2 lurraren irudikapena
-
Upload
margagutierrez -
Category
Education
-
view
2.536 -
download
14
Transcript of 2 lurraren irudikapena
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [1]
LURRA IRUDIKATZEA
Lurra esfera bat da. Esfera hau irudikatzeko, lur-globoa sortu dugu.
Baina mapak erabiltzeaa errazagoa da. Horretarako Planisferioa daukagu.
LURRAREN IRUDIKAPENA 2
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [2]
MAPAK:
Lurraren edo Lur zati baten irudikapen lauak dira.
ESKALAK:
Mapetan, distantziak txikiagoak dira. Jakiteko errealitatean benetazko
distantziak zeintzuk diren, eskalak erabiltzen dira.
Bi eskala mota daude:
ESKALA GRAFIKOA:
ZENBAKIZKO ESKALA:
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [3]
Aztertu hurrengo mapa hauek:
Zer eskala mota da?
ZENBAKIZKO ESKALA
ESKALA GRAFIKOA
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [4]
MAPA MOTAK
FISIKOAK:
Erliebea (mendiak, irlak, lurmuturrak…) eta urak irudikatzen dituzte.
POLITIKOAK:
Lurraldeen arteko mugak azaltzen dituzte: estatuak, probintziak,
udalerriak, herriak….
GAIKAKOAK:
Gai bati buruzko mapak dira: klima, jarduera ekonomikoak, populazioa…
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [5]
Zer mapa mota da?
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [6]
LURREAN LEKUAK KOKATZEA
Lurrean edozein leku kokatzeko, lerro batzuk erabiltzen ditugu:
a) PARALELOAK
b) MERIDIANOAK
PARALELOAK
Lurra inguratzen duten lerroak dira.
Lerro hauek ekuatorearekiko paraleloak dira.
Ekuatoreak Lurra bi hemisferiotan banatzen ditu: Ipar hemisferioa eta
Hego hemisferiora.
Beste paralelo ezagunak:
a. Iparraldean: Kantzer tropikoa eta Zirkulu Polar Artikoa
b. Hegoaldean: Kaprikornio tropikoa eta Zirkulu Polar Antartikoa.
Paraleloek latitudea neurtzen dute.
IPAR HEMISFERIOA
HEGO HEMISFERIOA
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [7]
MERIDIANOAK
Meridianoek Lurra inguratzen dute eta bi poloetatik pasatzen dira.
Meridiano ezagunena GREENWICH meridianoa da.
Lurra bi zatitan banatzen ditu: Ekialdekoa eta Mendebaldekoa.
Meridianoek longitudea neurtzen dute.
Kotxeko GPSan erabiltzen ditugun KOORDENATUEK, latitude eta
longitudea adierazten dute:
Adibidez:
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [8]
ESKEMA OSATU:
IDATZI: Hego poloa, Ipar poloa, Ekuatorea, meridianoa, paraleloa,
Greenwich meridianoa.
LURRA
IRUDIKAPENA KOKALEKUA
……………….GLOBO ………………………….
.
Meridianoak …………………………
…
…………………….
neurtzen dute.
…………………….
neurtzen dute.
ARDATZA
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [9]
EUROPAREN ETA ESPAINIAREN
KOKAPENA
EUROPAR KONTINENTEA Ipar hemisferioan dago.
Europako lurralde guztiek IPAR LATITUDEA dute.
GREENWICH meridianoak Europa zeharkatzen du. Lurralde batzuk
Mendebalde longitudea dute eta beste batzuk, Ekialde longitudea.
ESPAINIA Europako hego-mendebaldeko muturrean dago eta Ipar
latitudea du.
Europa
EKUATOREA
GREENWICH MERIDIANOA
GREENWICH MERIDIANOA
EKIALDEA MENDEBALDEA
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [10]
PLANISFERIO FISIKOA
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [11]
KONTINENTEA HEMISFERIOA ERLIEBEA IBAIAK,
AINTZIRAK
ASIA Ipar hemisferioa eta Hego hemisferioa
EVEREST mendia (8.850 m) HIMALAIA mendikatean
dago. TIBETEKO goi-ordokia.
