URREZKOPIRAGUISTAK

Itxas-Gaineko bost kirolarik hartu dute parte Munduko

Maratoi Txapelketan

BALEIKE158. ZENBAKIA. DOHAINIK2007ko IRAILA

www.baleike.com

ZU

MA

IAK

O H

ILA

BE

TEK

AR

IA

K A R I D A D E K O B E N T A R E N A G U R R A

ZUMAIA 3 logelako etxebizitza, egon-gela, sukaldea eta komuna.

Eguzkitsua. 330.556 e -55.000.000 pta.

ZUMAIA

Itsasotik gertu. 3 logela, egon-

gela, sukaldea eta komuna. Erdi

eraberritua. Garajearekin.

ZUMAIA Adi gazteak!! 2 logela, su-

kaldea, komuna eta egongela dituen atikoa.

156.263 e - 26.000.000 pta.

ZUMAIA

40 eta 60 m2tako loftak

13.000.000 pta.19.000.000 pta.

AZPEITIAErdi eraberritutako pisua. 6

logela, 2 komun. Inbertsiorako

aukera paregabea.

AZKOITIA Etxebizitza. 2 logela, egon-

gela, sukaldea, komuna eta trastelekua. Altzariekin.

Igogailuarekin156.263 e - 26.000.000 pta.

DONOSTIA- HIRIGUNEAN

Eraberritutako etxebizitzak.

Sartzeko prest. Informa zaitez.

VERA DE BIDASOA Eraikitzen ari diren apartamen-tuak. 1 eta 2 logelakoak. Garaje

itxiarekin.

192.324 e - 32.000.000 pta.

BASERRIAK. AUKERA HANDIA.

Bergaran, Ibarran, Azpeitian, Bidegoian, Elosuan, Aian, Errezilen,

Tolosan, Alkizan… INFORMATU!!

TXALETAK

Mutrikun, Aizarnan, Zumaian, Aian, Aizarnazabal, Azpeitian, Zi-

zurkilen, Lasarten, Orion, Iraetan, Donostian…

INFORMATU!!

Erosi, berritu, biziberritu, eta eraiki egiten ditugu etxebizitzak, eraikinak, baserriak, txaletak, lursailak, merkataritzako lokalak... Prezio onak, eta aurrekontuak konpromisorik gabe.

tel.: 685 781 613 - 666 111 999 inmozumaia@yahoo.es www.inmozumaia.com

PATXITA ETXEZARRETA, 4 BEHEA - ZUMAIA

ZUMAIA - Amaiako plaza 96 etxebizitza, 2, 3, 4 eta 5

logelakoak. Kalitate handiko ma-terialekin eginak. Ezin hobeak.

Informazio gehiago: 666 111 999

AIA

NEKAZALTurISMOAK.

Informazioa: 630 335 561

LARRAUL

Txalet paregabea.

Estreinatzeko.

IRURALaster eraikitzeko 60 etxebizitza. Leku ezin hobean eta kalitatezko materialak. Egongela handia, 3 logela, sukaldea eta bi komun. Ter-

raza txikia (13m2-koa). Trasteleku eta garajea.

LEGAZPI

Eraikitzen dauden famili bakarreko 5 txalet. Partxela politean.

Material onak. 91.500.000 pta.

AZPEITIA

Eraikitzen dauden luxuzko apartamentuak. Logela 1 eta bikoak.

Leku onean. Prezio onak.

ZARAUZTIK 10 MINUTURA.Lau solairuko azken txaleta. Egongela handia, 4 logela, komuna, 3

terraza, bi lorategi eta garaje bikoitza. Txokoarekin. Kapritxo hutsa.

77.000.000 pta.

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A �

BALEIKE158A

ZA

LA g

. zab

alet

a

hErrI ALDIZKArIAJuan Belmonte, 29 beheatel.: 943 86 15 45e-maila: aldizkaria@baleike.com

ArgitaratzaileaBaleike Kultur Elkarteae-maila: elkartea@baleike.com

Administrazio batzordea: Xabier Azkue, Gurenda Serrano

Koordinatzailea: Juan Luis romatet, Gorka Zabaleta; Kazetariak: Itsaso Ibarra, Maitane urbieta, Itziar Garate, Izaskun urbieta, Maitane Agirre, Iure Alzibar, Abelin Linazisoro, haize Galarraga, Mikel Olasagasti, Joseba Alkorta

Kolaboratzaileak: Xebas Leiza, Miriam romatet, Dani Carballo, unai Gijarro, Joanito Dorronsoro, Eneko Dorronsoro, Xabier Aranguren, Xabier Aizpurua, Ibon Aizpurua, Jon Maia, Natur Taldea, Ander hormazuri, Aitor Manterola

Diseinua eta maketazioa: roberto Gutierrez

Hizkuntz zuzenketa: Imanol Azkue

Publizitateatel. 943 86 15 45gurenda@baleike.com

InprimategiaAntza Inprimategia(Lasarte-Oria)Tirada1.000 aleLege gordailua: SS-405/94ISSN: 1136-8594

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

4baleike+

Bakoitzari bereaITXAS-GAIN MUNDUKO TXAPELKETAN

16baleike+

Karidadeko BentarenagurraSEI URTEKO IBILBIDEAREN ISTORIOA

27txokorik txokoPAROLETIK GETARIA ALDERA

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

BAKOITZARI BEREA

BALE

IKE+

TESTUA ETA ARGAZKIAK: GORKA ZABALETA

Oier Aizpuruak urrea lortu du Hungarian jokatutako Munduko Txapelketetan. Lauga-rrena du maratoian, eta jadanik kirolaririk handienen artean ageri da bere izena. Baina ez da Itxas-Gaineko piraguista bakarra izan Mundialean. Gyorren izan dira Xabier Osa, Vicente Royo, Maialen Velarde eta Nere Lizeaga. Batzuek lortu dute amestutakoa, beste batzuek ez dute zorterik izan, baina denek dute kontatzea merezi duen istorioa.

� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A �

� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

BALE

IKE+

Xabier Osa

Emaitza guztien gainetik

Helmuga zeharkatu eta astiro-astiro hurbildu zara gurega-na. Erromako enperadoreek zirkuan nola, halaxe egin duzu behatz lodiarekin beherantz, eta bi hitzekin lagundu kei-nua: “Buia bat”. Aldamenekoak segituan ulertu du mezua-ren esanahia: “Buia bat gaizki pasa dik eta deskalifikatzeko arriskua ziok”. Gogorra behar du izan egoerak. Gogorra, urte osoan atsedenik gabe egurtu behar izan duzulako gorputza gero bere onena eman dezan; gogorra, emaz-teari eta alabari ordu asko kendu behar izan dizkiezulako; gogorra, eguna iritsita, onena zarela erakutsi arren, bi aldiz izan zarelako bigarren. Eta honek azalpena behar du: au-rrena, behar baino lehenago egin duzuelako helmugara-tzeko esprinta Medrano espainiarrak eta biok, azken zia-boga ahaztuta; eta gero, hanka sartzeaz jabetuta, segundo batzuk lehenago etsita zihoan ingeles berpiztuaren atzetik sartu zarelako helmugan, aldamenekoak behin eta berriro “Harrapatuko dik, harrapatuko dik” erregutzen zuen arren. Gogorra, bigarren izanda ere, lehen ziabogan gainditu ez duzun buia hura duzulako buruan, badakizulako epailea bertan zela eta normalena deskalifikazioa dela. Gogorra

behar du, bai, hainbeste meritu egin ondoren esku hutsik gelditzea.

