1

AURKIBIDEA

Aurkezpena 4

Arte-programazioa 6

Hezkuntza eta Interpretazioa 22

Bisitariak 28

Museoaren Lagunak 29

Kide Korporatiboak 31

Hedadura 34

Denda-Liburudenda 38

Argitalpenak 39

Kudeaketa-eredua 40

Eragina 41

Etika-kodea 42

Sariak eta aipamenak 43

Bisitariak 44

Guggenheim Bilbao Museoaren Fundazioa 47

Guggenheim Bilbao Museoaren 2015eko jardunaren memoria

54

AURKEZPENA

Guggenheim Bilbao Museoak 18 urte bete zituen 2015ean. Adinez nagusi izatera heldu ginen urtean bisitari-kopuru itzela izan genuen; horren handia, ezen irekiera-urtean, 1997an, baino ez genuen gehiagorik izan: 1.103.211 pertsona etorri ziren iazko arte-programazio bikainaren erakusketak ikustera. Horietatik bi (Jeff Koonsi eta Jean-Michel Basquiati eskainitakoak) munduan bisitari gehien izandako arte moderno eta garaikidearen erakusketen artean egon ziren; zehazki, hirugarren eta laugarren lekua izan zuten, hurrenez hurren, The Art Newspaper aldizkari entzutetsuak argitaratutako zerrendan.

Bada, arte garaikidearen izen handienetako batzuk izan genituen protagonista 2015eko arte-programazioan: Niki de Saint Phalle, Jeff Koons, Jean-Michel Basquiat, Alex Katz, Film & Video aretoko Asia hegoaldeko eta ekialdeko Kimsooja, Shahzia Sikander eta Ho Tzu Nyen eta Making Africa – Gaur egungo diseinuaren kontinentea eta Guggenheim Bilbao Museoaren Bildumako maisulanak talde-erakusketetako artistak.

Bisitarien kopuru handiaz gain, 2015eko balantzean pozteko moduko beste zifra batzuk daude, espero baino handiagoak baitira eta egindako ahalegina saritzen baitute. 577.266 pertsonak esku hartu zuten erakundeak antolatutako hezkuntza

jardueretan; erakundeak, gainera, New Yorken egonaldia egiteko beken programa bat abian jarri zuen, EAEko ikasle eta artista hasiberrientzat, Museoak Solomon R. Guggenheim Foundation-ekin sinatutako kudeaketa akordioaren berritzean barne hartzen dena. Lagunen kopuruak gora egin zuen: jardunaren amaieran 16.734 Banakako Kide ziren. Halaber, enpresen parte-hartzea ere handitu zen: Museoaren finantzaketarako oinarrizkoak diren 113 Kide Korporatibo izan ziren. Eremu digitalean, webguneak guztira 1.797.238 bisitaldi izan zituen (2014an baino %41 gehiago) eta 7.161.266 orrialde ikusi zituzten (2014an baino %90 gehiago); sare sozialetan ere Museoaren eragina handitzen joan zen: 206.510 jarraitzaile izan zituen Facebook-en eta 172.350 Twitter-en, hurrenez hurren, %15 eta %142 egin zuten gora. Azkenik, urtero moduan, Museoaren jardunak inguruko ekonomian izandako eragina aztertu genuen: 363,9 milioi euroko gastu zuzena ekarri zuen, Euskal Ogasunek 49,3 milioi euroko sarrera gehigarriak izan zituzten eta 6.893 lanpostu gordetzera lagundu zuen. Autofinantzazioaren arloan, Europako kultur erakundeen artean, leku ona izaten segitu zuen Museoak; %67koa izan zen 2015ean.

Museoaren heldutasunarekin eta indarrean dagoen Plan Estrategikoarekin bat etortzeko, erakusketak aretoetan banatzeko modua birplanteatu genuen 2015ean. Museoaren Bilduma denbora tarte luzeagoetan eta modu zabalagoan ikusgai izan dadin, hirugarren solairuko areto berezietan modu jarraikian erakutsiko dira Bildumako lanak. Horiek osatzeko, xx. mendeko lehen erdialdera arteko lanak ipiniko dira ikusgai solairu horretako areto klasikoetan: Bildumako artearen aurrekarien adibideak izango dira eta hitzaurre moduan jardungo dute. Horrela hirugarren solairuak Gaur egungo artearen oinarriak aditzera emango ditu. Bigarren solairuak, berriz, aldi baterako erakusketak hartuko ditu, hots, arte edukiaren aldetik eta erakartzen duten bisitari-kopuruagatik garrantzia handia dutenak. Lehen solairuan Gaur egungo artearen zertzeladak erakutsiko dira, alegia, Film & Video aretoko lanak, Bildumako lan eredugarriak —Jenny Holzerren Bilborako instalazioa eta Richard Serraren Denboraren materia— eta 105. aretoko erakusketak, izaera esperimentala dutenak nahiz Bildumako artisten aldi zein alderdi jakin batean sakontzen dutenak.

