60-4-11 Asean watch Vol5 No.4aseanwatch.org/wp-content/uploads/downloads/2017/04/60-4... ·...
Transcript of 60-4-11 Asean watch Vol5 No.4aseanwatch.org/wp-content/uploads/downloads/2017/04/60-4... ·...
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
โครงการจบตาอาเซยนชน 4 คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร เลขท 2 ถนนพระจนทร กทม. 10200โทรศพท/โทรสาร : 02-613-2305
ASEAN Watch4th floor, Faculty of Political Science, Thammasat University2 Prachan Rd., Bangkok 10200Tel./Fax. 02-613-2305
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
รถไฟความเรวสงการลงทนโครงสรางพนฐานของจน
ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ความคบหนาโครงการTRF-ASEAN Research Forum ครงท 6
ละคร การเมอง และการยายถนในอาเซยน
ความคบหนาอาเซยนประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน ครงท 22
บทความคดสรรนโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” ของจนจะสามารถผนกกำลงรวมกบ
“พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พ.ศ. 2568” ไดหรอไม?
ปท 5 ฉบบท 4 ตลาคม-ธนวาคม 2559 Vol.5 No.4 October-December 2016
บทบรรณาธการ เมอเดอนพฤศจกายน 2559 ทประชมรฐมนตรการขนสงอาเซยนไดเสนอ “แผนยทธศาสตรการขนสงกวลาลมเปอรป2559–2568”(KualaLumpurTransportStrategicPlan:KLTSP)เพอสนบสนนวสยทศนของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป 2568 ผานความรวมมอกนระหวางชาตสมาชกในดานการขนสง ทางอากาศ การขนสงทางบก การขนสงทางน�า การขนสงทยงยน และการอ�านวยความสะดวกในการขนสงรวมถงหนกลบมาใหความส�าคญกบคเจรจาการคาดานการขนสงอยางจนและญปน ความเคลอนไหวดงกลาวสะทอนวาอาเซยนตระหนกถงการพฒนาระบบขนสงเปนสวนส�าคญในการยกระดบการพฒนาทางเศรษฐกจของชาตสมาชก
จลสาร“จบตาอาเซยน”ฉบบนจะพาผอานส�ารวจความรวมมอภายใตโครงการเชอมโยงเสนทางรถไฟของชาตอาเซยนในชวงไมกปทผานมา พรอมน�าเสนอขาวความเคลอนไหว และสาระความรในแงมมตางๆ ททเกยวของกบเสนทางการเชอมโยงระหวางประเทศของชาตสมาชก ผานบทความประจ�าฉบบเรอง “รถไฟความเรวสง:การลงทนโครงสรางพนฐานของจนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต”
บทความชนนชวนผอานหวนกลบไปทบทวนความเปนมาของ“นโยบายหนงแถบหนงเสนทาง”(OneBelt,OneRoad)ซงถกรเรมโดยนายสจนผงและนายหลเคอเฉยงประธานาธบดและนายกรฐมนตรของจนตามล�าดบดวยการน�าแนวทางเสนทางสายไหม(silkroad)ทประสบความส�าเรจในการขยายอทธพลทางการคาและเผยแพรวฒนธรรมในอดตมาปรบใชในสภาวการณปจจบน
เพอความเตมอมกองบรรณาธการขอน�าเสนอบทความแปลเรอง“นโยบายหนงแถบหนงเสนทางของจนจะสามารถผนกก�าลงรวมกบพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยนพ.ศ.2568ไดหรอไม?”หลงจากทจนเดนหนาสนบสนนการสรางประชาคมของอาเซยนรวมถงบทบาทของอาเซยนทงในเวทระดบภมภาคและเวทระดบโลกไปพรอมกบการออกนโยบายผลกดนใหกลม CLMVหนมาลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานภายในประเทศมากขน
ปดทายจลสารฉบบนกนดวยประสบการณการเดนทางเรอง“นงรถไฟไปมาเลยแลวตอรถเมลไปสงคโปร”เปนการแสดงใหเหนถง“การเชอมระหวางกนของระบบขนสง”นอกจากจะชวยอ�านวยความสะดวกในการเดนทางไปยงสถานทตางๆใหคลองตวมากขนแลวยงถอเปนสงทชวยเปดประสบการณใหแกผเดนทางอกดวย
โครงการ“จบตาอาเซยน”ขอขอบคณผอานทกทานทสนใจตดตามความเคลอนไหวและผลงานของ โครงการฯตลอด5ปทผานมาทานสามารถเสนอความคดเหนและค�าตชมตางๆมาไดทางอเมล[email protected]
กลระว สขโมกขบรรณาธการประจ�าฉบบ
กองบรรณาธการ
รศ.ดร.กตตประเสรฐสขผศ.ดร.ม.ล.พนตพนธบรพตรกลระวสขโมกขสรพงษลดสวนภาคนนมมานนรวงศ
สารบญ
ความคบหนาโครงการ 1ความคบหนาอาเซยน 4สถานการณชาตอาเซยน 16บทความประจ�าฉบบ 30รายงานพเศษ 33บทความคดสรร 35ASEANTouchสมผสอาเซยน 38
วน/เวลา วนพฤหสบดท24พฤศจกายน2559 เวลา13.00–16.30น.
สถานท หองประชม1สกว.อาคารSMTower ถนนพหลโยธนกรงเทพฯ
เมอวนท 24 พฤศจกายน 2559 โครงการ“จบตาอาเซยน”ภายใตการสนบสนนของส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ไดจดประชม TRF-ASEANResearchForumครงท6เรอง“ละครการเมองและการยายถนในอาเซยน” ซงเปนเวท น�าเสนอขอเสนอโครงการวจยใหมจ�านวน3โครงการใหกบผ ทรงคณวฒและผ เกยวของ ประกอบดวยตวแทนจากภาครฐภาคเอกชนและภาควชาการรวมรบฟงและแลกเปลยนความคดเหนเพอพฒนาขอเสนอโครงการวจยใหชดเจนขน
ผศ.ดร. อมพร จรฐตกร อาจารยประจ�าคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมน�าเสนอโครงการวจยเรอง“การบรโภคละครโทรทศนไทยผานเวบไซตในกลมประเทศอาเซยนและจน: กรณศกษาประเทศเวยดนาม ฟลปปนส อนโดนเซย และจน” พบวาเพอนบานอาเซยนรบชมละครโทรทศนไทยมาแลว กวา20ปกระทงน�าไปสกระแสการการบรโภคละครไทย ภายใตบรบทสงคมและวฒนธรรมชาตนยมของแตละประเทศ
ผศ.ดร. อมพร ตงขอสงเกตเกยวกบกระแสความนยมละครโทรทศนไทยวา การบรโภคทเกดขนเปนผลจากทง (1) ปจจยภายในของไทย เชน คณภาพของละครไทยการเกดขนของทวดจทลรวมถงกระแสความนยมละครไทยในจนและ(2)ปจจยจากประเทศปลายทาง เชน ความเปลยนแปลงทางการเมองและเศรษฐกจ ระบบสอสารทงอนเทอรเนตและสอสงคมออนไลนตางๆ
ความคบหนาโครงการTRF-ASEAN Research Forum ครงท 6 เรอง “ละคร การเมองและการยายถนในอาเซยน”
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
1
ดาน ผศ.ดร.ประจกษ กองกรต อาจารยประจ�าคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร น�าเสนอโครงการวจยเรอง “พลวตทางการเมองวาดวยการเลอกตงและประชาธปไตย: ศกษาเปรยบเทยบอนโดนเซย มาเลเซย และฟลปปนส” สบเนองจากความลาสมยของงานวชาการในไทยทศกษาเกยวกบการเมองในประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต บางชนท�าการศกษาไวนานเกน10ปจนไมสามารถอธบายความเปลยนแปลงทางการเมองของภมภาคอาเซยนในชวงเวลาระยะใกลนได โดยเฉพาะความเปลยนแปลงของภมทศนทางการเมองในประเทศอนโดนเซยมาเลเซยและฟลปปนส
ผศ.ดร.ประจกษ กลาววา ความเปลยนแปลงทเกดขน สะทอนใหเหนแบบแผนและพฤตกรรมเกยว
นอกจากน ผศ.ดร. อมพร ยงกลาววา ปจจบนผคนสามารถเขาถงละครไทยผานชองทางออนไลนไดมากขน อกทง ยงเปนละครไทยมกลมคนจดท�าแปลค�าบรรยายไวเรยบรอยแลว เชน ฟลปปนสและอนโดนเซย มผจดท�าค�าแปลละครโทรทศนไทยเปนภาษาองกฤษจ�านวนมาก โดยเฉพาะจน มกลมจดท�าค�าแปลถง 16กลม ดงนน งานวจยชนน ผศ.ดร.อมพรจงสนใจศกษารสนยมการบรโภคและการสรางความหมายของผชมรวมถงผจดท�าเวบไซตโดยเลอกศกษาประเทศทเปนกลมผชมใหมยงไมเคยศกษามากอนไดแกจนเวยดนามอนโดนเซยและฟลปปนส
กบการเลอกตงของประชาชนท�าใหสถาบนและพนททางการเมองในกระบวนการเลอกตงทเคยถกผกขาดอยกบชนชนน�า กลายมาเปนพนทของการแขงขนทประชาชนมสวนรวมมากขนน�าไปสการเปลยนแปลงเชงระบอบและโครงสรางทางการเมอง กระทบตอคณภาพและพฒนาการของระบอบประชาธปไตย ในประเทศตลอดจนการเมองในระดบภมภาคอาเซยนเชน“การเลอกตงของมาเลเซยป 2551”พรรคแนวรวมแหงชาต (Barisan Nasional: BN) น�าโดยนายนาจป ราซก ผน�าพรรคแนวรวมแหงชาต ไดสญเสย ทนงในสภาใหกบพรรคภาคประชาชน (PakatanRakyat:PR)หรอพรรคฝายคาน
ผลจากการเลอกตงในครงนพรรคBNครองทนงในสภาไมถง2ใน3ถอเปนครงแรกในประวตศาสตรซงนาจะสบเนองมาจากการเลอกตงครงลาสด 2557พรรคBNครองทนงในสภา133ทนงขณะทพรรคBN น�าโดยนายอนวาร อบรอฮม ครองทนงในสภา89ทนง ซงถอเปนจ�านวนทมความสส ซงหลายฝายวเคราะหวาการปกครองแบบพรรคเดยวของมาเลเซยไดถงจดเสอมถอยแลว
สวน “การเลอกตงประธานาธบดของฟลปปนสป2559”นายโรดรโกดแตรเตเปนผน�าคนแรกทมาจากเกาะมนดาเนาอกทงยงไมมพนฐานมาจากตระกลชนชนน�า ไดรบชยชนะในการเลอกตงประธานาธบดขณะท การเลอกตงผแทนราษฎรในชวงเดยวกนนนพรรค Philippine Democratic Party-Power ofthe People (PDP–Laban) น�าโดยนายดแตรเต สามารถเปนแกนน�าควบคมเสยงในสภาได แมวาพรรคLiberalPartyจะไดทนงมากทสด
ส�าหรบ “การเลอกตงประธานาธบดอนโดนเซยป 2557” นายโจโก วโดโด สามารถเอาชนะคแขงคอ นายพลซเบยนโต ปราโบโว ซงเปนบตรเขยของนายพลซฮารโต อดตประธานาธบดของอนโดนเซยกระทงหลายฝายมองวานายวโดโดกลายเปนนกการเมองหนาใหมนอกเครอขายชนชนน�า ทสามารถกาวเขาสการเปนผกมต�าแหนงสงสดของประเทศได สวนการเลอกตงสภาผแทนราษฎรป 2557 มความสงบเรยบรอยด แตพบวาเรมเกดกระแสธนกจการเมอง(moneypolitics)ขน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
2
ความคบหนาโครงการ
ผศ.ดร.ประจกษ น�าเสนอแนวทางทจะศกษาเปรยบเทยบพลวตทางการเมองวาดวยการเลอกตงและประชาธปไตยของอนโดนเซย มาเลเซย และฟลปปนส 3 ประเดน ไดแก (1) ปจจยทก�าหนดพฤตกรรมการเลอกตงและทศนคตทางการเมองของผเลอกตง (2) ปจจยทก�าหนดยทธศาสตรของ ผสมครและพรรคการเมองเชนนโยบายภาพลกษณประเดนหาเสยงการโจมตคแขงยทธวธความรนแรงการบรหารจดการหวคะแนนและเครอขายอปถมภและบทบาทของธนกจการเมองและ (3)ผลกระทบของพฤตกรรมการเลอกตงของประชาชน รวมทงยทธศาสตรยทธวธของพรรคการเมองและนกการเมองทมตอการเปลยนภมทศนการเมอง และโครงสรางทางการเมองในแตละประเทศโดยมวตถประสงคเพอเสรมสรางประสบการณความเปลยนแปลงทางการเมองทเกดขนใหแกสงคมไทย
ส�าหรบ อาจารยอนสรณ ชยอกษรเวช อาจารยจากหลกสตรรฐศาสตร ส�านกวชารฐศาสตรและนตศาสตรมหาวทยาลยวลยลกษณน�าเสนอโครงการวจยเรอง “อาเซยนกบระบบการอภบาลภมภาค ในเรองการยายถนแบบไมปกตในเอเชยตะวนออกเฉยงใต” เปนงานศกษาวจยทมงอภปรายถงความหมายและนยส�าคญของการยายถนแบบไมปกต (irregularmigration) ซงก�าลงเปนประเดนทาทายส�าคญของอาเซยนและอกหลายภมภาคในโลกในปจจบน
อาจารยอนสรณกลาววา“การยายถนแบบไมปกต” คอ การย ายถนท เกดขนนอกบรรทดฐานของ (1)ประเทศผสง(2)ประเทศทางผานและ(3)ประเทศ ผรบเชนการไมมเอกสารผานแดนทถกตองหรอการ
ความคบหนาโครงการ
ถกบงคบใหยายถน โดยตวอยางส�าคญในกรณของอาเซยนคอ “การยายถนของชาวโรฮนจาในรฐยะไขประเทศเมยนมา”
กระบวนการในการจดการปญหาการยายถน ดงกลาวตองอาศย “ระบบการอภบาลการยายถนระดบภมภาค” ประกอบดวย (1) กรอบการท�างานเชงสถาบนทเปนทางการของอาเซยนเชนการประชมรฐมนตรตางประเทศและรฐมนตรดานอาชญากรรมขามชาตอาเซยนและ(2)กรอบการท�างานนอกอาเซยนทมลกษณะเปนกระบวนการปรกษาหารอระดบ ภมภาคเชนการประชมวาระพเศษวาดวยการยายถน แบบไมปกตในมหาสมทรอนเดยหรอกระบวนการบาหล (BaliProcess)วาดวยการลกลอบขนยายคนการคามนษยและอาชญากรรมขามชาตทเกยวของเปนตน
ดวยเหตน อาจารยอนสรณ จงสนใจศกษาในประเดนทวา รฐตางๆ ในภมภาค จะสามารถพฒนาอาเซยนใหเปนกลไกหลกในระบบการอภบาลภมภาคและความสมพนธระหวางอาเซยนกบกรอบการท�างานนอกอาเซยนดงกลาวจะเปนไปในทศทางใด เพอใหกระบวนการอภบาลนมประสทธภาพมากทสด
กอนหนานงานวจยทผานมาแสดงใหเหนวา(1)การ บรณาการความรวมมอของกรอบการท�างานทเปนทางการและไมเปนทางการ (2) การหาทางยตความขดแยงอนเปนสาเหตของการยายถนแบบไมปกตและ(3)การคมครองสทธของผยายถนแทนทจะเนนปองกนและตอสกบการยายถนแบบไมปกตเพยงอยางเดยว ถอเปนปจจยส�าคญทจะชวยพฒนาระบบการอภบาลการยายถนในระดบภมภาคใหมประสทธภาพมากขนได
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
3
ส�าหรบความรวมมอกบคเจรจาการคาดานการ ขนสง รฐมนตรดานการขนสงอาเซยนไดเหนความส�าคญดานการเจรจาทางการคาระหวางอาเซยน –จนดวยการหนมาทบทวนแผนยทธศาสตรความรวมมอดานการขนสงอาเซยน – จน (ASEAN-China Transport Cooperation Strategic Plan) และยทธศาสตรการพฒนาส�าหรบความรวมมอทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยด านการขนสงของ อาเซยน–จน(DevelopmentStrategyforASEAN-ChinaTransportScientificandTechnological Cooperation)พรอมคาดหวงวาในอนาคตอาเซยนและจนจะด�าเนนการเปดนานฟา เพอท�าการคา รวมกนอยางเสรรวมกน
