PROGRAMA · 2021. 1. 12. · Consumir de forma responsable. O mellor é elaborar unha lista do que...

PROGRAMA

2

GUÍA DIDÁCTICAPROGRAMA RECÍCLATE

CON SOGAMAINTRODUCIÓN

Os residuos urbanos constitúen unha das principais

ameazas medioambientais ás que debemos facer fronte.

Todos, sen excepción, producimos desperdicios e,

ademais, facémolo a diario, sen ser conscientes do dano

que estamos a ocasionar ao planeta no que vivimos.

Non podemos permitir que o lixo perxudique o noso

contorno natural e que acabe afectando á nosa saúde,

ao noso benestar e á nosa economía. É hora de poñerse

ao choio.

Conseguiremos minimizar este problema se

todos aportamos algo. Trátase de asumir a nosa

responsabilidade e levar á práctica pequenos xestos,

hábitos e comportamentos cos que contribuír a unha

xestión sostible dos refugallos.

3


CON SOGAMA

Co obxecto de facilitar que a veciñanza en xeral poida

interiorizar a famosa estratexia dos tres erres (Redución,

Reutilización e Reciclaxe), o traballo dos concellos a

través da educación ambiental resulta esencial.

Así, a pretensión desta guía, non é outra que a

de subministrar a información básica relativa á

axeitada xestión dos residuos domiciliarios a fin

de que sexa trasladada á comunidade educativa

con suficientes garantías.

INTRODUCIÓN

4


CON SOGAMA

Ademais dos beneficios ambientais, a redución

da produción de refugallos e a correcta

clasificación dos mesmos en orixe, traerá

consigo importantes vantaxes para as arcas locais,

conseguindo diminuír as cantidades de lixo remitidas a

Sogama e, polo tanto, o importe da factura que deben

pagar a esta entidade pública, ao tempo que recibirán

máis ingresos por parte dos Sistemas Integrados de

Xestión (SIG).

INTRODUCIÓN

5


CON SOGAMAOS TRES ERRES

Reducir, Reutilizar e Reciclar

ou, o que é o mesmo, a estratexia comunitaria dos tres

erres, constitúe o soporte de todo sistema de xestión

de residuos, con independencia do tratamento finalista

polo que se teña optado. No caso de Sogama, esta

Sociedade engade un cuarto R, o da Recuperación

enerxética da fracción non reciclable, que transforma

en electricidade dunha forma limpa. Así, logra poñer en

valor, desde o máximo respecto ao medio ambiente e á

saúde pública, aquela parte dos residuos que, doutro

xeito, acabarían nun vertedoiro, última opción na xestión

xerarquizada que promulga a Unión Europea.

6


CON SOGAMA

Non é máis que producir menos residuos. O lixo que

acumulamos nas nosas casas ao final do día ten que

ser tratado e isto supón un gran custe, tanto ambiental

como económico. Se logramos diminuír a cantidade de

desperdicios xerados, axudaremos a protexer o medio

ambiente e a aforrar cartos. Porque a súa recollida e axeitado

tratamento constitúen servizos esenciais que, ao igual que a

auga, a luz, a gasolina, etc, debemos pagar. Cantos menos

refugallos xeremos, menos refugallos a tratar.

CLAVES PARA REDUCIRConsumir de forma responsable. O mellor é elaborar unha

lista do que realmente se necesite.

Evitar a adquisición de produtos sobreenvasados e

sobreempaquetados.

Evitar os artigos de usar e tirar.

Poñer freo ao consumo desmesurado de bolsas plásticas.

Reutilizar as de tea e rafia e recuperar o tradicional carriño da

compra. É moito máis cómodo e ecolóxico.

REDUCIR

7


CON SOGAMA

Aproveitar os restos de alimentos para a elaboración de

novos menús, evitando que acaben no caldeiro do lixo.

