«ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN» … · Marta Torrens «Patología Dual: retos en la...

20
OSASUN SAILA DEPARTAMENTO DE SANIDAD PSIKIATRIAKO XXV. EGUNERATZE IKASTARO NAZIONALA PSIKIATRIAKO XXV. EGUNERATZE IKASTARO NAZIONALA XXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN EN PSIQUIATRÍA XXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN EN PSIQUIATRÍA «ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN» «ADHERENCIA TERAPÉUTICA EN PSIQUIATRÍA» «ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN» «ADHERENCIA TERAPÉUTICA EN PSIQUIATRÍA» Laguntzaileak/Colaboran: Laguntzaileak/Colaboran: Europa Jauregia / Palacio Europa Gasteiz etorbidea, Vitoria-Gasteiz 2017eko martxoak 1, 2, 3 eta 4 1, 2, 3 y 4 de Marzo de 2017 Europa Jauregia / Palacio Europa Gasteiz etorbidea, Vitoria-Gasteiz 2017eko martxoak 1, 2, 3 eta 4 1, 2, 3 y 4 de Marzo de 2017 OSI ARABA RED DE SALUD MENTAL DE ARABA DEPARTAMENTO DE NEUROCIENCIAS FACULTAD DE MEDICINA ARABA ESIa ARABAKO OSASUN MENTALEKO SAREA NEUROZIENTZIEN SAILA MEDIKUNTZA FAKULTATEA PSIKER ASOCIACIÓN DE MÉDICOS DEL HOSPITAL PSIQUIÉTRICO DE ÁLAVA PSIKER ASOCIACIÓN DE MÉDICOS DEL HOSPITAL PSIQUIÉTRICO DE ÁLAVA

Transcript of «ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN» … · Marta Torrens «Patología Dual: retos en la...

OSASUN SAILADEPARTAMENTO DE SANIDAD

PSIKIATRIAKO XXV. EGUNERATZE IKASTARO NAZIONALAPSIKIATRIAKO XXV. EGUNERATZE IKASTARO NAZIONALA XXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN EN PSIQUIATRÍA XXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN EN PSIQUIATRÍA

«ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN»

«ADHERENCIA TERAPÉUTICA EN PSIQUIATRÍA»

«ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN»

«ADHERENCIA TERAPÉUTICA EN PSIQUIATRÍA»

Laguntzaileak/Colaboran:Laguntzaileak/Colaboran:

Europa Jauregia / Palacio EuropaGasteiz etorbidea, Vitoria-Gasteiz2017eko martxoak 1, 2, 3 eta 4

1, 2, 3 y 4 de Marzo de 2017

Europa Jauregia / Palacio EuropaGasteiz etorbidea, Vitoria-Gasteiz2017eko martxoak 1, 2, 3 eta 4

1, 2, 3 y 4 de Marzo de 2017

OSI ARABARED DE SALUD MENTAL DE ARABADEPARTAMENTO DE NEUROCIENCIASFACULTAD DE MEDICINA

ARABA ESIaARABAKO OSASUN MENTALEKO SAREA

NEUROZIENTZIEN SAILAMEDIKUNTZA FAKULTATEA

PSIKER ASOCIACIÓN DE MÉDICOS DEL HOSPITAL PSIQUIÉTRICO DE ÁLAVA

PSIKER ASOCIACIÓN DE MÉDICOS DEL HOSPITAL PSIQUIÉTRICO DE ÁLAVA

PSIKIATRIAKO XXV. EGUNERATZE

IKASTARO NAZIONALA

XXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN

EN PSIQUIATRÍA

«ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN»

«ADHERENCIA TERAPÉUTICA EN PSIQUIATRÍA»

EUROPA JAUREGIA / PALACIO EUROPAGASTEIZ ETORBIDEA, VITORIA-GASTEIZ

PSIKIATRIAN EGUNERATZEKO XXV. IKASTARO NAZIONALAXXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN EN PSIQUIATRÍA

«ATXIKIMENDU TERAPEUTIKOA PSIKIATRIAN»

«ADHERENCIA TERAPÉUTICA EN PSIQUIATRÍA»

EUROPA JAUREGIA / PALACIO EUROPAGASTEIZ ETORBIDEA, VITORIA-GASTEIZ

PSIKIATRIAN EGUNERATZEKO XXV. IKASTARO NAZIONALAXXV CURSO NACIONAL DE ACTUALIZACIÓN EN PSIQUIATRÍA

2017eko MARTXOAK 1,2, 3 eta 4 1, 2, 3 y 4 de MARZO de 2017

OSASUN SAILADEPARTAMENTO DE SANIDAD

Laguntzaileak/Colaboran:

OSI ARABARED DE SALUD MENTAL DE ARABADEPARTAMENTO DE NEUROCIENCIASFACULTAD DE MEDICINA

ARABA ESIaARABAKO OSASUN MENTALEKO SAREA

NEUROZIENTZIEN SAILAMEDIKUNTZA FAKULTATEA

PSIKER ASOCIACIÓN DE MÉDICOS DEL HOSPITAL PSIQUIÁTRICO DE ÁLAVA

IDAZKARITZA ZIENTIFIKOA / SECRETARÍA CIENTÍFICA:

Jesús Ezcurra (Presidente)Mahmoud Karim HaidarPuri�cación LópezAna Blanca Yoller

DARIAK / DIRECTORES:

Edorta ElizagárateAna González PintoPedro Sánchez

COMITÉ ORGANIZADOR

Miguel Gutierrez Fraile

IDAZKARIA: / SECRETARIA:Ana del Olmoe-mail: [email protected] / Teléfonos: 945 - 00 65 08 / 945 - 00 65 55.Faxa / Fax: 945 - 00 65 16 / 945 - 00 65 87Arabako Ospitale Psikiatrikoa. Vitoria-Gasteiz.Hospital Psiquiátrico de Álava. Vitoria-Gasteiz.