อาเซยนจด “การประชมรฐมนตรขนสงอาเซยนครงท22”(ASEANTransportMinisters:ATM)เมอวนท17พฤศจกายน2559ณกรงมะนลาประเทศฟลปปนสการประชมครงนมหวขอเสนอแนะหลกคอ“แผนยทธศาสตรการขนสงกวลาลมเปอรป 2559 –2568”(KualaLumpurTransportStrategicPlan:KLTSP)หรอแผนยทธศาสตรดานการขนสงอาเซยน โดยมวตถประสงค เพอสนบสนนวสยทศน ของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป2568ซงจะมการรวมตวกนในภมภาคมากยงขน ประกอบดวย 5 สาขาความรวมมอ ไดแก (1) สาขาการขนสงทางอากาศ(2)สาขาการขนสงทางบก(3)สาขาการขนสงทางน�า(4)สาขาการขนสงทยงยนและ(5)สาขาการอ�านวยความสะดวกในการขนสง
ความคบหนาอาเซยนประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน ครงท 22
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
4
เชนเดยวกนทประชมเหนพองกนในการประสานความรวมมอดานการขนสงระหวางอาเซยน –ญปนผานการด�าเนนงานภายใต “กรอบความตกลงหนสวนดานการขนสงอาเซยน –ญปนป 2559-2560”(ASEAN-Japan Transport Partnership: AJTP)ประกอบดวย แผนปฏบตการดานการปรบปรง ส งแวดล อมท เ กยวข องกบภาคการขนส งของ
แมวาการประชมใหญๆ ทงการประชมระดบผน�ารฐมนตรตางประเทศและรฐมนตรกลาโหมของอาเซยนจะผานพนไปแลวในชวงกอนหนาน แตในชวง 3 เดอนสดทายของป 2559 อาเซยนยงมความเคลอนไหวทนาสนใจเกยวกบเสาหลกดานการเมองและความมนคงใหตดตามกนพอสมควร
ในเดอนธนวาคม นายเล เลอง มนห เลขาธการอาเซยนเดนทางเขาพบหารอกบนายโรดรโกดแตรเต ประธานาธบดของฟลปปนส วาทประธานอาเซยนป2560 ซงจะตรงกบวาระครบรอบ 50 ป การกอตงประชาคมอาเซยนพอด
ทงสองฝายไดพดคยถงการเตรยมตวส�าหรบการเปนประธานอาเซยนป2560ของฟลปปนสโดยนายดแตรเตกลาววา การเปนประธานอาเซยนในครงนฟลปปนสไดเลอกแนวคดวาดวย “การรวมมอเพอการเปลยนแปลงและเชอมโยงกบนานาประเทศ”(Partnering forChange, Engaging theWorld)โดยม งใหความส�าคญกบการอย ร วมกนของผ คนทามกลางความหลากหลาย รวมถงการสรางเสรมใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนพนทแหงสนตภาพความมนคงทางทะเลและการปกปองแรงงานขามชาตเปนตน
ความคบหนาดานการเมองและความมนคง
อาเซยน–ญปน(ASEAN-JapanActionPlanon Environment Improvement intheTransportSector:AJ-APEIT) โครงการขนสงทางน�าทเปนมตร ตอสงแวดลอมและแผนปฏบตการเพมประสทธภาพการรกษาความปลอดภยของทาเรอในอาเซยน (ProgramsofthePortSecurityExpertMeeting: PSEM)
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
5
ความคบหนาอาเซยน
ในการพบปะหารอครงน ผน�าทงสองฝายแสดงความมนใจวาจะสามารถรวมกนเสรมสรางความแขงแกรงใหแกสามเสาหลกอาเซยนซงประกอบดวย(1) เสาการเมองความมนคง (2) เสาเศรษฐกจ และ(3) เสาสงคมวฒนธรรม ผานการปลกฝงจตส�านกความเปนประชาคมอาเซยนและกจกรรมเฉลมฉลองอาเซยนครบรอบ50ป
ขณะเดยวกน อาเซยนมการผลดเปลยนต�าแหนงประธานคณะกรรมการผแทนถาวรประจ�าอาเซยนโดยนายลดสะหม แกวมะน เอกอคราชทตผแทนถาวรของ สปป.ลาวประจ�าอาเซยน และประธานคณะกรรมการผแทนถาวรประจ�าอาเซยนคนปจจบนไดมอบต�าแหนงใหกบนางเอลซาเบธ บเอนซเคโซ(ElizabethP.Buensuceso)ผแทนถาวรฟลปปนสประจ�าอาเซยนรบหนาทตอไป ในโอกาสทฟลปปนสจะรบหนาทเปนประธานอาเซยนในปหนา
อกดานหนง อาเซยนรวมมอกบสหภาพยโรปจดการฝกอบรม เพอยกระดบความมนคงชายแดนอาเซยน ภายใต “โครงการความรวมมอระหวางสหภาพยโรปและอาเซยน เรองการอพยพและ การบรหารจดการพรมแดนระยะท2”(EU-ASEANMigrationandBorderManagementProgrammeII)โดยมประเทศไทยเปนเจาภาพการฝกอบรมซงจดขนเปนเวลา9วนในชวงเดอนพฤศจกายนมเปาหมายเพอยกระดบขดความสามารถของชาตอาเซยนในการรบมอกบปญหาอาชญากรรมขามชาตตางๆเชนการขามแดนผดกฎหมาย การลกลอบขนผยายถนฐานผานการพฒนาศกยภาพในการตรวจตรา และการ
บรหารจดการชายแดนของอาเซยนการพฒนาทกษะในการสบสวนสอบสวนการลกลอบขนผยายถนฐานและการคามนษย การวเคราะหเอกสารทถกปลอมแปลง ความเขาใจเกยวกบกรอบงานทางกฎหมายรวมถงประเดนเรองสทธมนษยชน โดยไดรบความ รวมมอจากองคการต�ารวจสากล (INTERPOL) เปน ผฝกอบรม
นอกจากนชวงกลางเดอนตลาคมอาเซยนรวมกบเนเธอรแลนดในการผลกดนใหเยาวชนของอาเซยนกลายเปนนกการทตรนใหมทมประสทธภาพ ความรวมมอนเปนผลจากขอตกลงทวภาคทไดรบการลงนามโดยนายเล เลอง มนห เลขาธการอาเซยน และนายแบรต คนเดอรส (Bert Koenders) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของเนเธอรแลนดเมอวนท 14 ตลาคม 2559 ณ กรงเทพมหานครประเทศไทย โดยรฐบาลเนเธอรแลนดวางแผนสนบสนนหลกสตรดงกลาว ดวยการสงผเชยวชาญดานการทตจากสถาบนความสมพนธระหวางประเทศของเนเธอรแลนด(theNetherlandsInstituteofInternationalRelations)เขารวมอบรม
ส�าหรบหลกสตรการอบรมสการเปนนกการทตรนใหมของอาเซยน มเนอหาส�าคญทเกยวของกบการรวมกลมของประเทศในภมภาค การเจรจาระงบ ขอพพาทระหวางประเทศ รวมถงความรวมมอกนทางดานวฒนธรรมของแตละประเทศทงนโครงการดงกลาวด�าเนนการมาแลวเปนระยะเวลาประมาณ 4 ป ภายใตการดแลของประเทศสมาชกอาเซยน และเจาหนาทของส�านกเลขาธการอาเซยน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
6
ความคบหนาดานเศรษฐกจ
การประชมในครงน มเปาหมายเพอประสานความรวมมอกนระหวางชาตสมาชกทง 5 ประเทศในการก�าหนดทศทางการพฒนาภมภาครวมกนผานการเหนชอบใหหนวยงานเรงจดท�า “แผนปฏบตการ ACMECS ป 2559-2561” (ACMECS ActionPlan 2016-2018) เพอเสรมสรางความรวมมอทางเศรษฐกจ และผลกดนใหชาตสมาชกกาวสการ มสวนรวมใน Global Value Chain ไดอยางมนคงรวมถงการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยนในป2573(ค.ศ.2030)
เมอวนท24-26ตลาคม2559ทผานมาอาเซยนไดมการจด “การประชมสดยอดยทธศาสตรความร วมมอทางเศรษฐกจอรวด-เจ าพระยา-แมโขง ครงท 7” (Ayeyawady-Chao Phraya-MekongEconomic Cooperation Strategy: ACMECS)ณ กรงฮานอย ประเทศเวยดนาม โดยมผแทนจาก 5ประเทศไดแกสปป.ลาวเวยดนามกมพชาเมยนมา และไทยเขารวม
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
7
ความคบหนาอาเซยน
และปฏสมพนธระหวางประชาชน พรอมกบการ ผลกดนประเดนเรองความเชอมโยงอตสาหกรรมและการผลต เศรษฐกจขามพรมแดน การบรหารจดการทรพยากรน�าการเกษตรและการลดความยากจน
อยางไรกดผน�าประเทศสมาชกตางใหความส�าคญกบความรวมมอดานทรพยากรน�าเปนพเศษเนองจากสมาชกทกประเทศตงอยบนแมน�าสายเดยวกน และเผชญกบความทาทายรวมกน โดยเฉพาะภยแลง น�าทวมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
จากการประชมดงกลาวน ไดน�าไปสการรบรองเอกสารผลลพธ 3 ฉบบ ไดแก ปฏญญาซานยา,แถลงการณรวมวาดวยความรวมมอดานศกยภาพในการผลต และรายการโครงการเรงดวนทเกยวของในประเดนดงกลาวจ�านวน45โครงการซงในการประชมครงท2ทประชมไดรวมกนหารอเกยวกบแนวทางเพอผลกดนโครงการเรงดวนขางตนใหสามารถด�าเนนการไดอยางเปนรปธรรมในอนาคต
นอกจากการประชม ACMECS แลว อาเซยนยงไดม “การประชม “กรอบความรวมมอลานชาง – แมโขง” ครงท 2” (Lancang –MekongCooperation: LMC) เมอวนท 23 ธนวาคม2559มวตถประสงคเพอเสรมสรางความแขงแกรงใหกบประชาคมอาเซยนในภาพรวม และกาวสการบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน2573ผานการลดความเหลอมล�าดานการพฒนาระหวางประเทศในอนภมภาคลมน�าโขงและภมภาคอนดวยการใหประเทศสมาชกทง 6 ประเทศ ไดแก กมพชา สปป.ลาว เมยนมา เวยดนาม ไทยและจน เขามสวนรวม โดยจะด�าเนนการไปพรอมกบกรอบความรวมมออน เชนกรอบความรวมมออนภมภาคลมแมน�าโขง (GreaterMekongSub-region:GMS)เปนตน
กอนหนาน ในการประชมครงท 1 ทประชมรวมกนวางรากฐานความรวมมอระหวางกนในอนาคตครอบคลมดานการเมองและความมนคง เศรษฐกจและการพฒนาอยางยงยน รวมถงสงคมวฒนธรรม
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
8
ความคบหนาอาเซยน
รวมมออาเซยน-เกาหล
ส�าหรบ “การประชมรฐมนตรความตกลงห นสวนทางเศรษฐกจระดบภมภาคสมยพเศษ ครง ท2”(IntercessionalRegionalComprehensive Economic Partnership: RCEP) เมอวนท 4พฤศจกายน2559ณเมองเซบประเทศฟลปปนสทประชมไดใหความส�าคญตอผลการเจรจาประเดนการเปดตลาดการคาการบรการและการลงทนซงหลายประเทศกแสดงทาททจะเรงเปดเสรการคาในระดบทเพมมากขน โดยเฉพาะประเทศทมระดบการพฒนาเศรษฐกจทคอนขางสง
ขณะท “การประชมคณะกรรมการเจรจาการคาความตกลงหนสวนทางเศรษฐกจระดบภมภาค ครงท 15” (RegionalComprehensive EconomicPartnership - Trade Negotiating Commit-tee: RCEP-TNC) และการประชมอนทเกยวของระหวางวนท 11–21 ตลาคม 2559ณ นครเทยนจน สาธารณรฐประชาชนจน ไดเจรจาในประเดนเรอง การคาและการบรการ ทรพยสนทางปญญา สขอนามยรวมถงอปสรรคทางเทคนคตอการคาและการโทรคมนาคม
จากนนรฐมนตรจากชาตอาเซยนไดเขารวม“การประชมรฐมนตรอาเซยนดานโทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศ คร งท 16” (ASEAN TelecommunicationsandITMinisters:TELMIN) ระหวางวนท 25-26 พฤศจกายน 2559 ณ กรง บนดาร เสร เบกาวนประเทศบรไนโดยการประชมในครงนรฐมนตรอาเซยนไดรวมกนรบรองเอกสารเชงนโยบายทส�าคญคอ “ปฏญญาบรไน ดารสซาลาม”อนมวตถประสงคในการขบเคลอนขอรเรมตางๆ ภายใต “แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศอาเซยน ป2563”(ASEANICTMasterplan2020)รวมถงการใหความส�าคญกบการคมครองขอมลสวนบคคลของพลเมองอาเซยน และก�าหนดยทธศาสตรและกลไกความรวมมอดานการรกษาความมนคงปลอดภยทางไซเบอรในเชงกวางและเชงลก ตามขอเสนอของสภาปฏบตการอาเซยนดานความมนคงปลอดภยบนเครอขาย (ASEAN Network Security ActionCouncil:ANSAC)
ส�าหรบการประชมประเทศคเจรจา ไดแก จนญปนและเกาหลใตนนไดรวมกนรบรองเอกสารและโครงการส�าคญเชนแผนปฏบตการวาดวยความเปนหนสวนเชงลกระหวางอาเซยน–จนภายใตความรวมมอเพอการพฒนารวมกนดานสารสนเทศ, โครงการศกษาอาเซยน–ญปนดานความรวมมอเกยวกบความมนคงไซเบอร และกรอบความรวมมอดานนวตกรรมและความมนคงทางสารสนเทศ ภายใตแผนความ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
9
ความคบหนาอาเซยน
ความคบหนาดานสงคม-วฒนธรรม
ไดรอยละ 17 และพนททะเลและชายฝงรอยละ 10ใหไดภายในป 2563 และ “ขอตกลงอนสญญาวาดวยความหลากลายทางชวภาพ”(ConventiononBiologicalDiversity:CBD)รวมถงแบงปนขนตอนการด�าเนนการจด “การประชมวาดวยมรดกอทยานแหงอาเซยน”
ระหวางการประชม ศนยความหลากหลายทางชวภาพอาเซยน(ASEANCentreforBiodiversity:ACB) ไดเผยแพรวดโอเกยวกบมรดกอทยานอาเซยน(ASEANHeritageParks:AHPs)ในอนโดนเซยและเมยนมา ประกอบดวย อทยานแหงชาตกนง ลเซอรและอทยานแหงชาตเวยกมบส ประเทศอนโดนเซยอทยานแหงชาตอลองดอวกสสปทะเลสาบรกษาพนธสตวปาอนดอรจเขตรกษาพนธสตวปาMeinmahlaKyun และอทยานแหงชาตนตมาทองประเทศ เมยนมา
ส�าหรบความคบหนาประชาคมสงคมวฒนธรรมในชวงปลายป 2559อาเซยนใหความส�าคญกบเรองความหลากหลายทางชวภาพ โดยเมอวนท 2 – 17ธนวาคม 2559 อาเซยนไดจด “การประชมสมชชาภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพสมยท13”(ConferenceofthePartiestotheConvention on Biological Diversity)ณ เมอง แคนคนประเทศเมกซโก
การประชมครงน มเปาหมายเพอด�าเนนการวางแผนในการดแลความหลากหลายทางชวภาพระดบสากล ภายใตแนวคด “การตอบสนองของอาเซยนตอสถานการณการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ”(ASEAN’sResponsetotheChal-lenge of Biodiversity Loss) สการบรรล “แผนกลยทธไอจ” เปาหมายท 11 (Aichi BiodiversityTarget 11) คอ การมงอนรกษพนททมความหลากหลายทางชวภาพบนบกและแหลงน�าในแผนดนให
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
10
ความคบหนาอาเซยน
กอนหนานเมอวนท24-27ตลาคมณกรงเนปดอวประเทศเมยนมากระทรวงอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของเมยนมาเปนเจาภาพในการจดการประชมเกยวกบ “มรดกอทยานแหงอาเซยน ครง ท5”(ASEANHeritageParks:AHPs)มเปาหมาย เพอวางกรอบความรวมมอระหวางชาตสมาชกอาเซยนใหมความชดเจนขนวา หนวยงานใดบางท
มสวนเกยวของกบโครงการ AHP ซงเกดขนจากการรวมตวของเครอขายพนทอนรกษทรพยากรจ�านวน38 แหง โดยทกแหงตางเปนพนททถกหอมลอมดวยระบบนเวศ และสงมชวตมลกษณะเฉพาะในอาเซยนหลงจากมผลส�ารวจพบวาอตราความหลากหลายทางชวภาพในอาเซยนลดต�าลง
