Aurki.comAurki.com batzailea, sareko euskal produkzioaren ispilu

(2005eko irailetik 2006ko irailera)

Ikerketa gaitasunaDoktorego ikastaroa

Egilea: Joxe AranzabalTutorea: Aitor ZuberogoitiaHUHEZIMondragon UnibertsitateaEskoriatzan, 2007ko urriaren 17an

AURKIBIDEASarrera ..........................................................................................................3

Gaiaren interesa.................................................................................................3

Aurrekariak........................................................................................................4Lanaren helburuak......................................................................................................5Gaiaren egoera ..........................................................................................................6

Blogak euskaraz.................................................................................................7Lehen batzaileak................................................................................................8Aurki.com ..........................................................................................................8

Euskarazko bilatzailea..............................................................................9Jarioa.........................................................................................................9Hamasei atal..............................................................................................9Zerbitzuak...............................................................................................10Zelan aurkezten duen informazioa..........................................................10Nire Jarioak.............................................................................................10Baldintzak Jarioan agertzeko..................................................................11Talde editoriala.......................................................................................11Proiektu irekiak.......................................................................................11Aurki, 8. probintziaren ispilu..................................................................11

Metodologia eta prozedura.......................................................................................13Nondik jaso dugun informazioa.......................................................................13Zelan egin dugun azterketa..............................................................................14

Azterlana ........................................................................................................14Robotaren datuak.............................................................................................14

Informazio iturririk klikatuenak..............................................................14Harpidedun gehien dituzten informazio iturriak.....................................15Lotura maiztasunaren eta klik kopuruaren artean...................................15

Erabiltzaileen iritziak.......................................................................................16Galdetegi itxia.........................................................................................16

Nork erabiltzen duen Aurki.com....................................................16Zenbat denbora Aurki.com erabiltzen............................................17Zelako maiztasunaz kontsultatzen den...........................................18Zenbat informazio iturritara harpidetuta........................................18Zer aurkitzen duen Aurki.com-en..................................................18Zer informazio mota erabiltzen den...............................................18Aurki lagungarria ote den informazioa kudeatzeko.......................18Aurki.com ispilu egokia ote den....................................................19Ondo antolatuta ote dagoen...........................................................19Zer hobetu......................................................................................20Beste batzailerik ote darabilten......................................................20Behin betiko erretratu robota.........................................................20Erantzuleen iradokizunak galdetegi itxian.....................................20

Galdetegi irekia.......................................................................................21Ondorioak ........................................................................................................23Lanaren mugak ........................................................................................................23Proposamenak ........................................................................................................24Bibliografia ........................................................................................................25Glosategia ........................................................................................................27

Bi milatik gora euskaldun beren burutazio, gogoeta eta kritikak euskaraz plazaratzen. Blogari izan gabe blogetako erantzunetan parte hartzen dutenen kopurua ere erantsi

behar zaio aurreko kopuruari… Historian zehar noiz jardun du hainbeste jendek euskaraz idazten?

2

Anjel Lertxundi: Zortzi probintzi (2007)

SARRERALan honen helburua da zehaztea zenbateraino den Aurki.com batzailea sareko euskal–hots, euskarazko-- produkzioaren ispilu 2005eko irailetik 2006ko irailera, urtebeteko epean alegia. Ikasi nahiko genuke, halaber, euskarazko eduki elektronikoen irakurleek zelan kudeatzen duten informazioa, eta Aurki.com-ek zenbateraino laguntzen dien saihesten informazio gainkarga, hedabide elektronikoen hazkunde etengabeak sortzen duena.

Gaiaren interesaAukeratu dugu gai hau, blogak sortu zirenetik berauen gainean izan dugun interesagatik. Izan ere, hedabide elektronikoen inguruan hasiera-hasieratik sortu baitira sorkuntza eta adierazpide libreak, blogak kasu, non erabiltzailea jaun eta jabe den, eta edita dezakeen edukia nahi erara, inolako traba barik. Blogek, gainera, aukera ematen dute edukiak partekatzeko, orain arte sekula ez bezala, edozein irakurle harpidetu daiteke-eta eduki horietara, eta bere jarioan jaso, edukiak argitaratu ahala. Horrezaz gain, ikerketa honen egilea aspalditxo dabil euskal blogosferan murgilduta, berau sortu zenetik, hasieran Sustatu.com talde-blogean laguntzen, euskaraz sortutako lehen blogean, eta gero bere blogetan idatzita: Faroan, non adierazten dituen bere gauzak; egiten ditu, halaber, Gizakom, HUHEZIren Giza Zientzien Departamentuarentzat egina, eta Farozaina, azken hau tumblelog bat, blogen aldaera bat, eduki laburrak-eta argitaratzeko. Blogen eztanda horrek ekarri du batzaileen beharra, erreminta batzuk ia ezinbestekoak blog eta webgune dinamikoen ugaritasuna kudeatzeko. Bestalde, euskararen historian hainbeste tren huts eginda —gogoan izan zein berandu iritsi ziren gurera moldiztegia, egunkaria, irratia eta telebista—, behingoz, euskarak berehala egin ditu bere blogek eta batzaileek dakartzaten berrikuntza teknologiko eta komunikatiboak. Esatea badugu, beraz, gure kasuan komunikazioa eta hizkuntza uztartzen direla gai honi interesgarri irizteko orduan. Esan nahi dugu, orobat, gai hau ikertu barik dagoela, eta horrek ere erakargarri egiten duela gure begien aurrean.

Aurrekariak1991n Tim Berners-Lee ingelesak World Wide Web asmatu zuenetik, sarea alegia, gure komunikatzeko moduak erabat aldatu dira. Amaraunaren hasieratik sortutako zenbait aplikaziok —posta elektronikoak eta nabigatzaileak, kasu— zaharkitu bihurtu zituzten

3

ordura arte erabilitako zenbait teknologia eraginkor, hala nola faxa. Eta guk ere aldatu egin ditugu geure ohiturak: gaur egun ia ez dugu gutunik idazten; aitzitik, ezin konta ahala mezu elektroniko idazten dugu, posta elektroniko bidez.

Hasierako urte haietan, Netscape eta Mosaic nabigatzaileen garaian, webguneak antolatzen ziren dendetako erakusleihoak bezala, jendeak sartu eta ikus zezan zer zegoen han. Informazio gordailuak ziren, erabiltzaileek asko jota irakur zezaten han jarritakoa. Azken lau urteotan, berriz, sarea erabat aldatu zaigu, webgune dinamikoak agertu dira, eta erabiltzaileak, lehenengo aldiz, ahotsa hartu du, aukera du-eta orain bere arrastoa uzteko iritzi bidez, bere edukiak beste erabiltzaileekin batera antolatzeko eta komunitateak sortzeko (Richardson, 2006). Blogak sortu dira, wikiak, txatak, argitarapen pertsonalak eta beste hainbat era sortzeko eta peer-to-peer komunikatzeko; jendea gero eta gehiago antolatzen da eskaintzeko informazioa, entretenimendua eta zerbitzuak. Internet berri honi hainbat izen eman zaizkio: Web 2.0, Web bizia, Hipersarea, Web eraginkorra eta irakurri/idazteko Weba, besteak beste (Tapscott & Williams, 2007).

Hainbat teknologiak egin dute posible sarea malgu eta bizi egitea, hala nola CSSak, hauei esker webguneak berak beste modu batean diseinatzen baitira, besteak beste malguagoak izan daitezen; RSS edo XML, bitarteko ezinbestekoak informazioa urbi et orbi zabaltzeko, modu pertsonalizatuan, erabiltzaileak berak nahi dituen informazio iturrietara harpidetu daiteke-eta; eta etiketak, hitz giltzarri batzuk lagunduko digutenak gure informazioa, eta inorena, berreskuratzen (O’Reilly, 2005). Horiei eta beste teknologia batzuei esker, iritsi gara egoera batera non, Dan Gillmor kazetariak dioen moduan, gu garen medioa, lehen audientzia hutsa ginenok, eta guk erabakitzen dugun zer den inportantea (Gillmor, 2004).

Ugaritasunak, baina, betekada ekar lezake, eta Interneten horixe gertatu da. Hainbeste blog, hainbeste webgune, hainbeste aukera… jende askok ez daki nondik nora jo, zelan egin aurrera halako baso trinkoan. Hasteko, jendeak ez du berdin irakurtzen sarean. Presaren presaz, irakurri baino eskaneatu egiten ditugu webguneak, non zer aurkituko zerbait interesgarri: gure begiek izenburuak irakurtzen dituzte, negritaz idatzitako azpitituluak, sailkapen zenbatuak, etab., arrasto interesgarrien bila (Nielsen, 2000). Hala ere, jende askok ezin du kudeatu hainbeste informazio, eta adituek hitz egiten dute infoxikazioaz, informazio gainkargak sortzen duen egoeraz (Cornellá, 2000). Testuinguru horretan hainbat aplikazio sortu ziren, lagungarriak informazio hori guztia kudeatzeko. Batetik, Google News eta tankerako albistegi automatizatuak, non albistegiak agertzen ziren multzotan banatuta, gaien arabera. Albistegi horietan azken albisteak erakusten du izenburua eta lehen paragrafoa; gainerakoek, izenburua bakarrik. Eta beti, Google News-ek aukera eskaintzen dio erabiltzaileari izenburuan klik eginez, jatorrizko informazio iturrira joateko (Vise & Malseed, 2006). Horrekin batera, sortu ziren lehen batzaileak, batzuk sarean bertan ostatu hartuta, hala nola Bloglines eta Google Reader, eta beste zenbait off-line lan egiteko gai, alegia, konektatuta egon gabe, adibidez, PageFlakes. Batzaile batek leku bakar batean zentralizatzen ditu erabiltzaileak harpidetza bidez eskatutako informazio iturri guztiak, eta modu laburtuan aurkezten ditu emaitzak, zenbaitetan izenburuak bakarrik eskainita, beste batzuetan izenburua eta paragrafo bat, eta beti ere lotura bat jatorrizko informazio iturrira. Horri esker, erabiltzaileak denbora mordoa irabazten du, ez baitu joan beharrik webgunez webgune bere gogoko informazio iturrien bila. Hori guztiori RSSri esker.

