13° - erein.eus
1
¿Eres nuevo? Regístrate ENTRAR RSS EU ES FR EN GARA IRRATIA BILBOTARRA IRUINDARRA 7K GAUR8 MEDIABASK KAZETA 11 TB EL TIEMPO BLOGS ESQUELAS CULTURA Pako Aristiren ‘Euskal kantagintza berria’ berrargitaratu du Ereinek Duela 35 urte argitaratu zen ‘Euskal kantagintza berria (1961- 1985)’ liburua eta, agortuta denbora luzez egon ondoren, edizio berria atera du Erein argitaletxeak. Garai bateko euskal kantugintzaren mamia jaso zuen Pako Aristik hainbat musikariri egindako elkarrizketa intimoen bidez; hala nola, Xabier Lete, Mikel Laboa, Hertzainak, Imanol, Itoitz eta Izukaitzi. Jaso zuen edukiagatik, liburua erreferentea da. OIHANE LARRETXEA DONOSTIA 21/05/2020 | | Gaztea zen, 21 urte baino ez zituen, eta bizitza musikaren bidez irensten zuen enkargua bere eskuetara ailegatu zenean. 1984. urtea zen eta Pako Aristi Leioan zebilen Kazetaritza ikasketak egiten. Euskal kantagintza zena jaso behar zuen liburu batean, musikariei elkarrizketa luzeak eginez, haien bidez haien sorkuntza bera ulertu eta beren bizipen eta bizitzetaz gehiago deskubritu. ‘Euskal kantagintza berria (1961-1985)’ liburua lehen aldiz argitaratu zela 35 urte igaro dira eta badira zenbait urte agortu zela. Denbora honetan guztian ordea ez dio materian erreferente izateari utzi eta Erein argitaletxeak berriro kaleratu du, edizio berrituan. Edukia bertsua da, azala eguneratu zaio eta hitzaurrea egin dio Jon Eskisabelek. Bitxikeria ugari deskubritu ditu Arisitik berak ostegun honetan Ereinen eskutik egin duen aurkezpenean. Adibidez, liburuaren ideia izatez Bernardo Atxagarena izan zela, eta hark eman zuela Aristiren izena argitaletxean. «Nik ez nuen libururik idatzi ordurako, baina kazetaritza ikasten nuen eta elkarrizketa batzuk argitaratuak nituen», gogoratu du. Musikari-sortzaile asko elkarrizketatu zituen. Eta «musikari-sortzaile» dio zeren baldintza batzuk bete behar zituzten, bere irudikoz, pertsonaiek. «Kantaria behar zuen izan, bere kantuen sortzailea eta euskaraz kantatu behar zuen. Horiek izan nituen irizpideak». Benito Lertxundi, Errobi, Gorka Knörr, Hertzainak, Imanol, Itoitz, Izukaitz, Lourdes Iriondo, Peio eta Pantxoa, Xabier Lete, Urko, Oskorri, Niko Etxart, Mikel Laboa eta Jotakie bildu zituen, beste batzuen artean. Generoaren inguruan hausnarketa egin du Aristik, gauzak asko aldatu baitira. «Liburu hau errepasatuta eta beste asko, ohartzen zara protagonistak ia gehienak gizonezkoak zirela. Egia da, musikarena izan da gizonen mundua, taldeen kasuan ere hamarretik bederatzi gizonek osatzen zituzten», tamaldu da. Zentzu horretan, ez ditu aipatu gabe utzi nahi izan garai hartan berebiziko eragina eta garrantzia izan zuten lau emakume musikari: Amaia Zubiria, Lourdes Iriondo, Odile Kruzeta Izukaitz taldean eta Maite Idirin. Zenbat zigarro eta whisky Enkarguarekin martxan jarri zenean, aitortu duenez, «berehala» ohartu zen arazo bat bazuela, «eta zen erreferentzia falta inork ez zuelako horrelako libururik idatzi. Euskal kantagintza purian zegoen, politikan eragina zuen, sozialki oihartzuna eta euskal nortasuna indartzeko balio zuen; oso gai garrantzitsua zen eta apetitosoa, baina inork ez zuen ezer idatzi liburu formatuan», tamaldu da. Eta erreferente falta horretatik abiatuta, Aristik kontatzeko modu bat sortu zuen. «‘Rolling stone’ aldizkaria erakutsi ziguten Leioan, fakultatean, eta gogoratzen naiz hango erreportai sorta batzuekin Anagramak liburu bat atera zuela. Molde horretan aurkitu nuen bidea, liburu hau egiteko