1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . ....

9
Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edo nik, hori edo horrek . . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da . . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraz a / era erraz bat , era erraz batzuk . . 8 4 Zuzendaria(ren)gana eta zuzendaritzara . 9 5 Du edo ditu eta zuen edo zituen . . . . . . 10 6 Ere bai eta ere ez . . . . . . . . . . . . . . . . 11 7 Kalean zehar, txanpon baten truke... . . 12 8 Esan dio eta esaten dio . . . . . . . . . . . . 13 9 Esaldiko hitzen ordena - Baiezkoak . . . . . 14 10 Egun hartan eta adiskide horiengana . . 15 Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2. unitatea 11 Aintzaneri, ETBri... Izen bereziak . . . . . 20 12 Hasiko gara? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 13 Guri eta geuri . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 14 Ekarri dut eta ekarri diot . . . . . . . . . . 23 15 Eta hori ere esan zuen . . . . . . . . . . . . 24 16 Ikusten baduzu eta ikusiko bazenu . . . . 25 17 Edozein tokitara, hainbat mutili . . . . . 26 18 Itzul naiteke eta lor dezaket . . . . . . . . . 27 19 Nork egina eta norengatik egina . . . . . . 28 Egitura jatorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3. unitatea 20 Etxeko giltza, bost litroko botila... . . . . . 34 21 Eraman dit eta eraman nau . . . . . . . . 35 22 Baita ... ere eta ezta ... ere . . . . . . . . . . 36 23 Jende gehiago, jende gehiagok . . . . . . . 37 24 Itzul naiteke / ninteke / nintekeen . . . . 38 25 Beste a / beste bat eta beste ak / beste batzuk . . 39 26 Norentzat eta norentzako . . . . . . . . . . . 40 27 Esaldiko hitzen ordena - Ezezkoak . . . . . 41 28 Neurriak eta kopuruak . . . . . . . . . . . . . 42 29 Zerbait egiten utzi eta zerbaiti utzi . . . 43 Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 4. unitatea 30 Norengana eta norenera . . . . . . . . . . . 48 31 Irekitzean, irekitzerakoan eta irekitakoan 49 32 Esan, esatea eta esateko . . . . . . . . . . . 50 33 Lagun banarekin eta egun bakoitzeko . . . 51 34 Ikusi banu eta ikusiko banu . . . . . . . . 52 35 Neure burua ezagutu, jantzi naiz... . . . 53 36 Bero handia eta bero handirik ez . . . . . 54 37 Ekar dezaket , ekar nezake eta ekar nezakeen . 55 38 Jatera derrigortu eta altxatzen ahalegindu . 56 Egitura jatorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 5. unitatea 39 Ez daukat orririk eta ez daukat orria . . 62 40 Izango zen eta izango litzateke . . . . . . . 63 41 Euria elur bihurtu zen . . . . . . . . . . . . 64 42 Elkar edo bata bestea eta batak bestea . . 65 43 Gertatu zitzaion eta azaldu zioten . . . . 66 44 Ezer eta ezer (ere) ez . . . . . . . . . . . . . . 67 45 Damutu delako, da eta, zeren ... bait. . 68 46 Zer eginik eta ezer egiterik . . . . . . . . . 69 47 Gauza bera eta gauza berdinak . . . . . . 70 48 Lehenik, lehenengo eta lehenengoz . . . . . 71 Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 6. unitatea 49 Tenteltzat hartu eta artzain ibili . . . . . 76 50 Behar du eta behar izan du . . . . . . . . . 77 51 Edo eta ala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 52 Laguna / lagunak / lagunek / lagunok . . 79 53 Zetorren eta etortzen zen . . . . . . . . . . . 80 54 Zein polita eta zelako gauza polita . . . . 81 55 Esan dio eta esan egin dio . . . . . . . . . . 82 56 Ni, nik, niri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 57 Ote , omen (ei) , al . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Egitura jatorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Erantzunak: Aurretikoak eta Arauak . . . 96 Deklinabidea Aditza Morfosintaxia

Transcript of 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . ....

