3. 4. Jarduera: etorkizunerako bizitza aurreztuz

DerrigorrezkoBigarrenHezkuntzako3. eta 4. mailak

3. eta 4. mailakJarduera: etorkizunerakobizitza aurreztuz:hozi-plasmaren biltegia

Irakaslearentzako gida

OLARIZUKO LORATEGI BOTANIKOA(OLB)

hozi-plasmaren biltegia

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 3. eta 4. mailak

2

Jarduera: etorkizunerako bizitza aurreztuz:


AURKIBIDEA1. AURKEZPENA .............................................................................. 32. HELBURU OROKORRAK ............................................................. 3 3. HARTZAILEAK ............................................................................ 34. METODOLOGIA .......................................................................... 35. JARDUERAREN DESKRIBAPEN OROKORRA ............................. 4

5.1. Jardueraren garapena eta tenporalizazioa 45.2. Jardueraren deskribapena eta materialak 5

6. JARDUERAREN EDUKIAK ........................................................... 6

7. CURRICULUM TXERTAKETA ........................................................ 77.1. Oinarrizko konpetentziak 7

7.1.1. Oinarrizko zehar-konpetentziak 7

7.2.Disziplinarteko oinarrizko konpetentzien etajarduera eta arloko edukien arteko erlazioa 9

8. EBALUAZIOA .............................................................................. 139. INFORMAZIO OSAGARRIA ........................................................ 13

9.1. Gomendio orokorrak 139.2. Jarduerarekin erlazionatutako informazioa 13



3



1. AURKEZPENA

Azken hamarkadetan lorategi botanikoek, landare biziak, herbarioa eta beste bilduma batzuk osatzen dituz-ten erakusketa klasikoei, hozi-plasma bildumak gehitu dizkiete. Bilduma hauek ugalketarako ahalmena duen material begetal bizia izan ohi da, gehienetan haziak.

Honela izanik, Olarizuko Lorategi Botanikoan (OLB) 2010. urtean Hozi-plasmaren biltegia proiektua abian jari zen eta 2011ean ekin zion lanari.

Erakunde honek bi helburu nagusi ditu. Batetik Euskal Autonomia Erkidegoko eta mugakide diren inguruko mehatxatutako flora basatiaren, endemikoaren eta bereziaren epe luzerako kontserbazioaren alde lan egi-tea, eta ingurune horretan bertan, Batasunaren intereseko habitaten berezitasunak kontserbatzea eta egi-turazko espezieen alde lan egitea. Bestetik haziak lortzea eta OLB aren landare bizien bildumak osatzeko beharrezko aleak lortzea.

Hozi-plasmaren lan garrantzitsu honez gain, ekimen honek kontzientzia sortzeko, hezkuntzarako eta hirita-rren inplikazioa lortzeko baliabide interesgarria da.

2. HELBURU OROKORRAK Ulertzea gaur egun beharrezkoa dela Biodibertsitatea kontserbatzea.

Ikasleak haziak kontserbatzearen garrantziaz kontzientzia har dezatela, batez ere mehatxatu-tako espezieetan, hori baita biodibertsitatea babesteko bideetako bat.

Ikasleei Olarizuko Hozi-plasma biltegiaren proiektua, helburuak eta funtzioak ezagutzera ema-tea.

Hozi-plasma biltegian garatzen den lanketa zientifikoa Ikasleei gerturatzea.

Erabakiak hartzeko lagunduko dieten jarrera kritikoak Ikasleengan bultzatzea.

3. HARTZAILEAK

Jarduera Vitoria-Gasteizko ikastetxeetako Bigarren Hezkuntzako 3. eta 4. mailako ikasleei zuzenduta dago.

4. METODOLOGIA

Olarizuko Hozi-plasma biltegira bisita gidatua eta hazien garbiketa egiteko tailer praktikoa (haziak kontser-batzeko aurretik egin beharreko lana).