teknika narratibo edo periodistiko hura baliatu nuen», kontatu du. «Garai hartan puri-purian» zeuden musikariak luze eta zabal elkarrizketatu zituen beraz, nor bizi zen lekuan bertan, esentzia hobeto jasotzeko. Teknikaren oinarria oso sinplea zen. Pertsonaiaren bizilekura joan, «goiz edo egun bat pasa bat konpartitu», eta bere iritziez aparte jaso «nola bizi zen, nolakoa zen, ze galtza zituen soinean, zenbat zigarro erretzen zituen edo zenbat whisky edan zituen… bizitzako zertzeladak ziren». Nortasuna zehatzeko orduan detaileei garrantzia ematea zen gakoa. Elkarrizketak luze joan arren, gero, idazterako garaian, Aristik zatikatu egin zituen eta pertsonaika baino, nahiago izan zuen edukia gaika bildu, musikariak nahastuz. Hau da, haria ideiak, gaia eta iritziak dira. «Horrek eman zidan lan handia eta bereziki irakurlea ez aspertzeko egin nuen», adierazi du. Dioenez, mota horretako publikazioen faltak eta «erreferentzia» eza horrek «arriskatzera eraman zuen zentzu askotan; lehen hautua aukeraketa bera, nor sartu eta nor ez». Musikaren ahalmena ezberdina da Ez du harridura ezkutatu geroztik halako libururik idatzi ez delako, alegia, ondorengo garai luzea hartuko lukeen izenbururik. «Egon dira liburuak, baina sektorialak izan direla iruditzen zait. Oso garai laburrekoak egin dira, edo taldekakoak, partzialak, eta pixka bat zapuztuta gelditu naiz», onartu du. Garaiak aldatu dira, baita ere musikaren indarra eta uzten duen hondarraz ari bagara. «Euskal kantagintza garai hartan euskal identitate bat osatzera zetorren arte bat bezala ikusten nuen, ez da ahaztu behar frankismoaren garaian sekulako debekua, zapalkuntza, zentsura sufritu genituela. Kantari hauek irudia eman zioten Euskal Herriko mapari, kantagintzak beti agertu izan ditu herri bateko kezkak. Jendeak buruz zekizkien hemen agertzen ziren kanta asko, ikasi egiten zituzten, fotokopiatu egiten ziren kanta haiek –oroitu du–. Uste dut kantagintzak galdu duela gizartean presentzia baina baita ere euskal nortasun edo identitatean eragina izateko ahalmena ere». Hainbeste urte atzera begiratuz gero, idazketan 21 urteko ikasle hura errekonozitu duela esan du. Memoria ariketa bat izan da eta ahaztuta uste zituen zenbait anekdota gogoratu ditu. Beste askorentzat berriak izango dira. Eta bitxiak. Mikel Laboari Bartzelonarako trenean gertatu zitzaiona bezala, kasu. Nonbait, gitarra jotzen ari zen, kantari, ezezagun bat gerturatu zitzaionean. Honek, gabardinaren azpitik atera zuen azalean ikurriña zuen Mixel Labegerieren disko bat eta luzatu egin zion. Hartzeko eta entzuteko. «Tori, euskaraz kantatu behar duzu, hemen dituzu euskaraz kantu berriak», esan omen zion. Laboak berak kontatu zion Aristiri pasadizoa… eta bai, Bartzelonako pisura ailegatzean entzuten jarri zela. «Horrek aldatu zuen joera. Aurretik ere [Laboak] izango zuen euskaraz kantatzeko asmoa, baina erreferente batzuk behar dira, eta aurkitu zuen ezezagun hark eman zion diskoan». IMPRIMIR ENVIAR PUBLICIDAD PUBLICIDAD NOTICIAS RECOMENDADAS 7K Borbones en Euskal Herria GARA La BBK de Sagredo se aleja de la Obra Social y flirtea con el capital GARA Un intercambio de territorios que no depende de los kosovares BILBOTARRA Adurizen azken gola Athleticentzat, Euskal Herritik mundura ZUMBA Zumba, etxetik denontzako (Azken saioa) ELENE CARRETO - FOKU Konfinamenduaren erronketako bat da geure buruak eta gorputzak zaintzea. Bide horretan, NAIZek zumba saioak eskainiko ditu egunero, astelehenetik ostiralera, Elene