Page 1: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

Aurkibidea

3

1. unitatea▲ 1 Ni edo nik, hori edo horrek . . . . . . . . . . 6

◆ 2 Dago eta egoten da . . . . . . . . . . . . . . . . 7

▼ 3 Era erraza / era erraz bat, era erraz batzuk . . 8

▲ 4 Zuzendaria(ren)gana eta zuzendaritzara . 9

◆ 5 Du edo ditu eta zuen edo zituen . . . . . . 10

▼ 6 Ere bai eta ere ez . . . . . . . . . . . . . . . . 11

▲ 7 Kalean zehar, txanpon baten truke... . . 12

◆ 8 Esan dio eta esaten dio . . . . . . . . . . . . 13

▼ 9 Esaldiko hitzen ordena - Baiezkoak . . . . . 14

▲ 10 Egun hartan eta adiskide horiengana . . 15

❍ Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2. unitatea▲ 11 Aintzaneri, ETBri... Izen bereziak . . . . . 20

◆ 12 Hasiko gara? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

▲ 13 Guri eta geuri . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

◆ 14 Ekarri dut eta ekarri diot . . . . . . . . . . 23

▼ 15 Eta hori ere esan zuen . . . . . . . . . . . . 24

◆ 16 Ikusten baduzu eta ikusiko bazenu . . . . 25

▲ 17 Edozein tokitara, hainbat mutili . . . . . 26

◆ 18 Itzul naiteke eta lor dezaket . . . . . . . . . 27

▼ 19 Nork egina eta norengatik egina . . . . . . 28

❍ Egitura jatorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

❍ Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

3. unitatea▲ 20 Etxeko giltza, bost litroko botila... . . . . . 34

◆ 21 Eraman dit eta eraman nau . . . . . . . . 35

▼ 22 Baita ... ere eta ezta ... ere . . . . . . . . . . 36

▲ 23 Jende gehiago, jende gehiagok . . . . . . . 37

◆ 24 Itzul naiteke / ninteke / nintekeen . . . . 38

▼ 25 Bestea / beste bat eta besteak / beste batzuk . . 39

▲ 26 Norentzat eta norentzako . . . . . . . . . . . 40

▼ 27 Esaldiko hitzen ordena - Ezezkoak . . . . . 41

▼ 28 Neurriak eta kopuruak . . . . . . . . . . . . . 42

▼ 29 Zerbait egiten utzi eta zerbaiti utzi . . . 43

❍ Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

4. unitatea▲ 30 Norengana eta norenera . . . . . . . . . . . 48

▼ 31 Irekitzean, irekitzerakoan eta irekitakoan 49

▼ 32 Esan, esatea eta esateko . . . . . . . . . . . 50

▲ 33 Lagun banarekin eta egun bakoitzeko . . . 51

◆ 34 Ikusi banu eta ikusiko banu . . . . . . . . 52

▼ 35 Neure burua ezagutu, jantzi naiz... . . . 53

▼ 36 Bero handia eta bero handirik ez . . . . . 54

◆ 37 Ekar dezaket, ekar nezake eta ekar nezakeen . 55

▼ 38 Jatera derrigortu eta altxatzen ahalegindu . 56

❍ Egitura jatorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

❍ Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

5. unitatea▲ 39 Ez daukat orririk eta ez daukat orria . . 62

◆ 40 Izango zen eta izango litzateke . . . . . . . 63

▼ 41 Euria elur bihurtu zen . . . . . . . . . . . . 64

▼ 42 Elkar edo bata bestea eta batak bestea . . 65

◆ 43 Gertatu zitzaion eta azaldu zioten . . . . 66

▼ 44 Ezer eta ezer (ere) ez . . . . . . . . . . . . . . 67

▼ 45 Damutu delako, da eta, zeren ... bait– . . 68

▼ 46 Zer eginik eta ezer egiterik . . . . . . . . . 69

▼ 47 Gauza bera eta gauza berdinak . . . . . . 70

▼ 48 Lehenik, lehenengo eta lehenengoz . . . . . 71

❍ Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

6. unitatea▲ 49 Tenteltzat hartu eta artzain ibili . . . . . 76

◆ 50 Behar du eta behar izan du . . . . . . . . . 77

▼ 51 Edo eta ala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

▲ 52 Laguna / lagunak / lagunek / lagunok . . 79