Zuk, ordea, ez duzu irribarrea galdu. Ez duzu piragua pikutara bidali uretatik atera bezain pronto. Ez dizugu mal-diziorik entzun. Etxera deitu eta alaba Iratiri agindu diozu baietz, erreklamatuko duzula, hura lasaitzearren. Eta gero azalpenak eman dizkiguzu. Aurrena buian gertatutakoaz. “Ziabogara talde bat iritsi gara eta ez dut pasatzeko tarterik izan. Buia jo dut piraguarekin, baina zoritxarrez barrualde-tik pasa dut kanpoaldetik beharrean. Saiatu naiz atzera egi-ten, baina ezin nuen eta ikusi dut besteak bazihoazela eta aurrera egitea erabaki dut”. Gero, helmugaratze ustelaz. “Nik banekien azken ziaboga falta zela helmugara iritsi bai-no lehen, baina Medrano ikusi dut bazihoala helmugarantz eta zalantza sortu zait: azken orduan aldatu egin ote dute ibilbidea? Baina oraingoan, behintzat, antolatzaileek zuten arrazoi”. Azkenik, helmugaratzeaz. “Pentsatu dut harrapa-tuko nuela. Beste 20 metro eta hortxe nuen”. “Beste maratoi bat behar zenuen zuk”, esan du aldamenekoak. “Oraintxe egingo nuke”, erantzun diozu. Denok sinetsi dugu.

Noiz: irailaren 5ean, goizeko 8:30ean. Proba: K1 beteranoak. Emaitza: deskalifikatuta, bigarren amaitu ondoren.

Xabier Osa, K1eko proba amaitu ondoren. Irrifarra

ez zuen galdu.

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A �

Xabier Osa eta Vicente Royo

Kirolari eredugarria

Edozein egoerak, baita txarrenak ere, okerrera egin dezake-ela dio Murphy delako batek. Atzoko garratza gaur goxatu nahiko zuen Xabierrek, zurekin parte hartzeak ilusio handia egiten baitzion. Ilusioa zuen, egunez egun ikusi zaituelako lanean, amore eman gabe, zure gorputza behartuz muga-raino. Ilusioa egiten zion, urtea luzea izan arren ez duzulako etsi, erronkak eskatzen zuen mailako lana egin duzulako; inoiz nabarmendu gabeko piraguista izan arren, bakarrik onenek jarrai dezaketen prestaketa burutu duzulako. Horre-gatik, ilusio handia zuelako, izan da kolpea hain gogorra. Atzo lasai zegoen; gaur triste ikusi dugu. Ez baita bidezkoa gertatu zaizuna: aukera bakarra Munduko Txapelketan par-te hartzeko eta goizean goizetik dena oker. Aurrena, epaile batek parte hartzaileen zerrendan ez zarela ageri eta ezin duzula parte hartu. Akreditazioa erakutsi arren, ezetz. Nor-baitek Manuel Royo bat aurkitu duen arte. Manuel ez, Vicen-te zarela. Gero, irten bezain pronto ia irauli zaizue piragua, ingeles batzuk bidean jarri zaizkizuelako. Hori ere gainditu duzue. Hasi zarete zuen martxa hartzen, jarri zarete, aurre-koak begi bistan izateraino. Baina Murphyren patua kontra

zenuten gaur. Garraiatze eremua labainkorra zegoela denok ikusi dugu. Komentatu ere bai, bat baino gehiago eroriko dela. Baina zuei tokatu behar… Bizkor jaiki zara, ondo amai-tu duzue garraiatzea, baina piraguaren lemak ezetz esan du. Konpontzen saiatu zarete, baina alferrik. Akabo. Bukatu da. Ez duzu hitzik esan, ez duzu amorruzko keinurik egin. Pi-ragua hartu eta atzealdera joan zarete, zuen aldagelara. Zu isilik, burumakur. Xabierren aurpegia ez da atzokoa. Gaur minduta dago, izorratuta. Ez du etsi nahi. “Gatxi, beste lema bat lortu behar diagu!”. Zuk ezetz, uzteko, dena bukatu dela, ez duela merezi. “Baietz, beste lema bat lortu, jarri eta behintzat bukatu egingo diagu!”. Ikusi du, ordea, abailduta zaudela. “Goazen arropak aldatzera, hoztu baino lehen”. Gero, eskerrak eman dizkizu elkarrekin egindako urteagatik. Hotza sentitzen hasi zara, barrutik azalera datorkizu ikara. “Goazen kafe bat hartzera. Honek ez du atzera bueltarik”. Lagunen mezuak jaso dituzu sakelako telefonoan. Denak animozkoan. Batean, mezu hau: “Emaitza ez da beti garran-tzitsuena, hara iristeko egindako bidea baizik”. Kirolaria ez duela palmaresak bakarrik neurtzen.

Noiz: irailaren 6an, goizeko 8:30ean. Proba: K2 beteranoak. Emaitza: amaitu gabe, garraiatzean erori ondoren.

BALE

IKE+

� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

BALE

IKE+

BALE

IKE+

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A �

Maialen Velarde eta Nere Lizeaga

Gazte lehiakorrak

Denboraldi biribila osatu duzue. Mundialerako txartela ez dizue inork oparitu, eta Gyorrekoa sari bikaina izan da elkarlanari amaiera jartzeko. Zuen azken estropada izan baita elkarrekin –Maialen senior mailakoa izango da hu-rrengo urtean–. Orduak eta orduak egin dituzue elkarrekin, bata bestearen itzala bihurtzeraino. Beharrezkoa piraguan erabateko koordinazioa lortzeko, baina nekagarria ere bada, azkenean, bestearen kezkak, apetak eta une txarrak elkarrekin sufritu behar baitira, eta hori ez da erraza iza-ten, are gutxiago 17-18 urterekin. Baina erronka gainditu duzue. “Niri amaitu zait pagotxa”, esan zenigun, Maialen, Gyorrera etorri aurretik. Badakizulako seniorretara pasa berriak aukera gutxi dituela nabarmentzeko, eta, unibertsi-tateak izango duelako lehentasuna. “Piraguak estresa ere eragin digu aurten; hurrengo urtetik aurrera, berriz, estresa kentzeko erremedioa izango da. Piraguan segituko dut, baina beste modu batera, lasaiago”.

