Irungo euskarazko

hamabostekaria

Euskal Jira 2013, festa borobila

211. zk.Bigarren aroa

Abuztuak 62013

GazteaUdagiro, etorri berriakeuskara ikasten

8 Juanma Garate Txirrindularitza Martxa10 Haurren Leihoa Txingudi Ikastola11 Gurasoentzat Enpatia12 Gazteen lanak Txingudi Ikastola14 Gazte Informazioa15 Kultur agenda

ww

w.irunero.com

I runero

Sarzaitez

web orrian etaFacebooken

KirolakBidasoaren Jaitsiera,Santiagotarrek antolatua

Ana Grijalbaagrijalba@irunero.com

Naiara Hernandez Lekuona

Xabier Kerexeta

Sonia Garcia Olazabal, Lara Cañizo

lara@irunero.com, sgarcia@baseclick.es

Baseclick S.L.ISSN: 1134-0606Lege gordailua: SS-230-94.Maiatzaren Lehena, 23 - 20304IRUNTel: 673 39 84 57www.irunero.com

I runero

Honako erakundeek Irunero diruz laguntzen dute:

Irun atzoIrun gaurNagusia? Erdara

Palmera atzo

Palmera gaur

1934an Juan Vollmerrek bizar-xaflafabrika bat erosi zuen Irunen, baitaPalmera marka erabiltzeko baimenalortu ere. 1940ko hamarkadan pro-duktu mota berriak ekoizten hasizen: mahai-tresnak eta labainak, gu-raizeak, bizarra egiteko makinak...Kalitatea ardatz izaki, merkatuan na-gusitzen hasi zen.1950ean Palmerak Espainiako irratie-tan publizitate kanpainak egin zituen.Iragarkietako kantuak XEY talde os-petsuarenak ziren.1960ean fabrikak 1.200 langile zi-tuen, ekonomatoa eta langileentzako

etxeak.1982an Espainiako lidergoa erdietsizuen sektorean, eta mundu zabalekolehenengoetarikoa zen. Ondorengourteetako gainbeheraren ostean,90ko hamarkadan Urantzu kaleko fa-brika erraldoia eraitsi zuten. 1995eanEurotools eratu zen (Irimok, Acesaketa Palmerak osatuta). 1995ean fa-brika berria eraiki zen Belaskoenean.Argazkiak goitik hasita: 1.- Fabrika1993an. 2.- Palmera aurreko hamark-detan. 3.- Palmerako sarrera zenagaur egun.

2

Nola deitzen da gaur egun San Juan Harriaplazatik gora doan oinezkoen hori, behialaKalegoi deitutako errege-bidea? CalleMayor, erantzungo du baten batek. Bai, etaeuskaraz? Mayor kalea, google maps-ekdioenez. Baina plakari begira, euskarazkoizena baizik ez omen du. Kale ez baina ka-rrika omen da. Tira, zergatik ez, hizkerazgehiago gara (ginen?) nafar-lapurtarrak gi-putzak baino. Mayor? Donibane Lohitzu-nen Karrika Handi deitzen dutefrantsesezko rue Gambetta. Irunen ezdugu, haatik, iparrera begiratzen, hegorabaizik, eta Gipuzkoako hiriburuari men, Na-gusia dio plakan. Euskaltzale garenez gero,kale-izenak euskaraz: Erromes plaza, Gi-puzkoa Hiribidea, Gobaraginen kalea... etaNagusia karrika. Ez al luke Karrika Nagusiabehar, Donibanen Handia karrika jartzen ezduten bezala? Baina gu Irunen bizi gara,eta itxurak galtzen gaitu: plaken grafiak es-katzen duela toponimoa handitan eta bidemota txikitan eta segidan, euskaraz hala

behar duelakoan? Bada, hala egin deza-gun, nahiz eta Nagusia, soilik, ez den topo-nimo bat.

Barkagarria litzateke mamia itxurara ma-kurtzeko joera orokortu samarra, Irunenhizkuntzen arteko harreman asimetrikoa-ren adierazgarri aitorrezina ez balitz. Eus-karaz pentsatu beharrean, erdarazpentsatu baina euskal forma ematen omendugu, kasu honetan ultrakorrekzioa etaguzti: euskaraz ez al dira hitzak aldrebesjartzen, bada? Hori bai, euskaldun plantakeginda, eta euskara poliki-poliki kaleantokia berreskuratzen ari delakoan: Dóndeestá tal bar? En la plaza Erromes. Y tal ta-ller? En la calle de las lavanderas... zera,barkatu, hori lehenago zen, orain dago enla calle Gobaraginen, erdaraz "de las" ze-lako (calle lavanderas izan balitz, lepoegingo nuke orain calle Gobaraginakesango luketela). Y el ambulatorio? EnDumboa. Ez luke Dunboa behar? Kontuanhartuta toponimo gaskoia omen dela,barka dezagun euskal grafia ez aplikatzea,batez ere euskal toponimo peto-peto batLetxumborro bada, plaka berriek diote-nez...

Oharra: jakin ezazue Artalekuko igerilekuakitxitak daudela.

Xabier Kerexeta

IUA: 29281

IUA: 2421

3

Euskal Jira aparta ospatu zen

Olaizola Immobiliaria agentzia

Ezkerreko argazkietan, Euskal Jiraren ha-siera: Ikurriñaren eramalea, Irungo bandera-rena eta mikeleteetako bat. Goian, AsierMartiarena Euskal Jira Elkarteko presidentea.