Carreto dantzari durangarraren eskutik. UMEAK KALEAN: JOLASAK ETA AHOLKUAK Haurrekin jolasteko proposamenak (V) JOSU OIAGA - FOKU Haurrekin kalean jolasteko proposamenak dakartza astelehenetik ostiralera NAIZek argitaratuko dituen ‘Umeak kalean’ bideo sortak. SUKALDARITZA Haurrekin sukaldean: bizkotxoa EIDER ALTXU / FOKU FOKUk ekoitzita eta Eider Altxuren eskutik, haurrekin jaki zaporetsu, osasungarri eta errazak prestatzeko bost saio eskainiko ditugu NAIZ.EUS-en, 12.30ean. [Saio guztiak] GURE BALIABIDEAK Pausa garaia da - Es tiempo de pausa NAIZ KONPROMISOA, ERANTZUKIZUNA, ZORROZTASUNA EUSKAL HERRIA Patxi Ruizek 14. eguna bete du gose greban eta Murtziako espetxeko erizaindegian jarraitzen du Amanecer en fase 2 tras el primer día sin muertes y con la alarma en cuenta atrás Urkullu respalda la reforma laboral a los seis meses de pedir derogarla Matemática para predecir la evolución de la covid-19 MUNDO Aste osoko kutsatu kopururik baxuena erregistratu du Italiak, 531 kasu berrirekin Continúa bajando el número de enfermos de covid-19 en cuidados intensivos en el Estado francés El infectólogo jefe del Hospital Vall d'Hebron asevera que el coronavirus «está en su fase final» El Gobierno de Japón decide levantar la alerta en todo el país ECONOMÍA Dos jefes de servicio más tendrán que declarar como investigados en el caso de la OPE de Osakidetza Las cooperativas vascas confían en mantener el empleo pese al covid-19 y reclaman ayudas específicas ELA alcanza un acuerdo en Lidl al margen de LAB y desconvoca los dos día de huelga previstos Debate abierto en el colectivo de pensionistas tras anunciarse reinicio movilizador este lunes CULTURA Los espacios culturales del Gobierno navarro comienzan este lunes su desescalada ‘Lili’, Sara Zozaya abeslari donostiarraren single berria Zirkuko artisten lana bultzatzeko Europako proiektu batean parte hartzen ari da Bilboko Udala Issa López y Natalie Erika James, dos cineastas unidas por el terror DEPORTES Carlsen y su ayudante Dubov se clasifican para semifinales El clásico de la Bundesliga Dortmund- Bayern regresa este martes a puerta cerrada Un derbi sevillano para reanudar la Liga el 11 de junio Un aniversario inimaginable, el Eibar celebra seis años en Primera OPINIÓN EDITORIAL ARTÍCULOS ZUGAZART AL DIRECTOR BLOGS NAIZ+ FACEBOOK TWITTER BLOGS NAIZ+ RADIO EN DIRECTO AGENDA ENVIAR EVENTO CULTURA MÚSICA NIÑOS OCIO TABLÓN ESPECIALES M26 ELECCIONES A28 ELECCIONES FÚTBOL GIRO BALONCESTO MOTOR INFO EUSKAL HERRIA MUNDO ECONOMÍA DEPORTES CULTURA IMÁGENES VIDEOS AUDIOS EL TIEMPO REGISTRO SUSCRIPCIÓN CONTACTO PUBLICIDAD CONTACTO QUIÉNES SOMOS FAQ PUBLICIDAD AVISO LEGAL RSS Actualizado: 09.17 13° Gasteiz INFO OPINIÓN NAIZ+ AGENDA SUSCRIPCIÓN TIENDA Donostian aurkeztu da Pako Aristik idatziko liburuaren berrargitalpena. (Juan Carlos RUIZ I FOKU)
Transcript of 13° - erein.eus
¿Eres nuevo? Regístrate ENTRAR RSS EU ES FR ENGARA IRRATIA BILBOTARRA IRUINDARRA 7K GAUR8 MEDIABASK KAZETA 11 TB
EL TIEMPO BLOGS ESQUELAS
CULTURA
Pako Aristiren ‘Euskal kantagintzaberria’ berrargitaratu du EreinekDuela 35 urte argitaratu zen ‘Euskal kantagintza berria (1961-1985)’ liburua eta, agortuta denbora luzez egon ondoren,edizio berria atera du Erein argitaletxeak. Garai bateko euskalkantugintzaren mamia jaso zuen Pako Aristik hainbatmusikariri egindako elkarrizketa intimoen bidez; hala nola,Xabier Lete, Mikel Laboa, Hertzainak, Imanol, Itoitz etaIzukaitzi. Jaso zuen edukiagatik, liburua erreferentea da.
OIHANE LARRETXEA DONOSTIA 21/05/2020| |
Gaztea zen, 21 urte baino ez zituen, eta bizitza musikaren bidezirensten zuen enkargua bere eskuetara ailegatu zenean. 1984. urteazen eta Pako Aristi Leioan zebilen Kazetaritza ikasketak egiten. Euskalkantagintza zena jaso behar zuen liburu batean, musikarieielkarrizketa luzeak eginez, haien bidez haien sorkuntza bera ulertu etaberen bizipen eta bizitzetaz gehiago deskubritu.
‘Euskal kantagintza berria (1961-1985)’ liburua lehen aldiz argitaratuzela 35 urte igaro dira eta badira zenbait urte agortu zela. Denborahonetan guztian ordea ez dio materian erreferente izateari utzi etaErein argitaletxeak berriro kaleratu du, edizio berrituan. Edukia bertsuada, azala eguneratu zaio eta hitzaurrea egin dio Jon Eskisabelek.
Bitxikeria ugari deskubritu ditu Arisitik berak ostegun honetan Ereineneskutik egin duen aurkezpenean. Adibidez, liburuaren ideia izatezBernardo Atxagarena izan zela, eta hark eman zuela Aristiren izenaargitaletxean. «Nik ez nuen libururik idatzi ordurako, baina kazetaritzaikasten nuen eta elkarrizketa batzuk argitaratuak nituen», gogoratu du.
Musikari-sortzaile asko elkarrizketatu zituen. Eta «musikari-sortzaile»dio zeren baldintza batzuk bete behar zituzten, bere irudikoz,pertsonaiek. «Kantaria behar zuen izan, bere kantuen sortzailea etaeuskaraz kantatu behar zuen. Horiek izan nituen irizpideak». BenitoLertxundi, Errobi, Gorka Knörr, Hertzainak, Imanol, Itoitz, Izukaitz,Lourdes Iriondo, Peio eta Pantxoa, Xabier Lete, Urko, Oskorri, NikoEtxart, Mikel Laboa eta Jotakie bildu zituen, beste batzuen artean.
Generoaren inguruan hausnarketa egin du Aristik, gauzak asko aldatubaitira. «Liburu hau errepasatuta eta beste asko, ohartzen zaraprotagonistak ia gehienak gizonezkoak zirela. Egia da, musikarenaizan da gizonen mundua, taldeen kasuan ere hamarretik bederatzigizonek osatzen zituzten», tamaldu da. Zentzu horretan, ez ditu aipatugabe utzi nahi izan garai hartan berebiziko eragina eta garrantzia izanzuten lau emakume musikari: Amaia Zubiria, Lourdes Iriondo, OdileKruzeta Izukaitz taldean eta Maite Idirin.
Zenbat zigarro eta whisky
Enkarguarekin martxan jarri zenean, aitortu duenez, «berehala» ohartuzen arazo bat bazuela, «eta zen erreferentzia falta inork ez zuelakohorrelako libururik idatzi. Euskal kantagintza purian zegoen, politikaneragina zuen, sozialki oihartzuna eta euskal nortasuna indartzeko baliozuen; oso gai garrantzitsua zen eta apetitosoa, baina inork ez zuenezer idatzi liburu formatuan», tamaldu da. Eta erreferente faltahorretatik abiatuta, Aristik kontatzeko modu bat sortu zuen. «‘Rollingstone’ aldizkaria erakutsi ziguten Leioan, fakultatean, eta gogoratzennaiz hango erreportai sorta batzuekin Anagramak liburu bat aterazuela. Molde horretan aurkitu nuen bidea, liburu hau egiteko teknikanarratibo edo periodistiko hura baliatu nuen», kontatu du.
«Garai hartan puri-purian» zeuden musikariak luze eta zabalelkarrizketatu zituen beraz, nor bizi zen lekuan bertan, esentzia hobetojasotzeko. Teknikaren oinarria oso sinplea zen. Pertsonaiarenbizilekura joan, «goiz edo egun bat pasa bat konpartitu», eta bereiritziez aparte jaso «nola bizi zen, nolakoa zen, ze galtza zituensoinean, zenbat zigarro erretzen zituen edo zenbat whisky edanzituen… bizitzako zertzeladak ziren». Nortasuna zehatzeko orduandetaileei garrantzia ematea zen gakoa.
Elkarrizketak luze joan arren, gero, idazterako garaian, Aristik zatikatuegin zituen eta pertsonaika baino, nahiago izan zuen edukia gaikabildu, musikariak nahastuz. Hau da, haria ideiak, gaia eta iritziak dira.«Horrek eman zidan lan handia eta bereziki irakurlea ez aspertzekoegin nuen», adierazi du. Dioenez, mota horretako publikazioen faltaketa «erreferentzia» eza horrek «arriskatzera eraman zuen zentzuaskotan; lehen hautua aukeraketa bera, nor sartu eta nor ez».
Musikaren ahalmena ezberdina da
Ez du harridura ezkutatu geroztik halako libururik idatzi ez delako,alegia, ondorengo garai luzea hartuko lukeen izenbururik. «Egon diraliburuak, baina sektorialak izan direla iruditzen zait. Oso garailaburrekoak egin dira, edo taldekakoak, partzialak, eta pixka batzapuztuta gelditu naiz», onartu du.
Garaiak aldatu dira, baita ere musikaren indarra eta uzten duenhondarraz ari bagara. «Euskal kantagintza garai hartan euskalidentitate bat osatzera zetorren arte bat bezala ikusten nuen, ez daahaztu behar frankismoaren garaian sekulako debekua, zapalkuntza,zentsura sufritu genituela. Kantari hauek irudia eman zioten EuskalHerriko mapari, kantagintzak beti agertu izan ditu herri bateko kezkak.Jendeak buruz zekizkien hemen agertzen ziren kanta asko, ikasiegiten zituzten, fotokopiatu egiten ziren kanta haiek –oroitu du–. Ustedut kantagintzak galdu duela gizartean presentzia baina baita ereeuskal nortasun edo identitatean eragina izateko ahalmena ere».
Hainbeste urte atzera begiratuz gero, idazketan 21 urteko ikasle huraerrekonozitu duela esan du. Memoria ariketa bat izan da eta ahaztutauste zituen zenbait anekdota gogoratu ditu. Beste askorentzat berriakizango dira. Eta bitxiak. Mikel Laboari Bartzelonarako trenean gertatuzitzaiona bezala, kasu. Nonbait, gitarra jotzen ari zen, kantari,ezezagun bat gerturatu zitzaionean. Honek, gabardinaren azpitik aterazuen azalean ikurriña zuen Mixel Labegerieren disko bat eta luzatuegin zion. Hartzeko eta entzuteko. «Tori, euskaraz kantatu behar duzu,hemen dituzu euskaraz kantu berriak», esan omen zion. Laboak berakkontatu zion Aristiri pasadizoa… eta bai, Bartzelonako pisuraailegatzean entzuten jarri zela. «Horrek aldatu zuen joera. Aurretik ere[Laboak] izango zuen euskaraz kantatzeko asmoa, baina erreferentebatzuk behar dira, eta aurkitu zuen ezezagun hark eman ziondiskoan».
IMPRIMIR
ENVIAR
PUBLICIDAD
PUBLICIDAD
NOTICIAS RECOMENDADAS
7K
Borbones en EuskalHerria
GARA
La BBK de Sagredo sealeja de la Obra Socialy flirtea con el capital
GARA
Un intercambio deterritorios que nodepende de loskosovares
BILBOTARRA
Adurizen azken golaAthleticentzat, EuskalHerritik mundura
ZUMBA
Zumba, etxetik denontzako(Azken saioa)
ELENE CARRETO - FOKU
Konfinamenduaren erronketako bat da geure buruaketa gorputzak zaintzea. Bide horretan, NAIZek zumbasaioak eskainiko ditu egunero, astelehenetikostiralera, Elene Carreto dantzari durangarrareneskutik.