Sogama editou no seu momento unha publicación,

bautizada co nome “Para repañar o prato!”, na que dá

conta de distintas receitas de cociña a partir de sobras

de comida. O contido da mesma está a disposición dos

interesados a través da na súa páxina web, na seguinte

ligazón:

www.sogama.es/gl/info/publicacions

www.aproveitatedoquechesobra.es

REDUCIR

8


CON SOGAMA

Significa alongar a vida útil dos produtos antes de que acaben

sendo convertidos en residuos.

CLAVES PARA REUTILIZARUsar o papel polas dúas caras e optar polo papel reciclado.

Utilizar pratos e vasos de louza, cerámica e cristal e rexeitar a

súa versión en plástico.

Dar preferencia aos panos de mesa e panos de man de tea en

lugar de panos de mesa e panos de man de papel.

Os botes de vidro pódense utilizar de novo para envasar

distintos produtos e gardar determinados utensilios. Tamén se

poden empregar como elementos decorativos.

As latas de bebidas pódense converter en lapiceiros e

pequenas macetas para plantas. Coas argolas ata se poden

fabricar pulseiras.

REUTILIZAR

9


CON SOGAMASEPARAR PARA RECICLAR

Consiste en clasificar axeitadamente os residuos en orixe

e depositando cada tipoloxía no contedor correspondente

a fin de propiciar o seu posterior reciclado.

Á hora de separar, os envases pódennos dar pistas. A

través deste símbolo , coñecido como Punto Verde,

indícase que o fabricante que puxo un determinado

envase no mercado pagou unha cantidade de diñeiro

para facer posible a súa reciclaxe. Deste xeito teremos

a certeza que ese envase, unha vez convertido en

refugallo, poderase depositar nun dos tres contedores

de recollida selectiva que hai nas rúas: o iglú verde,

se é de vidro, no azul, se é de papel ou cartón, ou no

amarelo, se é un envase de plástico, de metal ou un brik.

10



ContedorAmarelodestinado a acoller latas, briks e

envases de plástico, ou, o que é

o mesmo, a denominada

“bolsa amarela”.

Botellas de plástico que contiveran líquidos (aceites

vexetais, refrescos, augas minerais, leite).

Botes de plástico groso que contiveran produtos de

aseo ou limpeza (xel de baño, xampú, lavalouza,

suavizante, etc).

Latas de bebidas e de conservas.

Briks de leite, viño ou zumes de froitas.

Bandexas de porexpán ou corcho blanco.

Redes de envoltorios de froitas ou verduras.

Plásticos filme: bolsas finas, plástico para envolver.

Envases mixtos distintos aos briks tales como bolsas de

aperitivos, envases de bolería industrial...

11



Non se debe depositar nestes recipientes residuos de

plástico que non sexan envases (por exemplo, xoguetes,

cepillos de dentes, rotuladores, películas de vídeo, carretes

de fotos, cables eléctricos, enchufes, etc) e, por suposto,

non introducir neste contedor cueiros, restos de alimentos,

papel, vidro, pilas, etc.

Recorda que o plástico elabórase cun dos recursos

naturais máis valiosos e non renovables da terra: o petróleo.

“Cada hora os españois tiramos ao lixo miles de botellas

de plástico coas que se podería cubrir toda a superficie da

Península ao cabo dun ano”.

Ten en conta que:Para unha manipulación máis hixiénica e unha mellor

reciclaxe, aconséllase que os envases estean baleiros

antes de depositalos no contedor amarelo.

Non se deben introducir uns envases dentro doutros, xa

que isto dificulta o labor das plantas de clasificación.

É conveniente pregar todos os envases que o permitan, xa

que deste xeito ocuparán menos espazo, tanto no fogar

como no contedor.

ContedorAmarelo

12



ContedorAzulno que debemos depositar papel

e cartón. Por exemplo...

Xornais e revistas.

Cadernos (sen argolas, grampas nin arames).

Papel de envolver, de embalar.

Caixas de cartón.

Cartóns de ovos.

Acolchado de embalaxes (cando sexa de papel ou

cartón).

Libros.

Non se debe depositar papeis de calco, briks de leite,

zume e viño, así como papel ou cartón sucios de graxa.