Goian, Hendaiako gurdia, ohi bezala paperezko lorez egina. Eskui-nean, soinu-jole taldea eta Euskal Kirolak elkarteko gurdiaren au-rrealdea.

Euskal Jiran ezinbestekoa denpertsonaia: astoa.

Hendaia

Primerako giroa eta jende andana euskal jaian

4

Euskal Kirolekoek Gure baserrietako esnea izeneko lanaaurkeztu zuten aurten. Benetako txekorrak ere eramaten zi-tuzten gurdian! Goian, elkarte horren gurdiarekin zihoan jendea.

Behobiko bizilagunek auzoko CAMPSAren gasolindegi zaharra irudikatu zutenxehetasun guztiz. Ohi bezala, bertako eraikin bat ekarri zuten gogora, aurten-goan behobitarrentzat oso esanguratsua den bat, bertan lan egin izan baitutehainbat auzotarrek.Eskuineko irudietan, Behobiko gurdiaren atzetik, lagun pila dantzan.

Behobia

Euskal Kirolak

5

COMPRO ORO Y MÓVILES

Aduana, 3943 614565 IRUN

arrokaberri.com

1.- Behobiko gurdiarekin zihoan lagun talde bat. 2.- Meaka auzokoek euskal ins-trumentu tradizionala den txalaparta aukeratu zuten. 3.- Anaka 1881 Gordezangurdiko lagunak girotuz, tikitrilari eta pandereta-jotzaile gaztetxoak. 4.- Anaka1881 Gordezan elkartearen gurdia. Euskal mitologiaren inguruko lan hau prestatuzuten, Basajaun, Amalur eta Sorgina pertsonaia nagusiak izaki. 5.- Meakako gurdiko zenbait lagun, Euskal Jiraz gozatzen.

Anaka 1881

Meaka

1

2

3

4

5

6

Irunero non eskura dezaket?

San JuanGaztelumendi tabernaManoloSargiaUdal LiburutegiaGazte Informazio BulegoaAranoCornerNafarroa hiribideaErka material elektrikoaKutxaOgi BerriHawaiErauskinSantiagoAguirreTxingudiko ZerbitzuakToma Pan y MojaHaizeaSwingUrdanibia plazaMigelOspital zaharraEuskaltegiaEuskadiko KutxaEskina

Lasa harategiaDunboa/Palmera-Montero/ArbesOsasun ZentroaTahonaZuraAnetxeLa AgricolaAmalen paper-dendaBiribilBehobia/Azken PortuAzken Portu kiroldegiaOgi BerriHawaiHizkuntza EskolaEguneko zentroaKuttuna haurtzaindegiaKolon ibilbidea eta inguruakCadillon Hortz KlinikaBrasil gozotegiaOgi Berri (Kolon)CiabogaBBVAKutxaAnbulatorioa

Artaleku kiroldegiaVirginia kafetegiaEdurne kafetegiaErauskin (Luis Mariano)SirimiriTurismo BulegoaSAC-HAZReal Union tabernaGaudíMendibil ardotekaMerkairunNaroa kafetegiaJaiberriLuis Mariano pentsiodunenetxeaHawaiKetanSantander bankuaSolbesOskarbiKutxaEuskadiko KutxaPeinart ileapaindegiaPio XIILa TahonaÑ kafetegia

Ogi Berri Alvaro paper-dendaErauskinSan MigelTabisaCaser egoitzaJaizibea okindegiaSenosiain harategiaDumboa fruta-dendaUranzu azokaGizarte Segurantzako InstitutuaLANBIDEBBVASantander bankuaDani urdaitegiaErauskin SabadellEuskadiko KutxaKutxaSotero tabernaBaztan tabernaOgi Berri-OgitxuAguirreAdriana Barrios ileapaindegiaAntzaran

Picking PackRosi kioskoaAmantegui Hortz KlinikaAnakaEl EspazioKutxaMariñoOgi BerriAnaka okindegiaWashington tabernaJaizkibel janari-dendaPablo harategiaAnaka Berri erretegiaCovirán AnakaPuianaTahonaPuiana tabernaOspitalaEndaneaLarreaundiLarrarte harategiaToma Pan y MojaPedro arraindegiaElitxu Martindozenea gaztelekua

I runeroIrungo euskarazko hamabostekariaIkasturtean zehar Irungo ikastetxe guztietan

Anaka 1881 Gordezan gurdiko emakume adore-tsuak dantzan.Kemeneko neska zenbait.

Goian, Kemen Dantza Tal-deak 40. urteurrena ospatzenduen honetan Biteri eskolaekarri zuen gogora, taldeakhan izan zuelako bere egoitza1978tik 1982ra. Gaur egunJustizia jauregia dago ber-tan.Behean, Kemenen gurdia, au-rrealdetik ikusita.

Kemen

7

1.- Landetxako Auzo Elkartea-

ren lana.

2.- Santiago Auzo Elkarteak iaz

sega lana aurkeztu zuen; aur-

ten, metarena, eta heldu den

urtekoa behiei jana ematekoa

izango da. Meta Juanko Tole-

dok egin zuen, atzeko margo-

lana David Alonsok pintatu

zuen etaTxetxu Carda eta Jo-

sean Burguetek guztiaren mun-

taketaz arduratu ziren.

3.- Kemen Taldearekin Jiran

parte hartu zuten emakume

batzuk.

4.- Landetxako gurdiaren atze-

tik kalejiran.

5.- Haurrekin arduratzeaz gain

bapo edateko parada ere izan

zuten Santiagokoekin zihoazen

gizon hauek.

