3.Themata Exetasewn Oikologia

8/19/2019 3.Themata Exetasewn Oikologia

1/20

1Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 1

1Ο

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

2000 ΗΜΕΡΗΣΙΟ

3. Ποιος από τους παρακάτω οργανισµούς

χαρακτηρίζεται ως αυτότροφος;

α. αλεπού

β. βάτραχος γ. βελανιδιά

δ. ψύλλος.

Μονάδες 54. Ποιος από τους παρακάτω παράγοντες

χαρακτηρίζεται ως αβιοτικός;

α. µύκητας

β. φυτό

γ. βακτήριο

δ. νερό.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2ο Α. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω

προτάσεις , συµπληρώνοντας τα κενά µε τις σωστές

λέξεις .

1. Οι περιοχές της ης και της ατµόσφαιρας που

επιτρέπουν την ύπαρ!η ζωής συνιστούν τη ........

2. "α άτοµα του ίδιου είδους που ζουν σε µια

συγκεκριµένη περιοχή αποτελούν έναν .............

3. # αύ!ηση της µέσης $ερµοκρασίας στην

επιφάνεια της ης, λόγω συσσ%ρευσης CO2 στην

ατµόσφαιρα, ονοµάζεται φαινόµενο .........

ΘΕΜΑ 4ο &πό µετρήσεις, που έγιναν σε µια λίµνη, βρέ$ηκε

µικρή συγκέντρωση εντοµοκτόνου DDT στο

φυτοπλαγκτόν και πολύ µεγαλύτερη

συγκέντρωση του ίδιου εντοµοκτόνου στα

ψαροπούλια της λίµνης. 'ε δεδοµένο ότι η

τροφική αλυσίδα του λιµναίου οικοσυστήµατος

περιλαµβάνει φυτοπλαγκτόν, ψάρια, ψαροπούλια

και ζωοπλαγκτόν:

α. να γράψετε την τροφική αλυσίδα της λίµνης

Μονάδες 7

β. αν η ενέργεια στο τροφικό επίπεδο των ψαρι%ν είναι 3 × 10

2 KJ, να υπολογίσετε την ενέργεια των

άλλων τροφικ%ν επιπέδων

Mονάδες 8γ. π%ς ε!ηγείται η µεγάλη συγκέντρωση του DDT

που βρέ$ηκε στα ψαροπούλια;

Mονάδες 10

2000 ΕΣΠΕΡΙΝΟ

4. # "τρύπα του όζοντος" είναι επικίνδυνη για τον

πλανήτη µας, επειδή :

α. προκαλεί µείωση της στά$µης των $αλάσσιων υδάτων

β. δηµιουργεί φαινόµενα ευτροφισµού στα

υδάτινα οικοσυστήµατα

γ. επιτρέπει σε µεγαλύτερη ποσότητα

υπερι%δους ακτινοβολίας να φτάνει στη η

δ. προκαλεί την ό!ινη βροχή.

Μονάδες 52. # "βιολογική µεγέ$υνση" είναι η αύ!ηση της

βιοµάζας των οργανισµ%ν ενός οικοσυστήµατος.

3. (ατά τη λειτουργία του κύκλου του άν$ρακα, τα

µόρια που περιέχουν το στοιχείο αυτό,

περιφέρονται κυκλικά στην ατµόσφαιρα.

5. "ο φαινόµενο του $ερµοκηπίου οφείλεται, κατά

κύριο λόγο, στην αύ!ηση της συγκέντρωσης του

διο!ειδίου του άν$ρακα στην ατµόσφαιρα.

Μονάδες 104. )ε µια τροφική αλυσίδα, τα ζ%α, που

ε!ασφαλίζουν την απαραίτητη γι' αυτά ενέργεια

τρ%γοντας άλλους οργανισµούς, ονοµάζονται .... .

5. "ο σύνολο των βιοτικ%ν και αβιοτικ%ν παραγόντων µιας περιοχής που βρίσκονται σε

συνεχή αλληλεπίδραση, συγκροτούν ένα ............ .

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 4ο *ίνεται η παρακάτω τροφική αλυσίδα:χορτάριγρ!"οςβάτραχος#$δι%&αντ'(χοιρος

)την αλυσίδα αυτή :

1. Ποιοι είναι οι παραγωγοί και ποιοι οι

καταναλωτές τρίτης τά!ης;

Μονάδες 6

2. Ο πλη$υσµός των σκαντζόχοιρων έχει τη µικρότερη βιοµάζα. +!ηγήστε γιατί συµβαίνει

αυτό.

Μονάδες 93. *ιερχόµενο σµήνος αποδηµητικ%ν πουλι%ν

καταναλ%νει τους βατράχους ως τροφή και

µει%νει δραστικά τον πλη$υσµό τους. "ι $α

συµβεί τότε στους πλη$υσµούς των γρύλων και

των φιδι%ν και γιατί;

Μονάδες 10


2) # ε!ασ$ένηση της στοιβάδας του Ο3 προκαλείται από:

1. CO2

2. NO2

3. SO2

4. CFCs

Μονάδες 46) Ποιος είναι ο ρόλος των παραγωγ%ν, των

καταναλωτ%ν και των αποικοδοµητ%ν σ’ ένα

οικοσύστηµα;

Μονάδες 69) Πως παρεµβαίνει ο άν$ρωπος στο βιογεωχηµικό κύκλο του άν$ρακα;

Μονάδες 5


2/20


ΘΕΜΑ 4ο )ε µία λίµνη που περιβάλλεται από χωράφια τα

οποία καλλιεργούνται συστηµατικά µε χρήση

λιπασµάτων, διοχετεύονται πολλά από τα νερά

της βροχής που δέχεται η περιοχή αυτή. ,α

$εωρήσετε ότι στη λίµνη υπάρχουν υδρόβιοι

φωτοσυν$ετικοί οργανισµοί, ζωοπλαγκτόν και

ψάρια που αποτελούν τροφική αλυσίδα. )το

παρακάτω διάγραµµα φαίνεται η µεταβολή στον

πλη$υσµό των οργανισµ%ν αυτ%ν µετά το τέλος

της περιόδου των βροχοπτ%σεων.

t1: τέλος περιόδου βροχοπτ%σεων.

(α): υδρόβιοι φωτοσυν$ετικοί οργανισµοί.

(β): ζωοπλαγκτό.

(γ): ψάρια.

1. ,α ερµηνεύσετε τη µορφή των καµπυλ%ν του

παραπάνω διαγράµµατος.Μονάδες 12

2. ,α περιγράψετε το φαινόµενο το οποίο προκαλεί

τις µεταβολές στις καµπύλες του παραπάνω

διαγράµµατος.

Μονάδες 73. ,α ε!ηγήσετε π%ς µεταβάλλεται ο πλη$υσµός

των αποικοδοµητ%ν σ' αυτή τη λίµνη.

Mονάδες 6


Να

διατυπώσετε

σωστά

τις

λανθασµένες

φράσεις ,

λαµβάνοντας υπόψη σας ότι οι υπογραµµισµένες

λέξεις δεν πρέπει να αλλάξουν.

1. Οι καταναλωτές πρ%της τά!ης είναι είτε

φυτοφάγα είτε σαρκοφάγα ζ%α. # τροφή τους

είναι είτε οι παραγωγοί είτε οι αποικοδοµητές.

5. Οι οργανισµοί που ε!ασφαλίζουν ενέργεια

µετατρέποντας οργανικές εν%σεις που υπάρχουν

στη νεκρή οργανική ύλη σε ανόργανες,

ονοµάζονται ................. .

ΘΕΜΑ 4ο

)το οικοσύστηµα του φυλλοβόλου δάσους, οι φυτικοί οργανισµοί κατά το χειµ%να µει%νουν

την παραγωγή τους κυρίως λόγω της πτ%σης των

φύλλων τους και της ελάττωσης της διάρκειας της

ηµέρας.

1. Ποια αλλαγή $α γίνει το χειµ%να στη βιοµάζα

των καταναλωτ%ν πρ%της τά!ης και δεύτερης

τά!ης και γιατί;

Μονάδες 82. Ποια εκτιµάτε ότι $α είναι η αλλαγή στη βιοµάζα

και στη δραστηριότητα των αποικοδοµητ%ν το

χειµ%να και γιατί;

Μονάδες 83. "ην άνοι!η που η µέρα µεγαλ%νει και τα φύλλα

εµφανίζονται !ανά, ποια αλλαγή $α συµβεί στην

παραγωγή οργανικής ύλης στο δάσος και ποια

στη δραστηριότητα των αποικοδοµητ%ν και γιατί;

Μονάδες 9


4) (ατά την απονιτροποίηση

1. το µοριακό άζωτο µετατρέπεται σε νιτρικά

ιόντα 2.