◆ 53 Zetorren eta etortzen zen . . . . . . . . . . . 80

▼ 54 Zein polita eta zelako gauza polita . . . . 81

▼ 55 Esan dio eta esan egin dio . . . . . . . . . . 82

◆ 56 Ni, nik, niri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

▼ 57 Ote, omen (ei), al . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

❍ Egitura jatorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

❍ Testak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

❍ Erantzunak: Aurretikoak eta Arauak . . . 96

▲ Deklinabidea ◆ Aditza ▼ Morfosintaxia

Page 2: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

4

Hizkuntz Ariketak 1 batik bat ikasle jendearentzat prestatu-tako ariketa liburua da.

Ez da, derrigorrez, lehen mailako ikasleentzat. Bai, ordea, sailbaten lehen maila.

Hizkuntz Ariketak 1 liburuaren helburu nagusiak hizkuntzazko gaitasuna areago -tzea eta zuzentasun maila hobetzea dira. Ikasleak hizkuntzazko kontzeptu gehienekinez duzue arazorik izaten, baina gramatikazko zenbait edukirekin gaizki moldatzenzarete sarritan. Bada, arazo diren horietako hainbat landuko eta argituko ditugu.

Hau ez da gramatika arauak eta arazoak azaltzen dituen beste liburubat. Honetan, zuk zeuk adierazi eta formulatuko dituzu gramatikaarauak, zeuretzat balio dutenak, zuretzat esanahia duten hitzekin.

«Zelan egingo dut, ba, ariketa hau, zelan egin behar den ez dakit eta!».Arrazoi osoa zenuen. Ariketak egiteko, argi izan behar duzu aldez aurretiknola egin eta zein den aplikatu behar duzun araua. Horretarako dagoAURRETIKOAK saila. Batzuetan, aurretik dakizuna gogoratzeko balioko dizu;beste batzuetan kontzeptu batzuk argitzeko; beste batzuetan ariketak egitekobehar duzun laguntza eskuratzeko.

Fitxarik gehienetan, lehenengo, zuk zeuk araua osatu beharko duzu etaEGITEKO sailekoak baino lehen AURRETIKOAK saileko erantzunak kontsultatubeharko dituzu azken orrialdean.

Beste fitxa batzuetan EGITEKO ariketak dituzu lehenik; horren ondoren HAUSNARTU

beharko duzu eta arau gramatikala zuk zeuk osatu eta idatzi. Eta, beti ere, arauaklortzeko ez duzu inon kontsultatu beharko, bideraturik eskaintzen zaizkizu eta.

Zenbait fitxatan ZUZENDU moldeko ariketak dituzu. Idaztean edomintzatzean egiten diren akatsak zuzentzeko aukera izango duzu.

Liburu hau egiteko ez duzu nahitaez beste baten laguntza behar. Irakasleakzalantzak argitzen eta lana bideratzen lagunduko dizu. Banaka, binaka zeintaldeka lantzeko material osagarria da, euskaraz txukunago eta akats gutxia-gorekin egiten lagunduko dizuna.

Bestalde, hauek ez dira ebaluazio ariketa hutsak, hots, zenbat dakizunneurtzeko ariketak. Hauek, hain zuzen ere, hizkuntzazko gaitasuna areagotzekoeta zuzentasun maila hobetzeko eta zer ikasi duzun neurtzeko ariketak dira.

Unitate bakoitzaren hasieran, landuko diren fitxak eta edukiakaurkezten dira. Unitatearen amaieran, berriz, ebaluazio ariketaarinak dauzkazu. Ebaluazio galdera bakoitzaren alboan eduki horizein fitxatan landu den zehazturik dago. Kontsultatu beharrabaduzu, horra erreferentzia.

Norentzat

?

desberdina

zu

z

endu

No

la

er

ab

ili ?

EGITEKOHAUSNARTU ARAUA

Orrialde bakoitza fitxa berezi bat da. Orrialdearen goiko aldeanagertzen da fitxa horretan landuko denaren erreferentzia. Ezhitz ilunekin, zuk zeuk ulertzeko moduko hitzekin baizik.Konturatu gabe, behin baino gehiagotan egiten dituzun hainbatakats zuzentzen eta hizkuntza hobeto erabiltzen ikasiko duzu.

