ESKOLAKO AGENDA 21Curso 2009-2010 Ikasturtea

GAIA URA / TEMA: AGUAAurkibidea / Índice

2. Eskolako Agenda 21 Agenda 21 escolar

3. Ingurumenaren aldeko ekintzak

Actividades a favor del Medio Ambiente

4. IES Muskiz BHI-ko

ikasleen ekintzak

5. San Juan Bautista Ikastetxea

6. Geure paduren garbiketa

Limpieza de nuestras marismas

7. Elkarlanean; Foroak Trabajando juntos;

Foros

8. Ikasleekin zuzenean En directo con l@s

alumn@s

Muskizko Udala Ayto. de Muskiz Ingurumen Saila Dpto. de Medio Ambiente

MUSKIZ BHI • CPES SOMORROSTRO • SAN JUAN BAUTISTA IKASTETXEA

2

¿Qué es la Agenda 21 Escolar? La Agenda 21 Escolar es un compromiso que toma la comunidad, para trabajar a favor de la calidad y el buen cuidado del medio am-biente del entorno y del centro escolar.

Aparte de trabajar el programa en la escuela, también se mira ha-cia el municipio, con el fin de fortalecer y enriquecer lazos entre el pueblo y la comunidad escolar. De esta forma se unen Agenda 21 Escolar y Agenda 21 Local.

Las 3 bases imprescindibles:1. Renovación Curricular

2. Participación de la Comunidad Escolar

3. Gestión sostenible de la escuela y el medio ambiente

PARTICIPANTES en el curso 2009-2010:

IES Muskiz BHI

C.F. Somorrostro San Juan Bautista Ikastetxea

El tema de este año...Ya son cuatro los años que llevamos trabajando la Agenda 21 Escolar en Muskiz. Los primeros dos años estudiamos los residuos, mientras que el tercero nos centramos en el Agua. Manteniendo el modelo de trabajo este curso nos hemos centrado de nuevo en el Agua, pero esta vez conociendo más de cerca su problemática y la forma de gestionarla correctamente.

Como leeremos en esta revista, los escolares se han adentrado en el cuidado de este bien indispensable para la vida, que forma parte de todos y cada uno de los seres vivos de nuestro planeta.

Zuhaitz EgunaOtsailaren 25 eta 26an Zuhaitzaren Mundu Eguna egin zen Muski-zen, Eusko Jaurlaritzako Uraren Euskal Agentziarekin lankidetzan. Barbadun ibaian zein Cotorrio eta Castaños erreketan ibaiertzeko 500 zuhaitz autoktono landatu ziren. Jarduera hori egin ahal izan zen 150 ikasle inguruk parte hartu zutelako. Ikasle horiek udalerriko ikastetxe guztietatik etorri ziren: Somorrostro Irakas-Gunea, Mus-

kiz BHI, San Juan Ikastetxea, P. Cantarrana eta Ikastolatik. Bestetik, zuhaitzak landatzeaz gain, ikasleek jardunaldi teknikoa izan zuten Biologia eta Ingurugiro Zientzietan lizentziatua den neska baten eskutik. Jardunaldi te-kniko horri esker, honako gaiei buruzko ezagutzak sakondu ahal izan zituzten: ibaiertzeko landa-retzaren egungo egoera, gure ingurugiroak di-tuen ur baliabideak eta espezie inbaditzaileak (Cortaderia selloana, Robinia pseudoacacia…) deuseztatzeak duen garrantzia.

Honelako ekintzei esker, txikienen sentsibiliza-zioa hobetzen da, beraiek baitira helduak kon-tzientziatzeko informazio bide garrantzitsuena.

Un extraño en la costa...Como muchos de nosotros ya sabemos, hace varios meses que existe un tema muy presente en nuestro municipio: la draga. El año pasado comenzaron las labores de extracción en el fondo marino, a cierta distancia de la costa, con el objetivo de conse-guir 10 millones de metros cúbicos de arena. Este material será empleado en la ampliación del Puerto de Bilbao.

Esta actividad dejará una huella irreversible en el medio am-biente. El ejemplo más claro puede ser la inestabilidad de los arenales, con la consecuente transformación de la zona de du-nas y el daño a la biodiversidad, tanto de especies animales como vegetales.

La playa de la Arena y las marismas del Barbadun son luga-res de alto valor ecológico, reconocidas como Lugar de Inte-rés Comunitario e incluidas en la Red Natura 2000, además de

representar un gran área de esparcimiento para miles de personas de la Margen Izquierda, Zona Minera y Encartaciones. Por ello creemos im-prescindible su correcta conservación y protección sobre los usos que se desarrollan en la zona.