ทงนโครงการAHPไดรบการสนบขอมลและองคความรเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม จากศนยอาเซยนเพอความหลากหลายทางชวภาพ(ASEANCentreforBiodiversity:ACB)โดยศนยACBจะมการจดกาประชมเพอรวบรวมองคความรเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพทก3ป
นอกจากประเดนเรองความหลากหลายทางชวภาพแลวอาเซยนยงใหความส�าคญกบประเดนเรอง“สขภาพ”ของประชาชนโดยเมอวนท29กนยายน2559 มการจด “การประชมเจาหนาทอาวโสดานกฬาของอาเซยน” (ASEAN Senior Officials Meeting on Sports: SOMS-6) ไดรบรองแผน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
11
ความคบหนาอาเซยน
อาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (Food andAgricultureOrganizationoftheUnitedNations:FAO)และองคกรเพอการพฒนาระหวางประเทศของสหรฐฯ(UnitedStatesAgencyforInternational Development:USAID)เปนตน
เพอใชเปนเวทความรวมมอและประสานงานระหวางชาตสมาชกและคเจรจา ในการยบยง ควบคม และก�าจดโรคตดตอจากสตวสคนและโรคจากสตวลกษณะขามพรมแดน
การกอตงศนยประสานงานแหงนนบเปนการแสดง จดยนในการคมครองสตวและสขภาพของประชาชนไปพรอมกบการสนบสนนใหอาเซยนสามารถรบมอกบการแพรระบาดของเชอโรคทตดตอจากสตวส คนไดอยางทนทวงท และจะเรมด�าเนนอยางเปนทางการใน2560โดยไดรบความชวยเหลอทางเทคนคจากองคกรระหวางประเทศหลายแหง เชน องคการ
จากนนวนท7ตลาคม2559รฐมนตรกระทรวงเกษตรและปาไมของอาเซยน รวมลงนามใน “ขอตกลงกอตงศนยประสานงานดานสขภาพสตวและโรคตดตอจากสตวส คน” (Agreement on the Establishment of the ASEAN Coordinating Centre for Animal Health and Zoonosis: ACCAHZ) โดยศนยประสานงานดงกลาว ถกจดขน
งานอาเซยนดานกฬาป 2559-2564 พรอมผลกดนใหวนท 8 สงหาคม ในฐานะวนครอบรอบการกอตงประชาคมอาเซยนเปน “วนกฬาของอาเซยน”(ASEAN Sports Day) โดยจะจดขนเปนครงแรก ในป2560น
ระหวางการประชม ประเทศสมาชกอาเซยนไดรายงานถงความส�าเรจของความรวมมอดานกฬาพรอมน�าเสนอกจกรรมทก�าลงด�าเนนไปในงานแขงขนกฬา SEA Games ครงท 29 ทจะจดขนเมอวนท 19-31 สงหาคม 2560 และงานแขงขนกฬา ParaGamesครงท9ทจะจดขนในวนท17-23กนยายน2560โดยประเทศมาเลเซยรบเปนเจาภาพ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
12
ความคบหนาอาเซยน
ปฏทนอาเซยน
ปฏทนก�าหนดการประชมและกจกรรมทส�าคญตางๆของอาเซยนทจดในรอบป2560ทางกองบรรณาธการฯ เหนวามประโยชนตอการตดตามความคบหนาของอาเซยนจงไดคดเลอกการประชมครงส�าคญระหวางเดอนมกราคม-พฤษภาคมมาฝากผอานทกทาน
วนท การประชม สถานท
12มกราคม การประชมคณะกรรมการทปรกษาศนยพลงงานอาเซยนครงท2
กรงจาการตาประเทศอนโดนเซย
17-20มกราคม การประชมรฐมนตรกลาโหมอาเซยนวาดวยการแพทยทหารครงท8
นครพนมประเทศกมพชา
23มกราคม การประชมวาดวยความรวมมอดานความมนคงปโตรเลยมอาเซยนครงท2
กรงยางกงประเทศเมยนมา
24-25มกราคม การประชมรฐมนตรพลงงานอาเซยน(วาระพเศษ) กรงยางกงประเทศเมยนมา
6-7กมภาพนธ การประชมพนธมตรกงอาเซยนครงท8 กรงเทพฯประเทศไทย
7-9กมภาพนธ การประชมคณะท�างานดานปองกนและปราบปรามศลกากรอาเซยนครงท21
กรงเทพฯประเทศไทย
8-9กมภาพนธ การประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมองและความมนคงในภมภาคเอเชยและแปซฟกวาดวยความมนคงทางทะเลครงท9
กรงโตเกยวประเทศญปน
13-15กมภาพนธ การประชมดานการพฒนาปฏญญาอาเซยนวาดวย สทธมนษยชนครงท23
เมองโบราไกยประเทศฟลปปนส
15-16กมภาพนธ การประชมคณะท�างานระดบสงดานการบรณาการทางเศรษฐกจครงท31
กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
20-22กมภาพนธ กระประชมคณะมนตรประชาคมอาเซยนดานการลงทนครงท69
กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
28 กมภาพนธ – 2มนาคม
การประชมคณะกรรมการอาเซยนดานสตรครงท14 กรงจาการตาประเทศอนโดนเซย
1-2มนาคม การประชมอาชญากรรมไซเบอรอาเซยน-ญปนครงท2 กรงกวลาลมเปอรประเทศมาเลเซย
1-2มนาคม การประชมASEAN-JapanForumครงท32 กรงบนดารเสรเบกาวนประเทศบรไน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
13
ความคบหนาอาเซยน
วนท การประชม สถานท
6-9มนาคม การประชมเจาหนาทอาวโสส�าหรบคณะมนตรประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยนครงท22และการประชมคณะมนตรประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยน
เมองอโลอโลประเทศฟลปปนส
8-9มนาคม การประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมองและความมนคงในภมภาคเอเชย-แปซฟกวาดวยการลดและการไมแพรขยายอาวธครงท9
เมองโอคแลนดประเทศนวซแลนด
9-10มนาคม การประชมASEAN-AustraliaForumครงท29 กรงเนปดอวประเทศเมยนมา
21-22มนาคม การประชมASEAN–New Zealand Dialogue ครงท24
เมองไครสตเชรชประเทศนวซแลนด
21-23มนาคม การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสารสนเทศ ครงท15
ประเทศฟลปปนส
22-23มนาคม การประชมคณะท�างานดานภาษอาเซยน กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
28-29มนาคม การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยน-รสเซยครงท14 นครหลวงเวยงจนทนสปป.ลาว
4-5เมษายน การประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมองและความมนคงในภมภาคเอเชยและแปซฟก
เมองเซมารงประเทศอนโดนเซย
5-6เมษายน การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยน–อนเดยครงท19 กรงนวเดลประเทศอนเดย
5-7เมษายน การประชมเจาหนาทอาวโสฝายกลาโหมอาเซยน เมองเซบประเทศฟลปปนส
17-20เมษายน การประชมประจ�าปวาดวยเรองเครอขายความรวมมอดานพลงงานนวเคลยรพลเรอน
กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
14
ความคบหนาอาเซยน
วนท การประชม สถานท
18-22เมษายน การประชมระดบคณะกรรมการเจรจาการคาAHKFTA เมองโบโฮลประเทศฟลปปนส
24-28เมษายน การประชมASEANForumเกยวกบถานหนครงท15 ประเทศอนโดนเซย
25-27เมษายน การประชมสภาปโตรเลยมแหงอาเซยน ประเทศมาเลเซยหรอสงคโปร
26-27เมษายน การประชมคณะกรรมการส�ารองดานความมนคงทางอาหารของอาเซยนครงท37
กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
26-29เมษายน การประชมASEANSummitครงท30 กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
2-7พฤษภาคม การประชมคณะอนกรรมการาเซยนวาดวยเรองอตนยมวทยาและฟสกสครงท39
กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
2-12พฤษภาคม การประชมระดบคณะกรรมการเจรจาการคา RCEPครงท18
กรงมะนลาประเทศฟลปปนส
4-5พฤษภาคม การประชมASEAN–Dialogueครงท30 กรงวอชงตนด.ซ.ประเทศสหรฐฯ
7-8พฤษภาคม การประชมASEAN–Canadaครงท14 กรงออตตาวาประเทศแคนาดา
11-12พฤษภาคม การประชมASEAN–ROKครงท21 เมองเสยมเรยบประเทศกมพชา
15-19พฤษภาคม การประชมคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยเรองสทธมนษยชนครงท24
กรงจาการตาประเทศอนโดนเซย
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
15
ความคบหนาอาเซยน
บรไน
ชวงเดอนตลาคม 2559 สมเดจฮจญ ฮสซานล โบลเกยหมอซซดดนวดเดาละหพระราชาธบดแหงบรไนทรงตอนรบนายโรดรโกดแตรเตประธานาธบดฟลปปนสเนองในโอกาสเดนทางเยอนบรไนอยางเปนทางการเพอกระชบความสมพนธระหวางสองประเทศโดยพระราชาธบดแหงบรไน กลาวยนยนทจะชวยเหลอรฐบาลฟลปปนสในการยกระดบมาตรฐานสนคาฮาลาล เพอกาวสการเปนตลาดสงออกสนคาฮาลาลระดบโลก
นอกจากน ผน�าทงสอง ยงเหนพองกนทจะฟนฟ“โครงการความรวมมอทางเศรษฐกจของกลมประเทศอาเซยนตะวนออกไดแกบรไนอนโดนเซยมาเลเซย
สถานการณชาตอาเซยน
และฟลปปนส”(BruneiDarussalam,Indonesia,Malaysia, and the Philippines-East ASEANGrowthArea:BIMP-EAGA)เพอใชเปนจดเรมตนทางความสมพนธดานการคาทดระหวางกน
ขณะท นโยบายปราบปรามยาเสพตดของนายโรดรโก ดแตรเต ประธานาธบดฟลปปนส ถกวพากษวจารณรอบดานแตพระราชาธบดแหงบรไนทรงกลาวสนบสนนนโยบายดงกลาวพรอมกลาวถงแนวทางทมงหวงใหอาเซยนเปนเขตพนทปลอดยาเสพตด (drug-freeASEAN) เมอนายดแตรเต เขาด�ารงต�าแหนงในฐานะประฐานอาเซยนในป2560
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
16
พรอมกนนน อตสาหกรรมสงทอในบรไน ก�าลงมแววสดใส เมอรฐบาลสนบสนนอตสาหกรรมสงทอเพอชดเชยความเปลยนแปลงของราคาน�ามนโลกทลดต�าลงกระทงสงผลกระทบตอรายไดหลกของประเทศโดย เจาของบรษท Batik Desamas หนงในบรษทสงทอทประสบความส�าเรจอยางมาก ออกมากลาววา ทางบรษทจะเดนหนาขบเคลอนธรกจสงทอของประเทศตอไป เพอทดแทนการสญเสยรายไดจากการคาพลงงานของประเทศหลงจากทบรษทประสบความส�าเรจในการขยายฐานการผลต“ผาบาตก”หรอ “ผาปาเตะ”ไปยงตางประเทศ
ขณะเดยวกนเจาหนาทบรหารระดบสงดานความรวมมออสลามเพอการพฒนาภาคเอกชน โดยกลมธนาคารพฒนาอสลาม (Islamic DevelopmentBank :IDB) เปดเผยวา บรไนเปนประเทศทก�าลงไปไดดในเปนการคลนลกใหมทางดานอตสาหกรรมการเงนอสลาม สาเหตประการหนงอาจดวยเพราะประชากรกวารอยละ 67 ของบรไนเปนชาวมสลมสงผลใหกจการธนาคารอสลามบรไนดารสซาลาม(BANKIslamBruneiDarussalam:BIBD)ซงถอเปนธนาคารอสลามทใหญทสดของบรไนเตบโตตอเนองและมแผนทจะขยายสาขาไปยงตางประเทศเพมขนในประเทศเพอนบานอยางนอย3สาขาพรอมยกระดบความหนาเชอถอกระทงธนาคารอสลามบรไนดารส- ซาลามไดรบรางวล“ธนาคารทปลอดภยทสดในบรไนดารสซาลาม”2559จากGlobalFinanceดวยการผานประเมนระดบเอจากหนวยงานจดเครดตระหวางประเทศเชนStandard&Poor’s(S&P)เปนตน
ตอมาเมอวนท21พฤศจกายน2559บรไนและมาเลเซยรวมกนจดตงคณะกรรมการรวมทางเทคนคเพอหาแนวทางแกไขความลาชา เพออ�านวยความสะดวกในการผานแดนตอ “โครงการทางหลวงสายแพน-บอรเนยว” (Lebuhraya Pan Borneo) ซงเชอมตอรฐซาบาห และรฐซาราวก ของมาเลเซยเขากบบรไนเนองจากปจจบนผเดนทางจากซาบาหและซาราวก เพอเขาบรไนตองผานจดตรวจคนเขาเมอง 8จดและตองลงตราหนงสอเดนทางถง16ครง
ขณะเดยวกน ส�านกงานผ แทนทางเศรษฐกจและวฒนธรรมไทเป(TaipeiEconomicandCul-turalOffice:TECO)ในบรไนแจงวาผอยอาศยถาวร (permanent residents:PR) ในบรไนทมเอกสารยนยนตวบคคล สามารถเดนทางเขาประเทศไตหวนเปนระยะเวลา30วนโดยไมตองขอวซานบตงแตวนท1ธนวาคม2559หลงจากทรฐบาลไตหวนยกเวนวซาใหกบผเขาเมองทเปนพลเมองชาวบรไน ส�าหรบเดนทางเขามาทองเทยวการท�าธรกจรวมถงการเขารวมประชมตางๆเมอเดอนสงหาคม2559
นอกจากการเพมสภาพคลองในการผานแดนแลวบรไนยงมความพยายามในการเพมประสทธภาพทางการคาระหวางประเทศรวมกบอนโดนเซย แมความสมพนธทางเศรษฐกจและการคาของทงสองประเทศจะยงคงมความผนผวนตอเนองโดยในชวง9เดอนแรกของพ.ศ2559มลคาการคารวมของบรไนและอนโดนเซยอยท 160 ลานเหรยญดอลลารสหรฐโดยบรไนสงออกสนคาไปยงอนโดนเซยรวม74.6ลานดอลลารสหรฐ และน�าเขาสนคาจากอนโดนเซยรวม85.9ลานดอลลารสหรฐ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
17
สถานการณชาตอาเซยน
จากนน ในชวงเดอนธนวาคม นายเขม โสกา รองหวหนาพรรคกชาตแหงชาตกมพชา(CambodiaNationalRescueParty:CNRP)ไดรบการพจาณาปลอยตว โดยสมาชกพรรคฯ เปดเผยวา จากการท นายเขมโสกาไดรบการปลอยตวครงนอาจเปนจดเรมตนแหงความคาดหวงทวา นกโทษการเมองทถกกกขงอยในขณะนจะไดรบการปลอยตวเชนเดยวกน
ดานนายอจนรท(OuChanrith)หวหนาพรรคกชาตแหงชาตกมพชากลาววาขณะนอยในชวงการเจรจาเพอขอใหมการปลอยตวนายเทพ วนน (TepVanny) นกเคลอนไหวเพอเรยกรองสทธทดน หลงจากทเขาถกจบกมตวไปเมอวนท 19กนยายนทผานมา ในขอหาดหมนและขดขวางการปฏบตหนาทของเจาหนาทรฐ
นายเทพวนนเปนนกเคลอนไหวในประเดนเรองสทธทดนทมชอเสยง จากกรณทเขาเปนแกนน�าการตอสเรยกรองสทธชาวกมพชากวา 3,500 ครอบครวทถกขบไลออกจากทะเลสาบบงกก (Boeung KakLake) ใกลกรงพนมเปญ เพอใชพนทดงกลาวในการจดตงโครงการพฒนาซงมกระแสขาวออกมาวาผเขาใชประโยชนจากพนทมความสมพนธใกลชดกบรฐบาล
นอกจากน องคการสหประชาชาต ออกมาระบวาภาวะการกลายเปนเมองในกมพชามแนวโนมเพมสงขนเรอยๆ เฉพาะกรงพนมเปญ พบวาระหวางป2558 – 2568 มอตราการกลายเปนเมองถงรอยละ30.7มความหนาแนนของประชากรเพมขนเปน2.3ลานคน จากเดมอยท 1.7 ลานคน ขณะท องคการแรงงานระหวางประเทศ (International LabourOrganization:ILO)ระบวาผคนจะขาดแคลนทดน
กมพชา ประเดนปญหาเรองการละเมดสทธมนษยชนในกมพชามแนวโนมทวความรนแรงมากขน หลงจากทรฐบาลกมพชาเดนหนาปราบปรามสมาชกฝายคานและประชาชนทเหนตางอยางรนแรง กระทง นายฌอง-มารคอยโรลต(Jean-MarcAyrault)รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของฝรงเศสออกมากลาวเรยกรองใหรฐบาลกมพชาในฐานะมตรประเทศบรหารประเทศดวยความเคารพตอกฎหมายบานเมองประชาธปไตย และสทธมนษยชน ตามค�ามนทใหไวตอขอตกลงสนตภาพปารสป 2534 อนเปนขอตกลงสนตภาพทมสวนชวยเรยกคนสถานภาพของกมพชาใหหวนมาสเวทโลก
ขณะท นายปรก โสคอน (Prak Sokhonn)รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของกมพชากลาววา เงอนไขททางฝรงเศสเสนอถอเปนเรองทพงกระท�า ซงจะมสวนชวยในการยกระดบการพฒนาทางสงคมและเศรษฐกจของกมพชาอนเปนประโยชนตอประชาชนและความผาสกทางการเมองภายในประเทศ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
18
สถานการณชาตอาเซยน
ท�ากนและมสภาพความเปนอยทแรนแคนขนอกทงอายแรกเรมเขาสตลาดแรงงานของผคนกมแนวโนม ต�ากวา18ปมากขนเรอยๆ
นายทนโสพอน(TunSophorn)ผประสานงานองคการแรงงานระหวางประเทศ ประจ�าประเทศกมพชา กลาววา มเดกทมอาย 14-15 ปจ�านวนมากเรมงานในภาคอตสาหกรรมการผลตอฐเพอน�าไปใชในการกอสราง ซงถอวาเปนงานหนกและเสยงอนตราย อยางไรกด กฎหมายของกมพชาหาม ไมใหเดกทมอายต�ากวา18ปท�างานทมลกษณะเสยงอนตรายโดยนายทนสามารถจางแรงงานเดกอาย15ปได แตจะตองเปนงานเบาและไมอนตรายตอจตใจและพฒนาการในการเตบโต
สวนประเดนเรอง “สงแวดลอม” พบวา มชาวกมพชาจ�านวนหนงทอาศยอยบรเวณแมน�าโขง ออกมาเปดเผยวา ทางการออกค�าสงใหพวกเขาเคลอนยายออกจากพนททพวกเขาอาศยอย เพอหลกเลยง ผลกระทบทอาจจะไดรบจากโครงการสรางเขอนพลงงานน�าของลาวขณะเดยวกนพวกเขาแสดงความกงวลวา โลมาอรวดเพยงไมกตวทอาศยอยบรเวณแมน�าโขงนนอาจไดรบผลกระทบกระทงสญพนธไดโดยจากการส�ารวจในป 2553 พบวา มโลมาอรวดหรอโลมาแมน�าโขงอาศยอยในพนททชาวกมพชาถกสงใหอพยพออกนนจ�านวน8ตวสวนอก3ตวคาดวาอาศยอยบรเวณหาดจอเตยล(Cheutealpool)ซงตงอยระหวางพรมแดนทางตอนใตของลาวและจงหวดสตงเตรงทางตอนเหนอของกมพชา
สมาชกกลมทท�างานเกยวของกบการทองเทยวเชงนเวศในกมพชาเลาวา โลมาอรวดจ�าตองเคลอนยายจากทอยเดมเปนระยะทางประมาณ2ไมลทะเล
เพอหลกเลยงมลภาวะทางเสยงจากการกอสรางเขอนพลงน�าทก�าลงกอสรางอยในขณะน ทงน ทางกลมฯตองการเรยกรองใหหนวยงานทเกยวของเรงด�าเนนการศกษาผลกระทบทางดานสงแวดลอมใหถถวนเพราะนอกจากมลภาวะทางเสยงทเกดขนแลว บางครงกพบการปลอยสารเคมลงในแหลงน�าอกดวย
อนโดนเซย ส�าหรบอนโดนเซย ความเคลอนไหวส�าคญอยทสถานการณทางการเมองความมนคง เรมจากในชวงตนเดอนพฤศจกายน ประชาชนชาวอนโดนเซยกวา1 แสนคน ออกมารวมตวกนบนทองถนนกลางกรงจาการตา เพอประทวงขบไลนายนายบาสก อาฮอกปรนามา(BasukiAhokPurnama)ผวากรงจาการตาซงถกกลาวหาวาดหมนคมภรอลกรอานและศาสนาอสลาม
ทายทสด การประทวงจบลงดวยความรนแรงเนองจากผชมนมไมยอมยตการชมนมตามค�าสงของเจาหนาทต�ารวจ รวมทงยงเกดเหตจลาจลเลกๆ ขนในเขตเปนจารนกนในเมองจาการตาเหนอ เปนเหตใหมผเสยชวต1รายและบาดเจบอกเปนจ�านวนมากในเวลาตอมาเจาหนาทต�ารวจไดเขาควบคมตวผตองสงสยวาอาจเปนบคคลจดชนวนกอใหเกดความรนแรงในเขตเปนจารน13คนและออกหมายจบเพมเตมอก15คนอยางไรกตามยงไมมการเปดเผยรายชอของ ผตองสงสยเหลาน
ภายหลงเหตการณดงกลาว ประธานาธบดโจโก วโดโด ไดแถลงถงความสงสยทวา อาจมตวแสดงทางการเมองอย เบองหลงเหตการณความรนแรง ในครงน โดยนกวเคราะหคาดการณกนวา ตวแสดง
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
19
สถานการณชาตอาเซยน
ทางการเมองในความหมายของนายโจโกว อาจ หมายถงกลมกอนทางการเมองของนายซซโล บมบงยดโดโยโนอดตประธานาธบดของอนโดนเซยซงมแผนจะสงลกชายลงชงต�าแหนงผวากรงจาการตาแขงกบนายอาฮอก ซงเปนคนสนทของประธานาธบดโจโกว ในป2560
ในชวงเวลาไลเลยกน ทางการอนโดนเซยเปดเผยวา สามารถจบกมผตองสงสยเตรยมวางระเบดสถานทตเมยนมาจ�านวน 2 คน พรอมระเบดทคาดวาจะรนแรงกวาทใชในเหตการณระเบดทเมองบาหลเมอป 2545 โดยหนงในผตองสงสยคนหนงคอ นายรโอวบายาอาย23ปยอมรบวาตนเองมสวนเกยวของกบนายบะหรนนาอม(BahrunNaim)ผเขารวมตอสกบกลมกอการรายรฐอสลาม(IS)ในตะวนออกกลางและไดรบแรงบนดาลใจจากค�าสอนของอามานอบดรเราะหมาน(AmanAbdurrahman)นกการศาสนาหวรนแรงในอนโดนเซย
ทงนต�ารวจคาดวาเปาหมายของนายวบายานาจะอยทสถานทส�าคญโดยเฉพาะสถานทตเมยนมาประจ�าอนโดนเซย เนองจากชวงทผานมา ชาวมสลมก�าลงประณามรฐบาลเมยนมาอยางรนแรง หลงปลอยใหเกดเหตสงหารหมชาวโรฮนจาในรฐยะไขไมนานมาน
อกดานหนง สภานตบญญตของอนโดนเซยผานรางกฎหมายฉบบใหม เพมบทลงโทษนกโทษคดลวงละเมดทางเพศตอผเยาวและอาชญากรรมทางเพศทเกยวของกบผเยาว ใหรบโทษจ�าคกขนต�าอยางนอย10ปและสงสดคอการรบโทษประหารชวตสงผลใหรางกฎหมายฉบบนไดรบเสยงวจารณจากหลายฝาย
ก อนหนาน แพทยสภาของอนโดนเซยออกแถลงการณวาการฉดสารเคมใหแกผตองหาเขาขายละเมดจรรยาบรรณแพทยเนองจากสารเคมทใชมการผสมฮอรโมนเพศหญงเขาไปดวยขณะทแถลงการณของคณะกรรมาธการสตรแหงชาตของอนโดนเซยวจารณวา การเพมความรนแรงใหแกตวบทกฎหมายไมอาจลดอตราการเกดอาชญากรรมทางเพศตอเดกไดและการใชสารเคมยงเปนกระบวนการทสนเปลองงบประมาณ
ส�าหรบความเคลอนไหวส�าคญดานเศรษฐกจ นายลฮต บนซาร ปนจาอตน รฐมนตรประสานงานกจการทางทะเลของอนโดนเซยเปดเผยวารฐบาลไดมหนงสอเชญใหรฐบาลญปนเขารวมลงทนในโครงการสรางรถไฟฟากงความเรวสงเชอมกรงจาการตากบเมองสราบายาในจงหวดชวาตะวนออกอยางเปนทางการ ระหวางทเขาเดนทางเยอนญปนเมอวนท 7ตลาคมทผานมา โดยรถไฟฟากงความเรวสงนจะเปนระบบรางคมความเรวประมาณ180–200กโลเมตรและจะชวยรนระยะทางเดนทางระหวางทงสองเมองเหลอเพยง 3 ชวโมงครงเทานน ทงน อนโดนเซยวางแผนวา โครงการดงกลาวจะชวยสนบสนนการขนสงสนคาจากทาเรอบก (dry port) ระหวางกรงจาการตา เมองเซอมารง และเมองสราบายาไดอกทางหนง
ขณะเดยวกน ในการประชมสดยอดผน�าเอเปคครงท 24 เมอวนท 19-20 พฤศจกายน 2559ณประเทศเปรผแทนของอนโดนเซยไดเสนอในทประชมใหสมาชกเอเปคพจารณากอตงความรวมมอดานการ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
20
สถานการณชาตอาเซยน
คาเสรเพอแทนทความตกลงหนสวนเศรษฐกจภาคพนแปซฟค(Trans-PacificPartnership:TPP)ทผลกดนโดยสหรฐฯและความตกลงพนธมตรทางการคาระดบภมภาค (Regional Comprehensive EconomicPartnership:RCEP)ทผลกดนโดยจน
อนโดนเซยมองวา ความรวมมอทางเศรษฐกจใหมระหวางอาเซยนกบชาตเอเปคเปนสงจ�าเปนเนองจากสหรฐฯภายใตการน�าของนายโดนลดทรมปประธานาธบดของสหรฐฯมแนวโนมจะหนหลงใหกบความตกลง TPP ตามทเขาประกาศไวหลงชนะการเลอกตงประธานาธบดสหรฐฯ
ขณะท นายยซป คลลา รองประธานาธบดของอนโดนเซย กลาววา อนโดนเซยไดยนเรองอยางเปนทางการใหกบประเทศสมาชกของทงอาเซยนและเอเปค เพอพจารณาความเปนไปไดในเรองนแลว เนองจากขณะนเปนชวงเวลาทเหมาะสม ททกประเทศจะเรมใครครวญถงการสรางความรวมมอทางเศรษฐกจและการคารปแบบใหม เพอทดแทนความรวมมอเดมทประเทศมหาอ�านาจอยางสหรฐฯ และจนเปนหวเรอใหญ
ลาว
นายทองลนสสลดนายกรฐมนตรของลาวแสดงทาทวาจะเรงด�าเนนการแกไขปญหาทเกดขน เพออ�านวยความสะดวกใหแกนกลงทนเวยดนามพรอมระบเพมเตมวา เวยดนามจะกาวสการเปนประเทศทเขามาลงทนในสปป.ลาวมากเปนล�าดบท3ภายในป2575หลงจากทนกธรกจเวยดนามไดสงขอรองเรยนเรองความไมสะดวกและความลาชาของขนตอนการออกใบอนญาตประกอบการเขาลงทน การใชพนท
เพอประกอบธรกจ นโยบายการท�าความสะอาดหนาดน การน�าเขาและสงออกสนคาและบรการ ภาษทรพยากรมนษยและหนงสอเดนส�าหรบแรงงานรวมถงสภาพแวดลอมในการประกอบธรกจในประเทศลาว
อกดานหนงรฐบาลลาวเดนหนาวางแผนการสรางเขอนพลงน�า โดยก�าหนดให “เขอนปากแบง” เปนโครงการน�ารองพรอมกบแผนการสรางเขอนพลงงานน�าในลกษณะเดยวกนนอกจ�านวน100แหงบรเวณล�าน�าสาขาหลกของแมน�าโขง เพอบรรลเปาหมายในการเปน “แบตเตอรแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต”(BatteryofSoutheastAsia)
ขณะท หลายฝายออกมาโตแยงวา ขณะน เขอนกกเกบน�าขนาดใหญ ไดแก เขอนไซยะบรและเขอนดอนสะโฮงอาจสรางผลกระทบดานสงแวดลอมรวมถงท�าลายความมนคงทางอาหารของผคนในพนทเปนบรเวณกวางตางกยงไมไดรบการแกไขอกทงนโยบายทจะสรางเขอนพลงน�าบรเวณล�าน�าสาขาหลกจะสงผลกระทบรนแรงตอประเทศทตงอยใตเขอนนนไดแกกมพชาและเวยดนาม
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
21
สถานการณชาตอาเซยน
มาเลเซย
การประทวงตอตานนายนาจบ ราซค นายกรฐมนตรของมาเลเซย ซงก�าลงมขาวออฉาวเรองการทจรตกองทนเพอการพฒนามาเลเซย(1MDB)ยงคงด�าเนนตอเนองไปพรอมกบการจบกมด�าเนนคดกลม ผตอตานรฐบาลโดยเมอวนท19พฤศจกายนทผานมาชาวมาเลเซยนบหมนคนสวมชดสเหลองรวมประทวงในนามกลมเบอรซ 5.0 เพอกดดนใหนายกรฐมนตรลาออกจากต�าแหนง หลงจากตวเขา รวมถงคนสนทอกหลายคนมสวนเกยวของกบการทจรตของกองทน1MDB
อยางไรกตาม ภายหลงการชมนมเสรจสนลง เจาหนาทรฐไดเดนหนาจบกมผชมนมหลายคนซงรวมถงนางมาเรยชนอบดลเลาะห(MariaChinAbdullah)ประธานกลมเบอรซหแมหลายคนไดรบการปลอยตวออกมาในเวลาไมนานแตนางมาเรยยงคงถกคมขงตอไปอกหลายวนตามกฎหมายความมนคงแหงชาต
ดานองคกรสทธมนษยชนจากนานาชาตไดออกแถลงการณประณามการกระท�าของรฐบาลมาเลเซยวาเปนการละเมดมาตรฐานสทธมนษยชนสากล และชวากฎหมายความมนคงควรใชเพอตอตานการกอการรายหรอการกระท�าทเปนภยตอความมนคงของชาตไมใชเพอก�าจดผเหนตางทางการเมอง
นอกจากโครงการสรางเขอนพลงงานน�าจะกอใหเกดผลกระทบดานสงแวดลอมแลวปญหาการลกลอบตดไมซงเพอสงออกไปขายยงประเทศเพอนบานกถอเปนสาเหตส�าคญทท�าใหปรมาณปาไมในสปป.ลาวลดลงอยางตอเนอง นายทองลน สสลด นายกรฐมนตรของลาวผลกดนนโยบายปราบปรามการลกลอบตดไมซงอยางเขมขนเพอยตการลกลอบตดไมซงและขนยายสงออกไปยงประเทศเพอนบานเชนจนและเวยดนามส�าหรบใชท�าเฟอรนเจอรนบตงแตเดอนพฤษภาคมทผานมา
ลาสด กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของลาว เปดเผยวา ขณะน ลาวมพนทปาคงเหลอไมถงรอยละ 40 ของพนทประเทศ อนเปนตวแสดงใหเหนวาการตดไมท�าลายปายงเปนปญหาส�าคญของประเทศในชวง20ปทผานมา
นอกจากนดวยเพราะนครหลวงเวยงจนทนมระดบการพฒนาของความเปนเมอง อตสาหกรรมการเผาอฐซงชยายตวอยางมากกอใหเกดมลพษทางอากาศกระทบตอผคนในระแวกใกลเคยงโดยชาวลาวคนหนงเลาวาผอยอาศยในชมชนใกลเคยงกบกรงเวยงจนทนตางตองทนทกขกบมลพษทางอากาศจากโรงงานอตสาหกรรมเผาอฐซงด�าเนนกจการโดยชาวเวยดนามไดปลอยควนเสยออกสอากาศเปนชวงๆ หมอกควนพษสงผลกระทบใหผคนในพนทไมสามารถท�ากจกรรมตางๆได
ทงน โรงงานอตสาหกรรมดงกลาวไดปดตวลงไปแลวครงหนงเมอชวงเดอนทผานมา เนองจากไดรบ ค�าสงจากหนวยงานรฐของลาว อยางไรกด โรงงานฯไดระงบกจการลงเพยงระยะเวลาสนๆ และกลบมาด�าเนนกจการใหมอกครง สงผลใหประชาชนในพนทรวมตวกนเพอเรยกรองใหหนวยงานรฐเขาด�าเนนการแกไขตอไป
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
22
สถานการณชาตอาเซยน
ขณะเดยวกน องคกรฮวแมนไรทวอทช แสดงความวตกกงวลในประเดนการพยายามแกไขกฎหมายทใหอ�านาจแกเจาหนาทรฐในการปราบปรามผทแสดงความเหนตางจากรฐบาลผานทางเครอขายอนเทอรเนตโดยนายฟลโรเบรตสนรองผอ�านวยการส�านกงานฮวแมนไรทสวอทช ประจ�าเอเชย กลาววาสงทมาเลเซยก�าลงด�าเนนการเปนเสมอนการจบยกษกลบลงไปในตะเกยงวเศษ อนเปนหนทางกลบไปสอดตในชวงทรฐบาลมอ�านาจลนเหลอในการควบคมขอมลขาวสารทประชาชนจะไดรบ
ส�าหรบความเคลอนไหวทนาสนใจอนๆ ในเดอนตลาคมเจาหนาทต�ารวจมาเลเซยเปดเผยวาไดจบกมผตองสงสย 16 คน ทคาดวามสวนเชอมโยงกบกลมกอการรายตางๆ โดยเฉพาะกลมรฐอสลาม (IS) โดยในจ�านวนน 15 คนเปนชาวมาเลเซย ขณะทอกหนงคนมาจากประเทศในแอฟรกาตอนเหนอ
แถลงการณของต�ารวจระบวา ผตองสงสย 14คนมความเชอมโยงกบกลม IS และมสวนสนบสนนทางการเงนใหแกนายมฮมหมด เจด (MuhammadWanndyMuhammadJedi)ผกอเหตระเบดกลางกรงกวลาลมเปอรเมอเดอนมถนายนทผานมาขณะทผตองสงสยชาวมาเลเซยอกหนงคนเปนนกศกษาทเพงเดนทางกลบมาจากตรกหลงพยายามเดนทางขามไปซเรย
