1. GALDERA- Einsteinen problema.

ALEMANIARRAK DITU ARRAINAK

ELGOIBARKO DBH 2.MAILAKOEK ASMATUKO AL DUTE?

2. GALDERA-Unibertsoan ere matematika.

a) Gure galaxiak, Esne Bideak, 100.000 argi-urteko diametroa badu, zenbat kilometro neurtzen ditu?

100.000 argi-urte = 100.000 argi-urte x 300.000 Km/s x 365 egun/urte x 24 ordu/egun x 60 minutu/ordu x 60 segundu/minutu =

b) Zer da supernoba bat?

Oso masa handiko izarra, bere bilakabidean maila aurreratu batera iritsiz gero lehertu egiten dena, eta leherketaren ondorioz, bere distira 1010 handiagotzen duena. Desagertzeko hainbat urte behar ditu eta tarte horretan dagoen galaxiaren argitasuna gainditzen du. Esne-Bidean, hogeita hamar bat urtean behin jazotzen dira horrelakoak. Supernoba, izar batek helio osoa erre eta kolapsatzen denean gertatzen da.

c) Gure planetatik 0,84 argi-urtera dagoen izar batek 2007ko urtarrilean eztanda egin izan balu, noiz ikusiko genuke guk, Lurretik?

S=0,84 argi-urte v=300.000 km/s t=s/v

T=0,84 x 365 egun /1 urte x 24 ordu /1 egun x 60 minutu / 1 ordu x 60 segundu / 1 minutu.

T=26490240 segundu =

d) Naturan ere matematikak?

Erleen erlauntzak gelatxoz osatuta daude eta gelatxo

9,4608. 1017 km

10 hilabete 6 egun 14 ordu 24 minutu.

bakoitza hexagono perfektu bat da. (geometria)

Objektu espazialak zuzen ikusiko ditugu, ia beti perpendikularki beren artean edo lur ez oso konplikatuak:gainazal erregelatuak, erreboluziorako gainazalak....

Barraskiloen oskolak espiralak dira.Azalorea naturako fraktala da.Zuhaitzen azalak ez dira lisoak         

3. GALDERA – Herri krosa prestatzen

Aste batean egindako Km kopurua kalkulatzeko:

- Astelehenetan, 12 km egiten dituzte.- Astearteetan, astelehenetakoaren erdia egiten dute.

- Asteazkenetan, astearteetakoaren hirukoitza. - Ostegunetan, asteazkenetakoaren erdia.- Ostiraletan ere, ostegunetakoaren erdia.- Eta, larunbatetan, 8 km egiten dituzte.- Igandeetan, ez dute korrika egiten._____________________________________

Aste batean 57,5 km.

57.5 Km x 10 aste = 575 km.

Larunbatetik hurrengo iganderarte ez du korrikarik egiten: - larunbata 8 km - igandean 0 Km

- astelehena 12 km - asteartea 6 km - asteazkena 18 km - osteguna 9 km

- ostirala 4,5 km - larunbata 8 Km

65,5 Km gutxiago egin ditu. Beraz,

575 Km- 65,5 Km =

4. GALDERA – Anfitrioia larri

a) Denok hartu ote dute txokolatea?

1 botila = 2 pitxar 1 pitxar = 3 edalontzi 1 botila = 6 edalontzi

= 6 edalontzi ------------ 3 (2edalontzi) + 3katilo = 9 edalontzi

509,5 km egin ditu

b) Kandelekin denbora neurtzen:

Lehenengo kandela bat hartu eta bi aldeetatik su ematen zaio. Momentu berean bestea pizten da. Lehenengo kandela erretzerakoan 30 minutu pasatuko dira. Beraz, bigarren kandela erretzeko 30 minutu falta dira. Une horretan bigarren kandelaren beste aldea pizten da. Kandela hau erabat erretzen denean 15 minutu pasako dira.