6.- Adar-jotzailea San Juan pla-

zan.

SantiagoLandetxa

3

5 6

4

1 2

Goiz hasi zuten eguna San Juan Harria pla-zaren inguruetan elkartu ziren txirrindula-riek. Ekimenak merezi zuen; izan ere,edozeinek ez die egunero pedalei eragitentxapeldun bat aldamenean izanda.Juanma Garatek gutxi batzuen esku dau-den garaipen garrantzitsuak lortu ditubere ibilbide profesionalean zehar; tar-tean, Frantziako Tourrean, Italiako Giroaneta Espainiako itzulian. Hori dela eta,Irungo Txirrindulari Elkarteak, beraomentzeko, Bidasoaldeko eta eta Oarso-aldeko txokoak zeharkatzen dituen martxazikloturista antolatzen du urtero. Aurten, minutu bateko isilunea gordezuten txirrindulari irundarraren aitaren

omenez, bezperan hil baitzen. Igande be-rezi hartan lagunez inguratuta egon zenJuanma Garate. Txirrindularitzaren aur-pegi ezagunen artean, Radioshack taldekoHaimar Zubeldia eta Markel Irizar txirrin-dulari euskaldunak zeuden. Pedro Horrillotxirrindulari ohia ere alboan izan zuenirundarrak. Hauekin batera, 300 ziklotu-rista inguru izan ziren.

Gero eta parte-hartzaile gehiagoUrtetik urtera, gero eta entzute handiagoadu Juanma Garateren izena daramanmartxak, eta hori partaideen kopuruaneta haien jatorrian nabaritzen da. “Bida-soa eskualdeko eta probintziako ziklotu-

ristez gain, estatuko beste lekuetatik geroeta lehiakide gehiago ditugu”, baieztatudu Iñaki Zamarreño Irungo Txirrindulari El-karteko kideak. Martxan hasiberriak eta adituak aurkituahal izan ditugu. Irungo bizilaguna den Al-berto Rodriguezek, adibidez, lau edizioe-tan parte hartu du. “Orokorrean, ibilbideagogorra eta luzea da, eta, nire ustez, tartelatzena Goizuetaren eta Perurenako alda-pen artekoa da. Hala ere, asko disfruta-tzen dut”. Mutrikutik etorritako laguntaldeak ere, martxak eskatzen duen “es-fortzu fisiko eta prestakuntza handia” az-pimarratu zuen. Gazte hasiberriei ereibilbidea luze egiten zaie eta maillota izer-ditzeko tarteak ere badaude; hala ere,“ondo pasatzeko eta lagunak egiteko den-bora ere badago” diote baikorki Urkik etaAlvarok. Nahiz eta kopuruan gizonezkoak bainogutxiago izan, emakumeek ere badutetoki bat San Juan Plazan hasi eta bukatzen

den martxa horretan. Tarragonatik etorri-tako Mari Carmenek “ibilbidearen gogor-tasuna eta edertasuna” nabarmedu zuen.Irungo Txirrindulari Elkartea da lasterketamaitasun osoz antolatzen duena. Egun be-rezi horretako protagonistak, Juanma Ga-ratek, hitz onak besterik ez du txapeldunbihurtzen lagundu zion taldearentzat.“Pertsona hauek eredu bat dira gainerakotaldeentzat; izan ere, lan ikaragarria egi-ten dute etorkizuneko txirrindulari belau-naldiak hezten, eta lan hori aitortu beharzaie. Oso harro nago haien lanaz eta bizikieskertzen dizkiet martxa hori antolatzeneman dituzten orduak”. Juan Carlos Vera Fernandezentzat ereegun berezia izan zen, Irungo TxirrindulariElkarteak zozketatzen zuen bizikleta e-txera eraman zuen eta. Aurten animatu ez direnek urtebete duteoraindik forman jartzeko eta datorren ur-teko bosgarren edizioan parte hartu ahalizateko.

8

Juanma Garate Martxa,txirrinduaz gozatzeko jardunaldia

Ezkerretik eskuinera, Pedro Alegre Kirol delegatua, Juanma Garate, Juanjo Gara-garza Irungo Txirrindulari Elkarteko presidentea eta elkarteko hainbat kide

Ezkerretik eskuinera: Markel Irizar, Pedro Alegre Kirol de-legatua, Juanma Garate, Juanjo Garagarza Irungo Txirrin-dulari Elkarteko presidentea, Haimar Zubeldia, PedroHorrillo eta Iñaki Zamarreño.

Laugarren urtez jarraian, 140 kilometroko ibilbidea anto-latu du Juanma Garateren omenez Irungo Txirrindulari El-karteak. Aurten, 300 bat zikloturistak parte hartu duteinongo lehia izaerarik ez duen martxa dibertigarri horretan.