η αµµωνία µετατρέπεται σε νιτρικά ιόντα

3. οι πρωτε-νες διασπ%νται σε αµµωνία

4. τα νιτρικά ιόντα µετατρέπονται σε µοριακό

άζωτο

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 4ο )’ ένα $αλάσσιο οικοσύστηµα παρατηρείται το

παρακάτω υπο$ετικό τροφικό πλέγµα:

Α) ,α ε!ηγήσετε σε πιο τροφικό επίπεδο ανήκουν

οι παρακάτω οργανισµοί: Σ&ο)*+ρ$, %αρδ,"α,

#-&ια.

Μονάδες 6&ν µειω$εί σηµαντικά ο πλη$υσµός της σουπιάς, να

ε!ηγήσετε ποιες επιπτ%σεις $α παρατηρη$ούν

στους πλη$υσµούς των: Κ.+/+οδ.ν, διατ(*.ν,

%&ο)"0&ι-ν.

Μονάδες 9'ε δεδοµένο ότι ο κύκλος του αζ%του που ισχύει

στα υδάτινα οικοσυστήµατα λειτουργεί ανάλογα

µε τα χερσαία και το φυτοπλαγκτόν των υδάτινων

οικοσυστηµάτων αντιστοιχεί µε τα φυτά των

*ιάτοµα

)κουλήκι

)αρδέλα

.έλι

/έγκα

0%κια 0άλαινα

ονιά

0άλαινα

φυσητήρας

µπλε

0άλαινα

(ρίλ ( ωοπλα κτόν

(οπήποδο

ωοπλα κτόν

)ουπιά

)κουµπρί

(β)

(γ)

(α)

αρι$µός

ατόµων

χρόνος t


3/20


χερσαίων οικοσυστηµάτων, να ε!ηγήσετε γιατί

παρατηρείται µεταβολή της συγκέντρωσης των

νιτρικ%ν ιόντων( ,Ο3) σε βά$ος 0-800 µέτρα

όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραµµα.

Mονάδες 10

ΝΟ3-

*g/L

500

400

300

200

100


2) "ο µεσογειακό κλίµα χαρακτηρίζεται από

1. καύσωνες που εναλλάσσονται µε

καταρρακτ%δεις βροχές

2.

$ερµό και !ηρό καλοκαίρι και ήπιο, υγρό

χειµ%να

3. τροπικά καλοκαίρια, και χειµ%νες µε

αρκετή ηλιοφάνεια

4. ζεστές $αλάσσιες µάζες το χειµ%να και

δροσερές το καλοκαίρι Μονάδες 3

4) 1ς τρύπα του Ο31. "ην "ρύπα που προκαλείται στα µνηµεία

από το Ο3 που παράγουν οι κινητήρες

εσωτερικής καύσης

2. τη µείωση του πάχους της στοιβάδας του Ο3

στα αν%τερα τµήµατα της ατµόσφαιρας

3. τη διάβρωση των ψυκτικ%ν µηχανηµάτων

από τους CFCs

4.

µια µορφή ρύπανσης που απορροφά την

υπερι%δη ακτινοβολία που φτάνει στη γη Μονάδες 3

5) )τον κύκλο του νερού συµµετέχει άµεσα

1. η ηχορύπανση

2.

ο ευτροφισµός

3. η διαπνοή των φυτ%ν

4. η αζωτοδέσµευση

Μονάδες 36) ,α διαγραφούν οι λά$ος λέ!εις από τις

παρακάτω προτάσεις

# συγκέντρωση µεγάλων ποσοτήτων το!ικ%ν

ουσι%ν στους (αν%τερους / κατ%τερους)

καταναλωτές ονοµάζεται (βιοαποικοδόµηση /

2ιοσυσσ%ρευση).

"ο φαινόµενο αυτό παρατηρείται σε περιπτ%σεις

ουσι%ν που (βιοδιασπόνται / δε βιοδιασπόνται),

όπως το (αντιβιοτικό / εντοµοκτόνο) DDT

Μονάδες 102. ............... είναι το σύνολο των πλη$υσµ%ν

διαφορετικ%ν ειδ%ν που συνυπάρχουν και

αλληλεπιδρούν σε συγκεκριµένο χ%ρο όπου, µαζί

µε τα αβιοτικά στοιχεία του περιβάλλοντος,

συγκροτούν το ............... .

Μονάδες 53. )τη βιόσφαιρα οι οργανισµοί δεσµεύουν

άν$ρακα από την ατµόσφαιρα µε τη διαδικασία

της ...... , εν% το άζωτο µε τη διαδικασία της...... .

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 4ο )3 ένα παράλιο οικοσύστηµα, στο οποίο $εωρούµε

ότι δεν υπάρχουν µετακινήσεις των πλη$υσµ%ν,

ζουν σαρδέλες (τρέφονται µε ζωοπλαγκτόν),

γλάροι, φυτοπλαγκτόν, λαβράκια (σαρκοφάγα),ζωοπλαγκτόν.

Α) "οπο$ετήστε τα παραπάνω στην κατάλληλη

σειρά %στε να συγκροτη$εί µια απλή τροφική

αλυσίδα

Μονάδες 71) &ν η βιοµάζα του πλη$υσµού της σαρδέλας είναι

100kg να υπολογίσετε τη βιοµάζα που έχει ο

πλη$υσµός των λαυρακι%ν αλλά και το

φυτοπλαγκτόν.

Μονάδες 7

Γ) )ε περίπτωση που αντί τροφικής αλυσίδας $α µπορούσε να δηµιουργη$εί τροφικό πλέγµα ποιος

από τους καταναλωτές µπορεί να συµπεριφέρεται

ταυτόχρονα ως καταναλωτής δύο τά!εων και

ποιων;

Μονάδες 10


3) 1ς καταναλωτές πρ%της τά!ης

χαρακτηρίζονται:

1. τα σαρκοφάγα ζ%α

2.

τα βακτήρια και οι µύκητες

3.

τα φυτοφάγα ζ%α 4. οι αποικοδοµητές

Μονάδες 54) "ο φυτοπλαγκτόν ανήκει:

1.

στους παραγωγούς

2. στους καταναλωτές

3. στους αποικοδοµητές

4. στα πρωτόζωα

Μονάδες 51.

"ι ονοµάζεται οικοσύστηµα;

Μονάδες 62.

,α αναφέρεται τις συνέπειες του φαινοµένου

της ό!ινης βροχής

Μονάδες 5

2000 3000800

1000


4/20


ΘΕΜΑ 3Ο 1. *ύο οικολογικοί τρόποι εµπλουτισµού του

εδάφους µε άζωτο είναι η χρήση των

περιττωµάτων των ζ%ων και η αµειψισπορά. ,α

περιγράψετε τις διεργασίες µε τις οποίες οι δυο

αυτοί τρόποι συµβάλουν στον εµπλουτισµό του

εδάφους σε νιτρικά ιόντα.

Μονάδες 162.

# χρήση χηµικ%ν λιπασµάτων οδηγεί στο

φαινόµενα του ευτροφισµού. ,α ε!ηγήσετε το

φαινόµενο αυτό.

Μονάδες 9


ΘΕΜΑ 2Ο Α) ,α συµπληρω$ούν τα κενά:

# ιδιότητα των ψυχαν$%ν να φέρουν στις ρίζες τους

αζωτοδεσµευτικά βακτήρια οδήγησε τους

καλλιεργητές στην παραδοσιακή γεωργική

πρακτική της …………… # εναλλαγή στην καλλιέργεια …………. και ψυχαν$%ν οδηγεί

στον εµπλουτισµό του εδάφους µε …… 4λλος

οικολογικό τρόπος εµπλουτισµού του εδάφους σε

ανόργανα $ρεπτικά συστατικά είναι η ……

1) ,α διαγραφεί το λά$ος

# αποµάκρυνση του νερού από την επιφάνεια των

φύλλων µέσω των στοµάτων τους ονοµάζεται

(επιδερµική ε!άτµιση / διαπνοή)

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 4Ο

)το παρακάτω τροπικό πλέγµα Πε"αργο$

Νερ(#ιδα εντο*ο#άγα 2άρια

Καραβ$δες #)το#άγα ,ντο*α

*ι&ρά

τρ.&τι&ά

#)το+"αγ&τ(ν νο!#αρα &α"α*ι,ς 1. ,α γράψετε τις τροφικές αλυσίδες που υπάρχουν

στο πλέγµα αυτό και να ονοµάσετε τους

καταναλωτές της 2ης

τά!ης

Μονάδες 72. &ν η βιοµάζα των φυτοφάγων εντόµων είναι 18

Kg να υπολογίσετε τη βιοµάζα των εντοµοφάγων

ψαρι%ν και των νούφαρων

Μονάδες 63. 'ια µυκητίακη νόσος αφανίζει, πρακτικά τον

πλη$υσµό των καραβίδων. ,α περιγράψετε τα

αποτελέσµατα που $α έχει η αλλαγή αυτή στους

υπόλοιπους πλη$υσµούς που συγκροτούν το

παραπάνω τροφικό πλέγµα

Μονάδες 12

2003 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟ

3. # ε!ασ$ένιση της στιβάδας του όζοντος

δηµιουργείται από :

α. τους χλωροφ$οράν$ρακες

β. το διο!είδιο του άν$ρακα γ. τα ο!είδια του αζ%του

δ. το $ει%δες ο!ύ.