4

Euskararen esparruan ere beste horrenbeste gertatu da. 2001ean Sustatu.com agertu zenetik, bera izan baitzen lehen bloga euskaraz, blogek sekulako hazkundea izan dute. Hasieran Sustatu izen zen lehen euskal blogarien eskola. Ondoren etorri ziren blog komunitateak, hala nola, Eibar.org, Goiena.net eta Uztarria.com, eta horien inguruan hainbat jende hasi zen blog pertsonalak egiten. Baina benetako eztanda gertatu zen 2005etik aurrera, lehen blog plataforma automatikoak agertu zirenean: Blogari.net, Blogak.com eta Mundua.com. Harrezkero, edozeinek egin zezakeen blog bat, aurretik ezelango ikastarorik egin beharrik barik (Aranzabal, 2006a). Eta, halaxe, euskarazko blogak perretxikoak bezala ugaritu dira azken bi urteotan. Eta, aurrerago ikusiko dugun moduan, testuinguru horretan agertu zen Aurki.com batzailea, hau ere erreminta egokia euskarazko webguneen jarraipena egiteko.

Beraz, aldatzen hasi zen informazioa banatzeko modua. Ordura arte, irakurleak joan egin behar zuen informazio iturrietara, eta han irakurri bestek prestatutako informazioa. Asko jota, zenbait zerbitzuk bidaliko zioten informazioa posta elektroniko bidez, Hari@-k egiten zuen moduan. Batzaileek, ostera, aldatu egin zuten informazio banaketaren panorama. Horiei esker, erabiltzaileak aukera zuen bere albistegiak prestatzeko, neurrira, eta berauek irakurtzeko argitaratu ahala, itxaron barik agentziek bidaltzera. Geroago, 2004an Digg, 2005ean Menéame eta 2006an Zabaldu.com-ek areagotu egin zuten erabiltzailearen rola. Izan ere, webgune horien azaletan bakarrik agertuko ziren irakurleengandik botu gehien jasotako albisteak. Hortaz, irakurleen komunitateak jarriko zituen portadan bere intereseko albisteak. Power to the people.

Bidenabar esanda, azterlan honek ez ditu zalantzan jarri nahi Hari@ bezalako informazio zerbitzuak. Aitzitik, gure arreta zentratu nahi dugu batzaileek eta informazio banatzaile automatizatuek zabaldutako bidean, lotuago ikusten baitugu sarearen aro berri honekin, non erabiltzailea ez baita informazio hartzaile huts, baizik eta sortzaile, partekatzaile eta erabakitzaile.

Azterlan hau bideratzeko, azkenik, honako urrats hauek egingo ditugu: zehaztu lanaren helburuak, azaldu zein den ikergaiaren egoera adituen iritzia aintzat hartuta, zehaztu marko metodologikoa, azterketa bera egin, ondorioak atera eta ikerlerroak iradoki etorkizunerako.

LANAREN HELBURUAKLan honen helburu nagusia da zehaztea zenbateraino den Aurki.com batzailea sareko euskal produkzioaren ispilu 2005eko irailetik 2006ko irailera, urtebeteko epean alegia. Hobetsi dugu azterketa epe jakin horretara mugatzea urte hori izan delako Aurki.com-en urterik oparoena, Aurki.com kontrolatzen duen robotak berak emandako datuek erakusten duten moduan.

Lan honek, bestalde, badu helburu zehatzagorik ere. Hauek:    •    Erabakitzea Aurki.com batzaileak zenbateraino biltzen duen bere baitan sareko euskal produkzioaren zati esanguratsu bat, kopuruz (euskal blogosferaren bosten bat gutxienez), edukiz (blog bisitatuenak) eta maiztasunari dagokionez.    •    Argitzea informazioa zelan dagoen antolatuta Aurki.com-en.    •    Argitzea Aurki.com zenbateraino den lagungarri informazioa hobeto kudeatzeko.    •    Zehaztea jendeak zer irakurtzen duen gehien Aurki.com-en; zer blog eta zer gai.

5

    •    Zehaztea Aurki.com-eko harpidedunek zenbat denbora daramaten harpidetuta eta zelako maiztasunarekin erabiltzen duten batzailea.

•   Zehaztea zer lotura dagoen informazio iturri irakurrienen eta berauek argitaratzen diren maiztasunaren artean.    •    Argitzea ea Aurki.com-eko harpidedunek nahikoa duten Aurki.com-ekin edo berau erabiltzen duten beste batzaile baten osagarri.

Helburu zehatz hauetatik, hipotesi hauek atera ditugu geure lanerako:    •    Aurki.com batzailea da sarean egiten den euskarazko produkzioaren ispilu egokia, bere baitan biltzen dituelako euskarazko webgunerik bisitatuenak eta sarrien elikatzen direnak.    •    Aurki.com batzailean informazioa antolatuta dago modu egokian, informazio iturriak erraz aurkitzeko moduan, sailkapen funtzional batekin.    •    Aurki.com-ek lagundu egiten die erabiltzaileei informazioa hobeto kudeatzen, albiste guztiak leiho batean aurkezten baitizkie, ataletan banatuta.    •    Jendeak batez ere irakurtzen ditu blogen esparruan mugarri diren argitalpenak: tradiziorik handiena dutenak, bisitatuenak eta jende ezagunarenak.    •    Aurki.com-eko harpidedunek batez beste urtebete baino gehiago daramate harpidetuta.

•    Informazio iturririk irakurrienak dira sarrien argitaratzen direnak.    •    Aurki.com-eko harpidedun gehienek beste batzaile bat erabiltzen dute Aurki.com-ez gainera.

Azterlan hau, bestalde, ez da mugatuko Aurki.com batzailea aztertu eta berau agertzeak izan dituen ondorioak ikertzera. Horrekin batera, azterlan honek zenbait gomendio egin nahi ditu, Aurki.com-en bidezko komunikazio esperientzia hobetze aldera.

GAIAREN EGOERA1997an lehen blogak agertu ziren Interneten. Blogak dira webgune batzuk, txantilioitan datoz aurretik eginda, eta hor edukiak modu kronologikoan ordenatzen dira: berrienak goian eta zaharrenak beherago. Jendeak erantzun egin dezake bertan eta beste batzuek erantzun horri erantzun, eta horrela elkarrizketa etengabea sor daiteke blogen inguruan. Gainera, blogak elkarren artean lotzen dira, loturak erabilita. Blogak  pertsonalak izan daitezke edo taldekoak. Baita tematikoak ere (Aranzabal, 2006b).

Blogek aldatu egin dute Internet, beronen beste aro bat ispilatzen baitute, aro bat non erabiltzailea eduki sortzaile eta partekatzaile bihurtzen den. Web 2.0 deituaren ikurrik behinenetakoa bihurtu dira, wikiekin eta beste aplikazioekin batera (Orihuela, 2006).

Horrek azaltzen du zer bizkor hazten ari diren blogak. 2007ko apirilean Dave Sifry-k 70 milioi zenbatu zituen mundu osoan “State of the Blogosphere” txostenean. Lehen aldiz argitaratu zuenean txosten hori, 2004ko urrian, artean 4 milioi blog zeuden. Gaur egun, ostera, 70 milioi. Technorati blog bilatzaileak zenbatzen ditu blog horiek, baina denak ez daude bizirik. Sifry-ren iritziz, blog horien %55 bakarrik daude bizirik, alegia, azken hiru hilabeteotan behin gutxienez zerbait argitaratu dutenak. Horrek esan nahiko luke 38,5 milioi blog bizirik daudela, zelan edo halan. Kontua da bost-zazpi hilez behin blogosfera biderkatu egiten dela (Sifry, 2007). Aintzat hartuta blogak masa fenomemo moduan 1999an sortu zirela, Blogger eta Pitas blog-plataformek posible egin zutenean blog bat sortzea doan eta erraz (Stone 2003), hazkundea oso handia da.

6

Hazkundea mundu osoan gertatu da, Mendebalean eta Asian batik bat, eta hizkuntza nagusietan batez ere. Hor ere, ingelesa da jaun eta jabe, baina baita txinera, gaztelania, japoniera, alemana eta frantsesa, besteak beste, nahiz eta azken horiek lehena baino dezente gutxiago erabiltzen diren. 2007ko ekainaren 30ean, esate baterako, ingeles hiztunak Interneten ziren 365.893.996; txinera erabiltzen zutenak, aldiz, 166.001.513; eta espainolez ari zirenak, 101.539.204. Adibide bat aipatzearren hobeto ulertzeko zelakoa den hazkunde hori, espainiera hautatuko dugu. Internet World Stats erakundearen arabera, 101.539.204 espainol hiztunek erabiltzen zuten Internet gorago esandako datan, hau da, Internet erabiltzaile guztien %8,8. Hala ere, munduan dauden 442.525.601 espainol hiztunetatik, bakarrik %22,9k erabiltzen dute Internet. Baina espainola darabilten Internet erabiltzaile kopurua %311,4 hazi da azken zazpi urteotan, 2000-2007 aldian (Internet World Stats, 2007).

Euskarari dagokionez, kopuruak askoz ere apalagoak dira, hizkuntza minorizatu bati dagokionez. EUSTAT Euskal Estatistika Erakundeak emandako datuen arabera, gaur egun EAEn euskara da hirugarren hizkuntza (%22,0) Interneten nabigatzeko erabiltzen direnen artean, gaztelaniaren (%99,7) eta baita ingelesaren (%23,2) atzetik. Hizkuntza horien artean hazkundea oso bestelakoa izan da, EAEn beti ere: ingelesez nabigatzen duten erabiltzaileen ehunekoa %19,2 hazi da. Aitzitik, euskaraz nabigatzen dutenen ehunekoak %1,5eko gorakada izan du eta gaztelaniaz nabigatzen dutenenak %2,4koa (Eustat, 2007).

Blogak euskarazEuskaraz idatzitako blogen hazkundea ez da iristen lehen aipatutako hizkuntzen egoerara, ezta hurrik eman ere, baina euskarazko blogosferak hazkunde handia izan du, bere neurrien barruan (Aizpitarte & Guillén, 2005). Ikus dezagun bilakaera.Euskal blogosfera 2001ean sortu zen, Sustatu.com blogarekin. Gaur egun, berriz, ia sei urte igarota, 5.464 blog ditugu euskaraz, Faroan argitaratu genuen moduan, 2007ko uztailaren 9an. Jakina, blog horiek guztiak ez daude bizirik. Euskarazko blog horiei aplikatzen badiegu David Sifryk Technorattin erabiltzen duen neurria, blog horien %55 bakarrik leudeke bizirik, alegia, azken hiru hilabeteotan behin gutxienez zerbait argitaratu dutenak. Orduan esan beharko genuke euskarazko blogak 3.005 direla, zelan edo halan bizirik daudenak.