อกดานหนง สถานการณความรนแรงตอชาว โรฮนจาในเมยนมากลายเปนประเดนใหญในมาเลเซยเชนกนหลงจากทนายนาจบราซคนายกรฐมนตรของมาเลเซย ออกมาวจารณรฐบาลเมยนมาและนางอองซาน ซจ ทปรกษาแหงรฐ ทปลอยใหเกดการฆาลาง เผาพนธชาวโรฮนจาในรฐยะไขตลอดหลายเดอนทผานมาพรอมกลาววา นางออง ซาน ซจวาไมคควร
กบรางวลโนเบลสนตภาพ หลงปฏเสธการหารอกบนกการทตเกยวกบการแกไขเหตการณดงกลาว
นอกจากน มาเลเซยยงเรยกรองใหอาเซยนยนมอเขาใหความชวยเหลอทางมนษยธรรมแกชาวโรฮนจาในเมยนมา พรอมระบความรนแรงทเกดขนในรฐยะไขเปนปญหาระดบภมภาคไมใชปญหาเฉพาะของเมยนมาเทานน
อยางไรกด ขอเรยกรองของมาเลเซยในครงนขดแยงกบหลกการส�าคญของอาเซยน นนคอการไมแทรกแซงกจการภายในของกนและกน โดยเฉพาะเมอรฐบาลเมยนมายนยนวาปญหานเปนเรองความมนคงภายในทรฐบาลเมยนมาก�าลงด�าเนนการแกไขดวยตวเอง
ดานความเคลอนไหวทางเศรษฐกจ นายอบดลเราะหมาน เดาะหลาน รฐมนตรประจ�าส�านกนายกรฐมนตรของมาเลเซยเปดเผยวามาเลเซยกบสงคโปรไดลงนามในขอตกลงสรางรถไฟฟาความเรวสง เสนทางกวลาลมเปอร-สงคโปรความยาว350กโลเมตรอยางเปนทางการเมอเดอนธนวาคมทผานมา
กอนหนาน ทงสองฝายไดหารอถงรายละเอยดปลกยอยตางๆ เกยวกบขอตกลงฉบบดงกลาวมาอยางตอเนอง การลงนามในขอตกลงอยางเปนทางการครงนถอเปนความกาวหนาส�าคญหลงจากทมาเลเซยกบสงคโปรเคยลงนามในบนทกความเขาใจเกยวกบโครงการสรางรถไฟฟาความเรวสงเชอมกรงกวลาลมเปอรกบสงคโปรไปแลวเมอเดอนกรกฎาคม2559
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
23
สถานการณชาตอาเซยน
เมยนมา ในชวงหลายเดอนทผานมา หากกลาวถงความเคลอนไหวในเมยนมา คงหนไมพนประเดนเรองการปะทะกนระหวางเจาหนาทรฐและกลมมสลมโรฮนจา ทอาศยอย ทางตอนเหนอของเมยนมา กระทง มกระแสขาวครกโครม หลงจากองคกรฮวแมนไรทวอทช (Human RightsWatch: HRW) เผยแพรภาพถายดาวเทยมครงลาสดพบวาสงปลกสรางของชาวโรฮนจาในรฐยะไขของเมยนมาถกท�าลายเพมอก820แหงในพนท5หมบานในระยะเวลาระหวางวนท10-18พฤศจกายน2559และหากนบรวมสงปลกสรางทถกท�าลายในชวงเดอนตลาคมจะมยอดรวมอยท1,250แหง
นายแบรดอดมสผอ�านวยการองคกรฮวแมนไรทวอทชแผนกเอเชยระบวาภาพถายจากดาวเทยมชดใหมนแสดงใหเหนวาการท�าลายหมบานชาวโรฮนจา ขยายวงกวางมากกวาทรฐบาลเมยนมาออกมาใหขอมลกอนหนา พรอมแสดงความเหนวา รฐบาล เมยนมาควรออกมาแสดงความรบผดชอบ และ เปดโอกาสใหหนวยงานทเกยวของเขาไปในพนท ดงกลาวได
ทงนทางการเมยนมาใหขอมลเพมเตมวาผกอเหตโจมตในพนทไมสามารถระบชดวาเปนกลมใด และไมใชเพยงชาวโรฮนจาเทานนทถกลอบท�าราย แต เจาหนาทของเมยนมาทปฏบตหนาทในพนทกถกซมโจมตเปนระยะ
ดานเจาหนาทองคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน (International OrganisationforMigration: IOM) ในเขตคอกซส บาซาร ของบงกลาเทศ เปดเผยวา ชาวมสลมโรฮนจา ตางพากนอพยพออกจากเมยนมาเขาสบงคลาเทศแลวกวา21,000 คน เพอลภยสถานการณทหลายฝายมองวาเสมอนเปนการฆาลางเผาพนธ
ขณะท ทางการเมยนมาออกมาวพากษวจารณวาสอมวลชนเพยรเสนอขาวในมมมองทรฐมงท�ารายชาวโรฮนจา ไปพรอมกบการน�าเสนอขาวเจาหนาทของสหประชาชาต ประจ�าบงคลาเทศ ทมองวาการกระท�าของทางการเมยนมาเปนการม งขจดกลมชาตพนธ โรฮนจา เชนเดยวกบ นายนาจบ ราซคนายกรฐมนตรของมาเลเซย ทมองวาสงทเกดขนกบ มสลมโรฮนจา คอความพยายามของกองทพและรฐบาลเมยนมาในการฆาลางเผาพนธชาวโรฮนจาพรอมเรยกรององคการสหประชาชาต (United Nation)ศาลอาญาระหวางประเทศ(InternationalCriminal Court: ICC) และองคการความรวมมออสลาม(OrganisationoftheIslamicCoopera-tion:OIC)เขาแทรกแซงสถานการณในเมยนมา
ดานกองทพและรฐบาลออกมาโตตอบวา สถาน- การณทเกดขนในเมยนมามใชความพยายาในการฆาลางเผาพนธตามทสอตางประเทศและหลายฝายกลาวหาพรอมจะเดนหนาเอาผดกรณทเวบไซตเดลเมลขององกฤษไดน�าเสนอเนอขาวและภาพขาวทกลาวหาวากองทพเมยนมาทรมานชาวมลลมโรฮนจา
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
24
สถานการณชาตอาเซยน
อกดานหนงนายฟายซลอสลามมฮมหมดกาสซม (Faisal IslamMuhammad Kassim) ประธานสมาคมโรฮนจาในมาเลเซย (Rohingya Society inMalaysia: RSM) เปดเผยวา ขณะน ชาวโรฮนจา จ�าตองลกลอบท�างานในมาเลเซยสงผลใหไมสามารถเขารบสทธประโยชนขนพนฐานตางๆ ได ซงหากทางการมาเลเซยอนญาตใหสมาชกกลมชาวโรฮนจาสามารถท�างานและศกษาตอในมาเลเซยไดอยางถกกฎหมายกจะท�าใหชวตความเปนอยของชาวโรฮนจา ในมาเลเซยดขน โดยแนวคดนไดรบการสนบสนนโดยนายชมซดดน บารดล (Shamsuddin Bardan)ผอ�านวยการสหพนธนายจางมาเลเซย (MalaysianEmployersFederation:MEF)
จากรายงานของส�านกงานขาหลวงใหญผ ลภยแหงสหประชาชาต (UNHCR) ระบวา มชาวโรฮนจาลงทะเบยนเพอหนภยความรนแรงจากรฐยะไขมาอยในมาเลเซยจ�านวน 56,000 คน ขณะทสมาคมชาวโรฮนจาในมาเลเซยประเมนวา มผทยงไมไดลงทะเบยนอกกวา35,000คนสงผลใหไมไดรบสทธในการเปนผแสวงหาทพกพงและผลภยอยางถกตองตามกฎหมาย ตามขอตกลงวาดวยสถานะผลภยป 2494และปฏญญาวาดวยสถานะผลภยป2510
ลาสดพลโทจอสเว(KyawSwe)รฐมนตรวาการกระทรวงกจการชายแดน แสดงความเหนเกยวกบองคกรมสลมมาเลเซยทสงขาวสาร 200 ตน และอปกรณทางการแพทยทจ�าเปนใหแกชาวมสลมโรฮนจา ทอาศยอยในรฐยะไข บรเวณทางตอนเหนอของเมยนมาวา เปนการกระท�าทไมเหมาะสมเนองจากการกระท�าเชนนควรเปนเรองระหวางรฐบาล
ฟลปปนส
ขาวคราวการท�าสงครามปราบปรามยาเสพตดตามนโยบายของนายโรดรโกดแตรเตประธานาธบดของฟลปปนสยงเปนประเดนเดนทตองตดตามโดยตลอดระยะเวลา5เดอนทผานมานโยบายดงกลาวนสงผลใหมผเสยชวตทงจากปฏบตการของต�ารวจและการ ระท�านอกกฎหมายไปแลวกวา6,000ราย
นายฟาทเบนซดา(FatouBensouda)หวหนาอยการศาลอาญาระหวางประเทศ (InternationalCriminal Court: ICC) ออกมาแสดงความกงวลเกยวกบนโยบายการปราบปรามดวยวธการดงกลาวพรอมสงขอความไปยงบคคลทมสวนรวมในการกระท�า รนแรงในครงน อาจถกศาลอาญาระหวางประเทศด�าเนนการฟองรองไดในอนาคต
ดานคณะกรรมการสทธมนษยชนของฟลปปนสออกมากลาววา ทางหนวยงานก�าลงเตรยมการสอบสวนการกระท�าของนายโรดรโก ดแตร เต ประธานาธบดของฟลปป นส ในกรณท เขาเคย กลาววาเคยสงหารอาชญากรขณะด�ารงต�าแหนงเปนนายกเทศมนตรเมองดาเวาซงไมเกยวของกบนโยบายปราบปรามยาเสพตดแตอยางใด
ขณะทนายดแตรเตไดออกมาตอบโตขอกลาวหาดงกลาว พรอมกลาวโจมตไปยงนายเซอด ราอด อล ฮสเซน(ZeidRa’adal-Hussein)กรรมาธการประจ�าส�านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต วานายฮสเซนไมมความรเกยวกบการปฏบตงานของ เจาหนาททองถนฟลปปนสหลงจากนายฮสเซนเรยกรองใหหนวยงานดานสทธมนษยชนเขาตรวจสอบการด�าเนนงานปราบปรามยาเสพตดของนายดแตรเต
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
25
สถานการณชาตอาเซยน
ชายฝงนอกนานน�ารฐซาบาหของมาเลเซยซงการตายของของนายอบราฮม ฮามด เปนเหมอนระเบดครงใหญของกลมกบฏอาบไซยาฟเนองจากนายฮามดเปนตวกลางส�าคญทมความสามารถในการลกพาตวบคคลโดยเฉพาะการลกพาตวลกเรอชาวอนโดนเซยเมอเดอนเมษายนทผานมาดวย
ในสวนของประเดนทเกยวของกบทะเลจนใตลาสด รฐบาลฟลปปนสมแผนจะประกาศเขตสงวน ทางทะเลและบรเวณหามจบปลาในบรเวณทะเลทเรยกวา“ลากน” (lagoon)ภายใตอาณาบรเวณหมเกาะปะการงสการโบโรห (Scarborough Shoal)ซงเปนแนวปะการงทจนยดไวเมอ 2555 โดยการประกาศดงกลาวออกมาภายหลงจากทนายดแตรเต ประธานาธบดของฟลปปนส และนายส จนผงประธานาธบดของจนไดหารอกนระหวางการประชมสดยอดเอเปคณ ประเทศเปร อยางไรกตาม ยงคงไมมความชดเจนวา การประกาศดงกลาวไดรบการสนบสนนจากผน�าจนหรอไม
ทางดานทปรกษาความมนคงของฟลปปนสกลาววา ค�าประกาศดงกลาวเปน “การกระท�าฝายเดยว”สวนผเชยวชาญระบวา เปนเรองยากทจะประเมนความเปนไปไดในแผนการดงกลาวของทางฟลปปนสโดยไมมรายละเอยดเพมเตมและยงคงมค�าถามส�าคญวาจนจะมสวนรวมในการด�าเนนการบงคบใชพนทสงวนทางทะเลทฟลปปนสน�าเสนอขนมา
สดทายเปนความเคลอนไหวทางการเมองในประเทศ เมอวนท 8 พฤศจกายน ทผานมา ศาลสงสดฟลปปนสลงมตดวยเสยง 9 ตอ 5 อนญาตใหน�ารางของอดตประธานาธบดเฟอรดนานด มารกอสยายมาฝงไวทสสานวรชนในกรงมะนลาได โดย
อยางไรกดนายดแตรเตยงคงยนยนวาจะเดนหนาปราบปรามยาเสพตดในประเทศตอไปและจะไมมการกลาวขอโทษแตอยางใดใหแกผเสยชวตจากนโยบายปราบปรามยาเสพตดของเขา ดวยเหตผลทวา การ กระท�าของเขาเปนการปองกนการเกดอาชญกรรมซงไมใชการท�าสงครามเพอฆาลางเผาพนธตามทหลายฝายตงขอสงเกต
ส�าหรบสถานการณภยคกคามกอการรายในฟลปปนสตงเครยดมากขนเมอทางการประกาศยกระดบเตอนภยกอการรายขนสงสด หลงจากต�ารวจตรวจพบแผนกอการรายโดยกลมเชอมโยงกบขบวนการรฐอสลาม(IS)โดยเมอวนท28พฤศจกายน2559ต�ารวจสามารถจบกมผตองสงสย2คนระหวางเตรยมวางแผนระเบดใกลกบสถานทตสหรฐฯ กลางกรงมะนลา ผตองสงสยทงสองยอมรบวา มแผนจะวางระเบดในสวนสาธารณะบางแหงในฟลปปนสดวยแตแผนการลมเหลวเสยกอน
ในชวงเวลาไลเลยกน ยงเกดเหตลอบโจมตดวยระเบดใสทมรกษาความปลอดภยของประธานาธบดจนมผบาดเจบ9คนในระหวางจดเตรยมการเดนทางเยอนพนทสรบระหวางนกรบอสลามหวรนแรงกบฝายรฐบาลทางภาคใตของนายดแตรเต
ดานนายดแตรเตกลาวเตอนวากลมกอการรายรฐอสลามจะหาทางตงฐานทมนในประเทศฟลปปนสถาถกผลกดนออกจากอรกและซเรยทางดานกองทพของฟลปปนสไดรายงานวาฝายความมนคงของมาเลเซยไดสงหารนายอบราฮม ฮามด (AbrahamHamid)แกนน�าคนส�าคญของกลมกบฏอาบไซยาฟในบรเวณ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
26
สถานการณชาตอาเซยน
กอนหนาน นายดแตรเต ไดเตรยมการยายรางของ มารกอสมาฝงไวทสสานวรชนแหงชาตแตการด�าเนนการดงกลาวไดถกระงบไปชวคราวเนองจากอยในชวงรอศาลพจารณาคดกรณเหยอความรนแรงในระหวางการปกครองของประธานาธบดมารกอส
สงคโปร
ในชวงตนเดอนตลาคมเปนตนมา สงคโปรเดนหนาตามเปาหมายในการสราง “ชาตอจฉรยะ”(SmartNation)ดวยการประกาศ“แผนยทธศาสตรความมนคงไซเบอรแหงชาต ฉบบท 1” (National CybersecurityStrategy)ซงพฒนาขนจากความรวมมอระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคธรกจเอกชน และภาควชาการกวา50หนวยงาน
ยทธศาสตรดงกลาวก�าหนดแนวทางในการสงเสรมความมนคงไซเบอรของประเทศ 4 ประการ ไดแก(1) การสรางโครงสรางพนฐานทางไซเบอรใหฟนคนสสภาพเดมไดโดยเรว (2) สงเสรมความปลอดภยในโลกไซเบอร (3) พฒนาระบบนเวศดานความมนคงไซเบอรใหตนตว และ (4) สงเสรมความรวมมอกนนานาประเทศ
เพอบรรลเปาหมายดงกลาว สงคโปรไดเปดตวโครงการ “ความสามารถทางไซเบอรของอาเซยน”(ASEAN Cyber Capacity Programme) ดวย งบประมาณ10ลานดอลลารสงคโปรหรอประมาณ250ลานบาทเพอใชพฒนาทรพยากรความเชยวชาญและจดการฝกซอมดานความมนคงไซเบอรรวมกบประเทศสมาชกอาเซยน โดยหวงวาแตละประเทศจะ
สามารถยกระดบศกยภาพในการรบมอกบภยคกคามทางไซเบอรของตนใหมความพรอมสงสด ภายใตแนวคดทวา “โลกไซเบอรไมมอาณาเขตตายตว”ดงนน การสรางความปลอดภยใหโลกไซเบอรจงตองอาศยความรวมมอกบนานาชาต โดยเฉพาะกบประเทศเพอนบานในอาเซยน
นอกจากน สงคโปรยงเปดตวโครงการ“CyberGreen” ภายใตแนวคดการสรางระบบนเวศทางไซเบอรทปลอดภยเพอใชเปนเครองชวดสขภาวะทางไซเบอร (cyber healthmetrics) ใหแกผก�าหนดนโยบายและผปฏบตงานของแตละประเทศสามารถประเมนความกาวหนาในการพฒนาความมนคงไซเบอรของประเทศตนไดอกดวย
ส�าหรบความเคลอนไหวดานอนๆนายลเซยนลงนายกรฐมนตรคนปจจบนของสงคโปร แถลงในเดอนพฤศจกายน 2559 วา ประธานาธบดคนใหมของสงคโปร ซงมาจากการเลอกตงป 2560 จะเปนชาวสงคโปรเชอสายมาเลยซงจะนบเปนประธานาธบดเชอสายมาเลยคนแรกในรอบ46ปนบตงแตสมยของนายเอนชกยซฟอชคอดตประธานาธบดของสงคโปร
แถลงการณดงกลาวเปนไปตามขอเสนอของคณะกรรมการรฐธรรมนญของสงคโปรทไดเสนอโมเดลทเรยกวา“hiatus-triggeredmodel”ทระบวาหากตวแทนจากชมชนชาตพนธใดไมไดเปนประธานาธบดนาน 5 สมยตดตอกน ตองมการส�ารองต�าแหนงประธานาธบดสมยตอไปใหกบตวแทนจากชมชนชาตพนธนนเพอความเทาเทยม
นายลเซยนลงกลาววาต�าแหนงประธานาธบดในฐานะประมขของรฐ ตองสะทอนถงประชาชนชาวสงคโปรทกคนโดยไมแบงแยกเชอชาตโดยเขายนยนวาการเปลยนมาใชโมเดลการเลอกตงตามขอเสนอของคณะกรรมการรฐธรรมนญเปนสงทจ�าเปนและเปนหนาททตนตองรบผดชอบ
ดานความสมพนธกบประเทศเพอนบาน สงคโปรไดรวมลงนามขอตกลงทวภาคกบมาเลเซยในการสรางรถไฟฟาความเรวสงเชอมสงคโปร-กวลาลมเปอรประเทศมาเลเซยเมอวนองคารท13ธนวาคมทผานมา โดยคาดวาจะสามารถเปดใหบรการไดภายในป2569