IZEN-EMATEA: / INSCRIPCION:

400 € (Plaza mugatuak / Plazas limitadas)KK/ zk. / CC/ KUTXABANK nº 2095 3173 00 1090825133 MIR, PIR, EIR: INSCRIPCIÓN GRATUITAINVESTIGADORES JÓVENES DE GRUPOS ACREDITADOS: INSCRIPCIÓN GRATUITAPSIQUIATRAS JUBILADOS: INSCRIPCIÓN GRATUITACurso de REHACOP: 100 € (40 Plazak mugatuak / 40 Plazas limitadas)

ANTOLATZAILEA / ORGANIZA:PSIKER

PSIKER ASOCIACIÓN DE MÉDICOS DEL HOSPITAL PSIQUIÁTRICO DE ÁLAVA

5

AKREDITAZIOA:Doktoregoko ikasleentzat Euskal Herriko Unibertsitateak aitortutako 20 orduko balioa izango du.Osasun Lanbideen Etengabeko Prestakuntzako Euskal Kontseiluak ziurtatutako eta Osasun Sistema Nazionalak homologatutako jarduera.Eusko Jaurlaritza Ekintza zienti�koetarako interés sanitarioaren onarpena.SEP-k eta SEPB-k interes zienti�kotzat jota

HARTZAILEAK:Psikiatriko Mediku Espezialistak, Mediku Egoiliarrak, Doktoregoko Ikasleak, Psikologiko Klinikoak. EUD.

HELBURUAK:Gai ezberdinak irizpide praktiko eta gaurkotasunekoen arabera berraztertzea.Partehartzaileen ekarpen pertsonalak eta ikerketa-ildoetako iruzkinak jasoko dira, oinarrizko ikuspegi batetik zein praktika klinikoari aplikatuta.

PROZEDURA:Mahai-inguruak izango dira, hizlari bakoitza 20 minutuz jardungo dela, eta ondoren, bertaratutakoek aukeratutako galderen inguruko berbaldia, solaskideekin.15 minutuko aurkezpen bereziak egile bakoitzarekin, eta ondoren, solasaldia diskusoreekin eta tartetxo bat parte-hartzaileek galderak egin ditzaten.Saioak amaitutakoan, txostengileek azaldutako ekarpenak ebaluatuko dituzte bertaratutakoek.

ACREDITACIÓN:Reconocido con 20 horas por la Universidad del País Vasco para alumnos de doctorado.Actividad acreditada por el Consejo Vasco de Formación Continuada de las Profesiones Sanitarias y homologada en el S.N.S. (Sistema Nacional de Salud).Declarada de Interés sanitario para actos cientí�cos por el Gobierno Vasco.Declarada de interés cientí�co por la SEP y por la SEPB.

DIRIGIDO A:Médicos Especialistas en Psiquiatría. Médicos Residentes. Alumnos de Doctorado, Psicólogos Clínicos. D.U.E.s

OBJETIVOS:Revisión con un criterio práctico y de actualidad de diferentes temas que incluyen aportaciones personales y comentario de líneas de investigación de los participantes, tanto desde un punto de vista básico como aplicado a la práctica clínica.

PROCEDIMIENTO:Mesas redondas con intervenciones de 20 minutos cada ponente y coloquio posterior con discusores y preguntas seleccionadas por los asistentes.Presentaciones Especiales de 15 minutos cada autor y coloquio posterior con discusores y preguntas seleccionadas por los asistentes.Al �nalizar las sesiones los asistentes evaluarán las aportaciones expuestas por los ponentes.

6

MIÉRCOLES

1DE MARZO

Palacio Europa

16:00 Encuentro con los Residentes: «Mejora tu comunicación cientí�ca»Presidente: Paz García Portilla.Luis Gutiérrez Rojas. «Cómo hacer una presentación oral y comunicar cientí�camente en psiquiatría»Belén Arranz. «Qué diferencia un buen artículo de uno malo»Pilar Saiz. «Qué quieren las revistas de los artículos»Paz García Portilla. «Cómo mejorar tu factor de impacto, las ventajas de la revisión por pares»

19:00 ACTO INAUGURALHomenaje al Dr. Juan José Rodríguez SendínPresidente del Consejo General de Colegios O�ciales de Médicos de EspañaIntervenciones:Kepa Urigoitia. Presidente del Ilustre Colegio O�cial de Médicos de AlavaJuan José Rodríguez Sendín. Presidente del Consejo General de Colegios de Médicos de España

Inauguración XXV Curso Nacional Actualización en PsiquiatríaMiguel Gutiérrez Fraile. Director XXV Curso Actualización en Psiquiatría. Vitoria-GasteizJulio Bobes. Presidente Sociedad Española Psiquiatría. Presidente Comisión Nacional de PsiquiatríaJon Darpón. Consejero de Salud del Gobierno VascoGorka Urtaran. Alcalde de la ciudad de Vitoria-Gasteiz

7

19:45-20:30 CONFERENCIA INAUGURAL

“Gestas históricas de médicos aventureros”

Conferenciante: Miguel Gutiérrez  GaritanoHistoriador, periodista y explorador 

Presentador: Edorta Elizagárate ZabalaJefe de Servicio de Psiquiatría. Hospital Psiquiátrico de Araba. Profesor Asociado Psiquiatría. Facultad Medicina. Universidad del País Vasco. Vitoria-Gasteiz

8

JUEVES

2 DE MARZO

8:30 Recogida de Documentación.