1967ko uztailaren 30ean eman zi-tzaion hasiera urtetik urtera geroeta entzute handiagoa lortu duenBidasoa Ibaiaren Nazioarteko Jai-tsierari. Hamarkada hauetan pira-guista ugarik arraun egin duteNafarroa, Lapurdi eta Gipuzkoa ze-harkatzen dituen ibai honetan. “An-tolatu zen II. edizioan, haurkategorian zegoen Herminio Me-nendez izan zen garaile. David Calpiraguista iritsi arte, domina olin-piko gehien zituen espainiar pira-guista izan zen, eta hemen,Bidasoan, lortu zuen bere lehenda-biziko domina” dio irribarretsu Ja-vier Martinez Vesga SantiagotarrakKirol Elkarteko presidenteak. Orain-dik gogoan ditu Bidasoa ibaiko ure-tan 400 bat piragua ikusten zirengarai oparoak. “Gaur egun ezinez-koa da irudi hori errepikatzea. Krisiekonomikoa dela eta, asko jaitsi daparte-hartzaileen kopurua”. Marcos Santos eta David Machadoizan dira aurtengo jaitsieraren ira-bazleak. Palentino Piraguismo tal-deko bikotea K-2 senior kategoriangailendu eta hark sailkapen oroko-rreko lehendabiziko postua balioizan zien. Bidasoa ibaia ondo eza-gutzen duen bikote aditua da; halaere, aurtengoa lehendabiziko garai-

pena izan dute. “Ondo ezagutzendugu Bidasoa ibaia, behin baino ge-hiagotan parte hartu baitugu jai-tsiera honetan. Aurreko urtean,adibidez, helmugarako 50 metrobaizik falta ez zirenean, atzekoakaurreratu eta bigarren geratu ginen.Irabazi ez izanaren arantza genuen,baina aurten kendu ahal izan dugueta oso pozik gaude” azaltzen zuenDavid Machadok pozarren, irriba-rrea aurpegitik kendu ezinik. Berekidearentzat, berriz, garaipenarengakoa irteeran egon da; “aurten osogogor atera gara eta punturik zai-lena, Endarlatsako jauziarena, azkarigaro dugu”.Nahiz eta garaipen orokorra ezin es-kuratu, Santiagotarrak taldekoneska-mutilek primerako emaitzaklortu dituzte jaitsieran. K-1 seniorkategorian Esteban Arakama 3.aizan zen, eta C-1 kategorian MikelAnder Sanchezek eskuratu zuen ga-raipena. Emakumezkoetan, K-1 se-nior kategorian Garazi Gomez izanzen txapeldun, eta Olatz Zabalak 2.postua lortu zuen 23 urtez azpikokategorian. “Jauziarena une kritikoada jaitsieran eta niri ez zait ondoematen; beraz, hor denbora nahi-koa galdu dut. Hala ere, ihes eginduten hiru lehiakideetatik bi aurre-

ratu ahal izan ditut eta bigarren pos-tua eskuratu; hortaz, oso pozik nagoegindako lanarekin” zioen Olatz Za-bala piraguista gazteak. Irundarraren kategoria berdineandagoen Donostia Kayak-eko AmaiaBenaventek lortu zuen garaipena.“Jaitsiera K-1 kategorian egitennuen lehendabiziko aldia zen, au-rrekoetan nire kidea den BegoñaLazkanorekin egindakoa bainintzen.Bera hirugarren geratu denez, lortu-tako emaitzarekin oso pozik gaude”. Taldeko sailkapen orokorrari dago-kionez, Santiagotarrak K.E.ak lehen-dabiziko postua lortu zuen.Emaitzak bikainak izan dira, jaitsie-ran 20 taldek parte hartzen baitzu-ten.

9

Santiagotarrak nagusi Bidasoaren Nazioarteko Jaitsieran

20 taldetako 130 bat piraguistak parte hartu duteaurtengo jaitsieran. Santiagotarrak taldeak klubensailkapenean lehendabiziko postua lortu du berepiraguisten lan bikainari esker.

Santiagotarrak Kirol Elkarteko kirolariak eta bere presidentea, JavierMartinez Vesga "Musku", talde hoberenaren saria ospatzen.

K-2 SENIOR kategoriako irabazleak: ezkerretikeskuinera, Imanol Burguera-Lander Rodriguez;David Machado-Marcos Santos; Aner Olazabaleta Oscar Estonba.

Amaia Benavente, Olatz Zabala eta Begoña Laz-kano K-1 23 urtez azpiko kategoriako irabazleak.

K-1 SENIOR kategoriako txapeldunak: Pedro An-gulo, Borja Estonba eta Santiagotarrak K.E.-koEsteban Arakama.

Kirol guztietan bezala, pira-guismoan ere krisi ekonomi-koa nabaritu da. “Hemendikurte gutxira izango den 50.jaitsierarako zerbait bereziaprestatu nahi genuke, bainaaurtengoa aurrera ateratzekoizan ditugun diru-arazoak iku-sita, ez dakit posible izangoden. Hala ere, guk borrokanjarraituko dugu” dio zuhurkiJavier Martinez Vesgak, San-tiagotarrak taldeko presiden-teak. Garaipen gehiago lortzeko,munduko zorterik onena izandezatela.

50. urteurrena

Piraguistak Endarlatsako

urjauzian.