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
27
สถานการณชาตอาเซยน
โครงการรถไฟฟาความเรวสงนจะประกอบดวยสถานยอย 8 สถาน โดยมปลายทางอยทเขตจรง ตะวนออกของสงคโปรและเขตบนดาร มาเลเซย ในกรงกวลาลมเปอร คาดการณกนวาโครงการจะชวยลนระยะเวลาการเดนทางระหวางสองประเทศลงเหลอราวหนงชวโมงครง นอกจากน ทงสองประเทศจะตดตงจดตรวจการขามแดนและศลกากรไวระหวางเสนทาง ซงจะท�าใหประชาชนสามารถเดนทางขามประเทศไดสะดวกรวดเรวยงขน
ขณะเดยวกน สงคโปรยงไดเรมเจรจาขอตกลงทวภาคดานการลงทนกบเมยนมาระหวางการพบหารออยางเปนทางการของผน�าทงสองฝายทประเทศสงคโปรเมอวนท 30 พฤศจกายน 2559 ทงสองประเทศไดเรมเจรจาขอตกลงทวภาคดานการลงทนรวมถงปรบปรงอนสญญางดเวนภาษซอน (doubletaxation) กบเมยนมา โดยหวงวาจะชวยกระตนเศรษฐกจและการลงทนระหวางทงสองประเทศ
ปจจบน สงคโปรเปนประเทศผลงทนในเมยนมามากเปนอนดบทสองรองจากประเทศจนโดยมลคาการ ลงทนจนถงเดอนตลาคม2559อยทราว1.56หมนลาน ดอลลารสหรฐฯนอกจากนสงคโปรยงเปนคคาอนดบท3ของเมยนมารองจากจนและไทยโดยในป2558มมลคาการคาอยท3.57พนลานดอลลารสหรฐฯ
เวยดนาม รฐบาลเวยดนามตดสนใจยกเลกสญญาทลงนามรวมกบญปน ในการสรางเครองปฏกรณนวเคลยรในจงหวดนญถวน ซงตงอยทางตอนกลางของเวยดนามพรอมยกเลกแผนกอสรางโรงงานไฟฟาพลงงานนวเคลยรเนองจากฐานะทางการเงนและเศรษฐกจท
ไมดนกแมวาแผนการดงกลาวไดรบสนบสนนทางการเงนและเทคโนโลยจากญปนและรสเซยกตามท
เปนทนาตงขอสงเกตวา แทจรงแลวภาพรวมเศรษฐกจเวยดนามในชวงป 2559 เปนอยางไรรายงานขาวพบวา มลคาทางเศรษฐกจของเวยดนามขยายตวรอยละ 6.2 ซงถอวาต�ากวาเปาหมายท คาดการณไวอยทรอยละ6.7ขณะทหลายฝายกมองวา เปนความส�าเรจของรฐบาล ทสามารถประคองตวเลขทางเศรษฐกจนไวได แมจะไมเปนไปตามเปากตามเนองจากในชวงทผานมาเวยดนามจ�าตองเผชญกบภาวะเศรษฐกจโลกทเปราะบาง รวมถงปญหาภยแลงในชวงตนปทผานมา ทงน มลคาทางเศรษฐกจทขยายตวนน สวนใหญเปนผลจากภาคอตสาหกรรมการกอสรางและภาคบรการ
นอกจากนรฐบาลเวยดนามเปดเผยวา“เกาหลใต”ถอเปนนกลงทนกลมส�าคญในเวยดนามเพอขยายฐานการสงออกสนคาไปยงตลาดการคาตางๆอนงรฐบาลเวยดนามไดวางเปาหมายการพฒนาอตสาหกรรมรถยนต ใหกลายเปนอตสาหกรรมหลกของประเทศเพอสรางพลงขบเคลอนทางเศรษฐกจเพอตอบสนองความตองการของผประกอบการและประชาชน
ส�าหรบประเดนการเมอง รฐบาลเวยดนามยงเผชญแรงตานจากประชาชนอยบอยครง เชน กรณนกเคลอนไหวชาวเวยดนามพยายามจดตงกองก�าลงประชาธปไตยเพอการปฏวตขน กระทงถกศาลเวยดนามตดสนจ�าคกเปนเวลา10ปในขอหาพยายามด�าเนนการโคนลมรฐบาลเชนเดยวกนการเคลอนไหวผานการวพากษวจารณรฐบาลไดเกดทางโลกออนไลนในชวงหลายปทผานมาซงในทายทสดแลวกลมคนทแสดงความเหนทแตกตางกถกเจาหนาทรฐเขาควบคมตวในขอหาเปนภยตอความมนคงของรฐบาลอยเสมอ
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
28
สถานการณชาตอาเซยน
โดยองคการนรโทษกรรมสากล(AmnestyInterna-tional)ระบวาปจจบนมนกโทษการเมองเวยดนามถกคมขงอยางนอย45คน
ชวงเดอนตลาคม 2559 รฐบาลเวยดนาม ไดประกาศผานสถานโทรทศนวา “กล มเวยดทน”(VietTan)หรอ“พรรคปฏรปเวยดนาม”(Vietnam Reform Party) เปนกล มกอการราย เนองจากเปนกลมคนทมความเหนตอตานและตองการลมลางรฐบาลเวยดนาม คนกลมนสวนใหญพกอาศยอยทรฐแคลฟอรเนยประเทศสหรฐฯอกทงรฐบาลเวยดนามยงออกค�าเตอนไปยงประชาชนเวยดนามอกวา หากประชาชนคนใดเขาไปมสวนรวมในกระบวนการ ดงกลาว จะถกพจารณาวาเปนผสมรรวมคด และจะตองรบโทษตามค�าสงศาล
ในดานเศรษฐกจรฐบาลเวยดนามก�าลงอยในชวงเตรยมการปรบเปลยนกลยทธศาสตรการเจรจาทาง
เศรษฐกจใหมหลงจากททราบวานายโดนลดทรมปประธานาธบดสหรฐฯ ประกาศวาจะไมสนบสนนความตกลงหนสวนยทธศาสตรเศรษฐกจภาคพนแปซฟก (TransPacificPartnership:TPP)สงผลใหรฐบาลเวยดนามเลอนการลงสตยาบนตอขอตกลงTPPออกไปขณะทหลายฝายคาดการณวารฐบาลเวยดนาม จะหนไปใหความส�าคญตอการเจรจาการคาระดบทวภาคกบประเทศตางๆ เพอเสรมสรางผลประโยชนทางเศรษฐกจแทนขอตกลงTPP
สวนความคบหนาการลดหรอยกเลกภาษศลกากรอยางสมบรณตามขอตกลงของเขตการคาเสรอาเซยน-จน รฐบาลเวยดนามเนนย�าวา จะเพมรายการสนคาอก80ชนดใหเปนสนคาปลอดภาษภายในป2561จากนนในป 2563 จะด�าเนนการลดภาษศลกากรของสนคาออนไหวจ�านวน475ชนดใหเหลอรอยละ5 ของราคาสนคา ขณะท ผเชยวชาญดานเศรษฐกจคาดการณวา การคาระหวางเวยดนามและจนจะเตบโตอยางมนยส�าคญจากชวงเวลาทผานมา แมวาในป 2559 เวยดนามจะขาดดลการคากบจนเพมขนกตาม
นอกจากน นายเหงยน ซวนฟก นายกรฐมนตรของเวยดนาม เปดเผยวา ขณะนรฐบาลก�าลงเตรยมการยกระดบให“เมองดานง”เปน“เมองอจฉรยะ”(Smart city) เพอเปนศนยกลางในการแขงขนดานการทองเทยวและการบรการ ภายใตนโยบายการ ขบเคลอนประเทศเขาสยคดจทล
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
29
สถานการณชาตอาเซยน
บทความประจำาฉบบรถไฟความเรวสง: การลงทนโครงสรางพนฐานของจนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต
โดย กองบรรณาธการ
เศรษฐกจอาเซยนพ.ศ. 2568 (ASEANEconomicCommunity Blueprint 2025) และโรดแมปการบรณาการโลจสตกสอาเซยนพ.ศ.2552(Roadmapfor the Integration of Logistics 2008) อนจะชวยยกระดบความสามารถในการแขงขน และเชอมโยงเศรษฐกจของภมภาค รวมทงวถชวตของผคน ในอาเซยนใหสอดประสานใกลชดกนมากยงขน
ทผานมารฐบาลจนพยายามรวมลงทนและพฒนาโครงสรางพนฐานในอาเซยนซงประเมนวาจะตองใชงบลงทนไมต�ากวา 6 แสนลานดอลลารสหรฐฯ หรอประมาณ 21 ลานลานบาท ในขณะเดยวกน จน กอตงสถาบนทางการเงนหลายแหงเพอตอบสนองตอเปาหมายดงกลาวอาทการกอตง“ธนาคารเพอการลงทนโครงสรางพนฐานแหงเอเชย” (Asian Infra-structureInvestmentBank:AIIB)เพอเปนแหลงกยมเงนอตราดอกเบยต�าใหแกชาตสมาชกอาเซยนส�าหรบโครงการกอสรางโครงสรางพนฐาน
นบตงแตทประธานาธบดสจนผงของจนประกาศนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”(OneBelt,OneRoad: OBOR) เมอเดอนกนยายนพ.ศ. 2556 จนกม งหนาผลกดนนโยบายการทตรถไฟความเรวสง(high-speed rail diplomacy) ใหกลายเปนหวใจหลกของนโยบายตางประเทศมาอยางตอเนองในขณะทนายกรฐมนตรหลเคอเฉยงผผลกดนนโยบายและเสนอโครงการลงทนสรางและพฒนาเทคโนโลยรถไฟความเรวสงใหกบประเทศตางๆในเอเชยและยโรปไดรบฉายาจากสอมวลชนจนวาเปน “นายหนาคารถไฟความเรวสง”(China’shigh-speedrailsalesman)
นโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”ซงมเปาหมายอยทการสรางความเชอมโยงทางบกและทางทะเลในภมภาคยเรเชย สอดคลองอยางยงกบยทธศาสตรของชาตสมาชกอาเซยนทก�าลงพยายามพฒนาประเทศผานการบรณาการดานโครงสรางพนฐานและ โลจสตกส ตามทระบไว ในพมพ เขยวประชาคม
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
30
นอกจากน จนยงกอตงกองทนโครงสรางพนฐานเสนทางสายไหม(SilkRoadInfrastructureFund:SRIF) ซงจะกระจายเงนลงทนมลคากวา 40 ลานดอลลารสหรฐฯหรอประมาณ1.45พนลานบาทใหกบโครงการทเกยวของกบนโยบาย “หนงแถบ หนงเสนทาง”ไมวาจะเปนการสรางถนนทาเรอสนามบนหรอเสนทางรถไฟ
ปจจบน จนเขามามบทบาทในโครงการสรางเสนทางรถไฟความเรวสงในอาเซยนหลายโครงการเชน “โครงการเชอมโยงเสนทางรถไฟสายคนหมง-สงคโปร”(Kunming-SingaporeRailLinkProject:SKRL) ซงมเปาหมายเพอสรางเครอขายทางรถไฟทวเอเชย(ThePan-AsiaRailwayNetwork)อนเปนแนวคดของมหาเธรมฮมหมดอดตนายกรฐมนตรของมาเลเซยทเสนอขนครงแรกในการประชมสดยอดผน�าอาเซยนพ.ศ.2538
สถาบนการเงนระหวางประเทศทจนมบทบาทน�า
NewDevelopmentBank AIIB SRIF
จ�านวนสมาชก 5ประเทศ(บราซลรสเซยอนเดยจนแอฟรกาใตหรอBRICS)
57ประเทศ(ประเทศกอตง) 1ประเทศ(จน)
ทน 5หมนลานดอลลารสหรฐฯ (ประเทศละ1หมนลานดอลลารสหรฐฯ)
5หมนลานดอลลารสหรฐฯ(สวนใหญมาจากจน)
4หมนลานดอลลารสหรฐฯ(ทงหมดมาจากจน)
เปาหมาย โครงการโครงสรางพนฐานในกลมประเทศBRICS
โครงการโครงสรางพนฐานของประเทศก�าลงพฒนาในเอเชย
โครงการโครงสรางพนฐาน ในประเทศทเกยวของกบนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”
อทธพลของจน กลาง ต�า(โดยเปรยบเทยบ) สง
แหลงทมา: Gerald Chan. “China’s High-speed Rail Diplomacy: Global Impacts and East Asian Responses.” EAIWorking Paper. February 2016. Available at https://www.eai.or.kr/data/bbs/eng_report/ 2016021517332269.pdf(accessedDec12,2016)
โครงการรถไฟสายนจะมเมองคนหมง ในมณฑลยนนานทางตอนใตของจนเปนชมทางเชอมตอจนกบประเทศตางๆในเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยแบงเสนทางออกเปน3สวนไดแก1)เสนทางสายกลางเชอมจนสปป.ลาวไทยมาเลเซยและสงคโปรระยะทาง4,500กโลเมตร2)เสนทางสายตะวนออกเชอมจน
เวยดนามกมพชาตอไปยงไทยมาเลเซยและสงคโปรรวมระยะทาง5,500กโลเมตรและ3)เสนทางสายตะวนตกเชอมโยงจนกบเมยนมาไทยมาเลเซยและสงคโปรระยะทาง4,760กโลเมตรโดยเสนทางทง3สายจะมาบรรจบกนตรงกลางทกรงเทพฯประเทศไทย
“โครงการเชอมโยงเสนทางรถไฟสายคนหมง-สงคโปร” ประกอบดวยโครงการรถไฟความเรวสงยอยๆอกหลายแหง กระจายตวอยในหลายประเทศโดยจนมบทบาทส�าคญในการจดหาแหลงทน เสนอตวเปนผลงทน หรอรวมกบบรษทเอกชนในทองถนเพอสรางเสนทางรถไฟสายตางๆในอาเซยน
ในเวยดนาม จนวางแผนจะรวมสรางเสนทางรถไฟความเรวสงเชอมจากฮานอย-ลาวไค-ไฮฟองซงเปน3จงหวดทางตอนเหนอของเวยดนามนอกจากน บทบาทเชงรกของจนยงท�าใหหนวยงานระดบจงหวดของเวยดนามบางแหงเรยกรองใหรฐบาลกลาง
รวมมอกบจนในการสรางรถไฟความเรวสงเพมเตมเพอปรบปรงศกยภาพการแขงขนดานโลจสตกสของประเทศ อยางไรกตาม รฐบาลเวยดนามไดออกมาชแจงวาการสรางรถไฟฟาความเรวสงไมสามารถท�าไดพรอมๆกนหลายแหงและยงจ�าเปนตองศกษาความเปนไปไดและปจจยดานตางๆใหรอบคอบเสยกอน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
31
บทความประจ�าฉบบ
ชยชนะของจนเหนอญปนปรากฏชดในกรณของโครงการรถไฟฟาความเรวสงเสนทางจาการตา- บนดงในอนโดนเซย ถงแมวาขอเสนอของทงสองประเทศจะถกรฐบาลของประธานาธบดโจโก วโดโด ปฏเสธไปในชวงแรกดวยเหตผลดานงบประมาณเนองจากอนโดนเซยเหนวาไมควรท มเงนลงทนมหาศาลไปยงโครงการดงกลาวแตขอเสนอฉบบใหมจากจนกไดรบการตอบรบเปนอยางด เนองมาจากแผนทางการเงนใหมของรฐบาลสามารถลดภาระคาใชจายภาครฐและทดแทนงบลงทนดวยเงนทนกยมจากธนาคารเพอการพฒนาของจน
นอกจากน ขอเสนอของจนยงมความครอบคลมกวาขอเสนอของญปน เพราะนอกจากจนจะเสนอตวลงทนสรางรถไฟฟาความเรวสงแลวยงมงลงทนรวมในการผลตขบวนรถไฟส�าหรบรถไฟรางเบาและรถไฟฟาความเรวปานกลางอกดวย กระนนกตาม ในตอนนอนโดนเซยไดประกาศชะลอโครงการมลคากวา5พนลานดอลลารสหรฐฯ(ราว1.7แสนลานบาท)ออกไปกอนเนองจากประสบปญหาดานการเวนคนทดนโดยรอบเพอสรางเสนทางรถไฟ
แมจะเดนหนาผลกดน “การทตรถไฟความเรวสง” ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางเตมท แตจนยงถกวจารณมากถงเงอนไขการลงทนของจนตางๆ จนมกรองขอสทธในการบรหารผลประโยชนในบรเวณสถานรถไฟหรอเสนทางการเดนรถไฟซงท�าใหหลายประเทศรวมถงประเทศไทยตองชะลอการเจรจาเพอหารอถงความเหมาะสมของการจดสรรผลประโยชนระหวางทง2ประเทศ
ขณะเดยวกน แมโดยรวม ตนทนการสร างเสนทางรถไฟความเรวสงของจนจะถกกวาญป น แตมลคาของโครงการตางๆ กมกสงมากเมอเทยบกบงบประมาณของชาตอาเซยนแตละประเทศ ตนทนทถกกวายงยอมหมายถงเทคโนโลยทมคณภาพดอยกวา การออกแบบเสนทางทอาจไมไดมาตรฐานสากล รวมถงการใชบคลากรจนซงอาจไมไดมทกษะสงพอส�าหรบงานทซบซอนเชนน ซงทายทสดอาจเปนปจจยส�าคญทน�าไปสปญหาความปลอดภยและผลกระทบตอสงแวดลอมขอสงเกตและความกงวลดงกลาวในหลายประเทศอาจเหนยวรงและท�าใหความ รวมมอดานการพฒนาโลจสตกสระหวางจนกบอาเซยนลาชาตอไปในอนาคต
ขณะทในลาวจนเขารวมลงทนสรางเสนทางรถไฟเชอมเมองคนหมงทางตอนใตของจนกบนครหลวงเวยงจนทนของ สปป.ลาว ระยะรวมกวา 420กโลเมตร โครงการดงกลาวไดจดพธวางศลาฤกษไปแลวตงแตตนเดอนธนวาคมพ.ศ.2558กอนทบรษทรวมทนรถไฟลาว-จนรวมทงบรษทกอสรางและบรษททปรกษาจากจนจะรวมกนลงนามในสญญาสมปทานกอสรางเสนทางรถไฟสายนไปเมอเดอนตลาคมพ.ศ.2559โครงการมลคา5,900ลานดอลลารสหรฐฯ(ราว2แสนลานบาท)นคาดวาจะแลวเสรจในป2564