Emaitzen berrikusketa amaitzeko, aipatzekoa da 2015eko estatuko museorik gardenena izendatu zuela Museoa Fundación Compromiso y Transparenciak, Foro de Cultura y Buenas Prácticasekin lankidetzan egindako zerrendan. Izan ere, erakundea ibilbidearen hasieratik gardentasunaren alde irmo azaldu da. Erakunde pribatua izan arren, Museoak kudeaketa arduratsua garatzeko konpromisoa izan du beti. Ardura horrek webgune korporatibo bat egitera eraman gintuen —ez da ohikoa museoen artean—, erakundearen kudeaketa eta antolakuntzari buruzko gaien berri emateko. Ildo beretik sortu genuen Etika kodea eta jardunbide egokien kodea 2015eko bukaeran; kode horrek jardunbide etiko eta profesional zorrotzenak betetzeko nahia adierazten du. Gardentasunarekiko konpromiso horren oinarrian nahia eta ardura daude, eta haren bidez gizarteak zerbitzu publikoen eta funts publikoen behar bezalako erabilerekiko erakusten duen zilegizko ardurari erantzuten diogu.

Eraldaketez betetako aldia datorkigu eta, testuinguru horretan, askotariko publikoarentzat gure garaiko artea biltzeko, gordetzeko, erakusteko eta ikertzeko xedeak lehentasuna izaten jarraitzen du. Etorkizuneko erronkei modu arduratsuan, baina ilusioz, aurre egingo diegu.

Juan Ignacio Vidarte Guggenheim Bilbao Museoaren Zuzendari Nagusia

76

PROGRAMAZIOA

Museoko aretoetan xx. mendeko eta gaur egungo nazioarteko artearen irudi handiei eskainitako erakusketa garrantzitsuak izan ziren ikusgai 2015ean.

Niki de Saint Phalle (1930–2002) xx. mendeko bigarren erdialdeko artistarik entzutetsuenetako bat da. Ibilbide emankorra izan zuen, eta askotariko baliabideak erabili zituen gizarte- eta politika-gaiak jorratzen dituen lan-multzo konplexua sortzeko.

Jeff Koons estatubatuarraren lanak bereziak, nahastezinak eta berritzaileak dira; horrelako lanek bihurtu dute gaur egungo artearen irudi gailen bat. Museoak eskainitako atzera begirako erakusketan, lehenbizikoz, haren artegintzaren aldi guztiak bildu ziren, eta ekoizpen koherentea, egituratua, guztiz berritzailea eta harrigarria zela ikusteko aukera izan genuen.

Jean-Michel Basquiatek (1960–1988) ibilbide laburra izan zuen, baina artista emankorra izan zen eta kultur eremuko pertsonaia famatu bihurtu zen. Ospea lortzen joan zen AEBn eta Europan erakusketak egin heinean. Museoko erakusketan artistak landutako askotariko gaiak azpimarratu ziren —ordura arte ikuspegi hori erabilitako lehena izan zen—, eta Basquiatek beste artista batzuekin lankidetzan sortutako artelanak ikusgai izan ziren —tartean, lagun min izandako Warholekin egindakoak—.

206. aretoa 2015eko udazken/neguan: Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea erakusketaren ikuspegia

Alex Karz AEBko artearen ahots berezienetako bat da. Landutako gaien artean funtsezko bat paisaia da; izan ere, genero hori jorratu du hainbat hamarkadetan. Horixe jarri zuen agerian Museoko erakusketak, paisaien ekoizpenetik ibilbide bat izan baitzen: 1980ko hamarkadakoetatik hasi azken aldiko lan erraldoietara arte. Horrela aditzera eman genuen artista pintore trebe-trebea dela eta ikusmen argia eta zorrotza zuela.

Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea erakusketak Afrikako diseinuak, zentzu zabalean, hartutako bideak azaldu zituen; barne hartu zituen kontinente berri, ezberdin bat “egiteko”, “eratzeko”, “eraikitzeko” sormen-jarduera guztiak. Izan ere, erakusketak agerian jarri zuen diseinuak —arteak, irudigintzak, zinemak, argazkigintzak, arkitekturak eta hirigintzak, besteak beste— aldaketa politiko eta ekonomikoak ekar ditzakeela.

Urtero bezala, Artea ikasbide programari amaiera emateko 6 eta 12 urte bitarteko ikasleek 2014–15 ikasturtean egindako lana erakutsi genuen. 143 haur izan ziren, eta Museoko hezitzaileak, haien irakasleak eta Elssie Ansareo, Naia del Castillo, Maider López, Iñaki Gracenea, Ainhoa Ortells eta Jorge Rubio artistak izan zituzten gidari. Erakusketa koloretsua izan zen udan Hezkuntza Gunean erakutsitako hau.

Film & Video aretoan gaur egungo artista batzuen ikus-entzunezko lan esanguratsuak izan ziren ikusgai: Kimsooja-ren Hariaren ibilbideak (2010–), Shahzia Sikander-en Paralajea (2013) eta Ho Tzu Nyen-en Ezagutzen ez denaren hodeia (2011). Bestalde, hirugarren solairuak, 2015eko azarotik Museoaren Bildumako artelan gailenak hartzen ditu; izan ere, Memoria honen aurkezpenean azaltzen dugunez, modu jarraikian egongo dira ikusgai hemendik aurrera.

Shahzia Sikander-en Paralajea (Parallax, 2013) lanaren proiekzioaren une bat, Film & Video aretoko programazioaren barruan aurkeztu zena

98 programazioa

BILDUMA IRAUNKORRA Guggenheim Bilbao Museoaren Bildumako maisulanak2015eko azaroaren 27tik aurreraHirugarren solairuko aretoakkomisarioa: Lucía Agirreartelan kopurua: 31bisitari kopurua: 78.189 [2015eko abenduaren 31 arte]

goian: Francesco Clementeren Amaren gela (La stanza della madre, 1995–97) pintura-zikloaren bi panel. behean, ezkerretara: Georg Baselitzen Lenin andrea eta urretxindorra (Mrs Lenin and The Nightingale, 2008) saileko hiru mihise. behean, eskuinetara: Jorge Oteizaren Bi triedroen elkartzeak sortutako kutxa metafisikoa. Leonardori omenaldia (Caja metafísica por conjunción de dos triedros. Homenaje a Leonardo, 1958) eta Irekidura handia duen kutxa hutsa (Caja vacía con gran apertura, 1958)

Mark Rothko, Titulurik gabea, 1952–53. Olio-pintura mihise gainean, 299,5 x 442,5 cm. Guggenheim Bilbao Museoa

1110 programazioa

ALDI BATERAKO ERAKUSKETA Niki de Saint Phalle2015eko otsailak 27–ekainak 7Hirugarren solairuko aretoakkomisarioak: Camille Morineau eta Álvaro Rodríguez Fominayaartelan kopurua: 184bisitari kopurua: 290.849

Guggenheim Bilbao Museoak eta Réunion des Musées Nationaux – Grand Palaisek antolatutako erakusketa Niki Charitable Art Foundation-ekin lankidentzan

goian: Niki de Saint Phalle-ren hainbat lan 206. aretoan; erdian, O.A.S. aldarea (Autel O.A.S., 1962–92), brontzezkoa. behean, ezkerretara: margotutako poliesterrezko 1971ko bi lan, Tea Angelinaren etxean (Le Thé chez Angelina) eta Igandeko ibilaldia (La Promenade du dimanche). behean, eskuinetara: Arte jakin bat, eskopeta bidezko pintura (Un certain art, peinture au pistolet, 1961) zuri-beltzeko filmaren zati bat

303. aretoko ikuspegia: Niki de Saint Phalle-ren hainbat Nana; lehen planoan: Nana, hanka airean (Nana jambe en l’air, ca. 1966)