10

Txingudi Ikastola HH

Haurren leihoa

Sanmartzialakhaurren

ikuspegitik

BAKAILAOA DASTA EZAZU

11

Enpatia, zertarako baliagarri?Aurreko artikuluan aipatu genuen bezalaxe, CarlRogeren ustetan enpatia ezinbesteko gaitasuna dahaur eta gazteei segurtasuna, estimua (autoesti-mua) emateko eta eguneroko gatazken kudeaketantrebatzeko.Jaiotzetik beste pertsonekin erlazionatuz garatzenden ahalmena da enpatia, geure burua eta bestepertsonak hobeto ulertzen laguntzen gaituen trebe-tasuna. Enpatia beste pertsonak eta egoerak sen-titzeko eta ulertzeko gaitasuna da. Gaitasuna denmomentutik garatu eta landu behar da; lantzen ezbadugu, erabiltzeko joera gal daiteke. Beraz, jaio-tzen garenetik enpatia garatzeko prozesua martxanipintzen da, pertsonok berezko dugun elkar laguntzabideratzen duen ahalmena ipintzen dugu martxan.Orduan, gazte edo haur bat enpatiaren gaita-suna galtzera irits daiteke?Gizakiaren joera izaki, zaila da oso enpatiarik ez iza-tea, baina mehatxuan oinarritutako hezkuntza batekhain baliagarria den tresna ez erabiltzera bultza de-zake. Zigor joera duen hezkuntza bideratzen ba-dugu, enpatiarik ez dugu bideratzen eta pertsonokdugun laguntzeko joerak murriztera egiten du. On-dorioz, zenbait haurrek edo gaztek hurkoak zer sen-titzen duen jakiteko joera ez dutenez, alegia,bestearen sufrimendua aurreikusteko gai ez dire-nez, bera erasotzera irits daitezke.Mehatxuaren ereduan hezten badugu, enpatiarengaitasuna ez da trebatzen, haurrak edo gazteaksentimendu positibo gutxi ditu eta halako egoerakbestearen sufrimendua ez ulertzera eraman dezake.Gaur egun haur edo gazteengan ikusten ditugunzenbait jarrera desegoki enpatia ez sentitzearekinloturik daude. Baina zer sentitzen dute erasotzenedo jarrera desegokiak dituzten haurrek edo gaz-teek, eta zeren faltan daude?

- Emozioak erregulatzeko zailtasuna. Berenemozio edo sentimenduak ez dira inoiz kontutanizan eta ondorioz ez dituzte besteenak ulertzen.

- Epaiketa moralean daude. Gaizki egitendutena baino ez zaie transmititzen. Balorazio posi-tiboa edo harrotasunaren emozioa oso gutxitan sen-titzen dute. Ez dute desegoki egin dutenaren ardurahartzeko aukerarik; hau da, ezin dute desegoki jar-dun ostean sentitu dutena konpontzeko ondorio lo-giko edo naturalik aurkitu. Kulpabilizazioan heziakdaude eta babes moduan ez dute errudun senti-mendurik sentitzen.

- Enpatia lantzeko joera ez duenak, ulertuaez denak, nola uler dezake bestea?Beraz, jarrera desegokiak dituzten haur edo gazte-ekin enpatizatu beharra daukagu, eta haiekin enpa-tia landu. Hauxe da haur eta gazteak zoriontsusentiarazteko bide positibo eta eraginkorra, zigorraeta mehatxua baino hobea.Zer egin guraso edo irakasleok egunerokotasu-nean? Nola bideratu enpatia?

- Geuk geure sentimenduak edo emozioakadieraztea, haiek gure lekuan ipin daitezen. Enpa-tiko izan gaitezen pertsona eta inguruarekin, etaeredugarri izango gara.

- Beste pertsonengan arreta ipintzen ira-katsi, ingurua eta pertsonak entzun eta baloratzekojoera bultzatu.

- Gure haurrari segurtasuna, balorazioa etaestimua eman, haiek ongi sentitzeko eta besteenpareko ikusteko.

- Txikitatik beste pertsonek senti dezaketenaaintzat hartzeko joera bideratu ipuinetan, telebistakosaioetan, eguneroko gertaeretan…

- Gatazkak ahal ditugun modurik naturale-nean hartzen saiatu. Haur edo gaztearen sentimen-duak entzun ondoren, epaitu beharrean bestearensufrimenduarekin konektatzen irakatsi.

- Pertsonak kritikatu beharrean haien jokae-raren zergatia aztertu.

- Desegokia den ekintza adieraztea eta horrimuga argia ipintzea. Emozioak ulertu eta onartzea,baina egokia ez den jarrera bideratzeko aukera edobidea eskaintzea.Beraz, laburbilduz, enpatia laguntzaren sustatzaileada; horrela, pertsonen arteko harreman positiboaksustatzen ditu. Era berean, enpatiak pertsonen ar-teko erasoak saihesten ditu. Enpatia garatzen duenhaur edo heldua onartuagoa eta maitatuagoa da.Enpatiak ontasuna eta maitasuna bultzatzen ditu,eta oso-oso beharrezkoak dira balio hauek zo-riontsu bizitzeko, ezta???IZAN ENPATIKO ZORIONTSU LASTER ARTE

MAPI URRESTI ORTIZku t tun@kut tun .net

12

...bide zati hura ezagutzennuen. Barazar portua pasaondoren zegoen. Orduan,bide ertzean, herri batenizena irakurri nuen: Igorre.Berriro balazta hondorainosakatu nuen. Igorre Baraza-rreko portuaren bestaldeandago eta oraindik ez dugu Ba-razar pasatu. Mila aldiz egindut bide hau kamioiarekin etasegur nago. Lehenik Barazareta gero Igorre, eta ez aldrebes, bainahantxe zegoen herria, gure aurrean...Ezin nuen sinetsi, hura ezinezkoa zen.Behin eta berriz birpasatu nituen ka-mioiarekin handik pasatako egun guz-tiak, baina ezer ez. Nire buruak argizioen ez nintzela inoiz Igorrera iritsiBarazar pasatu gabe. Ez zen posible,agian nire memoria huts egiten ari zen,baina, horren goiz? Apenas bete be-rriak nituen 35 urte eta ezin zitekeenhorren azkar memoria hondatu. Eta or-duan gogoratu nintzen pilulez. Jada hi-labeteak ziren hartzen nituela eta inoizez nintzen ohartu ere egin pilulok nirememorian zeukaten eraginaz. Ia har-tzen nituen lehen egunetik hasi nintzenmemoria arazoekin, baina tontakeriakzirela pentsatu nuen. Betikoa, kamioikogiltzak etxean ahaztu, lanera eramanbehar nuen kaxaz ahaztu… eta denbo-rarekin kontuaz erabat ahantzi nintzen.Gaur arte. “Igorren kaxak deskargatu ondoren,kopilotua agurtu eta medikuarenerajoan beharko duk pilula horiek ea buruakaltetzen duten galdetzera” pentsatunuen nirekiko. “Hau duk hau ziria sartudiatena belar-dendan, motel, nola izanhaiteke horren ergela?” eta antzekoakburuan nenbilela, bat-batean aurreannuen tontorra desagertu zela ohartunintzen, jada ez zegoen aurrean etabere ordez laino gris misteriotsu bat