Recorda que “cada ano tiramos ao caldeiro do lixo uns

3 millóns de quilos de papel e cartón. Con eles poderíase

levantar un muro dunha punta a outra do país”. ContedorAzul

13



IglúVerdedestinado á recollida de botellas,

frascos e tarros de vidro.

Non se deben depositar tapas, tapóns e cortizas, así como

vidros especiais (parabrisas, pantallas de televisión e

ordenador, lámpadas, espellos, etc.).

Recorda “cada semana tiramos ao lixo entre 20 e 25

toneladas de envases de vidro. Con eles poderías encher

un rañacaeos desde o sótano ata o último piso”.

14



Minicontedorde pilas:

Recorda que é necesario dar preferencia ao uso de pilas

recargables ou “verdes”, que non conteñen metais tales

como mercurio e cadmio. Aínda que, en principio, poden

resultar máis caras, a longo prazo saen máis económicas

(recárganse miles de veces) e ecolóxicas.

pódese atopar en centros

escolares, concellos, asociacións,

establecementos comerciais, etc.

As pilas botón, utilizadas

especialmente en audífonos,

calculadoras e algúns reloxios, son máis contaminantes. Unha

soa pila de botón pode chegar a contaminar ata 600.000 litros

de auga, e unha alcalina, 167.000 litros.

15



ContedorXenériconeste debemos depositar

os residuos orgánicos e non

reciclables (cueiros, compresas,

panos de mesa de papel, roupa

deteriorada, etc.).

Recorda que naqueles lugares nos que sexa factible, a

compostaxe doméstica pode representar unha magnífica opción

para reducir a produción de residuos e contribuír á reciclaxe da

materia orgánica, incorporándoa de novo ao solo en forma de

fertilizante natural.

16


CON SOGAMA

Os habitantes do rural poden avaliar a posibilidade de

facerse cun composteiro, no que deben depositar restos

orgánicos, vixiando que a humidade e temperatura do

mesmo sexa a axeitada. Con isto terán a oportunidade

de fabricar un abono de calidade para utilizar nas hortas

e xardíns das súas casas, diminuíndo as cantidades

de residuos destinadas ao contedor xenérico. Sogama

dispón dun manual de autocompostaxe para axudar aos

interesados a fabrica un bo compost. Pódese descargar a

través da seguinte ligazón:

www.compostaconsogama.gal

SEPARAR PARA RECICLAR

17


CON SOGAMA

Así mesmo, podes poñer a proba os teus coñecementos

en materia de recollida selectiva co xogo interactivo de

Sogama “Separar para reciclar”, accesible dende o seu

sitio web

www.sogama.es/gl

SEPARAR PARA RECICLAR

18


CON SOGAMA

A súa función é recoller os residuos perigosos xerados no

fogar (fluorescentes, vernices, envases de insecticidas e

fitosanitarios, aceites vexetais usados, …); voluminosos

(mobles, colchóns, …), residuos de liña branca (lavadoras,

frigoríficos, …) e de liña marrón (televisores, equipos de

música, ordenadores), así como restos de pequenas obras

en domicilios.

Os puntos limpos son recintos pechados que contan con

contedores específicos para cada tipo de material.

Puntos limpos

Recorda que “cada residuo destínase ao seu

correspondente reciclador, onde recibe un axeitado

tratamento conforme as súas características e grao de

toxicidade”.

19


CON SOGAMARECICLAXE E TRATAMENTO FINAL DO LIXO

Das distintas fraccións de residuos anteriormente sinaladas,

Sogama asume a xestión de dúas: o contedor amarelo

(envases lixeiros) e o contedor xenérico (fracción resto). Do

resto encárganse directamente os concellos, entregándoos

a xestores autorizados.

PROCESO DE RECICLADO DA BOLSA AMARELAOs envases depositados no recipiente de cor amarela seguen este percorrido:

Selección no fogar e correcto depósito no contedor amarelo.

Recollida diferenciada polos servizos municipais.

Traslado á estación de transferencia máis próxima (en Galicia hai 37), onde os envases lixeiros se trasvasan a contedores de maior capacidade (20 toneladas cada un).