1312 programazioa

ALDI BATERAKO ERAKUSKETA

Jeff Koons: atzera begirakoa2015eko ekainak 9–irailak 27 Bigarren solairua eta 105. aretoa komisarioak: Scott Rothkopf eta Lucía Agirreartelan kopurua: 95bisitari kopurua: 493.730

New Yorkeko Whitney Museum of American Art-ek antolatutako erakusketa Parisko Centre Pompidourekin eta Guggenheim Bilbao Museoarekin lankidentzan

Babeslea goian: Jeff Koons-en Berriaren aurrekoa (Pre-New), Berria (The New) eta Puzgarriak (Inflatables) sailei eskainitako aretoa. behean, ezker-eskuin: Esfera islatzailea (Farnese Herkules) [Gazing Ball (Farnese Hercules), 2013] eta Popeye (2009–11)

Museoko 208. aretoa Jeff Koons-i eskainitako erakusketa ikusgai, Ospakizunak (Celebration) serieko pintura eta eskulturak

1514 programazioa

ALDI BATERAKO ERAKUSKETA

Jean-Michel Basquiat: Bada garaia2015eko uztailak 3–azaroak 1Hirugarren aretoko solairuak komisarioak: Dieter Buchhart eta Álvaro Rodríguez Fominayaartelan kopurua: 104bisitari kopurua: 538.475

Erakusketa hau Art Gallery of Ontario-k antolatu du, Guggenheim Bilbao Museoarekin lankidentzan Babeslea

goian: areto horretako Jean-Michel Basquiat-en artelanen artean handienak; ezkerretara, 4. zenbakia (Number 4, 1981) eta, eskuinetara, Titulurik gabea (1982). behean: 304. aretoko bi ikuspegi, Jean-Michel Basquiat-en inguruko film eta argazki ugari

Jean-Michel Basquiat-i eskainitako areto baten ikuspegia: ezkerretara, Ringa (The Ring, 1981)

17

ALDI BATERAKO ERAKUSKETA

Alex Katz, hemen eta orain2015eko urriak 23–2016ko otsailak 7105. aretoa komisarioak: Michael Rooks eta Petra Joosartelan kopurua: 34bisitari kopurua: 166.658 [2015eko abenduaren 31 arte]

Atlantako High Museum of Art-ek antolatutako erakusketa, Guggenheim Bilbao Museoarekin lankidentzan

ezkerreko orrialdean, goian: Alex Katz-en hainbat mihise; goiko irudian, ezker-eskuin, 2008ko hiru olio-pintura: Isla 7 (Reflection 7), Arratsa 3 (Sunset 3) eta Arratsa 1 (Sunset 1). behean: hainbat prestakuntza-estudio. eskuineko orrialdean, goian: Urrekara eta beltza II (Gold and Black II) eta Urtarrilaren 3a (January 3), biak 1993koak. behean: Amaren ametsa (19:45, astelehena; 19:45, asteartea; 19:45, asteazkena; 19:45, osteguna) [My Mother’s Dream (7:45 pm Monday; 7:45 pm Tuesday; 7:45 pm Wednesday; 7:45 pm Thursday), 1998] eta 10:30 (10:30 am, 2006)

16 programazioa

1918 programazioa

ALDI BATERAKO ERAKUSKETA

Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea2015eko urriak 30–2016ko otsailak 21Bigarren solairuko aretoak komisarioak: Amelie Klein eta Petra Joosartelan kopurua: 255bisitari kopurua: 129.706 [2015eko abenduaren 31 arte]

Guggenheim Bilbao Museoaren eta Vitra Design Museum-en erakusketa bat

Afrikako diseinuari eskainitako erakusketako lanak. goian, ezkerretara: Docta (Amadou Lamine Ngom) artistak Museoko Atrioko horma batean egindako grafitia. goian, eskuinetara eta behean, ezkerretara: 202. aretoko hainbat lan. behean, eskuinetara: 209. aretoko lan batzuen xehetasuna

Diziplina askotako lanak hartu zituen Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea erakusketaren areto bat

21

FILM & VIDEO

103. aretoaartelan kopurua: 5

KimsoojaHariaren ibilbideak (Thread Routes), 2010–2015eko martxoak 12–uztailak 5komisarioa: Álvaro Rodríguez Fominaya bisitari kopurua: 360.873

Shahzia Sikander Paralajea (Parallax), 20132015eko uztailak 16–azaroak 22komisarioa: Álvaro Rodríguez Fominaya bisitari kopurua: 519.807