4



5. JARDUERAREN DESKRIBAPEN OROKORRA

Jarduera Olarizuko hozi-plasma biltegia ezagutzean oinarritzen da. Biodibertsitatearen kontserbaziorako be-tetzen duen funtzioa, helburuak eta garrantzia ulertzea. Jardueran zehar ikasleak landareen ugalketarekin erlazionatutako oinarrizko ezaguerak gogoratuko ditu. Biltegiko instalazioetatik bisita gidatua eginez, bertan lan egiten duten zientzialarien lekuan jarriko da hazien garbiketa praktikoa eginez, eta zuzenean ikusiko du bertako mehatxatutako espezie baten birsartzea.

5.1. JARDUERAREN GARAPENA ETA TENPORALIZAZIOA

Jarduerak 3 orduko iraupena du (9:00 eta 12:00 bitarte). Hona hemen sekuentziazioa eta edukien garapena:

JARDUERA GUNEA GARAPENA /METODOLOGIA EDUKI OROKORRAK DENBORA

Aurkezpena (P) Olarizuko etxaldea

Hezitzaileen eta jardueraren aurkezpena

Taldearen ongi etorria, Olarizuko parkea, Lorategi botanikoaren, eta

etxaldearen aurkezpena. Jardueraren dinamika.

5 min

“izotz polarrekobunkerra”(A1)

Olarizuko etxal-dearen

ikus-entzunezko gela.

Multimedia aurkezpena.Taldeko lana.Elkar-jartzea.

Svalbarg-eko hozi-plasma biltegia. Hazi-landutako hozi-plasma biltegi-

ra sarrera. 30 min

“landareen ugalketa:haziak”(A2)

Olarizuko etxal-dearen

ikus-entzunezko gela.

Multimedia aurkezpena.Elkar-jartzea.

Zer da hazia? Hazi motak Polinizazioa Ernalketa

Fruitu eta haziensakabanatzea

Hazien garrantzia Hazien kontserbazioa Hozi-plasma

biltegian.

35 min

“Hozi-plasma biltegiaezagutuz”(A3)

OLBko aren hozi-plasma

biltegiko instalazioak

Bisita gidatua

Hozi-plasma biltegiko gune desber-dinetatik ibilbidea: haziak bildu eta heltzeko sala, laborategia, ernetze

ganberak, lehortze eta ultra-lehortze ganberak eta haziak biltegiratuko

diren izozte-kontserbazio ganbera.

35 min

“Haziak garbituz”(A4) Olarizuko etxaldearen gela Haziak garbitzeko tailer praktikoa

Hazia banatzeko garbiketa tekni-kak.

Haziak kontatu eta paperezko zo-rrotan gordetzea, hozi-plasma bilte-giko teknikariek egiten duten bezala.

35 min

“Haziak izoztea bainozerbait gehiago”(A5)

Olarizuko etxaldearen gela Gida dikotomikoa Zertarako balio du Olarizuko

Hozi-plasma biltegiak? 15 min

“Hozi-Plasma biltegiak mehatxatutako landareen kontserbazioa laguntzen

du.”(A6)Olarizuko zelaia Landa-guneko bisita

Hozi-plasma biltegiko haziak era-biliz, desagertze arriskuan dagoen espezie baten birsartzea egin den

gunera bisita.

20 min



5



5.2. JARDUEREN DESKRIBAPENA ETA MATERIALAK

“Izotz polarreko bunkerra”((A1): ikasleen arreta jasotzeko, Svalbargeko hozi-plasma biltegiaren irudi batzuk erakutsiko dira. Horien bitartez hezitzaileak irudietan agertzen den bunkerraren barnean zer dagoen asmatzera gonbidatuko ditu partehartzaileak. Horrela jabetuko dira bunkerra haziak gor-detzen diren “munduaren amaierako ganga” bezala ezagutzen den proiektua dela.

Materialak: PowerPoint aurkezpena.

“Landareen ugalketa: haziak” (A2): Multimedia aurkezpen baten bidez landareen ugalketa (se-xuala eta asexuala) berrikusiko dute, haziengan indarra jarriz. Hazien berezitasunak eta zatiak az-tertuko dituzte, haziek eboluzioan izan duten garrantzia azpimarratuz. Polinizazioaren eta fruitu eta hazien sortzea analizatuko dute.

