5. Ariketa5. Ariketa

MGZ: Aitor.G eta JulenMGZ: Aitor.G eta Julen

1.- Zer dira kromosomak?1.- Zer dira kromosomak?

• KromosomaKromosoma zelulan dagoen ADN eta proteinaz zelulan dagoen ADN eta proteinaz osatutako egitura bat da. Izena grezieratik dator, osatutako egitura bat da. Izena grezieratik dator, kromakromak k kolorea esan nahi du eta kolorea esan nahi du eta somasomak gorputza.k gorputza.

• Kromosomak oso aldakorrak dira organismo batetik Kromosomak oso aldakorrak dira organismo batetik bestera. Normalean zelula eukariotoetan zelula nukleoan bestera. Normalean zelula eukariotoetan zelula nukleoan daude eta prokariotoetan, non zelulek ez duten nukleo daude eta prokariotoetan, non zelulek ez duten nukleo definiturik, zirkularrak dira eta aske daude zitoplasman. definiturik, zirkularrak dira eta aske daude zitoplasman. Gainera, zelulek kromosoma mota desberdinak izan Gainera, zelulek kromosoma mota desberdinak izan ditzakete, esaterako, eukariotoen mitokondrio eta ditzakete, esaterako, eukariotoen mitokondrio eta kloroplastoetan ere kromosomak daude.kloroplastoetan ere kromosomak daude.

• Kromosomak zatiketa zelularrean ezinbesteko Kromosomak zatiketa zelularrean ezinbesteko elementuak dira, bikoiztu, zatitu eta zelula alabetara elementuak dira, bikoiztu, zatitu eta zelula alabetara igaro behar dira progeniearen biziraupena eta aniztasun igaro behar dira progeniearen biziraupena eta aniztasun genetikoa ziurtatzeko.genetikoa ziurtatzeko.

2.- Zein da bere funtzioa?2.- Zein da bere funtzioa?

• Kotoi-txotxKotoi-txotx forma duten egiturak dira, forma duten egiturak dira, nukleoaren zatiketa-unean agertzen nukleoaren zatiketa-unean agertzen direnak, bildukin nuklearra hausten direnak, bildukin nuklearra hausten denean. denean. DNADNA eta eta histonezhistonez osatuak osatuak daude. Kromatina-zuntz bakoitzak daude. Kromatina-zuntz bakoitzak

kromosoma bat eratzen du, eta bere kromosoma bat eratzen du, eta bere kopurua berdina da espezie bereko kopurua berdina da espezie bereko

organismoaren zelula guztietan. organismoaren zelula guztietan. Oinarrizko funtzioa zelula amaren DNAn Oinarrizko funtzioa zelula amaren DNAn jasotako informazio genetikoa bere bi jasotako informazio genetikoa bere bi zelula umeetan banatu dadila erraztea zelula umeetan banatu dadila erraztea

da. da.

3.- Zenbat daude gorputzeko zelula 3.- Zenbat daude gorputzeko zelula ezsexual bakoitzean?ezsexual bakoitzean?

• 23 kromosoma pare horietatik 22 23 kromosoma pare horietatik 22 kromosoma autosomikoak dirakromosoma autosomikoak dira

4.-Eta zelula sexualetan?4.-Eta zelula sexualetan?

Sexu zelulek 23 kromosoma dituzte.Sexu zelulek 23 kromosoma dituzte.