурвалжийн байдлыг харвал:

График 3.2.2 Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой

байгаа талаар хэрэглэгчдийн үнэлгээ 4.1 – 4.7 дундаж үнэлгээ 4.3 байна

47%

19%

15%

11%5%3%

Хэдэн га талбайтай вэ?

0.01-1

1.1-2.5

2.6-6

7−15

20-60

80-аас дээш90%

5%3%2%

Ажиллагсдын тоо?

1−10

11−20

21−50

51−ээс дээш

32%

11%

11%

13%

9%

3%

8%

7%6%

Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй төрийн бодлогын талаарх мэдээллийг ихэвчлэн ямар эх үүсвэрээс авдаг вэ?

Радио, телевиз

Сонин, сэтгүүл

Интернет

Сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагууд

Баг, хорооны удирдлагууд

Зарлалын самбар, зурагт хуудас

Хөрш, найз нөхөд, гэр бүл

Олон нийтийн уулзалт, цуглаан

Бусад

4.3

4.1

4.5

4.2

4.4

4.7

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Таны бодлоор газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэроновчтой байна вэ?

Page 26: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 26

Хүснэгт 3.2.1 Байршил(Хувиар):

График 3.2.3 Судалгаанд хамрагдагчдын газар тариалангийн салбарт анхаарвал

зохих тулгамдсан асуудлуудыг авч үзэхэд:

3.3 МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР

График 3.3.1 Судалгаанд хамрагдагчдын хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын талаар 10% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 40% нь ерөнхийдөө мэднэ гэсэн бол 41% нь сонсож байсан, 9% нь огт мэдээлэлгүй гэсэн хариулт өгсөн байна.

4% 3%

12%

11%

8%

23%

11%

8%

8%

4%

2% 2%

Газар тариалангийн салбарт тулгамдаж буй, анхаарвал зохих гол асуудал юу байна вэ?

Ажиллах хүчний нөөцийн асуудал

Борлуулалт, зах зээлийн асуудал

Санхүүжилт, зээлийн асуудал

Техник, тоног төхөөрөмжийн асуудал

Төрийн нэгдсэн бодлогогүй

Усалгааны системийн асуудал

Үр бордооны шинэчлэл хийх, дэмжих

Хадгалалт, хамгааллын асуудал

Хөрсний үржил шимийн асуудал

Хүлэмжийн аж ахуйг нэмэгдүүлэх

Бусад

Мэдэхгүй

10%

40%

41%

9%

Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж,агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын талаар хэр зэрэгмэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

УБ ӨВ УВ ӨМ ДА Оновчтой 66 75 50 50 45 Дунд зэрэг 14 15 25 25 20 Оновчгүй 10 5 8 9 15 Мэдэхгүй 10 5 17 16 20

Page 27: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 27

График 3.3.2 Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын хэрэгжилтэнд судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 4.2 – 4.6 дунджаар 4.4 оноо гэсэн үнэлгээ өгсөн байна.

График 3.3.3 Танай нутагт хүнсний ногооны тариалалт, хураалт механикжиж,

агуулахын аж ахуй хөгжиж чадаж байна уу? гэсэн асуултанд 21% нь үгүй, 68% нь тийм, 11% нь мэдэхгүй гэсэн хариулт өгсөн байна.

График 3.3.4 Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын

хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын талаар судалгаанд хамрагдагчдын 5% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 43% нь ерөнхийдөө мэднэ, 40% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, харин 12% нь огт мэдээлэлгүй гэсэн хариу өгсөн байна.

4.4

4.3

4.2

4.6

4.3

4.6

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж,агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын хэрэгжилтэнд та хэрсэтгэл хангалуун байна вэ?

68%

21%

11%

Хүнсний ногооны тариалалт, хураалт механикжиж, хөгжиж чадаж байна уу?

Тийм

Үгүй

Мэдэхгүй

5%

43%

40%

12%

Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж,дотоодын хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газартариаланг сэргээж дэмжих бодлогын талаар та хэрмэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

Page 28: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 28

График 3.3.5 Тус бодлогын талаар мэдээлэлтэй хэрэглэгчдийн 14% нь төсөлд хамрагдсан байна.

Хүснэгт 3.3.1 Байршил (Хувиар):

График 3.3.6 Төсөлд хамрагдаагүй шалтгааныг тодруулахад:

67% нь мэдээлэл дутмаг, 9% нь шалгаруулалт шударга бус явагддаг, 4% нь шаардлагагүй, 2% нь шаардлага хангаагүй, 1% нь тухайн орон нутагт хэрэгждэггүй, 1% нь га талбай бага гэж тус тус хариулсан байхад 16% нь бусад шалтгаантай гэжээ.

График 3.3.7 Төсөлд хамрагдагчдын 20% нь зээл авсан, 27% нь сургалтад

хамрагдсан, 22% нь үр бордооны зээл авсан, 9% нь эргэлтийн талбайгаа нэмэгдүүлсэн гэсэн бол 10% нь техникийн дэмжлэг авсан, 4% нь ажилтай болсон, 5% нь худаг гаргасан ажээ.

График 3.3.8 Төсөлд хамрагдснаар 8% нь байнгын ажил, орлоготой болсон, 14% нь усалгааны төхөөрөмжтэй болсон, 30% нь тариалангийн талбай нэмэгдсэн, 26% нь нэг га талбайгаас авах ургац нэмэгдсэн бусад дэмжлэг авсан гэж 22% нь тус тус хариулжээ.

67%1%1%

2% 4%9%

16%

Яагаад энэ хөтөлбөрт хамрагдаагүй вэ?

Мэдээлэл дутмаг

Талбай бага

Тухайн орон нутагт хэрэгждэггүй

Шаардлага хангахгүй

Шаардлагагүй

Шалгаруулалт шударга бус явагддаг

Бусад

20%

27%22%

9%

10%

4%5%

3%

Уг төсөлд хамрагдаж ямар үйлчилгээ авсан бэ?

Зээл авсан

Сургалтанд хамрагдсан

Үр бордооны дэмжлэг авсан

Эргэлтийн талбайгаа нэмэгдүүлсэн

Техникийн дэмжлэг авсан

Ажилд орсон

Худагтай болсон

Бусад

УБ ӨВ УВ ӨМ ДА

Тийм 100 64 70 80 60

Үгүй 0 28 23 9 25

Мэдэхгүй 0 8 7 11 15

47%53%

Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыгнэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах,аймгуудад усалгаатай газар тариалангсэргээж дэмжих бодлогын хүрээндтөсөлд хамрагдсан уу?

Тийм

Үгүй

Page 29: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 29

График 3.3.9 Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын

хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ? гэсэн санал асуулгад судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 4.0 – 4.6 дунджаар 4.3 оноо өгсөн байна.

График 3.3.10 Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын

хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын хэрэгжилтийн талаар цаашид анхаарах зүйлийн талаарх саналуудыг авч үзвэл:

49% нь усалгааны шинэ технологи нэвтрүүлэх, 12% нь төслийн хүрээг өргөжүүлэх, 9% нь импортын ногоог хязгаарлах, 8% нь сургалт, сурталчилгаагаар хангах, 7% нь хүлэмжийн аж ахуйг нэмэгдүүлэх, 7% нь зээл, тусламж үзүүлэх гэж тус тус хариулсан бол 8% нь бусад гэж тус тус хариулжээ.

14%

30%

26%

8%

22%

Хөтөлбөрт хамрагдсанаар ямар үр дүн гарсан бэ?

Усалгааны төхөөрөмжтэй болсон

Тариалангийн талбай нэмэгдсэн

Нэг га талбайгаас авах ургац нэмэгдсэн

Байнгын ажил, орлоготой болсон

Бусад

4.3

4.4

4.6

4.1

4

4.5

3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж

дэмжих бодлогын хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

9%

7%

8%

12%

49%

7%8%

Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодынхэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээждэмжих бодлогын хэрэгжилтийн талаар цаашид анхаарах зүйлийнталаар та саналаа хэлнэ үү?

Импортын ногоог хязгаарлах

Санхүүгийн зээл тусламж үзүүлэх

Сургалт, сурталчилгаагаар хангах

Төслийн хүрээг өргөжүүлэх

Усалгааны шинэ технологи нэвтрүүлэх

Хүлэмжийн аж ахуйг нэмэгдүүлэх

Бусад

Page 30: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 30

3.4 МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСАГ, НИЙГМИЙГ 2017 ОНД ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ

График 3.4.1 Газар тариалангийн техник, тоног төхөөрөмжийг бага хүүтэй, урт

хугацаатай зээлээр худалдан авах нөхцөл бүрдэж чадаж байгаа эсэхэд судалгаанд хамрагдагчдын хувьд: 23% нь тийм гэсэн бол 50% нь үгүй, 27% нь мэдэхгүй гэсэн хариултуудыг өгсөн байна.

Хүснэгт 3.4.1 Байршил (Хувиар):

3.5 ҮНДЭСНИЙ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ

График 3.5.1 Та “Газар тариаланг тогтворжуулах” хөтөлбөрийн хүрээнд зээлд хамрагдсан уу? гэсэн асуултанд судалгаанд хамрагдагчдын 44% нь зээл авсан гэжээ.

График 3.5.2 Яагаад уг хөтөлбөрт хамрагдаагүй шалтгааныг тодруулахад:

Судалгаанд хамрагдагчдын 37% нь мэдээлэл дутмаг, 23% нь шаардлагагүй, 15% нь сонгон шалгаруулалт шударга бус явагддаг, 12% нь шаардлага хангаагүй, 11% нь тухайн орон нутагт хэрэгждэггүй гэсэн бол 2% нь мэдэхгүй гэж тус тус хариулт өгчээ.

44%56%

"Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогтворжуулах"хөтөлбөрийн хүрээнд зээлд хамрагдсан уу?

Тийм

Үгүй

37%

11%12%

23%

15%

2%Яагаад уг хөтөлбөрт хамрагдаагүй вэ?

Мэдээлэл дутмаг

Тухайн орон нутагт хэрэгждэггүй

Шаардлага хангаагүй

Шаардлагагүй

Шударга бус явагддаг

Мэдэхгүй

Тийм Үгүй Мэдэхгүй

ӨВ 45 38 17 ӨМ 50 25 25 УВ 53 20 27 УБ 50 38 12 ДА 45 32 23

23%

50%

27%

Газар тариалангийн техник, тоногтөхөөрөмжийг бага хүүтэй, уртхугацаатай зээлээр худалдан авахнөхцөл бүрдэж чадаж байна уу?

Тийм

Үгүй

Мэдэхгүй

Page 31: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 31

График 3.5.3 Хөтөлбөрийн үр дүнг авч үзвэл: Судалгаанд хамрагдагчдын 23% нь борлуулт нэмэгдэж орлого өссөн, 19% нь техник

шинэчлэгдсэн, 15% нь ургац нэмэгдсэн, 9% нь тариалангийн талбай нэмэгдсэн гэж тус тус хариулсан бол харин 15% нь үр дүнгүй, 19% нь мэдэхгүй гэж хариулсан байна.

График 3.5.4 Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хэр сэтгэл хангалуун байгаа эсэхийг авч

үзэхэд: “Газар тариаланг тогтворжуулах” хөтөлбөрийн үнэлгээ 4.6 – 4.8 дундаж нь 4.7 оноо өгсөн байна.

3.6 ОЛОН УЛСЫН ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ

Хүснэгт 3.6.1 Олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үнэлгээ:

Дундаж Та дараах төсөл, хөтөлбөрүүдийн талаар хэр сайн мэдэх вэ?

Та дараах төсөл, хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаанд үнэлгээ өгнө үү?

“Монгол ногоо” хөтөлбөр 4.8/ 4.5 Монгол орны нөхцөлд хүлэмжийн лоолиын

эрлийз үр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх (АФАСИ)

4.7

4.3 Халх гол (КОЙКА) 4.3 4.7

“Монгол улс дахь ХАА-н тогтвортой хөгжил-2” төсөл (ХБНГУ-ын ХХААЯ)

4.8

4.2

“ХАА-н Маркетинг” төсөл (Даян дэлхийн хүнсний баталгаат байдал хөтөлбөр)

4.5

4.4

Дундаж 4.6 4.4

23%

9%

19%15%

15%

19%

Хөтөлбөрт хамрагдсанаар ямар үр дүн гарсан бэ?

Борлуулалт нэмэгдэж, орлого өссөн

Тариалалтын талбай нэмэгдсэн

Техник шинэчилэгдсэн

Ургац нэмэгдсэн

Үр дүнгүй

Мэдэхгүй

4.7

4.6

4.7

4.8

4.6

4.8

4.5 4.55 4.6 4.65 4.7 4.75 4.8 4.85

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсӨмнөговь

Дархан-Уул

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

Page 32: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 32

График 3.6.2

Гадаадын төсөл, хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаа, хэрэгжилтийн талаархи

хэрэглэгчдийн санал: Судалгаанд оролцогчдын 29% нь иргэд, тариаланчиддаа мэдээлэлээ сайн түгээх, 25% нь алслагдсан хөдөө, орон нутагруу төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, 16% нь хэрэгжилтэнд хяналт тавьж, үр дүнг хэлэлцэх, 12% нь бүгд үр дүнтэй цааш нь үргэлжлүүлэх, 10% нь өрхийн тариаланчдыг дэмжих, 5% нь техник, тоног төхөөрөмжийн туслалцаа үзүүлэх, 3% нь санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх гэж тус тус хариулт өгсөн байна.

Хүснэгт 3.6.3 Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого, үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үр дүнд хэрэглэгчдийн сэтгэл ханамжийн ерөнхий дундаж үнэлгээ дараах байдалтай байна. Үүнд:

Газар тариалангийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж байгаа бодлого, хөтөлбөрийн үнэлгээ

д/д Бүлэг Асуулгын агуулга Үнэлгээ

1

Төрөөс баримталж буй бодлогын хэрэгжилт

Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг

хөгжүүлэх бодлогын хэрэгжилт

4.4

Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй

бодлого хэр оновчтой байгаа талаар 4.3

Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах,

аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын үр дүн

4.3

2

Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилт хөтөлбөрийн

хэрэгжилт

“Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогтворжуулах” богино хугацааны хөтөлбөр

4.7

3

Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн

хэрэгжилт

Төсөл хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаандахь үнэлгээ

4.5

Ерөнхий дундаж үнэлгээ 4.4

25%

29%10%

3%5%

12%

16%

Гадаадын төсөл, хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаа, хэрэгжилтийн талаарсанал байвал та саналаа хэлнэ үү?

Алслагдсан хөдөө, орон нутагруу төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэхИргэд, тариаланчиддаа мэдээлэлээ сайн түгээх

Өрхийн тариаланчдыг дэмжих

Санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх

Техник, тоног төхөөрөмжийн туслалцаа үзүүлэх

Бүгд үр дүн сайтай цааш үргэлжлүүлэх

Хэрэгжилтэнд хяналт тавьж, үр дүнг хэлэлцэх

Page 33: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 33

БҮЛЭГ 4. ХҮНСНИЙ САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 4.1 СУДАЛГААНД ХАМРАГДАГЧДЫН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

График 4.1.1 Хүнсний салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай, Дархан-Уул, Өмнөговь, Увс аймгууд болон Улаанбаатар хотын 3 дүүргийг хамруулан нийт 506 хэрэглэгчдийг түүвэр судалгаанд хамруулcан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 51% нь Улаанбаатар хотын хүнсний үйлдвэрлэл эрхлэгчид байна.

График 4.1.2 Судалгаанд хамрагдагчдын 68% нь эмэгтэй, 32% нь эрэгтэй байв.

График 4.1.3 Насны ангиллаар авч үзвэл 12% нь 18-25 насны, 37% нь 26-35 насны,

28% нь 36-45 насны, 16% нь 46-54 насны, 7% нь 55 ба түүнээс дээш насны хэрэглэгчид байна.

График 4.1.4 Боловсролын түвшингээр авч үзвэл 1% нь бага, 4% нь суурь, 18% нь бүрэн дунд, 14% нь техник мэргэжлийн, 62% нь дээд боловсролтой боловсролтой.

График 4.1.5 Судалгаанд хамрагдагчдын 49% нь удирдах ажилтан, 51% нь

ажилтнууд байлаа. График 4.1.6 Судалгаанд хамрагдагч ААНБ-ын ажиллагсадын тоог харуулав.

51%

11%

13%

10%

15%

Судалгаанд хамрагдагчид (байршлаар)

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

32%

68%

Судалгаанд хамрагдагчид (хүйсээр)

Эрэгтэй

Эмэгтэй

12%

37%28%

16%

7%

Судалгаанд хамрагдагчид( насны бүтэц)

18-25

26-35

36-45

46-54

55-аас дээш

1%

4%

18%

14%62%

1%

Судалгаанд хамрагдагчид (боловсролын түвшингээр)

Бага

Суурь

Бүрэн дунд

Тусгай мэргэжлийн дундДээд

Боловсролгүй

Page 34: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 34

График 4.1.7 Хүнсний салбарт ямар үйл ажиллагаа эрхэлдэг талаарх хэрэглэгчдийн

хариултаас харвал: 40% нь гурил, гурилан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, 18% нь хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, 13% нь сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, 10% нь мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, 6% нь исгэлтийн үйлдвэрлэл, харин 13% нь бусад төрлийн үйлдвэрлэл эрхэлдэг байна.

4.2 ХҮНСНИЙ САЛБАРЫН БОДЛОГО

Хүнсний салбарын бодлогын хэрэгжилтийн талаар ихэвчлэн ямар эх үүсвэрээс авдаг вэ? гэсэн асуултанд:

40% нь радио, ТВ-ээс, 29% нь интернэтээс, 10% нь сонин, сэтгүүлээс, 6% нь сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагуудаас, 5% нь мэргэжлийн холбоодоос, 2% нь зарлалын самбар, зурагт хуудаснаас, 2% нь олон нийтийн уулзалт цуглаанаас, 5% нь бусад эх үүсвэрээс тус тус авдаг байна.

График 4.2.1

49%51%

Таны албан тушаал

Удирдах ажилтан

Ажилтан

55%

9%

10%

7%

19%

Ажиллагсдын тоо

1−10

11−20

21−50

51−100

101−ээс дээш

13%

10%

40%6%

18%

13%

Хүнсний салбарт ямар төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг вэ?

Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл

Мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл

Гурил, гурилан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл

Исгэлтийн үйлдвэрлэл

Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээ

Бусад

40%

10%

29%

6%5%

2%02%5%

Хүнсний салбарт хэрэгжиж буй төрийн бодлогын талаарх мэдээллийг ихэвчлэн ямар эх үүсвэрээс авдаг вэ?

Радио, телевиз

Сонин, сэтгүүл

Интернет

Сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагууд

Мэргэжлийн холбоод

Зарлалын самбар, зурагт хуудас

Олон нийтийн уулзалт, цуглаан

Бусад

Page 35: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 35

График 4.2.2 Хүнсний салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой буй талаар: Судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 4.2–4.7 дундаж нь 4.4 оноо өгчээ.

4.3 ҮНДЭСНИЙ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ

График 4.3.1 Судалгаанд хамрагдагчдын 25% нь тус аяны талаар бүрэн мэдээлэлтэй,

43% нь ерөнхийдөө мэднэ, 24% нь сонссон ч бүрэн мэдээлэлгүй гэсэн бол 8% нь огт мэдээлэлгүй.