Por todo lo expuesto, los alumnos y alumnas de Muskiz haremos todo lo posible por proteger nuestros espacios naturales.

Aprovechando el Foro Escolar, acto conjunto que celebraron los es-colares, se abrió una charla coloquio sobre la draga de la playa de la Arena. Representantes de secundaria de cada centro hicieron una presentación mostrando su opinión al respecto.

3

INGURUMENAREN ALDEKO EKINTZAKACTIVIDADES A FAVOR DEL MEDIO AMBIENTE

IKASTETXEAK MARTXANLOS CENTROS EN MARCHA

4

IES Muskiz BHI-ko ikasleen ekintzak

EGUN BERDEA Egun berdeak oso aktibitate interesgarriak eta dibertigarriak

euki zituen. Ikasleek oso ondo pasatu zuten, errepikatzeko

moduan. Egun berdean uraren gaia izan zen, horrexegaitik

ur tanta bat margoztu genuen eta irudikatu genuen patioan.

Ekintza honetan klase bakoitzari argazki bana atera zitzaion

patioan ur tanta erraldoia osatuz. Egun honetan janzkera

ezberdina erabili genuen guztiok urdinez etorri baikinelako.

Ingurumena eta ekologiari buruzko galdetegia bete genuen

gero lehiaketa batean parte hartzeko. Sensibilizatzeko bideo

interesgarriak eta power pointak ere ikusi genituen.

2010eko martxoaren 22an IES Muskiz BHIko 3.mailako bi ikasgelako

ikasleok Galindoko araztegira egin genuen bisita. Bertan, gidari

baten laguntzaz ur zikinaren tratamendua ikusi genuen, usaina oso

atsegina ez izan arren oso interesgarria iruditu zitzaigun

Galindoko araztegia egongo ez balitz, ikusi genuen kutsadura

guztia gure herriko ibaietan edo beste lekuetan egongo litzatekela

ikasi genuen.

SAKELAKO TELEFONOAK BIRZIKLATZEKO KANPAINA DONATUMOVIL.ORGInstitutuan SAKELAKO TELEFONOA sor-tu ahal duten kutsadura, telefonoak egite-ko erabiltzen den minerala: KOLTANAren atzean dagoen arazoak eta gure gehiegizko kontsumoaz ohartarazteko kanpaina bat egin dugu. 3. mailako ikasleek haiek egin-dako Power Point baten bidez ikasle guztiak animatu dituzte haien sakeleko telefono za-harrak institutura ekartzen DONATUMOVIL.ORG ra bidaltzeko. Ekintza honekin gober-nuz kanpoko erakundeek lortutako diruare-kin hezkuntza eta garapen proiektuak buru-tuko dituzte herrialde pobreetan.

KARRANTZA ETA POZALAGUARA IRTEERAKarrantza bailarara 1. zikloko ikasle guztiak joan ginen, eta gure ustez primeran pasa ginen eta oso probetxagarria izan zen.El Karpinen monitore batek, argi eta garbi, azaldu zigun zein egoera zailetan bizi diren animalia espezie batzuk, eta haiek egiten dutena gaixotutako edo abandonatutako animaliak berrezkuratzeko.Bazkaldu eta gero Pozalagua kobazulora joan ginen, batez ere han dauden estalaktita exzentrikoak. Bisita oso ondo egon zen lekua oso polita zelako eta denbora justua eman genuelako han.

APIRILAREN 20an KUTXA ESPAZIORA BIDAIAApirilaren 20an Donostiako kutxa ezpaziora joan ginen Muskiz BHIko 3. eta 4.mailak. Han zeuden esperimen-tu guneak ikusi genituen; 3.mailakoek elektrizitateko eta presioko tailerrak eta 4.mailakoek elektrizitate eta ener-gia alternatiboen tailera egin zituzten.Elektrizitate tailerraren helburuak:

• Elektrizitatearen oinarrizko kontzep-tuak ezagutzea.

• Elektrizitatearen aplikazioak ezagutzea.• Gailuen, aparatuen edo makinen funtzionamendua erreproduzitzea eta propietateak

aztertzea.• Elektrizitatearen ezaugarriak aintzat hartzea.Presioaren tailerraren helburuak:• Presioaren ezaugarriak eta propietateak.• Aldagai hori bizitzan duen eragina.• Presio atmosferikoa beste ingurumen-aldagai batzuen arabera nola alda daitekeen

aztertzea.Energia alternatiboaren tailerraren helburuak:• Energia lana kontzeptuetarako hurbilketa kualitatiboa.• Energia eraldaketak ulertzea.• Eguzki energiaren eta energia eolikoaren inguruko entrenatzile didaktikoteknikoak

izatea.