Μονάδες 54. "ο ζωοπλαγκτόν ανήκει στους :

α. παραγωγούς

β. καταναλωτές

γ. αβιοτικούς παράγοντες

δ. ιούς.

Μονάδες 52. "ι µελετά η επιστήµη της οικολογίας;

Μονάδες 43. ια ποιους λόγους ερηµοποιείται ένα


Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 3ο 5να χερσαίο οικοσύστηµα ψεκάζεται µε το

εντοµοκτόνο DDT.

Α. "ι επίδραση $α έχει ο ψεκασµός µε το

συγκεκριµένο εντοµοκτόνο στα εντοµοφάγα

πτηνά της περιοχής;

Μονάδες 10

Π%ς ονοµάζεται το φαινόµενο αυτό;Μονάδες 5

1. "ο εντοµοκτόνο DDT είναι ένας το!ικός

ρυπαντής της βιόσφαιρας. )ε ποια

χαρακτηριστικά του οφείλεται η δράση του στους

οργανισµούς;

Μονάδες 10


Γ. 2ασικός παράγοντας που οδηγεί το οικοσύστηµα

σε ερηµοποίηση είναι

1. η αλόγιστη λίπανση

2.

οι πυρκαγιές και η υπερβόσκηση

3.

οι συνεχείς βροχοπτ%σεις

4. η έντονη κοσµική ακτινοβολία

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2Ο Α. *ιαλέ!τε το σωστό

Ο άν$ρακας εισέρχεται στο οικοσύστηµα µε τη

µορφή (διο!ειδίου / µονο!ειδίου) του άν$ρακα.

&υτό παραλαµβάνεται από τους (καταναλωτές /

παραγωγούς) προκειµένου να µετατραπεί µε τη

διαδικασία της (φωτοσύν$εσης / αναπνοής) σε (γλυκόζη / πρωτε-νες)

Μονάδες 81. )υµπληρ%στε τα κενά


5/20


1. Οι οργανισµοί ενός οικοσυστήµατος, οι

οποίοι ανήκουν στο ίδιο είδος, αποτελούν

έναν …….

Μονάδες 22. Οι παραγωγοί είναι οργανισµοί που

φωτοσυν$έτουν και γι’ αυτό

χαρακτηρίζονται ως ……….. οργανισµοί

Μονάδες 23.

οι επαναλαµβανόµενες κυκλικές πορείες

των χηµικ%ν στοιχείων στα οικοσυστήµατα

χαρακτηρίζονται ως ……

Μονάδες 2

ΘΕΜΑ 4Ο )’ ένα χερσαίο οικοσύστηµα $εωρούµε ότι

λειτουργεί η παρακάτω τροφική αλυσίδα

χορτάρι → ακρίδες → µικρά εντοµοφάγα ζ%α →

φίδια →

αρπακτικά πτηνά

(ά$ε οµάδα καταναλωτ%ν τρέφεται αποκλειστικά

από οργανισµούς της αµέσως προηγούµενης

οµάδας. +άν η βιοµάζα των µικρ%ν εντοµοφάγων

ζ%ων είναι 2.103kg και η ενέργεια που

εµπεριέχεται στην οµάδα των ακριδ%ν είναι

8kJ/kg να υπολογιστούν

Α. η βιοµάζα κά$ε µιας από τις υπόλοιπες οµάδες

κατά µήκος της αλυσίδας. ,α σχεδιαστεί η

τροφική πυραµίδα Μονάδες 10

1. η ενέργεια που εµπεριέχεται σε κά$ε οµάδα

Μονάδες 5

Γ. ο αρι$µός των αρπακτικ%ν πτην%ν που µπορεί η

αλυσίδα αυτή να υποστηρί!ει, αν η µέση βιοµάζα

κά$ε πουλιού είναι 1 kg

Μονάδες 10


δ. "ο φαινόµενο του $ερµοκηπίου οφείλεται σε

αυ!ηµένη συγκέντρωση στην ατµόσφαιρα του

1.

µονο!ειδίου του αζ%του

2. διο!ειδίου του άν$ρακα

3. διο!ειδίου του $είου

4. διο!ειδίου του αζ%του

Μονάδες 5 ε. )το φαινόµενο της βιοσυσσ%ρευσης η

συγκέντρωση της µη βιοδιασπ%µενης ουσίας

1.

ελαττ%νεται όσο προχωράµε στα αν%τερα

τροφικά επίπεδα

2. αυ!άνεται όσο προχωράµε στα αν%τερα

τροφικά επίπεδα

3.

παραµένει στα$ερή σε όλα τα τροφικά

επίπεδα

4. παραµένει στα$ερή επειδή µεταβολίζεται

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2Ο 1.

Ποιο είναι το κριτήριο στις περισσότερες

περιπτ%σεις, για να χαρακτηριστεί ένας

ρύπος απειλή για το περιβάλλον;

Μονάδες 5 2. Ποιες είναι οι επιπτ%σεις της υπερι%δους

ακτινοβολίας στους οργανισµούς;

Μονάδες 5 3. Πως προκαλείται το φωτοχηµικό νέφος;

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 3Ο 1.

Ποιοι µικροοργανισµοί χαρακτηρίζονται ως

αποικοδοµητές και ποιος είναι ο ρόλος τους στη λειτουργία του οικοσυστήµατος;

Μονάδες 5

2004 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ

4. Οι οργανισµοί µιας περιοχής που ανήκουν στο

ίδιο είδος αποτελούν …

α. ένα οικοσύστηµα.

β. ένα βιότοπο.

γ. µία βιοκοινότητα.

δ. έναν πλη$υσµό.

Μονάδες 5

5. "α φυτά προσλαµβάνουν το άζωτο από το έδαφος µε τη µορφή …

α. µοριακού αζ%του.

β. ουρίας.

γ. αµµωνίας.

δ. νιτρικ%ν ιόντων.

Μονάδες 54. Ποιες είναι οι πι$ανές πορείες που είναι δυνατόν

να ακολου$ήσει το νερό που πέφτει στην !ηρά;

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 4ο

)ε ένα αυτότροφο υδάτινο οικοσύστηµα µελετή$ηκαν τέσσερα είδη οργανισµ%ν &, 2, ,

*, οι οποίοι σχηµατίζουν µία τροφική αλυσίδα.

(ά$ε ένα από τα διαφορετικά είδη οργανισµ%ν

αποτελεί ένα τροφικό επίπεδο. 6λοι οι οργανισµοί

κά$ε τροφικού επιπέδου τρέφονται αποκλειστικά

µε οργανισµούς του προηγούµενου τροφικού

επιπέδου. &πό µετρήσεις που έγιναν στο

παραπάνω οικοσύστηµα βρέ$ηκε µικρή

συγκέντρωση εντοµοκτόνου DDT στο τροφικό

επίπεδο των παραγωγ%ν και πολύ µεγαλύτερη

συγκέντρωση DDT στο τροφικό επίπεδο των

καταναλωτ%ν τρίτης τά!ης.


6/20


7/20



1. &ποικοδοµητές καλούνται

α. οι οργανισµοί που τρέφονται µε νεκρή

οργανική ύλη.

β. όλοι οι ετερότροφοι οργανισµοί.

γ. οι φωτοσυν$ετικοί οργανισµοί.

δ. οι καταναλωτές τρίτης ή µεγαλύτερης τά!ης.

Μονάδες 3

5. &υτότροφος οργανισµός είναι

α. ο βάτραχος.

β. το το!όπλασµα.

γ. ο κότσυφας.

δ. το $υµάρι.

Μονάδες 35. # εναλλαγή στην καλλιέργεια σιτηρ%ν και

ψυχαν$%ν εµπλουτίζει το έδαφος µε άζωτο και

ονοµάζεται ............... .

Μονάδες 3

1. 1. 5νας από τους σηµαντικούς παράγοντες που οδηγούν ένα οικοσύστηµα σε ερηµοποίηση

είναι οι πυρκαγιές.

Μονάδες 23. "ο φαινόµενο του ευτροφισµού λόγω

υπερβολικής χρήσης λιπασµάτων παρατηρείται

σε γεωργικά εδάφη.

Μονάδες 2

ΘΕΜΑ 4ο *ίνεται το παρακάτω τροφικό πλέγµα:

1. ,α γράψετε, µία προς µία, όλες τις τροφικές

αλυσίδες που συγκροτούν το πλέγµα αυτό.

Μονάδες 42. Ποιοι είναι οι καταναλωτές 3η ς τά!ης;

Μονάδες 43. &ν η συνολική βιοµάζα των ακρίδων είναι 32 Kg

και η µέση βιοµάζα ενός φιδιού είναι 80 g, να

υπολογίσετε τον αρι$µό των φιδι%ν που µπορεί

να υποστηριχ$εί από το συγκεκριµένο τροφικό

πλέγµα.