Хүснэгт 4.3.1 Байршил (хувиар):

4.4 “ХҮНСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ” ХӨТӨЛБӨР График 4.4.1 “Хүнсний аюулгүй байдлын хөтөлбөр”-ийн талаар судалгаанд

хамрагдагчдын нь 30% нь мэдэхгүй, 70% нь мэднэ гэж хариулжээ.

4.4

4.2

4.6

4.3

4.7

4.2

3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Дархан-Уул

Өмнөговь

Хүнсний салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байна вэ?

70%

30%

"Хүнсний аюулгүй байдлын хөтөлбөр"-ийг хэр зэрэг мэдэх вэ? гэсэн асуултын хариултанд :

Тийм Үгүй

УБ ӨВ УВ ДА ӨМ Бүрэн

мэдээлэлтэй 21 24 25 18 19

Ерөнхийдөө мэднэ

49 42 45 44 47

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн

мэдээлэлгүй

23

27

21

29

22

Огт мэдээлэлгүй

7 7 9 9 12

25%

43%

24%

8%

ЗГ-аас 2016-2020 онд "Эрүүл хүнс-Эрүүл Монгол хүн" зорилт тавьсанэнэ зорилтын хүрээнд хийгдэж буй"Мах сүүний анхдугаар аян","Атрын 3-р аян" үргэлжлүүлэх зэрэгхөтөлбөрүүдийн талаар та хэр зэрэгмэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

Page 36: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 36

Хүснэгт 4.4.1 Хүнсний салбарт хэрэгжиж буй бодлого, үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үр дүнд хэрэглэгчдийн сэтгэл ханамжийн ерөнхий дундаж үнэлгээ дараахи байдалтай байна. Үүнд:

Хүнсний салбарт төрөөс хэрэгжүүлж байгаа бодлого, хөтөлбөрийн үнэлгээ

д/д Бүлэг Үнэлгээ 1 Төрөөс баримталж буй бодлогын хэрэгжилт 4.4

2 Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилт 4.1 3 Ерөнхий дундаж үнэлгээ 4.2

График 4.4.2 Органик хүнсний тухай хуулийн талаар хэр мэдэж буйг харвал

судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 3.8–4.3 дундаж нь 4.0 оноо өгсөн байна.

График 4.4.3 Органик хүнсний орц найрлагын талаар судалгаанд хамрагдагчдын

83% нь мэднэ, 17% нь мэдэхгүй гэсэн хариулт өгчээ.

График 4.4.4 Эрүүл аюулгүй хүнсний хангамж, нийлүүлэлт манай улсад ямар

түвшинд байгаа талаарх асуултанд өгсөн хариултаас үзвэл дунджаар 4.2 оноогоор үнэлсэн байна..

4

4.2

4.1

3.8

4.3

3.9

3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

МУ-д байгалийн гаралтай цэвэр буюу "Органик хүнсний тухай хууль" 2017 оны 1-р сарын 1-ээс эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн.

Та энэ хуулийн талаар хэр зэрэг мэдээлэлтэй байгаа вэ?

83%

17%

Хүнсний орцын 90-ээс дээш хувь нь органик найрлагатайбайвал эрүүл аюулгүй хүнс гэж тооцдог гэдгийг та мэдэх үү?

Тийм Үгүй

Page 37: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 37

График 4.4.5 Та “Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөрийн хүрээнд ямар нэг дэмжлэг авсан уу? гэсэн асуултанд: Судалгаанд хамрагдагчдын 30% нь зээл авсан бол 45% нь сургалтанд хамрагдсан, харин 25% нь ямарваа дэмжлэг аваагүй ажээ.

График 4.4.6 “Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хэр сэтгэл

хангалуун байгааг харахад судалгаанд хамрагдагчид дунджаар 4 оноо өгчээ.

4.24.5

44.3

4.14.2

3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсДархан-Уул

Өмнөговь

Энэ 2017 оны эхний хагас жилийн байдлаар МУ-д 565 хүнсүйлдвэрлэгч ААН үйл ажиллагаа явуулж байна. Эрүүл аюулгүйхүнсний хангамж, нийлүүлэлт манай улсад ямар түвшинд байнагэж та үзэж байна вэ?

30%

45%

25%

Та "Хүнсний аюулгүй байдал" хөтөлбөрийн хүрээнд ямардэмжлэг авсан бэ?

Зээл авсан

Сургалтанд хамрагдсан

Аваагүй

4

4.3

4

3.7

3.8

4.2

3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Дархан-Уул

Өмнөговь

"Хүнсний аюулгүй байдал" хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

Page 38: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 38

График 4.4.7

“Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөрийн талаар саналуудыг багцалж үзвэл:

Судалгаанд хамрагдагчдын 20% нь Дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх, 19% нь Бүтээгдэхүүний чанар, стандартын хяналтыг сайжруулах, 17% нь Олон нийтэд хөтөлбөрийн талаарх мэдээллийг сайн түгээх, 16% нь Импортын хүнсний бүтээгдэхүүнийг хязгаарлах, 12% нь зээлийн нөхцлийн бууруулах (Хүүг бууруулах, хугацааг уртасгах), 7% нь Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих, 3% нь Борлуулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлд анхаарах гэж тус тус хариулсан байхад 6% нь мэдэхгүй гэжээ 4.5 БУСАД ТӨСӨЛ ХӨТӨЛБӨР График 4.5.1 Энэ 2017 онд ямарваа төсөл, хөтөлбөрт хамрагдсан эсэхийг асуухад: Судалгаанд хамрагдагчдын 45% нь 2017 онд ямар нэгэн төсөлд хамрагдсан аж.

График 4.5.2 Яагаад хөтөлбөрт хамрагдаагүйг асуухад 12% нь шаардлагагүй, 64%

нь мэдээлэл дутмаг, 3% нь өмнө нь хамрагдсан, 4% нь шаардлага хангаагүй, 17% нь шалгаруулалт шударга бус явагддаг гэж тус тус хариулсан байна.

3%

19%

20%

12%

16%

17%

7%6%

"Хүнсний аюулгүй байдал" хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар цаашиданхаарах зүйлийн талаар та саналаа хэлнэ үү?

Борлуулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлд анхаарах

Бүтээгдэхүүний чанар, стандартын хяналтыг сайжруулах

Дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх

Зээлийн нөхцлийн бууруулах (Хүүг бууруулах, хугацааг уртасгах)

Импортын хүнсний бүтээгдэхүүнийг хязгаарлах

Олон нийтэд хөтөлбөрийн талаарх мэдээлэлийг сайн түгээх

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих

Мэдэхгүй

45%55%

2017 онд танай байгууллага хүнсний салбарт төрөөсхэрэгжүүлж буй ямар нэгэн төсөл, хөтөлбөрт хамрагдсан уу?

Тийм Үгүй

Page 39: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 39

График 4.5.3 Харин энэ онд ямар нэгэн төсөл, хөтөлбөрт хамрагдсан хэрэглэгчид ямар хэлбэрийн дэмжлэг авсан талаар авч үзвэл: 20% нь зээл авсан, 20% нь сургалтанд хамрагдсан, 30% нь тоног төхөөрөмжөө шинэчилсэн байхад 30% нь дэмжлэг аваагүй байна.

График 4.5.4 Судалгаанд хамрагдагчдын тухайн хамрагдсан төсөл, хөтөлбөрийн

сэтгэл ханамжийн үнэлгээ 4-4.4 дунджаар 4.2 оноо өгсөн байна.

20%

20%

30%

30%

Хөтөлбөрт хамрагдсан бол ямар дэмжлэг авсан бэ?

Зээл авсан

Сургалтанд хамрагдсан

Тоног төхөөрөмжөө шинэчлүүлсэн

Аваагүй

4.2

4.4

4.2

4.3

4.1

4

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Дархан-Уул

Өмнөговь

Уг төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

12% 4%

17%

3%

64%

Яагаад хөтөлбөрт хамрагдаагүй вэ?

Шаардлагагүй

Шаардлага хангаагүй

Шалгаруулалт шударга бус явагддаг

Өмнө нь хамрагдсан

Мэдээлэл дутмаг

Page 40: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 40

График 4.5.5 Судалгаанд хамрагдагчдын хүнсний салбарт анхаарвал зохих асуудлын талаарх саналыг багцалж авч үзэхэд: Судалгаанд хамрагдагчдын 23% нь эрүүл ахуйн хяналтыг сайжруулах, 23% нь бүтээгдэхүүний чанар стандартыг сайжруулах, 16% нь дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх, 12% нь импортын хүнсийг хязгаарлах, 8 % нь зээлийн нөхцлийг бууруулах (Хүүг бууруулах, хугацааг уртасгах ...), 6% нь иргэдийн мэдлэг, мэдээллийг дээшлүүлэхэд анхаарах, 5 % нь хөтөлбөрийн мэдээлэлийг хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчдэд илүү түгээх, 5% нь үнэ тогтворжуулах, 2% нь мэдэхгүй гэж тус тус хариулсан байна.

БҮЛЭГ 5. ЖДҮ-ИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ

5.1 ЖДҮ-ИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

График 5.1.1 Судалгаанд хамрагдагчдын хүйсийн хувьд 55% нь эмэгтэй, 45%

эрэгтэй байв. График 5.1.2 Насны ангиллаар авч үзвэл 10% нь 18-25 насны , 33% нь 26-35 насны,

28% нь 35-45 насны, 19% нь 46-54 насны 10% 55-аас дээш насны хэрэглэгчид хамрагдсан.

График 5.1.3 Боловсролын түвшингээр авч үзвэл 1% нь боловсролгүй, 5% нь суурь,

24% нь бүрэн дунд, 18% нь тусгай мэргэжлийн дунд, 52% нь дээд боловсролтой. График 5.1.4 Судалгаанд хамрагдагчдын хувьд Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх

хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 53% нь Улаанбаатар хотын, 25%

5%

23%

16%

8%12%

6%

5%

23%

2%

Хүнсний салбарт тулгамдаж буй, анхаарвал зохих гол асуудал юу байнавэ? Үнийг тогтворжуулах

Бүтээгдэхүүний чанар, стандартыг сайжруулах

Дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх

Зээлийн нөхцлийг бууруулах (Хүүг бууруулах, хугацааг уртасгах ...)Импортын хүнсийг хязгаарлах

Иргэдийн мэдлэг, мэдээлэлийг дээшлүүлэх

Хөтөлбөрийн мэдээллийг хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчдэд илүү түгээхЭрүүл ахуйн хяналтыг чангатгах, сайжруулах

Мэдэхгүй

10%

33%

28%

19%

10%

Судалгаанд хамрагдагчид (насны бүлгээр)

18-25 26-3536-45 46-5455-аас дээш

45%55%

Судалгаанд хамрагдагчид (хүйс)

Эрэгтэй Эмэгтэй

Page 41: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 41

нь Өвөрхангай, 4% нь Өмнөговь, 16% нь Увс, 2% нь Дархан–Уул аймгийн ЖДҮ эрхлэгчид байна.

График 5.1.5 Салбараар авч үзвэл: 10% нь хөдөө аж ахуй, ан агнуур, ойн аж ахуй,

11% нь боловсруулах үйлдвэр, 5% нь цахилгаан хий үйлдвэрлэл, усан хангамж, 18% нь барилга, 15% нь бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа, гэр ахуйн барааны засварлах үйл ажиллагаа, 8% нь зочид буудал, зоогийн газар, 4% нь тээвэр, агуулахын аж ахуй, холбоо, 3% нь үл хөдлөх хөрөнгө, түрээс, бизнесийн үйл ажиллагаа, 5% нь боловсролын салбар, 5% нь эрүүл мэндийн салбар, 4% нь нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ, 12% нь бусад үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчид хамрагдсан байна.

График 5.1.6 Судалгаанд хамрагдагчдын албан тушаалын хувьд авч үзвэл 54% нь

удирдах ажилтан, 46% нь ажилтан хамрагдсан байна. График 5.1.7 Ажиллагсдын тооны хувьд авч үзвэл судалгаанд оролцогч

байгууллагын 66% нь 1-10, 15% нь 11-20, 6% нь 21-50, 9% нь 51-100, 2% нь 101-199, 2% нь 200-аас дээш ажилчидтай байгууллагууд хамрагдсан байна.

5%

24%

18%

52%

1%

Судалгаанд хамрагдагчид (боловсролын түвшингээр)

Суурь Бүрэн дунд

Тусгай мэргэжлийн дунд Дээд

Боловсролгүй

53%25%

16%

2%4%

Судалгаанд хамрагдагчид (байршлаар)

Улаанбаатар Өвөрхангай

Увс Дархан-Уул

Өмнөговь

10%

11%

5%

18%

15%

8%

4%

3%

5%

5%

4%

12%

ЖДҮ-ийн салбарт ямар төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг вэ?

Хөдөө аж ахуй, ан агнуур, ойн аж ахуй

Боловсруулах үйлдвэр

Цахилгаан хий үйлдвэрлэл, ус хангамж

Барилга

Бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа, гэр ахуйн барааны засварлах үйл ажиллагаа Зочид буудал, зоогийн газар

Тээвэр, агуулахын аж ахуй, холбоо

Үл хөдлөх хөрөнгө, түрээс, бизнесийн үйл ажиллагаа

Боловсролын салбар

Эрүүл мэндийн салбар

Нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ

Бусад

Page 42: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 42

5.2 ЖДҮ-ИЙН САЛБАРЫН БОДЛОГО

График 5.2.1 Судалгаанд хамрагдагчид жижиг дунд үйлдвэрлэлийн салбарт

хэрэгжиж буй бодлогын талаарх мэдээлэлээ радио, телевизээс (45%), интернетээс (22%) хамгийн их авдаг нь харагдаж байгаа бол зарлалын самбараас 2% нь, МҮХАҮТ-аас 2% нь буюу эдгээрээс төдийлөн мэдээлэл авдаггүй болох нь харагдаж байна.

График 5.2.2 Жижиг дунд үйлдвэрлэл, хоршооны салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байгаа талаарх хэрэглэгчдийн дундаж үнэлгээ 4.1 байна.

54%46%

Таны албан тушаал

Удирдах ажилтан Ажилтан

66%15%

6%9%

2% 2%

Ажиллагсдын тоо

1−10 11−2021-50 51-100101-199 200-аас дээш

45%

7%

22%

7%

5%

2% 2%4%

6%

ЖДҮ-ийн салбарт хэрэгжиж буй төрийн бодлогын талаархмэдээллийг ихэвчлэн ямар эх үүсвэрээс авдаг вэ?

Радио, телевиз

Сонин, сэтгүүл

Интернет

Сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагууд

Мэргэжлийн холбоод

Зарлалын самбар, зурагт хуудас

МҮХАҮТ

Олон нийтийн уулзалт, цуглан

Бусад

4.1

4.3

3.9

4.1

4

4.2

3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Дархан-Уул

Өмнөговь

Таны бодлоор ЖДҮ, хоршооны салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэроновчтой байна вэ?

Page 43: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 43

График 5.2.3 ЖДҮ, хоршооны салбарт тулгамдаж буй нэн тэргүүний асуудал зээлийн нөхцлийг бууруулах (40%), тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийн (10%) асуудал байгаа нь харагдаж байна.

5.3 МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР

График 5.3.1 ЖДҮ-ийн дэмжих хөнгөлөлттэй зээлийн талаар судалгаанд

хамрагдагчдын 24% бүрэн мэдээлэлтэй бол 11% огт мэдээлэлгүй байна. Хүснэгт 5.3.1Байршлаар(Хувиар)

3%3%9%

5%

5%

40%

4%

10%

4%

9%

8%

ЖДҮ, хоршооны салбарт тулгамдаж буй, анхаарвал зохих голасуудал юу байна вэ?

Ажилчдыг сургалтаар хангах

Ажилчдын нийгмийн асуудалд анхаарах

Бүтээгдэхүүний борлуулалтыг нэмэгдүүлэх, үнэ тогтворжуулахГаалийн болон бусад татварыг багасгах

Дотоодын үйлдвэрлэгчдийг дэмжих

Зээлийн нөхцлийг бууруулах(хүү, хугацаа)

Мэргэшсэн боловсон хүчнээр хангах

Тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл хийх

Төр хувийн хэвшлийн уялдаа холбоо дутмаг

Хөтөлбөрийн мэдээлэлийг сайн түгээх

Мэдэхгүй

24%

40%

25%

11%

ЖДҮ, дэмжих зорилготой ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас олгоххөнгөлөлттэй зээлийн талаар тахэр мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүйОгт мэдээлэлгүй

УБ ӨВ УВ ӨМ ДА Бүрэн

мэдээлэлтэй 22 28 26 21 25

Ерөнхийдөө мэднэ

43 39 37 41 40

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

27 25 27 30 22

Огт мэдээлэлгүй 8 8 10 8 13

Page 44: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 44

График 5.3.2 Сум хөгжүүлэх сангийн хөнгөлөлттэй зээлийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй бол 18% нь огт мэдээлэлгүй байгаа нь харагдаж байна. Хүснэгт 5.3.2 Байршлаар (хувиар)

График 5.3.3 Зээлийн батлан даалтын сангаас гаргадаг батлан даалтын талаар судалгаанд хамрагдагчдын 26% нь бүрэн мэдээлэлтэй бол 12% нь огт мэдээлэлгүй болох нь харагдаж байна.

График 5.3.4 ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас олгодог зээлийн хэмжээний бололцоот түвшинд судалгаанд хамрагдагчдын өгсөн дундаж үнэлгээ 4 байна.

22%

41%

12%

18%

ЖДҮ-ийг дэмжих зорилготойСум хөгжүүлэх сангаас олгоххөнгөлөлттэй зээлийн талаар тахэр мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүйОгт мэдээлэлгүй

26%

42%

20%

12%

ЖДҮ-ийг дэмжих зорилготой Зээлийн батлан даалтын сангаасгаргадаг батлан даалтын талаар та хэр мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

44.1

3.93.8

44.2

3.6 3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсДархан-Уул

Өмнөговь

Таны бодлоор ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас олгодог зээлийн хэмжээхэр бололцоотой санагдаж байна вэ?

УБ ӨВ УВ ӨМ ДАР Бүрэн

мэдээлэлтэй 25 20 24 21 20

Ерөнхийдөө мэднэ

44 41 38 39 45

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

15 11 10 13 12

Огт мэдээлэлгүй 16 28 28 27 23

Page 45: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 45

График 5.3.5 ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангийн хөнгөлөлттэй зээлд судалгаанд хамрагдагчдын 54% хамрагдсан бол 46% нь хамрагдаагүй гэж хариулсан байна.

График 5.3.6 Судалгаанд хамрагдаагүй шалтгааны 38% нь мэдээлэл дутмаг, 18% нь шударга бус явагддаг, 15% шаардлага хангаагүй, 13% нь шаардлагагүй, 11% нь мэдэхгүй, 5% нь тухайн орон нутагт олгодоггүй байдлаас шалтгаалж байна.

График 5.3.7 Зээлд хамрагдсан хүмүүсийн 42% нь техник, технологи сайжирсан гэж хариулсан бол хамгийн бага буюу 5% нь бүтээгдэхүүний чанар сайжирсан гэж хариулжээ.

График 5.3.8 Судалгаанд хамрагдагчдын 49% нь зээлд хамрагдсан гэж хариулсан байна.