9:30 SESIÓN nº 1ADHERENCIA y FASES INICIALES DE LAS ENFERMEDADES PSIQUIATRICASPresidente: Iñaki Eguíluz Coordinadora: Patricia Pérez Martínez de ArrietaPonentes: Carlos De las Cuevas «Adherencia y depresión» Rafael Segarra «Primeros episodios psicóticos y adherencia»Miguel Bioque «Uso de Antipsicóticos de Larga Duración, su función más allá de la adherencia»Discusores: Patxi Gil, Jon García Ormaza, Javier Palomo, José Luis Romero

11:00 SESIÓN nº 2 - DEPRESION RESISTENTE: NUEVAS ESTRATEGIAS FARMACOLÓGICASPresidente: Francisco Vaz Leal Coordinadora: Carmen Martin RequenaPonentes:Javier Meana «Mecanismos farmacológicos que subyacen en la actividad antidepresiva de S-ketamina: ventajas e inconvenientes»Antoni Ramos Quiroga «Experiencia clínica con esketamina» Patricio Molero «E�cacia antidepresiva de ketamina y esketamina y per�l de tolerabilidad: evidencia clínica disponible y cuestiones sin resolver»Discusores: Imanol Querejeta, Manuel Franco, José Manuel Goikolea, José Ramón Gutiérrez

12:30 SESIÓN nº 3 - ADHERENCIA Y TRATAMIENTO INTEGRAL SEGÚN EL ESTADIAJE EN TRASTORNO BIPOLAR Presidente: Víctor Pérez SolaCoordinadora: Puri�cación LópezPonentes:Xabier Pérez de Mendiola «Tratamiento en los estadios iniciales del trastorno bipolar mediante TICs. Barreras y oportunidades». Eduard Vieta «Tratamientos inyectables de larga duración en el trastorno bipolar». Ana González Pinto «Como compatibilizar tratamiento y salud física en los pacientes bipolares, según los estadios». Discusores: Marina Díaz Marsá, Dolores Saiz, Guillermo Lahera, Luis Gutiérrez Rojas

9

14:00 SESION ESPECIAL - PRESENTACIÓN LIBRO«Preguntas y respuestas en esquizofrenia complicada»Presidente: María ArtamendiCoordinadora: Saioa LópezPonentes: Miguel Gutiérrez, Edorta Elizágarate, Pedro Sánchez, Gemma Safón, Iria Espiño Díaz

PAUSA16:00 SESIÓN nº 4 - TABACO EN PSIQUIATRÍA

Presidente: Manuel Gurpegui Coordinadora: Natalia Mendiola Ponentes:Mario Páramo «La cultura del tabaco en psiquiatría. El fracaso de las medidas parciales restrictivas en las unidades clínicas». Celso Iglesias «Experiencias internacionales de restricción tabáquica en unidades clínicas psiquiátricas de rehabilitación»Paz García Portilla «Estrategias terapéuticas para la cesación tabáquica» Discusores: Jon Lizarraga, Manuel Serrano, Ángel Segura, Cristóbal Pavón

17:30 SESIÓN nº 5 - PROFUNDIZANDO EN LA CLÍNICA DE LA PATOLOGIA DUALPresidente: Miguel CasasCoordinadora: Esther IbarrolaPonentes:Marta Torrens «Patología Dual: retos en la adherencia terapéutica»Miguel Ángel Landabaso «Patología Dual, di�cultades diagnósticas y adherencia terapéutica»Néstor Szerman «Patología Dual, integrando la salud mental»Discusores: Marisol Mondragón, Carmelo Araluce, Gabriel Rubio, Ignacio Basurte

19:00 SESIÓN nº 6 - CONTRA LA ADVERSIDAD Y EL ESTIGMA: LA EXCELENCIA EN EL TRATAMIENTO DEL T BIPOLAR. Presidente: Jose Manuel CrespoCoordinador: Jose Luis CarrascoPonentes:Iñaki Zorrilla «Prevención y tratamiento temprano de la agitación en la manía» Manuel Martín Carrasco «Depresión bipolar resistente. Dieta, novedades terapéuti-cas y tratamiento precoz»Laura García, Cesar Valcárcel «Capacidad escolar y de trabajo en el trastorno bipolar. ¿Hacemos lo su�ciente?»Discusores: Iria Grande, José Manuel Montes, Consuelo de Dios, Edurne Basterreche

20:30 Final de jornada

10

VIERNES

3DE MARZO

9:30 SESIÓN nº 7 - COGNICIÓN Y TRASTORNO MENTAL GRAVE: SU PAPEL EN EL DIAGNÓSTICO Y EN LA RECUPERACIÓNPresidente: Ignacio QuemadaCoordinador: Carlos CasoPonentes:Narcís Cardoner «NeuroPersonalTrainer-MH: un nuevo sistema computerizado para mejorar la cognición social en esquizofrenia y trastorno bipolar»Natalia Ojeda, Javier Peña, Ibarretxe N «La combinación de rehabilitación cognitiva con cognición social y funcionalidad en la esquizofrenia»Felipe Ortuño «El rol del tiempo y el control cognitivo en el funcionamiento del paciente con esquizofrenia» Discusores: Elsa Ramos, Eulalio Valmisa, Miguel Ángel Ortega, Mariano Iceta

10:30 SESIÓN nº 8 - ¿ES POSIBLE MEJORAR EL ABORDAJE TERAPÉUTICO DEL RIESGO SUICIDA?Presidente: Francisco FerreCoordinadora: Esther FernándezPonentes: Philippe Courtet «¿Disponemos de nuevas opciones farmacológicas con posible potencial anti-suicida?»Pilar Saiz «Otras aproximaciones terapéuticas para disminuir la recurrencia del comportamiento suicida»Lucas Giner «Utilidad de las nuevas tecnologías en la prevención del comportamiento suicida» Discusores: Dolores Franco, Gemma García, Jorge Pla, Julian Elorza

12:30 SESIÓN nº 9 - FARMACOLOGIA DE LA ESQUIZOFRENIA. NUEVAS APORTACIONESPresidente: Miquel BernardoCoordinadora: Olatz Napal Ponentes:Cecilio Álamo «La tecnología farmacéutica al servicio de la adherencia: De Paliperi-dona al Palmitato de Paliperidona trimestral»Luis San «Prevención de recaídas en Esquizofrenia y uso de antipsicóticos de acción prolongada»Pedro Sánchez «¿Son los antipsicóticos neuroprotectores?»Discusores: Ramón Pigem, Sonia Bustamante, Marta Alonso, Susana Ponce de León

14:00 PAUSA

16:00 SESIÓN nº 10 - INNOVACIÓN. PRESENTACIONES ESPECIALES I.Presidente: Luis RojoCoordinador: Jon GaviñaPonentes:16:00 Leyre Urigüen «Desarrollo preclínico de fármacos procognitivos para

esquizofrenia»16:15 José Luis Hernández Fleta «Nanotecnología y psiquiatría»16:30 Koldo Callado «¿Tienen realmente los fármacos agonistas del receptor mglu2 efecto

antipsicótico?»16:45 Mariana Bustillo, Arantzazu Zabala «Evaluación de la utilidad de las

concentraciones plasmáticas de olanzapina como indicadores del efecto temprano del fármaco en pacientes con primer episodio psicótico»

17:00 Eva Sánchez Morla «Oscilaciones y dinámica neural en trastornos neuopsiquiátricos: oportunidades para la investigación translacional»

17:15 Discusores: Concepción Corral, Manuel Arrojo, Rocío Martín Santos

17:45 SESIÓN nº 11 - INNOVACIÓN. PRESENTACIONES ESPECIALES II.Presidente: Fernando Mosquera Coordinadora: Estibaliz Sáez de AdanaPonentes:18:00 Pedro Moreno «Estrategia digital del psiquiatra en 2017»18:15 Sara Maldonado «Ejercicio físico y cognición en esquizofrenia»18:30 Diego Palao «Resultados de la implementación de una Guía computarizada de

depresión mayor en atención primaria de Cataluña»18:45 Diego Hidalgo «App para adherencia terapéutica en Trastorno Bipolar»Discusores: Juan Luis Mendívil, Luis Caballero, Ana Isabel Cano, Javier Correas

19:15 SESIÓN ESPECIALPresidente: Enrique ALVAREZCoordinadora: Ana Blanca YollerPonente: Iñaki Madariaga «Presentación Unidad de Psiquiatría Legal del Hospital Aita Menni de Arrasate (Guipúzcoa)»Discusores: Mahmoud Karim Haidar, Marcos Gómez Revuelta, Valentina Ivanova Dimitrova, Myriam De la Osa

19:45 ACTO DE CLAUSURARecuerdo José Guimón UgartecheaObituarios: José Guimón Ugartechea (Miguel Gutiérrez Fraile) Javier Larramendi (Jesús Ezcurra)

20:00 «25 años de actualización en psiquiatría»Presidente: José GinerPresentador: Leonardo Casais Coordinador: Joseba Ruiz de Apodaka

9:30 SESIÓN nº 7 - COGNICIÓN Y TRASTORNO MENTAL GRAVE: SU PAPEL EN EL DIAGNÓSTICO Y EN LA RECUPERACIÓNPresidente: Ignacio QuemadaCoordinador: Carlos CasoPonentes:Narcís Cardoner «NeuroPersonalTrainer-MH: un nuevo sistema computerizado para mejorar la cognición social en esquizofrenia y trastorno bipolar»Natalia Ojeda, Javier Peña, Ibarretxe N «La combinación de rehabilitación cognitiva con cognición social y funcionalidad en la esquizofrenia»Felipe Ortuño «El rol del tiempo y el control cognitivo en el funcionamiento del paciente con esquizofrenia» Discusores: Elsa Ramos, Eulalio Valmisa, Miguel Ángel Ortega, Mariano Iceta

10:30 SESIÓN nº 8 - ¿ES POSIBLE MEJORAR EL ABORDAJE TERAPÉUTICO DEL RIESGO SUICIDA?Presidente: Francisco FerreCoordinadora: Esther FernándezPonentes: Philippe Courtet «¿Disponemos de nuevas opciones farmacológicas con posible potencial anti-suicida?»Pilar Saiz «Otras aproximaciones terapéuticas para disminuir la recurrencia del comportamiento suicida»Lucas Giner «Utilidad de las nuevas tecnologías en la prevención del comportamiento suicida» Discusores: Dolores Franco, Gemma García, Jorge Pla, Julian Elorza

12:30 SESIÓN nº 9 - FARMACOLOGIA DE LA ESQUIZOFRENIA. NUEVAS APORTACIONESPresidente: Miquel BernardoCoordinadora: Olatz Napal Ponentes:Cecilio Álamo «La tecnología farmacéutica al servicio de la adherencia: De Paliperi-dona al Palmitato de Paliperidona trimestral»Luis San «Prevención de recaídas en Esquizofrenia y uso de antipsicóticos de acción prolongada»Pedro Sánchez «¿Son los antipsicóticos neuroprotectores?»Discusores: Ramón Pigem, Sonia Bustamante, Marta Alonso, Susana Ponce de León

14:00 PAUSA

16:00 SESIÓN nº 10 - INNOVACIÓN. PRESENTACIONES ESPECIALES I.Presidente: Luis RojoCoordinador: Jon GaviñaPonentes:16:00 Leyre Urigüen «Desarrollo preclínico de fármacos procognitivos para

esquizofrenia»16:15 José Luis Hernández Fleta «Nanotecnología y psiquiatría»16:30 Koldo Callado «¿Tienen realmente los fármacos agonistas del receptor mglu2 efecto

antipsicótico?»16:45 Mariana Bustillo, Arantzazu Zabala «Evaluación de la utilidad de las

concentraciones plasmáticas de olanzapina como indicadores del efecto temprano del fármaco en pacientes con primer episodio psicótico»

17:00 Eva Sánchez Morla «Oscilaciones y dinámica neural en trastornos neuopsiquiátricos: oportunidades para la investigación translacional»

17:15 Discusores: Concepción Corral, Manuel Arrojo, Rocío Martín Santos

17:45 SESIÓN nº 11 - INNOVACIÓN. PRESENTACIONES ESPECIALES II.Presidente: Fernando Mosquera Coordinadora: Estibaliz Sáez de AdanaPonentes:18:00 Pedro Moreno «Estrategia digital del psiquiatra en 2017»18:15 Sara Maldonado «Ejercicio físico y cognición en esquizofrenia»18:30 Diego Palao «Resultados de la implementación de una Guía computarizada de

depresión mayor en atención primaria de Cataluña»18:45 Diego Hidalgo «App para adherencia terapéutica en Trastorno Bipolar»Discusores: Juan Luis Mendívil, Luis Caballero, Ana Isabel Cano, Javier Correas

19:15 SESIÓN ESPECIALPresidente: Enrique ALVAREZCoordinadora: Ana Blanca YollerPonente: Iñaki Madariaga «Presentación Unidad de Psiquiatría Legal del Hospital Aita Menni de Arrasate (Guipúzcoa)»Discusores: Mahmoud Karim Haidar, Marcos Gómez Revuelta, Valentina Ivanova Dimitrova, Myriam De la Osa

19:45 ACTO DE CLAUSURARecuerdo José Guimón UgartecheaObituarios: José Guimón Ugartechea (Miguel Gutiérrez Fraile) Javier Larramendi (Jesús Ezcurra)

20:00 «25 años de actualización en psiquiatría»Presidente: José GinerPresentador: Leonardo Casais Coordinador: Joseba Ruiz de Apodaka

11

9:00-14:00 CURSO«REHABILITACIÓN COGNITIVA. REHACOP»

Natalia Ojeda Ph. D.Directora del Departamento de Métodos y Psicología Experimental. Investigadora Principal de Neuropsicología y Trastornos Mentales Graves.Catedrático de Psicología Facultad de Psicología y Educación. Universidad de Deusto (Vizcaya)

OBJETIVOS GENERALES DEL CURSO:El objetivo general del curso es la formación de personal sanitario en técnicas de rehabilitación neuropsicológica que les habilite para la realización de actividades de intervención con los pacientes y usuarios.

OBJETIVOS ESPECÍFICOS:• Conocer los principios de la rehabilitación neuropsicológica, sus modelos y

principios de funcionamiento.

• Revisar los dominios cognitivos principales y los déficits cognitivos más comunes en cada uno de ellos.

• Conocer y aprender a manejar el programa REHACOP de rehabilitación cognitiva.

• Adquirir el conocimiento necesario para la puesta en marcha de una intervención real con pacientes utilizando el REHACOP.

Este curso consta de dos partes:

• La primera revisa las aportaciones de la neuropsicología al campo de la rehabilitación de trastornos psiquiátricos y neurológicos más frecuentes. Hace especial hincapié en las características de la intervención neuropsicológica y en los programas de intervención estandarizados y otras estrategias de intervención no estandarizada. Del mismo modo, describirá y desarrollará las experiencias experimentales que se está desarrollando en rehabilitación neuropsicológica en estudios multicéntricos y su posible ampliación a otros centros colaboradores.

• La segunda parte es un taller práctico con el programa REHACOP de rehabilitación neuropsicológica para psicosis y esquizofrenia. En ella, los alumnos se familiarizaran con el programa, aprenderán sus características y el modo de implementación, y adquirirán todo el conocimiento necesario para implementarlo con sus pacientes.

14:00 FINAL CURSO

12

SÁBADO

4DE MARZO

9:00-14:00 CURSO«REHABILITACIÓN COGNITIVA. REHACOP»

Natalia Ojeda Ph. D.Directora del Departamento de Métodos y Psicología Experimental. Investigadora Principal de Neuropsicología y Trastornos Mentales Graves.Catedrático de Psicología Facultad de Psicología y Educación. Universidad de Deusto (Vizcaya)

OBJETIVOS GENERALES DEL CURSO:El objetivo general del curso es la formación de personal sanitario en técnicas de rehabilitación neuropsicológica que les habilite para la realización de actividades de intervención con los pacientes y usuarios.

OBJETIVOS ESPECÍFICOS:• Conocer los principios de la rehabilitación neuropsicológica, sus modelos y

principios de funcionamiento.

• Revisar los dominios cognitivos principales y los déficits cognitivos más comunes en cada uno de ellos.

• Conocer y aprender a manejar el programa REHACOP de rehabilitación cognitiva.

• Adquirir el conocimiento necesario para la puesta en marcha de una intervención real con pacientes utilizando el REHACOP.

Este curso consta de dos partes:

• La primera revisa las aportaciones de la neuropsicología al campo de la rehabilitación de trastornos psiquiátricos y neurológicos más frecuentes. Hace especial hincapié en las características de la intervención neuropsicológica y en los programas de intervención estandarizados y otras estrategias de intervención no estandarizada. Del mismo modo, describirá y desarrollará las experiencias experimentales que se está desarrollando en rehabilitación neuropsicológica en estudios multicéntricos y su posible ampliación a otros centros colaboradores.