Hozitze (erneketa) prozesua aztertuko dute, hori baita haziak baldintza jakinetan landare berri bat sortzeko kapazitatea duten prozesua. Biodibertsitatea babeste aldera, haziak kontserbatzeko beharra azalduko zaie eta prozesu hori hozi-plasma biltegian zer baldintzatan ematen den.

Materialak: PowerPoint aurkezpena.

“Hozi-plasma biltegia ezagutuz” (A3): Hozi-plasma biltegiko bisitan, azpiegitura honek dituen gune desberdinetatik egingo dute ibilbidea ( haziak bildu eta heltzeko sala, laborategia, ernetze ganbe-rak, lehortze, ultra-lehortze eta haziak kontserbatzeko ganberak).

Materialak: sala desberdinen eta bertan ematen diren prozesuen irudiak.

“Haziak garbituz” (A4): Tailer praktikoa. Ikasleak haziak kontserbatzeko aurretik egin beharrezko fase honetan parte hartuko du (espezie desberdinetako haziak garbitu eta kontatu).

Materialak: - Landan jasotako espezie desberdinetako fruitu eta haziak.- Haziak garbitzeko beharrezko tresneria.

“Haziak izoztea baino zerbait gehiago” (A5): Oinarritzat hartuko da “gida dikotomikoa” itxura duen mezuekin idatzitako fitxa (bi mezuen artean aukeratu behar da uneoro, azken erantzunera iritsi arte). Ikasleak erantzungo dituen galderen bidez, bukaeraraino iritsiko da. Tankera honetako gaiak izango dira: Hozi-plasma biltegiaren helburu nagusia, bertan gordetzen diren hazi motak, haziak kontserbatzeko beharra, biodibertsitatea mantentzeko tankera honetako ekintzen laguntza, hazi transgenikoak, etab.

Materialak: Gida dikotomikoa.



6



“Hozi-Plasma biltegiak mehatxatutako landareen kontserbazioa laguntzen du” (A6): Olarizuko landatan Galium boreale birsartzea egin den gunera egingo da bisita. Han bertan espeziea-ren deskribapen laburra egingo da, mehatxupean egotearen arrazoiak, birsartzea eta espezie hau kontserbatzearen garrantzia aipatuko dira.

Materialak: Panelak eta Galium boreale-ren irudi plastifikatua.

6. JARDUERAREN EDUKIAK

ADIERAZPENEKOAK- Landareen ugalketa motak: sexuala eta asexuala.- Haziaren egitura, berezitasunak eta landarearen ugalketan betetzen duen funtzioa.- Landare-erreinuan ugalketa prozesuan parte hartzen duten egiturak: hazia, polena eta espora.- Polinizazioa, eta prozesu horretan parte hartzen duten landarearen egitura desberdinak.- Erneketa prozesua eta hori gertatzeko beharrezkoak diren faktoreak. - Hozi-plasma biltegien helburu eta funtzionamendua eta bereziki OLB-koa.- Hazien kontserbazioa: biltzea, garbiketa, erneketa, lehortzea, ultra-lehortzea eta izoztea.- Mehatxatutako landaretzaren adibideak Vitoria-Gasteizko udalerrian.

PROZEDURAKOAK. - Olarizuko hozi-plasma biltegian erabiltzen diren erreminta eta tresneriarekin trabatzea.- Hazien garbiketa prozesuan parte hartzea.- Metodo zientifikoa jarraituz laborategian lan egitea.- Hausnarketa egitea, iritziak eta ikuspuntu desberdinak trukatzea eta gaur egun hozi-plasma biltegien beharraren inguruan eztabaidatzea.

JARRERAKOAK- Jarrera kritikoa bultzatzea.- Bakarkako lanaren bidez ikaslearen autonomia garatzea.- Lan taldean modu aktiboan lan egin eta taldearen iritzi desberdinak errespetatzen ikastea.- Lanerako materialak arduraz erabiltzea.- Ingurune naturalaren ezagutzaren aldeko interesa piztea eta berau babesteko eta kontserbazioaren aldeko jarrera garatzea.- “ex situ” metodoen bidez biodibertsitatea babesteko beharra baloratzea. - Mehatxatutako landaretzaren kontserbazioaren garrantzia ezagutzea.