График 5.3.9 Зээлд хамрагдаагүй шалтгааны хамгийн их буюу 38%-ийг мэдээлэл дутмаг байдал эзэлж байгаа бол 12%-ийг шаардлагагүй гэсэн шалтгаанууд эзэлж байна.

54%46%

Та ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангийнхөнгөлөлттэй зээлд хамрагдажбайсан уу?

Тийм Үгүй

38%

15%13%

18%

5%11%

Яагаад энэ хөтөлбөрт хамрагдаагүй вэ?

Мэдээлэл дутмаг

Шаардлага хангаагүй

Шаардлагагүй

Шударга бус явагддаг

Тухайн орон нутагт олгодоггүйМэдэхгүй

42%

9%5%7%

6%

20%

11%

Хэрвээ хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан бол ямар үр дүн гарсан бэ?

Техник, технологи сайжирсан

Үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэн

Бүтээгдэхүүний чанар сайжирсан

Бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдсэн

Гадаадад бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг болсон

Ажлын байр нэмэгдсэн

Бусад

Page 46: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 46

График 5.3.10 Зээлд хамрагдсан хүмүүсийн 31% нь бүтээгдэхүүний нэр төрөл

нэмэгдсэн гэж хариулсан. Харин хамгийн бага буюу 5% нь гадаадад бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг болсон болон бусад үр дүн гарсан гэж хариулсан байна

5.4 ҮНДЭСНИЙ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөр

График 5.4.1 “Үйлдвэржүүлэлт 21:100” хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 26% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 38% нь ерөнхийдөө мэднэ, 21% нь сонссон ч бүрэн мэдээлэлгүй, 16% огт мэдээлэлгүй гэж тус тус хариулжээ.

Хүснэгт 5.4.1 Байршил (Хувиар)

49%51%

Сум хөгжүүлэх сангийнхөнгөлөлттэй зээлдхамрагдаж байсан уу?

Тийм Үгүй

38%

18%12%

20%

12%

Яагаад энэ хөтөлбөрт хамрагдаагүйвэ?

Мэдээлэл дутмаг Шаардлага хангаагүй

Шаардлагагүй Шударга бусаар хасагдсан

Мэдэхгүй

19%

7%

23%31%

5%

10%

5%

Хэрвээ хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан бол ямар үр дүн гарсан бэ?

Техник, технологи сайжирсан

Үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэн

Бүтээгдэхүүний чанар сайжирсан

Бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдсэн

Гадаадад бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг болсонАжлын байр нэмэгдсэн

Бусад

УБ ӨВ УВ ӨМ ДА Бүрэн

мэдээлэлтэй 29 25 27 23 28

Ерөнхийдөө мэднэ

36 38 35 42 37

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

24

26

28

20

22

Огт мэдээлэлгүй

11 11 10 15 13

26%

38%

21%

16%

Та Монгол улсыг үйлдвэржүүлэхэкспортын чиг хандлагатай"Үйлдвэржүүлэлт 21:100"хөтөлбөрийн талаар хэрмэдээлэлтэй байна вэ? Бүрэн

мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Page 47: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 47

График 5.4.2 Судалгаанд хамрагдагчдын “Үйлдвэржүүлэлт 21:100” хөтөлбөрөөс хүлээж буй хамгийн их хүлээлт өндөр үр дүн нь бүтээгдэхүүний нэр төрлийг нэмэгдүүлэх, ашиг орлогоо ахиулах гэж хариулсан байна.

График 5.4.3 Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөрийн талаар цаашид анхаарах зүйлс юу вэ? гэж асуухад хамгийн өндөр үзүүлэлт гэвэл судалгаанд хамрагдагчдын 33% нь дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх гэж хариулжээ.

График 5.4.4 “Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөр” –ийн талаар 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 42% нь ерөнхийдөө мэднэ, 26% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, 10% нь огт мэдээлэлгүй гэж хариулжээ.

22%

17%

12%23%

23%

3%

Дээрх хөтөлбөрт хамрагдахыг хүсэж буй бол та ямар үр дүнг хүлээж байна вэ?

Шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх

Үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэх

Бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах

Бүтээгдэхүүний нэр төрлийг нэмэгдүүлэх

Ашиг орлогоо ахиулах

Бусад

10%

33%

7%15%

3%

13%

3%

11%5%

Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөрийн талаар цаашид анхаарах зүйл байвал та саналаа хэлнэ үү?

Борлуулалтын сүлжээг нэмэгдүүлэх

Дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх

Төрийн бодитой дэмжлэг маш сул

Зээлийн нөхцлийг багасгах (Хүүг бууруулах, хугацааг уртасгах ...)

Импортын бараа бүтээгдэхүүнийг хязгаарлах

Хөтөлбөрийн мэдээлэлийг сайн түгээх, хэрэгжилтэнд үнэлгээ өгөх

Мэргэшсэн боловсон хүчнээр хангах

Санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх, Татварыг багасгах

Шинэ технологи нэвтрүүлэх

Page 48: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 48

Хүснэгт 5.4.2 Байршил (Хувиар)

График 5.4.5 Хөтөлбөрт судалгаанд хамрагдагчдын 58 хувь нь хамрагдсан гэж

хариулсан байна. График 5.4.6 Хамрагдаагүй шалтгааны 50% нь мэдээлэл дутмагаас үүдэлтэй гэж

хариулсан байна.

График 5.4.7 Хөтөлбөрт хамрагдсан хэрэглэгчдийн 40% нь сургалтанд хамрагдсан,

25% нь тоног төхөөрөмжтэй болсон, 35% нь санхүүжилт авсан гэж хариулжээ. График 5.4.8 Хөтөлбөрт хамрагдснаар 50% нь үйлдвэрлэл нэмэгдсэн, 32% нь

борлуулалт нэмэгдэж, орлого өссөн, 18% нь үр дүн гараагүй гэж хариулжээ.

22%

42%

26%

10%

Та "Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийнхэмжээний хөтөлбөр"-ийн талаархэр зэрэг мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

58%42%

Хөтөлбөрийн хүрээнд төсөлд хамрагдсан уу?

Тийм

Үгүй56%

8%7%

15%

14%

Яагаад хөтөлбөрт хамрагдаагүй вэ?

Мэдээлэл дутмаг

Хамтрагч байгаагүй

Хасагдсан

Шаардлага хангаагүй

Мэдэхгүй

35

40

25

Хэрэв тийм бол та уг хөтөлбөрт хамрагдаж ямар үйлчилгээ

авсан бэ?Санхүүжилт авсан

Сургалтанд хамрагдсан

Тоног төхөөрөмжтэй болсон

50%

32%

18%

Хөтөлбөрт хамрагдсанаарямар үр дүн гарсан бэ?

Үйлдвэрлэл нэмэгдсэн

Борлуулалт нэмэгдэж, орлого өссөн

Үр дүн гараагүй

УБ ӨВ УВ ӨМ Бүрэн

мэдээлэлтэй 25 21 23 24

Ерөнхийдөө мэднэ 45 40 46 44 Сонсож байсан,

гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

28

25

27

28

Огт мэдээлэлгүй 2 14 4 4

Page 49: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 49

График 5.4.9 “Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилтэнд судалгаанд хамрагдагчдын сэтгэл ханамжийн дундаж 4.3 байна.

БҮЛЭГ 6. ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ

6.1 ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

График 6.1.1 Судалгаанд хамрагдагчдын 60% нь эмэгтэй, 40% эрэгтэй байсан.

График 6.1.2 Насны ангиллаар авч үзвэл: 7% нь 18-25, 30% нь 26-35, 29% нь 36-45, 23% нь 46-54, 11% нь 55 ба түүнээс дээш насны хэрэглэгчид судалгаанд хамрагдсан байна.

График 6.1.3 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ 4 аймаг

болон Улаанбаатар хотын 3 дүүргийг хамруулан нийт 89 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулсан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 36% нь Улаанбаатар хотын, 30% нь Өвөрхангай, 6% нь Өмнөговь, 19% нь Увс, 9% нь Дархан-Уул аймгийн хөнгөн үйлдвэр эрхлэгчид байна.

График 6.1.4 Судалгаанд хамрагдагчдыг боловсролын түвшингээр авч үзвэл 2% нь бага, 7% нь суурь, 30% нь бүрэн дунд, 16% нь техник мэргэжлийн, 45% нь дээд боловсролтой байна.

4.3

4.5

4.1

4.4

4.4

4.1

3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

7%

30%

29%

23%

11%

Судалгаанд хамрагдагчид (насны бүлгээр)

18-25

26-35

36-45

46-54

55-аас дээш

40%60%

Судалгаанд хамрагдагчид (хүйсээр)

Эрэгтэй

Эмэгтэй

Page 50: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 50

График 6.1.5 Судалгаанд хамрагдагчдын 46% нь удирдах ажилтан, 54% нь

ажилтнууд байлаа. График 6.1.6 Ажилчдын тооны бүтцээс авч үзвэл 73% нь 1-10, 7% нь 11-20, 9%

нь 21-50, 7% нь 51-100, 2% нь 101-199, 2% нь 200-аас дээш ажилтантай байгууллага судалгаанд хамрагдлаа.

График 6.1.7 Судалгаанд хамрагдагчдыг үйл ажиллагааны төрлөөр авч үзвэл

хамгийн их буюу 33%-ийг арьс ширэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл, харин хамгийн бага буюу 1%-ийг дахин боловсруулах үйлдвэр болон сав, баглаа боодол үйлдвэрлэлийн салбар эзэлж байна.

36%

30%

6%

19%

9%

Судалгаанд хамрагдагчид (аймгаар)

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Өмнөговь

Увс

Дархан-Уул

2%

7%

30%

16%

45%

Судалгаанд хамрагдагчид (боловсролын түвшингээр)

Бага

Суурь

Бүрэн дунд

Тусгай, мэргэжлийн дунд

Дээд

46%54%

Таны албан тушаал?

Удирдах ажилтан

Ажилтан73%

7%

9%

7%

2% 2%

Ажиллагсдын тоо

1−10

11−20

21−50

51−100

101−199

200−оос дээш

9%

33%

23%

11%

6%2%1%

6%1%

8%

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарт ямар төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг вэ?

Ноос, ноолууран бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

Арьс ширэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

Оёмол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

Мод, модон эдлэл үйлдвэрлэл

Хэвлэлийн үйлдвэрлэл

Цахилгаан хэрэгсэл үйлдвэрлэл

Сав, баглаа боодол үйлдвэрлэл

Барилгын материал үйлдвэрлэл

Дахин боловсруулах үйлдвэрлэл

Бусад

Page 51: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 51

6.2. ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН БОДЛОГО График 6.2.1

Судалгаанд хамрагдагчдын дийлэнх буюу 35% нь интернетээс, 32% радио, телевизээс салбарын бодлогын талаар мэдээлэл авдаг бол хамгийн бага буюу 1% нь бусад эх үүсвэрээс мэдээлэл авдаг гэж хариулжээ.

График 6.2.2 Хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжиж буй бодлогын оновчтой

байдлын дундаж үнэлгээ 4.4 байна.

График 6.2.3 Нийт судалгаанд хамрагдсан хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчдийн хувьд

хөнгөн үйлдвэрийн салбарт тулгамдаж буй анхаарвал зохих асуудлыг 28% нь зээлийн нөхцлийг бууруулах, борлуулалтын сүлжээг нэмэгдүүлэх гэж хариулсан бол 2% нь хэрэгжүүлж байгаа бодлого хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих гэж үзжээ.

32%

13%35%

7%

4%2%

1%5% 1%

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжиж буй бодлогын талаархмэдээлэлийг ихэвчлэн ямар эх үүсвэрээс авдаг вэ?

Радио, телевиз

Сонин, сэтгүүл

Интернет

Сум, дүүрэг,аймгийн удирдлагууд

Мэргэжлийн холбоод

Зарлалын самбар, зурагт хуудас

МҮХАҮТ

Олон нийтийн уулзалт, цуглаан

Бусад

4.4

4.8

4.2

4

4.5

4.6

3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Өмнөговь

Увс

Дархан-Уул

Таны бодлоор хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байна вэ?

15%

28%

7%10%

12%

12%

2% 7%7%

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарт тулгамдаж буй, анхаарвал зохих гол асуудалюу байна вэ? Борлуулалтын сүлжээг нэмэгдүүлэх

Зээлийн нөхцлийг бууруулах (Хүү багатай, урт хугацаатай)

Татвар өндөр

Тоног төхөөрөмжийн дэмжлэг чухал

Төрийн бодитой дэмжлэг, бодлого хангалтгүй

Үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, төрөлжүүлэх шаардлагатай

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих, дүгнэх

Бусад

Мэдэхгүй

Page 52: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 52

6.3 МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2016-2020 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР

График 6.3.1 Ноолуур, арьс шир, ноос, махны үйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийн санг

нэмэгдүүлэх бодлогын талаар судалгаанд хамрагдагчдын 28% нь бүрэн мэдээлэлтэй байгаа бол 15% нь огт мэдээлэлгүй байна.

Хүснэгт 6.3.1 Байршил (Хувиар):

График 6.3.2 Ноолуур, арьс шир, ноос, махны болон бусад боловсруулах

үйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийн хэмжээний бололцоот байдалд өгсөн үнэлгээний дундаж үнэлгээ 4.4 байна.

График 6.3.4 Дээрх бодлогын хүрээн дэх хөнгөлөлттэй зээлд 41% нь хамрагдсан

байна. График 6.3.5 Хамрагдаагүй шалтгааны 47% мэдээлэлгүй байдлаас үүдсэн болох

нь харагдаж байна.

28%

32%

25%

15%

Ноолуур, арьс шир, ноос, махныүйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийнсанг нэмэгдүүлэх бодлогынталаар та хэр мэдээлэлтэй байнавэ? Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүйОгт мэдээлэлгүй

4.44.7

4.54.3

4.44.1

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангайДархан-Уул

ӨмнөговьУвс

Таны бодлоор ноолуур, арьс шир, ноос, махны болон бусадболовсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийн хэмжээ хэрбололцоотой санагдаж байна вэ?

41%

59%

Тус бодлогын хүрээндхөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсануу?

Тийм

Үгүй47%

15%

21%

7%10%

Яагаад хөтөлбөрт хамрагдаагүй вэ?

Мэдээлэлгүй

Олддоггүй

Шаардлагагүй

Шаардлага өндөр

Мэдэхгүй

УБ ӨМ ӨВ УВ ДА Бүрэн

мэдээлэлтэй 30 28 29 26 25

Ерөнхийдөө мэднэ

31 36 33 30 38

Сонсож байсан, гэхдээ

бүрэн мэдээлэлгүй

28

25

26

27

29

Огт мэдээлэлгүй

11 11 12 17 8

Page 53: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 53

График 6.3.6 Хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан хүмүүсийн үр дүнгээс харвал хамгийн их буюу 46% техник, технологи сайжирсан гэж үзсэн бол хамгийн бага буюу 5% нь гадаадад бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг болсон гэж үзжээ.

График 6.3.7 Ноолуур, арьс шир, ноос, махны болон бусад боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийг нэмэгдүүлэх бодлогын хэрэгжилтийн явцын сэтгэл ханамжийн үнэлгээний дундаж нь 4.3 байна.

График 6.3.8 Аймгуудын нэгдсэн захыг эрүүл ахуйн шаардлага хангасан, бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төв болгох бодлогын хэрэгжилтийн явцын талаар судалгаанд хамрагдагчдын 30% нь бүрэн мэдээлэлтэй бол 11% огт мэдээлэлгүй байна.

Хүснэгт 6.3.2 Байршил (Хувиар) :

46%

15%11%

8%

5%

8%7%

Хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан бол ямар үр дүн гарсан бэ?

Техник, технологи сайжирсан

Үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэн

Бүтээгдэхүүний чанар сайжирсан

Бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдсэн

Гадаадад бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг болсн

Ажлын байр нэмэгдсэн

Бусад

4.34.5

4.34.2

4.54.1

3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсӨмнөговь

Дархан-Уул

Ноолуур, арьс шир, ноос, махны болон бусад боловсруулахүйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийг нэмэгдүүлэх бодлогын хэрэгжилтийнявцад та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

УБ ӨВ ДА УВ ӨМ Бүрэн мэдээлэлтэй

32 28 29 33 30

Ерөнхийдөө мэднэ

37 41 40 38 42

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

22

20

18

25

19

Огт мэдээлэлгүй 9 11 13 4 9

30%

39%

20%

11%

Аймгуудын нэгдсэн захыг эрүүлахуйн шаардлага хангасан,бизнесийн жишигт нийцсэнхудалдааны төв болгох бодлогынхэрэгжилтийн явцын талаар хэрзэрэг мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхий мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

Огт мэдээлэлгүй

Page 54: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 54

График 6.3.9 Аймгуудын нэгдсэн зах эрүүл ахуйн шаардлага хангасан, бизнесийн жишигт нийцсэн эсэх үнэлгээний дундаж 4.2 байна.

График 6.3.10 Боловсруулах үйлвэрлэлийг дэмжих, аймгуудын нэгдсэн захыг эрүүл

ахуйн шаардлага хангасан, бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төв болгох ЗГ-ын бодлогуудын хэрэгжилтийн талаарх хэрэглэгчдийн саналын 35% нь борлуулалтыг нэмэгдүүлэхэд анхаарах гэж хариулсан бол 5% нь эрүүл ахуй ХАБ-ын хяналтыг сайжруулах гэж хариулжээ.

6.4 ҮНДЭСНИЙ ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙН ХЭРЭГЖИЛТ Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөр

График 6.4.1 “Үйлдвэржүүлэлт 21:100” хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй бол 42% нь ерөнхийдөө мэднэ, 25% нь сонссон ч бүрэн мэдээлэлгүй гэсэн бол 11% огт мэдээлэлгүй гэж тус тус хариулжээ.

Хүснэгт 6.4.1 (байршлаар)

4.24.1

4.44.2

44.3

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсӨмнөговь

Дархан-Уул

Танай аймгийн нэгдсэн зах эрүүл ахуйн шаардлага хангасан,бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төв болгох бодлогынхэрэгжилтэд үнэлгээ өгнө үү?

35%

5%

25%

25%10%

5%

Боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжих, аймгуудын нэгдсэн захыг эрүүлахуйн шаардлага хангасан, бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төвболгох Засгийн газрын бодлогуудын хэрэгжилтийн талаар цаашиданхаарах зүйл байвал та саналаа хэлнэ үү?

Борлуулалтыг нэмэгдүүлэхэд анхаарах

Зээл эзнээ олдоггүй

Нэг цэгт төвлөрүүлэхэд анхаарах

Хэрэгжилтэнд хяналт тавих

Эрүүл ахуй, ХАБ-ын хяналтыг сайжруулах

Бусад

УБ ӨВ УВ ӨМ ДА Бүрэн

мэдээлэлтэй 24 19 22 20 23

Ерөнхийдөө мэднэ

39 45 41 44 39

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

24

25

23

20

21

Огт мэдээлэлгүй

13 11 14 16 17

22%

42%

25%

11%

Та Монгол улсыг үйлдвэржүүлэхэкспортын чиг хандлагатай"Үйлдвэржүүлэлт 21:100"хөтөлбөрийн талаар хэрмэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүйОгт мэдээлэлгүй

Page 55: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 55

График 6.4.2 Судалгаанд хамрагдагчдын “Үйлдвэржүүлэлт 21:100” хөтөлбөрөөс хүлээж буй хамгийн их хүлээлт өндөр үр дүн нь шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх, бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах гэж хариулсан байна.