• La segunda parte es un taller práctico con el programa REHACOP de rehabilitación neuropsicológica para psicosis y esquizofrenia. En ella, los alumnos se familiarizaran con el programa, aprenderán sus características y el modo de implementación, y adquirirán todo el conocimiento necesario para implementarlo con sus pacientes.

14:00 FINAL CURSO

13

INTERVINIENTESC. ÁLAMO Catedrático de Farmacología. Universidad de Alcalá de

Henares. MadridM. ALONSO Psiquiatra adjunto. Complejo Hospitalario Donostia.

Osakidetza. CIBERSAM. Donostia-San Sebastián.E. ÁLVAREZ Director del Servicio de Psiquiatría. Hospital de la Santa Creu i

Sant Pau. Profesor Titular de Psiquiatría. Universitat Autónoma de Barcelona. CIBERSAM. IBsantpau. Barcelona.

C. ARALUCE Psiquiatra. Osi Bizkaia. Hospital Universitario de Cruces. Osakidetza. Bizkaia.

B. ARRANZ Psiquiatra. Parc Sanitari San Joan de Deu. CIBERSAM. Barcelona.

M. ARROJO Psiquiatra. Jefe de Servicio de Salud Mental y Asistencia a Drogodependencias del Servicio Gallego de Salud. SERGAS. Santiago de Compostela.

M. ARTAMENDI Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

E. BASTERRECHE Psiquiatra. Profesora Asociada. Departamento Neurociencias. Universidad País Vasco

I. BASURTE Psiquiatra. Hospital General Universitario Gregorio Marañón. Fundación de Patología Dual. Madrid.

M. BERNARDO Profesor Titular. Universidad de Barcelona. Director Programa Esquizofrenia. Hospital Clínic. CIBERSAM. Barcelona.

M. BIOQUE Psiquiatra. Hospital Clínic de Barcelona. Servei de Psiquiatría. CIBERSAM. Barcelona.

J. BOBES Catedrático de Psiquiatría. Universidad de Oviedo. CIBERSAM. Oviedo. Presidente de la Sociedad Española de Psiquiatría. Presidente de la Comisión Nacional de Psiquiatría.

S. BUSTAMANTE Psiquiatra. Jefe de Sección. Hospital Basurto. Osakidetza. Bilbao.

M. BUSTILLO Departamento de Neurociencias. Universidad del País Vasco. CIBERSAM.

L. CABALLERO Profesor Asociado. Universidad Autónoma de Madrid. Jefe de Hospital de Día de Psiquiatría. Hospital Puerta de Hierro. Madrid.

K. CALLADO Profesor Titular de Farmacología. Universidad del País Vasco. CIBERSAM. Bilbao.

A.I. CANO Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava. Sede Santiago. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

N. CARDONER Psiquiatra. Corporación Sanitaria y Universitaria Parc Taulí. Barcelona.

J. L. CARRASCO Catedrático de Psiquiatría. Universidad Complutense. Hospital Clínico San Carlos. CIBERSAM. Madrid.

L. CASAIS Profesor Titular de Psiquiatría. Universidad de Cádiz. Cádiz.M. CASAS Catedrático de Psiquiatría. Jefe de Servicio. Hospital de la Val

de Hebrón. Universidad Autónoma de Barcelona.C. CASO Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza. Álava.C. CORRAL Psiquiatra. BilbaoJ. CORREAS Jefe de Servicio de Psiquiatría. Hospital de Henares. Madrid.P. COURTET Psiquiatra. Profesor de Psiquiatría. Universidad de

Montpellier. Presidente Asociación Francesa de Psiquiatría Biológica. Francia.

J. M. CRESPO Psiquiatra. Hospital Universitario de Bellvitge. Barcelona. J. DARPÓN Consejero de Salud del Gobierno Vasco.C. DE DIOS Psiquiatra. Hospital Universitario de la Paz. Madrid.M. DE LA OSA Jefe de Servicio Psiquiatría. Hospital Clínico Quirúrgico

Hermanos Amejeiras. La Habana. CubaC. DE LAS CUEVAS Catedrático de Psiquiatría. Universidad de la Laguna. TenerifeM. DÍAZ MARSÁ Psiquiatra. Universidad Complutense. Hospital Clínico San

Carlos. Presidenta Sociedad Madrileña de Psiquiatría. CIBERSAM. Madrid.

I. EGUILUZ Profesor Titular de Psiquiatría. Universidad del País Vasco. Jefe de Servicio de Psiquiatra. Osi Ezkerraldea. Hospital Universitario de Cruces. Osakidetza. Bizkaia.

E. ELIZAGÁRATE Jefe de Servicio de Psiquiatría. Red de Salud Mental de Araba. Profesor Asociado de Psiquiatría. Facultad de Medicina.CIBERSAM. Universidad del País Vasco.

J. ELORZA Profesor Asociado coordinador de prácticas. Universidad de Cádiz. Psiquiatra. Hospital Universitario Puerto Real. Cádiz.

I. ESPIÑO DÍAZ Psiquiatra. Servicio de Psiquiatría Hospital Lucas Augusti. Lugo

J. EZCURRA Psiquiatra. Fundación Tutelar Beroa. Vitoria-Gastreiz.E. FERNANDEZ Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava.

Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.F. FERRE Psiquiatra. Jefe de Servicio de Psiquiatría. Hospital Gregorio

Marañón. MadridM. FRANCO Psiquiatra. Jefe del Servicio de Psiquiatría del Complejo

Asistencial de Zamora. Zamora.D. FRANCO Psiquiatra. Profesora Titular de Psiquiatría. Universidad de

Sevilla.L. GARCÍA AYALA Médico Residente Psiquiatría. Hospital Universitario de Álava.

Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

G. GARCÍA ALONSO Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

J. GARCÍA ORMAZA Psiquiatra. Osi Ezkerraldea. Hospital Universitario de Cruces. Osakidetza. Bizkaia. CIBERSAM

Mª P. GARCÍA-PORTILLA Catedrático de Psiquiatría. Universidad de Oviedo. CIBERSAM. Oviedo.

J. GAVIÑA Médico Adjunto Psiquiatría. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

P. GIL Psiquiatra. Coordinador Programa Lehenak. Red de Salud Mental de Bizkaia. Osakidetza. Bizkaia.

L. GINER Profesor Asociado de Psiquiatría. Universidad de Sevilla.J. GINER Catedrático de Psiquiatría. Universidad de Sevilla.J. M. GOIKOLEA Psiquiatra. Hospital Clínic. Universidad de Barcelona.

CIBERSAM. Barcelona.M. GÓMEZ REVUELTA Psiquiatra. Osi ARABA. Hospital Universitario de Álava.

Sede Santiago. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.A. GONZÁLEZ-PINTO Profesora Titular Psiquiatría. Universidad del País Vasco.

Jefe de Sección. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava. Jefe de Servicio de Investigación en Salud Mental de Osakidetza. CIBERSAM. Presidente Sociedad Española Psiquiatría Biológica. Vitoria-Gasteiz.

I. GRANDE FULLANA Psiquiatra. Servei Psiquiatría. Hospital Clínic. CIBERSAM. Barcelona.

M. GURPEGUI Catedrático de Psiquiatría. Universidad de Granada.J. R. GUTIÉRREZ CASARES Psiquiatra. Hospital Infanta Cristina. Badajoz.M. GUTIÉRREZ FRAILE Catedrático de Psiquiatría. Universidad del País Vasco.

CIBERSAM. Jefe de Servicio Hospital Universitario de Álava .Osakidetza. OSI Araba. Vitoria-Gasteiz.

M. GUTIÉRREZ GARITANO Historiador. Periodista. Explorador. Vitoria-Gasteiz. L. GUTIÉRREZ ROJAS Psiquiatra. Servicio Andaluz de Salud. GranadaJ. L. HERNÁNDEZ FLETA Psiquiatra. Jefe de Servicio de Psiquiatría. Hospital

Universitario de Gran Canaria Dr. Negrin. Universidad de Gran Canaria.

D. HIDALGO-MAZZEI Psiquiatra. Hospital Clinic. Universidad de Barcelona. IDIBAS. CIBERSAM. Barcelona.

N. IBARRETXE Psicólogo. Facultad de Psicología Universidad de Deusto. Bizkaia.

E. IBARROLA Psiquiatra. Osakidetza. Red de Salud Mental de Araba. Vitoria-Gasteiz.

M. ICETA Jefe de Servicio de Psiquiatría. Hospital Infanta Sofía. Madrid.C. IGLESIAS Hospital Valle del Nalón. Área Sanitaria de Salud Mental

VIII del Principado de Asturias. Asturias.V. IVANOVA Psiquiatra. Red de Salud Mental Araba. Osakidetza.

Vitoria-Gasteiz.

M. KARIM HAIDAR Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava-Sede Santiago. Osakidetza. CIBERSAM. Vitoria-Gasteiz.

G. LAHERA Psiquiatra. Profesor de Psiquiatría y Psicología Médica. Universidad de Alcalá de Henares. Madrid.

M. A. LANDABASO Psiquiatra. Centro de Salud Mental Uribe-Costa. Osakidetza. Getxo. Vizcaya.

J. LIZARRAGA Psiquiatra. Hospital de Día. Baracaldo. Red de Salud Mental de Vizcaya

P. LÓPEZ PEÑA Psiquiatra. Jefe de Sección. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava-Sede Santiago. Osakidetza. CIBERSAM. Vitoria-Gasteiz.

S. LOPEZ ZURBANO Psiquiatra. OSI ARABA. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.I. MADARIAGA Director Unidad de Psiquiatría Legal. Hospital Aita Menni.

Arrasate. Guipuzoa.S. MALDONADO Profesora Agregada Departamento de Educación Física y

Deportiva. Universidad del País Vasco. Vitoria-Gasteiz.C. MARTIN REQUENA Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava-Sede

Santiago. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.M. MARTIN CARRASCO Director. Hospital Aita Menni. PamplonaR. MARTÍN SANTOS Psiquiatra. Instituto de Investigación Biomédica Pi i Sunyer

(IDIBAPS). CIBERSAM. Universidad Autónoma de Barcelona.J. MEANA Catedrático Farmacología. Universidad del País Vasco.

CIBERSAM. Leioa. Vizcaya.N. MENDIOLA Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza. Vitoria.J. L. MENDIVIL Psiquiatra. Bilbao.P. MOLERO Psiquiatra. Clínica Universitaria de Navarra.M. MONDRAGÓN Psiquiatra. Osi Bizkaia. Hospital de Galdákao. Osakidetza. Bizkaia.J. M. MONTES Psiquiatra. Hospital Universitario Ramón y Cajal. Profesor

Asociado. Universidad de Alcalá de Henares. Madrid.P. MORENO Psiquiatra. Director Instituto Balear de Psiquiatría y

Psicología. Palma de Mallorca. Illes Baleares.F. MOSQUERA Director Médico. Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba.

Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.O. NAPAL Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava. Sede

Santiago. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.N. OJEDA Psicóloga. Directora del Departamento de Fundamentos y

Métodos. Facultad de Psicología. Universidad de Deusto. Bilbao.M. A. ORTEGA Psiquiatra. Jefe Servicio Psiquiatría. Hospital San Pedro.