Ho Tzu Nyen Ezagutzen ez denaren hodeia (The Cloud of Unknowing), 20142015eko abenduak 3–2016ko apirilak 24komisarioa: Lucía Agirre bisitari kopurua: 68.394 [2015eko abenduaren 31 arte]

Film & Video aretoan 2015ean aurkeztutako hiru lanen une bana. goian: Kimsooja, Hariaren ibilbideak (Thread Routes, 2010–); erdian: Shahzia Sikander, Paralajea (Parallax, 2013); behean: Ho Tzu Nyen, Ezagutzen ez denaren hodeia (The Cloud of Unknowing, 2014)

20 programazioa

ALDI BATERAKO ERAKUSKETA

Artea ikasbide2015eko ekainak 23–irailak 20 artistak: Elssie Ansareo, Naia del Castillo, Iñaki Gracenea, Maider López, Ainhoa Ortells eta Jorge Rubio ikastetxeak: Bilboko Otxarkoaga HI eta Birjinetxe HI, Sestaoko Kueto HI, Eibarko Arrateko Andramari HI, Oiongo Ramiro de Maeztu HI eta Laudioko Lamuza HI. bisitari kopurua: 416.677

Babeslea

2322

HEZKUNTZA ETA INTERPRETAZIOA

Honako alderdi hauek dira aipagarriak 2015eko hezkuntza programaren barruan:

• Bilboko eta New Yorkeko Museoek EAEko ikasleek eta artista hasiberriek New Yorken egonaldiak egin ditzaten beken programa abian jarri zuten. 2014ko abenduan Guggenheim Bilbao Museoak Solomon R. Guggenheim Foundation-ekin sinatutako kudeaketa akordioaren berritzean barne dago; akordio horren arabera bi erakundeek haien arteko lankidetzan askotariko proiektuen bidez sakonduko dute.

•Museoaren gizarte-ekintzaren barruan honakoak egin ziren: Boluntarioen programa eta haiek kanpoko elkartetan ematen dituzten hitzaldiak; Gurutzetako eta Basurtuko ospitaletako haurrentzako Sortu eta sendatu ekimena; adinekoentzako, bazterketa arriskuan daudenentzako eta behar bereziak zein urritasunak dituztenentzako bisitaldiak; eta ModernizaARTE BBK eta Guggenheim Bilbaorekin ikastaroa Gizarte Ekintza BBKk kudeatutako adinekoen etxeetan. Horrez gain hezkuntza-ekimen berri bat martxan ipini zen Ortuellako terapia- eta hezkuntza-zentro batean, buruko gaitzak dituzten haur eta nerabeentzako arreta integrala ekaintzen duena.

• Ingeleseko ikaskuntza sustatzen segitu genuen British Council-ekin lankidetzan antolatutako helduentzako Let’s Go to the Movies! jardueraren eta haurrentzako Books Alive! programaren bidez.

Niki de Saint Phalle-ren lanari buruzko DIDAKTIKA gunea, haren erakusketaren harira diseinatutakoa

• In Focus ekimena abian jarri zen: 105. aretoko erakusketetarako didaktika guneak eta jarduera osagarriak barne hartzen ditu, ikusleek erakusketa horietako artistengan sakon dezaten.

•Azkenik, eskariari erantzuteko, eskola-bisitaldiak uztailean ere egin ziren eta 2015–16 ikasturtea irailaren 15ean hasi genuen.

Aurrez aurreko programakAskotariko publikoari zuzendutako aurrez aurreko programak egin ziren: eskola haurrentzako, familientzako eta publiko orokorrarentzako jarduerez gain —tartean Artea ikasbide ekimena, horren erakusketa eta udako eskola-bisitaldiak—, gizarte-ekintzari estuki lotutako ekimenak izan ziren, goian aipatu bezala.

Partaideak 2015 Programak

Eskola haurrak 29.982 7

Hezitzaileak 3.635 3

Familiak 8.225 10

Gizarte-ekintza eta irisgarritasuna 3.662 8

Lagunak eta publiko orokorra 71.216 8

didaktikaDidaktika ekimena berdingabea da arte garaikide museotan. Museoko bisitaldiari onena ateratzeko taxutzen dugu, eta hala egin genuen ere 2015ean: arte-programazioa ikuspegi askotatik aztertzen laguntzeko. Erakusketetako gune osagarriek eta hezkuntza-jarduera bereziek osatzen dute Didaktika.