Μονάδες 84. &ν η χρήση εντοµοκτόνου στην περιοχή

οδηγήσει τον πλη$υσµό των ακρίδων σε

αφανισµό, ποιες $α είναι οι επιπτ%σεις στον

πλη$υσµό των φιδι%ν και της αγριάδας και

γιατί;

Μονάδες 9

2005 HMΕΡΗΣΙΟ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ

4. "εχνητά οικοσυστήµατα είναι …

α. τα δέλτα των ποταµ%ν.

β. οι καλλιεργούµενοι αγροί.

γ. οι κοραλλιογενείς ύφαλοι.

δ. τα τροπικά δάση.


ψυχαν$%ν χαρακτηρίζεται ως …

α. ευτροφισµός.

β. αµειψισπορά.

γ. βιοσυσσ%ρευση.δ. αγρανάπαυση.

Μονάδες 53. ιατί δεν είναι πάντοτε εύκολη η κατάτα!η των

καταναλωτ%ν στα τροφικά επίπεδα;

Μονάδες 9

ΘΕΜΑ 3ο Ο άν$ρακας είναι το χηµικό στοιχείο µε βάση το

οποίο δοµούνται όλα τα βιολογικά µακροµόρια.

+ισέρχεται στα οικοσυστήµατα µε τη µορφή του

διο!ειδίου του άν$ρακα που βρίσκεται στην

ατµόσφαιρα.Α. ,α περιγράψετε τις διαδικασίες µε τις οποίες

γίνεται η ανταλλαγή του διο!ειδίου του

άν$ρακα µετα!ύ της ατµόσφαιρας και των

βιοτικ%ν παραγόντων των οικοσυστηµάτων.

Μονάδες 81. Πού οφείλεται η τάση για βα$µιαία αύ!ηση της

συγκέντρωσης του διο!ειδίου του άν$ρακα

στην ατµόσφαιρα;

Μονάδες 8Γ. Ποιο είναι το αποτέλεσµα από τη βα$µιαία

αύ!ηση της συγκέντρωσης του διο!ειδίου του άν$ρακα στην ατµόσφαιρα (µονάδες 4) και

ποιες είναι οι πι$ανές περιβαλλοντικές

επιπτ%σεις του (µονάδες 5);

Μονάδες 9

2005 EΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚ A ΕΣΠΕΡΙΝΟ

4. "α φυτά προσλαµβάνουν το άζωτο από το

έδαφος µε τη µορφή

α. νιτρικ%ν ιόντων.

β. αµµωνίας.

γ. ουρικού ο!έος.δ. µοριακού αζ%του.

Μονάδες 35. &υτότροφος οργανισµός είναι

αγριάδ ραδίκι βολβοί

ακρίδες σαλιγκάρι

αρουραίοι

φίδια κουνάβι

αλεπού


8/20


α. κά$ε αρπακτικό ζ%ο.

β. το το!όπλασµα.

γ. ένας πλάτανος.

δ. κά$ε µύκητας.

Μονάδες 3

Στ/"0 Ι Στ/"0 ΙΙ Α. RNA ιός 1. οίδηµα

1. δερµατόφυτα 2. ελαφριά αλυσίδα

Γ. µεταµόσχευση 3. αµµωνία

5. φλεγµονή 4. τριχωτό κεφαλής

Ε. νιτροποιητικά βακτήρια 5. αντίστροφη

µεταγραφάση

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ 2ο 2. "α αζωτοδεσµευτικά βακτήρια ζουν συµβιωτικά

στις ρίζες των ψυχαν$%ν σε ειδικά ε!ογκ%µατα

που ονοµάζονται .

Μονάδες 3

3. "α "-λεµφοκύτταρα τα οποία σταµατούν την ανοσοβιολογική απόκριση µετά την επιτυχή

αντιµετ%πιση του αντιγόνου ονοµάζονται .

Μονάδες 35. # ερηµοποίηση µπορεί να συµβεί στα

οικοσυστήµατα από τις πυρκαγιές και την

υπερβόσκηση.

Μονάδες 31. Σ.%τ/ ή Λαν6α%*,ν0;

4. Οι αποικοδοµητές µετατρέπουν την οργανική ύλη

σε ανόργανη.

Μονάδες 25. Οι δύο πιο οικολογικοί τρόποι εµπλουτισµού του

εδάφους σε άζωτο είναι η αγρανάπαυση και ο

ευτροφισµός.

Μονάδες 2

ΘΕΜΑ 3ο 5να υπο$ετικό άτοµο άν$ρακα µπορεί οποιαδήποτε

στιγµή να εντοπιστεί µέσα στο οικοσύστηµα,

επειδή λ .χ . είναι ραδιενεργό.

α. )ε ποια µορφή µπορεί το άτοµο αυτό να

βρίσκεται στην ατµόσφαιρα;

Μονάδες 5β. (άποια χρονική στιγµή εντοπίζεται µέσα στο

φυτικό σ%µα κάποιου από τους παραγωγούς του

οικοσυστήµατος. 'έσω ποιας διαδικασίας

βρέ$ηκε εκεί και σε ποια µορφή, από χηµική

άποψη, έχει µετατραπεί;

Μονάδες 6γ. 'πορεί το άτοµο αυτό να βρε$εί στο έδαφος και

µε ποιο τρόπο $α συµβεί κάτι τέτοιο;

Μονάδες 8δ. Π%ς από το έδαφος το άτοµο αυτό µπορεί να

!αναβρε$εί στην ατµόσφαιρα;Μονάδες 6


1. Ο άν$ρακας εισέρχεται στο οικοσύστηµα µε τη

µορφή

α. διο!ειδίου του άν$ρακα.

β. µονο!ειδίου του άν$ρακα.

γ. γλυκόζης.

δ. πρωτε7ν%ν

Μονάδες 5 2. "ο νερό της ατµόσφαιρας εισέρχεται στα υδάτινα και χερσαία οικοσυστήµατα µε

α. ε!άτµιση.

β. διαπνοή.

γ. κατακρηµνίσεις.

δ. αµειψισπορά.

Μονάδες 5 4. Οι οργανισµοί ενός είδους που ζουν σε

συγκεκριµένη περιοχή αποτελούν

α. έναν πλη$υσµό.

β. ένα βιότοπο.γ. µία βιοκοινότητα.

δ. µία πυραµίδα.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 2ο 3. 6σο µεγαλύτερη ποικιλότητα έχει ένα

οικοσύστηµα, τόσο πιο ισορροπηµένο είναι. ιατί

συµβαίνει αυτό;

Μονάδες 84. Ποιες είναι οι πι$ανές πορείες που µπορεί να

ακολου$ήσει το νερό που πέφτει στην !ηρά;

Μονάδες 6ΘΕΜΑ 4ο )ε ένα λιµναίο οικοσύστηµα έχουµε το παρακάτω

υπο$ετικό τροφικό πλέγµα

,α γράψετε όλες τις διαφορετικές τροφικές

αλυσίδες που δηµιουργούνται ('ονάδες 8) και να

κατατά!ετε τους οργανισµούς σε όλα τα δυνατά

τροφικά επίπεδα. ('ονάδες 5). Ποιοι οργανισµοί

συµπεριφέρονται ταυτόχρονα ως καταναλωτές

2ης και ως καταναλωτές 3ης τά!ης; ('ονάδες 2).

&ν η ενέργεια που εµπεριέχεται στον πλη$υσµό

της λιβελούλας είναι 1000 ( Joules, να

3)το+"αγ&τ(ν Υδρ(βια #)τά

4.ο+"αγ&τ(ν

1άτραχος Κ)+ρ$νος

(Μι&ρ( 2άρι)

Πε"αργ(ς Π,%τρο#α

Λιβε"ο!"α

(,ντο ο)Γ)ρ$νος


9/20


υπολογίσετε την ενέργεια στον πλη$υσµό των

βατράχων. ('ονάδες 3).

8ιπάσµατα από γειτονικά χωράφια που

αποπλένονται από το νερό της βροχής,

εµπλουτίζουν µε νιτρικά και φωσφορικά άλατα

την λίµνη. &υτό έχει ως αποτέλεσµα να

παρατηρη$εί αύ!ηση του πλη$υσµού των

υδροβίων φωτοσυν$ετικ%ν οργανισµ%ν. ,α

ε!ηγήσετε π%ς επηρεάζονται οι πλη$υσµοί των

ψαρι%ν (πέστροφες, κυπρίνοι) από το φαινόµενο

αυτό; ('ονάδες 7)

Μονάδες 25

2006 ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ

4. 1ς αυτότροφοι οργανισµοί χαρακτηρίζονται

α. οι καταναλωτές.

β. οι παραγωγοί.

γ. οι αποικοδοµητές.

δ. όλοι οι οργανισµοί.

Μονάδες 55. )τους βιοτικούς παράγοντες µιας περιοχής

περιλαµβάνονται

α. τα βακτήρια του εδάφους.

β. η $ερµοκρασία της ατµόσφαιρας.

γ. το pH του εδάφους.

δ. η υγρασία της ατµόσφαιρας.

Μονάδες 5 3. )τον κύκλο του αζ%του συµµετέχουν τα

νιτροποιητικά και απονιτροποιητικά βακτήρια.