A B

CA

B

C

20



Transporte destes contedores á Planta del Clasificación de Sogama, situada no Complexo Medioambiental de Cerceda, na provincia da Coruña.

Selección mecánica das distintas tipoloxías de material e prensado e embalado das mesmas.

Remisión do material clasificado aos centros recicladores e reincorporación ao circuíto comercial como novos produtos.

D E

F

D

E

F

21



As técnicas de reciclado varían en función do tipo de material. No caso dos envases de plástico, hai dúas opcións: o reciclado mecánico, quizás o máis utilizado para os obxectos de maior tamaño, e o reciclado químico. Respecto do primeiro, a secuencia de tratamento consiste en triturar os envases e fundir as escamas resultantes, obtendo uns gránulos, denominados “granza”, materia prima que se utiliza para a fabricación de novos obxectos de plástico reciclado.

O reciclado químico considérase máis apropiado para os envases que conteñen unha mestura de plásticos difíciles de separar, descompoñendo o material nas súas unidades máis pequenas (polímeros).

En realidade é coma se se dese “marcha atrás” ao momento da súa fabricación, conseguindo así a materia prima básica.

Maceteiros, caldeiros, tubaxes de desaugadoiro, cadeiras, bancos, sinais de tráfico, baldosas, paneis, etc, constitúen, entre outros, obxectos procedentes da reciclaxe de plástico duro.

A partir do plástico fino pódense obter sacos industriais, bolsas plásticas para o lixo, … E, a partir do Pet (Polietileno Tereftalato – as típicas botellas plásticas de auga e refrescos-) podemos confeccionar traxes de poliéster, recheo sintético, alfombras, felpudos, …

22



Os envases metálicos son sometidos a un proceso de refundición para fabricar novos envases e outro tipo de pezas. Pódense reciclar de 30 a 40 veces.

Pola súa parte, os briks, que, como ben sabemos, permiten unha óptima conservación dos produtos, entrañan quizás maiores dificultades á hora de ser reciclados. A razón reside no seu carácter mixto, xa que están compostos por unha capa de papel de alta calidade, que lles proporciona rixidez; outra de aluminio, que preserva os alimentos da luz e do osíxeno; e outra máis de polietileno (plástico), que lles confire estanquidade. Na actualidade, existen dúas alternativas de aproveitamento: o repulpado ou hidropulpado, mediante o cal se separan, nun tambor de auga, as fibras de cartón do resto de materiais. Mentres que estas se utilizan para fabricar novos produtos de papel reciclado tales como bolsas, sacos de papel, oveiras, etc, o polietileno e o aluminio valorízanse enerxeticamente.

Outra posibilidade é triturar os briks na súa totalidade, converténdoos nunha masa que se quenta e prensa a uns 170ºC co obxectivo de fundir o plástico, que actúa como pegamento entre os distintos compoñentes. O resultado é unha plancha de aglomerado, resistente e impermeable, que sirva para fabricar mobles, chans, paneis, maletas, etc.

23



As posibilidades da reciclaxe son moitas e as súas vantaxes ambientais, a nivel de aforro de enerxía e materias primas, incuestionables, pero non deben perderse de vista os beneficios económicos para as arcas locais. E é que canto mellor se faga a recollida selectiva, maior cantidade e calidade dos materiais desviados a reciclaxe, recibindo os concellos máis ingresos por parte dos Sistemas Integrados de Xestión, coa particularidade de que, ao depositar menos refugallos nos contedores convencionais, reducirán o importe da factura que deben pagar a Sogama pola xestión e tratamento da bolsa negra.

Reciclar non é máis que poñer en valor os residuos, ampliando o seu ciclo de vida, pero a viabilidade de todo isto está condicionada polo labor máis importante, a que está nas nosas mans: a separación.

24



PROCESO DE RECUPERACIÓN DA BOLSA NEGRASelección no fogar e correcto depósito dos residuos orgánicos e non reciclables no contedor xenérico.

Recollida diferenciada polos servizos municipais.