7



7. CURRICULUM TXERTAKETA

Jarduera hau proiektu independentea da, baina era berean irakaskuntza arautuarekin bat dator, hau da, Eus-kal Autonomia Erkidegoan Oinarrizko Hezkuntzarako abenduaren 22ko 236/2015 DEKRETUAN ezarritako curriculumean oinarritua.

Horrela izanik, dagokion ikas mailarako eta konpetentzien bidezko hezkuntzarako Curriculumak ezarritako edukiak betetzen ditu.

a) Materia nagusia: BIOLOGIA ETA GEOLOGIA

b) Gaia: HOZI-PLASMA BILTEGIA: ETORKIZUNERAKO BIZITZA AURREZTUZ

c) Maila: Bigarren Hezkuntzako 3. eta 4. mailak.

d) Proposamenaren testuingurua:Olarizuko lorategi botanikoarekin uztartuta, 2010-ean hozi-plasma biltegiaren proiektua martxan jarri zen eta 2011-an hasi zuen bere ibilbidea.Erakunde honek bi helburu nagusi ditu. Batetik Euskal Autonomia Erkidegoko eta mugakide diren inguruko mehatxatutako flora basatiaren, endemikoaren eta bereziaren epe luzerako kontserba-zioaren alde lan egitea, eta ingurune horretan bertan, Batasunaren intereseko habitaten berezita-sunak kontserbatzea eta egiturazko espezieen alde lan egitea. Bestetik haziak lortzea eta OLB aren landare bizien bildumak osatzeko beharrezko aleak lortzea.

7.1.- OINARRIZKO KONPETENTZIAK

Eusko Jaurlaritzaren HEZIBERRI 2020 proiektuak dion moduan, bi konpetentzia mota onartzen dira: oinarrizko zehar konpetentziak curriculumaren baitan edozein materia edo arlori dagozkionak eta disziplina barnekoak.

7.1.1.- Oinarrizko zehar-konpetentziak

1. Hitzezko, hitzik gabeko komunikaziorako eta komunikazio digitalerako konpe-tentzia Hitzezko eta hitzik gabeko komunikazioa eta komunikazio digitala modu osagarrian erabiltzea da, komunikazio egokiak eta eraginkorrak egiteko egoera pertsonal, sozial eta akademikoetan.

2. Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia Ikasteko eta lan egiteko ohiturak, ikasteko estrategiak eta pentsamendu zorrotza izatea da, ika-sitakoa erabili eta beste testuinguru eta egoera batzuetara transferitzea, norberaren ikaskuntza autonomiaz antolatzeko.

3. Elkarbizitzarako konpetentzia Pertsonen arteko, taldeko eta komunitateko egoeretan elkarrekikotasun-irizpideekin parte hartzea da, gainerako pertsonei aitortuz nork bere buruari aitortzen dizkion eskubideak eta betebeharrak, eta horrela, ekarpen bat egitea norberaren eta guztion onari.



8



4. Ekimenerako eta espiritu ekintzailerako konpetentzia Ekimenez jardutea eta prozesu ekintzailea ausart eta eraginkor kudeatzea da egoera eta testuin-guru pertsonal, sozial, akademiko eta lanekoetan, ideiak ekintza bihur daitezen.

5. Norbera izaten ikasteko konpetentziaBizitzako hainbat egoera eta esparrutan norberari sortzen zaizkion sentimenduez eta pentsa-menduez hausnartzea eta norberak egiten dituen ekintzez gogoeta egitea, eta, horien gainean egiten den balioespenari erreparatuta, haiek sendotzea edo doitzea; finean, pertsonaren auto-rrealizaziorako bidea egitea bere dimentsio guztietan, etengabeko hobekuntzaren bidez.

Hurrengo taulan jarduerak eta konpetentziak erlazionatuta azalduko dira. (jardueraren hasierako hizkiz identifikatuta).