สวนในไทยจนยนขอเสนอรวมสรางรถไฟความเรวสงในเสนทางสายส�าคญ นนคอเสนทางหนองคาย-มาบตาพด โดยแบงการกอสรางเปน 4 ชวง คอ1. กรงเทพฯ-แกงคอย 2. แกงคอย-มาบตาพด3. แกงคอย-นครราชสมา และ 4. นครราชสมา-หนองคายลาสดทงสองฝายอยระหวางการหารอเกยวกบสญญา ขอกฎหมาย และพจารณาแบบกอสรางของจนกอนการเรมด�าเนนงานในเฟสแรก เสนทางกรงเทพฯ-นครราชสมา ระยะทาง 252.5 กโลเมตรมลคาการลงทนราว1.79แสนลานบาท
นอกจากน จนยงขบเคยวกบญป นเพอเขาไปมสวนรวมในการลงทนสรางเสนทางรถไฟความเรวสงเชอมสงคโปรกบกรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซยความยาว 350 กโลเมตร หลงจากททงสองประเทศเพงลงนามในขอตกลงรวมพฒนาเสนทางรถไฟสายดงกลาวไปเมอเดอนธนวาคมทผานมา ขณะเดยวกนจนยงแสดงความจ�านงในการสนบสนนโครงการรถไฟความเรวสงเชอมกรงเทพฯกบกรงกวลาลมเปอรของมาเลเซยระยะทางกวา1,500กโลเมตรซงเปนสวนตอขยายจากโครงการรถไฟฟาความเรวสงระหวางมาเลเซยกบสงคโปรอกดวย
แมวาแผนการสรางความเชอมโยงทางรถไฟทวเอเชยของจนจะตองกบพบกบคแขงส�าคญอยางญปนซงเปนประเทศตนก�าเนดรถไฟความเรวสงอยางรถไฟชนคนเซน รวมทงยงมศกยภาพทางเทคโนโลยเหนอกวาจนมาก แตโครงการสรางรถไฟความเรวสงของจนกลบไดรบเสยงตอบรบทดกวาจากรฐบาลชาตอาเซยนหากพจารณาจากความคบหนาของการเจรจากบประเทศตางๆ โดยเหตผลประการส�าคญเนองมาจากโครงการรถไฟฟาของญปนตองใชเทคโนโลยคณภาพสงกวามาก ท�าใหตนทนสงเกนไปส�าหรบหลายประเทศในอาเซยน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
32
บทความประจ�าฉบบ
รายงานพเศษยทธศาสตรการเชอมโยงอาเซยน
“การเชอมโยง” (connectivity) ดานโครงขายขนสงและระบบโลจสตกสถอเปนการบรณาการทางกายภาพในการเชอมโยงชาตสมาชกอาเซยน สการเชอมโยงกบประเทศนอกภมภาคตอไป แนวคดการสรางประชาคมแหงการเชอมโยง (Community ofConnectivity)ของอาเซยนเกดขนอยางเปนทางการในการประชมสดยอดอาเซยนครงท 15 เมอตลาคม2552 การประชมครงดงกลาว ไดแตตงคณะท�างานจดท�า“แผนแมบทวาดวยการเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน”(MasterPlanonASEANConnectivity:MPAC) ซงไดรบการรบรองการประชมสดยอดผน�าอาเซยนครงท 17ณประเทศเวยดนาม ในป 2553อนกอใหเกดกรอบการเชอมโยงระหวางกน 3 ดาน คอ (1) โครงสรางพนฐาน (2) กฎระเบยบ และ (3)ประชาชน
“แผนแมบทวาดวยการเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน” ประกอบดวยแผนการด�าเนนงานทสอดรบกบ “วสยทศนประชาคมอาเซยนป 2568” ซงเปนไปตาม“แถลงการณกวลาลมเปอรป2558”ทประชมสดยอดอาเซยนป 2559ณ กรงเวยงจนทนสปป.ลาว รบรองแผนแมบทวาดวยการเชอมโยงระหวางกนในอาเซยน2568(MPAC2025)ส�าหรบใชเปนกรอบความรวมมอฉบบใหมในการบรณาการการ
เชอมโยงของอาเซยนใหมความคลองตว ไปพรอมกบการตระหนกถงการเปนประชาคมภายใตยทธศาสตร5 ประการ ไดแก (1) การพฒนาโครงสรางพนฐานอยางครบวงจร ตงแตขนตอนการเตรยมโครงการกอสราง จนถงการแลกเปลยนบทเรยนระหวางกนส “การเปนเมองอจรยะ” (Smart Urbanization) (2) การพฒนาเทคโนโลยดจทลเพอการคาและการลงทน ไปพรอมกบการก�าหนดกฎระเบยบดานการบรการดจทลรปแบบใหมๆ(3)การยกระดบความรวมมอระหวางบรษทโลจสตกส และสถาบนการศกษาทเกยวของ เพอเพมศกยภาพดานการขนสง (4) การยอมรบนโยบายและกฎเกณฑดานการคาและการลงทนรวมกนของชาตสมาชก และ (5) การลดขอจ�ากดการเคลอนยายของผคน เพอเพมความคลอง
ตวในการเดนทาง
นอกจากน ทประชมรฐมนตรการขนสงอาเซยนครงท 22 ไดออก “แผนยทธศาสตรการขนสงของอาเซยนป2559-2568”หรอ“แผนยทธศาสตรการขนสงกวลาลมเปอร” (Kula Lumpur TransportStrategic Plan: KLTSP) แทนฉบบกอนหนา ม รายละเอยดดงน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
33
การเชอมโยงระหวางกนในปจจบนนยงคงเปนความทาทายส�าคญของการบรณาการของประชาคมอาเซยนตลอดจนการรวมกล มกบประเทศภาคภายนอกภมภาคการมแผนแมบทฯและยทธศาสตรทดในการวางทศทางและกรอบด�าเนนการสรางความเชอมโยงระหวางกนของประชาคมอาเซยนตามเอกสารส�าคญทง 2 ฉบบดงกลาวจะชวยใหอาเซยน
แผนยทธศาสตรการขนสงกวลาลมเปอร พ.ศ. 2559-2568
สาขาความรวมมอ เปาหมาย
1.การขนสงทางอากาศ (Air Transport)
เสรมสรางการบนอาเซยนสการเปนตลาดรวม(ASEANSingle AviationMarket)เพอกระตนการแขงขนในอาเซยน คาดวาจะมการลงนามรวมกนภายในป2561
2.การขนสงทางบก (LandTransport)
ผลกดนใหเกดประสทธภาพความปลอดภยและการบรณาการ เครอขายการขนสงทางบกรวมกนของชาตสมาชกและขยายตอไปยงประเทศเพอนบานเพอสนบสนนการพฒนาดานการคาและ การทองเทยว
3.การขนสงทางน�า (MaritimeTransport)
ผลกดนการจดสงสนคาอาเซยนสการเปนตลาดรวม(ASEANSingleShippingMarket)ไปพรอมกบการสงเสรมความปลอดภย,ความมนคงและยทธศาสตรทางเศรษฐกจดานการขนสงทางน�าของอาเซยน
4.การขนสงทยงยน (SustainableTransport)
จดท�ากรอบนโยบายภมภาคเพอสนบสนนการขนสงทยงยนประกอบดวยการลดปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด, การใหความส�าคญตอการใชพลงงานทมอยใหเกดประโยชนสงสดรวมถงการบรณาการการจดการขนสงเขากบการวางผงเมอง
5.การอ�านวยความสะดวก ในการขนสง
(TransportFacilitation)
ผลกดนการบรณาการ,ศกภาพและเปาหมายในการแขงขน ดานโลจสตกสและระบบขนสงเพอรองรบความตองการ ในการเดนทางของผคนและการขนสงสนคา
แหลงทมา:asean.org
เดนหนาแผนงานไดอยางตอเนองและตามเปาหมายการสรางความเชอมโยงในอาเซยนทงดานกายภาพดานสถาบนและระหวางประชาชนพลเมองอาเซยนดวยกนจงไมไดพงพาการท�างานของคนเพยงไมกกลมหากแตอาศยความรวมมอรวมใจกนของทกๆฝายของทกๆ ชาตสมาชกเพอบรรลถงการบรณาการทงสามเสาหลกสประชาคมทเปนหนงเดยวกน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
34
รายงานพเศษ
และบทบาทของความเปนผน�าในความรวมมอดานเศรษฐกจของภมภาคเอเชยตะวนออกทไมเขมแขงกอใหเกดความไมแนนอนวา อาเซยนจะสามารถบรรลเปาหมายของตนทตงไวสการเปนตลาดเดยวและจะสามารถรกษาความเปนศนยกลาง(centrality)ของภมภาคไวไดหรอไม
จนกาวสการเปนคคาหลกของอาเซยนตงแตป2552 ขณะทอาเซยนเปนคคาหลกล�าดบท 3 ของจนในป 2553 จนเสรมสรางความสมพนธอนดตออาเซยนเรอยมา ลาสด จนและอาเซยนไดรวมกนจด
บทความคดสรรนโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” ของจนจะสามารถผนกก�าลงรวมกบ“พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พ.ศ. 2568” ไดหรอไม?(Can China’s OBOR Initiative synergize with AEC Blueprint 2025?)*
บทน�า
“อาเซยน” กาวส การเปนประชาคมอาเซยน(ASEAN Community) อยางเปนทางการเมอวนท 31ธนวาคม2558พรอมกนนอาเซยนยงไดรบรองพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป 2568(ASEANEconomicCommunityBlueprint2025)ซงมงใหความส�าคญการพฒนาอาเซยนใหเปนภมภาคแหงการแขงขนและเชอมโยงกบนานาประเทศแตดวยชองวางของระดบการพฒนาของประเทศในภมภาคทยงคงแตกตางกนอยางมาก รวมถงสถาบนพนฐาน
โดย Zhao Hong**
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
35
การผลกดนเศรษฐกจอาเซยนยงออนแอ กระทงชวงเวลาหลงป 2553 จนจงไดเขามามบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจของอาเซยนมากขน ผานนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง” ขณะเดยวกน อาเซยนหนมาใหความส�าคญกบพมพเขยวฯป2568โดยหวงใหเปนแนวทางในการเพมศกยภาพใหอาเซยน เพอกาวสการเปนศนยกลางทางเศรษฐกจของภมภาคเอเชยตะวนออก
นโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”จะสามารถผนกก�าลงรวมกบ“พมพเขยวอาเซยนป2568”ไดหรอไม?
นโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” เกดขนจากวสยทศนของรฐบาลจนเมอชวงเดอนมนาคม 2558นโยบายนมจดเนนส�าคญคอการสงเสรมความรวมมอการเชอมตอโครงสรางพนฐาน ตลอดจนการบรณาการทางการเงนระหวางประเทศ และการท�าความเขาใจผคนทอยอาศยตลอดเสนทางนโยบายดงกลาวเปนวถทางในการปรบตวเพอลดความขดแยงจนกบประเทศทเกยวของผานแนวทางผนกก�าลง(synergy) ในฐานะทจนเปนผรเรมนโยบาย ขณะท ชาตสมาชกอาเซยนเปนฝายปรบแผนนโยบายของตน เพอ ตอบสนองตอนโยบายของจนแมจะมความเชอวาตนสามารถอยไดโดยไมตองพงพาจนมากนกกตาม
ทงน จนไดแบงการด�าเนนนโยบายออกเปน 2ระดบไดแก(1)ระดบประเทศจนมงเสรมสรางความรวมมอกบชาตสมาชกอาเซยนเปนรายประเทศหวงใหแตละประเทศมความสามารถในการผลตเพมมากขนโดยเฉพาะอยางยงกลมประเทศCLMVผานการลงทนในโครงการโครงสรางพนฐานตางๆเชนโครงการรถไฟระหวางจน-ลาว (Sino-Laos railways projects)และจน-ไทย (Sino-Thai railways projects) รวมถงการขยายพนทอตสาหกรรมรวมกนระหวางจน-มาเลเซยจน-ไทยจน-กมพชาและจน-เวยดนามและ(2)ระดบภมภาคจนไดใชนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง” ในการสนบสนนวสยทศนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน โดยมเปาหมายเพอเชอมโยงจนกบภมภาค ยเรเซยใน5ประเดนไดแกการประสานความรวมมอเชงนโยบายการรวมกอสรางสาธารณปโภคขนพนฐานการลดการกดกนทางการคา การบรณาการทางการเงนและความสมพนธระหวางประชาชน
งานมหกรรมแสดงสนคาจน-อาเซยน(China-ASEANExpo:CAEXPO)ครงท13และการประชมสดยอดการลงทนและธรกจจน-อาเซยน (China-ASEANBusiness and Investment Summit) ณ เมองกวางซ จงหวดทางตอนใตของประเทศจน เมอวนท11กนยายน2559
นายจางเตอเจยง(ZhangDejiang)รองนายก-รฐมนตรของจน กลาววา จนจะเดนหนาสนบสนนการสรางประชาคมของอาเซยน รวมถงบทบาทของอาเซยนทงในเวทระดบภมภาคและเวทระดบโลกทงนค�าถามส�าคญอยทวานโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”(OneBelt,OneRoad)ของจนจะสามารถผนกก�าลงรวมกบพมพเขยวประชาคมอาเซยนป2568เพอสรางแรงขบเคลอนใหเกดการพฒนาเศรษฐกจในอาเซยนภายใตการบรณาการทางเศรษฐกจระดบภมภาคในเอเชย-แปซฟกไดอยางไร
ความทาทายในการเผชญหนากบพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป2568
พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป2568มรากฐานมาจากพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป 2558 อนมเปาหมายเพอเพมการบรณาการทางเศรษฐกจในอาเซยนหวงเพมบทบาทของอาเซยนและเชอมโยงอาเซยนกบหวงโซการผลตของโลกปจจบนอาเซยนยงมจดออนในหลายดาน โดยเฉพาะกลมประเทศก�าลงพฒนาและมรายไดนอยทสวนใหญขาดโครงสรางพนฐานสงผลใหไมสามารถดงดดนกลงทนจากตางประเทศได ดงนน จงไมเปนทนาแปลกใจทพมพเขยวฯป2568จะใหความส�าคญกบการประสานความรวมมอดานการคมนาคมเพอสงเสรมความเชอมโยงระหวางประเทศมากขน
นบตงแตป 2533 เปนตนมา อาเซยนจ�าตองประสบกบปญหาความทาทายในหลายดานเชนชองวางการพฒนาระหวางชาตสมาชก น�าไปสการแบงเปนประเทศทมการพฒนาทางเศรษฐกจสง ไดแกสงคโปรมาเลเซยอนโดนเซยฟลปปนสบรไนและไทย กบประเทศทมการพฒนาในระดบต�าลงมาไดแกกมพชาลาวเมยนมาและเวยดนามนอกจากน สถาบนและความรวมมอตางๆ ทรบบทบาทใน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
36
บทความคดสรร
บทสรป
นโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” เกยวของนบตงแตการเชอมโยงโครงสรางพนฐานระหวางประเทศเขาดวยกน การประสานความรวมมอเชงนโยบายการรวมกอสรางสาธารณปโภคขนพนฐานการลดการกดกนทางการคา การบรณาการทางการเงน การสงเสรมความสมพนธระหวางประชาชนรวมถงการเชญชวนใหประเทศตางๆ เขารวม พรอมผนกนโยบายนเขากบแผนพฒนาของแตละประเทศนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง” จะชวยกระตนการบรณาการทางเศรษฐกจระหวางจนกบประเทศเพอนบาน อยางไรกด การผสานนโยบายนเขากบพมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยนป 2568 จ�าต องอาศยความ รวมมอ และการหารอเชงนโยบายระหวางจนกบอาเซยนในประเดนทนอกเหนอจากความรวมมอทวภาคดานโครงสรางพนฐาน และการเพมศกยภาพในการผลตแมวาจะเปนไปไดยากในเวลานกตาม
*แปลและเรยบเรยงจากZhaoHong.(2016).CanChina’sOBORInitiativesynergizewithAECBlueprint2025?.Retrieved December 16, 2016, from https://www.iseas.edu.sg/images/pdf/ISEAS_Perspective_2016_62.pdfโดยกลระวสขโมกข**นกวจยอาวโสรบเชญของสถาบน ISEAS-Yusof Ishak,ประเทศสงคโปรภาพ: aseanthai.net
นโยบาย “หนงแถบหนงเสนทางทาทายความเปนศนยกลางของอาเซยนหรอไม?