Traslado á estación de transferencia máis próxima (o territorio galego dispón de 37), onde se trasvasa a contedores de gran capacidade (20 toneladas cada un).

A

B

C

25


CON SOGAMAEsquema funcionamiento dunha planta de transferencia tipo

FASE IO camión de recollida domiciliaria accede ao recinto e, despois de ser pesado, sube ata unha plataforma superior.

FASE IIIUn sinxelo émbolo introduce os RU nun contedor, sen empacamento nin apertura de bolsas ou cualquera outra manipulación.

FASE IIUnha vez situado en posición, realiza a descarga sobre a moega.

FASE IVFinalizada a descarga, a instalación queda pechada esperando a chegada do seguinte camión de recollida.

26



Transporte destes contedores, por tren ou estrada, ao

Complexo Medioambiental de Sogama en Cerceda (A

Coruña). Mentres que por estrada se pode desprazar un so

contedor por viaxe, a través do ferrocarril pódense mover ata

30 unidades á vez, cos conseguintes beneficios ambientais

e sociais. Entre o 40 e o 45% dos residuos procesados no

Complexo cercedense desprázanse por tren. Sogama está a

promover o transporte de lixo por tren.

Depósito do lixo na Planta de Elaboración de Combustible,

onde se separan elementos reciclables tales como o aceiro,

o aluminio e o vidrio que son remitidos á industria recicladora.

Os non reciclables son clasificados por tamaños (superior

e inferior a 12 centímetros), triturando a parte grosa e

secando a parte fina. Ambas as dúas fraccións mestúranse

a posteriori acondicionando un combustible derivado de

residuos (CDR) que se valoriza de forma controlada na Planta

Termoeléctrica para producir enerxía eléctrica suficiente

coa que abastecer 100.000 vivendas o unha cidade como

Vigo. Deste xeito a entidade logra engadir aos tres erres, un

cuarto, o da Recuperación enerxética.

D

E

27



Sogama utiliza modernas tecnoloxías de depuración de gases

coas que garante que as emisións á atmosfera estean moi

por baixo dos límites fixados pola lei, levando a cabo unha

actividade industrial absolutamente respectuosa co medio

ambiente e a saúde das persoas.

F

28


CON SOGAMA

Dado que o Complexo Medioambiental se atopa sobresaturado (ten capacidade para procesar un máximo de 550.000 toneladas anuais e a Sociedade recibe preto de 800.000), este apóiase nun vertedoiro controlado (o vertedoiro de Areosa) no que se deposita o excedente de lixo e se aproveita o biogás producido pola descomposición da materia orgánica para transformalo en enerxía eléctrica. Con isto evítase, ademais, a emisión directa de gas metano á atmosfera, contribuíndo a paliar o efecto invernadoiro e ao cambio climático.

RECICLAXE E TRATAMENTO FINAL DO LIXO

G HDeste proceso queda

un residuo final: as

escouras e as cinzas,

que son dispostas de

forma controlada en

depósitos independentes

habilitados para tal fin.

29


CON SOGAMA

No marco do Plan galego de Xestión de Residuos Urbanos

2010-2020 e tomando como referencia a economía circular,

Sogama procederá á ampliación das súa infraestrutura

industrial de Cerceda. Con tal fin, porá en marcha unha

Planta de Clasificación dos envases contidos no lixo en

masa, e que permitirá recuperar, ademais do aceiro,

aluminio e vidro (que xa se está a facer actualmente),

o plástico e papel/cartón. Con isto, a capacidade do

complexo verase aumentada nun mínimo dun 36%,

pasando das 550.000 toneladas anuais ás 750.000,

incrementando a súa aportación á reciclaxe nun 30% e

diminuíndo o vertido na mesma proporción. Cabe recordar

que o depósito de lixo no vertedoiro de residuos non

perigosos de Cerceda reduciuse desde o ano 2008 nun

55%. A esta instalación desviarase, única e exclusivamente,

aquela parte do lixo que non se poida reciclar nin recuperar

material ou enerxeticamente. Así mesmo, a empresa

tamén habilitará, no vertedoiro de Areosa, unha planta

de compostaxe, con capacidade para 15.000 toneladas

anuais, que se nutrirá coa materia orgánica xerada por

grandes produtores tales como establecementos de

hostelaría, mercados, centros comerciais, hospitais, centros

penitenciarios, etc.