Nere, zuk ere planak aldatu beharko dituzu. Atzetik ez dator oraingoz Maialenen hutsunean bete dezakeenik,

eta K1ean moldatu beharko zara. Baina biek ez duzue inoiz ahaztuko Hungariako Munduko Txapelketan hartu duzuela parte, zazpigarren izan zaretela, estropadan au-rpegia eman duzuela, besoa ere bai Nerek –min hartuta egin du ia estropada osoa–, eta atzean utzi dituzuela Va-lladolidekoak, zuen betiko aurkariak. “Atzean, bai, baina zenbatera?”, “Oso atzean”. “Baina zenbatera?”, galdetu duzue berriro. Lehiatzeko grinarik ez zaizue falta, behin-tzat. Ez duzue inoiz ahaztuko, Espainiako selekzioaren txandala jantzi beharra oso gustukoa ez duzuen arren. Baina okerrago izan zitekeen, inaugurazio ekitaldian Es-painiako bandera eramatea egokitu izan balitzaizue… Susmoa bazenuten,eta bandera eramateko amorratzen zeuden taldekide batzuekin egina zenuten tratua, bada-ezpada.

Ez duzue inoiz ahaztuko, zuen gurasoak eta anaiak ere Gyorren izan dituzuelako, animatzen. Ez duzue inoiz ahaz-tuko, azken finean, horrelako esperientziak bakarrak izaten direlako bizitzan.

Noiz: irailaren 9an, goizeko 8:30ean. Proba: K2 jubenilak. Emaitza: zazpigarren postua

Nere Lizeaga eta Maia-len Velarde Gyorren

entrenatzen, irla ingura-tzen zuen zatian.

BALE

IKE+

BALE

IKE+

10 B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

PUBLIZITATEA

Oier Aizpurua eta Manuel Busto estropada buruko taldean.

Itxas-Gainen seigarren ordezkaria izan behar zuen

Gyorren,baina azken orduan Espainiako selekziotik kanpo uztea

erabaki zuen hautatzaileak. Denboraldi osoan erakutsi du Mun-

duko Txapelketan parte-hartzea merezi zuela, emaitza onenak

berak lortu dituelako, baina azken bi probetan ez zuen zorterik

izan, eta hori nahikoa izan zen hautatzaileak kanpoan uzteko.

Hegazkineko txartela eta hotela hartuta zituenez, Gyorren izan

da bera ere, gurasoekin. Larunbat goizean izan zen berari

zegokion proba. Ez omen zuen ezer berezirik sentitu, ahaztuta

duela gertatutakoa. Azken egunean, Oierrek urrezko domina

irabazi ondoren, mundialean aritutakoen argazkia atera genuen.

Bostek nahi zuten Josu argazkian.

Josu Ansola ere Gyorren

BALE

IKE+

12 B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

Oier Aizpurua

Bakarra munduan

Indurainek ere hala esaten zuen denboraldi amaieran, urte-tik urtera nekezagoa egiten zitzaiola Tourrerako prestatzeko egin beharreko lana. Zuri berdin gertatzen zaizu: Maratoiko Munduko Txapelketa laugarrenez irabazi duzu Manuel Bustorekin, eta zakua gero eta astunagoa ari zaizue egi-ten. Urtero irabazten duzuenez, beti hurrengoan gainditu beharreko aurkariak zaretelako; sari itzela da zuei irabaz-tea eta denek zaituztete begi puntuan: akats txikiena ere ez dizuete barkatzen. Eta urteekin batera, garaipen gosea baretuz doa. Eta gorputza ere hasi da kexatzen. “Duela hi-labete batzuk, Asturiasera gindoazela Josu eta biok –Josu Ansola-–, Astillero pare horretan auto batek sekulako kolpea eman zigun atzetik. Momentuan ez genuen ezer igarri, ezta hurrengo egunetan ere. Gero, Europako Txapelketan besoa txindurritzen hasi zitzaidan, indarrik gabe gelditu zitzaidan. Zerbikaletako bi orno hartuta nituela ikusi genuen ondoren. Hura konponduta zegoelakoan nengoen, baina gaur berriro gertatu zait. Ez hainbeste, baina berriro indarrik gabe geldi-tu naiz. Begiratu beharko dugu zer gertatzen zaidan”.

Ezkerreko besoan arazoak, eta piraguan deseroso. Estro-

pada “desastre hutsa” izan omen da. “Hasieratik oso gaizki atera gara. Oreka galduta gabiltza azkenaldian. Kaderak ere aztertu dizkigute bioi, arazoa non egon daitekeen jakiteko, baina ez dakigu zer gertatzen zaigun. Gaur, gainera, atzean gelditu gara irteeran, eta Busto ez dago egoera horretara ohituta. Bera aurrean moldatzen da ondo, aurkariak nahi be-zala kontrolatzen ditu, berak agintzen du estropadan. Baina atzean gelditu garenean larritu egin da. Arraunkera ere alda-tu egin du. Erritmoa igo du, arraunkada motzagoak eginez. Lasaitzeko esan diot nik, eta arraunkera luzatzera behartu dut. Horrela lortu dugu aurreko taldearekin bat egitea. Baina neuk ere dena galduta ikusi dut une batez”. Hortik aurrera, estropada erabat aldatu da. Zuekin batera ziren beste lau piraguak –espainiarrak, Hungariako bi eta Hegoafrikakoa bestea– ez dizuete atseden hartzen utzi, eta, hori ikusita, erasoa jotzea erabaki duzue. Eta hor hautsi da estropada. Alonso eta Guerrero espainiarrak baino ez dira izan zuen erritmoari eusteko gauza. Azken itzulian, ziaboga eman aurretik jo diezue azken erasoa. “Lemarekin arazoak izan ditugu, eta ziaboga guztietan galdu dugu denbora. Ibaia-

Noiz: irailaren 9an, 11:25ean. Proba: K2 seniorrak. Emaitza: munduko txapeldun, laugarrenez erreskadan.

Irteeran atzean gelditu zirela eta,

lehen itzulian urak hartutako basotik

sartu ziren Oier eta Busto, zerbait aurre-

ratuko zutelakoan.

BALE

IKE+

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 1�

Oier Aizpurua

BALE

IKE+

ren korrontearen eta haizearen kontra bagenekien errazago utziko genituela atzean azken txanpan baino, eta horregatik jo dugu ziabogaren aurretik. Ondo atera zaigu. Ziabogatik aurrenak atera gara, eta handik helmugara kontrolpean izan ditugu”.

Atera zarete uretatik. Pozik bai, noski, baina keinurik egin gabe. Gazte bat etorri zaizu, papera eta boligrafoa eskuan. Ea Oier Aizpurua zaren. Baietz. Ez, ez du autografo bat nahi. Dopin kontroleraino laguntzeko agindua du. Aldatzen uzteko eskatu diozu, eta berak baietz. Bidean zorionak eta

bostekoak, batzuk benetakoak, beste batzuk konpromisoz jasotakoak. Joan zara kontrolera, baina pixagurarik ez. Po-diumera joan behar eta gerorako utzi dituzu komuneko la-nak. Solasean aritu zara Salga hungariarrarekin. Zenbat urte dituzun galdetu dizu. “30 egingo ditut azaroan”, erantzun diozu. Zuk erretiroa hartzeko desiratzen egongo da. Eta hori da, hain zuzen ere, orain buruan dugun galdera. “Eta dato-rren urtean zer?”. Oraingoz ez duzu erantzunik; behintzat, ez duzu jakinarazi nahi. Orain oporrak dituzu buruan, eta ezke-rreko besoko arazo hori. Eta gero, otsailean, haurra jaioko da, eta horrek domina guztiak baino gehiago balio du. In-durainek bost Tour irabazi zituen; zuk jadanik bost Munduko Txapelketa irabazi dituzu: bat 200 metroan, lau maratoian. Bakarra munduan. Hark errepidean eman zuen amore; zuri gauza bat baino ez dizugu eskatuko: zure nahia bete dadila. Zumaiako kale bati zure izena jartzeko astia egongo da gero ere. Zeuk esaten diozu Bustori: “Herriko seme egin zaituzte, herriko giltzak eman, entrenatzera joaten zaren kiroldegiak zure izena darama. Ez al zara akabatuta sentitzen?”. Zuk oraindik ez duzu halakorik. Merituak egiten segi behar…

Azken ziabogaren aurretik jo zuten erasoa

Bustok eta Oierrek -argazkian-. Hor eraba-

ki zen garaipena.

“Atzean gelditu gara irteeran, eta Busto ez dago egoera horretara ohituta; neuk ere dena galduta ikusi dut”

Oier Aizpurua Istvan Salga hungariarrarekin hitz egiten, dominak jaso baino lehen.

1� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

BALE

IKE+ Maila handiko munduko txapelketak aurreikusten ziren,

Hungarian oso kirol estimatua baita piraguismoa. Milaka lagun

espero zituzten antolatzaileek Gyorren, kirolaren festa, baina

kontrolatu ezineko egoera batek hankaz gora jarri zituen

beraien asmoak: Mossoni Duna ibaian gora, Austriako lurretan

dagoen urtegi bat bete-beteta zegoela eta, ura askatu behar

izan zuten. Horren ondorioz, ostegunetik igandera bost bat

metro egin zuen gora uraren mailak. Beteranoen probei ez

zien eragin –asteazkenean eta ostegunean izan ziren–, baina

senior eta jubenil mailakoei bai. Ibaiaren iparreko aldean

jarritako harmailak, garraiatze eremua, taldeentzako biltegiak,

aldalekuak eta abar hartu zituen urak egun batetik beste-

ra. Hilabeteetako lana alferrik galduta. Korrika eta presaka,

ibaiaren bestaldean muntatu behar izan zuten premiazkoena

astebururako. Baina ibaiak ez zuen atsedenik hartu. Mailak

gora egin zuen, etenik gabe, eta Oierren proba amaitzerako

urak hartuta zituen berriro inguruak.

Uholdeak, gainera, eragin handia izan zuen emaitzetan,

ibilbidearen ezaugarriak erabat aldatu ziren eta. Hasteko,

ibaia erabat itxuraldatu zen. Osteguna arte, ez zuen ur

askorik, eta horrek askoz gogorrago egiten du ibilbidea.

Gainera, amarruak egiteko joko gehiago ematen du. Horrez

gain, ibilbidearen zati oso bat, uharte bat inguratzen zuena,

kendu egin behar izan zuten. Zati hori zen, hain zuzen ere,

estuena eta zailtasun gehien zuena. Eta hori guztia gutxi ez

bada, garraiatzea –porteoa– ere kendu egin behar izan zuten,

ez baitzegoen lekurik. Joko handia eskaintzen zuen ibilbidea

ezerezean gelditu zen. Eta piraguistak egoera berrira egokitu

behar. Batzuk pozik zeuden, zailtasunak kenduta aukera ge-

hiago zituztelako. Beste batzuk amorratzen, estrategia guztia

zapuztu zitzaielako. Hungariako selekzioak, esate baterako,

sei aste zeramatzan Gyorren bilduta, Mossoni Duna ibaiaren

ertzean dagoen egoitza batean, goiz eta arratsalde entrenatu

eta ibaiaren ezaugarria guztiak buruz ikasteko.

Uholdeak antolatzaileen asmoak zapuztu ditu

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 1�

Baleike.com-en Gyorretik egindako segimendua

Ezkerreko argazkian ikusten da urak nola hartu zuen txapelketarako prestatutako eremua. Ibaiaren bestaldean ikusten diren eraikinetara eraman behar izan zuten azpiegitura guztia. Iganderako, baina, haraino iritsi zen ura-ren maila –eskuinean, goiko argazkia– Ostegunean, urtegiko ateak zabaldu baino lehen, nahikoa ur gutxi zuen Mossoni Duna ibaiak –eskuinean, erdiko argazkian–. Eskuinean behean, ostiral goizean hartutako irudia. Uraren maila igotzen hasita zegoen. Garraiatze eremuaren erdia estalita zegoen jadanik, eta inguru guztia erabat lokaztuta.

Aurten nazioarteko txapelketetan izan diren sei pi-raguistei harrera egingo zaie Olarro Egunean, batelen estropadaren ondoren. Batetik, Gyorren izandako Oier Aizpurua, Xabier Osa, Vicente Royo, Maialen Velarde eta Nere Lizeaga, eta, bestetik, pistako Munduko eta Europako Txapelketetan parte hartu duen Iñigo Peña izango dira protagonistak.

Piraguistei harrera, Olarro Egunean

Baleike.com-en egunez egun jarraitu ahal izan da Itxas-Gaineko piraguistek egindako lana. Kronikak, elkarrizketak, argazkiak eta bideo irudiak eskaini di-tugu webgunean, Baleikek orain arte egindako ahale-ginik handienean. Material guztia webgunean dago, interesa duenarentzat.

1� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

BALE

IKE+

AITOR MANTEROLA

ORKESTINAREN AZKEN BERBENATESTUA: jUAN LUIS ROMATET

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 1�

ARGAZKIA: PEIO ROMATET

jaitsi da teloia. Orkestinak azken dantzaldia eman du. Ez da titiriteroen kalejira gehia-go izango. Ez denbora luze batean, behintzat. Instrumentuak eta tramankuluak jaso eta Bentara itzuli dira musikariak. Atzean sei urte, berrehun kontzertu, hiru disko eta milaka irribarre uzten dituzte. Onenean doaz. Beraien kanta batean dioten bezala, c’est la vie, horrela da bizitza.

1� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

Itzurungo kontzertua eman aurretik elkartu gara. Ubillosko entsegu gelan korroan jarrita, denboran atzera egin dugu tal-dearen sei urteko historia errepasatzeko.

Krudela izanda, esan liteke ETBren magalean sortu zela taldea; izan ere, Miramongo estudioetan egin zituen lehen pausoak denbora gutxira Karidadeko Benta bihurtuko zenak. “Bertso musikatu batzuk abesteko deitu zidaten ‘Hitzetik hortzera’ saiotik”, gogoratzen du Jon Maiak. “Saioak zituen musikariekin ez nuen lanik egin nahi. Banekien Aran San-tamaria, Aitor Bayo eta Juan Luis Blanco perkusioarekin ari zirela lanean eta saio horreta-rako kolaboratzeko eskatu nien. Esperimentuak harrera ona izan zuen eta ikusi genuen ber-tsoekin eta perkusioarekin zer-bait berezia egin genezakeela”. Laukoteak lanean jarraitu zuen eta urte hartan, 2001eko udan, eman zuten lehen kontzertua. “Urte hartako Musika Jaialdirako kontzertu bat prestatzeko eskatu ziguten. Txukun aritzeko jende gehiago behar zela irudi-tu zitzaigun eta lagunak gonbidatu ge-nituen”, oroitzen du Aran Santamariak. Inazio Tolosa, Jon Manzisidor eta Imanol Manterolarekin osatu zen momentuz oraindik izenik ez zuen taldea. Pello Errota-ren bertso zahar batean ager-tzen zen leku baten izenare-kin bataiatu zuten proiektua. “Duela ehun bat urte bazen Villabona eta Zizurkil artean Karidadeko Benta izeneko toki bat. Inguruko bertsolariak hantxe elkartzen ziren, sagar-do upel artean. Pentsatu nuen hainbeste jende, hainbeste ber-tsolari inguratzen zen lekuak zerbait berezia izan behar zuela. Izena bera ere polita, originala iruditzen zitzaidan, nahiz eta taldeko beste kideei ez zitzaien asko gustatu”, dio Maiak.

Lehen kontzertua Mari kalean eman zuten 2001eko abuztu hartan. Denbora gutxira beste emanaldi bat emateko eskain-tza jaso zuten: “Zumaian tekniko lanetan ibili zenari gustatu zitzaion eta bere herrian, Idiazabalen, joko genukeen galdetu zigun. Horrela joan zen sortzen Karidadeko Benta, etorkizu-neko helburu handirik gabe”.

Proiektuaren asmoak, ordea, hasieratik enfokatuta zeuden

Imanol Manterolaren esanetan: “Bertsoen inguruan lan egin behar genuen, modu akustikoan, baina ez genuen zerbait konbentzionala egin nahi”. “Ez genuen bertso musikatuen proiektu bat sortu nahi. Hori jada eginda zegoen. Guk kan-tak eta inprobisazioa uztartu nahi genituen”, gaineratu du Aranek.

Bertsoei beste herrialde eta kulturetako musikak jartzea berritzailea zen garai hartan eta urduri ekin zioten kon-tzertuak emateari. (Maia): “Beldurra ez, baina… ez ge-nekien zer erantzun jaso zezakeen gure martzianadak”. (Manzisidor): “Gu beste musika batzuetatik gentozen.

Guretzat ere tangoak eta flamenkadak arraroak ziren”. (Maia): “Eta gure publikoarentzat ere bai. Hasiera hartan publiko bertsozalea geneukan. Leku askotan pentsatuko zuten bertsoak entzutera zetozela”. (Tolosa): “Re-mediosena lehen aldiz jo genuenean pentsatu ge-nuen bota egingo gintuzte-

la. Zamudion zen, 80 urteko sei atso besterik ez zeuden ikusle eta esaten genuen, ‘hemen akaba-

tu egingo gaituzte!!’”. (Maia): “Jendeak haluzinatu egiten zuen, baina asko gustatzen zitzaien. Gure harridurarako esan beharko. Sekula horre-lakorik ez zutela entzun zio-ten”. (Manterola): “Sorpresa hartzen zutelako zen hori, baina bukaeran beti konben-tzitzen ziren. Ondo edo gai-zki jo, erantzun ona jasotzen genuen. Onartu behar da ha-

sieran oso kontzertu txarrak ematen genituela”. (Manzisidor): “Urte guztietan mantendu dugu amateur ukitu hori. Musika-riak izango ez bagina bezala joaten ginen kontzertuak emate-ra”. (Manterola): “Hori orain arte mantendu dugu”.

2003. urtean Karidadeko Benta boskote bihurtu zen Juan Luis Blancok taldea utzi ondoren. (Tolosa): “Bere proiektua zuen buruan, Ttakunpa”. (Maia): “Hasiera-hasieran bertsoa eta perkusioa ziren, beste instrumenturik gabe, erritmo afrikar batzuekin, baina bero beste musikak sartzen joan ginen, tan-goak, txa-txa-txak…” (Tolosa): “Juan Luisek perkusioa zuen buruan eta taldea perkusioaren inguruan sortu bazen ere, bes-te gauza bat izaten amaitu zuen”.

BALE

IKE+

“jendeak haluzinatu egiten zuen. Sekula horrelakorik entzun ez zutela zioten”

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 1�

Inazio Tolosa: klarinetea, saxofoia eta tronpeta. Domentx Uzin: helikoia, biolina eta mandolina. Imanol Manterola: perku-sioa. Jon Manzisidor: gitarra eta lauda. Aran Santamaria: ahotsa eta klainetea. Jon Maia: ahotsa.

Denbora batean boskote moduan ibili ondoren, laster aur-kitu zuten mahaiaren seigarren hanka: Domentx Uzin, Sora-luzeko semea. (Tolosa): “Baxuarena egiteko tuba edo helikoi bat sartu nahian ari ginen ordurako”. (Manzisidor): “Lehen diskoan Iker Azasen bonbardinoa sartu genuen eta ikusi ge-nuen baxu elektrikoa baino hobeto egokitzen zela gure mu-sikara”. (Manterola): “Diskoetxeari esan genion nolako ins-trumentua behar genuen eta esan ziguten bazela Soraluzen egokia zirudien musikari bat. Domentx zen”. (Uzin): “Galde-tu zidaten ea helikoia eta baxua joko nukeen. Gogoratzen dut esan zidatela taldean free jazzeko klarinetista bat zegoela eta pentsatu nuen, ‘zer talde ote da?. Gero diskoa entzun nuen eta polita iruditu zitzaidan. Hasieran diskoko kantak ikasi be-har izan nituen baina pixkatera kanten moldaketak egiten hasi nintzen”.

Entseguen harriduraLehen entseguetan sorpresa bat baino gehiago izan zituela

dio: “Kantak egun batetik bestera aldatzen ziren. Ni musika klasikotik nentorren eta han kantak ez dira asko aldatzen. Zati bat aldatu daiteke edo erritmoa zertxobait azkartu edo motel-du. Beti esaten nien, ‘atzo hau ez zen horrela!’. Kantak erabat aldatzen ziren, baina nahiko erraza egin zitzaidan moldatzea”. (Manterola): “Hasieran panikoa zuen”. (Uzin): “Normala. Or-kestra batean biolina jotzetik taldea batean jotzera badago dife-rentzia!” (Maia) “Domentxen sarrerarekin finkatu zen taldea”.

Domentx taldekide finkoa bihurtu zenerako taldeak gra-batuta zuen lehen diskoa, 2003ko Karidadeko Benta. On-dorengo biak bezala, Gaztelupeko Hotsak etxean argitaratu zuen. (Maia): “Diskoetxeko jendea ezagutzen nuen eta kon-tzertu batera joateko eskatu nien, ea interesatzen zitzaien

ARG

AZ

KIA

K: jU

AN

LU

IS R

OM

ATET

BALE

IKE+

20 B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A20 B A L E I K E 2 0 0 7 U Z TA I L A

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 21

Musikazale eta euskaltzale askok muturra okertzen dute

taldearen izena entzutearekin bakarrik. Askorentzat taldearen

eskaintza ‘diferenteegia’ izan da, sakrilegio bat adinakoa.