Yangzi, Obi, Huang He. Aintzira: Kaspiar itsasoa
AMERIKA Ipar hemisferiora eta Hego hemisferioa
Mendi HARRITSUAK, SIERRA MADRE, ANDEAK
(Aconcagua mendia 6.960m) Ordoki HANDIA eta
AMAZONIAKO ordokia.
Amazonas
EUROPA Ipar Hemisferioa KAUKASO MENDIKATEAN Elbrus mendia 5.642 m, ALPEAK eta PIRINIOAK.
URALAK
Volga, Danubio, Rhin
OZEANIA Hego hemisferioa VICTORIA Basamortu Handia eta Mendikate Banatzaile
Handia . Cook mendia 3.764 (Zeelanda Berrian)
AFRIKA Ipar hemisferiora eta hego hemisferioa
SAHARA basamortua. Kilimanjaro sumendia
5.895m
Nilo, Kongo, Niger. Aintzira: Tanganyika
ANTARTIKA Hego hemisferioa Vinson mendia 4.900
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [12]
PLANISFERIO POLITIKOA
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [13]
KONTINENTEA HERRIALDE
KOPURUA
POPULAZIOA
ASIA 40 herrialde baino gehiago. Txina, India, Pakistan, Indonesia,
Bangladesh, Japonia Herrialde handiak dira.
Jende gehien bizi den kontinentea da.
4.000 milioi biztanle
AMERIKA 30 herrialde baino gehiago.
Ipar Amerika : Kanada, Estatu Batuak, Mexiko
Erdialdeko Amerika: Kuba, Haiti, Honduras …
Hego Amerika: Argentina, Kolonbia, Txile, Peru
1.000 milioi pertsona
EUROPA 40 herrialde baino gehiago. Herrialde txikiak dira.
Errusia, Alemania, Frantzia, Italia, Espainia, Erresuma Batua…
700 milioi pertsona
OZEANIA Uhartez osaturik dago. 14 herrialde: Australia, Zeelanda
Berria, Papua Ginea Berria…
35 milioi biztanle
AFRIKA 50 herrialde baino gehiago. Maroko, Nigeria, Etiopia, Egipto,
Kongoko Errepublika Demokratikoa, Hegoafrika,
Tanzania…
1.000 milioi pertsona
Munduko mapa mutu batean (politikoa eta fisikoa), herrialdeak, ibaiak eta mendi nagusiak kokatu.
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [14]
ARIKETAK
Zer dira paraleloak?
Eta meridianoak?
Zer meridianok zeharkatzen du Iberiar Penintsula?
Espainia, zein kontinentetan dago kokatuta? Eta zein hemisferiotan?
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [15]
Espainiak zein latitudea du, Ipar ala Hego latitudea?
Ipini X Euskadin dagoen tokitan. Zer meridianoren artean dago?
Zein da Euskadiko longitudea: Ekialde ala Mendebalde?
Zein da munduko mendi altuena?.................................................
Afrikako basamortu baten izena: ………………………………………………..
Ozeaniako uharte handiena: ……………………………………………………….
Europako tontor altuena: ……………………………………………………………
Europako Ibai nagusiak: ……………………………………………………………..
Asiako ibai nagusiak: ……………………………………………………………………
Amerikako populazioa: ……………………………………………………………….
Zein da jende gehien bizi den kontinentea?..................................
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [16]
Ordenatu tontor txikienetik handienera:
Zenbat biztanle bizi dira Lurran gutxi gorabehera?
GIZARTE ZIENTZIAK LH 5 – SANTILLANA EGOKITZAPENA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza3ziklo.blogspot.com [17]
Mapan leku bat kokatzea:
TAULA OSATU: