2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko...

37
50. orrialdea 1. Hiru laguni, M, N, P, honako galdera honi erantzuteko eskatu diegu: “Uste duzue zuetakoren batek gaindituko duela selektibitatea? Esan zeinek”. Erantzunak hauek dira: — M-k uste du berak eta P-k gaindituko dutela. — N-k uste du M-k bakarrik gaindituko duela. — P-k uste du berak bakarrik, P-k, gaindituko duela. MNP ( ) Hausnartu zein lotura dagoen erantzunen eta euren azpian agertzen den ze- roz eta batez eratutako zenbakizko kaxaren artean. 1 significa sí y 0 significa no. La 1-ª fila indica que M piensa que aprobarán él mis- mo y P. La 2-ª fila indica que N opina que sólo aprobará M. La 3-ª fila indica que P piensa que sólo aprobará él mismo. Beheko zenbaki kaxa hau antzerki talde bateko zazpi ikaslek (A, B, C, D, E, F eta G) galdera honi emandako erantzunen laburpena da: “Zuetako zein uste duzu izango zinatekeela gauza astebeteko ikasketa ostera bat diseinatu, antolatu eta zuzentzeko?” ( ) Erantzunak kontuan hartuta, esan: 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 1 M N P 1 2. unitatea. Matrizeak MATRIZEAK 2. UNITATEA

Transcript of 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko...

Page 1: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

50. orrialdea1. Hiru laguni, M, N, P, honako galdera honi erantzuteko eskatu diegu:

“Uste duzue zuetakoren batek gaindituko duela selektibitatea? Esan zeinek”.

Erantzunak hauek dira:

— M-k uste du berak eta P-k gaindituko dutela.

— N-k uste du M-k bakarrik gaindituko duela.

— P-k uste du berak bakarrik, P-k, gaindituko duela.

M N P

( )Hausnartu zein lotura dagoen erantzunen eta euren azpian agertzen den ze-roz eta batez eratutako zenbakizko kaxaren artean.

1 significa sí y 0 significa no. La 1-ª fila indica que M piensa que aprobarán él mis-mo y P. La 2-ª fila indica que N opina que sólo aprobará M. La 3-ª fila indica queP piensa que sólo aprobará él mismo.

Beheko zenbaki kaxa hau antzerki talde bateko zazpi ikaslek (A, B, C, D, E,F eta G) galdera honi emandako erantzunen laburpena da:

“Zuetako zein uste duzu izango zinatekeela gauza astebeteko ikasketa osterabat diseinatu, antolatu eta zuzentzeko?”

( )Erantzunak kontuan hartuta, esan:

1 0 0 0 0 0 00 0 1 1 1 0 00 0 0 0 1 0 00 1 1 0 1 0 00 0 1 1 1 0 00 0 0 0 0 0 10 0 0 0 0 1 0

1 0 1

1 0 0

0 0 1

M

N

P

12. unitatea. Matrizeak

MATRIZEAK2. UNITATEA

Page 2: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

a) Zein uste duzu dela ameslari samarra?

b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein?

c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko bazenu, zein auke-ratuko zenuke?

a) D, pues piensa que hay tres personas capaces de organizarlo, y, además, es elúnico que opina que B está capacitado.

b) F y G. F opina que solo es capaz G; y G opina que solo es capaz F.

c) E es el más seleccionado: hay 4 que lo eligen.

51. orrialdea

2. Hona hemen, gezien bitartez adierazita, B-tik C-ra dauden astearteko he-galdi guztiak. Adierazi diagrama horrek biltzen duen informazioa taula ba-tean, aurreko adibidean bezala.

Pertsona batek astelehenean A-tik irten nahi du, gaua B-n egin eta astear-tean C-ra iritsi.

Zenbat konbinazio ditu irteera eta iriste puntu bakoitzeko?

Eskatzen diguten erantzuna emateko modu on bat taula honen antzekoa be-tetzea da:

22. unitatea. Matrizeak

A

A1

A2

A3

B

B1

B2

B3

B4

B C

C1

C2

B1

B2

B3

B4

C1 C2

B1 3 2

B2 1 0

B3 1 0

B4 0 2

C1 C2

A1 5 2

A2 2 2

A3 0 2

Page 3: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

53. orrialdea

1. Idatzi matrize hauen transposatuak:

A = ( ) B = ( ) C = ( )D = ( ) E = ( ) F = (5 4 6 1)

At = ( ) Bt = ( ) C t = ( )Dt = ( ) Et = ( ) F t = ( )

2. Idatzi Xt = X beteko duen X matrize bat.

Por ejemplo, X = ( ) .

3. Idatzi ondorengoa deskribatuko duen matrize bat:

( )2 1 0 0 00 1 0 2 00 0 1 1 00 0 0 0 00 0 0 1 20 0 0 1 0

1 2 –12 3 0–1 0 4

5461

1 7 47 –1 04 0 3

7 2 0 64 1 1 31 0 7 2

1 0 63 2 15 4 0–1 1 3

2 45 17 0

3 2 71 5 6

1 7 47 –1 04 0 3

7 4 12 1 00 1 76 3 2

1 3 5 –10 2 4 16 1 0 3

2 5 74 1 0

3 12 57 6

32. unitatea. Matrizeak

Page 4: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

54. orrialdea

1. Matrize hauek ditugu:

A = ( ) B = ( ) C = ( ) D = ( )Kalkulatu E = 2A – 3B + C – 2D.

E = ( ) – ( ) + ( ) – ( ) = ( )

57. orrialdea

2. Matrize hauek izanda, egin euren arteko biderketa posible guztiak:

A = ( ) B = ( ) C = ( ) D = ( )A · C = ( ); A · D = ( ); B · A = ( )C · B = ( ); D · C = ( ); D · D = ( )

3. Ahalegindu 3 × 3 dimentsioko I3 matrizea lortzen; matrize horrek, beste edozein(A(3 × 3) matrizerekin biderkatu arren, berdin jarraitu behar du.

Hau da: A · I3 = I3 · A = A

I3 matrizeari 3 ordenako unitate matrizea esaten zaio. Lortzen duzunean, edo-zein ordenatako unitate matrizea erraz aurkitzen jakingo duzu.

I3 = ( )58. orrialdea

1. Egiaztatu zenbakien eta matrizeen arteko biderketari dagozkion aurreko 2., 3.eta 4. propietateak, kasu hauetan: a = 3, b = 6

A = ( ) B = ( )7 –2 14 6 8

3 5 –12 –3 0

1 0 00 1 00 0 1

3 –3 –44 31 4–4 4 17

–6 –1 2 526 5 2 028 38 –1 10

22 2839 3–9 –4

7 14 21–3 3 –2–2 5 1–5 26 13

7 18 –40 30 5

8 –2 4 524 –4 –1 –10

1 –1 10 5 22 3 –3

2 7 1 56 3 0 0–2 –5 1 0

7 0–1 10 13 4

1 2 3–2 5 1

18 –1 –1816 –15 –23

–6 2 1012 4 8

7 1 –18 –10 0

–3 0 3–12 3 9

2 0 –48 2 –6

–3 1 56 2 4

7 1 –18 –10 0

–1 0 1–4 1 3

1 0 –24 1 –3

42. unitatea. Matrizeak

Page 5: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

2) 9A = ( )3A + 6A = ( ) + ( ) = ( )9A = 3A + 6A

3) 3(A + B) = 3 ( ) = ( )3A + 3B = ( ) + ( ) = ( )3(A + B) = 3A + 3B

4) 1 · A = ( ) = A

59. orrialdea

2. Egiaztatu banatze propietateak matrize hauen kasuan:

A = ( ) B = ( ) C = ( ) D = ( )A · (B + C) = A · ( ) = ( )A · B + A · C = ( ) + ( ) = ( )A · (B + C) = A · B + A · C

(B + C) · D = ( ) · D = ( )B · D + C · D = ( ) + ( ) = ( )(B + C) · D = B · D + C · D

61. orrialdea

1. Kalkulatu beheko matrize bakoitzaren alderantzizkoa, edo aurkitu ez daukala,Gaussen metodoa erabiliz:

a) ( ) b) ( ) c) ( )1 2–2 –4

1 23 4

1 10 1

–24–60

–24–12

0–48

–24–60

3 6 12 73 –1 14 3

15 2 68 1915 –5 70 1521 0 96 25

4 –3 26 200 –5 25 254 –5 36 30

11 5 42 –115 0 45 –1017 5 60 –5

15 2 68 1915 –5 70 1521 0 96 25

3 6 12 73 –1 14 3

12–53

4 1 6 00 –1 5 5

–1 5 6 73 0 9 –2

1 40 51 6

3 5 –12 –3 0

30 9 018 9 24

21 –6 312 18 24

9 15 –36 –9 0

30 9 018 9 24

10 3 06 3 8

27 45 –918 –27 0

18 30 –612 –18 0

9 15 –36 –9 0

27 45 –918 –27 0

52. unitatea. Matrizeak

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎩

Page 6: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

a) ( ) → ( ) → La inversa es ( )b) ( ) → ( ) → ( ) →

→ ( ) → La inversa es ( )c) ( ) → ( ) → No tiene inversa

2. Kalkulatu beheko matrizeen alderantzizkoa edo aurkitu ez daukatela:

a) ( ) b) ( ) c) ( )a) ( ) → ( ) →

→ ( ) → No tiene inversa

b) ( ) → ( ) →

→ ( ) → ( )La inversa es ( ).

→ ( ) → ( ) →→ ( ) →

1 0 0 0 0 1/20 10 0 | –2 6 –20 0 1 2/5 –1/5 –1/10

1-ª

2-ª · 5 – 3-ª

3-ª : 5

1 0 0 0 0 1/20 2 1 | 0 1 –1/20 0 5 2 –1 –1/2

1-ª

2-ª

2 · 3-ª – 2-ª

1 0 0 0 0 1/20 2 1 | 0 1 –1/20 1 3 1 0 –1/2

1-ª

2-ª – 1-ª

3-ª – 1-ª

0 –2 12 1 –2–1 0 1

1 0 0 0 –2 10 1 0 | 2 1 –20 0 1 –1 0 1

1-ª – 2 · 2-ª

2-ª

3-ª

1 2 0 4 0 –30 1 0 | 2 1 –20 0 1 –1 0 1

1-ª – 3 · 3-ª

2-ª – 2 · 3-ª

3-ª

1 2 3 1 0 00 1 2 | 0 1 00 0 1 –1 0 1

1-ª

2-ª

3-ª – 1-ª

1 2 3 1 0 00 1 2 | 0 1 01 2 4 0 0 1

1 2 3 1 0 00 –3 –6 | –4 1 00 0 0 1 –2 1

1-ª

2-ª

3-ª – 2 · 2-ª

1 2 3 1 0 00 –3 –6 | –4 1 00 –6 –12 –7 0 1

1-ª

2-ª – 4 · 1-ª

3-ª – 7 · 1-ª

1 2 3 1 0 04 5 6 | 0 1 07 8 9 0 0 1

1 1 31 2 12 0 0

1 2 30 1 21 2 4

1 2 34 5 67 8 9

1 2 1 00 0 2 1

1-ª

2-ª + 2 · 1-ª

1 2 1 0–2 –4 0 1

–2 13/2 –1/2

1 0 –2 10 1 3/2 –1/2

1-ª

2-ª : (–2)

1 0 –2 10 –2 –3 1

1-ª + 2-ª

2-ª

1 2 1 00 –2 –3 1

1-ª

2-ª – 3 · 1-ª

1 2 1 03 4 0 1

1 –10 1

1 0 1 –10 1 0 1

1-ª – 2-ª

1-ª

1 1 1 00 1 0 1

62. unitatea. Matrizeak

c) ( ) → ( ) →1 0 0 0 0 1/21 2 1 | 0 1 01 1 3 1 0 0

3-ª : 2

2-ª

1-ª

1 1 3 1 0 01 2 1 | 0 1 02 0 0 0 0 1

Page 7: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

63. orrialdea

3. Kalkulatu x, y, z, t berdintza hau bete dadin: ( ) · ( ) = ( )( ) ( ) = ( ) = ( )2x – z = 5 x =

2y – t = 1 y =

z = 0 z = 0

t = 2 t = 2

Solución: ( ) = ( )4. Matrize hauek edukita: A = ( ), B = ( ), C = ( ), egiaztatu berdintza

hauek:

a) A · (B + C) = (A · B) + (A · C)

b) (A + B) · C = (A · C) + (B · C)

c) A · (B · C ) = (A · B) · C

a) A · (B + C) = A · ( ) = ( )A · B + A · C = ( ) + ( ) = ( )

b) (A + B) · C = ( ) · C = ( )A · C + B · C = ( ) + ( ) = ( )

c) A · (B · C) = A · ( ) = ( )(A · B) · C = ( ) · C = ( )1 5

107 3–1 526 3

1 5107 3

1 515 –1

5 530 6

1 515 –1

4 015 7

5 530 6

0 56 6

3 541 10

4 015 7

–1 526 3

3 541 10

3 55 0

4 01 1

–1 54 –1

1 02 7

5/2 3/20 2

x yz t

32

52

5 10 2

2x – z 2y – tz t

x yz t

2 –10 1

5 10 2

x yz t

2 –10 1

72. unitatea. Matrizeak

A · (B + C) = A · B + A · C

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

(A + B) · C = A · C + B · C

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

A · (B · C) = (A · B) · C

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎩

→ ( ) → La inversa es ( )0 0 1/2–1/5 3/5 –1/52/5 –1/5 –1/10

1 0 0 0 0 1/20 1 0 | –1/5 3/5 –1/50 0 1 2/5 –1/5 –1/10

1-ª

2-ª : 10

3-ª

Page 8: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

5. A = ( ) eta B = ( ) dira.

Aurkitu hau beteko duen X: 3 · X – 2 · A = 5 · B

3X = 5B + 2A = ( ) + ( ) = ( )X = ( )

6. Aurkitu berdintza hauek beteko dituzten 2 × 2 ordenako bi matrize, A eta B:

2A + B = ( ) A – B = ( )2A + B = ( )A – B = ( )B = A – ( ) = ( ) – ( ) = ( )Solución: A = ( ), B = ( )

7. Aurkitu hau beteko duten X eta Y matrize bi:

2X – 3Y = ( ) y X – Y = ( )2X – 3Y = ( ) 2X – 3Y = ( )X – Y = ( ) –2X + 2Y = ( )Sumando: –Y = ( ) → Y = ( )X = ( ) + Y = ( ) + ( ) = ( )Solución: X = ( ), Y = ( )

8. Aurkitu hau betetzen duen X matrizeak zelakoa izan behar duen:

X · ( ) = ( ) · X

X = ( )x yz t

1 10 1

1 10 1

–3 –52 10

–4 –55 16

–4 –55 16

–3 –52 10

–1 03 6

–1 03 6

–3 –52 10

3 5–2 –10

2 0–6 –12

–1 03 6

1 54 2

1 54 2

–1 03 6

1 54 2

1 00 0

0 21 0

1 00 0

–1 21 0

0 21 0

–1 21 0

–1 21 0

1 42 0

–1 21 0

1 42 0

2 105 –17/3

6 3015 –17

6 010 –2

0 305 –15

0 61 –3

3 05 –1

82. unitatea. Matrizeak

Sumando: 3A = ( ) → A = ( )0 21 0

0 63 0

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 9: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

X · ( ) = ( ) · ( ) = ( )( ) · X = ( ) · ( ) = ( )

Solución: X = ( ), donde x e y son números realescualesquiera.

9. Egin beheko eragiketak emandako matrizeekin:

A = ( ) B = ( ) C = ( )a) (A · B) + (A · C)

b) (A – B) · C

c) A · B · C

a) A · B + A · C = ( ) + ( ) + ( )b) (A – B ) · C = ( ) · ( ) = ( )c) A · B · C = ( ) · ( ) = ( )

10. Honako matrizea izanda: A = ( ) egiaztatu (A – I )2 = 0 dela.

(A – I )2 = ( ) · ( ) = ( )11. Aurkitu matrize hauen alderantzizkoa:

a) ( ) b) ( )a) ( ) ( ) = ( ) → ( ) = ( )

Por tanto, la inversa es ( ).1 –3–2 7

y = –3t = 7

⎧⎨⎩

7y + 3t = 02y + t = 1

x = 1z = –2

⎧⎨⎩

7x + 3z = 12x + z = 0

1 00 1

7x + 3z 7y + 3t2x + z 2y + t

1 00 1

x yz t

7 32 1

3 –2–8 5

7 32 1

0 00 0

0 20 0

0 20 0

1 20 1

23 129 –9

1 –13 2

2 79 0

–10 –156 9

1 –13 2

5 –5–3 3

9 1018 6

7 39 6

2 79 0

1 –13 2

–4 73 0

1 20 3

x y0 x

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

x = t

z = 0

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

x = x + zx + y = y + tz = zz + t = t

x + z y + tz t

x yz t

1 10 1

1 10 1

x x + yz z + t

1 10 1

x yz t

1 10 1

92. unitatea. Matrizeak

han de ser iguales

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 10: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

b) ( ) ( ) = ( ) → ( ) = ( )

Por tanto, la inversa es ( ).66. orrialdea

1. Kalkulatu matrize honen heina:

A = ( ) B = ( )C = ( ) D = ( )A = ( ) → ( ) → ( )

ran (A) = 3

B = ( ) → ( ) → ( )ran (B) = 2

C = ( ) → ( ) → ( )ran (C ) = 2

D = ( ) → ( ) →

( ) → ( )ran (D) = 3

1 0 2 1 –10 2 –1 1 20 0 –11 –5 40 0 0 0 0

1-ª

2-ª

3-ª

4-ª + 3-ª

1 0 2 1 –10 2 –1 1 20 0 –11 –5 40 0 11 5 –4

1-ª

2-ª

–2 · 3-ª + 2-ª

4-ª – 4 · 2-ª

1 0 2 1 –10 2 –1 1 20 1 5 3 –10 8 7 9 4

1-ª

2-ª

3-ª + 1-ª

4-ª

1 0 2 1 –10 2 –1 1 2–1 1 3 2 00 8 7 9 4

1 –2 0 –30 1 1 10 0 0 0

1-ª

2-ª

3-ª – 5 · 2-ª

1 –2 0 –30 1 1 10 5 5 5

1-ª

2-ª + 1-ª

3-ª – 2 · 1-ª

1 –2 0 –3–1 3 1 42 1 5 –1

1 3 –10 –7 70 0 0

1-ª

2-ª

3-ª + 2-ª

1 3 –10 –7 70 7 –7

1-ª

2-ª – 2 · 1-ª

3-ª – 1-ª

1 3 –12 –1 51 10 –8

1 4 –10 7 10 –20 0

1-ª

2-ª

3-ª – 2 · 2-ª

1 4 –10 7 10 –6 2

1-ª

2-ª + 1-ª

3-ª – 2 · 1-ª

1 4 –1–1 3 22 2 0

1 0 2 1 –10 2 –1 1 2–1 1 3 2 00 8 7 9 4

1 –2 0 –3–1 3 1 42 1 5 –1

1 3 –12 –1 51 10 –8

1 4 –1–1 3 22 2 0

–5 –2–8 –3

y = –2t = –3

⎧⎨⎩

3y – 2t = 0–8y + 5t = 1

x = –5z = –8

⎧⎨⎩

3x – 2z = 1–8x + 5z = 0

1 00 1

3x – 2z 3y – 2t–8x + 5z –8y + 5t

1 00 1

x yz t

3 –2–8 5

102. unitatea. Matrizeak

Page 11: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

67. orrialdea

1. Adierazi forma matrizialean ekuazio sistema hauek:

a) b) c)

a) ( ) · ( ) = ( )A · X = C

b) ( ) · ( ) = ( )A · X = C

c) ( ) · ( ) = ( )A · X = C

2. Egiaztatu aurreko ariketako sistemekin lotutako matrizeen alderantzizkoakondorengo hauek direla:

a) ( ) b) ( ) c) ( )Ebatzi alderantzizko horiekin, eta modu matrizialean, 1. ariketako sistemak.

a) Comprobamos que es la inversa:

A · A–1 = ( ) · ( ) = ( ) = I

Resolvemos el sistema:

X = A–1 · C = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 1, y = 5, z = 9

b) Comprobamos que es la inversa:

B · B–1 = ( ) · ( ) = ( ) = I1 00 1

2/3 –1/31/3 –2/3

2 –11 –2

159

101732

3/2 2 –3/2–1 –1 1

–1/2 –2 3/2

1 0 00 1 00 0 1

3/2 2 –3/2–1 –1 1

–1/2 –2 3/2

1 0 12 3 03 4 1

–1 –6 3 1–3 –12 5 13 10 –3 –1–3 –6 1 1

12

2/3 –1/31/3 –2/3

3/2 2 –3/2–1 –1 1

–1/2 –2 3/2

–1912165

xyzt

1 –2 –3 –20 1 2 10 2 3 13 –2 0 1

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

x – 2y – 3z – 2t = –19y + 2z + t = 12

2y + 3z + t = 163x – 2y + t = 5

711

xy

2 –11 –2

⎧⎨⎩

2x – y = 7x – 2y = 11

101732

xyz

1 0 12 3 03 4 1

⎧⎪⎨⎪⎩

x + z = 102x + 3y = 173x + 4y + z = 32

x – 2y – 3z – 2t = –19y + 2z + t = 12

2y + 3z + t = 163x – 2y + t = 5

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

2x – y = 7x – 2y = 11

⎧⎨⎩

x + z = 102x + 3y = 173x + 4y + z = 32

⎧⎪⎨⎪⎩

112. unitatea. Matrizeak

⎧ ⎪ ⎪ ⎨ ⎪ ⎪ ⎩ {{

⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ {{

⎧ ⎨ ⎩ {{

Page 12: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

Resolvemos el sistema:

X = B–1 · C = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 1, y = –5

c) Comprobamos que es la inversa:

C · C–1 = ( ) · ( ) = ( ) = I

Resolvemos el sistema:

X = C–1 · D = ( ) · ( ) = ( ) = ( )Solución: x = 0, y = –1, z = 5, t = 3

72. orrialdea

PROPOSATUTAKO ARIKETAK ETA PROBLEMAK

TREBATZEKO

Eragiketak matrizeekin

1 A = ( ) eta B = ( ) matrizeak izanda, kalkulatu:

a) –2A + 3B b) A · B c) B · (–A) d) A · A – B · B

a) ( ) b) ( ) c) ( ) d) ( ) – ( ) = ( )2 Egin biderketa hau: (–3 2) ( ) ( ).

(7 7) ( ) = (7)

3 a) Berdinak dira A = ( ) eta B = (2 3) matrizeak?

b) Lortu, ahal izanez gero, AB; BA; A + B; At – B matrizeak.

a) No, A tiene dimensión 2 × 1 y B tiene dimensión 1 × 2. Para que dos matri-ces sean iguales, deben tener la misma dimensión y coincidir término a término.

23

01

01

1 –15 2

34 –1622 –9

9 02 4

43 –1624 –5

21 –68 –6

–17/2 –2–11/2 1

–23 4–12 4

12

–3 0–2 2

7 –23 1

0–153

0–2106

12

–1912165

–1 –6 3 1–3 –12 5 13 10 –3 –1–3 –6 1 1

12

1 0 0 00 1 0 00 0 1 00 0 0 1

1 –2 –3 –20 1 2 10 2 3 13 –2 0 1

–1 –6 3 1–3 –12 5 13 10 –3 –1–3 –6 1 1

12

1–5

711

2/3 –1/31/3 –2/3

122. unitatea. Matrizeak

Page 13: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

b) A · B = ( ); B · A = (1 3); A + B no se puede hacer, pues no tienen la mis-

ma dimensión.

At – B = (2 3) – (2 3) = (0 0)

4 A = ( ) eta B = ( ) izanda, egiaztatu:

a) (A + B)t = At + Bt

b) (3A)t = 3At

a) (A + B)t = ( )t= ( )

At + Bt = ( ) + ( ) = ( )b) (3A)t = ( )t

= ( )3At = 3 ( ) = ( )

5 Kalkulatu 3AAt – 2I, jakinda A = ( ) dela.

3A At – 2I = 3 ( ) ( ) – ( ) = 3 ( ) – ( ) =

= ( ) – ( ) = ( )

6 A = ( ) eta B = ( ) omatrizeak izanda, egiaztatu (A · B)t = Bt · At dela.

A · B = ( ) → (A · B)t = ( )Bt · At = ( ) · ( ) = ( )

7 Kalkulatu kasu bakoitzean, B matrizea:

a) ( ) + B = ( ) b) 2 ( ) – 3B = ( )–5 40 –1

–1 4–3 –2

4 0 60 2 2

3 –1 51 0 3

–3 –25 1

3 2–1 –3

–1 02 1

–3 –25 1

–3 5–2 1

–1 20 1

3 –12 –3

28 5151 85

2 00 2

30 5151 87

2 00 2

10 1717 29

2 00 2

3 51 2

3 15 2

3 15 2

3 9–6 03 3

1 3–2 01 1

3 9–6 03 3

3 –6 39 0 3

5 1–2 10 1

4 –20 1–1 0

1 3–2 01 1

5 1–2 10 1

5 –2 01 1 1

4 0 –1–2 1 0

1 –2 13 0 1

4 66 9

132. unitatea. Matrizeak

(A + B)t = At + Bt

⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩

(3A)t = 3At

⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩

(A · B)t = Bt · At

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 14: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

a) B = ( ) – ( ) = ( )b) 2 ( ) – 3B = ( ) → 3B = 2 ( ) – ( ) = ( )

B = ( )

Alderantzizko matrizea

8 Egiaztatu A-ren alderantzizkoa A–1 dela:

A = ( ) A–1 = ( )A · A–1 = I

9 Zein da unitate matrizearen alderantzizko matrizea?

La matriz unidad, I.

10 Aurkitu A = ( ) eta B = ( ) matrizeen alderantzizkoak.

⎪A⎪ = 2 → A–1 = ( )⎪B⎪ = –4 → B–1 = ( )

11 Aurreko ariketako A eta B matrizeekin eta A–1 eta B–1, euren alderantziz-koekin, egiaztatu:

a) (A + B)–1 ≠ A–1 + B–1

b) (A · B)–1 = B–1 · A–1

a) (A + B)–1 = ( )–1= ( )

A–1 + B–1 = ( )b) (A · B)–1 = ( )–1

= ( )B–1 · A–1 = ( ) · ( ) = ( )0 1

1/8 –3/80 –11/2 1/2

–1 01/2 1/4

0 11/8 –3/8

3 81 0

–1 –11 3/4

–2 11/2 0

0 21 4

–1 01/2 1/4

0 –11/2 1/2

–1 02 4

1 2–1 0

3 –6 –10 1 0–2 4 1

1 2 10 1 02 0 3

1 4/3–2 –1

3 4–6 –3

–5 40 –1

–1 4–3 –2

–5 40 –1

–1 4–3 –2

1 1 1–1 2 –1

3 –1 51 0 3

4 0 60 2 2

142. unitatea. Matrizeak

(A + B)–1 ≠ A–1 + B–1

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

(A · B)–1 = B–1 · A–1

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 15: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

12 Aurkitu matrize hauen alderantzizkoa:

A = ( ) B = ( )( ) → ( )Por tanto: A–1 = ( )( ) → ( )Por tanto: B–1 = ( )

Matrize baten heina

13 Esan zein den A eta B matrizeen heina:

A = ( ) B = ( )ran (A) = 3 (ya está en forma escalonada)

B = ( ) → ( ) →

( ) → ran (B) = 2

14 Aztertu matrize hauen heina eta esan, kasu bakoitzean, zenbat zutabe direnL.I.:

A = ( ) B = ( )C = ( ) D = ( )1 1 1 1

1 –1 1 –11 1 –1 –11 1 1 –1

1 –3 –1 –11 5 3 31 1 1 13 7 5 5

2 1 34 2 –16 3 2

1 1 1 22 3 5 111 –1 6 29

2 –1 0 –10 0 3 20 0 0 0

1-ª

2-ª

3-ª – 2-ª

2 –1 0 –10 0 3 20 0 3 2

1-ª

2-ª + 1-ª

3-ª

2 –1 0 –1–2 1 3 30 0 3 2

2 –1 0 –1–2 1 3 30 0 3 2

1 0 10 2 00 0 5

0 0 10 1 01 0 0

1 0 0 0 0 10 1 0 | 0 1 00 0 1 1 0 0

3-ª

2-ª

1-ª

0 0 1 1 0 00 1 0 | 0 1 01 0 0 0 0 1

1 0 00 1/2 00 0 1/3

1 0 0 1 0 00 1 0 | 0 1/2 00 0 1 0 0 1/3

1-ª

2-ª : 2

3-ª : 3

1 0 0 1 0 00 2 0 | 0 1 00 0 3 0 0 1

0 0 10 1 01 0 0

1 0 00 2 00 0 3

152. unitatea. Matrizeak

Page 16: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

A = ( ) → ( ) →

( ) → ran (A) = 3

Hay 3 columnas linealmente independientes en A.

B = ( ) → ( ) → ( ) → ran (B) = 2

Hay 2 columnas linealmente independientes en B.

C = ( ) → ( ) →

( ) → ( ) → ran (C) = 2

Hay dos columnas linealmente independientes en C.

D = ( ) → ( ) → ran (D) = 4

Las cuatro columnas de D son linealmente independientes.

Ekuazioak matrizeekin

15 Aurkitu 2X + Y = ( ), X – Y = ( )sistema egiaztatuko duten X eta Y matrizeak.

2X + Y = ( )X – Y = ( )

3X = ( ) → X = ( )2/3 11 0

2 33 0

1 –11 0

1 42 0

1 –11 0

1 42 0

1 1 1 10 –2 0 –20 0 –2 –20 0 0 –2

1-ª

2-ª – 1-ª

3-ª – 1-ª

4-ª – 1-ª

1 1 1 11 –1 1 –11 1 –1 –11 1 1 –1

1 1 1 10 4 2 20 0 0 00 0 0 0

1-ª

2-ª

3ª + 2-ª

4ª – 2-ª

1 1 1 10 4 2 20 –4 –2 –20 4 2 2

1-ª

2-ª – 1-ª

3-ª – 1-ª

4ª – 3 · 1-ª

1 1 1 11 5 3 31 –3 –1 –13 7 5 5

3-ª

2-ª

1-ª

4-ª

1 –3 –1 –11 5 3 31 1 1 13 7 5 5

2 1 30 0 –70 0 0

1-ª

2-ª

3-ª – 2-ª

2 1 30 0 –70 0 –7

1-ª

2-ª – 2 · 1-ª

3-ª – 3 · 1-ª

2 1 34 2 –16 3 2

1 1 1 20 1 3 70 0 11 41

1-ª

2-ª

3-ª + 2 · 2-ª

1 1 1 20 1 3 70 –2 5 27

1-ª

2-ª – 2 · 1-ª

3-ª – 1-ª

1 1 1 22 3 5 111 –1 6 29

162. unitatea. Matrizeak

Sumando las dos ecuaciones, queda:

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 17: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

Despejamos Y en la 2-ª ecuación:

Y = X – ( ) = ( ) – ( ) = ( )Por tanto, X = ( ) y Y = ( ).

16 Kalkulatu X matrizea X – B2 = A · B betetzeko.

Kontuan hartu: A = ( ) B = ( )X = A · B + B2

A · B = ( )B2 = ( )

17 Zehaztu m-ren balioak X = ( ) matrizeak

X2 – X + I = ( ) ( ) – ( ) + ( ) =

= ( ) – ( ) + ( ) = ( ) = ( )Tiene que cumplirse que:

m2 – m + 1 = 0 → 2m2 – 5m + 2 = 0 →

→ m = =

Hay dos soluciones: m1 = 2; m2 =

18 Ebatzi: ( ) ( ) = ( ) ( )( ) ( ) = ( ) ( ) →

( ) = ( ) →⎧⎨⎩

x + y = –33x – y = –2

⎧⎨⎩

x – y = 3 + 2x3x + 2y = 3y – 2

3 + 2x3y – 2

x – y3x + 2y

32

1 xy –1

xy

1 –13 2

32

1 xy –1

xy

1 –13 2

12

m = 21

m = —2

5 ± 34

5 ±√25 – 164

52

0 00 0

m2 – (5/2)m + 1 00 0

1 00 1

m 00 2

52

m2 00 4

1 00 1

m 00 2

52

m 00 2

m 00 2

52

m 00 2

1 0 –22 1 10 0 1

1 0 02 1 00 0 2

1 0 –11 1 10 0 1

1 0 11 1 00 0 2

–1/3 20 0

2/3 11 0

–1/3 20 0

1 –11 0

2/3 11 0

1 –11 0

172. unitatea. Matrizeak

X = ( )2 0 –24 2 10 0 3

⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩

S

X 2 – X + I = 0 egiazta dezan.52

Page 18: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

Sumando: 4x = –5 → x = → y = –3 – x = –3 + =

Solución: x = ; y =

73. orrialdea

EBAZTEKO

19 A = ( ) matrizea izanda, kalkulatu A2, A3, …, A128.

A2 = A · A = ( ); A3 = A2 · A = ( ) = I; A4 = A3 · A = I · A = A

A128 = A42 · 3 + 2 = (A3)42 · A2 = I 42 · A2 = I · A2 = A2 = ( )20 Egiaztatu A2 = 2A – I, kontuan hartuta: A = ( ) dela eta l unitate

matrizea 3 ordenakoa dela.

Erabili berdintza hori A4 kalkulatzeko.

A2 = A · A = ( )2A – I = ( ) – ( ) = ( )Calculamos A4:

A4 = (A2)2 = (2A – I )2 = (2A – I )(2A – I ) = 4A2 – 2A – 2A + I2 =

= 4(2A – I ) – 4A + I = 8A – 4I – 4A + I = 4A – 3I =

= 4 ( ) – 3 ( ) = ( ) – ( ) = ( )21 Zehaztu a eta b, A = ( ) matrizeak

A2 = A egiazta dezan.

A2 = A · A = ( ) ( ) = ( )4 – a –2 – b2a + ab –a + b2

2 –1a b

2 –1a b

2 –1a b

17 –16 88 –7 4

–16 16 –7

3 0 00 3 00 0 3

20 –16 88 –4 4

–16 16 –4

1 0 00 1 00 0 1

5 –4 22 –1 1–4 4 –1

9 –8 44 –3 2–8 8 –3

1 0 00 1 00 0 1

10 –8 44 –2 2–8 8 –2

9 –8 44 –3 2–8 8 –3

5 –4 22 –1 1

–4 4 –1

4 4 1–3 –3 –10 1 –1

1 0 00 1 00 0 1

4 4 1–3 –3 –10 1 –1

4 5 –1–3 –4 1–3 –4 0

–74

–54

–74

54

–54

182. unitatea. Matrizeak

A2 = 2A – I

⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩

Page 19: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

A2 = A → ( ) = ( ) →

Por tanto, a = 2 y b = –1.

22 Kalkulatu An eta Bn jakinda: A = ( ) B = ( )

• A2 = A · A = ( ) ( ) = ( )A3 = A2 · A = ( ) ( ) = ( )Así, An = ( ) . Lo probamos por inducción:

Acabamos de comprobar que para n = 2 (primer caso relevante), funciona.

Suponemos que es cierto para n – 1:

An = An – 1 · A = ( ) · ( ) = ( )• B2 = ( ) ( ) = ( ) = ( )

B3 = B2 · B = ( ) ( ) = ( ) = ( )Por tanto, Bn = ( ) . Lo probamos por inducción:

Igual que en el caso anterior, para n = 2 se cumple.

Suponemos que es cierto para n – 1:

Bn = Bn – 1 · B = ( ) · ( ) = ( )

23 A = ( ) matrizea izanda, aurkitu A · B = ( ) beteko duen B matrizea.

A · B = ( ) → A–1 AB = A–1 · ( ) → B = A · ( )0 33 0

0 33 0

0 33 0

0 33 0

1 22 1

1 00 3n

1 00 3

1 00 3n – 1

1 00 3n

1 00 33

1 00 27

1 00 3

1 00 9

1 00 9

1 00 32

1 00 3

1 00 3

1 n/7 n/70 1 00 0 1

1 1/7 1/70 1 00 0 1

1 n – 1/7 n – 1/70 1 00 0 1

1 n/7 n/70 1 00 0 1

1 3/7 3/70 1 00 0 1

1 1/7 1/70 1 00 0 1

1 2/7 2/70 1 00 0 1

1 2/7 2/70 1 00 0 1

1 1/7 1/70 1 00 0 1

1 1/7 1/70 1 00 0 1

1 00 3

1 1/7 1/70 1 00 0 1

4 – a = 2 → a = 2–2 – b = –1 → b = –12a + ab = a → 4 – 2 = 2–a + b2 = b → –2 + 1 = –1

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

2 –1a b

4 – a –2 – b2a + ab –a + b2

192. unitatea. Matrizeak

S

Page 20: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

Calculamos A–1: ⎪A⎪ = –3; A–1 = ( )Por tanto:

B = ( ) · ( ) = ( ) · ( ) = ( )

24 A = ( ) matrizea izanda, egiaztatu A3 matrizea nulua dela.

Egiaztatu gero I + A + A2 matrizea I – A-ren alderantzizkoa dela.

☛ Egin I + A + A2 bider I – A.

A2 = ( ); A3 = A2 · A = ( )Veamos que I + A + A2 es la inversa de I – A:

(I + A + A2) (I – A) = I – A + A – A2 + A2 – A3 = I – A3 = I – 0 = I.

Como (I + A + A2) · (I – A) = I, entonces I + A + A2 es la inversa de I – A.

25 A = ( ) matrizea izanda, egiaztatu (A + I )2 = 0 eta adierazi A2 ma-

trizea A eta I-ren konbinazio lineal moduan.

A + I = ( ) + ( ) = ( )(A + I )2 = ( ) ( ) = ( )Expresamos A2 como combinación lineal de A e I:

(A + I )2 = 0 → (A + I ) (A + I ) = A2 + A + A + I = A2 + 2A + I = 0 →

→ A2 = –2A – I

26 a) Egiaztatu A-ren alderantzizkoa A–1 dela:

A = ( ) A–1 = ( )b)Kalkulatu XA = B betetzen duen X matrizea, A aurreko matrizea eta

B = (1 –2 3) izanda.

1/5 –2/5 0–3/5 6/5 1

0 1 0

5 0 20 0 13 1 0

0 0 00 0 00 0 0

4 0 83 0 6–2 0 –4

4 0 83 0 6–2 0 –4

4 0 83 0 6–2 0 –4

1 0 00 1 00 0 1

3 0 83 –1 6–2 0 –5

3 0 83 –1 6–2 0 –5

0 0 00 0 00 0 0

0 0 20 0 00 0 0

0 2 –10 0 10 0 0

2 –1–1 2

0 –1–1 0

1 –2–2 1

0 33 0

1 –2–2 1

–13

1 –2–2 1

–13

202. unitatea. Matrizeak

Page 21: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

a) A · A–1 = I

b) XA = B → X · A · A–1 = B · A–1 → X = B · A–1

Por tanto:

X = (1 –2 3) ( ) = ( –2)27 Zehaztu sistema matrizial hauen soluzioak diren A eta B matrizeak:

3A – 2B = ( ) 2A + B = ( )3A – 2B = ( ) 2A + B = ( )Multiplicando por 2 la 2-ª ecuación y sumando, obtenemos:

7A = ( ) → A = ( )Despejamos B de la 2-ª ecuación:

B = ( ) – 2 ( ) = ( )Solución: A = ( ); B = ( )

28 Aztertu matrize hauen heina k parametroaren balioaren arabera:

M = ( ) N = ( ) P = ( ) Q = ( )M = ( ) → ( ) →

→ ran (M ) = 3 para cualquier valor de k.

N = ( ) → ( ) → 1 + 2k = 0 si k = – 12

2 –1 40 0 70 1 + 2k 0

1-ª

2-ª + 1-ª

2 · 3-ª – 1-ª

2 –1 4–2 1 31 k 2

1 –1 –10 0 30 3 k + 2

1-ª

2-ª – 1-ª

3-ª – 2 · 1-ª

1 –1 –11 –1 22 1 k

–1 1 0 21 3 1 02 10 3 k

1 3 2 –12 6 4 k4 12 8 –4

2 –1 4–2 1 31 k 2

1 –1 –11 –1 22 1 k

3 –1 2–4 0 30 –1 –2

2 1 0–1 3 25 –2 0

3 –1 2–4 0 30 –1 –2

2 1 0–1 3 25 –2 0

7 1 2–6 6 710 –5 –2

2 1 0–1 3 25 –2 0

14 7 0–7 21 1435 –14 0

7 1 2–6 6 710 –5 –2

0 5 –45 9 015 –4 4

7 1 2–6 6 710 –5 –2

0 5 –45 9 015 –4 4

15

75

1/5 –2/5 0–3/5 6/5 1

0 1 0

212. unitatea. Matrizeak

S

Page 22: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

• Si k = – , ran (N ) = 2.

• Si k ≠ – , ran (N ) = 3.

P = ( ) → ( ) → ( )• Si k = –2 → ran (P) = 1

• Si k ≠ –2 → ran (P) = 2

Q = ( ) → ( ) →

( )• Si k = 2 → ran (Q) = 2

• Si k ≠ 2 → ran (Q) = 3

29 Aurkitu k parametroaren balioa A matrizearen heina 2 izateko.

A = ( )A = ( ) → ( ) → ( )Para que ran (A) = 2, ha de ser k – 2 = 0; es decir, k = 2.

30 Aurkitu X eta Y jakinda 5X + 3Y = ( ) eta 3X + 2Y = ( ) direla.

5X + 3Y = ( ) –15X – 9Y = ( )3X + 2Y = ( ) 15X + 10Y = ( )

3X = ( ) – 2Y = ( ) – 2 ( ) = ( ) → X = ( )Solución: X = ( ); Y = ( )–1 –5

2 01 3–2 3

1 3–2 3

3 9–6 9

–1 –52 0

1 –1–2 9

1 –1–2 9

5 –5–10 45

1 –1–2 9

–6 012 –45

2 0–4 15

1 –1–2 9

2 0–4 15

5 –5 –60 –2 –70 k – 2 0

1-ª

2-ª

3-ª + 2-ª

5 –5 –60 –2 –70 k 7

1-ª

2-ª + 1-ª

3-ª

5 –5 –6–5 3 –10 k 7

5 –5 –6–5 3 –10 k 7

–1 1 0 20 4 1 20 0 0 k – 2

1-ª

2-ª

3-ª – 3 · 2-ª

–1 1 0 20 4 1 20 12 3 k + 4

1-ª

2-ª + 1-ª

3-ª + 2 · 1-ª

–1 1 0 21 3 1 02 10 3 k

1 3 2 –10 0 0 00 0 0 k + 2

1-ª

2-ª – 1-ª

3-ª – 2 · 1-ª

1 3 2 –11 3 2 –12 6 4 k

1-ª

3-ª : 4

2-ª

1 3 2 –12 6 4 k4 12 8 –4

12

12

222. unitatea. Matrizeak

Sumando: Y = ( )–1 –52 0

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

S

Page 23: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

31 A = ( ) matrizea izanda, aurkitu A + mA + nI = 0 beteko duten m eta n,

bi zenbaki erreal.

A + mA + nI = 0 → ( ) + m( ) + n( ) = ( )

( ) = ( ) →

Solución: m = –1; n = 0

32 Zehaztu, ahal bada, k-ren balio bat (A – k I)2 matrizea nulua izateko. Kon-tuan hartu:

A = ( )A – kI = ( ) – ( ) = ( )(A – kI )2 = ( ) ( ) = ( ) =

= ( ) → k = 1

33 Altzari fabrika batek besaulkiak, kulunkaulkiak eta aulki arruntak egiten di-tu, bakoitza hiru modelotan: M (merkea), N (normala) eta G (garestia). Hile-an, besaulkietan 20 M modelo, 15 N eta 10 G egiten ditu; kulunkaulkietan, 12M modelo, 8 N eta 5 G; eta aulkietan 18 M modelo, 20 N eta 12 G. Adierazi in-formazio hori matrize batean eta kalkulatu urtebeteko produkzioa.

E M L

Cada mes: ( )E M L

Cada año: 12 · ( ) = ( )240 180 120144 96 60216 240 144

BUTACAS

MECEDORAS

SILLAS

20 15 1012 8 518 20 12

20 15 1012 8 518 20 12

BUTACAS

MECEDORAS

SILLAS

0 0 00 0 00 0 0

k2 – 1 2k – 2 4k – 42k – 2 k2 – 1 4k – 42 – 2k 2 – 2k k2 – 6k + 5

–k –1 –2–1 –k –21 1 3 – k

–k –1 –2–1 –k –21 1 3 – k

–k –1 –2–1 –k –21 1 3 – k

k 0 00 k 00 0 k

0 –1 –2–1 0 –21 1 3

0 –1 –2–1 0 –21 1 3

2 + 2m + n = 0 → n = 01 + m = 0 → m = –12 + 2m = 0 → m = –13 + 3m + n = 0 → n = 0

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

0 00 0

2 + 2m + n 1 + m2 + 2m 3 + 3m + n

0 00 0

1 00 1

2 12 3

2 12 3

2 12 3

232. unitatea. Matrizeak

S

S

Page 24: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

74. orrialdea

34 Eraikin batean, hiru etxe mota daude: L3, L4 eta L5. L3 etxeek 4 leiho txikieta 3 handi dituzte; L4 etxeek, 5 leiho txiki eta 4 handi; eta L5 etxeek, 6 txi-ki eta 5 handi. Leiho txiki bakoitzak 2 kristal eta 4 banda ditu eta, handiek4 kristal eta 6 banda.

a) Idatzi etxe bakoitzeko leiho kopurua eta tamaina deskribatuko dituen ma-trize bat eta leiho mota bakoitzaren kristal eta banda kopuruak adierazikodituen beste bat.

b) Kalkulatu etxe mota bakoitzaren kristal eta banda kopuruak adierazikodituen matrizea.

P G C B

a) ( ) ; ( )P G C B C B

b) ( ) · ( ) = ( )35 Industri gizon batek bi motatako bonbillak egiten ditu: gardenak (G) eta

opakoak (O). Eta, mota bakoitzaren barruan, lau modelo: M1, M2, M3 eta M4.

T O

( ) Bonbilla akastunen ehunekoa %2 da M1 modeloan, %5 M2-n, %8 M3-n eta%10 M4-n.

Kalkulatu produzitzen diren bonbilla garden eta opako, on eta akastunenkopurua adierazten duen matrizea.

M1 M2 M3 M4

T OT O T O

( ) · ( ) = ( ) ≈ ( )

36 Idatzi forma matrizialean eta ebatzi, ahal bada, matrize alderantzizkoaerabiliz:

a) b) x + z = 510

y = –234y + z = 257

⎧⎪⎨⎪⎩

x – 2y = 1x + y = 7

⎧⎨⎩

96 611354 869

DB

96 60,91 354 869,1

DB

300 200400 250250 180500 300

M1M2M3M4

0,02 0,05 0,08 0,10,98 0,95 0,92 0,9

DB

Taula horrek bonbilla mota eta modelo bakoitzaren as-teroko produkzioa erakusten du.

300 200400 250250 180500 300

M1M2M3M4

20 3426 4432 54

L3L4L5

2 44 6

PG

4 35 46 5

L3L4L5

2 44 6

PG

4 35 46 5

L3L4L5

242. unitatea. Matrizeak

Page 25: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

a) ( ) · ( ) = ( )A · X = B

Calculamos la inversa de A:

( ) → ( ) → ( ) →

→ ( ) → A–1 = ( )Resolvemos el sistema:

X = A–1 · B = ( ) · ( ) = ( ) → Solución: x = 5, y = 2

b) ( ) · ( ) = ( )A · X = B

Calculamos la inversa de A:

( ) → ( ) →

→ ( ) → A–1 = ( )Resolvemos el sistema:

X = A–1 · B = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 22, y = –234, z = 488

37 Idatzi sistema hauek ohiko forman:

a) ( ) ( ) = ( ) b) ( )( ) = ( )a)

b) ⎧⎨⎩

x + 5y – 3z = 12x + y + 5z = –1

⎧⎪⎨⎪⎩

3x – 2y = 2x + 5y = 0

7y = 1

1–1

xyz

1 5 –32 1 5

201

xy

3 –21 50 7

22–234488

510–234254

1 1 –10 1 00 –1 1

1 1 –10 1 00 –1 1

1 0 0 1 1 –10 1 0 | 0 1 00 0 1 0 –1 1

1-ª – 3-ª

2-ª

3-ª

1 0 1 1 0 00 1 0 | 0 1 00 0 1 0 –1 1

1-ª

2-ª

3-ª – 2-ª

1 0 1 1 0 00 1 0 | 0 1 00 1 1 0 0 1

510–234254

xyz

1 0 10 1 00 1 1

⎧⎪⎨⎪⎩

x + z = 510y = –234y + z = 254

52

17

1/3 2/3–1/3 1/3

1/3 2/3–1/3 1/3

1 0 1/3 2/30 1 –1/3 1/3

1-ª : 3

2-ª : 3

3 0 1 20 3 –1 1

1-ª · 3 + 2-ª · 2

2-ª

1 –2 1 00 3 –1 1

1-ª

2-ª – 1-ª

1 –2 1 01 1 0 1

17

xy

1 –21 1

⎧⎨⎩

x – 2y = 1x + y = 7

252. unitatea. Matrizeak

⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ ⎧ ⎨ ⎩{

⎧ ⎨ ⎩ {{

Page 26: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

38 A = ( ) emanda, kalkulatu, ahal bada:

a) XA = (1 0 –1) beteko duen X matrizea.

b) YA = ( ) beteko duen Y matrizea.

Calculamos la inversa de A:

( ) → ( ) →

→ ( ) →

→ ( ) →

→ ( ) →

→ ( ) . Por tanto, A–1 = ( )a) X = (1 0 –1) · A–1 = (1 3 1)

b) Y = ( ) · A–1 = ( )39 Kalkulatu x-ren balioak A = ( ) matrizeak A2 – 6A + 9I = 0 ekuazioa bete

dezan.

A2 = ( ) ( ) = ( )A2 – 6A + 9I = ( ) – 6 ( ) + 9 ( ) = ( ) =

= ( ) → x2 – 6x + 9 = 0 → (x – 3)2 = 0 → x = 30 00 0

x2 – 6x + 9 00 x2 – 6x + 9

1 00 1

x 00 x

x2 00 x2

x2 00 x2

x 00 x

x 00 x

x 00 x

–3 –7 –36 12 5

1 0 10 1 0

–1 –2 –16 12 5–2 –5 –2

1 0 0 –1 –2 –10 1 0 | 6 12 50 0 1 –2 –5 –2

1-ª – 2-ª

2-ª

3-ª

1 1 0 5 10 40 1 0 | 6 12 50 0 1 –2 –5 –2

1-ª

2-ª : (–2)

3-ª

1 1 0 5 10 40 –2 0 | –12 –24 –100 0 1 –2 –5 –2

1-ª + 2 · 3-ª

2-ª – 5 · 3-ª

3-ª · (–1)

1 1 2 1 0 00 –2 –5 | –2 1 00 0 –1 2 5 2

1-ª

2-ª

5 · 2-ª + 2 · 3-ª

1 1 2 1 0 00 –2 –5 | –2 1 00 5 12 6 0 1

1-ª

2-ª – 2 · 1-ª

3-ª + 6 · 1-ª

1 1 2 1 0 02 0 –1 | 0 1 0–6 –1 0 0 0 1

1 0 10 1 0

1 1 22 0 –1–6 –1 0

262. unitatea. Matrizeak

S

S

Page 27: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

40 Ebatzi 2A + AX + B = 0 ekuazio matriziala, A = ( ) eta B = ( ) izanda.

Calculamos la inversa de A:

( ) → ( ) → A–1 = ( )Resolvemos la ecuación:

2A + AX + B = 0 → AX = –B – 2A = ( ) – 2 ( ) = ( )X = A–1 · ( ) = ( ) · ( ) = ( )

41 A = ( ) matrizea emanda, aurkitu x eta y-ren balioak A2 – xA – yI = 0

betetzeko.

A2 = ( ) ( ) = ( )A2 – xA – yI = ( ) – x ( ) – y ( ) = ( ) = ( )

Solución: x = 3, y = –8

42 A = ( ) emanda:

a) Kalkulatu A + A2

b) Ebatzi A5 ( ) = ( ) sistema.

a) A2 = ( ) ( ) = ( )A + A2 = ( ) + ( ) = ( )2 0 0

3/10 2 03/10 0 2

1 0 02/10 1 02/10 0 1

1 0 01/10 1 01/10 0 1

1 0 02/10 1 02/10 0 1

1 0 01/10 1 01/10 0 1

1 0 01/10 1 01/10 0 1

2051

xyz

1 0 01/10 1 01/10 0 1

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

–2 – 2x – y = 0 → y = –2 – 2x = –89 – 3x = 0 → x = 3

–6 + 2x = 0 → x = 3–5 – x – y = 0 → y = –5 – x = –8

0 00 0

–2 – 2x – y 9 – 3x–6 + 2x –5 – x – y

1 00 1

2 3–2 1

–2 9–6 –5

–2 9–6 –5

2 3–2 1

2 3–2 1

2 3–2 1

–1 –24 –5

–1 –25 –3

1 01 1

–1 –25 –3

–1 –25 –3

1 0–1 1

1 –23 –1

1 01 1

1 0 1 00 1 1 1

1-ª

2-ª + 1-ª

1 0 1 0–1 1 0 1

–1 2–3 1

1 0–1 1

272. unitatea. Matrizeak

S

S

S

Page 28: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

b) A3 = A2 · A = ( ) ( ) = ( )A5 = A2 · A3 = ( ) ( ) = ( )Calculamos la inversa de A5:

( ) → ( ) →

→ ( ) → (A5)–1 = ( )Resolvemos el sistema:

( ) = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 20, y = –5, z = –9

43 Matrize hauek ditugu: A = ( ), B = ( ), C = ( ), D = ( )a) A · B+ C = 3D dela jakinda, planteatu ekuazio sistema bat x, y, z ze-

hazteko.

b) Aurkitu, ahal bada, soluzio bat.

a) A · B + C = ( ) · ( ) + ( ) = ( ) + ( ) = ( )3D = 3 ( ) = ( )Igualamos:

En forma matricial: ( ) · ( ) = ( )M · X = N

301

xyz

1 1 12 –1 2–1 1 –1

⎧⎪⎨⎪⎩

x + y + z = 32x – y + 2z = 0–x + y – z = 1

301

10

1/3

x + y + z2x – y + 2z–x + y – z

z2z–z

x + y2x – y–x + y

z2z–z

1y

x 12x –1–x 1

10

1/3

z2z–z

1y

x 12x –1–x 1

20–5–9

2051

1 0 0–1/2 1 0–1/2 0 1

xyz

1 0 0–1/2 1 0–1/2 0 1

1 0 0 1 0 00 1 0 | –1/2 1 00 0 1 –1/2 0 1

1-ª

2-ª : 2

3-ª : 2

1 0 0 1 0 00 2 0 | –1 2 00 0 2 –1 0 2

1-ª

2-ª · 2 – 1-ª

3-ª · 2 – 1-ª

1 0 0 1 0 01/2 1 0 | 0 1 01/2 0 1 0 0 1

1 0 01/2 1 01/2 0 1

1 0 03/10 1 03/10 0 1

1 0 02/10 1 02/10 0 1

1 0 03/10 1 03/10 0 1

1 0 01/10 1 01/10 0 1

1 0 02/10 1 02/10 0 1

282. unitatea. Matrizeak

S

⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ { {

Page 29: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

b) Intentamos resolver el sistema en forma matricial. Para ello, calculamos la inver-sa de M:

( ) → ( ) →

→ ( )Luego, la matriz M no tiene inversa.

Como ran (M) = 2 y se nos anula la segunda ecuación, tomamos las otras dospara resolver el sistema:

(1-ª + 2-ª) →

Solución: (1 – λ, 2, λ) para todo λ ∈ Á.

44 Kalkulatu A matrizearekin trukagarria den X matrizea, hau da, A · X = X · A,

jakinda A = ( ) dela eta kalkulatu A2 + 2A–1 · X.

A · X = ( ) ( ) = ( )X · A = ( ) ( ) = ( )

X = ( ) , con a, b ∈Á

A2 + 2A–1 · X = ( ) + 2 ( ) ( ) = ( ) + 2 ( ) =

= ( )(Observamos que la matriz que hemos obtenido también es de las que conmutancon A).

45 A eta B matrizeak hauek dira:

A = ( ) B = ( )Aurkitu a, b, c-k bete beharreko baldintzak A · B = B · A egiaztatzeko.

a b 0c c 00 0 1

5 2 02 5 00 0 1

1 + 2a 2 + 2b – 2a0 1 + 2a

a b – a0 a

1 20 1

a b0 a

1 –10 1

1 20 1

a b0 a

⎧⎪⎨⎪⎩

c = 0d = ac = 0

⎧⎪⎨⎪⎩

a + c = ab + d = a + bd = c + d

a a + bc c + d

1 10 1

a bc d

a + c b + dc d

a bc d

1 10 1

1 10 1

2y = 4 → y = 2x = 3 – y – z = 1 – z

⎧⎨⎩

x + y + z = 3–x + y – z = 1

1 1 1 1 0 00 0 0 | –1/2 1 3/20 2 0 1 0 1

1-ª

2-ª + (3/2) · 3-ª

3-ª

1 1 1 1 0 00 –3 0 | –2 1 00 2 0 1 0 1

1-ª

2-ª – 2 · 1-ª

3-ª + 1-ª

1 1 1 1 0 02 –1 2 | 0 1 0–1 1 –1 0 0 1

292. unitatea. Matrizeak

han de ser iguales.

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

X = ( ) →a bc d

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 30: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

A · B = ( ) ( ) = ( )B · A = ( ) ( ) = ( )Para que A · B = B · A, debe cumplirse que:

a = b = c

46 A = ( ) matrizea izanda, frogatu A3 + I = 0 betetzen dela eta erabili

berdintza A10 lortzeko.

☛ Egin A10 = (A3)3· A eta kontuan hartu A3 = – I dela.

A2 = ( ); A3 = ( ) → A3 + I = ( )Obtenemos A10 (teniendo en cuenta que A3 + I = 0 → A3 = –I ):

A10 = (A3)3 · A = (–I )3 · A = –I · A = –A = ( )75. orrialdea

47 Matrize karratu bat ortogonala dela esaten dugu bere alderantzizkoa eta beretransposatua bat datozenean.

Kalkulatu x eta y, A ortogonala izateko: A = ( )☛ Egin A · At = I.

Si A–1 = At, ha de ser A · At = I; entonces:

A · At = ( ) · ( ) = ( ) = ( )1 0 00 1 00 0 1

9/25 + x2 3/5y – 3/5x 03/5y – 3/5x y2 + 9/25 0

0 0 1

3/5 y 0x –3/5 00 0 1

3/5 x 0y –3/5 00 0 1

3/5 x 0y –3/5 00 0 1

0 –3 –4–1 4 51 –3 –4

0 0 00 0 00 0 0

–1 0 00 –1 00 0 –1

–1 0 11 4 4–1 –3 –3

0 3 41 –4 –5–1 3 4

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

c = bc = a7c = 7c7c = 7c

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

5a + 2c = 5a + 2b5b + 2c = 2a + 5b2a + 5c = 7c2b + 5c = 7c

5a + 2b 2a + 5b 07c 7c 00 0 1

5 2 02 5 00 0 1

a b 0c c 00 0 1

5a + 2c 5b + 2c 02a + 5c 2b + 5c 0

0 0 1

a b 0c c 00 0 1

5 2 02 5 00 0 1

302. unitatea. Matrizeak

Page 31: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

+ x2 = 1 x2 = x = ±

y – x = 0 y = x y = x

y 2 + = 1 y 2 =

Hay dos soluciones: x1 = ; y1 = x2 = – ; y2 = –

48 Ebatzi ekuazio matrizial hau: ( ) · X · ( ) = ( )( )–1

= ( ); ( )–1= ( )

Por tanto:

( ) · X · ( ) = ( ) → X = ( ) · ( ) · ( ) =

= ( ) ( ) = ( )Solución: X = ( )

GALDERA TEORIKOAK

49 Justifikatu zergatik ez den egia berdintza hau: (A + B) · (A – B) = A2 – B2

(A + B) · (A – B) = A2 – AB + BA – B2

Para que la igualdad fuera cierta, tendría que ser AB = BA; y, en general, no escierto para dos matrices cualesquiera.

50 A matrizea 3 × 2 dimentsiokoa da.

a) Badago A · B errenkada bakarreko matrizea eratuko duen B matrizerik?

b) Eta B · A kasurako?

Jarri kasu bakoitzaren adibide bat, hau jakinda: A = ( )a) No; A · B tendrá 2 filas necesariamente. Por ejemplo, tomando A = ( )

y B = ( ), tenemos que: A · B = ( )14

120

1 0 02 1 0

1 0 02 1 0

–1 –6–1 –8

–1 –6–1 –8

0 –1–1/2 –2

2 24 2

0 –1–1/2 –2

6 422 14

4 –1–3 1

6 422 14

4 –2–1 0

1 13 4

0 –1–1/2 –2

4 –2–1 0

4 –1–3 1

1 13 4

6 422 14

4 –2–1 0

1 13 4

45

45

45

45

1625

925

35

35

45

1625

925

312. unitatea. Matrizeak

⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

Page 32: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

b) Sí; si tomamos una matriz de dimensión 1 × 2 (ha de tener dos columnas parapoder multiplicar B · A), el resultado tendrá una sola fila. Por ejemplo:

Si A = ( ) y B = (1 2), entonces B · A = (5 2 0)

51 A eta B tamaina bereko bi matrize karratu dira. A eta B simetrikoak badi-ra, A · B biderketa ere bada?

Erantzuna baietz bada, justifikatu eta, ezetz bada, eman adibide bat.

Si A y B son dos matrices cuadradas de igual tamaño, simétricas, su producto,A · B, no tiene por qué ser una matriz simétrica. Por ejemplo:

Si A = ( ) y B = ( ) → A · B = ( ) no es simétrica.

75. orrialdea

52 A = (aij)m, n , B = (bij)n, p , C = (cij)q, r dira. Zein baldintza bete behar dute p-k,q-k eta r-k eragiketa hauek egin ahal izateko?

a) A · C · B b) A · (B + C )

a) n = q = r b) n = q; p = r

53 3 errenkada eta 3 zutabeko matrize baten heina 3 da.

a) Zelan aldatuko da heina zutabe bat kentzen badiogu?

b) Errenkada bat eta zutabe bat kentzen baditugu, sortzen den matrizearenheina 2 izango dela esan dezakegu?

a) Tendrá rango dos.

b) No. Podría ser dos o uno. Por ejemplo:

Si en A = ( ) suprimimos la primera fila y la tercera columna,

queda ( ), que tiene rango 1 (A tenía rango 3).

54 Matrize honi errenkada bat gehituta, ( ) matrize berriaren hei-na 4 izango da?

Arrazoitu erantzuna.

1 2 0 30 1 –1 –22 7 –3 0

0 10 0

1 1 10 1 10 0 1

5 1 12 5 14 –1 –1

–1 3 13 –1 01 0 –1

1 2 02 1 10 1 1

1 0 02 1 0

322. unitatea. Matrizeak

Page 33: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

Calculemos el rango de la matriz dada:

( ) → ( ) → ( )Tiene rango 2; luego, añadiendo una fila, la matriz resultante no podrá tener rango4 (tendría rango 2 ó 3).

SAKONDU

55 Zein baldintza bete behar du 3 × 3 dimentsioko A matrize batek A + At = 2Abete dadin?

A + At = 2A → At = 2A – A = A → A = At

Luego, la condición es que la matriz coincida con su traspuesta. Es decir, A debeser de la forma:

A = ( )56 a) A, n ordenako matrize erregular bat bada eta AB + BA = 0 betetzen duen

B matrize bat badago, frogatu BA–1 + A–1B = 0.

b) A = ( ) bada, aurkitu AB + BA = 0 beteko duen B ≠ 0 matrizea.

a) Multiplicamos por A–1 por la izquierda en la igualdad:

AB + BA = 0 → A–1AB + A–1BA = 0 → B + A–1BA = 0

Ahora multiplicamos la igualdad obtenida por A–1 por la derecha:

BA–1 + A–1BAA–1 = 0 → BA–1 + A–1B = 0

b) Si B = ( ), entonces:

A · B = ( ) · ( ) = ( )B · A = ( ) · ( ) = ( )Así:

AB + BA = ( ) = ( )3a – 2b + c = 0a + d = 0

d = –aa + d = 0

2b – c + 3d = 0 → 3a – 2b + c = 0 →→ c = –3a + 2b

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

–6a + 4b – 2c = 0–2a – 2d = 04a + 4d = 0

4b – 2c + 6d = 0

0 00 0

–6a + 4b – 2c –2a – 2d4a + 4d 4b – 2c + 6d

–3a + 4b –2a + 3b–3c + 4d –2c + 3d

–3 –24 3

a bc d

–3a – 2c –3b – 2d4a + 3c 4b + 3d

a bc d

–3 –24 3

a bc d

–3 –24 3

a b cb d ec e f

1 2 0 30 1 –1 –20 0 0 0

1-ª

2-ª

3-ª – 3 · 2-ª

1 2 0 30 1 –1 –20 3 –3 –6

1-ª

2-ª

3-ª – 2 · 1-ª

1 2 0 30 1 –1 –22 7 –3 0

332. unitatea. Matrizeak

⎧⎨⎩

Page 34: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

Por tanto: B = ( ), a y b ≠ 0

Por ejemplo, con a = 1 y b = 1, queda B = ( ).

57 Frogatu matrize batek A2 = 0 betetzen badu (0 matrize nulua da), orduan, Amatrizeak ezin duela alderantzizkorik eduki.

Supongamos que se verifica que A2 = 0, pero que A sí tiene inversa, que existeA–1.

Multiplicando la igualdad A2 = 0 por (A–1)2, quedaría:

(A–1)2 · A2 = 0 → (A–1 · A)2 = 0 → I = 0; lo cual es absurdo.

Por tanto, deducimos que no existe A–1.

58 A eta B ordena bereko bi matrize karratu dira. A · B = A · C berdintzatik,orokorrean, ezin da ondorio moduan B = C dela atera.

a) Frogatu baieztapen hori, A · B = A · C beteko duten B eta C bi matrize

desberdin aurkituz eta kontuan hartuta A = ( ) dela.

b) Zein baldintza bete behar du A matrizeak A · B = A · C berdintzatik ondo-rio moduan B = C dela ateratzeko?

a) Por ejemplo, si B = ( ) y C = ( ), entonces:

A · B = ( ) = A · C, pero B ≠ C.

b) Debe existir A–1.

59 Aztertu beheko bi matrize hauen heina a-ren balioen arabera:

M = ( ) A = ( )M = ( ) → ( )1 2 –1

0 0 a + 2a – 1 0 0

1-ª

2-ª – 2 · 1-ª

3-ª – 1-ª

1 2 –12 4 aa 2 –1

a 1 00 1 3a 1 1

1 2 –12 4 aa 2 –1

3 23 2

3 10 1

1 –12 3

1 11 1

1 1–1 –1

a b–3a + 2b –a

342. unitatea. Matrizeak

Page 35: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

• Si a = 1, ran (M) = 2

• Si a = –2, ran (M) = 2

• Si a ≠ 1 y a ≠ –2, ran (M) = 3

A = ( ) → ( )60 Matrize bat antisimetrikoa dela esaten da, transposatua eta aurkakoa berdi-

nak dituenean. Lortu asimetrikoa den 2 ordenako matrize baten itxura oro-korra.

Si A = ( ), entonces At = ( ) y –A = ( ).Para que At = –A, ha de ser:

( ) = ( ) →

Por tanto, una matriz antisimétrica de orden 2 es de la forma: ( )0 b–b 0

a = 0c = –b

d = 0

⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩

a = –ac = –bb = –cd = –d

–a –b–c –d

a cb d

–a –b–c –d

a cb d

a bc d

• Si a = 0, ran (A) = 2• Si a ≠ 0, ran (A) = 3

a 1 00 1 30 0 1

1-ª

2-ª

3-ª – 1-ª

a 1 00 1 3a 1 1

352. unitatea. Matrizeak

Page 36: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

362. unitatea. Matrizeak

Page 37: 2. UNITATEA MATRIZEAKa) Zein uste duzu dela ameslari samarra? b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein? c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko

372. unitatea. Matrizeak