AURRETIKOAK? ERANTZUNAK KONTSULTATUARAUA

EGITEKO

zertarako?

Page 3: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

6 Ere bbaaii eta ere eezz Morfosintaxia

Aztertu hurrengo hirukoteak eta aukeratu bakoitzean ere bai zuzen jarria duen esaldia.

11

1. A Zuek oporretan zaudete eta ere bai ni.B Zuek oporretan zaudete eta neu ere bai.C Zuek oporretan zaudete eta neu ere bai nago oporretan.

2. A Gaur Realak irabazi egin du eta Athleticek ere bai.B Gaur Realak irabazi egin du eta Athleticek ere bai irabazi du.C Gaur Realak irabazi egin du eta ere bai Athleticek.

7. Atzo ez zuen hotzik egin gaur .

8. Ez dut ezer ikusi entzun .

9. Ez dut gosaldu bazkaldu .

10. Itziar ez da etorri Argi .

11. Zuk ez da dakizu neuk .

12. Etxean ez da egon tabernan .

13. Atzo hotz egin zuen gaur .

14. Zeozer ikusi dut entzun .

15. Gosaldu dut bazkaldu .

16. Itziar etorri da Argi .

17. Zuk badakizu neuk .

18. Etxean egon da tabernan .

4. Manu ez dut ikusi, eta Gorka ere ez. ......................................................................................

5. Zu ez zaude pozik, baina neu ere ez. ......................................................................................

6. Ane ez da joango, eta Esti ere ez. ......................................................................................

19. Gaur ez gara inora joan; eta bihar, zer? A —Bihar ere ez.B —Ere ez.

20. Egoitz badatorrela; eta Jon, badator? A —Bai, Jon ere bai.B —Ere bai.

Aurretikoak

E

g

i

t

e

k

o

BERAZ:

Noiz erabiltzen da ere bai?Esaldiaren amaieran baino ez;hots, esaldiaren amaieransoilik.

3. A Nekatuta eta aspertuta ere bai nago.B Nekatuta nago eta ere bai aspertuta.C Nekatuta nago eta aspertuta ere bai.

❸❸ Ere bai esaldiaren hasieran . . . . . . . . . . .

❹❹ Ere bai hutsean, bera bakarrik . . . .. . . . . . .

Aukeratu: ipin daiteke

edo ezin da ipini

❶❶ Ere bai eta ere ez . . . . . . . . . . erabiltzen dira.❷❷ Ere bai edo ere ez daramaten esaldiek hasieran . . . / . . . . .

juntagailuak izaten dituzte, beste esaldi baten jarraipena direlako.

Aukeratu: modu berean / desberdin edo eta / baina

Aukeratu ere bai eta ere ez zuzen jarria duten erantzunak eta osatu arauak.

Moldatu hurrengo esaldiak: kendu ere ez eta jarri ere bai. Ondoren, osatu arauak.

Idatzi hutsuneetan esaldiei falta zaizkien atalak: eta / ere bai / ere ez.

Page 4: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

25

16 Ikusten badduuzzuu eta ikusiko bazzeennuu Aditza

Osatu hurrengo esaldiak. Hutsuneetarako aukeratu forma egokia.

1. zurekin joango gara.

2. zurekin joango ginateke.

3. esango diogu.

4. esango genioke.

Osatu hurrengo arauak. Erabili parentesi arteko aukerak.

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

5. Autoa konponduko bazenu...6. Mila bana jartzen baduzue...7. Egia jakin izan banu...8. Berarekin haserre ez banengo...9. Gura baduzue...

10. Goizean goizetik jaikiko bazinete...11. Ezinbestekotzat joko bagenu...12. Egia esaten badidazue...13. Gezurra esango bazenidate ere...14. Sarrera aurrez hartzen bagenuen...

Ezabatu gaizki dagoen adizkia.