Hazkunde handia, oso denbora laburrean. “Bi milatik gora euskaldun beren burutazio, gogoeta eta kritikak euskaraz plazaratzen. Blogari izan gabe blogetako erantzunetan parte hartzen dutenen kopurua ere erantsi behar zaio aurreko kopuruari… Historian zehar noiz jardun du hainbeste jendek euskaraz idazten?” (Lertxundi, 2007).

Kopuru hauetara iristeko, arakatu ditugu hiru esparru: blog komunitateak, blog plataformak eta hortik zehar daudenak barreiatuta, beste plataformetan.

Blog komunitateakGogoan izan blog komunitate bat dela blogari talde bat, eta biltzen dira erakunde baten aterpean, komunitate bat sortzeko. Kasu horietan, blogariek errespetatu behar izaten dituzte komunitatearen arauak. Blog komunitate hauetan 876 blog aurkitu ditugu.

Blog komunitateak Blog kopuruaEibar.org 23

7

Goiena.net 123Uztarria.com 23Berria.info 18Baleike 10EHU 500Deustuko Unibertsitatea 44Jakintza Ikastola 110Aikor 10Larrabetzu 10Atxukale 5Gaur8 5GUZTIRA 876

Blog plataformakAintzat hartu blog plataforma dela tresna bat, zeinaren bidez edonork sor dezakeen blog bat, hiru pauso emanda: ireki kontu bat, eman zure datuak eta aukeratu eredu bat. Blog plataforma horietan aurkitu ditugu 4.488 blog euskaraz.

Blog plataformak Blog kopuruaBlogari.net 2.435Blogak.com 1.200Mundua.com 250Nireblog 588Mahatsorriak 15GUZTIRA 4.488

GainerakoakKopuru horiei beste 100 gehitu dizkiegu, hortik zehar beste plataformetan dabiltzan euskal blogariak kontuan hartzeko, jakin bai baitakigu hainbat blogari euskaldun ari dela euskaraz idazten Blogger, Bloglines, WordPress eta beste erdal plataformatan, hala nola Andoni Sagarna, Jabi Zabala edo Hasier Etxeberria, besteak beste. Horrela iritsi gara hasieran emandako datura: 5.464 blog. Hala ere, kontuan izan kopuru horri beroarenak kendu behar zaizkiola, Sifryk proposatutako bidetik, eta orduan geratuko garela 3.005 bat blogekin, zelan edo halan euskaraz ari direnak.

Lehen batzaileakTestuinguru horretan sortu ziren lehen albiste batzaileak, dudarik gabe Cornellák eskatutako erreminta berri horietako batzuk, informazio oldeari aurre egiteko. Batzaileak dira webgune automatizatuak, eta jasotzen dituzte RSS edo Atom duten informazio iturrien albiste-izenburuak edo testuak, halako moldez non erabiltzaileak ez dituen bisitatu behar informazio iturri guztiak banan-banan, batzaileak informazio guztia leku bakar batean zentralizatzen duelako.Denetan erabiliena Bloglines da, doako batzaile bat 2003an sortua eta erabiltzen dena informazio iturriak bilatu, harpidetu, sortu eta partekatzeko (García Gómez, 2004). Bloglines zerbitzarietan dago ostatu hartuta, inork ez du zertan instalatu behar bere ordenagailuan, eta, beraz, munduko edozein ordenagailutatik iritsi daiteke bere edukietara. Hori da bere abantailarik handienetako bat. Bloglinesek bi bide eskaintzen ditu harpidetzak egiteko, eta aukera informazio iturriak karpetatan antolatzeko, gaien arabera. Batzaile horrek, gainera, aukera ematen du beste erabiltzaileen irakurgaiak

8

ikusi eta, nahi izanez gero, haietara harpidetzeko. (Richardson, 2006).

Badira beste batzaile batzuk ere kontuan hartzekoak, hala nola, Google Reader, Feedmania, Google News, Feedview, Microsoft Office Outlook, Mozilla Thunderbird, BlogBridge eta NewsAcces, besteak beste.

Batzaileek hobetu egiten dute informazioaren kudeaketa, eta laguntzen diete erabiltzaileei denbora laburragoan iristea informazio iturri gehiagotara (Garcia Gomez, 2004). Hala ere, badirudi batzaileek, berez, ezin dutela saihestu nolabaiteko “arreta-krisi bat”, erakusten diguten informazio kopuru handiek eraginda. F. Wilsonen iritziz, 52 RSS feed-etik gora zaila da informazioari behar duen arreta eskaintzea, Herbert Simon aipatuta, “informazio aberastasunak arreta eskasia eragiten baitu” (Wilson, 2005).

Arreta krisiak gorabehera, informazio batzaileek aldatu egin dituzte informazioa jasotzeko moduak. Gurean, Bloglines agertu eta bi urte geroago, 2005eko urtarrilean, Eibarko enpresa batek, CodeSyntaxek, Aurki.com  berritua aurkeztu zuen, eta orduko haren berritasunik azpimarragarriena Jarioa izan zen, batzaile bat, zeinek jasotzen baitzituen euskarazko blog askoren informazioak. Azken urteotan Web 2.0 eremuko aplikazioak Web 1.0koei nola--Flickr Ofotori, Wikipedia Encyclopaedia Britannicari, Google Maps MapQuest-i, Amazon Barnes & Nobleri eta Craigslist Monsterri-- (Tapscott & Williams, 2007), halaxe koska bat igo zaio Aurki.com Argia-ren Hari@-ri, batzaileak askoz ere informazio gehiago eskaintzeaz gainera, aukera ematen baitu nork bere informazio iturriak hautatu eta edozein unetan begiratzeko, etengabe eta modu automatikoan ari baita berritzen.

Aurki.comAurki.com berez atari euskaldun bat da; Eibar.org elkarteak bultzatzen du, CodeSyntax enpresaren laguntzarekin, eta bi osagarri ditu: Jarioa eta Euskarazko Bilatzailea.

Euskarazko bilatzaileaAurki.com-en osagarri zaharrena euskarazko bilatzailea da. Eibar.org elkarteak sortu zuen 1999an, elkartearen gunea egin behar zutenean, guneari bilatzaile euskaldun bat erantsi nahi izan zioten-eta. Harrezkero beti izan da sarean dauden euskarazko baliabideen direktorio edo aurkibide bat. Oinarri teknikoa eta azpiegitura nazioarteko bilatzaile batenak zituen, Open Directory Project edo Dmoz.org delakoarena.

Urteek aurrera egin ahala, Dmoz proiektuak indarra galdu du. Gainera, euskarazko webguneen hazkundea izugarria izan da, eta beste bilaketa-sistema batzuk ere indartu dira. Ondorioz, une honetan, Google Coop bilaketa-sistema txertatu diote Aurki.com-eko bilatzaile bezala, eta horrela sortu dute Euskaraz bila, bilaketak euskarazko webguneetan bakarrik egiten dituen bilatzailea (Aurki.com, 2005).

JarioaLan honetan Aurki.com-en bigarren osagarria aztertuko dugu, Jarioa, 2005. urteko urtarrilean ireki zena. Une honetan bera da Aurki.com webgunearen ardatz nagusia. Jarioa batzaile bat da, eta, RSS edo XMLri esker, 2007ko irailaren 8an informazioa jasotzen zuen 608 informazio iturri euskaldunetatik, modu automatikoan. Horrela, sarean dauden euskarazko baliabideen bilduma da Aurki.com batzailea.

Hemen gogoratuko dugu batzaile bat dela webgune automatiko bat, zeinak maiztasun

9

jakin batez hainbat informazio iturri arakatzen dituen modu automatikoan, sarean argitaraturiko azken berritasunak jasotzeko, eta informazio iturri horiek erakutsi eta antolatzen dituen modu dinamikoan, iturrien izenburua, paragrafo bat eta lotura bat eskainiz. Batzailean informazio iturriak etengabe ari dira eguneratzen, modu automatikoan, robot bati esker.

Hamasei atalAurki.com batzaile bat denez gero, jaso egiten ditu RSS duten euskarazko 608 informazio iturri, tartean blogak, albistegiak, agendak, hedabideak, webgune korporatiboak… Eta denak 16 ataletan sailkatzen ditu, honela banatuta:

    •    Politika-gizartea: 51 informazio iturri.    •    Teknofiloak: 49    •    Albisteak: 12    •    Herriak: 146    •    Euskara: 42    •    Pertsonalak: 96    •    Idazleak: 32    •    Hedabideak: 13    •    Musika: 11    •    Kirola: 15    •    Udalak: 12    •    Kultura: 42    •    Hezkuntza: 19    •    Zientzia eta teknologia: 25    •    Zerrendak: 5    •    Argazkiak: 18

ZerbitzuakSortzaileek adierazi dutenez, bere txikian Aurki.com Interneteko nazioarteko punta-puntako zerbitzu eta baliabideen bilduma bat da.

    •    Google News. Googlen albistegi automatikoak berriak automatikoki eguneratuak eta taldetan sailkatuta nola, berdin egiten du Aurki-ren portadak: ikusmira batean, azken berritasunak, azken ordua euskaraz, eta euskal blogosferak zer duen komentagai. Dena automatikoki eta etengabe berritua.    •    RSS irakurgailu bat, Bloglines bezalakoa. Munduko batzailerik ahaltsuenak bezala, Aurki.com-ek ere harpidetza zerbitzu erraza eskaintzen du, zuzena eta euskarazko iturriei zuzendua, eta berau erabil daiteke ezer jakin gabe XML, RSS edo bestelako sigla tekniko konplexuen gainean.

    •    Planeta lokala. Internet planet edo planeta terminoak izendatzen ditu batzaile tematiko edo lokalak. Alegia, batzaile bat, non kargatzen diren azken mezuak gai jakin baten inguruan. Espainian daude Planeta Canarias edo Planet Granada, adibidez. Euskarazko planet bat da, hortaz, Aurki.com, planeten planeta. Izan ere, planeta bat izan daiteke teknofiloena, denak talde batean batuta baitaude; beste bat, musika zaleena, udalena, etab.    •    Euskal sarearen aurkibide zehatz bat. Aurreko Aurki.com-ek, bilatzaile-direktorioak, funtzio hori zuen, eta du, hortxe baitago oraindik. Baina Aurki.com

10

berrituak ere aurkibide funtzioa izaten jarraitzen du. 608 informazio iturri, ez dira Interneteko euskarazko gune guztiak, baina 608 horiek dira, preseski, beren edukiak gehien berritzen dituztenak, eta berrikuntza teknologikoetan jantzienak daudenak, RSS sindikazioa eskaintzen baitute (Fernandez, 2005 b).