ageri zen urrunean. Kopilotuak, apur batkezkatuta, galdetu zidan: “Hori ezdator gugana ezta?” eta nik ezetz eginnion buruaz, ez zetorrela, edo horipentsatu nahi nuen behintzat. Baina po-liki-poliki, laino itxurako hura hurbilduzzihoan eta errepidea gero eta estuagoazen. Kopilotua gero eta urduriago ze-goen: “Hori gugana zetorrek, hi, horigugana zetorrek!”; eta ni bitartean bu-ruarekin ezetz eta ezetz, hura ez zelaposible. Azkenerako, lainoak erabat in-guratuta geunden, lanbro tartean be-zala, eta ez genuen gugandik 2metrotara ere ikusten. Kopilotua beresenetik erabat aterata zegoen eta kon-turatu nintzenerako atea ireki eta lainotartean galdu zen. Izuak hartu ninduen.Lainoa kamioi barruan sartzen ari zelairuditu zitzaidan eta garrasika hasinintzen. Zer demontre gertatzen zen?Zer zen guztia desagerrarazten zuenlaino itxurako hura? Eta orduan, lainoaknire inguruko guztia; motorra, bolantea,aulkia, dena desagerrarazten zuenunean, nire erloju digitalari begiratunion eta zera ikusi nuen: Ordua:14:00ak. Data: 2012ko abenduaren 21a;munduaren bukaera.

Lierni Estefania 4.DTxingudi Ikastola BHI

MUNDUAREN BUKAERABatzuetan, edukiak sortzeadela, profil pertsonalak ezar-tzea dela, edo enpresen zeintaldeen proiektuen eta aba-rren guneak zabaltzea dela,behin behinean proba egitekokontuak irekitzen ditugu saresozialetan.

Askotan, ezabatu beharrean,abandonatu egiten dituguprobarako kontu horiek, eta

halatan nahi gabe geure buruari kalte egin diezaiokegu, bai be-hintzat geure marka pertsonalarekin loturarik agertzen bada:inork ez luke etxe zatar eta zikin bateko postontzian bere izenaagertzerik nahi, bere irudiaren kaltegarria delakoan.

Izan ere, ikastaro guztietan, gehien egiten didaten galderahauxe izaten da: "eta praktiken ondoren, nola ezabatu dezaketFacebook kontu hau?"

Horretaz gain, arrazoi pertsonalengatik edo pribazitatearen-gatik ere ezabatu nahi izaten dira datuak. Halakoetan gure kon-tuak bajan eman ditzakegu.

Facebooken kasuan, menuaren bitartez egin daiteke: Kontua-ren Ezarpenak -> Segurtasuna -> Zure kontua desaktibatu.Baieztapen bat eskatuko zaigu eta ohartaraziko digute ezen,gure eduki partekatuak ezabatuko ez badira ere, bai ezabatukodirela sinatzailearen izena eta argazkia.

Igotako eduki guztiak segurtasun-kopia batera "jaisteko": Kon-tuaren ezarpenak → Orokorra → Zure Facebook-eko datuenkopia behera kargatu. Horrela, axolagabe jokatu eta, esate-rako, zure ikasketa-bidaiaren argazkien kopiak gorde ez badi-tuzu ere, ez dituzu behin betiko galduko.

Kontuan hartu beharra dago administratzen ditugun kontuakere, beste administratzailerik ez badute, berdin geratuko direlaautomatikoki desaktibaturik.

Hain zuzen, administratzen dugun enpresa-orrialde bat baizikdesaktibatu edo ezabatu ez badugu nahi, hona modua: Orrial-dea editatu -> Ezarpenak aldatu -> Remove Page → Deleteyour page. Facebook orrien konfigurazioa berrikitan aldatu di-tuzte eta oraindik orain ez daude erabat euskaraturik.

Problema da prozesua ez dela erabat burutuko 15 egun igaroarte, kontua berriro berreskuratzeko tartea izan dezagun.Behin egun horiek igarota, baieztapena eskatuko zaigu, eta bi-tartean orrialdea ikusezin egongo da.

Hortaz, oso erraza da gure kontuak ezabatzea; beharbada, ezda horren erraza haien arrastoa ere kentzea, baina hori bestenoizbait izango dugu hizpide...

Pablo MoratinosMarketing Online-ko aholkularia.

3yMedia Comunicación Digital

Nola ezabatu zurearrastoa facebooketik

13gaztea

Etorri berriak euskaran murgiltzen dira oporretan

Munduko hainbat bazterretatik Iruneraetorri berriak diren gaztetxoek erronka be-reziak dituzte: bizitokia, ohiturak, lagunak,eskola... ezezaguna duten inguru batekintopo egiten dute. Euskara ere unibertsoberri horretan dago. Udagiro programarenbitartez oporretan laguntza eskaintzen zaie.