15. Bihar euria egingo balu, ezingo gara / g inateke joan hondartzara.

16. Berriz egiten baduzue, haserretu egingo dira / l i rateke gurekin.

17. Zer egingo zenuke larrialdi batean aurkituko bazina / aurkitzen bazara?

18. Gogoratzen banaiz ekarr iko dizkizut / n izkizuke agindutako gauza horiek.

19. Zer esango zenukete gure auzokoak gonbidatuko bagenitu / gonbidatzen baditugu?

20. Eguraldi polita egiten badu, hondartzara joango gara / g inateke .

21. Aste Santuko oporretan hurbiltzen bazarete, pozik hartuko za i tuztegu / z intuzketegu.

22. Mesede hori egingo bazenit, zorretan geratuko naiz / n intzateke zurekin.

23. Jakingo banu erraz gaindituko dut / nuke azterketa txoro hau!

24. Berriz egiten baduzue, gehiago gustatuko za izue / l i tza izueke.

...kontua ordaindu ahal izango da.

...ez nion halakorik esango.

...ez nizueke zigorrik jarriko.

...merkeago irteten zitzaigun.

...seguruago ibiliko zinateke.

...zazpi eta erdiak aldean batuko gara.

...iluntzera arte itxarongo genuke.

...ez nioke halakorik esango.

...ez dizuet zigorrik jarriko.

...eguna hobeto aprobetxatuko zenukete.

A

u

r

r

e

t

i

k

o

a

k

E

g

i

t

e

k

o

Z

u

z

e

n

d

u

ikusten badugu

ikusiko bagenu

nahi baduzu

❶❶ Goiko ... eta ... esaldiak baldintza errealak dira, hots, benetan gerta daitekeen zerbait adierazten dutenak.

❷❷ Goiko ... eta ... esaldiak baldintza hipotetikoak dira, hots, agian gerta litekeen zerbait adierazten dutenak.

❸❸ Baldintza ....................................... honelako adizkiekin osatzen dira: hartzen baduzu,badago, nahi badute.... Kasu honetan, ondoriozkoak .......................................................

❹❹ Baldintza ....................................... honelako adizkiekin osatzen dira: hartuko bazenu,balego, nahi balute.... Kasu honetan, ondoriozkoak ........................................................

Aukeratu: errealak /hipotetikoak edo -ke dutenak dira /ez dira -ke dutenak

Lot itzazu hurrengo esaldi atalak.

nahi bazenu

Page 5: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

29

E-1 Egitura jatorrak

Inguratu biribil batez ongi dauden esaldietako letrak. Asmatuz gero, txirrindulari ospetsu baten jaiote-rriaren izena lortuko duzu.

Zuzendu esaldi horiek. Berridatzi hutsuneetan.

T Es ke gurekin gustura dabiltza.A Gurekin gustura dabiltza-eta.

T Etxetik irten eta lagunekin topo egin nuen.G Etxetik irten eta lagunekin aurkitu nintzen.

A Hori jipoia hori! Hogei eta huts irabazi digute.E Hori jipoia hori! Hogei huts irabazi digute.

Z Aldi bat izan ginen zuen etxean.R Behin izan ginen zuen etxean.

R Lehengo egunean konpondu genuen guztia.E Beste egunean konpondu genuen guztia.

L Hara! Gol berri bat sartu diote Etxebarriari. A Hara! Beste gol bat sartu diote Etxebarriari.

B Aspaldian daukat begiz jota jertse hori.T Aspaldian bota diot begia jertse horri.

A Ez zeraman dirurik berarekin.I Ez zeraman dirurik aldean.

O Ez nuen bereizten kipula eta baratxuria-ren artean.

A Ez nituen bereizten baratxuria eta kipula.

1. Irenerekin aurkitzen bazara, eman goraintziak nire partez.➝ Irene. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., eman goraintziak nire partez.

2. Gaur ez daramat gidabaimena gainean.➝ Gaur ez daramat gidabaimena . . . . . . . . . . . . ..

3. Temati hutsa da. Zerbaiti begia botaz gero..., ez du atsedenik hartzen.➝ Temati hutsa da. Zerbait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ez du atsedenik hartzen.

4. Errusiarren eta ukrainarren artean bereizten ikasi behar duzu.➝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bereizten ikasi behar duzu.