Zelan aurkezten duen informazioaJasotako informazioa bi zutabetan eta modu berezian aurkezten du Jarioak: atal horretan argitaratu den azken mezua goian aurkezten du, eta horren izenburua eta lehen zazpi lerroak eskaintzen ditu, gutxi gorabehera. Lehenago iritsi diren informazioen kasuan, artikuluaren izenburua eskaintzen du eta informazio iturriaren beraren izena. Jario batzuek irudiak eta HTML erako formatuak dakartzate, eta horietan testu hutsera murrizten da edukia. Jario guztiek, hala ere, URL edo lotura zuzena eskaintzen dute, eta Aurki.com-ek beti ematen du aukera hori, halako moldez non irakurleak iritziz gero informazioa interesgarria dela, klik egin baitezake artikuluaren loturan edo hedabidearen izenburuan, informazio iturrira zuzenean joateko.

Nire jarioakJarioak, halaber, aukera eskaintzen du informazio iturrietara harpidetzeko, nork bere iturriak zehaztu eta kontsultatzeko: Nire jarioak (Aurki.com, 2005).

Hasieran jendea gogotsu hasi zen bakoitzak bere iturriak aukeratzen, baina hainbat jende konturatu zenean ezin zuela hor bildu El País, El Mundo edo gaztelaniazko beste hainbat hedabide, utzi egin zuten, eta gaur egun Bloglines bezalako batzaile bat erabiltzen dute horretarako. Puntu horretan Aurki.com-eko sortzaileek garbi dute euskal batzailean soilik euskarazko informazio iturriak sartuko direla, edo euskaraz ere idatzita daudenak, nahiz eta horrek zenbait jende aldendu Aurki.com-etik. “Gure helburua zen jendea ohitzea feed-ak erabiltzera”, adierazi zuten sortzaileek ikerketa lan honen hasieran, zer gertatzen den jakitun (Komunikazio pertsonala, 2007).

Baldintzak Jarioan agertzekoBatzaileak berak adierazten duen moduan, bi baldintza bete behar dira zerrenda horretan agertzeko:

   1. Webgunea euskaraz (ere) izatea.   2. Euskarazko eduki horren RSS edo XML jarioa izatea.

Zelan gehitu informazio iturri batAurki.com-ek eskaintzen du modua jendeak proposa ditzan informazio iturriak. Horretarako, pauso hauek prestatu ditu, ondoren talde editorialak erabakia har dezan:

   1. Joan aurki.com-en kontaktu formulariora   2. Idatzi gehitu nahi duzun blog, albistegi, posta-zerrenda edo delako iturriaren helbidea eta XML edo RSS jarioaren helbidea. Biak idatzi, mesedez.   3. Idatzi zein kategoriatan gehitu nahiko zenukeen.   4. Bidali formularioa.

Talde editorialaBi lagunek daramate ardura editoriala Aurki.com-en: Luistxo Fernandez eta Asier

11

Sarasua. Talde editorialak bi modu ezarri ditu euskarazko informazio iturriak Aurki.com-en sartzeko:

1. Jendearen eskariari kasu eginez, taldeak sarrera ematea informazio iturriei. Izan ere, Aurki.com-en bertan lotura bat eskaintzen da, nahi duenak eskaria egin dezan. Hala ere, CodeSyntaxek galbahe bat jartzen du, hainbat irizpideren arabera: informazio iturria euskaraz idatzita egotea, informazio kopurua, maiztasuna… Zenbait kasutan gertatu da norbaitek blog bat sortzea Blogger-en, eta berehala eskatzea sarbidea Aurkin, apenas ezer argitaratu barik.

2. Eskaririk jaso gabe informazio iturri bat onartzea, talde editorialak jakin duelako informazio iturri hori sortu dela eta interesgarria dela.

Beraz, talde editorialak erabakitzen du zer informazio iturri sartu Aurki.com-en, eta robotak zer maiztasunarekin bilduko duen informazioa feed horretatik. Izan ere, Berria-ren kasuan, esate baterako, egunean behin bakarrik jasoko du robotak hango informazioa, maiztasun horrekin kargatzen baitute informazioa euskal egunkarian.

Proiektu irekiakEgitasmo irekiak dira Aurki-renak. Direktorioa boluntarioek editatzen dute, eta automatikoki elikatzen da haiek gehitutako lotura eta baliabideekin. Jarioa ere, euskaraz katalogatu ahal izan diren informazio iturri erakargarrien bilgunea da, RSS edo antzeko formatu batean informatzen dutenak.

Software librearekin dabil Aurki.com: Zope (web aplikazioen zerbitzaria), Universal Feed Parser (feed irakurgailua), MySQL (datu basea), eta Localizer (interfazea euskarara itzultzeko). Programazio hizkuntza Python da eta zerbitzariaren sistema eragilea, FreeBSD. Dena software librea (Euskara Gipuzkoan, 2005)

Aurki, 8. probintziaren ispiluHasieran Aurki.com-ek ez zituen jasotzen euskarazko hedabide tradizionalen informazio iturriak, zeren eta, ez Berriak hasieran, ez eta Argiak ere, ez baitzerabilten RSS jariorik beren informazioa banatzeko. Ordea, 2005eko uztailetik Argiak eta 2006ko uztailetik Berriak hutsune hori bete egin dute, eta gaur egun Aurki.com-ek jasotzen ditu bi hedabide horien informazio iturriak ere.

Horregatik diogu gaur egun Aurki.com-ek bistaratzen duela Interneten euskaraz egiten den produkzioaren zati esanguratsu bat. Artikulu batean, Anjel Lertxundik deitzen zion Interneti euskararen 8. probintzia, ikusarazi nahi baitzigun zer garrantzizkoa den sarea euskararentzat. Eta horretarako blogak oin hartuta, aztertu zuen euskal blogosferaren ekarria euskal kulturari (Lertxundi, 2005). Esango genuke Anjel Lertxundik Aurki.com-i begira egin zuela azterketa hura, laster bistaratuko ditugun datuek erakutsiko duten moduan, sarean hantxe baitago euskarazko produkziorik behinena. Beraz, gaur gaurkoz Aurki.com izango litzateke euskararen 8. probintzia horren ispilu.

METODOLOGIA ETA PROZEDURAAzterlan hau egiteko, epe jakin bat aukeratu genuen, 2005eko irailetik 2006ko irailera. Epe hori aukeratu genuen berau delako Aurki.com batzailearen garairik indartsuena, bere robotak emandako datuen argitan. Aurkiko robotak asteroko informazioa ematen du, baina guk hobetsi genuen informazio hori hiletan sailkatzea, horrek lagunduko ligukeelako informazio kopuru handi hori hobeto kudeatzen.

12

Nondik jaso dugun informazioaBestalde, hiru informazio iturri erabili ditugu azterlan hau egiteko: Aurki.com batzailearen robotak emandako datuak, Aurki.com-eko harpidedunei helarazitako galdetegi itxi bat eta Aurki.com-eko zenbait erabiltzaileri bidalitako galdetegi ireki bat.

1. Robotaren datuak. Hiru informazio mota jaso genuen robotetik kalkulu orritan: Artikulu kopuruak. Kopuru totala, informazio iturri bakoitzak urte

horretan ateratakoak, eta informazio iturri bakoitzak astero argitaratutakoak. Informazio mota horrek esango zigun Aurki.com-ek zer trafiko duen informazioari dagokionez.

Informazio iturriek jasotako klik kopurua. Kopuru totala, informazio iturri bakoitzak urte horretan jasotako klik guztiak, informazio iturri bakoitzak astero batez beste jasotakoak eta informazio iturri bakoitzak astez aste jasotakoak. Informazio mota horrek balioko zigun antzemateko erabiltzaileak zeren bila sartzen diren Aurki.com-en eta zeintzuk diren informazio iturririk bilatuenak.

Harpidedun kopuruak. Aste batean informazio iturri batek izandako harpidedun kopururik handiena eta informazio iturri bakoitzak astero batez beste izandako harpidedun kopurua. Hiru multzo horien artean, hirugarren hau da pisu gutxien duena, erabiltzaileak askoz ere gehiago direlako harpidedunak baino.

2. Galdetegi itxia. Jakin nahi genuen, gutxienez, Aurki.com-eko harpidedunek zer iritzi zuten, eta horretarako prestatu genuen galdetegi bat, 14 galderarekin: horietatik, 10 ziren Aurki.com batzailearekin lotuak eta beste 4 orokorrak, jakiteko erantzuleen generoa, adina, jatorri geografikoa eta iruzkinak. Prozedura errazte aldera, sarean ipini genuen galdetegi itxia. CodeSyntax enpresak mezu bana bidali zien Aurki.com-eko 320 harpidedunei, eta hor eman zien gure azterlanaren berri eta gonbidatu zituen galdeketan parte hartzera. Harpidedunek bi asteko epea izan zuten galderei erantzuteko, ekainaren 12tik 26ra.

3. Galdetegi irekia. Galdetegi itxia osatu guran, eta erantzun kualitatiboak jaso nahian, beste galdetegi bat bidali genien Aurki.com-eko 11 erabiltzaileri, galdetegi hori patxadaz erantzun zezaten. Galdetegi hori bidali zen posta elektroniko bidez, eta galdera berberak zituen, salbu eta adina, jatorria eta generoari buruzkoak, horiek ez baitziren agertzen hemen. Hala ere, bigarren galdetegi hori apur bat lerratuta dago, jaso zuten 11 erabiltzaileak ez baitziren ausaz aukeratu, baizik eta kontuan hartuta erabiltzaile sutsuak zirela, alegia, erabiltzaile kualifikatuak, robotaren arabera, Aurki.com-en sarri-sarri sartzen diren erabiltzaileak. Guztiarekin ere, galdetegi itxian ere eskatuak genituen harpidedun eta erabiltzaile arrunten iritziak. Beste galdetegi honen bidez, erabiltzaile kualifikatuen iritziak jaso nahi genituen, ikuspegia osatze aldera. Galdetegi itxiarekin egin genuen moduan, 11 erabiltzaile horiei ere hamabost egun eman genien erantzuteko, ekainaren 12tik 26ra.