Ποιος είναι ο ρόλος τους;

Μονάδες 64. Ποιος είναι ο ρόλος της στιβάδας του όζοντος

στην κατ%τερη στρατόσφαιρα και σε τι οφείλεται

η βα$µιαία ε!ασ$ένηση της στιβάδας αυτής;

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 3ο *ίνεται η παρακάτω τροφική πυραµίδα.

Α. Ποιοι είναι οι παραγωγοί και ποιοι οι

καταναλωτές 2ης

τά!ης στη συγκεκριµένη

τροφική πυραµίδα;

Μονάδες 61. +άν η βιοµάζα των σαλιγκαρι%ν είναι 2X10

3 kg,

να υπολογίσετε τη βιοµάζα σε κά$ε ένα από τα

άλλα τροφικά επίπεδα και να αιτιολογήσετε την

απάντησή σας.

Μονάδες 12Γ. +άν το µέσο βάρος µιας κουκουβάγιας είναι 2

kg, να βρείτε πόσες κουκουβάγιες µπορούν να

ε!ασφαλίσουν την τροφή τους µέσα σε αυτή την

τροφική πυραµίδα.

Μονάδες 7


4. # αµµωνία που συγκεντρ%νεται στο έδαφος

µετατρέπεται σε νιτρικά ιόντα µε τη δράση των

.............. βακτηρίων. Μονάδες 35. Οι αποικοδοµητές συµπεριλαµβάνονται στην

κατηγορία των καταναλωτ%ν.

Μονάδες 2

ΘΕΜΑ 4ο 'ε το παρακάτω σχήµα δίνονται οι τροφικές

σχέσεις των οργανισµ%ν στα τέσσερα τροφικά

επίπεδα µιας πυραµίδας

1. Ποιοι είναι οι παραγωγοί και ποιοι οι καταναλωτές δεύτερης τά!ης; ,α δικαιολογήσετε

την απάντησή σας.

Μονάδες 52. Ποιο επίπεδο έχει τη µικρότερη βιοµάζα στην

παραπάνω πυραµίδα και γιατί;

Μονάδες 53. 'ια σύντοµη πυρκαγιά περιορίζει µόνον τον

πλη$υσµό των ποωδ%ν φυτ%ν. Ποιος άλλος

πλη$υσµός $α επηρεαστεί άµεσα και γιατί;

Μονάδες 7

4. 'ετά την πυρκαγιά, $α επηρεαστεί ο πλη$υσµός των ακρίδων; ,α δικαιολογήσετε την απάντησή

σας.

Μονάδες 8

2006 ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ

4. 2ιότοπος ονοµάζεται

α. κά$ε οικοσύστηµα.

β. η περιοχή στην οποία ζει ένας πλη$υσµός ή

µία βιοκοινότητα.

γ. µια περιοχή στην οποία διε!άγεται βιολογική

έρευνα.δ. µια περιοχή στην οποία ζουν ζωικοί

οργανισµοί.

Μονάδες 3

Κο)&ο)βάγιες

Kοτ%!#ια

Σα"ιγ&άρια

Πο-δ0 #)τά

+ο)ρνάρι ε"ιά +ο-δες #)τ(

#$δι ν)#$τ%α

α&ρ$δα

γερά&ι

+ερι%τ,ρι χε"-να


10/20


2. Οι δύο πιο οικολογικοί τρόποι εµπλουτισµού του

εδάφους σε άζωτο είναι η αγρανάπαυση και ο

ευτροφισµός. (Σ-Λ)

Μονάδες 25. "α τροφικά πλέγµατα αποτελούνται από πολλές

διαπλεκόµενες τροφικές αλυσίδες. (Σ-Λ)


ψυχαν$%ν εµπλουτίζει το έδαφος µε άζωτο και

ονοµάζεται . …….

Μονάδες 33. Οι παραγωγοί είναι οι οργανισµοί που

φωτοσυν$έτουν. .αρακτηρίζονται και ως ……

οργανισµοί.

Μονάδες 34. # ……… στα µεσογειακά οικοσυστήµατα

µπορεί να είναι αποτέλεσµα των πυρκαγι%ν και

της υπερβόσκησης.

Μονάδες 3ΘΕΜΑ 4ο )ε ένα χερσαίο οικοσύστηµα λειτουργεί η

παρακάτω τροφική αλυσίδα:

µήλα κάµπιες εντοµοφάγα πουλιά φίδια

γεράκια &ν $εωρη$εί ότι κά$ε οµάδα καταναλωτ%ν

τρέφεται αποκλειστικά από οργανισµούς της

αµέσως προηγούµενης οµάδας και ότι η βιοµάζα

των µικρ%ν εντοµοφάγων πουλι%ν είναι 2x103

Kg

να υπολογιστούν:

α) η βιοµάζα κα$εµιάς από τις υπόλοιπες οµάδες κατά µήκος της αλυσίδας.

Μονάδες 5β) ο αρι$µός των γερακι%ν που µπορεί η αλυσίδα

αυτή να υποστηρί!ει, αν η µέση βιοµάζα κά$ε

γερακιού είναι 2,0 Kg.

Μονάδες 10γ) &ν η ενέργεια που εµπεριέχεται στις κάµπιες

είναι 8 KJ/Kg, να υπολογίσετε την ενέργεια που

εµπεριέχεται σε κα$εµιά από τις τρεις τελευταίες

οµάδες της αλυσίδας.

Μονάδες 10


2. &ζωτοδέσµευση ονοµάζεται η διαδικασία

µετατροπής του ατµοσφαιρικού αζ%του σε

µορφές α!ιοποιήσιµες από τους

α. αποικοδοµητές.

β. παραγωγούς.

γ. καταναλωτές πρ%της τά!ης.

δ. καταναλωτές δεύτερης τά!ης.

Μονάδες 5

3. "ο τµήµα του φλοιού της γης και της ατµόσφαιρας που επιτρέπει την ύπαρ!η ζωής

ονοµάζεται

α. βιόσφαιρα.

β. βιότοπος.

γ. οικοσύστηµα.

δ. βιοκοινότητα.

Μονάδες 5 3. Οι πολυκύτταροι φυτικοί οργανισµοί, τα φύκη

και τα κυανοβακτήρια υπάγονται στους

παραγωγούς. Ποιοι οργανισµοί χαρακτηρίζονται

ως παραγωγοί;

Μονάδες 4 4. Πολλοί επιστήµονες πιστεύουν ότι λόγω της

βα$µιαίας αύ!ησης της συγκέντρωσης του

διο!ειδίου του άν$ρακα στην ατµόσφαιρα, το

2040 η µέση $ερµοκρασία του πλανήτη µας $α

έχει αυ!η$εί κατά 5oC. Ποιες $α είναι οι πι$ανές

περιβαλλοντικές επιπτ%σεις για τον πλανήτη από

αυτή την αύ!ηση;

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 4ο

)το παρακάτω σχήµα απεικονίζεται µια περιοχή στην οποία συνυπάρχουν δάσος κωνοφόρων (&),

βιοµηχανικές µονάδες (2), καλλιεργούµενοι αγροί

() και µια λίµνη (*). # κυκλοφορία του νερού

στην περιοχή στηρίζεται στην ε!άτµιση, στη

διαπνοή των φυτ%ν και στις κατακρηµνίσεις.

"ι ονοµάζουµε διαπνοή (*ονάδες 5) και ποιος είναι

ο ρόλος της; (*ονάδες 8) Ποιες είναι οι επιπτ%σεις της ό!ινης βροχής στους οργανισµούς της περιοχής;

(*ονάδες 6) (ατά την καλλιέργεια των φυτ%ν

στους αγρούς δίπλα στη λίµνη χρησιµοποιή$ηκαν

µεγάλες ποσότητες µη βιοδιασπ%µενου

εντοµοκτόνου. &πό µετρήσεις που έγιναν στην

περιοχή βρέ$ηκε µεγάλη συγκέντρωση από το

συγκεκριµένο εντοµοκτόνο σε πολλά από τα

ψαροπούλια της λίµνης (*). ,α ε!ηγήσετε το

φαινόµενο (*ονάδες 6).

Μονάδες 25


2. # χελ%να είναι

78ιν0 βροχ/

&α""ιεργο!*ενοι

αγρο$ Γ (5)

(Α)

(1)

5ιο8ε$διο το) 6ε$ο)

Ο8ε$δια το) α'-το)


11/20


CO2

&

09"&

:1&

;98& (&/2Ο9,Ο Π+"/+8&


12/20


4. Ποιοι οργανισµοί ανήκουν στους αποικοδοµητές

και ποια η σηµασία τους για το οικοσύστηµα;

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 4ο Ο άν$ρακας είναι το χηµικό στοιχείο µε βάση το

οποίο δοµούνται όλες οι οργανικές εν%σεις και

συνεπ%ς όλα τα βιολογικά µακροµόρια.

)το παρακάτω διάγραµµα φαίνεται η πορεία του

άν$ρακα σε ένα οικοσύστηµα στο οποίο ζουν οι

ε!ής οργανισµοί: φίδια, πο%δη φυτά, ποντίκια,

µύκητες και βακτήρια.

,α γράψετε τα ονόµατα των οργανισµ%ν που

αντιστοιχούν στις $έσεις 1, 2, 3, 4 (*ονάδες 4) και

τη $έση τους στην τροφική αλυσίδα που

σχηµατίζεται (*ονάδες 4), κα$%ς και τα ονόµατα

των διαδικασι%ν α, β (*ονάδες 6) και την

ονοµασία της χηµικής ένωσης στις $έσεις Γ

(*ονάδες 2).

'ε ποιες ενέργειες ο άν$ρωπος παρεµβαίνει στον

κύκλο του άν$ρακα; (*ονάδες 9).

Μονάδες 252008 ΕΣΠΕΡΙΝΟ

2. 1ς αυτότροφοι οργανισµοί χαρακτηρίζονται οι

α. καταναλωτές α3 τά!ης.

β. αποικοδοµητές.

γ. καταναλωτές β3 τά!ης.

δ. παραγωγοί.

Μονάδες 53. 1ς ανεστραµµένη πυραµίδα µπορεί να

χαρακτηρισ$εί

α. µια τροφική πυραµίδα ενέργειας.

β. µια τροφική πυραµίδα βιοµάζας.γ. οποιαδήποτε τροφική πυραµίδα ενέργειας

και βιοµάζας.

δ. µια τροφική πυραµίδα πλη$υσµού µε

παρασιτικές τροφικές σχέσεις.

Μονάδες 54. 5να οικοσύστηµα είναι περισσότερο

ισορροπηµένο

α. όσο µεγαλύτερη ποικιλότητα έχει.

β. όσο µικρότερη ποικιλότητα έχει.

γ. αν αποτελείται µόνο από καταναλωτές.

δ. αν αποτελείται µόνο από αποικοδοµητές.

Μονάδες 5

5. # ερηµοποίηση ενός µεσογειακού

οικοσυστήµατος µπορεί να οφείλεται σε

α. έντονη παρουσία νιτροποιητικ%ν βακτηρίων.

β. αύ!ηση της αυ$αίρετης δόµησης.

γ. πυρκαγιές και υπερβόσκηση.

δ. παρουσία µυκήτων στο οικοσύστηµα.

Μονάδες 5Γ. "ι ονοµάζουµε βιολογική αζωτοδέσµευση και

π%ς αυτή µπορεί πρακτικά να χρησιµοποιη$εί

προς όφελος των καλλιεργει%ν;

Μονάδες 7

ΘΕΜΑ 4ο *ίνεται το παρακάτω τροφικό πλέγµα

Α. Ποιοι οργανισµοί είναι οι παραγωγοί και ποιοι οι

καταναλωτές πρ%της τά!ης; (µονάδες 3) ,α

δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (µονάδες 4)Μονάδες 7

1. 5νας µύκητας προσβάλλει και αφανίζει τους

βολβούς των φυτ%ν του συγκεκριµένου

οικοσυστήµατος. Ποιος πλη$υσµός $α επηρεαστεί

άµεσα (µονάδες 2) και γιατί; (µονάδες 6)

Μονάδες 8Γ. 'ε ποιον τρόπο $α επηρεαστεί ο πλη$υσµός των

ακρίδων, µετά τον αφανισµό των βολβ%ν;

Μονάδες 10


4. )τα ετερότροφα οικοσυστήµατα η εισαγωγή

ενέργειας γίνεται µε

α. το άζωτο.

β. τη µορφή χηµικ%ν εν%σεων.

γ. το ο!υγόνο.

δ. την υπερι%δη ακτινοβολία.

Μονάδες 51. ιατί τα όσπρια (φακές, φασόλια, κ .λπ.) είναι

πλούσια σε πρωτε-νες;

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ 3ο )ε ένα χερσαίο οικοσύστηµα υπάρχουν δέκα

βελανιδιές. )ε κα$εµιά από αυτές ζουν 2.000

κάµπιες και 200.000 πρωτόζωα.


13/20


1. ,α σχεδιάσετε και να ε!ηγήσετε τη µορφή της

πυραµίδας που απεικονίζει τις ποσοτικές

σχέσεις των παραπάνω οργανισµ%ν.

Μονάδες 62. *ιατηρ%ντας µόνο τους παραγωγούς του

παραπάνω οικοσυστήµατος, να σχεδιάσετε το

τροφικό πλέγµα που προκύπτει µε τους ε!ής

επιπλέον οργανισµούς: ποντίκια, γεράκια, φίδια,

$εωρ%ντας ότι το γεράκι τρέφεται µε ποντίκια

και φίδια.

Μονάδες 5


2. "α φυτοφάγα ζ%α χαρακτηρίζονται ως

α. καταναλωτές β3 τά!ης.

β. παραγωγοί.

γ. καταναλωτές α3 τά!ης.

δ. αποικοδοµητές.

Μονάδες 5

4. "ο διο!είδιο του άν$ρακα (CO2) επιστρέφει στην ατµόσφαιρα από

α. τους παραγωγούς.

β. τους καταναλωτές.

γ. τους αποικοδοµητές.

δ. όλους τους παραπάνω οργανισµούς.

Μονάδες 5Γ. "ι ονοµάζεται βιοκοινότητα;

Μονάδες 55. Ποιες λειτουργίες επιτελούνται από τα στόµατα

των φύλλων στα φυτά;

Μονάδες 6ΘΕΜΑ 4ο )’ ένα χερσαίο οικοσύστηµα υπάρχουν πεταλούδες,

βάτραχοι, πο%δη φυτά και φίδια, που εντάσσονται

σε µια τροφική αλυσίδα. &ν $εωρη$εί ότι κά$ε

οµάδα καταναλωτ%ν τρέφεται αποκλειστικά από

οργανισµούς της αµέσως προηγούµενης οµάδας

και ότι η βιοµάζα των πεταλούδων είναι 400 ( g:

α. Ποια είναι η τροφική αλυσίδα στο παραπάνω


Μονάδες 4

β. ,α υπολογίσετε τη βιοµάζα κά$ε οµάδας της τροφικής αλυσίδας.

Μονάδες 9γ. 'ε δεδοµένο ότι η µέση βιοµάζα ενός φιδιού

είναι 0,5 Kg, πόσα φίδια µπορεί να στηρί!ει το

συγκεκριµένο οικοσύστηµα;

Μονάδες 6δ. 'ετά από τυχαία χρήση εντοµοκτόνου

παρατηρή$ηκε δραµατική µείωση στον πλη$υσµό

των πεταλούδων. "ι αναµένεται να συµβεί στον

πλη$υσµό των φιδι%ν;

Μονάδες 6


2. # ερηµοποίηση ενός χερσαίου οικοσυστήµατος

µπορεί να προκλη$εί από

α. την ό!ινη βροχή

β. τον ευτροφισµό

γ. την ηχορύπανση

δ. τη φωτοσύν$εση

Μονάδες 5 3. "ο φαινόµενο του $ερµοκηπίου προκαλείται από

τη συγκέντρωση στην ατµόσφαιρα των

α. µονο!ειδίου του άν$ρακα και υδρογόνου

β. µονο!ειδίου του άν$ρακα και ο!ειδίων του

αζ%του

γ. διο!ειδίου του άν$ρακα και υδρατµ%ν

δ. διο!ειδίου του $είου και ο!υγόνου

Μονάδες 55. # αποµάκρυνση του νερού από τα στόµατα των

φύλλων ονοµάζεται

α. κυτταρική αναπνοή

β. διαπνοή γ. φωτοσύν$εση

δ. αποικοδόµηση

Μονάδες 52. Ποιος είναι ο ρόλος των αποικοδοµητ%ν στον

κύκλο του αζ%του;

Μονάδες 5

Θ,*α 3ο Α. ταν το ό!ον βρίσκεται στα ανώτερα επίπεδα της

ατµόσφαιρας , σ"ηµατί!ει στιβάδα που

διαδραµατί!ει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της

!ωής .

1. Ποιος είναι ο ρόλος του όζοντος στη στιβάδα

αυτή;

Μονάδες 22. Ποια είναι η αιτία της ε!ασ$ένισης της στιβάδας

του όζοντος;

Μονάδες 23. Ποιες είναι οι επιπτ%σεις της ε!ασ$ένησής της

στους ζωντανούς οργανισµούς;

Μονάδες 81. "ο όζον στα κατ%τερα επίπεδα της ατµόσφαιρας

αποτελεί δευτερογενή ρύπο του φωτοχηµικού νέφους.

Ποιον άλλο δευτερογενή ρύπο γνωρίζετε; (µονάδα

1)Π%ς παράγονται οι δευτερογενείς ρύποι; (µονάδες 4)

Ποιες είναι οι επιπτ%σεις τους στην υγεία του

αν$ρ%που; (µονάδες 8)


5. "α φυτά προσλαµβάνουν το άζωτο από το

έδαφος µε τη µορφή

α. αµµωνίας.

β. ουρικού ο!έος.

γ. νιτρικ%ν ιόντων.