5. Diskotekatik irtenda, amarekin aurkitu nintzen.➝ Diskotekatik irtenda amarekin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

6. Aldi batean baino ez zaizkio gauzak esan behar horri.➝ . . . . . . . . . . baino ez zaizkio gauzak esan behar horri.

7. Analisi berri bat egin behar diote, zer daukan jakiteko.➝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . egin behar diote, zer daukan jakiteko.

8. Haserretu egiten naizela? Es ke beti zabiltza zirikatzen.➝ Haserretu egiten naizela? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .!

9. Hamar zortzi zeudenean lesionatu egin zen.➝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zeudenean lesionatu egin zen.

10. Sartu eta berehala bota nion begia mutil hari.➝ Sartu eta berehala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

11. Zuekin aldi bat joan gara Pirinioetara eta gurasoekin beste aldi bat.➝ Zuekin . . . . . . . . . . . . . . joan gara Pirinioetara eta gurasoekin beste . . . . . . . . . . . .

12. Inoiz ere ez dut eramaten dirurik nirekin.➝ Inoiz ere ez dut eramaten dirurik . . . . . . . . . . . . . . ..

13. Ondo bereiztu behar duzue Fisika eta Kimikaren artean.➝ Ondo bereiztu behar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

14. Istripu berri bat gertatu da meategi batean.➝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gertatu da meategi batean.

15. Ez zara oroitzen? Beste egunean ezagutu genuen mutil hori!➝ Ez zara oroitzen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ezagutu genuen mutil hori!

16. Gauean ez naiz irtengo jaietara; es ke nekatuta nago.➝ Gauean ez naiz irtengo jaietara, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Herria:

Aurretikoak

E

g

i

t

e

k

o

Page 6: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

1. Unai etorriko da, bai, baina Iker ................................ .

2. Nahi duten ......................... orain eskaintzen dugun aukeraz balia daitezke.

3. Diotenez, ................................ debekaturik daude eraikuntza lan horiek.

4. Nire etxetik eskolara bi kilometro daude eta urte osoan oinez ................................ .

5. Aurrelari horrek, azken partiduetan ez ................................ golik sartu.

6. Entzuten ari garen kanta berri ................................ , zer esan daiteke?

7. Bere ................................ pentsatzen pasatzen du egun osoa.

8. Txakur horrek ederki zaintzen ................................ ardi ................................ .

9. Hor, mila aldiz arakatuta A ............... ez duzu aurkituko B ............... .

10. Biharko partidua telebistaz ................................ al dute?

11. Idazleak aditz ................................ bidez lortu du narrazioaren erritmo bizia.

12. Zer behar dute gure adiskide ........................... , ba?

13. Bidaia ez da denentzat. Hamabi ..................................... da, ez gehiagorentzat.

14. ................................ ez zitzaion asko gustatu zuk esandakoa.

15. Hitz egiten ari ginelarik, ezer esan gabe, zaplazteko bat ................................ dit!

16. Niri entzun eta telebistari adi egon, bi gauzak ezin ................................ egin.

17. Antzoki horretan beti ................................ ikuskizun ederren bat.

18. Zazpietan jaikiko bazina garaiz iritsiko ................................ .

19. Diru apur bat irabaz ................................ garagardotegian lan eginez gero.

20. Orain ulertzen dut ......................... gure etorreraren berri ez izatea.

32

T61-19 fitxak

Idatzi esaldietako hutsuneetan aukera zuzena eta markatu erantzunak test zutabean. Zalantzarik izanezgero, kontsultatu ariketa bakoitzari dagokion fitxa.

Non?