Irungo Udaleko Euskarako ordezkari Fernando San Martinek azaldu due-nez, “programa honek jarraipena eman nahi dio udaldian Irungo ikaste-txeetan euskararen inguruan egiten den ahaleginari. Horregatik, hirikoikastetxeen eta Herri Jakintza euskaltegiaren laguntzarekin, Euskara Arloakeuskara sustatzeko programa hau diseinatu du ume horientzat, uztaileaneta abuztuan, egunero, 10:30etik 12:00etara". Programa horretan LehenHezkuntzako 5. eta 6.eko ikasleek eta Bigarren Hezkuntzako 1. eta 2.ekoikasleek parte hartzen dute. Bertan hizkuntza-edukien transmisioa sen-dotzen dute, betiere jarduera ludiko eta dibertigarrien bidez. Aurtengo uztailean 29 gaztetxok parte hartu dute, gehienak Hego Ameri-ketatik etorritakoak. Gema Urtizberea euskaltegiko zuzendariaren esane-tan, “denak oso gustura aritzen dira; horren lekuko, uztailerako izenaeman eta askok abuztuan ere jarraituko nahi dutela”. Euskara ikasteko“oso motibatuak” daudela dio. “Gurasoek ere interes handia dute eta es-kaintzen zaien aukera hau asko eskertzen dute”. Eskolan zenbait irakasgai euskaraz irakasten zaizkie, baina liburuak gazte-laniaz dituzte, azalpenak hobe ulertu ahal izateko.Ainhoa Sagarzazuk, talde baten irakasleak, Udagiron ahozko hizkuntzalantzeari garrantzia handia ematen zaiola azaldu digu. “Oso modu ludi-koan ikasten dute, guztion parte-hartzea bultzatuz. Gainera, tarteka, ikasleguztiak elkartzen ditugu jolasak egiteko”. Diego Andres 15 urteko gazte kolonbiarra da. Joan den udaz geroztik Iru-nen bizi da. Esaldi bat osatzean elementuen ordena zaila gertatzen zaioladio. “Poliki noa baina hobetzen ari naiz”, dio Kolonbiako beste gaztetxobatek. Ibili, eraman, ekarri... oinarrizko mailatik murgildu behar dute euskaran.Emaitzak politak dira eta tarteka sorpresa pozgarriak ere hartu izan dituzteHerri Jakintzan. “Bai, Udagiron parte hartu zuten bost ikasle euskaltegiraetorri ziren aurrerago, titulua lortzeko ikastera”, gogoratzen du Gemak.

Goian, Udagiroko ikasleak. Behean, Ainhoa Sagarzazu irakaslea gelan, zenbait ikaslerekin.

Udagiro

INTERNETEN BIDEZ ZABALTZENDIREN 10 LAN-ESKAINTZAFALTSU OHIKOENAKDakizuenez, oso erraza da In-terneten lan-eskaintzak argita-ratzea. Atari eta web orri piladago argitarapena modu erra-zean ahalbidetzen dutenak.Abagune hori baliatzen dute iruzurgileek iragarki faltsuakedo erdi faltsuak argitaratzeko. Kontsulta itzazu helbide honetan: h t tp : / /emp leoyt ra-ba jo.o rg/ las -10-o fe r tas -de-empleo- fa l sas -mas-comu-nes-en- in te rnet /

- GIDABAIMENA ESKURATZEKO100 BEKA.Onuradunak: Lanik ez duten18tik 30era urte bitarteko gaz-teak. Deialdigilea: Mapfre Funda-zioa.Epea: Irailak 30.

- IRUNGO UDALARI GARAPENE-RAKO LANKIDETZA PROIEKTUETA-RAKO diru-laguntzakeskatzeko epea zabalik da.Guztira 100.000 banatukodira. Euskadiko Autonomia Erkide-goan egoitza soziala dutenirabazi asmorik gabeko fun-dazio, elkarte nahiz erakun-deek eskaera egin dezakete. Epea: Abuztuak 16.

g a z t e i n f o r

Iragarkia

Bekak

Diru-laguntzak

Gazte lokalak Irunen

4

EZ BELARRA JATEAKEZ FLEXIOAK EGITEAKEZ ZAITUZTE ALKOHO-LIMETROTIK LIBRATZEN

Azterlan batek gezurtatuegiten ditu, eta mitotzatjotzen, alkoholemia kon-troletan positibo ez emateko ustezko trikimailu horiek guz-tiak. Ura edatea, bi ordu itxarotea, kafe aleak jatea, ariketa, fle-xioak egitea, txiklea jatea, belarra jatea, kobrezko txanpo-nak edo litiozko bateriak zupatzea? Ideia zoro horietako bakar batek ere ez du zipitzik balioalkoholemia kontroletan positibo ez emateko. Línea Di-recta aseguru-etxeak egindako inkesta baten arabera, gi-darien %10ek erabili du teknika hauetakoren bat kontrolenmuga ez gainditzen saiatzeko; izan ere, guardiei aurre egi-teko garaian, jendea sekulakoak asmatzera iristen da.

Alkoholimetroaren kontrakoamarrurik ez

14

- GAZTE-LOKALAK ERABIL-TZEKO BITARTEKOTZA ZERBI-TZUA ABIAN JARRI DU IRUNGOUDALAKUdalak gazteen lokalen ku-deaketarako protokolo batonartu du. Dokumentuarenhelburua horrelako tokien etabizilagunen arteko biziki-detza baketsua bermatzeada.