График 6.4.3 Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөрийн талаар цаашид анхаарах

зүйлсэд судалгаанд хамрагдагчдын 24% нь шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх, 22% нь бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах, 20% нь үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, 18% нь бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдүүлэх, 12, нь ашиг орлогоо ахиулах, 4% нь бусад гэж хариулжээ.

График 6.4.4 “Ахуйн үйлчилгээний салбарыг дэмжих” хөтөлбөрийн мэдээллийн

талаар судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 34% нь ерөнхийдөө мэднэ, 29% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, 15% нь огт мэдээлэлгүй гэж хариулжээ.

Хүснэгт 6.4.2(байршлаар)

24%

20%22%

18%

12%

4%

Дээрх хөтөлбөрт хамрагдахыг хүсэж буй бол та ямар үр дүнг хүлээж байна вэ?

Шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх

Үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэх

Бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах

Бүтээгдэхүүний нэр төрлийг нэмэгдүүлэх

Ашиг орлого ахиулах

Бусад

24

20

22

18

124

Дээрх хөтөлбөрт хамрагдахыг хүсэж буй бол та ямар үр дүнг хүлээж байна вэ?

Шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх

Үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэхБүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах

Бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдүүлэхАшиг орлогоо ахиулах

Бусад

УБ ӨВ УВ ӨМ ДА Бүрэн

мэдээлэлтэй 24 21 19 20 23

Ерөнхийдөө мэднэ

35 31 33 30 36

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй

31

27

30

29

32

Огт мэдээлэлгүй

10 21 18 21 9

22%

34%

29%

15%

"Ахуйн үйлчилгээний салбарыгдэмжих" хөтөлбөрийн талаар хэрзэрэг мэдээлэлтэй байна вэ?

Бүрэн мэдээлэлтэй

Ерөнхийдөө мэднэ

Сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүйОгт мэдээлэлгүй

Page 56: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 56

График 6.4.5 Тус хөтөлбөрийн хүрээнд судалгаанд хамрагдагчдын 39% нь төсөлд хамрагдсан байна.

График 6.4.6 Тус хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд өгсөн судалгаанд хамрагдагчдын

сэтгэл ханамжийн үнэлгээний дундаж 4.2 оноо гарч байна.

БҮЛЭГ 7. ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ

Хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарын бодлогын хэрэгжилтийн талаар хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ захиалагч талын саналын дагуу Дархан-Уул, Өвөрхангай, Өмнөговь аймаг, Улаанбаатар хотын Багануур, Баянгол,Сүхбаатар дүүргийн насанд хүрсэн 1801 хэрэглэгчдийг хамрууллаа.Үүнээс МАА-н салбарын 474 (судалгаанд хамрагдсан хэрэглэгчдийн 24.5%), газар тариалангийн салбарын 395 (22%), хүнсний үйлдвэрийн салбарын 506 хэрэглэгч (28%), ЖДҮ-ийн салбарын 337 (18%), хөнгөн үйлдвэрийн салбарын 89 хэрэглэгч (7.5%) –ийг энэ удаагийн түүвэр судалгаанд хамруулан асуулгын аргачлалыг ашигласны зэрэгцээ асуулгын хариултыг 1-5 баллаар үнэлж, үр дүнг SPSS программаар боловсруулж дүгнэлт гаргав.

Түүнчлэн судалгаанд хамрагдагчдыг байршлаар нь авч үзвэл: Улаанбаатар 34%, Увс 18%, Өмнөговь 13%, Өвөрхангай 25%, Дархан-Уул 10%-ийг бүрдүүллээ.

39%

61%

Хөтөлбөрийн хүрээнд төсөлд хамрагдсан уу?

Тийм Үгүй

4.2

4.4

4.1

4

4.3

4.2

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

34%

18%13%

25%

10%

Судалгаанд хамрагдагчид (байршлаар)

Улаанбаатар Увс

Өмнөговь Өвөрхангай

Дархан-Уул

Page 57: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 57

7.1 МАЛ АЖ АХУЙН САЛБАР:

Мал аж ахуйн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс, Дархан-Уул аймгийг хамруулан нийт 474 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамрууллаа. МАА-н салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлого, хөтөлбөр, төслийн талаар салбарын 474 хэрэглэгчдээс авсан судалгааны үр дүнг нэгтгэвэл уг салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үнэлгээ дундаж нь 4.6 оноо, үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн үнэлгээ 4.4 оноо байгаа бол олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг 4.2 гэж үнэлсэн байна. Судалгаанд хамрагдсан хэрэглэгчдийн дундаж үнэлгээ энэ салбарт 4.5 оноо буюу 90 хувьтайгаар үнэлэгдэж байна.

7.2 ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАР:

График 7.2.1

Газар тариалангийн салбарын хэрэглэгч 395 иргэдээс авсан судалгааны үр дүнгээс

харахад газар тариалангийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд хамрагдагчид 4.3–4.4 дунджаар 4.3 гэсэн үнэлгээ өгсөн бол үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд өгсөн дундаж үнэлгээ 4.7 оноо, харин олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд 4.5 оноог өгсөн байна. Энэ салбарт дундаж үнэлгээ 4.4 оноо буюу 88 хувьтай үнэлэгдэж байна.

График 7.2.2

4.3

4.1

4.5

4.2

4.4

4.7

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Таны бодлоор газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлогохэр оновчтой байна вэ?

4.7

4.6

4.7

4.8

4.6

4.8

4.5 4.55 4.6 4.65 4.7 4.75 4.8 4.85

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

Page 58: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 58

Хүснэгт 7.2.1 Дундаж

УБ ӨВ УВ ДА ӨМ Үнэлгээ

өгнө үү? Үнэлгээ өгнө үү?

Үнэлгээ өгнө үү?

Үнэлгээ өгнө үү?

Үнэлгээ өгнө үү?

“Монгол ногоо” хөтөлбөр 4.6 4.8 4.3 4.4 4.8

Монгол орны нөхцөлд хүлэмжийн лоолийн эрлийз үр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх

(АФАСИ)

4.3 4.6 4.2 4.6 4.4

Халх гол (КОЙКА) 4.8 4.7 4.3 4.2 4.5

“Монгол улс дахь ХАА-н тогтвортой хөгжил-2” төсөл (ХБНГУ-ын ХХААЯ)

4.7 4.6 4.5 4.7 4.7

“ХАА-н Маркетинг” төсөл (Даян дэлхийн хүнсний баталгаат байдал хөтөлбөр )

4.6 4.8 4.3 4.6 4.6

Дундаж 4.6 4.7 4.3 4.5 4.6 Ерөнхий дундаж 4.5

Судалгаанд хамрагдагчид газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого, үйл

ажиллагааны талаарх мэдээлэлээ ихэвчлэн радио, телевизээс авдаг болох нь судалгаанд хамрагдагчдын 32% нь хариулсан байдлаас харагдаж байна. Үүний дараа аймаг, сум, дүүргийн удирдлагаас 13%, интернэт (11%) сонин сэтгүүл 11%, баг, хорооний удирдлагаас 9%, олон нийтийн уулзалт, цуглаанаас авдаг (7%) гэж тус тус хариулжээ. Зарлалын самбар, зурагт хуудаснаас төдийлөн мэдээлэл авдаггүй буюу ердөө 3% нь үүнээс мэдээлэл авдаг байна. 7.3 ХҮНСНИЙ САЛБАР:

Хүнсний салбарын хэрэглэгчдийн судалгаанд Дархан-Уул аймаг, Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс, Улаанбаатар хотын Баянгол, Багануур, Сүхбаатар дүүргийг хамруулан нийт 506 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулcан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 51% нь Улаанбаатар хотын хүнсний үйлдвэрлэл эрхлэгчид байлаа. График 7.3.1

51%

11%

13%

10%

15%

Судалгаанд хамрагдагчид (байршлаар)

Улаанбаатар Өвөрхангай

Увс Өмнөговь

Дархан-Уул

Page 59: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 59

Энэ салбарын судалгааны үр дүнгээс үзэхэд хүнсний үйлдвэрлэлийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж байгаа бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд оролцогчдын үнэлгээ 4.2–4.7 дундаж нь 4.4 байна.

График 7.3.2

Харин үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээ 3.7–4.3 (дундаж нь

4.1) бол “эрүүл аюулгүй хүнс”-ний хангамж нийлүүлэлтийн үнэлгээ 4–4.5 (дундаж нь 4.2) гэсэн үнэлгээг тус тус өгсөн бөгөөд энэ салбарт дундаж үнэлгээ 4.2 оноогоор үнэлэгдэж байна. График 7.3.3

Хүнсний эрүүл ахуй, аюулгүй байдалд өгөх иргэдийн дундаж үнэлгээ нь 4 буюу 80%-тай байгаа юм. График 7.3.4

4.4

4.2

4.6

4.3

4.7

4.2

3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

УвсДархан-Уул

Өмнөговь

Хүнсний салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байна вэ?

44.3

4

3.7

3.8

4.2

3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4

Дундаж

Улаанбаатар

ӨвөрхангайУвс

Дархан-Уул

Өмнөговь

"Хүнсний аюулгүй байдал" хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

4.24.5

44.3

4.14.2

3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсДархан-Уул

Өмнөговь

Энэ 2017 оны эхний хагас жилийн байдлаар МУ-д 565 хүнсүйлдвэрлэгч ААН үйл ажиллагаа явуулж байна. Эрүүл аюулгүйхүнсний хангамж, нийлүүлэлт манай улсад ямар түвшинд байнагэж та үзэж байна вэ?

Page 60: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 60

7.4 ЖДҮ-ИЙН САЛБАР

ЖДҮ-ийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай 25%, Өмнөговь 4%, Увс 16%, Дархан-Уул 2% аймгууд, Улаанбаатар хотын Баянгол, Сүхбаатар дүүргийн нийт 337 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулан авсан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 53% нь Улаанбаатар хотын ЖДҮ эрхлэгчид байна. График 7.4.1

Энэ салбарын судалгааны үр дүнгээс үзэхэд ЖДҮ-ийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж

байгаа бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 3.9-4.3 дундаж нь 4.1 оноо байв.

График 7.4.2

Үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн (ЖДҮ-чид барьцаа хөрөнгөгүйгээс банкны шалгуурт

тэнцдэггүй байна. Тэдэнд хөнгөлөлттэй зээл авч бизнесээ өргөжүүлэх шаардлага маш чухал тул энд ЖДҮ-ийн сангаас олгох зээлийн хэмжээг шалгуур болгов ) хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээ 3.8–4.2 дундаж нь 4 гэсэн үнэлгээг тус тус өгсөн байна. Харин төрийн бодлогын болон үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн дундаж үнэлгээ 4.1 болон 4.3 байна. Ерөнхий дундаж нь 4.2 гарч байна.Энэ салбарт ОУ-ын төсөл хөтөлбөр маш бага тул энэ талаар асуулга аваагүй болно.

53%

25%

16%

2% 4%Судалгаанд хамрагдагчид

(байршлаар)

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Дархан-Уул

Өмнөговь

4.1

4.3

3.9

4.1

4

4.2

3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Увс

Дархан-Уул

Өмнөговь

Таны бодлоор ЖДҮ, хоршооны салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэроновчтой байна вэ?

Page 61: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 61

График 7.4.3

7.5 ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАР:

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай 30%,

Өмнөговь 6%, Увс 19%, Дархан-Уул 9%, Улаанбаатар хотын 2 дүүргийн нийт 89 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулан авсан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 36% нь Улаанбаатар хотын хөнгөн үйлдвэр эрхлэгчид байна. График 7.5.1

Энэ салбарын судалгааны үр дүнгээс үзэхэд хөнгөн үйлдвэрлэлийн салбарт төрөөс

хэрэгжүүлж байгаа бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 4–4.8 дундаж нь 4.4 оноо, үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээ 4–4.4 дундаж нь 4.2 гэсэн үнэлгээг тус тус өгсөн байна. Ерөнхий дундаж үнэлгээ нь 4.3 буюу 86% байна. Энэ салбарт ОУ-ын төсөл хөтөлбөр маш бага тул энэ талаар асуулга аваагүй болно. График 7.5.2

44.1

3.93.8

44.2

3.6 3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсДархан-Уул

Өмнөговь

Таны бодлоор ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас олгодог зээлийн хэмжээхэр бололцоотой санагдаж байна вэ?

36%

30%

6%

19%

9%

Судалгаанд хамрагдагчид байршлаар

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Өмнөговь

Увс

Дархан-Уул

4.4

4.8

4.2

4

4.5

4.6

3.6 3.8 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5

Дундаж

Улаанбаатар

Өвөрхангай

Өмнөговь

Увс

Дархан-Уул

Таны бодлоор хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байна вэ?

Page 62: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 62

График 7.5.3

БҮЛЭГ 8. “ХХААХҮ-ИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭ 2017”СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТ, ЗӨВЛӨМЖ

8.1 САЛБАРУУДЫН ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТ:

ХХААХҮ-ийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээний энэ удаагийн судалгаанд хамрагдсан 1801 хэрэглэгчдийг байршлаар нь авч үзвэл: Улаанбаатар 34%, Увс 18%, Өмнөговь 13%, Өвөрхангай 25%, Дархан-Уул 10%-ийг бүрдүүллээ.

Аливаа судалгааны үндсэн зорилго, зарчим нь тулгамдсан асуудлуудыг илрүүлэн гаргаж захиалагчид өгөхөд чиглэгддэг.

Үндэсний бүх төрлийн баялаг бүтээгчдэд нийтлэг нэн тулгамдсан асуудлуудыг ач холбогдлоор нь гурав ангилж болохоор байна. Үүнд:

I.Санхүүжилт (хөнгөлөлттэй буюу урт хугацааны бага хүүтэй зээл) авах.

II. Буцалтгүй тусламж (зарим техник, тоног төхөөрөмжийн)-ид хамрагдах.

III.Орчин үеийн дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх.

Хэрэглэгчийн үнэлгээг нэгтгэж салбарын ерөнхий үнэлгээг дараах хүснэгтээр харуулав. Үүнд:

Хүснэгт 8.1.1

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн ерөнхий үнэлгээ:

д/д Салбар Дундаж үнэлгээ % оноо

1. Мал аж ахуйн салбар 90 4.5

2. Газар тариалангийн салбар 88 4.4 3. Хүнсний салбар 85 4.2 4. ЖДҮ-ийн салбар 85 4.2 5. Хөнгөн үйлдвэрийн салбар 86 4.3 6. Ерөнхий үнэлгээ 86.8 4.3

4.24.4

4.14

4.34.2

3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Дундаж

УлаанбаатарӨвөрхангай

Увс

Өмнөговь

Дархан-Уул

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд та хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

Page 63: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 63

Дээрх хүснэгтээс харахад Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн ерөнхий үнэлгээ 4.3 оноо буюу 86.8 хувьтайгаар үнэлэгдэж байна. Судалгааны үр дүнд үндэслэн салбар тус бүрээр хийсэн дүгнэлт, зөвлөмжийг танилцуулбал: 8.1.1 МАА-Н САЛБАРТ

Мал аж ахуйн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс, Дархан-Уул аймгийн нийт 474 хэрэглэгчдийг түүвэр судалгаанд хамрууллаа. Ингэхдээ мал аж ахуй илүү төвлөрсөн Өвөрхангай аймагт түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд судалгаанд хамрагдагчдын 40% нь Өвөрхангай аймгийн иргэд байлаа.

МАА-н салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлого, хөтөлбөрийн үнэлгээг нэгтгэхдээ

салбарын бодлого, үндэсний хөтөлбөр, Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, 2017 оны нийгэм, эдийн засгийн үндсэн чиглэлийн зорилт, Олон улсын байгууллагаас хэрэгжүүлж буй төслүүдийн хэрэгжилтэд энэ удаагийн судалгаанд хамрагдсан хэрэглэгчид тус салбарт дундаж үнэлгээ 4.5 оноо буюу 90% гэсэн үнэлгээ өгсөн байна.

Хүснэгт 8.1.1.1 Мал аж ахуйн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлого, хөтөлбөрийн үнэлгээ

№ Бүлэг Асуулгын үр дүн Үнэлгээ

1

Төрөөс баримталж

буй бодлогын хэрэгжилт

Мал аж ахуйн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байгаа талаар

4.7

Иргэд ХАА-н биржийн үйл ажиллагааны талаар 4.2 Малын эмийн хүртээмж, чанар хэр хангагдаж байгаа талаар 4.8 Малын үржил, ашиг шимийн гарц нэмэгдүүлэх тал дээр сургалт, судалгаа, туршлага солилцох зэрэг төрийн дэмжлэг хэр байна вэ?

4.7

2

Үндэсний хөтөлбөрийн

хэрэгжилт

Мал эмнэлэг, малын эмчийн хүртээмж, үйлчилгээний чанарын талаар

4.4

Сайн малчин хөтөлбөрийн хэрэгжилт 4.5

3

Олон улсын төсөл,

хөтөлбөрийн хэрэгжилт

Төсөл,хөтөлбөрүүдийн талаар хэр сайн мэдэх вэ? 4.2 Төсөл, хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаанд үнэлгээ өгнө үү?

Ерөнхий дундаж үнэлгээ 4.5 Судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь буюу дийлэнх хэсэг МАА-н салбарт хэрэгжиж

буй бодлого, үйл ажиллагааны талаарх мэдээллийг ихэвчлэн радио, телевизээс, Сонин сэтгүүлээс 6% нь, түүнчлэн 11% нь сум, дүүрэг, аймгийн удирдлагууд, мэдээлэл авдаг бол баг, хорооны удирдлагаас 21% нь, харин интернетээс 7% нь, зарлалын самбар,зурагт хуудас зэргээс 21%,олон нийтийн уулзалт цуглаанаас 6%, бусад эх үүсвэрээс 2% нь тус тус авдаг аж. Иймээс МАА-н салбарт хэрэгжиж буй үйл ажиллагааны мэдээллийг радио, телевизээр болон баг, сум, аймгийн удирдлагуудаар дамжуулан түгээх нь илүү үр дүнтэй, хүртээмжтэй болох нь харагдаж байна.

Хэрэглэгчдийн саналаас үзвэл малын тоо толгой их өссөнтэй холбоотойгоор малын бэлчээрийн даац хэтэрсэн, ашиглалт тааруу бэлчээр хүрэлцдэггүй, отор хийх газар нутаг байхгүй, отрын газрыг сум орон нутгийн удирдлагууд анхаарах, малын тэжээл хадлан

Page 64: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 64

авахад бэлчээр муу, малын бэлчээрийг 1-2 хүний өмч болгохоос татгалзах, малын бэлчээр байхгүй, бүх газрыг хувь хүн авч байгаатай холбогдож байна.

Аж ахуйн нэгж их болсон учир хашаа зоож хатгаад малын бэлчээргүй болж байгаа, шилжин ирэгчид ихтэй, малыг олон төрөл дээр өсгөх боломжгүй, иргэний бэлчээр байхгүй болсон. 1000-аас дээш малтай бол татвар авдаг байх, бэлчээрийн асуудлаар малчид хоорондоо маргаан их гаргах хандлагатай байгаа, усан хангамж, бэлчээрийн усалгааны асуудал зэргийг шийдэх шаардлагатай талаар малчдын нээлттэй асуулгаас харагдаж байна.