JARDUERAZEHARKAKOOINARRIZKOKONPETENTZIAK

1 2 3 4 5

Aurkezpena (P) P X X X X

“izotz-polarreko bunkerra”(A1) A1 X X X X X

“Landareen ugalketa: haziak”(A2) A2 X X X X X

“Hozi-plasma biltegia ezagutuz”(A3) A3 X X X X X

“haziak garbituz”(A4) A4 X X X

“Haziak izoztea baino zerbaitgehiago”(A5) A5 X X X X

“Hozi-plasma biltegiak mehatxatu-tako landareen kontserbazioa laguntzen du”(A6)

A6 X X X X



9



7.2. DISZIPLINARTEKO OINARRIZKO KONPETENTZIEN ETA JARDUERA ETA ARLOKO EDUKIEN ARTEKO ERLAZIOA

Disziplina arloan, garatu behar diren konpetentziak hauek dira: soziala eta hiritarra, hizkuntza eta lite-ratura komunikaziokoa, matematika, zientzia, teknologikoa, artistikoa, eta motorra.

K O N P E -TENTZIA IKASGAIAK BLOKEAK AZPIBLOKEAK EDUKIAK JARDUERA

ZIEN

TZIA

RAKO

KO

NPE

TEN

TZIA

BIO

LOG

IA E

TA G

EOLO

GIA

1.M

ULT

ZOA.

Edu

ki k

omun

ak

A. Arlo eta ikas-gai guztietan

komunak diren oinarrizko

zehar-konpe-tentziekin lotutako edukiak.

• Informazioa identifikatzea, lortzea, gordetzea eta berreskuratzea.

• Informazio-iturrien eta informazioaren beraren egokitasuna ebaluatzea.

• Informazioa ulertu (alderatu, sailkatu, sekuentzia-tu, aztertu eta laburtu), buruz ikasi eta adieraztea (deskribatu, definitu, laburtu, azaldu...).

• Informazioa balioetsi eta adieraztea (argudiatu, justifikatu...).

• Ideiak sortu, aukeratu eta adieraztea.• Ideiak, zereginak eta proiektuak planifikatzea,

eta haien bideragarritasuna aztertzea.• Planifikatutakoa gauzatzea, eta beharrezkoa iza-

nez gero, egokitzea.• Planifikatutakoa eta egindakoa ebaluatzea, eta

hobekuntza-proposamenak lantzea.• Lortutako emaitza jakinaraztea.• Harremanak eta komunikazioa lantzea (enpatia

eta asertibitatea).• Taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarla-

nean aritzea.• Giza eskubideak eta gizarteko konbentzioak

errespetatzea.• Gatazkak kudeatzea.• Norberaren gorputza erregulatzea.• Norberaren emozioak erregulatzea.• Norberaren alderdi kognitiboa erregulatzea.• Norberaren komunikazioa erregulatzea

(hitzezkoa, hitzik gabekoa eta digitala).• Norberaren jokabide morala erregulatzea.• Norberaren motibazioa eta gogo-indarra erregu-

latzea.

Jarduera guztiak

B. Ikasgai honetako

multzo guztien eduki komunak

• Metodologia zientifikoa eta haren oinarrizko ezaugarriak fenomeno naturalak eta benetako egoerak aztertzeko, identifikatzeko eta ebazteko aplikatzeko irizpideak eta jarraibideak: behaketa, eztabaida, hipotesiak egitea, egiaztatzea, espe-rimentazioa, ondorioak ateratzea eta emaitzak jakinaraztea.

• Lan zientifikoaren berezko estrategiak, lagun-garriak direnak alderdi hauekin lotutako jarrerak garatzeko: jakin-mina, interesa, zehaztasuna eta zorroztasuna, sormena, pentsamendu kritikoa, ahalegina eta autonomia norberaren lanean, eta jarrera aktiboa eta arduratsua lanean.

• Eguneroko bizitzan baliabideekiko jarrera ardurat-sua izateko eta ingurumena hobetzeko jarduerak garatzeko estrategiak.

• Gizakiak, bizi ahal izateko, naturarekiko duen mendekotasuna aintzat hartzeko baliabideak.

• Zientzian jarduten duten pertsonen ikuspegi es-tereotipatua gainditzeko estrategiak, sexuen araberako estereotipoak gaindituz, eta ezagutza zientifikoak testuinguru sozialetik eta historikotik ateratzekoa gainditzekoak.

• Biologiako eta geologiako laborategian erabiliko den oinarrizko materiala erabiltzeko prozedura.

• Behatzeko tresnak, haien atalak eta erabilera: mi-kroskopio estereoskopikoa, mikroskopio optikoa eta mikroskopio digitala.

• Portaera-, lan-, eta segurtasun-arauak laborate-gian eta landa-lanetan.

Jarduera guztiak



10



KONPE-TENTZIA IKASGAIAK BLOKEAK AZPIBLOKEAK EDUKIAK JARDUERA

BIO

LOGI

A ET

A GE

OLO

GIA

DBH-

KO 3

. MAI

LA:

Mat

eria

ren

egitu

ra-u

ni-

tate

a et

a an

tola

keta

5. M

ULT

ZOA.

Giza

kia

eta

ingu

rune

a.

Ekos

istem

ak

• Giza ekintzak ekosistemetan duen eraginen ba-lioespena: autonomia-erkidegoko naturagune ba-bestuak.

A1, A5,A6

BIO

LOG

IA E

TA G

EOLO

GIA

DBH-

KO 4

. MAI

LA:

lsin

tesi

teor

iko

hand

iak

4. M

ULT

ZOA.

Eko

logi

a et

a in

guru

men

a

Ekosistemen egitura

• Ekosistemaren osagaiak: komunitatea eta bioto-poa. Biodibertsitatea.

A1,A2,A3,A5,A6

Gizakiaren jardueren inpaktuak

ekosistemetan

• Garapen iraunkorra• Giza jarduera eta ingurumena. Inpaktuak• Natura-baliabideak. motak.• Ingurumena zaintzeko beharraz jabetzea eta hura

errespetatzeko elkartasuneko jarrerak• Babes-estrategiak. Espazio eta espezie babestuak

Euskal Herrian.

A1, A2,A3,A5,A6

KON

PETE

NTZ

IA S

OZI

AL E

TA Z

IBIK

OA

GEO

GRA

FIA

ETA

HIS

TORI

ABI

GAR

REN

HEZ

KUN

TZAK

O 3

. MAI

LA

1. M

ULT

OZA

B.- Ikasgai honen eduki

multzo guztietarako

komunak diren edukiak

Prozedurak• Produkzio-paisaien konfigurazioan ingurunearen

eta giza ekintzaren artean gertatzen diren inte-rakzioak aztertzeko jarraibideak.

• Gaur egungo ingurumen-arazo, arazo ekonomiko, politiko edo beste alor bateko arazoak konpontze-ko, kasuak aztertzeko edo eztabaidak egiteko ja-rraibideak.

• Gertaera bati buruzko informazioak kritikoki aztert-zea.

Jarrerak eta balioak• Baliabide naturalak oraingo eta etorkizuneko giza-

teria osoaren ondare naturaltzat jotzea.• Jarrera kritikoa munduko aberastasunaren ba-

naketa desorekatuaren aurrean, eta pertsona eta herrien arteko desberdintasunak gaitzestea.

• Talde-lanetan edo bestelako zeregin kolektiboetan parte hartzea, modu aktibo eta eraikitzailean.

A1,A2,A3,A4,A5,A6

2.M

ULT

ZOA

Giza

esp

azio

a.

Anto

lake

ta e

kono

mik

oa,

sozi

ala

eta

politi

koa • Giza ekintza lurraldearen gainean. Gizatiartutako

paisaiak..

• Ingurumen-arazoak. Kutsadura. Garapen jasanga-rria.

• Baliabide naturalen aprobetxamendua eta etorki-zuna.

A1,A2,A3,A4,A5,A6

GEO

GRA

FIA

EHI

STO

RIA

4º E

DUCA

CIO

N

SECU

NDA

RIA

BLO

QU

E 4.

El

mun

do a

ctua

l

• Globalizazio ekonomikoa eta garapen jasanga-rria. Interdependentzia eta globalizazioa.

• Ingurumen-arrisku eta -arazoak. Neurri zuzent-zaileak eta jasangarritasun-politikak. Baliabide naturalen prekarietatea.

A1,A3,A5,A6



11




ART

ERAK

O K

ON

PETE

NTZ

IA

PLAS

TIKA

KO, I

KUSI

ZKO

ETA

IK

US-

ENTZ

UN

EZKO

HEZ

KUN

TZA

4. M

ULT

ZOA

Arte

an e

ta k

ultu

ra

bisu

alea

n er

refe

rent

e es

tetik

oak

di-

ren

lana

k ul

ertz

ea e

ta in

terp

reta

tzea

• Irudien irakurketa, elementu bisualen, kontzeptuen eta haien arteko harremanen bidez.

• Irudiek izan ditzaketen esanahien ikerketa, haien testuinguru espresibo eta erreferentzialari erreparatuta.

• Irudiak, errealitatearen gaineko diskurtsoen eta munduarekiko begiraden oinarri diren aldetik.

A1,A2,A5

KON

PETE

NTZ

IA

MO

TORR

A

GO

RPU

TZ-H

EZKU

NTZ

A

4.M

ULT

ZOA

Mug

imen

dua-

ren

kultu

ra: a

isia

eta

den

-bo

ra li

brer

ako

hezk

untz

a

• Jolas eta jarduera fisiko arautuak eta arautu gabeak egitea na-turan A5,A6

HIZK

UN

TZA

ETA

LITE

RATU

RA-K

OM

UN

IKAZ

IORA

KOKO

NPE

TEN

TZIA

EUSK

ARA

ETA

LITE

RATU

RA, E

TA G

AZTE

LANI

A ET

A LI

TERA

TURA

2.M

ULT

ZOA.

Aho

zko

kom

unik

azio

a: h

itz

egite

a, e

ntzu

tea

eta

elka

rrek

in so

lase

an

jard

utea

• Hainbat euskarritan dauden ahozko nahiz ikus-entzunezko tes-tuak ulertzea, hedabideen eta ikaskuntzaren arlokoak, batez ere azalpen-testuak eta argudio-testuak..

• Hainbat euskarritan dauden ahozko testu koherenteak eta eraginkorrak sortzea, hedabideen eta ikaskuntzaren arlokoak, batez ere azalpen-testuak eta argudio-testuak, ikasleentzat interesgarriak diren egungo gai sozial, politiko edo kulturalei buruzkoak.

• Ahozko nahiz ikus-entzunezko harremanetan parte hartzea, ikasgelan eta ikastetxean loturak sendotzeko, testuak ulertzeko eta sortzeko prozesuez gogoeta egiteko, eta ikaskuntza-jardue-rak kudeatzeko

• Ahozko harremanen arauak modu autonomoan erabiltzea: hitz egiteko txandak, gaiari eustea, inoren iritzia aintzat hartzea, kor-tesiazko arauak...

• Ikus-entzunezkoak eta IKTak erabiltzea modu autonomoan, haien bidez ahozko testuak hobeto ulertu eta sortzeko.

Jarduera guztiak

3.M

ULT

ZOA.

Idat

zizko

ko-

mun

ikaz

ioa:

irak

urtz

ea e

ta

idaz

tea

• Hainbat euskarritan dauden idatzizko testuak ulertzea eta in-terpretatzea, pertsona arteko harremanen, hedabideen eta ikaskuntzaren arlokoak, batik bat narrazio-, azalpen- eta ins-trukzio-testuak.

• Idatzizko testua menderatzeak eskolako bizitzan parte hartzeko eta gizartean txertatzeko duen garrantziaz ohartzea.

Jardueraguztiak



12




MAT

EMAT

IKAR

AKO

KO

NPE

TEN

TZIA

MAT

EMAT

IKA

1.M

ULT

ZOA

Ikasgai honetako

multzo guztien eduki

komunak

• Aieruak planteatzeko, galderei erantzuteko eta problemak ebazteko interesa eta norberaren ahalmenetan konfiantza izatea..

• Talde-lana problemen ebazpenean ideiak ekartzeko eta alde-ratzeko oinarrizko elementutzat balioestea.

A4,A5

TEKN

OLO

GIAR

AKO

KO

NPE

TEN

TZIA

8. M

ULT

ZOA.

Tekn

olog

ia

eta

giza

rtea

• Teknologia eta ingurumena. Garapen iraunkorreko ohiturak hartzea A3,A6



13



8. EBALUAZIOA

8.1 IKASLEEN EBALUAZIOA

Ikasleek ezaguerak eta gaitasunak lortu dituztela ebaluatzeko kontuan hartuko dira:

Jarduerak egiteko moduan.