(Maia) “Jendeari diferentea egin zaio, baina ez arrotza. Aurretik

Gelatxo, Xirimiri edo Kaxiano bezalako jazbanak edo orkestinak

egon dira eta horiek ere pasodobleak, tangoak eta txa-txa-

txak jo dituzte”. (Tolosa): “Mediterraneoko ukitua izan dugu,

Greziakoa, Italiakoa, Aljeriakoa… Hala ere, kritikak egiteko

orduan, Goran Bregovic-en izena atera dute beti. Badirudi

tronpeta eta helikoia erabiltzen baduzu bera kopiatzen ari

zarela”. (Manzisidor): “Euskal Herriko folk konbentzionalean

sartzeko musika estiloa ez dugu egin. Ez dugu egin ez trikitixa,

ez musika zelta ere. Ez dute jakin izan gu non sartu”.

Diferentea agian, arrotza ez ordea

San Felicisimo eta ahuntza beso azpian hartuta, titiriteroek berbena giroa eraman dute Euskal Herriko lau izkinetara.

22 B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

ikusteko”. (Tolosa): “Hernani eta Durangora joan ziren. Gustatu zitzaien eta gure aldeko apustua egin zuten”. (Maia): “Lehenengo diskoa kostatakoa izan zen. Gure artean gauza asko genituen definitzeko. Grabaketa kontuan ez genuen es-perientzia handirik, ezta erreferentzia handirik. Tekniko oso abila ere ez zitzaigun tokatu”.

Debuteko diskoak hamalau kanta jasotzen zituen, gehienbat aurretik landutakoak. Diskoa urte hartako Durangoko azokan aurkeztu zuten eta erantzun ona izan zuen. (Maia): “Bere oi-hartzuna izan zuen. Egia esan, guk ez genuen ezer espero”. (Manzisidor): “Guretzat nahikoa zen diskoa bera ateratzea”. (Santamaria): “Ilusio handia egin zigun. Lehen diskoa zen eta lehen aldia Durangon jotzen genuena”. (Manterola): “Karpa batean jo genuen. Jendea kuriositatearekin hurreratu zen eta asko kanpoan geratu ziren sartu ezinik”. (Maia): “Hasierako diskoa oso ondo hartu zen. Jendearen arreta bereganatu zuen. Hain zen originala. Zerbait berria zen, desberdina. Haren on-doren kontzertu asko eman genituen. Eskarmentu handia hartu genuen”. (Manzisidor): “Hor ikasi genuen. Entsegu

asko egin gabe joaten ginen kontzertuetara eta batak besteari entzuten ikasi genuen”.

AurrerapausoaBigarren diskoa, Amore, amore izenekoa denbora oso

gutxira grabatu zuten eta 2004ko Durangon aurkeztu zuten. (Santamaria): “Amore handiarekin grabatu genuen. Esan daiteke erditze oso harmoniatsua izan zuela”. (Manterola): “Bigarren diskoak oso arriskutsuak izaten dira. Lehenengoan dena barkatzen dizute, baina bigarrenean berdin jarraitzen baduzu, akabo! Uste hor eman genuela pausorik handiena”. (Manzisidor): “Garai hartan nahiko emozionatuta ere bageun-den. Lehen diskoa atera genuen eta erantzun ona izan zuen. Bigarrena erronka bezala hartu genuen eta prestatuagoak joan ginen”. (Tolosa): “Lehen diskoa formazio aldetik arraroa zen. Ez zituen taldeek normalean dituzten elementuak, gitarra erritmikoa, adibidez. Bigarren diskoan baxua definituagoa zegoen eta Jonek bazuen gitarra sartzeko aukera. Horretaz gain, bertsoak alde batera utzi eta kanta estandarragoen al-

xxxx

Sei urteko ibilbidean ezagututako hainbat lagun gonbidatu zituzten agurreko festara.ARGAZKIAK: PEIO ROMATET

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 2�

Festa handi batekin eman nahi izan diote amaiera sei urteko

ibilbideari. Berez, azken kontzertua Getxoko folk jaialdian eman

badute ere, Zumaiakoa izan da beraientzat agurreko ema-

naldia. Errepidean, kontzertuetan eta bidaietan ezagututako

lagunak gonbidatu dituzte: Maialen Lujanbio, Unai Iturriaga eta

Igor Elortza bertsolariak, Amaren Alabak hirukotea, Mal de Ojo

runba taldeko Adrian eta Aitor eta Kanadako bidaian ezagutu-

tako txalapartajoleak. Ez zuten hutsik taldearen sorreran izan

zen Juan Luis Blancok eta azken aldian kolaboratzaile izan den

Julen Izarra. Itzurun hondartza jendez gainezka egon zen eta

sekulako giroa bizi zen. Festak goizeko orduak arte iraun zuen

queimadak lagunduta.

ABUZTUAK 31, ITZU-RUN HONDARTZAN

2� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 2�

deko apustua ere egin genuen”. (Maia): “Domentxekin beste pauso bat eman genuen. Biolinak eta helikoiak beste kolore bat eman zion gure musikari”.

Bigarren disko hau ere ederki saldu zen eta oraindik ere kontzertu gehiago emateko aukera eman zien. (Maia): “Amo-re, amore-kin leku handietan jotzen hasi ginen, Gaiarren, Kursaalean, Nafarroa Oinez eta Herri Urrats bezalako jaial-dietan. Baina betiere toki txikiak ahaztu gabe”.

Taldeak arrakasta bazuen ere, kide bakoitzak bere proiek-tu propioak mantendu zituen denbora honetan. Jon Maiaren ustetan, horrek taldea saltoka eramatea eragin du. “Bakoitzak erabaki zuen bere unean zeri eman lehentasuna. Askatasun hori izatea onartu da eta horri esker iraun du taldeak”. (Tolo-sa): “Gu ez gara musikari profesionalak. Gure lanbidea dugu denok eta hau gehigarri bat bezala izan da. Boladaka taldearen erritmoa gelditu egiten zen, baina ia gustura hartzen genuen”.

2005eko udazkenean grabatu zuten taldearen hirugarren eta azken diskoa, San Quirico. Kaki Arkarazo (M-ak, Negu Go-rriak) izan zen disko honetako produktorea eta aurreko biak baino gordinagoa da. (Manzisidor): “Kaki rock mundutik ze-torren eta hori igarri egin zen”. (Maia): “Egiteko orduan zai-lena izan zen, baina bere osotasunean begiratuta, agian disko onena da”.

Durangoko azokan aurkeztu zen, eta aurreko biak bezala, ondo saldu zen. Barne giroa, ordea, ez zen izan aurrekoetan bezalakoa. (Maia): “Diskoa grabatu ondoren hasi ginen pen-tsatzen agurrean. Dena pixka bat konplikatu zen eta ezin gi-nen gure artean koordinatu. Kanadatik bueltan, diskoa den-bora gutxian egin behar izan genuen. Aldi berean liburuarekin (Apaizac hobeto) nenbilen ni”. (Tolosa): “Datak hurrera-

tzen joan ziren eta gauzak behartuta egin genituen. Dena bere epean egin genuen, baina arnasestuka bukatu genuen”. (Maia): “Ito egin ginen eta diskoa atera eta berehala erabaki genuen udaran taldeari amaiera ematea”. (Manterola): “Diskoak atera ondoren zuzenean jotzen dugunean ongi ibiltzen gara, baina grabatu behar denean…” (Manzisidor): “Baina garai horretan hartu behar izaten dira erabakiak”. (Manterola): “Hasieran ez genuen ezer esateko asmorik. Gure asmoa soinurik egin gabe joatea zen”. (Manzisidor): “Atsedena hartzea zen hasierako helburua”. (Santamaria): “Baina orain agurra da”.