Zelan egin dugun azterketaDenbora guztian gogoan izan ditugu lan hau egiteko jarritako helburuak, eta saiatu gara lana antolatzen helburu horien arabera.

Emaitza zehatzagoak izate aldera, SPSS programa erabili dugu galdetegi itxitik

13

etorri zaigun Excel orriari informazio gehiago ateratzeko. Horrela, uztartu egin ditugu sexua, adina eta maiztasuna galdetegian zetozen galderekin, eta, zenbait kasutan, ikusi dugu aldagai horiek berezitasun esanguratsuak eragiten zituztela.

Bilatu ditugu hiru informazio iturrien arteko kointzidentziak, robotak eta bi galdetegiek eman diguten informazioan, eta, zenbait kasutan, aurkitu ditugu., adibidez, jendeak zer bilatzen duen Aurkin.

Txostena ulergarriagoa egiteko asmoz, atondu ditugu erantzunak galderen arabera, eta hor sartu ditugu sexuak, adinak eta maiztasunak eragindako aldaketak ere.

Saiatu gara emaitza esanguratsuak nabarmentzen, eta berauen ondoan beti ipini dugu grafiko bat, informazio hori ageriagokoa izan zedin.

AZTERLANARobotaren datuakAurki.com batzailearen robotak hainbat datu eman digu, jakin dezagun hobeto zer bilakaera izan duen euskal batzaileak 2005eko irailetik 2006ko irailera. Badakigu, adibidez, urte horretan Aurkik ekarri zituela bere gunera 60.337 artikulu, euskarazko informazio iturrietatik jasoak. Badakigu, halaber, aldi horretan irakurleek 173.652 aldiz egin zutela klik Aurki.com-en, horko artikuluak irakurri guran.

Informazio iturririk klikatuenakRobotak esan digu zeintzuk diren informazio iturririk klikatuenak Aurki.com-en. Alegia, jendeak zer informazio iturri bilatzen dituen gehien Aurki.com-en. Hauek dira daturik esanguratsuenak Aurki.com-en, zenbat klik jasotzen dituzten informazio iturriek, hor sartzen direlako harpidedunak eta harpidetzarik ez dutenak, horiek klik eginez Aurkiko azaleko artikuluetan. Hauek dira informazio iturririk klikatuenak:

1. Faroa: 4.334 klik.2. Patxitrapero: 3.1853. Gaztelumendi: 3.1044. XME: 3.0115. Sustatu: 2.4216. Sustatu argazkiak: 2.3797. Hiru.com: 2.0498. Telezaborra: 1.9659. Piperrautsa: 1.90110. Gmane Itzul: 1.792

Horiek kopuru absolutuak dira. Hala ere, jakin dezakegu batez beste asteko zeintzuk diren informazio iturri bilatuenak, eta hor hurrenkera aldatu egiten da apur bat, eta agertzen dira beste informazio iturri batzuk ere:

1. Faroa: 83,34 klik asteko2. XME: 64, 063. Patxitrapero: 61,254. Gaztelumendi: 60,865. Sustatu: 48,426. Sustatu argazkiak: 45,757. Telezaborra: 45,698. Blogari.net: 41,919. Begizta.net: 39,59

14

10. Julen Gabiria: 39,34

Kasu bietan, zenbaki absolutuetan eta batez bestekoetan, lehen lau bilatuenak beti dira blog pertsonalak. Hortaz, lasai esan dezakegu Aurki.com-en jendeak batez ere blogek sortutako informazioa bilatzen duela, eta horien artean, blog pertsonal zenbait direla bilatuenak.

Harpidedun gehien dituzten informazio iturriakDatu hau ez da aurrekoa bezain esanguratsua Aurki.com-en, alegia, informazio iturri bakoitzak zenbat harpidedun dituen, baina kontuan hartzekoa izan daiteke. Hau da sailkapena, asteroko batez bestekoak aintzat hartuta:

1. Ingelesen Hilerria: 71,132. Gaztelumendi: 60,903. Sustatu: 56,124. Teknosexua: 55,805. XME: 54,026. Faroa: 51,637. Filoblogia: 48,428. Julen Gabiria: 48,369. Indymedia: 44,9710. Gorkaren Ikasbitakorak: 43,95

Hauek sartzen dira beren informazio iturrietara Nire Jarioa ataletik, hor egiten dituzte-eta harpidetzak. Horra iristen den jendea jantziagoa izan daiteke teknologia kontuetan, eta emaitzek ere hori erakusten dute, bilatu ere bilatzen dutela informazio teknologikoagoa, lehen lau emaitzek erakusten duten moduan. Hortaz, Aurki.com-eko irakurlea azalean batez ere blog pertsonalen bila ibiltzen da, baina harpidedunek informazio espezializatuagoa bilatzen dute, teknikoagoa.

Lotura maiztasunaren eta klik kopuruaren arteanLan hau egiten hasi ginenean, jakin nahi genuen, besteak beste, ba ote zegoen loturarik informazio iturri klikatuenak eta berauek argitaratzen ziren maiztasunaren artean. Alegia, irakurrienak ote ziren maizen argitaratzen zutenak.

Galdera horri bi modutan begiratu diogu. Alde batetik, parean jarri ditugu artikulu gehien argitaratzen dituzten informazio iturriak eta klik gehien jasotzen dituztenak, kontuan hartuta batzuek eta besteek zenbat artikulu ateratzen dituzten astero batez beste.

Informazio iturriak Artikulu kopurua

Informazio iturriak Artikulu kopurua

1 Gname Itzul 66,73 1 Faroa 3,902 Berria.info 63,57 2 XME 3,693 Hari@ 63,28 3 Patxitrapero 4,964 EITB-24 Politika 62,90 4 Gaztelumendi 3,555 Eibartarrak 60,00 5 Sustatu 14,806 EAJ-PNV Noticias 42,32 6 Sustatu argazkiak 5,037 Euskal Herria Info 36,82 7 Telezaborra 1,058 EITB-24 Azala 34,90 8 Blogari.net 1,309 UKBerri.net 33,03 9 Begizta.net 4,1510 Plaza Berria.info 31,38 10 Julen Gabiria 1,20

15

Konparazio honetan garbi ikusten da Aurki.com-en bi gauza direla, oso bestelakoak, gehien argitaratzen dituzten informazio iturriak eta jendeak gehien bilatzen dituenak. Ez dute zerikusirik.

Baina begiratzen badiegu informazio iturririk bilatuenei, Faroa al da klikatuena bera delako maiztasun handienarekin argitaratzen duena? Ezta. Kasu batzuetan ikusten da badagoela lotura bat argitaratzeko maiztasuna eta jasotako klik kopuruaren artean, baina beste batzuetan hori ez dago argi.

Informazio iturriakKlikak astero

Informazio iturriak Artikuluak astero

1 Faroa 83,34 1 Sustatu 14,802 XME 64,06 2 Sustatu argazkiak 5,033 Patxitrapero 61,25 3 Patxitrapero 4,964 Gaztelumendi 60,86 4 Begizta.net 4,155 Sustatu 48,42 5 Faroa 3,906 Sustatu argazkiak 45,75 6 XME 3,697 Telezaborra 45,69 7 Gaztelumendi 3,558 Blogari.net 41,91 8 Blogari.net 1,309 Begizta.net 39,59 9 Julen Gabiria 1,2010 Julen Gabiria 39,34 10 Telezaborra 1,05

Puntu honekin amaitu aurretik, argibide bat: esaten dugunean Faroa dela informazio iturririk klikatuena, ez gara esaten ari euskarazko blogen artean Faroa dela irakurriena, baizik eta Aurki.com-en kontsultatzen diren informazio iturrien artean, bera dela klikatuena. Izan ere, jende asko sar daiteke Faroan edo beste edozein informazio iturritan Aurki.com-etik pasatu barik.

Erabiltzaileen iritziakAurki.com-eko harpidedunen iritziak jakiteko, bi galdetegi mota erabili ditugu, itxia bata, eta hori bidali zitzaien Aurki.com-eko harpidedun guztiei, 320 lagun, sarean bertan erantzun zitzaten galderak. Bigarrena, berriz, irekia zen, eta hori bidali zitzaien 11 laguni, nahi bezain zabal erantzun zezaten.

Galdetegi itxiaAurki.com-eko 320 harpidedunek hamabost egun izan zituzten galdera itxiei erantzuteko, ekainaren 12tik 26ra, biak barne. Egun horiek igarota, 53 lagunen erantzunak jaso genituen, alegia, harpidedun guztien %16,5enak. Galdetegiak 14 galdera zituen guztira, 10 Aurki.com batzailearekin lotuak eta beste laurak orokorrak, jakiteko erantzun dutenen generoa, adina, jatorri geografikoa eta iruzkinak.

Nork erabiltzen duen Aurki.comBestelako datuetan hasi aurretik, ona izango da jakitea nor den Aurki.com-eko erabiltzailea, zer ezaugarri dituen. Sexuari dagokionez, gizonezkoak erabiltzaileen %62,7 dira, eta emakumezkoak, %35,3. Beraz, gizonak dezente gehiago dira emakumeak baino. Adinari dagokionez, hiru talde ia berdinak daude. Horietatik, erabiltzaile gehienak daude 30-40 (%33,3) eta 40-50 (%33,3) multzoen artean. Aipatzekoa litzateke, halaber, 20 eta 30 urte arteko multzoa, %27,5ekoa baita. Eta jatorri geografikoa kontuan hartuta, harpidedun gehienak Gipuzkoakoak dira (%43,1).

16

Ondoren Bizkaikoak datoz (%33,3). Gainerako herrialdeetako jendea askoz ere gutxiago da: Arabakoak %9,8, Nafarroakoak %7,8 eta Iparraldekoak %2,0. Zenbat denbora Aurki.com erabiltzenBatez beste Aurki.com-eko harpidedunak 20 hilabete darama harpidetuta. Hala ere, puntu honetan bada zerbait nabarmendu beharrekoa: gizonezkoek denbora gehiago daramate harpidetuta (22,6 hilabete) emakumezkoek baino (15 hilabete), kopuru esanguratsua estatistikari dagokionez. [t = 1,99; p < 0,05]

EmakumezkoaGizonezkoa

Sexua

25,00

20,00

15,00

10,00

5,00

0,00

Med

ia Z

en

bat

hila

bet

e d

ara

maz

u A

urk

i.co

m e

rab

iltze

n?