6

1

19

2

5

10

4

14

15

12

7

1

17

11

8

5

2

16

18

1

A ere

A ikasleak

A udalak

A joaten naiz

A ditu

A honetaz

A maitearengan

A die / guztiei

ere

A ematen

A ugarien

A maiteek

A pertsonentzat

A Manueleri

A eman

A dituzu

A egoten da

A zinen

A ahal dut

A zuk

B ere bai

B ikasleek

B udalarengatik

B noa

B du

B hontaz

B maitean

B ditu / guztiak

B emango

B ugariren

B maiteak

B pertsonarentzat

B Manueli

B ematen

B duzu

B dago

B zinateke

B dezaket

B zu

● ●● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

A B

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Page 7: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

30 Norenegana eta norenera

31 Irekitzean, irekitzerakoan eta irekitakoan

32 Esan, esatea eta esateko

33 Lagun banarekin eta egun bakoitzeko

34 Ikusi banu eta ikusiko banu

35 Neure burua ezagutu, jantzi naiz...

36 Bero handia eta bero handirik ez

37 Ekar dezaket, ekar nezake eta ekar nezakeen

38 Jatera derrigortu eta altxatzen ahalegindu

❍ Egitura jatorrak

❍ Testak

Page 8: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

41 Euria eelluurr bihurtu zen Morfosintaxia

Esaldiotan koloretan dauden hitzei zein galdera dagokie: zer ala zertan? Ondoren, osatu arauak.

64

1. Patxi alkate aukeratu dute hauteskundeetan. . . . aukeratu dute?

2. Lantegian presidente izendatu dute Xabier. . . . izendatu dute?

3. Hauts magiko batzuekin ura ardo bihurtu zuen. . . . bihurtu zuen?

4. Hotzaren hotzaz ura izotz bilakatu zen. . . . bilakatu zen?

5. Sorkunde moja sartu zen. . . . sartu zen?

Hurrengoetan idatzi parentesi arteko hitz egokia. Ondoren, osatu araua.

6. Mendian gora zihoazela, euria bilakatu zen. elurra / elur

7. Maitagarriak bere makilatxoaz bihurtu zuen igela. printze / printzean

8. Labean sarturik, irin orea egiten da. ogia / ogi

9. Aztikeria baten bitartez, ikatza bihurtu zuen. urre / urrea

10. Bere ametsak egitea lortu zuen. errealitatea / errealitate

11. Eklipseagatik eguna bilakatu zen. gau / gaua / gauean

12. jaio zen baina hil zen. Aberatsa / Aberats // pobrea / pobre

13. Animaliak bildu egin ziren eta lehoia izendatu zuten. errege / erregea

14. Hasierako haserrea izateraino iritsi zen. gorrotoa / gorroto

15. Erlojuaren tik-tak etengabea bihurtu zitzaion. jasanezin / jasanezina

16. Eguraldi hotza gertatu zen erromesentzat. etsai / etsaia / etsaian

➥ Eguraldi hotza etsai gertatu zen erromesentzat. gogorra / gogor

17. Arratsalde hartan egin ziren betiko. adiskideak / adiskide

➥ Arratsalde hartan adiskide egin ziren.handi / handiak

18. Itsasoko brisara bihurtu zen bat-batean. ekaitzean / ekaitza / ekaitz

➥ Itsasoko brisara ekaitz bihurtu zen. bortitz / bortitza

19. Hazia, apurka-apurka, bilakatu zen. lorean / lore / lorea

➥ Hazia, apurka-apurka, lore bilakatu zen. eder / ederra

20. Gerrak bihurtu zuen Pello. hiltzaile / hiltzailean

➥ Gerrak pertsona bihurtu zuen Pello.gaiztoa / gaizto

. . . .

. . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . .

. . . .

. . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . .

. . . . .. . . . . . .

. . .

. . . . . . . . . . .

. . . .

. . .

. . . . . . .

Aurretikoak

E

g

i

t

e

k

o

❶❶ Aukeratu, izendatu, bihurtu, bilakatu... erako aditzek . . . galderari erantzuten dion atributu bat izan dezakete. (zer /zertan)

❷❷ Atributu hori IZENA denean, amaieran . . . . . . . . . . . . . . . .

Aukeratu: -a, -ak, -an izan dezake edo ez du -a, -ak, -an izaten

❸❸ Aukeratu, izendatu, bihurtu, bilakatu... erako aditzekin, atributuan ADJEKTIBO

bat baldin badago, adjektibo horrek . . . . . . . . . . . . . . .