Gazte agenda

HEMENDIK AURRERA DENA JAKINGO DUZU!!GAZTE INFORMAZIOKO GAZTE AGENDA ATALEAN

IRUNGO HAINBAT DEIALDI, EKINTZA, INSTALAZIO, JAI, EKITALDI...I r un .o rg/ igaz te

ARTEANDO azoka

ABZUTUAREN 7TIK 11RA, FICOBAN, ARTEANDO EUSKA-DIKO ARTE GARAIKIDEAREN AZOKA.Guztira 1.500 lan bilduko ditu azokak, eta EduardoChillidari eskainitako espazio berezia izango du.

Lan eskaintza faltsuak Interneten

- NESKA BAT BEHAR DAIruñean 3 lagunen artean etxebizitza bat parteka-tzeko: 692 713 246.

a i s i aa 15

Uztailaren 18tik azaroaren 3raMenchu Gal erakusgelanPintura erakusketa

Menchu Galen erakusketa: Itsasgaiak eta barnealdeak.Ostiral eta larunbatetan,18:00etatik 21:00etara. Igandeetan, 11:30etik 13:30era.

Abuztuaren 26ra arteADIFen geltokianErakusketa

Nazioarteko eraikinean, Cami-nos de Hierro argazki lehiake-tako lanen erakusketa.

Abuztuaren 9anSan Juan Harria plazanAntzerkia20:00etan, Niño Costrini, Huma-nus Comicus antzezlana. Doan.

Abuztuaren 10eanZabaltza plazanKontzertua22:30ean, Big Band Theory tal-deak kontzertua eskainiko du.

Abuztuaren 16tik 18raUrdanibia plazanJaiakAma Xantalengo jaiak direla eta,hainbat ekitaldi Urdanibia plazan.

Abuztuaren 16anJunkal plazatxoanZinea

22:00etan, Ice Age 4 filma, gaz-telaniaz.

Abuztuaren 17anEskoleta kaleanKontzertua22:30ean, Quinteto de Metales.

Abuztuaren 20tik irailaren 1eraLaboral KutxanErakusketaAna María Garcia Arevalorenmargo erakusketa.

Abuztuaren 23anJenaro EtxeandianMagia

20:00etan, Angel magoaren es-kutik, Muki-Show magia saioa.

Abuztuaren 24anZabaltza plazanAzokaBilduma azoka egun guztianzehar.

Zabaltza plazanKontzertua

19:30ean, kontzertua MakalaJazz Funk Band-en eskutik.

Abuztuaren 29tik irailaren 1eraArbesenJaiakEkitaldiak Auzo Elkarte parean.

Abuztuaren 31nKarrika NagusianJaiakSan Ramon Jaiak.

Zabaltza plazanKontzertua22:30etan Remember taldea.

Abuztuaren 31ra arteIrun Sens ibilbideaAstelehenetik ostiralera,16:30etik 18:30era, bost esta-blezimendutan prestatu dituz-ten eta bost zentzumenekinlotuta dauden bost esperientziaeskaintzen dira ibilbidean.zehar.

Haurrentzako ekintzakOiasso museoan

Eguna Herria Tokia Artista

Ostirala,abuztuak 23,

21:00Hondarribia Arma plaza

ISABEAU ET LES CHER-CHEURS D´OR

Kanada

Ostirala, abuztuak 23,

22:30Hondarribia MIKEL URDANGARIN

Larunbata, abuztuak 24,

21:00Hendaia

Gaztelu Zaharpilotalekua

MARTHA MAVROIDIHIRUKOTEA Grezia

Larunbata, abuztuak 24,

22:30Hendaia

Gaztelu Zaharpilotalekua

KALAKAN

Igandea, abuztuak 25,

21:00Irun

Urdanibia plaza

QUIMI PORTET eta taldea. Katalunia

Abuztuak 10Goazen indusketara.10:00 -13:00

Abuztuak 17Mosaiko taile-rrak. 10:00 -13:00

Abuztuak 2411:00 Zine maratoia museoan

Asteko eskaintza abuztuan zehar- Mosaiko tailerra- Meatze trena- INDUSKETA: Arkeologoaren lanaOrdua: 11:00 - 13:00

Izen-emateak: 943 63 93 53

San Martzialgo guduaren

2. mendeurrenaAbuztuak 30 - Urriak 27.Oiasso Museoan, erakusketa: In-basio napoleonikoak 1803-1813.

Abuztuak 30San Juan Harria plazan, 19: 45ean, eta Eskoleta kalean,20:15ean, antzerkia Les Enfantstaldearen eskutik.

Abuztuak 319:00etatik au-rrera, hainbatekitaldi Al-dabe men-dian: ibilbidegidatua, gu-duaren berre-raikitze historikoa...

Urdanibian, erromeria, sagardoa eta sardinak

Urdanibia plazaren ikuspegi orokorra errome-rian zehar.Txistulariak, Euskal Jira amaitutakoan.Tabernako langile koadrila bat (une batez lanegiteari utzi ziotenean).

Goitik behera: Miguel Alvarez eta Paco Perez parrillakoarduradunetako bi. Egunean zehar 200 kilo txistor in-guru prestatu zituzten.Sardinak, txingarretan.Sardinak jan eta sagardoa edan.Bi lagun zintzur bustitzen, Jiran parte hartu ondoren.

Ezkerrean, Urdanibiara sar-tzen kalejiran. Goian, bikote bat dantzan pla-zako erromerian, festarenazken txanpan.