Судалгаанд хамрагдагчид ХАА-н биржийн үйл ажиллагааг 4.0 – 4.5 дунджаар 4.2 оноо гэсэн үнэлгээ өгсөн байна.

Судалгаанд хамрагдагчдын 40% нь Өвөрхангай, 34% нь Өмнөговь, 12% нь Увс, 14% нь Дархан-Уул аймгийн хэрэглэгчид байлаа.

Хүснэгт 8.1.1.2 Мал малласнаар өрхийн хэрэглээгээ бүрэн хангаж чаддаг уу?

Тийм Зарим талаараа Огт чаддаггүй

Сүүний үнээний ферм 14% 78% 8% Махны чиглэлийн ферм 15% 85% 0%

Ноос, ноолуурын чиглэлийн ферм 25% 70% 5% Бусад 28% 64% 8%

Дундаж 20.5% 74% 5.5%

Судалгаанд хамрагдсан малчид мал малласнаар малчин айл өрхийн хэрэглээгээ

бүрэн хангаж чадаж байгаа эсэхийг харахад 94.5% нь тодорхой хэмжээгээр хэрэгцээгээ хангадаг гэсэн байгаа нь төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого, хэрэгжилтэд хэрэглэгчид сэтгэл ханамжтай байгааг илэрхийлэх үзүүлэлтүүдийн нэг юм.

Тус хөтөлбөр хэрэгжсэнээр ямар нэгэн мэдэгдэхүйц ахиц гарсан эсэхэд судалгаанд хамрагдагчид тодорхой хэмжээгээр ахиц гарсан гэж үзсэн байна. Үүнд: 22% нь амьжиргаа сайжирсан, 21% нь мэдлэг чадвар сайжирсан, 21% нь өөрийгөө удирдах чадвар нэмэгдсэн, 11% нь нийгмийн хамгааллын баталгаа бий болсон, 7% нь байнгын ажил орлоготой болсон, 6% нь ажлын байр нэмэгдсэн, 4% нь иргэний нийгмийн байгууллага бий болсон, 4% нь бусад зэрэг эерэг өөрчлөлтүүд гарсан байна.

Малын үржил, ашиг шимийн гарц нэмэгдүүлэх тал дээр сургалт, судалгаа, туршлага солилцох зэрэг төрийн дэмжлэг хэр байна вэ? гэсэн асуултанд судалгаанд хамрагдагчдын дундаж үнэлгээ 4.7 оноо байна. Энэ нь тус бодлого, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд хэрэглэгчдэд сэтгэл ханамжтай байгааг харуулж байна.

Мал эмнэлэг, малын эмчийн хүртээмж, үйлчилгээний чанарын талаар судалгаанд хамрагдсан малчид дунджаар 4.4 гэсэн үнэлгээ өгсөн байна.

“Сайн малчин" хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд судалгаанд хамрагдсан малчид 4.5 гэсэн үнэлгээ өгсөн зорилтот хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд малчид сэтгэл ханамжтай байгааг харуулж байна.

Харин Олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн талаар энэ удаагийн судалгаанд хамрагдагчдын мэдээлэл сайжирсан бөгөөд ОУ-ын төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээ 4.0 байлаа. Энэ нь тус салбарт хөдөө орон нутгийн баялаг бүтээгчид зонхилдог бөгөөд тэдний тухайн сумандаа ОУ-ын төслүүдийг түлхүү хэрэгжүүлэх сонирхолтой байгааг харуулж байна. Иймд Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн хүртээмжийг нэмэгдүүлж аль болох олон сумдад хэрэгжүүлэх нь зүйтэй.

Page 65: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 65

8.1.2 ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРТ

Газар тариалангийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Дархан-Уул, Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс аймгууд, Улаанбаатар хотын Багануур, Сүхбаатар дүүргийн нийт 337 хэрэглэгчдийг түүвэр судалгаанд хамрууллаа. Судалгаанд хамрагдагчдын 30% нь Өвөрхангай, 11% нь Өмнөговь, 15% нь Дархан –Уул, 36% нь Увс аймгийн, 8% нь Улаанбаатар хотын хэрэглэгчид байлаа. Судалгаанд хамрагдагчдын 32% нь радио ТВ-ээс, 13% нь аймаг, сум, дүүргийн удирдлагуудаас, 11% нь интернэтээс 7% нь олон нийтийн уулзалт, цуглаанаас авдаг гэж хариулжээ. Зарлалын самбар, зурагт хуудаснаас төдийлөн мэдээлэл авдаггүй буюу 3% нь үүнээс мэдээлэл авдаг гэжээ. Судалгаанд хамрагдагчид газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого, үйл ажиллагааны талаарх мэдээллийг ихэвчлэн радио, телевизээс болон орон нутгийн удирдлагуудаас авдаг болох нь харагдаж байна. Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байгаа талаар хэрэглэгчдийн дундаж үнэлгээ 4.4 гарч байгаа бөгөөд үүнд Улаанбаатар хотын хэрэглэгчид 4.1 оноо, Өмнөговь аймгийн хэрэглэгчид 4.4, Өвөрхангай аймгийн хэрэглэгчид 4.5 оноо, Увс аймаг 4.2 оноо, Дархан-Уул 4.7 гэсэн үнэлгээ тус тус өгсөн. Судалгаанд хамрагдагчид хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын талаар харьцангуй сайн мэдээлэлтэй буюу нийт 91% байна. Үүнээс судалгаанд хамрагдагчдын 10% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 40% нь ерөнхийдөө мэднэ гэсэн бол 41% нь сонсож байсан, 9% нь огт мэдээлэлгүй гэсэн хариулт өгсөн байна.

Хүснэгт 8.1.2.1 Газар тариалангийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж

байгаа бодлого, хөтөлбөрийн үнэлгээ: д/д Бүлэг Асуулгын агуулга Үнэлгээ

1 Төрөөс баримталж буй бодлогын хэрэгжилт

Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын хэрэгжилт

4.4

Газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого хэр оновчтой байгаа талаар

4.3

Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын үр дүн

4.3

22%

6%

7%

11%21%

21%

4%8%

Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого хэрэгжсэнээр танай өрх,эсвэл байгууллагад ямар мэдэгдэхүйц ахиц гарсан бэ?

Амьжиргаа сайжирсан

Ажлын байр нэмэгдсэн

Байнгын ажил, орлоготой болсон

Нийгмийн хамгааллын баталгаа бий болсн

Мэдлэг, чадвар сайжирсан

Малчдын өөрөө өөрийгөө удирдах чадвар нэмэгдсэн

Иргэний нийгмийн байгууллага байгуулагдсан

Бусад

Page 66: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 66

2 Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилт

“Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогтворжуулах” богино хугацааны хөтөлбөр

4.7

3 Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийн

хэрэгжилт

Төсөл хөтөлбөрүүдийн үйл ажиллагаандахь үнэлгээ

4.5

Ерөнхий дундаж үнэлгээ 4.4 Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг

хөгжүүлэх бодлогын хэрэгжилтэнд судалгаанд оролцогчид дунджаар 4.4 үнэлгээ өгсөн. Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах,

аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын талаар судалгаанд хамрагдагчдын 5% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 43% нь ерөнхийдөө мэднэ, 40% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, харин 12% нь огт мэдээлэлгүй гэсэн хариулт өгсөн. Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлогын талаар судалгаанд оролцсон хэрэглэгчдийн 47% нь төсөлд хамрагдсан бөгөөд тэд төслийн үр дүнг дунджаар 4.3 гэж үнэлсэн байна. Судалгаанд хамрагдагчдын 20% нь зээл авсан, 27% нь сургалтад хамрагдсан, 22% нь үр бордооны зээл авсан, 9% нь эргэлтийн талбайгаа нэмэгдүүлсэн гэсэн бол 10% нь техникийн дэмжлэг авсан байна. Харин төсөлд хамрагдсанаар 4% нь байнгын ажил, орлоготой болсон, 5% нь усалгааны төхөөрөмжтэй болсон, 3% нь нэг га талбайгаас авах ургац нэмэгдсэн гэжээ. Үүнээс үзвэл төсөл, хөтөлбөр хэрэглэгчдэд тодорхой хэмжээгээр үр ашгаа өгсөн байна. Төсөлд хамрагдсан хэрэглэгчдийн 10% нь техник, технологи сайжирсан, 4% нь байнгын ажил, орлоготой болсон эерэг ахиц өөрчлөлтийг дурьдаад хөтөлбөрийн үр дүнг дунджаар 4.7 оноогоор үнэлсэн байна. “Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогтворжуулах” хөтөлбөрийн хүрээнд судалгаанд хамрагдагчдын 44% нь зээлд хамрагдсан бөгөөд тэд хөтөлбөрийн үр дүнг дунджаар 4.7 оноо өгснөөс үзвэл энэ хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд сэтгэл ханамжтай байгааг харуулж байна.

Хүснэгт 8.1.2.2 Дундаж

УБ ӨВ УВ ДА ӨМ Үнэлгээ

өгнө үү? Үнэлгээ өгнө үү?

Үнэлгээ өгнө үү?

Үнэлгээ өгнө үү?

Үнэлгээ өгнө үү?

“Монгол ногоо” хөтөлбөр 4.6 4.8 4.3 4.4 4.8

Монгол орны нөхцөлд хүлэмжийн лоолийн эрлийз үр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх

(АФАСИ)

4.3 4.6 4.2 4.6 4.4

Халх гол (КОЙКА) 4.8 4.7 4.3 4.2 4.5

“Монгол улс дахь ХАА-н тогтвортой хөгжил-2” төсөл (ХБНГУ-ын ХХААЯ)

4.7 4.6 4.5 4.7 4.7

“ХАА-н Маркетинг” төсөл (Даян дэлхийн хүнсний баталгаат байдал хөтөлбөр )

4.6 4.8 4.3 4.6 4.6

Дундаж 4.6 4.7 4.3 4.5 4.6 Ерөнхий дундаж 4.5

Олон улсын байгууллагын төсөл, хөтөлбөрүүд тодорхой хэсэгт хэрэгждэг учраас судалгаанд хамрагдагчдын дийлэнх нь олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийг тухайн орон нутагт нь хэрэгжүүлбэл хамрагдах хүсэлтэй, мэдээллийг аль болох олон сувгаар түгээх,

Page 67: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 67

мэдээлэл авах сонирхолтой гэдгээ илэрхийлсэн байна. Судалгаанд хамрагдагчид ОУ-ын төсөл, хөтөлбөрүүдэд дундаар 4.5 оноо өгсөн байна. 8.1.3 ХҮНСНИЙ САЛБАРТ

Хүнсний салбарын хэрэглэгчдийн судалгаанд Дархан-Уул, Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс аймаг, Улаанбаатар хотын Баянгол, Багануур, Сүхбаатар дүүргийг хамруулан нийт 506 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулcан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 51% нь Улаанбаатар хотын хэрэглэгчид байлаа. Учир нь нийсэл Улаанбаатар хотод 1.3-1.8 сая (зунаас бусад улиралд 1.8 сая) хүн ам оршин сууж байна. Хүнс үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг байршлаар нь харвал:

График 8.1.3.1

Энэ салбарын судалгааны үр дүнгээс үзэхэд хүнсний үйлдвэрлэлийн салбарт төрөөс

хэрэгжүүлж байгаа бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд оролцогчдын үнэлгээ 4.2-4.7 дундаж нь 4.2 байгаа бол харин үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээ 3.7 – 4.3 оноо буюу дундаж нь 4.1 гэсэн бол “эрүүл аюулгүй хүнс”-ний хангамж нийлүүлэлтийн түвшин 4–4.5 (дундаж нь 4.2) гэж тус тус үнэлгээ өгсөн бөгөөд энэ салбарт эдгээр гурван үзүүлэлтүүдийн дундаж буюу ерөнхий үнэлгээ 4.2 буюу 85% оноогоор үнэлэгдэж байна.

Хүнсний салбарт хэрэгжиж буй олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн хамрах хүрээ бага 8%1 тул судалгаанд хамрагдсан аймгуудийн хувьд судалгааны асуулгад ороогүй болно.

“Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 70% нь мэднэ гэсэн бол харин 30% нь мэдэхгүй байна. Тус хөтөлбөрийн хүрээнд судалгаанд хамрагдагчдын 45% нь сургалт, тоног төхөөрөмж, 30% нь зээл хэлбэрээр дэмжлэг авсан

байна. Судалгаанд хамрагдагчид “Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн

үнэлгээг 3.7–4.3 дундаж нь 4 оноо гэж үнэлжээ. Судалгааны явцад хэрэглэгчдийн саналыг хуваалцахад дийлэнх хэсэг нь дараах

санал, бодлоо илэрхийлж байлаа. Саналыг хураангуйлан харуулбал:

Баталгаат хүнс үйлдвэрлэж, шошго найдваржуулах,

Бага хүүтэй зээл олгосноор тоног төхөөрөмжөө шинэчилж үйлдвэрээ өргөжүүлж, чанар сайтай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж чадна.

Бодлогын хүртээмжийн хүрээ муу, цөөн тооны хүрээнд танилцуулагддаг учир шинэ бодлого яаж явагдаж байдаг нь тодорхойгүй.

Баяр ёслолтой холбогдуулан хэн, хэзээ, хаана үйлдвэрлэсэн нь тодорхойгүй хүнсний бүтээгдэхүүн их зарагддаг үүнийг төрөөс анхаарах хэрэгтэй.

1 ХХААХҮЯ-ны 2016 оны тайлан

51%

11%

13%

10%

15%

Судалгаанд хамрагдагчид байршлаар

Улаанбаатар Өвөрхангай

Увс Өмнөговь

Дархан-Уул

Page 68: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 68

Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг байгууллагууддаа хүрч ажилладаг байвал сайн байна.

Бүх нийтээрээ ургамлын гаралтай хүнс хэрэглэх, ногоон хоолтны тогтсон хөтөлбөр боловсруулж, ирээдүйн хүн төрөлхтөний урт наслалт, улс орны хөгжил дэвшилд анхаарах.

Сүүний салбарын үйлдвэрүүдэд антибиотекийн тест хийдэг болох.

Бэлтгэн нийлүүлэгчийн хяналт сул учир хүнсний аюулгүй байдал алдагдаж байна.

Боловсруулах үйлдвэрийн хувьд сайн боловч түүхий эд, мах, сүүний чиглэлд систем алдагдсан.

Генийн өөрчлөлттэй хүнсний бүтээгдэхүүнийг шинжилдэг лаборатортой болох.

Дотооддоо үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүнийг гаднаас импортлохдоо хязгаарлалт хийж жижиг, дунд үйлдвэрээ дэмжих

Жижиглэн худалдаа хийдэг иргэдэд хяналт сайн тавьдаг байх, аж ахуйн нэгжээ сайн шалгадаг хэрнээ хувь хүмүүсийн гар дээрээс зардаг шошгогүй, жингийн баталгаагүй бүтээгдэхүүн дээр хяналт тавьдаггүй.

Төсөл, хөтөлбөрийн талаарх сурталчилгаа, мэдээллийн ил тод байдал чухал зэрэг саналууд голлож байна.

8.1.4 ЖДҮ –ИЙН САЛБАРТ

ЖДҮ–ийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс аймгууд болон Улаанбаатар хотын Баянгол, Сүхбаатар дүүргийг хамруулан нийт 337 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулан авсан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 53% нь Улаанбаатар хотын ЖДҮ эрхлэгчид байна. Энэ салбарын судалгааны үр дүнгээс үзэхэд ЖДҮ-ийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж байгаа бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд хамрагдагчдын үнэлгээ 3.9-4.3 дундаж нь 4.1 байв. Харин үндэсний төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үнэлгээ 4.1-4.5 дундаж нь 4.3 байлаа. ЖДҮ-ийн салбарын бодлого, хөтөлбөрийн дундаж үнэлгээ 4.2 буюу 85%-тай гарч байна.

Үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн (ЖДҮ-чид барьцаа хөрөнгөгүйгээс банкны шалгуурт тэнцдэггүй байна. Тэдэнд хөнгөлөлттэй зээл авч бизнесээ өргөжүүлэх шаардлага маш чухал тул энд ЖДҮ-ийн сангаас олгох зээлийн хэмжээг шалгуур болгов ) хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээ 3.8–4.2 дундаж нь 4 гэсэн үнэлгээг тус тус өгсөн байна.Энэ салбарт ОУ-ын төсөл хөтөлбөр маш бага тул энэ талаар асуулга аваагүй болно.

График 7.4.3

44.1

3.93.8

44.2

3.6 3.7 3.8 3.9 4 4.1 4.2 4.3

ДундажУлаанбаатарӨвөрхангай

УвсДархан-Уул

Өмнөговь

Таны бодлоор ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас олгодог зээлийн хэмжээхэр бололцоотой санагдаж байна вэ?

Page 69: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 69

8.1.5 ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРТ

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээг хийхдээ Өвөрхангай, Дархан-Уул, Өмнөговь, Увс аймгууд болон Улаанбаатар хотын 3 дүүргийг хамруулан нийт 89 иргэдийг түүвэр судалгаанд хамруулан авсан. Ингэхдээ Улаанбаатар хотод түүврийн ихэнх хувийг тархаасан бөгөөд нийт судалгаанд хамрагдагчдын 36% нь Улаанбаатар хотын хөнгөн үйлдвэр эрхлэгчид байна. Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын бодлого, хөтөлбөрийн дундаж үнэлгээ 4.3 оноо буюу 86%-тай үнэлэгдэж байна. Салбарын дундаж үнэлгээнд мэдээллийн хүртээмжтэй байдал шууд холбоотой гэж үзэж байна. Тухайлбал, судалгаанд хамрагдсан хэрэглэгчдийн мэдээллийн хүртээмжийг авч үзвэл:

Судалгаанд хамрагдагчид хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого, үйл ажиллагааны талаарх мэдээллийг ихэвчлэн радио, телевиз (45%)-ээс авч байна. Түүнчлэн интернетээс мэдээлэл (22%) авдаг нь харагдаж байна. Харин зарлалын самбар, зурагт хуудаснаас мэдээлэл авах нь бага буюу судалгаанд хамрагдагчдын 2% нь байна.

Аймгуудын нэгдсэн захыг эрүүл ахуйн шаардлага хангасан, бизнесийн жишигт нийцсэн худалдааны төв болгох бодлогын хэрэгжилтийн явцын талаар орон нутгаас судалгаанд хамрагдагчдын 30% нь бүрэн мэдээлэлтэй, харин 11% нь огт мэдээлэлгүй байна.

Монгол Улсыг үйлдвэржүүлэх хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 42% нь ерөнхийдөө мэднэ, 25% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, харин 11% нь огт мэдээлэлгүй байна.

Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 42% нь ерөнхийдөө мэднэ, 26% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, харин 10% нь огт мэдээлэлгүй байна.

Ахуйн үйлчилгээний салбарыг дэмжих хөтөлбөрийн талаар судалгаанд хамрагдагчдын 22% нь бүрэн мэдээлэлтэй, 34% нь ерөнхийдөө мэднэ, 29% нь сонсож байсан, гэхдээ бүрэн мэдээлэлгүй, харин 15% нь огт мэдээлэлгүй байна.