IKASTETXEAK MARTXANLOS CENTROS EN MARCHA

San Juan Bautista Ikastetxea

EURIAREN SOINUAIkasturteko lehenengo as-

teetan ura gaiaren inguruan

sentsibilizazioa egin on-

doren, ikastetxeko patioan

klase guztien artean uraren

soinua sortu genuen. Txa-

loka, saltoka eta eskuak

hanken kontra joz ekaitza zi-

rudien kontzertua sortu ge-

nuen. Ekintza honekin Esko-

lako Agenda 21 proiektuari

ekiteko konpromisoa berritu

genuen.

KULTURA ASTEAKultura astean Uraren in-guruan ekintza ezberdinak egin ditugu ikasleen adina-ren arabera:

• Horma-irudiak:Lehenengo ziklokoek Ura-ren horma-irudiak presta-tu zituzten ikastetxe osotik erakusteko. Horrela argi gelditzen zen ura zaintzeko zeintzuk ziren eduki beharreko jarrerak eta zeintzuk ez.

• Ipuin kontaketa:Erreka Mariren ipuin polita kontatu ondoren Kultura Astean ikasleek aukera eduki zuten ipuinaren basoa, erreka eta herria margotzeko.• Berrerabiltzen ikasteko tailerrak:Tresnen ekoizpenean materialak, energia eta ura gastatzen da, berrerabiliz ikasten aurreztu ahal duguna naturaren mesederako izango da.

• Adin guztietako ikasleek herriko erreka eta ibaietatik ibilbideak egin zituzten: Errekak sortutako inguruneaz disfrutatzen egun ezin zoragarriagoan, landaretza eta uraren egoerari buruz hausnarketa egiten eta nola ez! Gizakiak erreken inguruetan duen eraginaren ondorioak aztertzen.

• Udalak utzitako materialekin eta guk sortutakoekin Uraren erakusketa antolatu genuen. Haur Hezkuntzakoek arduratu ziren erakusketa gela apaintzeaz, akuario zahar bati bizitza berria eman zioten eta leihoetan ura eta uretako bizidunekin itsasoko paisaia sortu zuten.

GEURE INGURUAK MIATZEN

Maiatzean eta ekainean zehar egonaldiak eta irteerak

izaten ditugu: Lurraskara, Gorozikara, Basondora,

Areitz Soroara, Pobeñara,El Pobal burdinolara...

azken finean ikastetxetik kanpo dauden aukerak

aprobetxatzen ingurumenaren aldeko kulturan

murgiltzen jarraitzeko.

5

“aurten gure ardURA”, ikastetxeko leloa

Hauek dira aurtengo ingurumen batzordeko ikasleak, proiektuko motorea zalantzarik gabe, astero ikaste-txea ikuskatzen dute gure konpromisoak ondo bete-tzen ditugun baieztatzeko eta behar diren zuzenke-

tak martxan jartzeko. Ho-rrela ur insta-lazioetan sortu ahal diren ara-zoei (matxurak edo erabilera desegok iak ) ahalik eta ari-nen irtenbidea bilatzeko.

6

GEURE PADUREN GARBIKETALIMPIEZA DE NUESTRAS MARISMAS

Maiatzaren 19an IES Muskizeko 3.mailako ikasleek Surfrider fundazioa eta Muskizko Udalaren laguntzaz garbiketa egin genuen Barbadun ibaiko itsasadarrean.

Oinez joan ginen institututik, ibaia aztertzen eta laginak hartzen hondartzaraino. Ibaiaren ertzetik joan ginen zarama biltzen: 18 poltsa bete genituen, besteak beste kotxeko bateria eta gurpilak edota plastikozko kutxak eta poltsak batu genituela.

Surfriderreko arduradunek azaldu ziguten zeintzuk diren hondakin mota horiek naturan eragiten dituzten kalteak eta oso garrantzitsua dela hondakinen kudeaketa zuzena egitea.

Uno de los elementos más contaminantes que se ha recogido ha sido la batería de un coche. Dentro de la car-casa, y aunque a simple vista no lo veamos, las pilas y baterías están llenas de metales pesados como el plomo, mercurio o cadmio, extremadamente tóxicos. Además tienen la capacidad de acumularse en los organismos vivos, entrando a formar parte de la cadena trófica.