Logroño (La Rioja)F. ORTUÑO Psiquiatra. Clínica Universitaria de Navarra. Profesor Titular

de Psiquiatría. Universidad de Navarra. Pamplona.D. PALAO Profesor Asociado. Universidad Autónoma de Barcelona.

Director Centro de Salud Mental Parc Taulí. Sabadell. Barcelona.

J. PALOMO Psiquiatra. Profesor Asociado Psiquiatría. Universidad del País Vasco. Complejo Hospitalario Donostia. Osakidetza. CIBERSAM. Donostia-San Sebastián.

M. PÁRAMO Jefe de Servicio Complejo Hospitalario Universitario. Santiago de Compostela.

C. PAVÓN Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

J. PEÑA Psicólogo. Facultad de Psicología. Universidad de Deusto. Bilbao.

P. PÉREZ Psiquiatra. OSI ARABA. Hospital Universitario de Álava- Sede Santiago. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

V. PÉREZ - SOLA Profesor Asociado. Universidad Autónoma de Barcelona. Jefe Servicio. Instituto de Neuropsiquiatría. Parc de Salut Mar, CIBERSAM. Barcelona.

X. PÈREZ DE MENDIOLA Médico Adjunto de Psiquiatría. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

R. PIGEM Psiquiatra. Director Clínica Bella Vista. Lleida.J. PLA Psiquiatra. Profesor Titular de Psiquiatría. Clínica

Universitaria de Navarra. Presidente Sociedad Vasconavarra de Psiquiatría

S. PONCE DE LEÓN Psiquiatra. Osi Ezkerraldea. Hospital Universitario de Cruces. Osakidetza. Bizkaia.

I. QUEMADA Director Hospital Aita Menni. Arrasate, (Guipúzcoa)I. QUEREJETA Profesor Asociado de Psiquiatría. Universidad del País

Vasco. Jefe de Servicio de Psiquiatría. Complejo Hospitalario Donostia. Osakidetza. CIBERSAM. Donostia-San Sebastián.

E. RAMOS Psicóloga Clínica. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

A. RAMOS QUIROGA Psiquiatra. Hospital Vall d’Hebrón. Barcelona.J. J. RODRÍGUEZ SENDÍN Presidente del Consejo General de Colegio de Médicos de

España.L. ROJO Catedrático de Psiquiatría. Universidad de Valencia.

Hospital Universitario La Fe. Valencia.J. L. ROMERO Psiquiatra. Jefe de Servicio. Hospital Broadmor. Reino

Unido. U.K.G. RUBIO Hospital Doce de Octubre. Madrid.J.A. RUIZ DE APODAKA Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza.

Vitoria-Gasteiz.E. SÁEZ DE ADANA Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava.

Sede Santiago. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.G. SAFÓNT Psiquiatra. Mutua de Terrassa. Terrassa.

P. SAIZ Profesora Titular de Psiquiatría. Universidad de Oviedo. CIBERSAM. Oviedo.

D. SÁIZ Psiquiatra. Hospital Clínico de Madrid.L. SAN Jefe de Servicio de Psiquiatría y Psicología. Hospital Sant Joan

de Deu. Barcelona. CIBERSAM. Barcelona.P. SÁNCHEZ Psiquiatra. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza.

Profesor Asociado Facultad de Medicina. Universidad del País Vasco. Vitoria-Gasteiz.

E. SÁNCHEZ MORLA Psiquiatra. Hospital Universitario de Guadalajara.R. SEGARRA Profesor Asociado de Psiquiatría. Universidad del País Vasco.

Psiquiatra. Osi Ezkerraldea. Hospital Universitario de Cruces. Osakidetza. Bizkaia. CIBERSAM

A. SEGURA Psiquiatra. BilbaoM. SERRANO Psiquiatra. Jefe servicio Psiquiatría hospital A Coruña.

Presidente Asociación Gallega de PsiquiatríaN. SZERMAN Presidente de la Sociedad Española de Patología Dual.

Psiquiatra. Hospital Virgen de la Torre. Madrid. M. TORRENS Instituto de Neuropsiquiatría. Parc de Salut Mar,

Departamento Psiquiatría, Universidad Autónoma de Barcelona.

K. URIGOITIA Presidente del Ilustre Colegio O�cial de Médicos de Álava.L. URIGÜEN Departamento de Farmacología Universidad del País Vasco.

CIBERSAN.G. URTARAN Alcalde de la Ciudad de Vitoria-Gasteiz.C. VALCÁRCEL Psiquiatra. OSI Araba. Hospital Universitario de Álava-Sede

Santiago. Osakidetza. CIBERSAM. Vitoria-Gasteiz.R. VALENCIANO Psiquiatra. Tenerife.E. VALMISA Profesor Tutor de Prácticas. Universidad de Cádiz. Director de

la UGC de Salud Mental. Hospital Universitario de Puerto Real. Cádiz.

F. VAZ LEAL Catedrático de Psiquiatría. Universidad de Extremadura. Badajoz

E. VIETA Profesor Titular de Psiquiatría. Hospital Clínic. Universidad de Barcelona. Director Cientí�co del CIBERSAM. Barcelona.

A.B. YOLLER Psiquiatra. Jefe de Sección. Red de Salud Mental de Araba. Osakidetza. Vitoria-Gasteiz.

A. ZABALA Departamento de Neurociencias. Universidad del País Vasco. CIBERSAM.

I. ZORRILLA Psiquiatra. Profesor Asociado. Facultad de Medicina UPV. Hospital Universitario de Álava. Osakidetza. CIBERSAM. Vitoria-Gasteiz.