Page 70: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 70

8.2 ЗӨВЛӨМЖ: Үндэсний бүх төрлийн баялаг бүтээгчдэд нийтлэг нэн тулгамдсан асуудлуудыг ач

холбогдлоор нь гурав ангилж болохоор байна. Үүнд:

I.Санхүүжилт (хөнгөлөлттэй буюу урт хугацааны бага хүүтэй зээл) авах.

II. Буцалтгүй тусламж (зарим техник, тоног төхөөрөмжийн)-ид хамрагдах.

III.Орчин үеийн дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх.

ХХААХҮ-ийн салбар тус бүрээр нь авч үзвэл:

Хүснэгт 8.2.1 Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчийн

ерөнхий үнэлгээ: д/д Салбар Дундаж үнэлгээ

% оноо 1. Мал аж ахуйн салбар 90 4.5 2. Газар тариалангийн салбар 88 4.4 3. Хүнсний салбар 85 4.2 4. ЖДҮ–ийн салбар 85 4.2 5. Хөнгөн үйлдвэрийн салбар 86 4.3 6. Ерөнхий үнэлгээ 86.8 4.3

Дээрх хүснэгтээс харахад Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын

хэрэглэгчийн ерөнхий үнэлгээ 4.3 оноо буюу 86.8 хувьтайгаар үнэлэгдэж байна. “ХХААХҮ-ийн салбарын хэрэглэгчийн үнэлгээ 2017” судалгааны үр дүн, дүгнэлтэд

үндэслэн судалгааны багаас дараах зөвлөмж өгч байна. Үүнд:

8.2.1 МАА-Н САЛБАРТ

1. МАА–н салбарт тулгамдсан асуудлуудыг төрийн бодлогыг шинэчлэн боловсронгуй болгоход тусгах төдийгүй тэдгээрийн хэрэгжилтэнд онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай байна.

Судалгаанд хамрагдагчид МАА-н салбарт хэрэгжүүлж буй бодлого, төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг дунджаар 4.5 оноо буюу 90% гэж үнэлсэн байна.

Судалгааны явцад салбарын хэрэглэгчдийн саналуудыг авч үзвэл дараах асуудлуудыг анхаарч шийдвэрлэх шаардлага урган гарч байна. Үүнд:

Орон нутагт нэлэнхүйдээ усны хомсдол бий болсоны улмаас мал өвс тэжээл сайн идэж чадахгүй зутарч, тарга тэвээрэг авахгүй хүндрэлтэй байдал газар авчээ. Иймээс ус, хөрсний хайгуул судалгаа хийж, худаг ус олноор гаргах.

Бэлчээрийн даац хэтэрсэн, бэлчээрийн даац хэтэрсэн малын үүлдэр угсаа муудсан, өвс тэжээлийн гарц бага байгаа зэргээс нөөц бэлтгэл хангалтгүй байгааг анхаарах.

Page 71: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 71

Малын халдварт өвчин ихэссэн, сумдын мал эмнэлэгийн үйлчилгээ вакцинжуулалт хангалтгүй зэрэг шалтгааны улмаас малын чанарт анхаарч малын тоо толгойг цөөрүүлэх, мянгат малчдаас татвар авдаг болгох.

Мөн малчид мах бэлтгэлд малаа их хэмжээгээр нийлүүлэх сонирхолтой байгаа ч ченжүүдийн гараар дамжин махны үнэ хэт хямд борлогдож буй байдалд малчид сэтгэл их дундуур байна. Тухайлбал: Тэд улсаас мах бэлтгэлд малыг их хэмжээгээр бүх аймгаас авч чадахгүй байж гадаадад амьд мал гаргахыг хориглох хэрэггүй гэж үзэж байна. Учир нь ченжүүдийг бодлогоор зохицуулах шаардлагатай. Эс тэгвэл ченжүүд махны үнэ унагаж малчдаас хэт хямд авдаг (мах үнэтэй худалдаалагддаг нь зөвхөн ченжүүдэд ашигтай. Ченжүүд баялаг бүтээдэггүй атлаа малчдын бүтээсэн баялагийг завшиж байна.) тул малын тоо толгойг цөөрүүлж бэлчээрийн даацыг тохируулах, ХАА-н баялаг бүтээгчдийг жинхэнэ утгаар хөгжүүлэх бололцоогүй болгож байгааг Төр засагт хандан уламжилж өгөхийг малчид хүсэж байна.

Малын гаралтай түүхий эдийг биржээр худалдаалахыг малчид илүүд үзэж буй боловч төвлөрсөн цэг байхгүй. Өөрсдөө борлуулахад газар нутаг хол зардал, чирэгдэл хүндрэлтэй аж.

Бирж нь тодорхой цаг улиралд орон нутагт очиж түүхий эдийн борлуулалт хийж байвал зүйтэй гэсэн санал ихээр гарч байна.

Сумын хэмжээнд нэг мал эмнэлэг байдаг ч үйлчилгээний чанар, эм, вакцин зэргийн хүртээмж маш хангалтгүй буй тул мал эмнэлгийг Төрийн мэдэлд шилжүүлэх сонирхолтойгоо олонх малчид илэрхийлж байна. Баг тус бүрт нэг малын эмч, зоотехникч ажиллах хэрэгцээтэй байна.

Улс, орон нутгийн төсөв, хөгжлийн сангаас байгуулж өгсөн нийтийн худаг ус, отрын газрыг ганц хоёр өрх айл өөрсдийн хувийнх мэтээр эзэмшин бусад айл өрхийг буулгадаггүй. Нийтийн талбайгаас хураасан хадлан тэжээлийг бусдад зарж ашиг олдог. Бэлчээр, худаг усны маргаан тасардаггүй. Үүнийг холбогдох баг, сумдын удирдлагууд зохицуулдаггүй. Иймээс бэлчээрийн менежментийг сайжруулахад түлхүү анхаарах. Ашиглалтгүй өвөлжөө бууцыг эргүүлж авах. Бэлчээрийн ашиглалт, эзэмшлийн талаар зохих дүрэм, журам гаргаж хэрэгжилтэнд хяналт тавих.

Бэлчээрийн нарийвчилсан судалгааг мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх.

Малын тоо толгой ихээр өссөн ч малын үүлдэр угсаа илт муудаж буй тул эцэг малын чанарыг сайжруулах. Зохиомол хээлтүүлэг хийх сайн чанарын үүлдэр нутагшуулах.

Зорилтот бүлгийн малчдыг малжуулах. Тухайлбал: Төрөөс залуу малчдыг малжуулах зэргээр дэмжих. Малчдын залгамж үе, залуу малчид маш ихээр дутагдаж байна.

Малчны зээлийн хүүг буурууулах.

Цагаан идээ, мах, түүхий эд боловсруулах үйлдвэрүүд олноор бий болгох.

Цөм сүрэг үржүүлэх. Судалгаа хийж тухайн бүс нутагт зохицох үүлдэр бий болгох.

Малчдын хөдөлмөрийг хөнгөвчлөх тоног төхөөрөмжийн дэмжлэг хэрэгтэй байна.

МАА-н даатгалыг өргөжүүлэх, сурталчлах.

Ган, зуд болоход өөр аймаг, сумын нутагт өвөлжих боломжгүй байдаг. Энэ талаар Төрөөс хууль, журам гаргаж зохицуулах шаардлагатай.

Уул уурхайд ус бага ашиглах технологи нэвтрүүлэх шаардлага тавьж хэрэгжүүлэх.

Page 72: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 72

Малын ээмэгийг төрөөс үнэ төлбөргүй олгодог болгох.

Малын гаралтай бүтээгдэхүүнийг шинжлэх лабораторийг бүсчилж нэмэгдүүлэх боломжийн талаар судлан санал дэвшүүлэх.

Гадаад, дотоодын эрчимжсэн МАА-г хөгжүүлж буй туршлагыг судлаж түгээн дэлгэрүүлэх.

Малчдын хөдөлмөрийг “хүнд нөхцөл” гэдэг ангилалд оруулах хууль, журам гаргах. Малчдын тэтгэвэрийн насыг наашлуулах.

Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого, түүний хэрэгжилтийг малчдын эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэх зорилгоор тэдний санал, туршлагыг судлах, хэлэлцүүлэг хийх, бодлого төлөвлөлт, хэрэгжилт, хяналт-шинжилгээний ҮШРШРРРОРРРРРРИР ТТТТ бүхий л үе шатанд малчдын оролцоог хангах;

Биржийн үйл ажиллагааг эрэлт, хэрэгцээнд илүү суурилсан үйлчилгээнд хөрвүүлэх, шинэ үйлчилгээ бий болгох хэрэгцээ шаардлага бий болсон байна;

Олон улсын төсөл, хөтөлбөрийн талаар энэ удаагийн судалгаанд хамрагдагчид мэдээлэл сайтай байсан бөгөөд Олон улсын төсөл, хөтөлбөрүүдийг аль болох олон сумдын малчдад хүртээмжтэй хэрэгжүүлбэл хамрагдах сонирхолтой байгааг анхаарах.

8.2.2 ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРТ

Судалгаанд хамрагдагчид газар тариалангийн салбарт хэрэгжиж буй бодлого, төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үнэлгээг авч үзвэл: Төрийн бодлогын хэрэгжилт 4.3 оноо, үндэсний хөтөлбөр 4.7 оноо, ОУ-ын төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилт 4.5 оноо, энэ салбарт дундаж үнэлгээ 4.4 оноо буюу 88% гэсэн үнэлгээтэй гарч байна.

Газар тариалангийн салбарт тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх, Төрийн бодлогыг шинэчлэн боловсронгуй болгоход тусгах төдийгүй тэдгээрийн хэрэгжилтэнд онцгой анхаарч ажиллах шаардлага бий болсон байна.

Судалгааны явцад салбарын хэрэглэгчдийн саналуудыг авч үзвэл дараахи асуудлуудыг шийдвэрлэхэд анхаарах нь зүйтэй. Үүнд:

Газар тариалангийн техник, тоног төхөөрөмжийг бага хүүтэй, урт хугацаатай зээлээр худалдан авах нөхцөл бүрдэж чадаагүй гэж судалгаанд оролцогчдын 23% хариулт өгсөн нь тэд санхүүгийн чадамжгүй байгааг харуулж байна. Иймээс газар тариалангийн үйлдвэрлэл нь стратегийн хүнс үйлдвэрлэдэг салбар тул газар тариалангийн техник, тоног төхөөрөмжийн санхүүгийн түрээсийн үйлчилгээг нэвтрүүлэх асуудлыг эрчимжүүлж (эрх зүйн орчинг сайжруулах) цаг алдалгүй хэрэгжүүлэх шаардлагатай.

Газар тариалан (стратегийн хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг тул) эрхлэгчдэд төрөөс (малын түүхий эдийн ноос, ноолуурын г.м урамшуулал байдагтай ижил) урамшуулалтай болгох.

Судалгаанд оролцогчдын 49% нь газар тариалангийн салбарт тулгамдаж буй гол асуудал бол услалтын шинэ систем нэвтрүүлэх нь маш чухал байна гэжээ. Өрхийн тариаланчдад шинэчлэгдсэн бороожуулагч усалгааны системийг буцалтгүй тусламжаар олгох боломжтой төслийг түлхүү хэрэгжүүлэх.

“Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогворжуулах” хөтөлбөрийн хүрээнд судалгаанд оролцогчдын 14% нь төсөлд хамрагдсан. Тэдний 27% нь сургалт,

Page 73: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 73

10% нь техникийн дэмжлэг, 20% нь зээл авсан. Эндээс гарсан үр дүн нь 23% борлуулалт нэмэгдэж орлого өссөн, 15% нь техник шинэчлэгдсэн гэжээ. Үүнээс үзвэл тодорхой хэмжээгээр үр ашгаа өгч байгаа хөтөлбөрүүдийг тогтмолжуулах, хамрах хүрээг өргөжүүлэх шаардлагатай;

“Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогворжуулах” хөтөлбөрийн хүрээнд яагаад төсөлд хамрагдаагүй вэ? гэсэн асуултанд 67 % нь мэдээлэл дутмаг, 9 % нь сонгон шалгаруулалт шударга бус явагддаг гэжээ. Иймд төсөл, хөтөлбөрүүдийн талаар мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах.

Судалгаанд хамрагдсан аймаг сумдад төслүүдийн хүртээмж жигд бус буюу ихэнх сумдад Сум хөгжүүлэх сангийн дэмжлэгээс өөр төсөл хэрэгждэггүй байна. СХС-ийн тусламжийн хэмжээ нь дорвитой шинэчлэл хийхэд хүрэлцдэггүй аж. ОУ-ын хөтөлбөр төслийн хүртээмжийг сайжруулбал хамрагдах сонирхолтой гэдгээ ихэнх өрхийн тариаланчид илэрхийлж байлаа.

ОУ-ын төсөл хөтөлбөрийн талаарх саналаа хэлнэ үү? гэхэд судалгаанд оролцогчдын 29% нь мэдээлэл сайн түгээх, 16 % нь төслийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих, 25% нь алслагдсан сум орон нутагт гадны төсөл хэрэгжүүлмээр байна гэжээ. Сумдад ОУ-ын төсөл хөтөлбөр орж ирдэггүй аж.

Тиймээс орон нутагт гадаадын төсөл хөтөлбөрүүдийг түлхүү оруулж ирэх боломжийг судлан хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Тухайлбал :

Өвлийн хүлэмжийн аж ахуйг нэмэгдүүлэх төсөл хөтөлбөрийн хүртээмжийг сайжруулах.

Борлуулалтын төвлөрсөн цэгийг орон нутагт бүсчилсэн байдлаар бий болгох.

Судалгаанд хамрагдагчид хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлогын талаарх мэдээлэл сайн буюу 10% нь бүрэн мэднэ, 40% нь ерөнхийдөө мэднэ, 41% нь сонссон гэж байгаа тул зорилтот бүлэгт чиглэсэн төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хүртээмжтэй зохион байгуулах.

Зоорь агуулах олныг байгуулах боломжтой төслүүдийг судлан хэрэгжүүлэх.

8.2.3 ХҮНСНИЙ САЛБАРТ

Хүнсний салбарт тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх, төрийн бодлогыг шинэчлэн боловсронгуй болгоход тусгах төдийгүй тэдгээрийн хэрэгжилтэнд онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай байна.

Судалгаанд хамрагдагчид хүнсний салбарын бодлого, үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг 4.2 гэж үнэлжээ.

Органик хүнсний талаарх мэдлэг, мэдээлэл, хэрэглээг дэмжих хандлага сайжирч байгаа нь судалгааны дүнгээс харагдаж байна. Тухайлбал судалгаанд оролцогчдын 83% нь органик хүнсний агууламжийг мэддэг гэсэн бол 70% нь “хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөр хэрэгжиж буй талаар мэдээлэл сайтай, мөн энэ хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд өгсөн дундаж үнэлгээ 4.0 буй зэрэг нь боломжийн үзүүлэлт боловч импортын органик хүнс нь хөгжингүй орнуудын өндөр үнэ ханшаар зарагдаж байна. Судалгаанд оролцогчдын 12% нь импортын хүнсийг хязгаарлах шаардлагатай гэжээ.

Page 74: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 74

Тиймээс импортыг хязгаарлаж дотоодын органик бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлээ дэмжих.

Судалгааны явцад хэрэглэгчдийн саналуудаас үзвэл дараахи асуудлуудыг анхаарч хэрэгжүүлэх шаарлагатай байна. Үүнд:

Хугацаа нь дууссан импортын хүнс ихээр зарагддаг байдлыг таслан зогсоох.

Цаашид баталгаат хүнс үйлдвэрлэлд хяналтыг улам сайжруулах. Судалгаанд оролцогчдын 23% нь бүтээгдэхүүний чанар, стандартыг сайжруулах хэрэгтэй гэж үзсэн байна.

Бага хүүтэй зээл олгосноор тоног төхөөрөмжөө шинэчилж, үйлдвэрээ өргөжүүлэн чанар сайтай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх бололцоо бүрдэнэ. Энэ талаар бодлого боловсруулах, судалгаанд оролцогчдын 8% нь зээлийн хүүг багасгах, хугацааг уртасгах шаардлагатай гэсэн байна. “Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөрийг дэмжих техник туслалцааны төслийн II үе шатны ажлыг хүртээмжтэй болгох, эрчимжүүлэх.

Бодлогын хэрэгжүүлэлтэд хяналт тавих явцад иргэдийн оролцоо хангалтгүй байгаа тул тэдний оролцоог нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн төсөл хөтөлбөрүүд түлхүү хэрэгжүүлэх.

Генийн өөрчлөлттэй хүнсний бүтээгдэхүүнийг шинжилдэг лабораторитой болгох.

Жижиглэн худалдаа хийдэг иргэдэд хяналт сайжруулах. Аж ахуй нэгжээ сайн шалгадаг хэрнээ хувь хүмүүсийн гар дээрээс зардаг шошгогүй, жингийн баталгаагүй бүтээгдэхүүн дээр хяналт хангалтгүй байгааг анхаарах.

Төсөл, хөтөлбөрийн талаарх сурталчилгаа, мэдээллийг тогтмолжуулах, ил тод болгох шаардлагатай;

Судалгаанд оролцогчдын 25% нь хүнсний аюулгүй байдал хөтөлбөрийн хүрээнд ямарваа дэмжлэг аваагүй нь энэ салбарт хэрэгжсэн төсөл 2016 оны байдлаар харьцангуй бага буюу 8% байгаатай2 шууд хамааралтай нь харагдаж байна. Иймээс энэ салбарт гадны сайн туршлага солилцох, шинэ технологи нэвтрүүлэхэд чиглэгдсэн төсөл хөтөлбөр түлхүү хэрэгжүүлэхэд анхаарах.

8.2.4 ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН БОЛОН ЖДҮ-ИЙН САЛБАРТ Хөнгөн үйлдвэрийн болон ЖДҮ-ийн салбарт тулгамдсан асуудлуудыг төрийн

бодлогыг шинэчлэн боловсронгуй болгоход тусгах төдийгүй тэдгээрийн хэрэгжилтэнд онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай байна.

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчдийн тус салбарт төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлогын хэрэгжилтэд өгсөн үнэлгээг авч үзвэл 4–4.8 дундаж нь 4.4 оноо гэсэн бол үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилт /боловсруулах үйлдвэрлэлд зориулсан зээлийн хэмжээний бололцоотой эсэх байдлаар илэрхийлэгдэж буй /-ийн үнэлгээ 4–4.4 дундаж нь 4.2 гэсэн үнэлгээтэй гарч байна. Ерөнхий салбарын дундаж үнэлгээ нь 4.3 гэж үнэлэгджээ.

Тэгвэл судалгааны үр дүнгээс үзэхэд ЖДҮ-ийн салбарт төрөөс хэрэгжүүлж байгаа бодлогын хэрэгжилтэд судалгаанд хамрагдагчид 3.9-4.3 дундаж нь 4.1 өгсөн бол ЖДҮ –

2ХХААХҮЯ-ны тайлан төлөвлөгөө 2016 он

Page 75: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 75

ийн үндэсний төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд 4.1–4.5 оноо дундаж нь 4.3 гэсэн үнэлгээг тус тус өгсөн бөгөөд дундаж үнэлгээ нь энэ салбарт үндэсний төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн гол үзүүлэлт болох ЖДҮ-ийн сангаас олгодог зээлийн хэмжээ хэр бололцоотой байна вэ? гэдгээр үнэлэгдэж байна. Учир нь манай дотоодын ЖДҮ-чид дийлэнх нь санхүүгийн чадамжгүй барьцаа хөрөнгөгүйн улмаас зээл авч ЖДҮ эрхлэх ихээхэн шаардлагатай байгаа юм. Харин ерөнхий салбарын дундаж үнэлгээ нь 4.2 гэж үнэлэгджээ.