Jardueraren bukaeran, gida dikotomikoarekin egindako lanaren emaitza talde osoko bateratze-la-nean. Helburuak epe luzekoak direnez jarrera aldaketak denbora motzeko ekintzetan ebaluatzea zaila izaten da. Jarduera hau hezkuntza prozesuaren osotasunean bizipeneko eta formaziorako beste prozesu batzuek bezala, aportazio txiki bat besterik ez da.

8.2 IRAKASLEEN ALDETIK JARDUERAREN EBALUAZIOA Irakasleek hezitzaileek emandako fitxan baten bidez jardueraren edukiak, antolaketa eta pedagogia ebaluatuko dute. Aukerakoa da baina kolaborazioa eskertuko da hobekuntza jarraitua izateko.

8.3 BARNE EBALUAZIOA

Proiektua aurrera eramateko arduradun hezitzaileek jardueren garapenari buruzko eguneroko ebalua-zioa egingo dute. Behar izanez gero, hobekuntza proposamenak erantsiko dituzte.

9. INFORMAZIO OSAGARRIA

9.1.-GOMENDIO OROKORRAK

Jarduera puntualtasunez hastea. Ekintzak gelatik at egiten direnez, lekura iritsi arte pasako den denbora kontuan eduki behar da, dena hitzartutako denboran gerta dadin.

Atsedenaldia duten jardueretarako, ikasleei hamaiketakoa eramateko gogoraraztea gomendatzen da.

Irakasleak dira ikasleen portaera egokia eta ordena mantentzearen arduradunak.

Irakasleek jarduera irauten duen bitartean bertan egotea gomendatzen da, bukatzerakoan beraien iritzia eman ahal izateko eta Ikastetxera bueltatzerakoan curriculumaren edukien arteko erlazioak egin ahal izateko.

Gelaz kanpo egiten diren jardueretan kontuan izan urtaroa eta ikasleei gogorarazi zapata erosoak eta arropa egokia eramatea.

9.2.- JARDUERAREKIN ERLAZIONATUTAKO INFORMAZIOA

Olarizuko hozi-plasma biltegia

http://www.vitoria-gasteiz.org/we001/was/we001Action.do?aplicacion=wb021&tabla=contenido&idio-ma=es&uid=u5e32f096_1370182b120__7fd5



14



EAEko beste hozi-plasma biltegi batzuk

Fraisoroko hozi-plasma biltegia (Gipuzkoa): http://www.aranzadi.eus/botanica/banco-de-germoplasma-vegetal-de-fraisoro

Norvegiako hozi-plasma biltegia (Munduaren amaierako ganga):http://sociedad.elpais.com/sociedad/2007/02/09/actualidad/1170975604_850215.htmlhttp://elpais.com/diario/2008/02/27/futuro/1204066802_850215.htmlhttp://sociedad.elpais.com/sociedad/2007/02/09/actualidad/1170975604_850215.htmlhttp://divagacionesenelespacio-juank.blogspot.com.es/2010/11/los-bunker-del-fin-del-mundo.htmlhttp://www.elmundo.es/especiales/2008/04/ciencia/arca_noe/index.htmlhttp://www.nuevoorden.es/2012/monsanto-los-bancos-de-semillas/http://www.bibliotecapleyades.net/ciencia/ciencia_industryweapons09.htmvideo en youtube: http://www.youtube.com/watch?v=yQuII9mdzTI).

EAEko hazien sarea:

http://www.haziensarea.org/

Mehatxatutako landare espezieak Vitoria- Gasteizko udalerrian

http://www.vitoria-gasteiz.org/wb021/http/contenidosEstaticos/adjuntos/es/41/72/34172.pdf

www.ingurumena.ejgv.euskadi.net

3. eta 4. mailak

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako3. eta 4. mailak

Jarduera:etorkizunerakobizitza aurreztuz: hozi-plasmarenbiltegiaIrakaslearentzako gida

3. 4. Jarduera: etorkizunerako bizitza aurreztuz

Documents

Transcript of 3. 4. Jarduera: etorkizunerako bizitza aurreztuz