Horrek esan nahi du gizonak lehenago hasi zirela erabiltzen Aurki.com emakumeak baino. Adinari erreparatuz gero, berriz, ikusten da gazteenak, 20 eta 30 urte artekoak, geroago sartu zirela Aurki.com-en, batez beste 13 hilabete pasatxo daramate-eta, zazpi puntu beherago besteek baino. Eta maiztasunari gagozkiola, datu esanguratsu bat: sarrien sartzen direnak Aurkin dira denbora gehien daramatenak harpidetuta, 26 hilabetetik gora. [F = 3,395; p < 0,05]

17

>42-40-1

maiztasuna3

30,00

25,00

20,00

15,00

10,00

5,00

0,00

Med

ia Z

en

bat

hila

bet

e d

ara

maz

u A

urk

i.co

m e

rab

iltze

n?

Zelako maiztasunaz kontsultatzen denHamabost eguneko epean Aurki.com-eko harpidedunak sartzen dira euskal batzailean 7,2 aldiz, alegia, bi egunez behin gutxi gorabehera, eta hor berdin jokatzen dute gizonek eta emakumeek. Gazteak, berriz, maizago sartzen dira, hamabost egunez 10,5 aldiz, aintzat hartzeko datu bat, nahiz eta estatistikoki ez izan esanguratsua.

Zenbat informazio iturritara harpidetutaAurki.com-eko harpideduna batez beste 15,7 informazio iturritara dago harpidetuta, genero bereizketarik gabe. Aitzitik, hemen ere gazteak informazio iturri gehiagotara harpidetzen dira, 18,1, nahiz eta datu hori ez den esanguratsua estatistikaren ikuspegitik. Zer aurkitzen duen Aurki.com-enErantzun dutenen %49k esan du euskal iturrien jarraipena egiteko erabiltzen duela Aurki.com. %39,2k esan du informazioa bilatzen duela eta bakarrik %4k erantzun du denborapasan dabilela. Adinak kontuan hartuta, berriz, aipatzekoa da 20 eta 40 urte artekoek euskal gaien jarraipena hobesten duten bitartean (%63), 40 urtetik gorakoen % 55,6k informazioa aurkitzen duela. Hala ere, ez da datu esanguratsua estatistikaren arabera.

Zer informazio mota erabiltzen denJakin nahi izan dugunean Aurki.com-eko harpidedunak zer informazio mota erabiltzen duen, jakin dugu gehienak (%49) denetik erabiltzen duela, %27k euskarari buruzko informazioa, %15,7k kulturaren gainekoa eta %5,9k politikari buruzkoa. Aipatzekoa akaso 20 eta 30 urte artekoek euskararen gaineko informazioari ematen dioten garrantzia (%35,7). 40tik gorakoek, aldiz, kultura puntuatzen dute gorago besteek baino (%22,2), nahiz eta datu bi hauek ez diren esanguratsuak estatistikari begira.

Aurki lagungarria den informazioa kudeatzekoHorixe galdetu genien harpidedunei, ea Aurki.com batzaileak laguntzen dien

18

informazioa hobeto kudeatzen, eta %41,2k esan dute baietz, %35,3k hala-hola eta %19,6k ezetz. Hala ere, aipatzekoa litzateke puntu honetan emakumeak positiboagoak direla gizonak baino: %50ek uste du Aurkik laguntzen diela informazioa hobeto kudeatzen. Hori pentsatzen duten gizonak, ostera, %37,5 dira. Estatistikaren arabera ez da datu esanguratsua, baina bai aipagarria. Adinari dagokionez ere, aipatzekoa litzateke 30 eta 40 urte artekoak direla positiboenak, %58,8k uste baitu Aurkik laguntzen diela informazioa hobeto antolatzen. Gazteenek, aldiz, zalantza gehiago dute, horietarik %57,1ek uste baitu hala-hola laguntzen diela. Negatiboenak, azkenik, 40 urtetik gorakoak dira, %26,3k iritzi baitio ez diela laguntzen. Maiztasunetik begiratuta, datu esanguratsuak ditugu estatistikaren ikuspegitik: sarrien sartzen direnak dira positiboenak (%64,3) eta gutxien sartzen direnak, berriz, ezkorrenak (%41,7). [Χ2 = 12,31; p < 0,05]

EzHala-nolaBai

Aurki.com-ek laguntzen dizu infromazioa hobetokudeatzen?

10

8

6

4

2

0

Fre

cuen

cia

>4

2-4

0-1maiztasuna3

Aurki.com ispilu egokia ote denHarpidedun gehienek, %47,1ek uste du baietz, Aurki.com-ek egoki ispilatzen duela euskarazko produkzioa Interneten. %37,3k iritzi dio hala-hola ispilatzen duela, %9,8k uste du ezetz, eta %3,9k dio ez dakiela.

Ondo antolatuta ote dagoenErantzun dutenen gehienek, %51k uste du Aurki.com hala-hola dagoela antolatua, %39,2k esan du baietz, ondo dagoela antolatua, eta %3,9k esan du ezetz, ez dagoela ondo antolatua. Hemen ere, emakumeek hobeto baloratzen dute Aurki.com zelan dagoen antolatua, %44,4k uste baitu ondo antolatua dagoela, gizonek baino hamar puntu gorago. Estatistikaren arabera datu tendentziala da, baina kontuan hartzekoa, batez ere gogoan hartzen baditugu informazioaren kudeaketaz jasotako erantzunak, oso bat baitatoz. [Χ2 = 7,69; p < 0,09]

19

Zer hobetuJende gehiena nahiko konforme dago Aurki.com-ekin, baina kontuan hartzekoak dira hobekuntzak eskatzen dituztenak: %35,3k eskatzen du batzailearen antolakuntza hobetzea, %47,1k, ia erdiak, diseinua hobetzea eskatzen du, %37,3k, zabalkundea eta %33,3k, informazio iturri kopurua. Aipatzekoa litzateke 20 eta  30 urtekoek azpimarratzen dutela gehien hobetu beharra antolakuntzan (%57,1) eta diseinuan (%64,3), logikoa, bestalde, kontzeptu biak oso lotuta baitoaz. 40tik gorakoek, bestalde, nahiago dituzte hobekuntzak zabalkundean (%47,4) eta iturri kopuruan (%36,8), nahiz eta zenbaki horiek ez izan hain esanguratsuak. Maiztasunaren ikuspegitik, ordea, sarrien sartzen direnak dira hobekuntza gehien proposatzen dituztenak: antolakuntzan (%50), diseinuan (%64,3) eta informazio iturri kopuruan (%50). Hori ere logikoa, Aurki gehien erabiltzen dutenek erakusten dute-eta interes handien aplikazioa hobetzeko.

Beste batzailerik ote darabiltenAurki.com-eko erabiltzaile gehienek, %80,4k, erabiltzen dute beste batzaile bat, Aurki.com-ez aparte. Bakarrik erantzun dutenen %17,6k diote ezetz, ez dutela beste batzailerik erabiltzen.

Behin betiko erretratu robotaEgiten badugu Aurki.com-eko harpidedunaren erretratu robota, hauxe litzateke behin betiko erretratua: gizona, 36 bat urtekoa, Gipuzkoan bizi da, 20 hilabete daramatza harpidetuta, egun birik behin sartzen da Aurkin eta 15,7 informazio iturritara dago harpidetuta. Sartzen da hor nagusiki euskal informazio iturrien jarraipena egiteko, batez ere euskarari buruzkoa, uste du Aurki.com ispilu egokia dela sarean dagoen euskarazko produkzioarena eta laguntzen diola informazioa hobeto antolatzen, nahiz eta uste duen hala-hola dagoela antolatua. Oro har, konforme dago Aurki.com-ekin, baina berau darabil beste batzaile baten osagarri.

Erantzuleen iradokizunak galdetegi itxianGaldetegi itxiari erantzun diotenen artetik, 10etik 3k iradokizunak egin dituzte Aurki.com-en inguruan.

Aurki.com ez da nahikoa. Iradokizunak idatzi dituztenen artetik, zazpik badute zerikusirik Aurki.com-en ahulgune batekin. Izan ere, horietatik seik uste dute Aurki.com ez dela batzaile erabatekoa, mugatua baitago euskarazko informazio iturrietara. Beste batek horrela dio: “berak mugatzen dituenez iturriak, batzuetan gogoa ematen du beste jario irakurle bat hartu eta norberak nahi dituen jarioak gaineratzeko. Bestela, gertatzen dena da jario irakurle batean ezin dituzula bildu interesatzen zaizkizun jario guztiak”. Beste batek ez dio “zentzurik ikusten euskarazko iturriak bakarrik biltzen dituen batzaile bati”. Eta beste batek:

20

“Euskaraz BAKARRIK funtzionatzian aukera mugatzaile hori etxata oso funtzionala iruditzen. Ni ez nabil interneten militantziaz”. Ondorioa, beste hauek adierazi dute: “Azkenian Aurki ez erabiltzen amaitu dot”. “Bloglinesekin bigarren batera joatea alfergura ematen dit eta aspaldian ez dut erabiltzen”. Edo “Bloglines-ekin hasi nintzenetik Aurki alboratu egin dut”.

Zentraltasuna galdu du. Erabiltzaile batek baino gehiagok diote Aurkik galdu egin duela garai batean erabiltzaile euskaldunen artean izandako zentraltasuna. Batetik, informazio iturriak asko ugaritu dira eta Aurkik ezin duelako horien guztien jarraipena egin, eta, bestetik, “jario profesional eta instituzionalek partikularrei ‘bisibilitatea’ kendu” dietelako. Beste baten ustez, iturri kopuru mugatua edukitzeak Aurki atzean utzi du.

Ireki Aurki.com erdal jarioei. Irakurle batek formulatu du garbi proposamen hori: “euskarazko jarioak irakurtzea ahalbidetzen duen bezala, norberaren kontuan beste hizkuntzetako jarioak, beste edozein web orrirenak izateko aukera edukitzea proposatzen dut”.