δ. µοριακού αζ%του.


14/20


Μονάδες 5Α. Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους ένα

οικοσύστηµα µπορεί να ερηµοποιη$εί;

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 4ο

)ε κάποιο νησί & ενός νησιωτικού συµπλέγµατος

έχει καταγραφεί το παραπάνω τροφικό πλέγµα.

8όγω µιας ηφαιστειακής έκρη!ης σε παρακείµενο

νησί 2 ένας µεγάλος αρι$µός σπίνων

µεταναστεύει στο νησί &. Ο αρι$µός των σπίνων

στο νησί & έχει τ%ρα διπλασιαστεί.

Α. Ποιο $α είναι το άµεσο αποτέλεσµα για τον

πλη$υσµό των φιδι%ν και των αλεπούδων του νησιού & και γιατί;

Μονάδες 101. Ποιο $α είναι το αποτέλεσµα για τους

παραγωγούς που αποτελούν την τροφή των

σπίνων στο νησί & και γιατί;

Μονάδες 10Γ. &ν η βιοµάζα των βελανιδι%ν που αποτελούν την

τροφή των σπίνων στο νησί & είναι 1800 Kg ποια

$α είναι η βιοµάζα των σπίνων πριν τη

µετανάστευση και γιατί;

Μονάδες 5


4. # ενέργεια που µεταφέρεται από ένα κατ%τερο τροφικό επίπεδο στο αµέσως επόµενο

α. ελαττ%νεται κατά 90%.

β. παραµένει στα$ερή.

γ. διπλασιάζεται.

δ. µει%νεται κατά 10%.

Μονάδες 55. # συγκέντρωση των µη βιοδιασπ%µενων ουσι%ν

είναι µεγαλύτερη

α. στους αποικοδοµητές.

β. στους παραγωγούς.

γ. στους κορυφαίους καταναλωτές.δ. στα µικρόβια.

Μονάδες 5

3. ,α αναφέρετε τους λόγους, για τους οποίους ένα

οικοσύστηµα µπορεί να ερηµοποιη$εί.

Μονάδες 84. Ποια οικοσυστήµατα χαρακτηρίζονται ως

ετερότροφα; (µονάδες 3) ,α ε!ηγήσετε µε ένα

παράδειγµα. (µονάδες 3)

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 4ο # παρακάτω εικόνα δείχνει οικοσύστηµα µιας

λίµνης.

9 3: #)το+"αγ&τ(ν

• Α: α+οι&οδο*0τ,ς

:: 2άρια

Η: /"ιος

1. ,α αναφέρετε δύο (2) βιοτικούς και δύο (2)

αβιοτικούς παράγοντες του παραπάνω

οικοσυστήµατος.

Μονάδες 42. 'ε ποια διαδικασία το φυτοπλαγκτόν

ε!ασφαλίζει την απαραίτητη ενέργεια για την

επιβίωση και την ανάπτυ!ή του; (µονάδα 1) Ποιοι

παράγοντες απαιτούνται για τη διαδικασία αυτή και ποια τα προ7όντα της; (µονάδες 5)

Μονάδες 63. )τη λίµνη αυτή καταλήγουν τα αστικά λύµατα

γειτονικού οικισµού χωρίς να υποστούν την

παραµικρή επε!εργασία. "ο αποτέλεσµα είναι να

πρασινίζουν τα νερά της λίµνης, λόγω της

υπερβολικής αύ!ησης του φυτοπλαγκτού. Ποια

$α είναι η επίπτωση στον πλη$υσµό των ψαρι%ν

της λίµνης και γιατί;

Μονάδες 10

4. ,α αιτιολογήσετε γιατί το παραπάνω φαινόµενο $εωρείται ρύπανση των νερ%ν της λίµνης.

(µονάδες 3) Ποιες συνέπειες µπορεί να έχει στον

άν$ρωπο η χρήση του νερού της λίµνης στην

οποία καταλήγουν τα λύµατα; (µονάδες 2)

Μονάδες 5


3. &πό τους παρακάτω οργανισµούς

χαρακτηρίζεται ως ετερότροφος

α. το $υµάρι.

β. το φίδι.γ. η βελανιδιά.

δ. το πεύκο.

Μονάδες 5


15/20


4. Οικοσυστήµατα µε υψηλή µεικτή πρωτογενή

παραγωγικότητα είναι

α. οι έρηµοι.

β. τα δέλτα των ποταµ%ν.

γ. τα βά$η των ωκεαν%ν.

δ. οι αστικές περιοχές (πόλεις).

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 4ο *ίνεται το παρακάτω τροφικό πλέγµα:

1. ,α γράψετε όλες τις τροφικές αλυσίδες που

συγκροτούν το πλέγµα αυτό.

Μονάδες 62. Ποιοι οργανισµοί του τροφικού πλέγµατος είναι

οι παραγωγοί;

Μονάδες 43. &ν η συνολική βιοµάζα των σαλιγκαρι%ν είναι

40 kg και η µέση βιοµάζα ενός κότσυφα είναι 80

g, να υπολογίσετε τον αρι$µό των κοτσυφι%ν που µπορεί να υποστηριχ$εί από το συγκεκριµένο

τροφικό πλέγµα.

Μονάδες 94. +άν η χρήση το!ικ%ν χηµικ%ν ουσι%ν στην

περιοχή οδηγήσει τον πλη$υσµό των σαλιγκαρι%ν

σε αφανισµό, ποιες $α είναι οι επιπτ%σεις στον

πλη$υσµό των κοτσυφι%ν και των ποωδ%ν φυτ%ν

στο συγκεκριµένο οικοσύστηµα;

Μονάδες 6


Α3 'ικροοργανισµοί του εδάφους που τρέφονται µε νεκρή οργανική ύλη είναι οι

α. παραγωγοί

β. καταναλωτές πρ%της τά!ης

γ. αποικοδοµητές

δ. αυτότροφοι οργανισµοί

Μονάδες 5

11 Ποια χαρακτηριστικά παραδείγµατα

αποδεικνύουν πως τα µεσογειακά

οικοσυστήµατα µπορούν να επανακάµψουν

µετά από πυρκαγιά, σε χρονικό διάστηµα

λιγότερο από δέκα χρόνια.

Μονάδες 6

13 ,α γράψετε στο τετράδιό σας τα γράµµατα της

)τήλης


16/20


Α5 # αµµωνία του εδάφους µετατρέπεται σε

νιτρικά ιόντα που προσλαµβάνουν τα φυτά από

τα:

α. νιτροποιητικά βακτήρια

β. αζωτοδεσµευτικά βακτήρια

γ. απονιτροποιητικά βακτήρια

δ. φυµάτια στις ρίζες των ψυχαν$%ν

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 1 11 ,α αναφέρετε τις επιπτ%σεις που έχει η

υπερι%δης ακτινοβολία στους οργανισµούς.

Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Γ 5στω ότι σε ένα οικοσύστηµα εισάγεται µεγάλη

ποσότητα ρυπογόνου DDT, η οποία προκαλεί την

ε!αφάνιση κάποιων οργανισµ%ν του


Γ1 ,α ε!ηγήσετε µε ποιο κριτήριο ένας ρύπος

συνιστά απειλή για το περιβάλλον. Μονάδες 6

Γ2 ,α ε!ηγήσετε γιατί το DDT χαρακτηρίζεται ως

µη βιοδιασπ%µενη ουσία.

Μονάδες 3Γ3 ,α ε!ηγήσετε ποιο φαινόµενο ονοµάζεται

βιοσυσσ%ρευση.

Μονάδες 4

Γ4 ,α ε!ηγήσετε σε ποια $έση της τροφικής

αλυσίδας του οικοσυστήµατος βρίσκονται οι οργανισµοί που $α ε!αφανισ$ούν.

Μονάδες 4

Γ5 ,α ε!ηγήσετε ποιες $α είναι οι συνέπειες της

ε!αφάνισης των οργανισµ%ν αυτ%ν για την

ποικιλότητα και την ισορροπία του


Μονάδες 8


Α3. # τρύπα του όζοντος οφείλεται κυρίως α. στο διο!είδιο του άν$ρακα.

β. στο ο!υγόνο.

γ. στα ο!είδια του αζ%του.

δ. στους χλωροφ$οράν$ρακες.

Μονάδες 5

14. ,α ε!ηγήσετε τις διεργασίες που οδηγούν στην

πτ%ση του pH της βροχής κάτω από 5.

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Γ )ε ένα οικοσύστηµα υπάρχουν 5 (πέντε) πεύκα, που

φιλο!ενούν συνολικά 10.000 (δέκα χιλιάδες)

κάµπιες, σε κά$ε µία από τις οποίες παρασιτούν

500 (πεντακόσια) πρωτόζωα.

Γ1. ,α σχεδιάσετε την τροφική πυραµίδα

πλη$υσµού του παραπάνω οικοσυστήµατος

(µονάδες 2). Nα ε!ηγήσετε τη µορφή της

τροφικής πυραµίδας πλη$υσµού του παραπάνω

οικοσυστήµατος (µονάδες 5).