http://cmaot.xunta.gal/plans-e-programas?content=/

portal-web/contidos/plan/plan_0001.html

NOVOS HORIZONTES

30


CON SOGAMA

296 dos 315 concellos existentes en Galicia utilizan os servizos

de Sogama para a xestión do lixo convencional. Isto quere dicir

que en torno a 2.316.000 habitantes entregan a esta empresa

pública os refugallos depositados nos contedores xenéricos

(habitualmente de cor verde).

295 dos 315 municipios envían a Sogama os residuos

introducidos pola poboación nos contedores amarelos, o que

implica que en torno a 2.264.000 habitantes entregan a esta

entidade os envases de plásticos, as latas e os briks xerados

nos seus fogares.

20 Plantas de Transferencia de SOGAMAComplexo Medioambiental de SOGAMA11 Microplantas da Diputación de Ourense5 Plantas de Transferencia construidas pola Xunta1 Planta da Mancomunidade do Morrazo

SOGAMAPENDENTENOSTIÁNBARBANZA

MAPA SITUACIÓN DA XESTIÓN DOS RESIDUOS URBANOS EN GALICIA

31


CON SOGAMA

Coa reciclaxe de 1 quilo de latas de aceiro, afórrase a

enerxía suficiente para manter acendida unha lámpada

de 60 W durante dous días, mentres que tirar unha lata de

aluminio equivalería a desperdiciar a enerxía de media lata de

gasolina.

A enerxía que se aforra reciclando unha soa lata de aluminio

pode facer funcionar un televisor durante tres horas.

Coa reciclaxe de 2 toneladas de briks afórrase o equivalente

a unha tonelada de petróleo.

Non existe límite ao número de veces que se pode fundir e

reutilizar o aluminio. A lata que estás bebendo hoxe pode ser

parte doutro envase de hai 20 anos. E se a reciclas, poida

que alguén beba dela dentro doutros vinte.

No contorno natural, unha lata férrica de refresco tarda 8 anos

en degradarse, e 100 anos se é de aluminio. Unha botella de

plástico seguirá intacta 10 anos despois e, se non lle dá a luz,

permanecerá inalterable durante séculos.

As bolsas plásticas non biodegradables tardan 4 séculos en

descompoñerse.

Unha tonelada de papel de primera calidade necesita para

a súa fabricación 200.000 litros de auga, mentres que unha

tonelada de papel reciclado só consume 20.000 litros.

SABÍAS QUE …

32


CON SOGAMA

O papel variado (que inclúe caixas de ovos, de zapatos, de

cereais, de galletas, papel de regalo, sobres, propaganda,

tubos de papel hixiénico, …) non se pode reciclar para

converterse en papel de escribir de gran calidade, pero

pódese transformar en cartolina (como a utilizada na caixas

de cereais) e en papel para impermeabilizar tellados.

De cada 1.000 quilos de cartón que se recollen, obtéñense

850 quilos de cartón reciclado.

Reciclar unha soa botella de vidro pode aforrar enerxía

suficiente para ter acendida unha lámpada de 100 W durante

catro horas ou un televisor durante tres horas.

PARA MÁIS INFORMACIÓN

www.sogama.es

www.facebook.com/educacionambientalsogama

www.twitter.com/#!/EASogama

www.cadernoverde.com

www.aproveitatedoquechesobra.es

www.compostaconsogama.gal

www.xunta.gal

SABÍAS QUE …

PROGRAMA

PROGRAMA · 2021. 1. 12. · Consumir de forma responsable. O mellor é elaborar unha lista do que...

Documents

Transcript of PROGRAMA · 2021. 1. 12. · Consumir de forma responsable. O mellor é elaborar unha lista do que...