Galdetegi irekiaGaldetegi itxia osatu guran, eta erantzun kualitatiboak jaso nahian, beste galdetegi bat bidali genien Aurki.com-eko 11 erabiltzaileri, galdetegi irekia, nahi adina luzerarekin erantzun zezaten.

Galdetegi itxiarekin egin genuen moduan, 11 erabiltzaile horiei ere hamabost egun eman genien erantzuteko. Denbora horren buruan, 4 erantzun jaso genituen, galdetutakoen %36. Hauek dira beren erantzunak.

Zenbat denbora Aurki.com erabiltzenGehienek bi bat urte daramate Aurki.com erabiltzen.

Zelako maiztasunaz kontsultatzen denLautik hiru, egunero, lanegunetan. Bestea, astean pare bat aldiz. Argi dago erabiltzaile sutsuak direla.

Zenbat informazio iturritara harpidetutaBatez beste 43 informazio iturritara daude harpidetuta.

Zer aurkitzen duen Aurki.com-enBeste informazio mota bat, medio tradizionaletan agertzen ez dena.Beste blogari batzuen idatziak.Informazio iturria nire lanerako.Idazle batzuen orriak, euskalgintza eta politikarekin lotuak.Euskarazko blogen mundua.

Zer informazio mota erabiltzen denTeknologia, liburugintza eta unibertsitateen gainekoa.Blog pertsonalak eta talde eta erakundeen blogak.Euskalgintzarekin lotuak.Kultura eta teknologia.

21

Aurki lagungarria den informazioa kudeatzekoLautik hiruri, bai., laguntzen die informazioa hobeto kudeatzen.Beste bati lagundu egiten dio bertsio alternatiboak eta ez-ofizialak lortzen.

Aurki.com ondo antolatua ote dagoenBai, baina zalantzak.Hobetu liteke.Bi proposamen:

1. Gaiak hobeto sailkatzea.2. Harpidetzak ez egitea blogetara, baizik etiketa edo gai jakin batzuetara.

Aurki.com ispilu egokia ote denLautik hiruk uste dute baietz.Besteak ez daki.

Zer hobetuHauek dira jasotako proposamenak:

Bizkorragoa egin. Bilatzailea gehitu. Berriak etiketatu. Diseinu grafikoa hobetu. Hobetu informazio iturriak bistaratzeko sistema, atzera eginez gero, ikus

daitezen berriro norberaren informazio iturri guztiak. Erraztu harpidetzak kontu batetik bestera pasatzea, Outlook-etik Gmailera

adibidez.

Beste batzailerik ote darabiltenLautik hiruk, bai:

Alesti. Bloglines.

22

ONDORIOAKOndorio nagusi hauek atera ditugu azterlan honetatik:

Aurki.com batzaileak bere baitan biltzen du sareko euskal produkzioaren zati esanguratsu bat —bosten bat, hor nonbait—, nahiz eta blog kopurua hazi ahala, zati hori gero eta txikiagoa izan. Gogoan izan, 2007ko uztailaren 9an 5.464 blog zeudela euskaraz, eta horietatik, 3.005 indarrean zeudela, David Sifryk erabilitako neurri bera erabilita. Gainera, Aurki.com batzaileak blogak ez diren informazio iturri asko jasotzen ditu.

Aurki.com-en informazioa ataletan antolatua dago, 16 ataletan zehazki, eta Google News zerbitzuak nola, atal bakoitzean beti nabarmentzen du azken iritsi den informazioa, helburua du-eta euskal planetaren ispilu izatea.

Aurki.com batzaileak lagundu egiten die zerbitzuko harpidedunei informazioa hobeto antolatzen.

Aurki.com-en jendeak batez ere irakurtzen du blogek sortutako informazioa, bereziki blog pertsonalek sortutakoa.

Aurki.com-eko harpidedunek batez beste 20 hilabete daramate harpidetuta zerbitzuan, eta hamabost eguneko epean sartzen dira Aurkin, 7,2 aldiz, alegia, bi egunez behin, gutxi gorabehera.

Beti ez dago loturarik jendeak gehien irakurtzen dituen informazio iturrien eta berauek argitaratzen diren maiztasunaren artean.

Aurki.com-eko harpidedun gehienek, %80k, ez du nahikoa Aurkirekin, eta beste batzaile bat erabiltzen du.

Beraz, bi izan ezik, beste lan hipotesiak bete egin dira azterlan honetan. Aurki.com batzailea da sarean egiten den euskarazko produkzioaren ispilu

egokia. Eta hori diogu, batetik jasotzen dituelako tradizio handien duten blogak, maiztasun handienarekin argitaratzen dutenak eta klikatuenak. Bestetik, Bloglines batzaileak ere, zein erabiltzen baitute Aurki.com-eko erabiltzaile gehienek, iritzi hori berresten du, zeren Aurki.com-en gehien klikatzen diren blogak dira han ere harpidedun gehien jasotzen dituztenak.

Aurki.com hala-hola antolatuta dago. Harpidedun askok (%39,2 ) uste dute Aurki.com ondo antolatuta dagoela, baina harpidedun gehiagok (%51) uste du hala-hola dagoela antolatuta.

Aurki.com-ek lagundu egiten die erabiltzaileei informazioa hobeto kudeatzen.Jendeak batez ere irakurtzen ditu blogen esparruan mugarri diren argitalpenak.

Aurki.com-eko harpidedunek batez beste urtebete baino gehiago daramate harpidetuta.

Gure hipotesia ezeztatuz, informazio iturririk irakurrienak ez dira beti sarrien argitaratzen direnak.

Aurki.com-eko harpidedun gehienek beste batzaile bat erabiltzen dute Aurki.com-ez gainera.

AURRERA BEGIRAKOAKAzterlan hau amaituta, zenbait proposamen egingo ditugu, Aurki.com hobetzeko asmoarekin.

23

Ireki Aurki.com eta, horrela nahi duenari, eman aukera jasotzeko berak nahi dituen jarioak, euskarazkoak izan edo beste hizkuntza batekoak. Hori seguruenik egin daiteke euskal planetaren itxura aldatu barik, alegia batzailearen azala, hor ez baitute zertan agertu erdal iturriek.

Hausnartu Aurki.com-ek zer diseinu duen eta zelan dagoen antolatuta. Erabiltzaile gazteek eskertuko dute.

Sartu blog gehiago Aurkin. Euskal planeta osatzeko, ondo dago denetariko informazio iturriak sartzea Aurkin, baina kontuan izan jendeak zerbait alternatiboa bilatzen duela Aurkin, eta hori batez ere blogetan aurkitzen duela.

Gaiei dagokienez, zaindu bereziki euskararekin, euskal kulturarekin eta teknologiarekin zerikusirik duten informazio iturriak, erabiltzaileek gai horiek hobesten dituztelako.

Gehitu albiste bilatzaile bat batzaileari. Horrek aukera emango dio erabiltzaileari informazioa errazago eskuratzen.

Erraztu prozedura harpidetzak kontu batetik bestera pasatzeko, esaterako Outlook-etik Gmailera.

24

BIBLIOGRAFIA

AIZPITARTE, A. & GUILLÉN, N. (2005): “Weblog-ak: euskararen ikas-irakaskuntzarako tresna berriak”. Hizpide, 59, 61-73 orr.

ARANZABAL, J. (2006a): “Web 2.0. Blogak”. 2007ko ekainaren 23an jasoa, hemendik: http://apunteak.pbwiki.com/Blogak

ARANZABAL, J. (2006b): “Andoainen esandakoak Web 2.0ren gainean”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.goiena.net/blogak/faroa/andoainen-esandakoak-web-20ren-gainean

AURKI.COM (2005): “Zer da Aurki.com?”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.aurki.com/info

BURNHAM, B. (2005): “Feed Overload Syndrome: 5 Reccomended Ways To Cure It”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://billburnham.blogs.com/burnhamsbeat/2005/11/feed_overload_s.html

CORNELLA, A. (2000): “Cómo sobrevivir a la infoxicación”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.uoc.es/web/esp/articles/cornella/acornella.htm

EUSKARA GIPUZKOAN. (2005): “Aurki.com: albistegi automatikoa eta euskal blogosferaren behatokia”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.gipuzkoaeuskara.net/albisteak/1110980598

EUSTAT. (2007): “Internet erabiltzaileen biztanleria”. 2007ko uztailaren 18an jasoa, hemendik: http://www.eustat.es/elem/ele0002300/tbl0002390_e.html

FERNANDEZ, L. (2005a): “Aurki, primer agregador automático vasco de noticias y blogs”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.mapamovil.net/69

FERNANDEZ, L. (2005b): “Zerekin konparatzen den Aurki.com berritua”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://eibar.org/blogak/luistxo/340

GARCÍA GOMEZ, J.C. (2004): “Bitácoras de Internet. Formación, información y ocio”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.um.es/gtiweb/juancar/curri/Bitacoras_de_Internet-EyB.pdf

INTERNET WORLD STATS: (2007): “Internet world users by language”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://www.internetworldstats.com/stats7.htm

GILLMOR, D. (2004): We the Media: Grassroots Journalism by the People, for the People. O’Reilly Media, New Ed edition.

LERTXUNDI, A. (2005): “Blog, blog!”. 2007ko ekainaren 20an hartua, hemendik: http://tinyurl.com/c5nzb

LERTXUNDI, A. (2007): “Zortzi probintzi”. 2007ko uztailairen 6an jasoa, hemendik: http://tinyurl.com/3ye5ul

25

NIELSEN, J. (2000): Designing Web Usability. Indianapolis. New Riders Publishing.

ORIHUELA, J.L. (2006): La revolución de los blogs. Madrid. La Esfera de los Libros.

O’REILLY, Tim, (2005): “What Is Web 2.0”. 2007ko ekainaren 23an hartua, hemendik http://tinyurl.com/743r5

RICHARDSON, W. (2006): Blogs, wikis, podcasts, and other poweful web tools for clasrooms. California. Corwin Press.

SIFRY, D. (2007): “State of the Blogosphere”. 2007ko ekainaren 19an hartua, hemendik: http://www.sifry.com/alerts/archives/000493.html

STONE, B. (2003): Blogging. Genius Strategies for Instant Web Content. USA: New Riders Publishing.

VISE, David A. & MALSEED, M. (2005): The Google Story. Delacorte Press /Google. La historia. La esfera de los libros. Madrid.

TAPSCOTT, D & WILLIAMS, A.D. (2006): Wikinomics. How Mass Collaboration Changes Everything. Portfolio Hardcover /Wikinomics. La nueva economía de las multitudes inteligentes. Barcelona. Ed. Paidós empresa.