Μονάδες 7

Γ2. )το παραπάνω οικοσύστηµα η ενέργεια που

περιέχεται στο τροφικό επίπεδο των καµπι%ν

είναι 50.000 (πενήντα χιλιάδες) KJ.

,α υπολογίσετε την ενέργεια των άλλων τροφικ%ν

επιπέδων (µονάδες 2).

,α σχεδιάσετε την τροφική πυραµίδα ενέργειας

(µονάδες 2).

,α ε!ηγήσετε τους λόγους που κα$ορίζουν τη

µορφή αυτής της τροφικής πυραµίδας (µονάδες 6).

Μονάδες 10Γ3. 5στω ένα άτοµο αζ%του ( ,), το οποίο µπορεί

να εντοπιστεί οπουδήποτε βρε$εί (επειδή π.χ είναι

ραδιενεργό). &υτό το άτοµο αζ%του εντοπίζεται

σε κάποιο νιτρικό ιόν ( ,O3−) που βρίσκεται στο

έδαφος. ,α περιγράψετε τις πι$ανές πορείες του

ατόµου αυτού από τη στιγµή που προσλαµβάνεται

από ένα φυτό έως ότου !αναβρε$εί στο έδαφος,

πάλι ως νιτρικό ιόν ( ,O3−).

Μονάδες 8

2011 ΕΣΠΕΡΙΝΟ Α4. "ο δεύτερο τροφικό επίπεδο περιλαµβάνει

α. παραγωγούς.

β. φυτοφάγους οργανισµούς.

γ. σαρκοφάγους οργανισµούς που τρ%νε

φυτοφάγους οργανισµούς.

δ. σαρκοφάγους οργανισµούς που τρ%νε άλλους

σαρκοφάγους οργανισµούς.

Μονάδες 5

Α5. "α φυτά προσλαµβάνουν το άζωτο από το

έδαφος µε τη µορφή α. µοριακού αζ%του.

β. ουρίας.

γ. αµµωνίας.

δ. νιτρικ%ν ιόντων.

Μονάδες 5

14. Πόσο είναι το ποσοστό της ενέργειας που

χάνεται κατά τη µετάβαση από ένα τροφικό

επίπεδο στο επόµενο και σε ποιους λόγους

οφείλεται η απ%λεια αυτή;

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 5


17/20


*ίνεται το παρακάτω τροφικό πλέγµα:

51. ,α γράψετε τις τροφικές αλυσίδες που

υπάρχουν στο πλέγµα αυτό και να ονοµάσετε

τους καταναλωτές της 2ης τά!ης.

Μονάδες 852. &ν η βιοµάζα των εντόµων είναι 10 Kg, να

υπολογίσετε τη βιοµάζα των βατράχων και των

υδρόβιων φυτ%ν. (µονάδες 2). &ιτιολογήστε την

απάντηση σας. (µονάδες 6)

Μονάδες 853. 'ια νόσος αφανίζει, πρακτικά, τον πλη$υσµό

των καραβίδων. "ι $α συµβεί στο φυτοπλαγκτόν,

στις γαρίδες και στα νερόφιδα; (µονάδες 3)

,α αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (µονάδες 6)Μονάδες 9


Α3. "ο σύνολο των διαφορετικ%ν πλη$υσµ%ν που

ζουν σε ένα οικοσύστηµα και οι σχέσεις που

αναπτύσσονται µετα!ύ τους αποτελούν:

α. τον βιότοπο.

β. τη βιόσφαιρα.

γ. τη βιοκοινότητα.

δ. το είδος.

Μονάδες 5

Α4. "α φύκη είναι:α. παραγωγοί.

β. καταναλωτές α= τά!ης.

γ. καταναλωτές β= τά!ης.

δ. αποικοδοµητές.

Μονάδες 514. Ποια είναι η σηµασία του όζοντος στα αν%τερα

επίπεδα της ατµόσφαιρας (µονάδες 3); Ποια είναι

τα αίτια της ε!ασ$ένησης της στοιβάδας του

όζοντος (µονάδες 3);

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 5 *ίνεται το παραπάνω διάγραµµα:

51. ,α γράψετε τα ονόµατα των διαδικασι%ν που

αντιστοιχούν στις $έσεις &, 2, , *, +, : και το

όνοµα του συστατικού του εδάφους που

αντιστοιχεί στη $έση >. Μονάδες 14

52. ,α περιγράψετε τη διαδικασία *.

Μονάδες 553. ,α αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους το

νερό είναι απαραίτητο για τις ζωτικές λειτουργίες

των φυτ%ν.

Μονάδες 6


Α4. "α νιτροποιητικά βακτήρια µετατρέπουν

α. τα νιτρικά ιόντα σε µοριακό άζωτο

β. την αµµωνία σε νιτρικά ιόντα γ. το ατµοσφαιρικό άζωτο σε νιτρικά ιόντα

δ. τις αζωτούχες οργανικές εν%σεις σε

αµµωνία.

Μονάδες 512. ,α ε!ηγήσετε ποιες αν$ρ%πινες

δραστηριότητες συµβάλλουν στη βα$µιαία

αύ!ηση του διο!ειδίου του άν$ρακα στην

ατµόσφαιρα.

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 5

51. 5να !ενοδοχείο που βρίσκεται σε µια

παραποτάµια περιοχή διοχετεύει τα απόβλητα

των αποχετεύσε%ν του στο ποτάµι, $εωρ%ντας

ότι δεν ρυπαίνει το νερό του ποταµού. Οι

µετρήσεις που έγιναν, τόσο της ποσότητας του

ο!υγόνου όσο και της ποσότητας των

αποικοδοµητ%ν στο νερό, απεικονίζονται στην

παρακάτω γραφική παράσταση µε τις καµπύλες

& και B. Ποια καµπύλη απεικονίζει την

ποσότητα του διαλυµένου ο!υγόνου και ποια

καµπύλη απεικονίζει την ποσότητα των αποικοδοµητ%ν (µονάδες 2);

,α ε!ηγήσετε την απάντησή σας (µονάδες 8).


18/20


Μονάδες 1052. "α παρακάτω διαγράµµατα απεικονίζουν τη

µεταβολή της συγκέντρωσης δύο αέριων ρύπων,

του όζοντος και των ο!ειδίων του αζ%του κατά

τη διάρκεια ενός 24%ρου στο κέντρο της

&$ήνας.

Ποια καµπύλη απεικονίζει τη µεταβολή της

συγκέντρωσης του όζοντος και ποια τη

µεταβολή της συγκέντρωσης των ο!ειδίων του

αζ%του (µονάδες 2);

,α ε!ηγήσετε την απάντησή σας (µονάδες 8).

Μονάδες 10

53. ,α αναφέρετε ποια προβλήµατα υγείας

προκαλούν τα ο!είδια του αζ%του στον άν$ρωπο.

Μονάδες 5


ΘΕΜΑ 5 )το οικοσύστηµα ενός αποµονωµένου νησιού

µελετή$ηκαν τέσσερα είδη χερσαίων

οργανισµ%ν &, 2, , * οι οποίοι σχηµατίζουν

µία τροφική αλυσίδα. (ά$ε ένα από τα

διαφορετικά είδη οργανισµ%ν αποτελεί ένα τροφικό επίπεδο. 6λοι οι οργανισµοί κά$ε τροφικού επιπέδου τρέφονται αποκλειστικά µε

οργανισµούς του προηγούµενου τροφικού

επιπέδου. # βιοµάζα στο τροφικό επίπεδο των

οργανισµ%ν & είναι 300 kg, των οργανισµ%ν 2

είναι 30.000 kg, των οργανισµ%ν είναι

300.000 kg και των οργανισµ%ν * είναι 3.000

kg.

51. Ποιο είδος οργανισµ%ν είναι α) οι παραγωγοί,

β) οι καταναλωτές πρ%της τά!ης, γ) οι

καταναλωτές δεύτερης τά!ης και δ) οι καταναλωτές τρίτης τά!ης; (µονάδες 4).

,α δικαιολογήσετε την απάντησή σας (µονάδες 4).

Μονάδες 8

52. &ν η ενέργεια που περιέχεται στο τροφικό

επίπεδο των παραγωγ%ν είναι 108

kJ, να

υπολογίσετε την ενέργεια που χάνεται µετα!ύ

του δεύτερου και του τρίτου τροφικού επιπέδου

(µονάδες 3). ,α αναφέρετε τους λόγους για

τους οποίους χάνεται η ενέργεια κατά τη

µετάβαση από το ένα τροφικό επίπεδο στο άλλο.

(µονάδες4)

Μονάδες 7

53. Π%ς η ε!άλειψη των καταναλωτ%ν β3 τά!ης

µπορεί να οδηγήσει το παραπάνω

οικοσύστηµα σε ερηµοποίηση;

Μονάδες 10


Α3. 5να συστατικό του φωτοχηµικού νέφους που

παρεµποδίζει, σε υψ

3.Themata Exetasewn Oikologia

Documents

Transcript of 3.Themata Exetasewn Oikologia