UMEAK KALEAN: JOLASAK ETA AHOLKUAK
Haurrekin jolastekoproposamenak (V)
JOSU OIAGA - FOKU
Haurrekin kalean jolasteko proposamenak dakartzaastelehenetik ostiralera NAIZek argitaratuko dituen‘Umeak kalean’ bideo sortak.
SUKALDARITZA
Haurrekin sukaldean:bizkotxoa
EIDER ALTXU / FOKU
FOKUk ekoitzita eta Eider Altxuren eskutik, haurrekinjaki zaporetsu, osasungarri eta errazak prestatzekobost saio eskainiko ditugu NAIZ.EUS-en, 12.30ean.
[Saio guztiak]
GURE BALIABIDEAK
Pausa garaia da - Es tiempode pausa
NAIZ
KONPROMISOA, ERANTZUKIZUNA,ZORROZTASUNA
EUSKAL HERRIA
Patxi Ruizek 14.eguna bete du gosegreban eta Murtziakoespetxekoerizaindegianjarraitzen du
Amanecer en fase 2tras el primer día sinmuertes y con laalarma en cuenta atrás
Urkullu respalda lareforma laboral a losseis meses de pedirderogarla
Matemática parapredecir la evoluciónde la covid-19
MUNDO
Aste osoko kutsatukopururik baxuenaerregistratu du Italiak,531 kasu berrirekin
Continúa bajandoel número de enfermosde covid-19 encuidados intensivos enel Estado francés
El infectólogo jefedel Hospital Valld'Hebron asevera queel coronavirus «está ensu fase final»
El Gobierno deJapón decide levantarla alerta en todo elpaís
ECONOMÍA
Dos jefes deservicio más tendránque declarar comoinvestigados en el casode la OPE deOsakidetza
Las cooperativasvascas confían enmantener el empleopese al covid-19 yreclaman ayudasespecíficas
ELA alcanza unacuerdo en Lidl almargen de LAB ydesconvoca los dos díade huelga previstos
Debate abierto enel colectivo depensionistas trasanunciarse reiniciomovilizador este lunes
CULTURA
Los espaciosculturales delGobierno navarrocomienzan este lunessu desescalada
‘Lili’, Sara Zozayaabeslari donostiarrarensingle berria
Zirkuko artistenlana bultzatzekoEuropako proiektubatean parte hartzenari da Bilboko Udala
Issa López yNatalie Erika James,dos cineastas unidaspor el terror
DEPORTES
Carlsen y suayudante Dubov seclasifican parasemifinales
El clásico de laBundesliga Dortmund-Bayern regresa estemartes a puertacerrada
Un derbi sevillanopara reanudar la Ligael 11 de junio
Un aniversarioinimaginable, el Eibarcelebra seis años enPrimera
OPINIÓN
EDITORIAL
ARTÍCULOS
ZUGAZART
AL DIRECTOR
BLOGS
NAIZ+
BLOGS NAIZ+
RADIO EN DIRECTO
AGENDA
ENVIAR EVENTO
CULTURA
MÚSICA
NIÑOS
OCIO
TABLÓN
ESPECIALES
M26 ELECCIONES
A28 ELECCIONES
FÚTBOL
GIRO
BALONCESTO
MOTOR
INFO
EUSKAL HERRIA
MUNDO
ECONOMÍA
DEPORTES
CULTURA
IMÁGENES
VIDEOS
AUDIOS
EL TIEMPO
REGISTRO
SUSCRIPCIÓN
CONTACTO
PUBLICIDAD
CONTACTO QUIÉNES SOMOS FAQ PUBLICIDAD AVISO LEGAL RSS
Actualizado: 09.17 13° Gasteiz
INFO OPINIÓN NAIZ+ AGENDA SUSCRIPCIÓN TIENDA
Donostian aurkeztu da Pako Aristik idatziko liburuaren berrargitalpena. (Juan Carlos RUIZ IFOKU)