Хөнгөн үйлдвэрийн салбарын хэрэглэгчдийн судалгаанд оролцогчдоос 71% нь зээлд хамрагдсан нь боломжийн өсөлттэй байгааг харуулж байна. Судалгааны явцад хэрэглэгчдийн саналуудыг авч үзвэл дараахи зүйлсийг анхаарч хэрэгжүүлэх шаардлага урган гарч байна. Үүнд:

Хувиараа ЖДҮ бизнес эрхлэгчид нь бараа бүтээгдэхүүнээ зах зээлд нэвтрүүлэх маркетингийн мэдлэг, мэдээлэл дутагдалтай. Тэдэнд энэ талын сургалт, зөвлөмж, гадны сайн туршлага солилцох хэрэгцээ шаардлага тулгарч байна. Иймээс энэ талаар зуучлан сургалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах, гадаадын туршлага солилцох хөтөлбөр төслийг нэмэгдүүлэх.

Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжье гэхлээр дотоодын бүтээгдэхүүний үнэ хэт өндөр байна.! Иргэдийн худалдан авах чадвар тааруу байгаагаас ченжүүд Хятад улсаас хэт хямд бараа оруулж ирдэг нь дотоодын үйлдвэрлэгчдийг хүнд байдалд оруулдаг аж. Дотооддоо үйлдвэрлэж буй импортын бараанд татварыг нэмэх, квот тогтоох, хориглох асуудлуудыг улам боловсронгуй болгох шаардлага урган гарч байгаатай холбоотойгоор ийм нөхцөл байдал үүсч байна. Үүнийг Төрийн бодлогоор зохицуулах шаардлагатай.

Экспортын бүтээгдэхүүний гаалийн татварыг тэглэх.

Орон нутгийн ЖДҮ-чид бүтээгдэхүүнээ олон нийтэд таниулах сурталчилгааны тусгай ТВ сувагтай болохыг чухалчилж байна. Юуны өмнө төрийн өмчийн ТВ-д энэ талын сувагтай болгох талаар санал тавьж хэрэгжүүлэх.

Шинэ технологи нэвтрүүлэх болон тоног төхөөрөмж зэргийн шинэчлэлтэй холбоотойгоор тус салбарт ажиллах хүчнийг чадавхжуулах асуудал хүндрэлтэй байна. Мэргэжлийн боловсролын сургалт - үйлдвэрлэлийн уялдаа холбоог сайжруулах шаардлага нэмэгдэж байгааг болон МСҮТ, Коллеж, Их, дээд сургуулиудад инноваци маш дутагдалтай байгааг төрөөс түлхүү анхаарах.

Манай улсын ихэнх ЖДҮ-чид микро бичил бизнесийн шинжтэй үйл ажиллагаа эрхэлж буй тул тэдэнд банкны зээлийн шалгуур хэт өндөр байдаг нь зээл авахад хүндрэлтэй аж. Ихэнх ЖДҮ-чид барьцаа хөрөнгөгүйгээс зээл олддоггүй тул үйлдвэрлэл үйлчилгээгээ өргөжүүлж чадахгүй байна. Нөгөө талаас ажлын байрны түрээсийн хэмжээ их өндөр буй нь орлогын дийлэнх хувиа түрээсэнд өгч ашиггүй ажиллахад хүргэдэг.

Түрээсийн төлбөрийг Төрөөс бодлогоор зохицуулж өгөхийг тэд маш ихээр хүсэж байна.

Гарааны бизнес буюу Старт-ап үйлдвэрлэгчдийг татвар, шалгалтаас хөнгөлөх чөлөөлөх, шалгахдаа торгох бус заавар зөвлөмж өгдөг байх.

Page 76: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 76

Төрийн бодлогын хэрэгжилт жигд биш. ЖДҮ болон Хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хөрөнгө мөнгө маш бага зарцуулдаг, дэмжлэг тааруу. Тухайлбал өнгөрсөн оны байдлаар энэ салбарт хэрэгжсэн төсөл 8% буй нь хангалтгүй. Нөгөө талаас гарааны бизнест хүү багатай зээл олдохгүй байна. Зээлд зуучлагчид гэж бий. Тэд 10% авна гэдэг. Ингэхлээр зээлийн хүү + 10% энэ нь баялаг бүтээгчдэд ямарч ашиггүй. ЖДҮ-чид үйлдвэрлэл, үйлчилгээгээ өргөжүүлэхэд энэ нь их саад бэрхшээл болдог.! Зээлд зуучлагчдыг бодлогоор зохицуулахгүй бол манай ЖДҮ-чид санхүүгийн чадамжгүй байгаа өнөө үед ЖДҮ хөгжих тухай ярихын ч хэрэггүй хэмээн тэд үзэж байна.

ЖДҮ -ийг төрөлжүүлж парк байгуулах.

Тэтгэвэрийн насныханд бизнесийн зээл өгдөггүй. Тэтгэвэрт гарсан хүмүүс арвин туршлагатай баялаг бүтээх бололцоотойг ойлгож зээлийн бодлогоо уян хатан болгож өөрчлөх хэрэгтэй байна.

Салбарын дундаж үнэлгээнд мэдээллийн хүртээмжтэй байдал шууд холбоотой байгаа нь судалгааны үр дүнгээс харагдаж байгаа тул мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах;

Хэрэглэгчдэд эерэг үр дүн нь тодорхой хэмжээгээр мэдэгдэж байгаа үндэсний хөтөлбөрүүдийг үргэлжлүүлэх, тухайлбал: Судалгаанд хамрагдсан хэрэглэгчдээс нилээд боломжийн үнэлгээ өгсөн Монгол улсыг үйлдвэржүүлэх болон Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үр дүнг хэрэглэгчдэд мэдээлэх, хөтөлбөрт хамрагдаж үр дүнг нь хүртсэн хэрэглэгчдийн “сайн туршлагын” талаар сургалт, хэлэлцүүлэг хийх.

Page 77: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 77

МЭДЭЭЛЛИЙН ЭХ СУРВАЛЖ: (БИЧИГ БАРИМТЫН ЖАГСААЛТ ) I. Хууль:

1.“Хүнсний тухай” МУ-ын хууль. (1995 оны 1-р сард батлагдсан. 1999 онд, 2012 оны 12-р сарын 20-ны өдөр тус тус шинэчилсэн.) 2. Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын тухай хууль 3.“Органик хүнсний тухай” МУ-ынхууль 2016 оны 04-р сарын 07-нд батлагдсан. 4.”Зээлийн батлан даалтын сангийн тухай” МУ-ын хууль 2012.02.10-нд батлагдсан. 5.Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж төлбөр тооцоо зээлийн үйл ажиллагааны тухай хууль 6. Засгийн Газрын “Тусгай сангийн тухай” МУ-ын хууль 2006 он 7.”Хоршооны тухай” МУ-ын хууль1995 он /шинэчилсэн найруулга 1998.01.08 (2002-2006 онуудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан). 8.”ХАА-н гаралтай түүхий эдийн биржийн тухай” хууль 2011.06.02 9. “Мал хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх” тухай 2004 оны 05 сарын 14-өдөр 10.Монгол улсын хууль малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай 2017 оны 2 дугаар сарын 02-ны өдөр 11.Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хууль 2014.06.13 12.Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах тухай 2001.06.07 13.Монгол улсын хууль тариалангийн тухай (Шинэчилсэн найруулга) 2016.01.29 14. МУ-ын хууль: “ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙГ ДЭМЖИХ ТУХАЙ” 2015 он 15. Жижиг, дунд үйлдвэрийн тухай хууль 2007 16. Үйлдвэр, технологийн эрх зүйн байдлын тухай хууль 2009 17. Инновацийн тухай хууль 2012.05.22 18. Санхүүгийн түрээсийн тухай хууль 2006.06.22 19. Жижиг, дунд үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг гааль болон НӨАтатвараас чөлөөлөх тухай - ЗГ-ын 2017 оны 168-р тогтоолоор хүчингүй болсонд тооцсон. 20. Компанийн тухай хууль 1999 онд батлагдсан, 2011.10.06-нд шинэчилсэн. II.Тушаал, Тогтоол, Журам: II.1.”Төрөөс баримтлах бодлого”: 1.1.“Төрөөс хүнс,ХАА-н талаар баримтлах бодлого” (2015-2025 он) УИХ-ын огтоол дугаар №29 2003.06.18, 2015 онд 104 дүгээр тогтоолд шинэчлэн сайжруулсан. 2016-2025 онд үргэлжлүүлэн 2 үе шаттай хэрэгжинэ. 1.2 Хүнсний аюулгүй байдлын журмууд:

MNS CAC RCP 39-2009: Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд мөрдөх эрүүл ахуйн дадал ерөнхий шаардлага

MNS CAC RCP 39-2011: Нийтээр нь үйлчлэх хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд мөрдөх эрүүл эрүүл ахуйн дадал

MNS CAC RCP 43-2011: Гадна талбайд хоол хүнс бэлтгэх, борлуулах эрүүл ахуйн дадлын дүрэм

Хүн амын хоол тэжээлийн үндэсний хөтөлбөр (2015-2030 он). Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөлбөр

1.3“Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого”МУ-ын Их Хурлын 39 дугаар тогтоол 2009.06.04, 2015 онд шинэчилсэн. 1.4.”Ноолуур, арьс шир, ноос, махны үйлдвэрлэлийг дэмжих зээлийн санг нэмэгдүүлэх бодлого” ЗГ-ын 394-дүгээр тогтоол, 2013.11.30 1.5. “Төрөөс газар тариалангийн талаар баримтлах бодлого” МУ-ын ЗГ-ын 2016-2020 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгагдсан. (ЗГ-ын шинэчлэн боловсруулж хэрэгжүүлэх хөтөлбөр) 1.6. ”Хүнсний ногооны тариалалт, хураалтыг механикжуулж, агуулахын аж ахуйг хөгжүүлэх бодлого” МУ-ын ЗГ-ын 2016-2020 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгагдсан. (ЗГ-ын шинэчлэн боловсруулж хэрэгжүүлэх хөтөлбөр) 1.7. ”Хүнсний нарийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын хэрэгцээг хангах, аймгуудад усалгаатай газар тариаланг сэргээж дэмжих бодлого” МУ-ын ЗГ-ын 2016-2020 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгагдсан. (ЗГ-ын шинэчлэн боловсруулж хэрэгжүүлэх хөтөлбөр) 1.8. “Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлого” 2015он УИХ-ын 62-дугаар тогтоол

Page 78: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 78

1.9. “Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл” батлах тухай уих-ын 70-дугаар тогтоол 2016.11.24 1.10. “Мал, мах бэлтгэлийг нэмэгдүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” 2017.01.11-ний өдөр Засгийн Газрын тогтоол № 14 1.11. “2017 онд экспортлох, импортлох стратегийн хүнсний нэр төрөл, тоо хэмжээг тогтоох тухай журам” 2017.02.23 дугаар А/23 II.2. Үндэсний хөтөлбөр: 2.1. “Хүнсний аюулгүй байдал хөтөлбөр” 2009.02.04 ЗГ-ын 32 дугаар тогтоол 2.2. “Эрүүл хүнс-эрүүл монгол хүн” үндэсний хөтөлбөр 2016.04.07 2.3. “Мах, сүүний анхдугаар аян” зг-ын “Үндэсний аян өрнүүлэх тухай” 212 дугаар тогтоол 2016.12.28 2.4. “Мал, мах бэлтгэлийг нэмэгдүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” ЗГ-ын 14 дүгээр тогтоол 2017.01.11 2.5.“Хонь, тэмээний ноос бэлтгэж үндэсний үйлдвэрт тушаасан хоршооны гишүүн малчинд мөнгөн урамшуулал олгох тухай журам” 2013он ЗГ-ын тогтоол – 394 2.6. ХХААХҮЯ-ны сайдын тушаал: “Жагсаалт батлах тухай” (мал эмнэлгийн зайлшгүй шаардлагатай эм, эмнэлэгийн хэрэгслийн) Дугаар А/50, 2017.04.19 2.7. Засгийн Газрын “Тусгай сангийн тухай” хууль 2006 он 2.8. Зээлийн батлан даалтын журмууд Зээлийн батлан даалтын сангийн батлан даалтын төрөл, хэмжээ, хугацаа, хураамж, шимтгэл, бусад нөхцөлийн журам 2.9. “Мал хамгаалах сангийн хөрөнгийг захиран зарцуулах, тайлагнах журам” 2011 он 2.10. ХХААЯамны Сайдын А/74 -р тушаалын 1-р хавсралт Малыг бүртгэх, мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх тухай" журам 2011 он 2.11. ЗГ-ын тогтоол 122 “394-р тогтоолыг шинэчлэн батлах тухай” 2015 он 2.12. Засгийн Газрын тогтоол 134” Сум хөгжүүлэх сан байгуулах тухай” 2011 он 2.13. ЗГ-ын тогтоол 394 “Хонь, тэмээний ноос бэлтгэж, үндэсний үйлдвэрт тушаасан хошооны гишүүн малчдад мөнгөн урамшуулал олгох тухай журам” 2013.11.30 2.14. “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөр батлах тухай, 2010. 05.20 УИХ-ын тогтоол дугаар 23 2.15. УИХ-ын тогтоол 2011.06.02 “Хөдөө аж ахуйн гаралтай бараа,түүхий эдийн биржийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” Дугаар 29 2.16. ХХААХҮЯ-ны сайдын тушаал – А/35 Журам батлах тухай: “Биржээр арилжих барааны жагсаалт, код, коджуулах” 2013.03.07 2.17. “Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөр” МУ-ын Засгийн газрын 2009 оны 173 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралт МУ-ЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛ Дугаар 42, 2016.01.11 Хоршооллын салбарын бодлогын баримт бичгүүд: 2.17.1. “Хоршоог хөгжүүлэх нийгмийн хэмжээний хөтөлбөр” (2009-2017) 2.17.2. “Хоршооны тухай хууль (1995 он) 2.17.3. Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого (2010 он) 2.17.4. “Монгол мал” үндэсний хөтөлбөр (2010 он) 2.17.5. ХАА-н гаралтай түүхий эдийн биржийн хууль (2011 он) 2.17.6. Хадгаламж зээлийн хоршооны тухай хууль (2011 он) 2.17.7. “Улсын шилдэг хоршоо шалгаруулах журам батлах тухай” (2013 он) 2.18. “Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогтворжуулах” богино хугацааны хөтөлбөр МУ-ын ЗГ-ын 2016-2020 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгагдсан. 2.19. ЗГ-ын тогтоол – 139 “Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санг бүрдүүлэх, захиран зарцуулах, түүнд хяналт тавих, тайлагнах журам” 2015.06.01 2.20. ЗГ-ын тогтоол–139 “Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санг бүрдүүлэх, захиран зарцуулах, түүнд хяналт тавих, тайлагнах журам” ЗГ-ын тогтоол “Журам батлах тухай” Дугаар – 396, УИХ-ын 62-р тогтоолын хавсралт 2015.10.05 2.21. “ЖДҮ-ийг дэмжих хөтөлбөр” Засгийн газрын тогтоол Дугаар - 278,2014.08.24 2.22. Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих хөтөлбөр 1999-2004, 2005-2010, 2014-2016 2.23. Засгийн газрын тусгай сан (Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан) 2.24. “Жимс, жимсгэнэ” хөтөлбөр 2017 оны 8 сарын 09-ний өдөр

Page 79: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 79

III. Олон улсын төсөл, хөтөлбөр III. 1.1. “Ногоон алт, малын эрүүл мэнд” төсөл ХХААХҮЯам, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг III.1.2. “Малын эрүүл мэнд” төсөл ХХААХҮЯам, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг III.1.3. “Малыг ялган тэмдэглэх - анхан шатны бүртгэлд авах” ХХААХҮЯам III.1.4. ”Цөлжилтийг бууруулах газрын тогтвортой менежмент төсөл ХХААХҮЯам, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг III.1.5. “Зах зээл ба бэлчээрийн удирдлагын хөгжил” төсөл МУ-ын ЗГ, Хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэх олон улсын сан III.1.6. "Монгол Улс дахь Хөдөө аж ахуйн тогтвортой хөгжил-II" төсөл ХБНГУ-ын ХХААЯам III.1.7. "Хөдөө аж ахуйн маркетинг" төсөл ХХААХҮЯам, “Даян дэлхийн хүнсний баталгаат байдал хөтөлбөр” III.1.8. “Хувийн хэвшлийн оролцоотойгоор МАА-н гаралтай бүтээгдэхүүн болон хүнсний ногооны үйлдвэрлэлийн өртөгийн сүлжээг хөгжүүлэх” төсөл

МУ-ын ЗГ, ХХААХҮЯам, Европын холбоо III.1.9. “Монгол ногоо – хүнсний ногооны тогтвортой үйлдвэрлэл, маркетингийнтөсөл” хөтөлбөр Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, Дэлхийн хүнс, ХАА-н байгууллага, Монголын фермер эмэгтэйчүүдийн холбоо III.1.10. “Монгол орны нөхцөлд хүлэмжийн лоолийн эрлийз үр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх” АФАСИ III.1.11. “Халх гол” төсөл КОЙКА - БНСУ-ын ОУ-ын хамтын ажиллагааны байгууллага (Японы ЗГ-ын санхүүжилттэй) III.1.12. “ХАА-н нэмүү өртгийн сүлжээг дэмжих”техник туслалцааны төсөл ХХААХҮЯам, (Японы ЗГ-ын санхүүжилттэй) III.1.13. “ХАА, хөдөөгийн хөгжлийн төслийн нэмэлт санхүүжилт” төсөл МУ-ын ЗГ, Азийн Хөгжлийн Банк III.1.14. “Зээлийн батлан даалтын тогтолцоог дэмжих замаар эдийн засгийг төрөлжүүлж, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх” Азийн Хөгжлийн Банк ЖДҮ-ийн салбарт: III.2.1. Японы ”Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх, байгаль орчныг хамгаалах хоёр үе шаттай зээл”-ийн төсөл (Японы ЗГ-ын санхүүжилттэй) III.2.2. "Жижиг, дунд үйлдвэрийг санхүүжүүлэх замаар Монгол улсын эдийн засгийг төрөлжүүлэх" төсөл (Европын холбооны төсөл) III.2.3. Азийн хөгжлийн банк -Зээлийн батлан даалтын санг тогтворжуулан бэхжүүлэх замаар эдийн засгийг төрөлжүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх төсөл III.2.4. REACH Хөтөлбөр. III.2.5. Германы олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг GIZ Эрдэс баялаг, түүхий эдийн иж бүрэн санаачилга (ЭТИС) хөтөлбөр III.2.6. ЖДҮ –ийг дэмжих хөтөлбөр III.2.7. Бизнесийн сургалт, судалгаа, бизнесийн зөвлөх үйлчилгээний төсөл III.2.8. Азийн сан Бизнесийн эрхлэгч эмэгтэйчүүдийг дэмжих төсөл III.2.9. Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төсөл III.2.10. YBM Залуучуудын бизнесийг дэмжих төсөл III.2.11. ХАА, хөдөөгийн хөгжлийн төслийн нэмэлт санхүүжилт III.2.12. Global Communities Олон улсын байгууллагын ЖДҮ-ийг дэмжих хөтөлбөр. Хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн үндэсний болон тодорхой салбар, чиглэлийн 20 гаруй төсөл, хөтөлбөр, мөн олон улсын байгууллага, гадаад орны 10 гаруй төсөл, олон улсын хүмүүнлэгийн төслүүд хэрэгжсэн, одоо хэрэгжиж байна. IV.Тайлан, Судалгаа: IV .1. ”ХХААХҮЯ-ны тайлан төлөвлөгөө” 2016 он IV .2. Үндэсний Статистикийн Хороо. МУ-ын Статистикийн эмхэтгэл “Суурин хүн амын тоо 2016 оны эцсийн байдлаар”

Page 80: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 80

ХАВСРАЛТ №1

ХҮНС, ХААХҮ-ИЙН САЛБАРЫН ТУЛГАМДСАН АСУУДАЛ

1.МАА-Н САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧДИЙН САНАЛУУДЫН НЭГТГЭЛ:

1.1 Малын үржил болон эрүүл мэндийн талаар:

Малын өвчлөлийн хяналтыг сайжруулж, эрүүлжүүлэхэд анхаарах:

Вакцинжуулалт, түүний чанар, угаалга, тарилга,малын үзлэг, ариутгалыг тогтмолжуулах. Малын паразит болон халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг сайжруулж,малын эм тариаг нэмэгдүүлэх. Үхсэн малын сэг зэмийг бүрэн устгах.