Aukeratu: -a edo -ak izaten du edo ez du -a edo -ak izaten

Page 9: 1. unitatea 4. unitatea - atalak.eus · Aurkibidea 3 1. unitatea 1 Ni edoni k, hori horre. . . . . . . . . . 6 2 Dago eta egoten da. . . . . . . . . . . . . . . . 7 3 Era erraza

jo

aten

zen

erabiltz

en

nit

uen jakite

nz

it

ueneramate

ng

enu

en

ekartzen zuen

datoz

zihoann

indoan

gind

o

a

zenzegoenze

nto

zen zenbiltzan

nen

bilennengoen

ze

kizkien

nekien

zen

ekien

ze kien

zioengenekien

zer

abilten zekartz a

n

5. Ez ibili . . . . . . . . . . . . . . . oso fin eta bertan behera utzi nuen partidua. Baina,zu ere ozta-ozta ibili . . . . . . . . . . . . . . . . . . , orduan.

6. Oso pozik etorri . . . . . . . . . . . . . . eta horregatik eskatu nizun dirua.

7. Bidaia guztietan ekarri . . . . . . . . . . . . . . . . . . tipo hark zerbait. Egun hartanere haxixa ekarri . . . . . . . . . . . . . . gerrikoan ezkutatuta.

8. Hara joan . . . . . . . . . . . . . . . . . bakoitzean, haserre itzultzen zen.

9. Zer esan . . . . . . . . . . . . . . . . ere ez jakin . . . . . . . . . . . . . Adelek. Iparra galduta egon . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Lehen betaurrekoak erabili . . . . . . . . . . . . . . . ., baina orain lentetxoak.

11. Gu, une hartan, lasai joan . . . . . . . . . . . . . . . . . Jakin Ba. . . . . . . . . . . . . ezzela larria. Bera, orduan, larri joan . . . . . . . . . . . . . . . eta horregatik deituzien Gurutze Gorrikoei.

12. Dinamo-koek ondo erabili . . . . . . . . . . . . . . . . . . baloia. Horregatik atera zuenerdilari bat.

13. Egunero eraman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zerbait hamaiketakoa egiteko.

14. Hantxe daude lagunak. Ene! Norekin etorri . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?

15. Ni? Bai. Sarritan joan . . . . . . . . . . . . . . . . autoz, baina une hartan oinez joan

. . . . . . . . . . . . . . . . eta, orduan...

16. Ba! Hori jakin ba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . nik! Zer diozu? Zuk ez jakin . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . ezer eta!

17. Ez uste! Benetan zen. Ni ez egon . . . . . . . . . . . . . . batere ondo orduan.

53 Zetorren eta etortzen zen Aditza

Bereizi hurrengo egiturak eta jarri forma egokia hutsuneetan. Ondoren, osatu arauak.

80

Z

u

z

e

n

d

u

E

g

i

t

e

k

o

A

u

r

r

e

t

i

k

o

a

k

●● zenekizkien●● zenekiten●● gindoazen

●● eramaten zuten●● esaten zuen●● ekartzen zituen

●● jakiten zenituen●● ibiltzen nintzen●● zerabilten

●● genbiltzan●● zioen●● erabiltzen nuen

Aukeratu: A (Ohiko zerbait izaten da) edo B (Une hartan gertatzen ari zen)

1. Une hartan amonarenera . . . . . . . . . . . . . . . . . . eta ez neukanhitz egiteko gogorik.

2. Penaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . zugandik larunbatetan.3. Lehen denda hartatik . . . . . . . . . . . . . . . . . . dena, baina orain

ez.4. Ez . . . . . . . . . . . . . . . . . . dirurik aldean eta zorretan utzi behar

izan zuten.

zekarten

nindoanjoaten

nintzen

ekartzenzuten

IBILI JOAN EGON ETORRI

nebilenhenbilenzebilen

genbiltzanzenbiltzazunzenbiltzatenzebiltzaten

nihoanhindoanzijoan

gindoazenzindoazenzindoaztenzihoazten

negoenhengoenzegoen

geundenzeundenzeundetenzeuden

nentorrenhentorrenzetorrengentozenzentozenzentoztenzetozten

Berridatzi sorta horietako adizkiak, baina adi: bederatzi gaizki daude. Zuzendu itzazu.

Aukeratu kiribil horietan forma egokia eta idatzi.