Onenean, agurHartutako erabaki mingarria ez da igarri udaberrian eta udan

emandako kontzertuetan. (Santamaria): “Inoiz baino anima-tuagoak izan dira, disfrutatzeko modukoak eta ederrak”. (Man-terola): “Errepertorioarekin asmatu egin dugu azken hilabetee-tan. Bonboa eta gitarra elektrikoa ere sartu ditugu eta horrek indar handiagoa eman dio zuzenekoari”. (Maia): “Ikusi dugu jarraitzaileak ditugula joaten garen leku guztietan. Gehiago edo gutxiago. Kantak ezagutzen dituzte, abesten dituzte eta toki ba-tzuetan kanta konkretu batzuk eskatu dizkigute”. (Manterola): “Berez, kontzertuetarako eskaintza pila bat genituen Itzurun-goaren ondoren, baina ezetz esan behar izan dugu”. (Tolosa): “Dudarik gabe, onenean geundenean egin dugu agurra”.

Hainbat musika talde erretirotik bueltatu dira azkenaldian, baina hala gertatutako al da titiritero koadrila honekin? Agu-rra al da? Ez da, ba, “gero arte” izango? (Maia): “Agurra da. Bueltatuko garen? Nork daki. Baina, ezin duzu talde bat utzi pentsatuaz itzuliko zarela. Agur bat da. Agur bat zer den? Zei-nek daki?”

Kontzertuetan ikusi da Karidadeko Bentaren onena. Kon-tatu ez badituzte ere, berrehun kontzertu inguru eman omen dituzte. Lehen kontzertutik azkena arte artista eta ikusleen artean izaten den barrera ikusezina hautsi dute. (Tolosa): “Gure kontzertuek hasieratik izan dute puntu titiritero hori, beti saiatu gara publikoa kontzertuan sartzen. Jendearekin bertsotan aritzeak eta inprobisatzeak barrera hausten la-gundu du”. (Maia): “Emanaldiak urtetik urtera gehitzen joan dira. Euskal Herriko txoko guztietan jo dugu. Iparraldean top eta dena izango gara seguruenez”.

Euskal mugetatik kanpo ere ibili da orkestina hetero-doxoa. (Maia): “Italian, Kanadan, Galizian eta Katalunian jo dugu. Artistikoa baino gehiago, turismoa egiteko aukera izan da. Beno, taldea lotzeko ere balio izan du. Lehen bi-daia Santiagora egin genuen eta Xacobeo urtearen ingu-ruan antolatutako jaialdi batean jo genuen. Kanpoan egon garen esperientzietatik agian garrantzitsuena hori izan da”. (Tolosa): “Beldur ginen euskara eta bertsoak nola hartuko zituzten han”. (Manterola): “Gure indarra inprobisazioan

egon da beti. Han, berriz, musikak zuen garrantzia eta ikusi genuen musika aldetik ere funtzionatzen genuela”.

Berrehun kontzertu horietan onak eta txarrak izan dira, nos-ki. (Tolosa): “Hasieratik egon dira kontzertu onak, nahiz eta guk hanka sartu. Akordatzen naiz txar batekin. Baina ez gu txarrak ginelako, publikoa txarra zelako baizik. ‘Ibilaldia’ ba-tean Sondikan jo genuen, atiko batean, eta publikoa konpro-misoz etorri zen beraiek ziren eta antolatzaileak”. (Manzi-sidor): “BBK-ko hura ere hor dago. Festa pribatu batean BBK-ko langileentzat ‘hondoko’ musika jo genuen”. (Uzin): “Ba han ondo pasa nuen nik”.

Zuzenekoaren indarra

ARG

AZ

KIA

K: P

EIO

RO

MAT

ET

2� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 2�

TXO

KORI

K TX

OKO

7. ibilbidea

Paroletik Getaria aldera

Puntako haitzeko zabalean ja-rriko gara, gaur egun jatetxe bat dagoen horretan. Zabal hau, garai batean, Inpernupetik ateratzen zuten harria gordetzeko lekua izan zen, hemendik hara-hona eramateko, Parolbidean betegarri. Ondoan, “Junta”, gaur egun ko-mun bihurtuta. 1960ko azaroaren 15ean 6 gazte ito ziren Parolmutu-rrean, itsasontzi bat nola ateratzen zen ikustera joan eta olatu batek eramanda. Zoritxarreko gertaera haren ondorioz, elkarte bat sortu zen, “Junta de Salvamento 15 de Noviembre”, urte askotan hon-dartzan bainatzen zirenak zain-tzeaz eta sorosteaz arduratu zena, gaur egungo Gurutze Go-rriaren edo DYAren aurrekaria.

Urola ibaialdera begiratuta, itsasbeheran ez da zaila Pun-tako haitzaren arrastoak ikustea. Brankada honek ibaia al-derik alde zeharkatzen zuen eta Santiago hondartzaren beste muturrean ageri da, tente. Makina bat buruhauste eman zien marinelei, eta Zumaiako portuaren sarbidea izugarri zailtzen zuen. XIX. eta XX. mendeetan behin eta berriz ahalegindu ziren desegiten.

Ibaiaren beste aldean, Santiago hondartza. Ibaia bideratzearen eta batez ere barran egin diren la-nen ondorioz, izugarri handitu da azken urteotan, eta batzuek “ba-samortu” izena ere eman diote, lehen ez bezala dunetatik uretara distantzia handia geratu delako. Hondartzaren beste muturrean, errepidearen azpialdean, Maia daukagu, tentekako haitz baten azpialdean. Hor dago berezko muga Zumaia eta Getaria artean (mugarri eta guztirekin). Maia ize-

na, berriz, mahai itxura daukalako da, zapal-zapala; Erreketaitza ere deitzen diote, garai batean Erreke-

ta (Etxabe IV tabernaren lehengo jabea) han aritzen zelako lupiatan. Getaria alderago, hondarrean eta paretatik gertu, ba-dago beste harri bat Labaderoa izenekoa, latsarriaren forma daukalako. Maiatik hasi eta Erdiko haitza bitarteko inguru honek guztiak Portutxiki du izena.

Hondartzatik errepidera igota, Getaria aldera tunela ikusiko dugu. Gaur egun zuzen doa errepidea Santiagoko hondartza-ren eta Arranaitzen artean, tuneletik, baina fijatuz gero iku-siko dugu lehen nondik zihoan, tunelaren kanpoaldetik, Er-

XABIER ETA IMANOL AZKUE

1. Haztegia. Garai batean, hemen itsaskiak edukitzen zituzten bizirik. Gaur egun askok oraindik amets egiten dute itsasoko urarekin betetako igerilekuarekin.