WILSON, F. (2005): “The Looming Attention Crisis”. 2007ko ekainaren 25ean jasoa, hemendik: http://avc.blogs.com/a_vc/2005/11/the_looming_att.html

26

GLOSATEGIA

Batzaile. Programa bat da, biltzen du informazioa beste informazio iturrietatik, eta antolatzen du informazio hori, dena batera, leiho bakar batean, irakurleak joan behar izan ez dezan, derrigorrean, jatorrizko iturrietara. Sarean egon daiteke edo off-line, norberaren ordenagailuan. Adibideak: Bloglines, Aurki.com, Google Reader.

Bilatzaile. Aplikazio bat, zeinaren bidez edukiak aurki baitaitezke sarean, hitz gakoak erabilita. Google, Yahoo Search eta Live bilatzaileak dira. Orobat, Aurki.com hasieran bilatzailea izan zen.

Blog. Webgune mota bat da, aurretik txantilioietan prestatua, eta hor edukiak modu kronologikoan ordenatzen dira: berrienak goian eta zaharrenak beherago. Jendeak erantzun egin dezake bertan, eta beste batzuek horiei erantzun. Izan daitezke pertsonalak (Patxitrapero), taldekoak (Sustatu) edo tematikoak (Superbai).

Blog komunitate. Blogari talde bat, biltzen dena erakunde baten aterpean, komunitate bat sortzeko. Kasu horietan, blogariek errespetatu behar izaten dituzte komunitatearen arauak. Euskal Herrian hainbat daude: Eibar.org, Goiena.net, Uztarria.com, etab.

Blog plataforma. Tresna bat, zeinaren bidez edonork sor dezakeen blog bat, hiru pauso emanda: ireki kontu bat, eman zure datuak eta aukeratu txantilioi bat. Euskaraz, hainbat blog plataforma daude: Blogari.net, Blogak.com, Mundua.com, Nireblog eta Mahatsorriak.

Blogari. Pertsona bat da, blog bat eduki eta elikatzen duena. Blogariak dira, esaterako, Luistxo Fernandez, Patxitrapero eta Jabi Zabala, besteak beste.

Blogger. Blog plataforma bat, aitzindaria, Pyra Labs enpresak sortua eta ondoren Googlek erosia. Bertan edonork sor dezake blog bat, hiru urrats eginda. Hainbat hizkuntzatara dago itzulia.

Bloglines. Batzailerik ezagunena. Sarean dago, eta aukera ematen du informazioa biltzeko beste informazio iturrietatik, erabiltzaileak leiho bakar batean kontsulta dezan jasotakoa.

Blogosfera. Blog guztiak, blogak komunitate moduan ulertuta. Hortaz, euskal blogosfera da euskaraz idatzitako blogen multzoa.

CodeSyntax. Enpresa bat, Eibarren sortua 2000. urtean. Web aplikazioak egiten ditu. Bere produkturik ezagunena nazioartean Tagzania da, aplikazio bat sareko mapak sailkatzeko.

CSS. (Cascading Style Sheets / Estilo Orriak Kaskadan). Hizkuntza bat da, eta zehazten du HTML dokumentu bat zelan formateatu beharko litzatekeen.

Digg. Webgune bat da, oinarritua komunitatearen partehartzean. 2004an sortu zen eta bertan albisteak argitaratzen dira izena emandako erabiltzaileek bidalitakoak. Erabiltzaileek, izena emanda egon edo ez, boto bidez goratu ditzakete albisteak webguneko azalera.

27

Direktorio. Bilatzaile mota bat da, zeinak sailkatzen dituen webguneak mailatan eta azpimailatan. Datu berriak eskuz sartzen zaizkio.

Dmoz.org. Ezaguna da Open Directory Project bezala, edukien direktorio eleaniztun eta irekia, Time Warnerena, baina boluntarioek eraikia eta elikatua. Aurki.com bilatzailea izan zen proiektu horren euskal ispilua.

Feed. Ikus jario.

Flickr. Zerbitzu hau 2002an sortu zuen Ludicorp enpresak Vancouverren, Kanadan. Hasieran sareko jolas bat izan behar zena, gero argazkiak partekatzeko webgune bihurtu zen, sekulako arrakastarekin, hainbestekoa, non 2005ean Yahook erosi baitzuen.

Google Coop. Google-ren tresna bat da, bilatzaile pertsonalizatuak egiteko. Hori baliatuta, CodeSyntaxek euskara hutsezko bilatzailea ipini zion Aurki.com euskarazko bilatzaileari.

Google News. Google enpresaren zerbitzu bat, hainbat hizkuntzatan emana; eskaintzen ditu saretik jasotako albisteak, taldetan antolatuta.

Hari@. Buletin elektroniko bat da, Sareko Argiak sortua, eta posta elektroniko bidez banatua harpidedunei. Hamar bat albiste banatzen ditu lanegunetan, jeneralean sarrera labur bat eta hainbat loturarekin.

Infoxikazio: egoera bat informazio gainkargak eraginda, eta hor kaltetua blokeaturik geratzen da, ez dakiela zelan kudeatu informazioa.

Internet. Ordenagailu arteko komunikazio-sare erraldoia, mundu guztikoa, eta esaten zaio "sareen sarea".

Jario. Feed ere deitzen zaio. XML artxibo bat da, izenburuak eta azalpenak ditu, eta erabiltzaileak jaso dezake bere batzailean, baldin eta aurretik harpidetu bada jario horretara. CodeSyntax enpresak Jarioa izena eman zion Aurki.com batzailearen proiektuari.

Menéame. Digg bezala, Menéame da webgune bat, gaztelaniaz sortua eta oinarritua komunitatearen partehartzean. 2005ean sortu zen eta bertan albisteak argitaratzen dira izena emandako erabiltzaileek bidalitakoak. Erabiltzaileek, izena emanda egon edo ez, boto bidez goratu ditzakete albisteak webguneko azalera.

Mozilla. Mozilla Fundazioa erakunde bat da, irabaz asmorik bakoa, eta software librea egiten du. Bere helburua da aukera eta berrikuntza bizirik eustea Interneten. Edozeinek lagun dezake Mozilla proiektuan, dela kodea ekarrita, dela produktuak probatzen. Bere produkturik ezagunenak dira Firefox nabigatzailea, Thunderbird posta programa eta Camino nabigatzailea, besteak beste.

Nabigatzaile. Aplikazio bat da, eta berau erabilita erabiltzailea irits daiteke Interneten dauden webguneetara. Netscape eta Mosaic izan ziren hasierako nabigatzaile handiak. Gaur egun Internet Explorer erabiltzen da gehien. Baita Firefox, Opera eta Safari, besteak beste.

28

Off line. On line sarean bada, off line da saretik kanpo.

Open Directory Project. Ezaguna da Dmoz.org izenez, edukien direktorio eleaniztun eta ireki bat, Time Warnerena, baina boluntarioek eraikia eta elikatua. Aurki.com bilatzailea proiektu horren euskal ispilua izan zen.

Peer to peer komunikazio. (P2P) Sareko sistema bat da, non artxiboak ordenagailuetan dauden, eta, beraz, jaso ere ordenagailuetatik jasotzen diren, zerbitzari zentral batetik jaso ordez. Napster musika zerbitzu irekia izan zen p2p zerbitzu bat.

Planet. Internet planet edo planeta terminoak izendatzen ditu batzaile tematiko edo lokalak. Espainian daude Planeta Canarias edo Planet Granada, adibidez. Aurki.com euskarazko planet bat da, eta atalka sailkatua dago.

Posta zerrenda. Pertsona multzo bat da (edo helbide elektroniko multzo bat), gai jakin baten inguruan bildu dena, eta horren inguruan idazten diote elkarri posta elektronikoaren aldagai hori erabilita. Eibartarrak da posta zerrendarik zaharrena eta indartsuena euskarazkoen artean.

RSS. (Really Simple Syndication) XML familiako fitxategi formatu bat da, eta prestatuta dago sarritan eguneratzen diren albisteen webgune eta blogentzat. Horri esker, posible da informazioa banatu eta beste webgune batzuetan erabiltzea. Horri sindikazioa deritzo.

Technorati. Interneteko bilatzaile bat da, eta lan egiten du blogekin.

Thunderbird. Aplikazio bat Mozilla Fundazioak sortua, posta elektronikoa kudeatzeko. Software librearekin eginda dago.

Tumblelog. Blogaren aldaera bat, eta hobesten ditu mezu oso laburrak, iruzkin oso motzekin.

Txat. Posta elektroniko moduko bat, baina denbora errealean. Hainbat lagun aldi berean elkarri idazten Interneten. Horretarako, bat-bateko mezularitza erabiltzen da, Messenger adibidez.

Web 2.0. Web 2.0 da web aplikazio multzo bat, erraza, eta laguntzen du lanak sortzen eta partekatzen. Horietako bat da Flickr, eta laguntzen du argazkiak partekatzen. Beste bat, del.icio.us, eta balio du irakurgaiak partekatzeko. Adierazten du World Wide Web amaraunaren bigarren aldi bat, garatuagoa eta malguagoa.

Webgune. Web orri bilduma bat da, helbide bakarrean batuta.

Wiki. Webgune berezi bat da, bertako edukia edozeinek gehitu, moztu edo aldatu baitezake. Wiki hitzak “bizkor” esan nahi du hawaiieraz.

Wikipedia. Sareko entziklopedia bat da, 2001ean sortua, boluntarioek editatzen dute auzolanean, eta hainbat hizkuntzatan idazten da. Bertsiorik osoena ingelesez dago, eta egunero gehitzen zaizkio edukiak.

29

XML. (Extensible Markup Language) Hizkuntza bat da, irekia eta estandarra, World Wide Web Consortium (W3C) erakundeak 1996an sortua, eta egokia informazioaren formatu bateratuak sortu eta sarean partekatzeko.

Zabaldu.com. Digg eta Menéame bezala, Zabaldu.com da webgune bat, euskaraz sortua eta oinarritua komunitatearen partehartzean. 2006an sortu zen eta bertan albisteak argitaratzen dira izena emandako erabiltzaileek bidalitakoak. Erabiltzaileek, izena emanda egon edo ez, boto bidez goratu ditzakete albisteak webguneko azalera.

30

Eranskinak

31