Nire esku... zure esku... GUZTION esku!!

• Hondakinak dagokien lekuan bota.

• Hondartza eta ibaia errespetatu.

• Lagundu gaitzazu: edozer botata ikusten baduzu jaso esazu mesedez.

• Geure inguruak zaindu behar ditugu.

¿Qué hemos limpiado? ¿Qué peligros hemos evitado?

La mayor parte de residuos que hemos eliminado de las marismas del Barbadun corresponden a materia-les que tardan mucho tiempo en descomponerse. Las bolsas de plástico o los neumáticos de los coches por ejemplo, tardan cientos e incluso miles de años en desaparecer, ya que la naturaleza no es capaz de eliminarlos por sí sola. Son materiales provenientes del petróleo y que pueden resultar tóxicos para diferen-tes especies de fauna y flora. Además, las bolsas de plástico causan numerosas muertes de peces y tor-tugas marinas por atragantamiento y ahogamiento, al confundirlas con su alimento natural, las medusas.

ELKARLANEAN; FOROAKTRABAJANDO JUNTOS; FOROS

El pasado día 21 de mayo se celebró en el Salón de Plenos del Ayuntamiento de Muskiz el Foro Municipal Escolar, acto que reúne a representantes de los 3 centros que trabajan la Agenda 21 Escolar y a cargos municipales.Los alumnos y alumnas presentaron mediante una proyección en Power Point el trabajo realizado durante el curso, para después leer los compromisos que tomarán y las propuestas que harán al Ayuntamiento. Para ello, Marcos Cucó Barrios y Ana Carcelén, Concejal de Medio Ambiente y Acción Social, y Técnica de Medio Ambiente respectivamente, tomaron buena nota de lo aportado por los escolares.

En el Foro Escolar se plantea una dinámica impulsando la participación y el trabajo en común por parte de los alumnos y las alumnas de San Juan Ikastetxea, C.F.Somorrostro y Muskiz BHI.

Tras contarse entre sí las diferentes actividades que llevan a cabo en el centro se procedió a la puesta en común de los compromisos y propuestas que se leerán en el Ayuntamiento el día del Foro Escolar Municipal. El alumnado ya había preseleccionado una serie de propuestas en clase, pero éste era el momento de ponerse de acuerdo para seleccionar las que creyeran más apropiadas. De entre todas ellas se escogieron 12, las que se leerían ante los cargos municipales.

1. FORO ESCOLAR

2. FORO MUNICIPAL

27 abrilGazteleku

25 IKASLE + 5 IRAKASLE

• Que escolares de diferentes centros del municipio se conozcan entre sí, de manera que puedan conocer lo que hacen en otros colegios e intercambien ideas.

• Tomar una serie de compromisos a favor del medio am-biente.

• Consensuar un listado de peticiones para presentárse-las al alcalde en el Foro Municipal, en referencia al cui-dado del medio ambiente.

• Repasar los compromisos que tomamos y propuestas que hicimos el curso pasado (2008-2009).

OBJETIVOS

DINAMICA

PROPUESTAS

7

En todas las fuentes del municipio poner algún sistema parecido al de la fuente ubicada en la plaza Meatzari que reduzca la cantidad de agua, ecoreductores,...Iturri guztietan eta Meatzari plazako iturrian ur kopurua murrizten duen sistemaren bat jartzea, eko-erreduktoreak...

Encontrar e instalar otro sistema diferente al existente para no gastar tanta agua en las duchas del polideportivo.Polikiroldegiko dutxetan hainbeste ur ez gastatzeko beste sistema bat topatzea eta instalatzea.

Preguntar en el estado en el que se encuentra el proyecto de renaturalización del arroyo Castaños.Castaños erreka lehengoratzeko proiektua zein egoeratan dagoen galdetzea.

Poner carteles para que la gente no derroche el agua de las duchas.Jendeak dutxan ura ez eralgitzeko kartelak jartzea.

Pedir información sobre la influencia que las líneas de alta tensión tendrán en los ríos y manantiales.Goi-tentsio lineek ibai eta iturburuetan duten eraginari buruzko informazioa eskatzea.

Que el Ayuntamiento de Muskiz siga luchando en defensa de nuestra playa.Muskizeko Udalak gure hondartzaren defentsan borrokan jarraitzea.

Una vez que terminen los trabajos de dragado controlar la calidad del agua del mar, para conocer los efectos negativos que podrían ocasionar a los bañistas de la playa.Dragatze lanak bukatzen direnean, itsasoko uraren kalitatea kontrolatzea, hondartzako bainulariek izan ditzaketen ondorio kaltegarriak ezagutzeko.

Eliminar lo antes posible los residuos que hay en el río Barbadun.Bolumen handiko hondakinak kendu errekatik ahalik eta arinen.

Controlar la calidad del agua del río Barbadún. Barbadun ibaiaren uraren kalitatea zaindu.

Estudiar el método para gastar menos agua si con pulsadores o con llave en las fuentes públicas.Herriko iturrietan nola ur gutxiago alferrik galdu aztertu, sakagailuarekin edota giltzarekin.

Comprobar el estado de los materiales almacenados en el terreno que utiliza la empresa Petronor para evitar posibles filtraciones.Petronor enpresak erabiltzen duen lursailean dauden materialen egoera egiaztatu, errekara eta lurrera iragazketak ekiditeko.

Limpiar las orillas del arroyo Castaños.Castaños errekaren bazterrak garbitu.

IKASLEEKIN ZUZENEANEN DIRECTO CON L@S ALUMN@S

MUSKIZ BHI

SOMORROSTRO

SAN JUAN

Istorio ezberdinak biltzen dituzte laukote honetako partaideek. Iker eta Maitane Ingurumen Batzordeko kideak dira, Judit pasaden bi urteotan izan den moduan. Ander berriz, ez da Batzorkidea momentu honetan, hala ere ikastetxean egiten denaren guztiaren berri badaki.

Zeintzuk izan dira zuen ustez aurten burututako ekintza aipaga-rrienak?

Uraren kudeaketa aproposa sustatzen saiatu gara ikasturtean zehar. Adibidez, komuna eta aldageletako iturrien botoietan bridak jarri ditugu; zertarako? Modu honetan ura irteten den denbora ikaragarri murrizten da, askotan litro asko xahutzen baititugu. Dutxetatik irteten den ur kantitatea neurtuz konturatu gara honetaz. Aholku kartelak zintzilikatu ditugu ere, ur kontsumo guneetan: txorrotak, dutxak, konketak...

Ikastetxe osoak bete ditu ekintzak. Adibidez, DBHko 3.mailakoek hondartzaraino ibilbideak egin dituzte, bidean zehar ibaiertzak eta aurkitu zituzten iturriak aztertu zituztela. Lehenengo mailakoek berriz, Zuhaitz Egunean parte hartu dute.

Dragaren kontua oso azalean egon da gure institutuan. Hainbat martxa eta kontzentrazioetan parte hartu dugu protesta moduan, gure herriagatik eta ingurumenagatik kezkatzen baikara.

En la foto aparecen Goizalde, alumna de C. F. Somorrostro y Joseba, coordinador de Agenda 21 Escolar del mismo centro.

Goizalde es miembro del Comité Ambiental junto a otros compañeros y compañeras. Es el primer año que estudia en Muskiz, pero no es su primera experiencia con la Agenda 21 Escolar, ya que en Lekeitio, su pueblo, participó como representante de su colegio en el programa ambiental.

Nos cuenta que entre las actividades que han hecho este año destaca el Día del Agua que celebraron en el Centro de Formación. Llevaron a cabo distintas actividades referentes al cuidado y ahorro del agua, como los itinerarios por el centro o el juego de la Eco-Oca. Este último es muy parecido al famoso juego de mesa, pero en este caso las casillas dan información sobre el líquido elemento, a la vez que hacen referencia a la problemática de su inadecuada gestión.

San Juan Bautista ikastetxeko 5. mailako laukotea.

Ingurumen Batzordeko kide bezala zeintzuk dira zeuen ardurak?

Geure klaseko birziklatze eta hondakinen kudeaketa zuzenaren arduradunak gara. Klasekideak informatzen ditugu nola birziklatu behar duten jakiteko. Gauza batzuk edukiontzi urdinera doaz, adibidez papera edo kartoia, beste batzuk berriz horira, plastikozko botilak edo yogurtak esate baterako. Astero jasotako hondakin guztiak bildu eta kaleko kontenedore handietara eramaten ditugu. Honetaz aparte ikastetxeko patioa garbi mantentzea gure ardura da ere. Horrexegatik lagunei eskatzen diegu jokaera egokia izateko atsedenaldiko hamaiketakoa jatean, bukatu ondoren sortu den “zaborra” lurrera bota ez dezaten.

Judith, Ander, Iker, Maitane

Goizalde, Joseba

Maider, Anja, Aitor, Josu