1

Harraldean bi ibilbide segidan eginda, Sakonetatik Parolera, bidezkoa iruditu zaigu hirugarren eta azke-na ere egitea, Parolaldetik abiatuta Getaria aldera, harraldetik. Lehengoan Aitzabalen amaitu genuen ibilaldia, eta gaurkoan handik hurre hasiko gara, Pun-

tako haitzean. Hala ere, ibilbidea benetan egin nahi izanez gero, igual egokiagoa izango da Santiagoko hondartzatik hastea; bestela, igerian edo txalupaz ez bada, buelta handia eman behako dugu Urola ibaia zeharkatzeko.

2� B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

7

diko haitzaren gainetik. Hor harrizko mugarri handi bat ere bada, baina ez da ofiziala, arrantza-lehiaketetarako jarria baizik.

Kostako errepidea 1885ean inauguratu zuten, eta ordutik asko-tan zuzendu dute, bihurguneak kentzeko. Ondo fijatuz gero, men-dialdean badaude arrastoak, batez ere harriz eta hiraulikaz egindako hormak. Errepidearen eta mendiaren arteko “zuloak” tapatzeko, askotan erortzen diren harriez gain, Zumaiako zaborra ere botatzen zuten. Hara zer dioen 1927ko udal-agiri batek: “Vista la dificultad de hallar en las cercanías del pueblo un sitio adecuado para arrojar los botes de hojalata, pedazos de cristal y demás análogos que se mezclan con las basuras (...) señalando como posiblemente conve-niente al objeto expresado, el hueco que existe junto al muro de la carretera en la revuelta anterior a Orroaga o Izustar, ya que es un lugar fuertemente barrido por el mar”. Beraz, zaborrak bereizteare-na ez da gaur egungo kontua!

Tunelaren parekoa Erdiko haitza da, eta aurreragokoa, Orroaga aldera ematen duen errebueltakoa, Arranaitz. Agiri batzuetan bes-te izen batzuk ere ageri dira: Arrauka, Arrauna, Arrañaza… Arra-naiztik Getaria aldera begiratuta, ederki ikusten da nolako okerdura egiten duen errepideak, Orroaga guztian zehar. Bide bazterretik

1

2

3

23

4

2. Puntako haitzeko zabalgunea. Berez, hasieran, materiala (batez ere harriak) pilatzeko lekua izan zen. 3. Maia. Haitz bertikalaren behealdean mahai itxurako harri zapala dago. Ura gorago iristen zenean, hemendik aritzen ziren arrantzan. Ondo begiratuz gero, Zu-maia eta Getaria arteko mugarria ere ikusten da, haitz bertikalaren gainaldean. 4. Getaria alderako puntak. Argazki honetan argi ageri dira Zumaiatik Getaria alderako punta edo haitz nagusiak; eskuinetik ezkerrera, hurrenez hurren, Erdiko haitza, Arranaitz eta Izustarri. Azken horren gaineko mendia, berriz, Arizmendi da.

5. Izustarri. Oraingoan itsasotik aterata, Planeria ingurutik. Eskuinaldera, Arranai-tz eta Santiago hondartza.6. Planeria. Argazkia Alikanteko koskatik dago aterata. Higadura etengabekoa da eta askotan sendotu behar izan dituzte harrizko hormak.7. Kamineroetxearen inguruan. Errepidea Kamineroetxearen ondotik doa. Harraldean, Kaminoazpiko haitzak daude.8. Kaminoazpiko haitzak. Itsasotik ateratako argazkian, goialdean Alikante ba-serriko eraikinak; beherago, Kamineroetxea. Bien arteko basotxoan, eskuinaldean, eskalatzaileentzako altxor txiki bat dago ezkutatuta.

4

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A 2�

GalderaZumaiatik Getariarako errepidea hartuta, bihurgune itxia dago Orroagara sartzeko. Bihurgune hori harraldeko haitz edo mutur baten parean dago. Nola izena du haitz horrek?

Txapartegik emandako tarta eder bat zozke-tatuko dugu.Erantzunak elkartea@baleike.com helbidera bidali. Erantzunekin batera, izen abizenak eta telefono zenbakia adierazi.

Aurreko zenbakiko erantzuna: ItzuruntxikiIrabazlea: Idurre Izagirre JauregiZorionak!

6

57

8

6

joanda, eskailera berezi batzuk daude, behera jaisteko. Bereziak, bi arrazoirengatik: ez dutelako inora ematen eta zatibitua delako, sugeen mingainaren antzekoa. Eskailera nahikoa berriak dira, Orroagako arrain-haztegia egin zutenean eraikiak, eta ez da diru askorik gastatu mantentze-lanetan. Orroagako bihurgunearen erdi-erdian, errepidearen azpialdeko tunel batetik, Orroagae-rreka itsasoratzen da, batez ere arrain-haztegiko urekin. Orroa-gako zuloaren gainaldean, hain goian, Askizu auzoa. Gaur egun, zerbaitegatik ezaguna baldin bada Orroaga surfagatik da, sur-flarientzat olatu ederrekoa delako, bi aldeetan, eskuinaldean eta ezkerraldean.

Errepideak, harraldeari jarraituta, “U” handi bat egiten du eta amaieran Izustarri dago. Mutur hau ondo baino hobeto ikusten da Zumaiako Parolaldetik, eta mendia ere oso berezia da, edo-zein zumaiarrek bereiziko lukeena: Arizmendi. Orroagatik hor gora igota, ikuspegia bikaina da, bai Zumaiarena, baita Bizkai aldeko kostalde guztiarena ere.

Izustarriren ondoren, olatutzarrak hartzeko surflarientzako paradisu izan litekeena: Planeria. Berez, harraldea baino ge-hiago itsasoko marka da, baina olatuak hartzen dituzten gune

hori izendatzeko egokia. Goiko mendiak, Arizmendiren hu-rrengoak, Talaia (141 m) du izena eta, harraldean Getaria alde-rago, hurrengo gunea, Talaipe da. Eskuinaldeko mendi-malda, hautsitako harriez betea, Aizpurupea da; izan ere, mendiaz bestaldera, Arizmendi eta Talaia artean, lehen Aizpurua ba-serria zegoen.

Talaiperen ondoren, errepidea goraka hasiko da, Kamine-roetxearen aldapan, eta ezkerraldera, hurrenez hurren, gune hauek dauzkagu: Alikanteko koska (mendian goialdean dagoen baserria Alikante da), Kaminoazpiko haitzak (Kamineroetxea-ren parean) eta Iruarriandieta. Kamineroetxearen atzealdean, mendian, eskalatzaileentzat paradisu txiki bat dago ezkutatuta basoan.

Aldaparen gaina harrapatutakoan, errepidea behera doa, eta tunelak pasata Kartajenako muturrera iritsiko gara; “norma-la” da izen berezi hori edukitzea, “Alikante”-ren ondoren, ezta? Horren ondoren, bideak bihurgunea egiten du (Errotaurrea) eta Igarategi errota dago Askizu eta San Prudentzioko bidegu-rutzean. Azkenik, Getariara iritsi aurreko bihurgunea Kanpaia-gako muturra da.

5

8

�0 B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 7 I R A I L A �1