ความเปนศนยกลางของอาเซยนกอตวขนภายใต กระบวนการประสานความรวมมอทางเศรษฐกจเอเชยตะวนออกทามกลางการแขงขนกนระหวางจน กบญปน ซงมมมมองตอระบบระเบยบของภมภาคแตกตางกน อยางไรกด การแขงขนระหวางทงสองชาตไมไดสงผลกระทบตอความเปนศนยกลางและบทบาทของอาเซยนในการเปนตวกลางของการบรณาการทางเศรษฐกจของเอเชยตะวนออกกระนนความเปนศนยกลางของอาเซยนท�าใหอาเซยนตองขยายการ บรณาการภายในภมภาคขยายขนาดของตลาดรวมถงเสรมสรางความสามารถทางการผลต สงผลใหอาเซยนควรแสวงหาโอกาสจากนโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง”ของจนใหไดมากทสด
นโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”จะชวยกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจของภมภาคผานการลงทนในโครงสรางพนฐานและขยายตลาดระหวางประเทศใหกวางขวางครอบคลมภมภาคยเรเซย ในระยะสนการลงทนในโครงสรางพนฐานจะชวยกระจายรายไดใหกบทองถน ขณะทในระยะยาว นโยบายนจะหนนน�าใหชาตสมาชกอาเซยนกาวเขาสหวงโซการผลตของโลกและสงเสรมใหประเทศตางๆ พฒนานโยบายทม เปาหมายเพอการบรณาการเขากบหวงโซการผลตของโลกมากขนความส�าเรจของนโยบายเหลานอาจวดทการเพมประสทธภาพทางการคา และการลดตนทนการท�าธรกรรมทางการคาของอาเซยนเอง
ปจจบนการผนกก�าลงระหวางนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”ของจนกบแผนพฒนาของเอเชยตะวนออกเฉยงใตในระดบประเทศก�าลงด�าเนนไปไดดวยดทงเขตอตสาหกรรมรวมระดบทวภาคระหวางจนกบชาตสมาชกอาเซยน และความรวมมอการกอสรางรถไฟอยางไรกดแมนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”จะชวยสรางเสรมศกยภาพทางเศรษฐกจแตนโยบายดงกลาวกมสวนในการบอนท�าลายความเปนอนหนงอนเดยวของชาตสมาชก ดวยเหตน ชาตสมาชกอาเซยนจงควรรวมมอกนหาหนทางในการรบมอกบนโยบาย“หนงแถบหนงเสนทาง”ของจน
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
37
บทความคดสรร
เมอเพอนเอยปากชวนนงรถทวรจากหาดใหญไปสงคโปร ฉนเรมสงสยวาเราสามารถนงรถทวรขามประเทศประเทศไดจรงหรอ พวกเราจงสบคนขอมลเพมเตมพบวา นอกจากจะนงรถทวรขามประเทศไดแลวเรายงสามารถนงรถไฟขามประเทศไดอกดวยถานงรถไฟจากไทยกจะไปสนสดทสถานบตเตอรเวอรธ ประเทศมาเลเซยและเรายงสามารถนงตอจากสถานบตเตอรเวอรธไปยงจดผานรถไฟวดแลนด หรอWoodlandsCIQของสงคโปร
พวกเราออกเดนทางจากสถานหวล�าโพง ดวยขบวนรถไฟท 35 “กรงเทพฯ – บตเตอรเวอรธ”เปนรถไฟแบบตนอนปรบอากาศ โดยจองเตยงลางในราคา 1,210 บาท การเดนทางจากกรงเทพฯ ไป สนสดทบตเตอรเวอรธใชเวลาประมาณ 20 ชวโมง
ASEAN Touch สมผสอาเซยน นงรถไฟ ไปมาเลย แลวตอรถเมล ไปสงคโปร
โดย วราภรณ เพชรอย
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
38
และซอสกระเทยมพออมทองเราปดทายอาหารมอนกนดวย“ลอดชอง”(Shendol)ของหวานชอดงของเมองปนงลกษณะคลายลอดชองไทยตางกนทของทนใสถวแดงลงไปดวย
ชวงเยน พวกเราตงใจนงรถเทยวชมจากปนงไป คาเมรอนไฮแลนดแตในวนนนกลบไมมเทยวรถเราจงเปลยนแผนการเดนทางไปสงคโปรในเวลาสามทมแทน เราถงยะโฮร บาร เมองชายแดนมาเลเซย –สงคโปรประมาณแปดโมงเชาของวนรงขนจากนนจงนงรถทวรไปทโกลเดนไมลคอมเพลกซ(GoldenMileComplex)หรอบางคนเรยกวา“LittleThailand”เนองจากเปนพนททมชาวไทยอาศยอยเปนจ�านวนมากตงอยใกลกบสถานรถไฟใตดนนโคลไฮเวย
รถไฟใตดนของสงคโปรแบงสายออกเปนสตางๆคลายบานเรา พวกเราจงสามารถเดนทางดวยรถไฟใตดนเพยงอยางเดยวไดเลยเพยงแคโหลดแอพTripadvisor มาไวในมอถอกสามารถตามหาทพกทจอง ไวได
ระหวางเดนทางหาโฮสเทลพวกเราบงเอญเจอคณลงชาวสงคโปรเชอสายจนทานหนง คณลงอาสาบอกทาง แถมยงแนะน�าททานขาวราคาถกในยานไชนาทาวนใหกบแบคแพคเกอรอยางพวกเราอกดวย โดยไฮไลทของยานนคอวดแขกชอ “วดเขยวแกว” และรานขาวมนไกรานTianTianจากนนพวกเราไปซอตวเขาUniversalStudioแลวนงรถไฟใตดนไปเทยวชมมารนาเบยแซนด(MarinaBaySands)ซงเปนทตงของเมอรไลออน(Merlion)
ขณะอยบนรถไฟพวกเราไดท�าความรจกกบเพอนใหมเปนเดกสาววยเรยนจากอนโดนเซย5คนนองๆบนตรงจากบาหลเพอมาเทยวกรงเทพฯเมอสามวนกอนจากนนกนงรถไฟลงไปมาเลเซยเพอตอไปยงสงคโปรแลวจงบนกลบบาหล พวกเรารสกทงในการเดนทางหาประสบการณของนองๆ เพอนบานอาเซยนของเราเปนอยางมาก
เมอรถไฟเขาสสถานหาดใหญจะมคนขนมาเพอรอรบแลกเงนรงกตเปนระยะ ตอดวยสถานปาดงเบซาร ซงเปนสถานชายแดนไทย-มาเลเซยเปนทตงของดานตรวจคนเขาเมองของทงสองประเทศ
ความอยพเศษททงสองดานตงทท�าการอยในสถานเดยวกน โดยรถไฟจะจอดใหผโดยสารทตองการเดนทางขามไปมาเลเซย ผานดานตรวจคนเขาเมองของทงสองฝง หลงจากนน รถไฟกมงหนาเขาสมาเลเซยกระทงสนสดทสถานบตเตอรเวอรธคณะของเราจงรบไปทาเรอเฟอรรเพอขามเรอไปเทยวชมศลปะตามก�าแพงเมองหรอWallartตามตกตางๆทเกาะปนง
“ปนง” เปนรฐหนงของมาเลเซยมเมองหลวงชอ“จอรจทาวน”ประชากรสวนใหญเปนชาวมาเลยเชอสายจนและมมาเลยเชอสายอนเดยบางประปรายคนเชอสายอนเดยจะอาศยอยในชมชนชอ“LittleIndia”เราตดสนใจพกคางทน1คนจากนนชวงค�ากมงหนาหาชมอาหารชนดหนงตามค�าแนะน�าของเพอนอาหารชนดนนมชอวา “ลกลก” (LokLok)ลกษณะคลาย จมจมบานเราแตใชไมเสยบอาหารไวหลายชนดราคาอยระหวาง50เซนต–1.8รงกตวธการกนคอหยบไมเสยบอาหารแลวน�าไปลวกในหมอ เมอสกแลวน�าไปทานกบน�าจมทเราเลอกเองตามใจชอบ
ในเชาวนรงขน พวกเราเขาชม “คฤหาสนเปอร- รานากนปนง”(PinangPeranakanMansion)เปนพพธภณฑจดแสดงขาวของเครองใชของคนจนเชอสายมลายทเรยกวา“บาบา–ยาหยา”(Baba–Nyonya)แลวไปตอท“พพธภณฑกลอง”(Cameramuseum)
จากนนพวกเราถอโอกาสชมอาหารพนเมองทเรยกวา “นอม” ลกษณะคลายกวยจบ ใสเครองในและม ไขพะโลตม แตน�าทใชราดนนคลายน�ากระเพาะปลาบานเรา มเครองปรงใหเตมสองอยางคอ ซอสพรก
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
39
สมผสอาเซยน
วนตอมา พวกเราซอตวรถบส “สงคโปร –กวลาลมเปอร”แบบเทยวกลางคนจากรานStarmartExpressสาขาโกลเดนไมลคอมเพลกซในราคาโปร- โมชน 25 ดอลลารสงคโปร เราออกเดนทางในเวลากลางคนเพอจะไดถงกวลาลมเปอรในชวงเชา
ระหวางรอเวลาขนรถ พวกเราพากนไปเทยวตรอกฮาจ(HajiLane)เปนตรอกเลกๆทเตมไปดวยรานขายสนคากระจกกระจกนารกๆ ทงยงมศลปะตามก�าแพงใหชมอกดวย แลวไปตอทมสยดสลตาน(Masjid Sultan) โดยหากผหญงตองการเขาไปขางในจะตองแตงกายสภาพระหวางการเดนชมจะตองคอยระมดระวง เพราะบางจดไมอนญาตใหผหญงเขาไป กอนกลบมายงทารถบส พวกเราแวะไปสวนพฤษศาสตรธรรมชาต(GardensbytheBay)ซงเปนพนททแสดงใหเหนถงความหลากหลายทางชวภาพไดพอสมควร
เราถง “สถานขนสงปดรายา”กรงกวลาลมเปอรในเวลาประมาณตสาม ลกษณะโดยรอบคลายคลงกบสถานขนสงหมอชตและสถานขนสงสายใตของไทย กระทงฟาเรมสวาง พวกเราไดจองรถตอไปยง คาเมรอนไฮแลนด(CameronHighlands)เปนเทยวแรกราคา35รงกตในเวลาประมาณ08.30น.
คาเมรอนไฮแลนดถอเปนเมองตากอากาศทมชอเสยงลอมรอบดวยหบเขาท�าใหมอากาศทหนาวเยนตลอดทงปสงผลใหพนทดงกลาวเตมไปดวยพชเมองหนาวและไรชาและประกอบดวย3เมองขนาดใหญไลระดบตามความสงไดแกเมองรงเรทเมองทานาหราตา และเมองบรนชาง พวกเราเลอกพกทเมอง ทานาหราตาเพราะทพกราคาคอนขางถก
เมอถงเมองทานาหราตา พวกเราแวะไปชมSteamboat เปนอาหารทมลกษณะคลายสก ตามทหลายคนแนะน�าวาหามพลาดหากมาถงทน จากนน พวกเราไดตดสนใจซอทวรแบบครงวน ในราคาคนละ 50 รงกต เพอเดนทางไปยงไรชา ซงในความเปนจรงแลวหากใครมใบขบขสากลกสามารถเชารถจกรยานยนตขบตระเวนไปยงพนทในบรเวณนนได
พวกเราออกเดนทางไปยงไรชาดวยรถแลนดโรเวอรรนเกา โดยพคนขบรถท�าหนาทเปนผน�าเทยวไปดวยในตวนอกจากพวกเราเองแลวยงมเพอนรวมทางจากหลากหลายประเทศ เมอถงไรชา พวกเรากไมรอชารบลงจากรถเพอไปสมผสบรรยากาศ พรอมเกบภาพไรชารวมถงไปเยยมชมโรงงานผลตชาชอBohเพอดขนตอนการผลตชาไปพรอมกบการชมชา
นอกจากชมไรชาแลวยงแวะไปชมไรสตรอเบอรรและปามอสอกดวยระหวางทางกลบมายงณจดออกรถเพอนรวมทางในโปรแกรมทวรชวนพวกเราไปเทยวตอตอนเยน ดวยการนงรถโดยสารทองถนจากเมองทานาหราตาไปยงเมองบรนชาง กอนออกเดนทางไปยงกวลาลมเปอรอกครง เพอเทยวชมยานตกแฝด ปโตรนาสและเดนทางกบไทยในวนรงขน
ส�าหรบจดเดนของการเดนทางในครงน กคอ“การเชอมระหวางกนของระบบขนสง” นอกจากจะชวยอ�านวยความสะดวกในการเดนทางไปยงสถานทตางๆใหคลองตวมากขนแลวยงถอเปนสงทชวยเปดประสบการณแหงการเดนทางในหลากหลายรปแบบใหแกพวกเราอกดวย
ASEAN WATCHจบตาอาเซ ยน
40
สมผสอาเซยน
รายการ “ASEAN Report”
“ASEANReport”เปนรายงานทน�าเสนอสาระความรและสถานการณปจจบนทงในดานการเมองความมนคง เศรษฐกจและสงคมวฒนธรรมทเกยวของกบชาตสมาชกอาเซยนและอาเซยน+3ซงด�าเนนรายการ โดยดลยาบนนาคและนดาวรรณอศวทวโชค
ส�าหรบคณผชมทสนใจรบชมรายการ“ASEANReport”สามารถตดตามไดทางสถานโทรทศนTNN24 ชอง16ไดทกวนเสารเวลา19.30–20.00น.หรอรบชมยอนหลงผานYoutube:TNN24Official
เวบไซต ASIAN Correspondent
“ASIANCorrespondent”เปนเวบไซตทน�าเสนอขาวสารเปนภาษาองกฤษภายใตสโลแกน“ส�านกขาวอสระชนน�าแหงเอเชย”(Asia’sleadingindependentnews)มงน�าเสนอสถานการณความเคลอนไหวรวมถงบทวเคราะหสถานการณทเกยวของกบขาวสาร,การทองเทยว,เทคโนโลย,การศกษาและสงแวดลอมของกลมประเทอาเซยนและเอเชย-แปซฟก
“ASIAN Correspondent” ด�าเนนงานโดย Hybrid News Group ซงเปนกลมทกอตงขนในป 2552 ณประเทศองกฤษ เรมตนดวยการกระจายผสอขาวไปประจ�าตามประเทศตางๆ ในเอเชย เพอท�าหนาท ในการผลตขาว และเผยแพรสระบบดจทล ส�าหรบทานใดทสนใจตดตามขอมลขาวสารของอาเซยนและ เพอนบานดวยภาษาองกฤษสามารถตดตามผานasiancorrespondent.com
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
โครงการจบตาอาเซยนชน 4 คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร เลขท 2 ถนนพระจนทร กทม. 10200โทรศพท/โทรสาร : 02-613-2305
ASEAN Watch4th floor, Faculty of Political Science, Thammasat University2 Prachan Rd., Bangkok 10200Tel./Fax. 02-613-2305
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
รถไฟความเรวสงการลงทนโครงสรางพนฐานของจน
ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ความคบหนาโครงการTRF-ASEAN Research Forum ครงท 6
ละคร การเมอง และการยายถนในอาเซยน
ความคบหนาอาเซยนประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน ครงท 22
บทความคดสรรนโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” ของจนจะสามารถผนกกำลงรวมกบ
“พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พ.ศ. 2568” ไดหรอไม?
ปท 5 ฉบบท 4 ตลาคม-ธนวาคม 2559 Vol.5 No.4 October-December 2016
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
โครงการจบตาอาเซยนชน 4 คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร เลขท 2 ถนนพระจนทร กทม. 10200โทรศพท/โทรสาร : 02-613-2305
ASEAN Watch4th floor, Faculty of Political Science, Thammasat University2 Prachan Rd., Bangkok 10200Tel./Fax. 02-613-2305
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
รถไฟความเรวสงการลงทนโครงสรางพนฐานของจน
ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ความคบหนาโครงการTRF-ASEAN Research Forum ครงท 6
ละคร การเมอง และการยายถนในอาเซยน
ความคบหนาอาเซยนประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน ครงท 22
บทความคดสรรนโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” ของจนจะสามารถผนกกำลงรวมกบ
“พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พ.ศ. 2568” ไดหรอไม?
ปท 5 ฉบบท 4 ตลาคม-ธนวาคม 2559 Vol.5 No.4 October-December 2016
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
โครงการจบตาอาเซยนชน 4 คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร เลขท 2 ถนนพระจนทร กทม. 10200โทรศพท/โทรสาร : 02-613-2305
ASEAN Watch4th floor, Faculty of Political Science, Thammasat University2 Prachan Rd., Bangkok 10200Tel./Fax. 02-613-2305
ASEANWatchจลสาร
“จบตาอาเซยน”
www.aseanwatch.orgwww.facebook.com/aseanwatch
รถไฟความเรวสงการลงทนโครงสรางพนฐานของจน
ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต
ความคบหนาโครงการTRF-ASEAN Research Forum ครงท 6
ละคร การเมอง และการยายถนในอาเซยน
ความคบหนาอาเซยนประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน ครงท 22
บทความคดสรรนโยบาย “หนงแถบหนงเสนทาง” ของจนจะสามารถผนกกำลงรวมกบ
“พมพเขยวประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พ.ศ. 2568” ไดหรอไม?
ปท 5 ฉบบท 4 ตลาคม-ธนวาคม 2559 Vol.5 No.4 October-December 2016