Мал эмнэлгийг төрийн мэдэлд шилжүүлж, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх замаар мал эмнэлгийн үйлчилгээний чанар, хүртээмж, үйл ажиллагааг сайжруулах

Малын үүлдэр угсаа, эцэг малын генийг сайжруулах, малыг чанаржуулж тоог цөөлөх, мах, сүүний чиглэлийн малыг үржүүлэх, тухайн орон нутагт зохицсон үүлдэр угсаа бий болгох, цөм сүргийн үржлийг түлхүү анхаарах.

Малчдад малын вакцины бичгийн хугацааны карт хөтлүүлж хэвшүүлэх, дагалдах сунгалтын бичигтэй болгох.

Суманд мал эмнэлэг, эмч хангалтгүй, баг тус бүрд малын эмч ажиллуулах шаардлагатай.

Малын даатгалыг өргөжүүлж, сурталчилах.

1.2 Бэлчээрийн менежментийн талаар:

Бэлчээрийн доройтол, нөөц муудаж байгааг бодлогоор зохицуулах. Бэлчээрийн маргааныг зохицуулах. Бэлчээр эзэмших, ашиглах талаар тодорхой хууль, журам боловсруулж мөрдөх, хэрэгжилтэнд хяналт тавих. Ашиглалтгүй өвөлжөө бууцыг эргүүлж ашиглах, отор нүүдэл хийхэд гэрээ хэлэлцээр хийх эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх. Малын шилжилт хөдөлгөөнийг сааруулахад анхаарах.

Малын тоо толгойг бэлчээрийн даацад тохируулж хязгаарлах буюу 1000-аас дээш малтай өрхөд татвар тогтоох, малын хөлийн татварыг шатлалаар авдаг болох.

Хортон шавьжны болон үлийн цагаан оготныг устгах, нүүдлийг зогсоох асуудлыг шийдэх.

Уул уурхайн асуудлыг цэгцэлж, бэлчээр хамгаалах

Өвс, тэжээлийн нөөц бүрдүүлэх санхүүгийн боломжгүй айл өрхөд нөөцөө нэмэгдүүлэхэд нь болон өвс тачир ургадаг говьд ган, зуд болоход өөр аймгаас өвс тэжээл тээвэрлэх зэрэгт дэмжлэг үзүүлдэг болох.

1.3 Худаг, усны хангамжийн талаар:

Хөрсний усны хайгуул судалгааг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх.

Усны хомсдол нэлэнхүйдээ бий болсонд анхаарч худаг усыг олноор бий болгох.

Отрын бүс нутгаас гадна өвөлжөөний орчимд гүний худаг гаргах асуудал.

Page 81: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 81

Усан хангамжийн дутагдлаас болж мал тарга тэвээрэг авахад хүндрэлтэй байгааг харгалзан бэлчээр усжуулалтанд онцгой анхаарах.

1.4 Малын гаралтай түүхий эдийн борлуулалтын талаар:

Малын гаралтай түүхий эдийн үнэ ханшийг өсгөхөд анхаарч, түүхий эдийн үнэ улирлаас хамаарч өөрчлөгддөгийг тогтворжуулах.

Ченжийн гар дамжиж мах, цагаан идээ бусад бүтээгдэхүүн хэт хямд борлогддог тул малын гаралтай түүхий эдийг ченжээр дамжуулахгүйгээр зах зээлд нийлүүлдэг тогтолцоог бий болгох.

Хөдөө зах зээлээс хол, сумдад борлуулалтын төвлөрсөн цэг байдаггүйгээс мах, сүүгээ зах зээлд хүрч борлуулж чаддаггүй,орон нутагт түүхий эд, цагаан идээ, мах аль нь ч борлогддоггүйг анхаарч боловсруулах үйлдвэрүүд байгуулж, цагаан идээ, түүхий эдийг боловсруулж экспортлодог болох.

Дотоодын зах зээлээ тэлэх, бүтээгдэхүүнээ экспортлох төрийн зохицуулалтыг боловсронгуй болгож бэлчээрийн даац хэтэрсэн учир малыг цөөрүүлэхийн тулд экпортлох,

ХАА-н биржийг утсаар ажиллуулдаг болгох, ХАА-н бирж нь сум орон нутагт тодорхой цаг хугацаанд тогтмол очиж, түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг нэгдсэн төвд авдаг болгох.

1.5 Малчдын нийгмийн асуудал болон хөдөлмөрийн нөхцөлийн талаар:

Малчдын эрүүл мэндэд анхаарч, урьдчилан сэргийлэх үзлэг шинжилгээнд хамруулах.

Малчдын тэтгэврийн насыг наашлуулах.

Малчдын хүүхдийн сургалтын төлбөрт хүү багатай зээл олгох боломжийг судлан хэрэгжүүлж, малчдын зээлийн хүүг бууруулах.

Малчдын боловсрол мэдлэгийг дээшлүүлэх үндэсний төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлж малчдад таниулах. төслийн үр дүнг эргэж хардаг байх, хүртээмжтэй хэрэгжүүлэх, төслийн орон нутагт үлдэх үр өгөөжийг дээшлүүлэх,төслийн үр дүнг малчид шууд хүртдэг зохицуулалттай болох.

Мал төллөх үеэр ЕБС - ерөнхий боловсролын сургуулийг амраадаг байх.

Залуу малчдыг малжуулах, өвөлжөө, хаваржаа олгох гэх мэтээр тэдэнд тавих анхаарал халамжийг нэмэгдүүлж, залуусыг хөдөө гарч мал маллах сонирхол төрүүлэх бодлогыг Төрөөс явуулах.

Ган, зуд болоход өөр аймаг, сумын нутагт очиж өвөлжих боломжгүй байгаа талаар Төр, засгаас журам гаргаж зохицуулах.

Гадаадын төсөл, хөтөлбөрт алслагдсан сумдыг хамруулдаг болгох. Төсөл эзнээ олохгүй байгаад анхаарч, малчдад хүртээмжтэй хэрэгжүүлэх.

Малчдад эрчимжсэн МАА эрхлэх болон газар тариалан, МАА хослох боломж олгох талаар төрөөс дэмжих.

Малчдын хөдөлмөрийг хөнгөвчлөх техник, технологи, орчин үеийн туршлага нэвтрүүлэх.

Page 82: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 82

2. ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧДИЙН САНАЛУУДЫН НЭГТГЭЛ:

Бүс нутгийн болон газар зүйн онцлогийг харгалзсан газар тариалангийн аж ахуйг хөгжүүлэхэд анхаарах, хүлэмжийн аж ахуйг алслагдсан бүс нутагт хөгжүүлэх.

Газар тариалан эрхлэхэд шаардагдах шинэ техник, тоног төхөөрөмж (трактор, комбайн...) ихээхэн дутагдалтай. Үүнд төрөөс анхаарах, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж хөнгөлөлттэй зээлд хамруулах.

Усалгаатай газар тариаланг нэмэгдүүлж, шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх, ус хэмнэсэн усалгааны системийг хөгжүүлэх, газар тариалангийн орчинд гүний худаг олноор гаргах, усны болоод хөрсний хайгуул судалгааг эрчимжүүлэх.

Төсөл хөтөлбөрүүд урт хугацаатай, тогтвортой, санхүүжилт өндөр, ил тод байх, мөн хөтөлбөрийн мэдээ, мэдээлэлийг зорилтот бүлгүүдэд сайн түгээж, хэрэгжилтэнд хяналт тавьж үнэлэлт, дүгнэлт гаргадаг байх, хамрах хүрээг нэмэгдүүлэх, ялангуяа алслагдсан аймгууд болон говийн аймгуудын газар тариалан эрхлэгчидэд чиглэсэн төсөл, хөтөлбөрийг нэмэгдүүлэх, хөтөлбөрийг бүлгээр биш төрөлжсөн байдлаар зохион байгуулж, үе шат бүрт тавих хяналтыг сайжруулах.

Нарийн ногооны үр, бордоонд үзүүлэх дэмжлэгт анхаарч, хөнгөлөлттэй үнээр чанартай үр, бордоогоор хангахад Төрөөс зохицуулалт хийдэг байх.

Тариаланчдын боловсролд анхаарч, техник, тоног төхөөрөмжийг хэрхэн зөв ашиглах, ургацаа хаягдалгүй хураах, борлуулалтыг хэрхэн нэмэгдүүлэх зэрэг олон төрөлт сургалтыг тогтмол явуулж байх.

Ургаж буй тариа, ногоог мал, амьтан, хортон шавьжаас хамгаалах, ургамлын өвчлөлийг багасгах тал дээр дэмжлэг үзүүлэх, заавар зөвөлгөө өгөх. Түүнчлэн тариаланчдад хохирол учруулсан малын эздэд хариуцлага тооцдог эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх.

Хөнгөлттэй зээлийн хүүг багасгаж, хугацааг уртасгах. Түүнчлэн зээлд хамрагдах тариаланчдын зээлийн шалгуурыг (өрхийн тариаланчидын хувьд барьцаа хөрөнгө бага, га талбай бага...) багасгах.

Жимс жимсгэнэ тариалах, арчлах, ажлыг механикжуулах талаар тодорхой бодлоготой болж, жимс, жимсгэнэ үржүүлгийг түлхүү хийх, эцсийн бүтээгдэхүүн гаргадаг үйлдвэрүүдийг барьж байгуулах.

3. ХҮНСНИЙ САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧДИЙН САНАЛУУДЫН НЭГТГЭЛ:

Үндэсний үйлдвэрлэгчид бүтээгдэхүүнийхээ үнийг ижил төрлийн экспортын бараа, бүтээгдэхүүний үнэтэй зэрэгцүүлэх, бололцоотой бол багасгах хэрэгтэй байна. Учир нь: хэрэглэгчид үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжье гэхлээр дотоодын бүтээгдэхүүний үнэ өндөр байгааг онцолж байна.

Хөтөлбөрийн мэдээ, мэдээллийг зорилтот бүлгүүдэд сайн түгээх, эргээд хэрэгжилтэнд хяналт тавьж үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байхын зэрэгцээ хамрах хүрээг нь нэмэгдүүлэх, ялангуяа алслагдсан аймаг, сумдад мэдээлэл сайн хүргэх, төсөл хөтөлбөрүүдийг илүү чиглүүлэх.

Хүнсний зөв хадгалалт, тээвэрлэлт, зохистой хэрэглээний талаар үйлдвэрлэгчид төдийгүй иргэд, олон нийтийн мэдлэг, мэдээлэл дутмаг байдаг тул тэдэнд чиглэсэн

Page 83: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 83

сургалт, сурталчилгааг нэмэгдүүлэх, бүх нийтийн эрүүл хооллолтын нэгдсэн хөтөлбөр гаргаж, ургамлын гаралтай эрүүл хоолны хэрэглээг нэмэгдүүлэх.

Дотоодын үйлдвэрлэгчдэд тоног төхөөрөмжийн дэмжлэг үзүүлэх ажлыг нэмэгдүүлж, ажилчдыг нь мэргэшүүлэх, нарийн мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэж хангахад Төрөөс анхаарах.

Ажлын байрны түрээс хэт өндөр байгааг бууруулах талаар Төрөөс бодлогоор зохицуулах.

Хүнсний бүтээгдэхүүнд (ялангуяа стратегийн бүтээгдэхүүн гурил зэрэгт) оногдох НӨАТ-ын хэмжээг ялгавартай болгох.

Монголдоо үйлдвэрлэж буй импортын хүнсний бүтээгдэхүүнийг хязгаарлах, чанарын хяналтыг сайжруулж, импортын болон дотоодын хүнсний бүтээгдэхүүнд шинжилгээ хийдэг нэгдсэн томоохон лабораторитой болох.

Хүнсний бүтээгдэхүүний борлуулалтын сүлжээг нэмэгдүүлэх тал дээр Төрөөс дэмжлэг үзүүлж, нийлүүлэлт болон худалдааны олон шат дамжлагыг багасгах.

Органик хүнсний үйлдвэрлэлээр дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангадаг болоход анхаарч, улмаар экспортонд хүнсний бүтээгдэхүүн гаргадаг болохын төлөө бүхий л ажлаа чиглүүлэх.

Хувийн хэвшлийн жижиг үйлдвэрүүд болон хүнсний бүтээгдэхүүний жижиглэнгийн худалдаачдад хүнсний стандартыг баримталж буй эсэхэд тавих хяналтыг чангатгаж, бүтээгдэхүүний чанар, стандартад анхаарах. Ялангуяа химийн найрлага орцгүй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж буй эсэхэд хяналтыг сайжруулах.

Түүхий эдийн чанараас үйлдвэрлэлийн өртгийн 70% шалтгаалдаг учир энэ чиглэлээр шинжилгээ судалгааг өргөжүүлж, ШУ-ны ололтуудыг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэхэд онцгой анхаарч, гадаад, дотоодын туршлага судлан солилцох ажлыг эрчимтэй зохион байгуулах.

4. ЖДҮ БОЛОН ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ХЭРЭГЛЭГЧДИЙН САНАЛУУДЫН НЭГТГЭЛ:

4.1 Бодлого, төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар:

ЖДҮ болон хөнгөн үйлдвэрийн салбарт хөрөнгө мөнгө маш бага зарцуулдаг. Төр засгийн дэмжлэг тааруу, дунд болон эцсийн шатны боловсруулах үйлдвэрүүдийг дэмжин нэмэгдүүлэхэд анхаарч, дотооддоо үйлдвэрлэж чадаж буй зүйлсийг Хятадаас хямд үнээр оруулж ирдэг нь үндэсний үйлдвэрлэгчдийг хүнд байдалд оруулдаг. Үүнийг бодлогоор зохицуулдаг болох.

УБ хотоос гарч бизнес эрхлэх бололцоог дэмжин дэд бүтцийг хурдан хөгжүүлэхэд Төрөөс анхаарч, шинэ үйлдвэрүүдийг УБ хотоос гадна байгуулах хэрэгтэй.

Экспортыг дэмжих, экспортын бүтээгдэхүүнийг гаалийн татвараас хөнгөлөх.

Тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлтэй холбоотойгоор ажилчидаа чадавхижуулахад сургалт, төслийн дэмжлэг хэрэгтэй. Ажлын байрны шаардлага хангах ЖДҮ-ийн нарийн мэргэжлийн ажилчдыг өргөнөөр бэлтгэх, тэднийг чадавхижуулахад анхаарах.

Гарааны бизнесийг дэмжих, татвар, шалгалтаас чөлөөлөх, шалгаж заавал торгох бус заавар зөвлөмж өгдөг байх.

Page 84: 1 tailan (1803050002)mofa.gov.mn/exp/ckfinder/userfiles/files/20171hereglegch.pdf · 2018. 3. 6. · O w j w ] e w ] q b c g g w e ] w w g b c k m ^ Z e ] Z Z ³ M e Z Z g [ Z Z l

Хэрэглэгчийн үнэлгээний судалгаа 2017

“Улаанбаатар аудит корпораци” ХХК 84

Өрх бүр үйлдвэрлэгч болоход Төр засгаас бодлогоор дэмжих

ЖДҮ-ийг төрөлжүүлж парк байгуулах, гадаадад мэргэжил дээшлүүлэхэд зуучлах, зөвлөгөө дэмжлэг үзүүлж, шинэ техник, технологийн зуучлал, сургалтыг нэмэгдүүлэх.

Ажлын байрны түрээс өндөр учир олсон орлогоо түрээсэнд өгч ашиггүй ажиллахад хүрч байгаа учир түрээсийн төлбөрийн талаар Төр, засгийн бодлогын зохицуулалт хэрэгтэй байна.

ЖДҮ эрхлэгчдийн борлуулалтын сүлжээтэй болгож, тэдний бүтээгдэхүүнийг тусгай ТВ сувгаар танилцуулдаг болгох гэх зэрэг саналууд голлож байлаа.

4.2 Зээл, тусламжийн талаар:

Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаа явуулахад хамгийн хүндрэлтэй зүйл болох банкны шалгуур, зээлийн хүүг багасгах асуудлыг бодлогоор зохицуулах. Хэрэгцээнд шаардлагатай ахиухан зээл олддоггүй бөгөөд батлан даалтын сан зөвхөн 60%-ийг нь дааж байгааг цаашид нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Зээл авахад учирдаг бэрхшээл, бичиг баримтыг багасгаж, бизнесийн зээлийн нөхцлийг уян хатан боловсронгуй болгох.

Орон нутгийн онцлогт тохирсон жижиг, дунд үйлдвэрлэл хөгжүүлэхэд урт хугацаатай бага хүүтэй зээл олгох. Зээл олгохдоо ар талыг нь сайтар судлаж юм хийж бүтээх хүнд нь олгодог байх. Зээл олголт эзнээ олохгүй байгаад анхаарах.

Гарааны бизнест хүү багатай зээл олддоггүй, зээл зуучлагчид 10%-ийг нь өгч, зээлийн хүү төлөөд баялаг бүтээгч бидэнд ямарч ашиг гардаггүй учир үйлдвэрлэл, үйлчилгээгээ өргөжүүлэхэд энэ нь асар их дарамт болж байна.

Сум Хөгжүүлэх Сангаас бусад зээл тусламж суманд ирдэггүй. СХС-ийн зээлийн хэмжээ бага учир бизнесээ өргөжүүлэхэд хүрэлцдэггүй. Иймээс төсөл, хөтөлбөр, зээлийг сум орон нутагт хүртээмжтэй хэрэгжүүлэхэд анхаарах.

Орчин үеийн техник, тоног төхөөрөмжийн буцалтгүй тусламжийг хөдөөд нэмэгдүүлэх.