Onuradunak 2015

Zero Espazioa 37.000

Didaktika guneak 423.548

2524 hezkuntza eta interpretazioa

Sareko tresnakHezitzaileentzako, familientzako eta publiko orokorrarentzako jarduerak eta materialak eskuragarri jarri genituen sarean, ohiko legez: hezitzaileentzako gidak, haurrentzako bisitaldi birtuala eta erakusketen webguneko Ba al zenekien...? atala, besteren artean. Horrek guztiek arte-programazioari lotutako ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesua errazten dute ikasgelan zein etxean, museo gunetik kanpo.

Erabiltzaileak 2015

Hezitzaileentzako unitate didaktikoak 23.921

Artea ikasbide bilatzailea 17.924

Haurrentzako bisitaldi birtuala 2.686

Ba al zenekien…? 16.480

Beste baliabide batzukBestelako tresnak, euskarriak eta materialak ere eskuragarri izan zituzten bisitariek, bisitaldia modu autonomoan egin zezaten. Aldi berean, erakusketako artelanak eta eraikinaren arkitektura hobe ulertzeko gakoak eskaini zizkieten.

Bisitariak 2015

Guggenheim Bilbao aldizkaria 437.680

Entzuteko gidak 544.177

Aretoetako orientatzaileak 107.594

Jarduera aipagarriak •Urtarrilak 28, otsailak 24, martxoak 25, apirilak 29, urriak 28 eta azaroak 25: Let’s Go to the Movies!; klip, film labur, animazio

film eta dokumentalak ikusi zituzten ingelesez eta British Councileko irakasleekin komentatu zituzten.• 14 eta 18 urtetik gorakoentzako Zuk zeuk egin! sormen saioak honako egun hauetan egin ziren: otsailak 14, “New Yorken

dantzan”; martxoak 19 eta 16: “Diseinu eta moda tailerra: Estanpatuak artea oinarri”, Itxaso Torrontegui irakasle; apirilak 23: “Sinbologia tailerra”, Mabi Revuelta irakasle; maiatzak 16 eta azaroak 5: “Lorategi bertikalen tailerra”, Edorta Justoren

eskutik; urriak 31 eta azaroak 1: “Making Africa”, Yinka Ilori diseinatzailea irakasle; azaroak 7 eta 14: “Alex Katz, hemen eta orain”, Raúl Domínguezen eskutik.

•Otsailak 18, martxoak 20, maiatzak 17, ekainak 20 eta abenduak 24 eta 31: Yoko Onoren Bilborako nahien zuhaitza lanean esku hartzeko aukera egon zen.

•Otsailak 24: Niki de Saint Phalle, bizitza pribatua/bizitza publikoa hitzaldia eman zuten erakusketaren komisario Camille Morineau-k eta Niki Charitable Art Foundation-en Patronatuko kide Bloum Cardenas-ek.

•Martxoak 3 eta 5, martxoak 10 eta 12, irailak 29 eta urriak 1, urriak 6 eta 8, urriak 27 eta 29, azaroak 3 eta 5, azaroak 10 eta 12, eta azaroak 17 eta 19: Hezitzaileentzako orientazio-saioak eta doako sarbidea, erakusketa hauen harira: Niki de Saint Phalle, Jean-Michel Basquiat: Bada garaia, Alex Katz, hemen eta orain eta Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea.

•Martxoak 4 eta 11; ekainak 17 eta 24; irailak 23 eta 30; azaroak 4, 11, 18 eta 25; abenduak 2 eta 9: Partekatutako hausnarketak jarduerak egin ziren Museoko Arte Ardura eta Hezkuntza Arloetako profesionalen eskutik.

•Martxoak 5: Niki de Saint Phalle, emakume artista bat tiroka hitzaldia eman zuen Patricia Mayayo-k, Madrilgo Universidad Autónoma unibertsitateko Artearen Historia irakasle titularrak.

•Martxoak 13: Topaldia: Kimsooja jarduera egin zen, artistaren eta Kimsooja. Hariaren ibilbideak aurkezpenaren komisario Álvaro Rodríguez Fominaya-ren arteko elkarrizketa.

•Martxoak 21, 22, 28, 29 eta azaroak 21, 22, 28 eta 29; maiatzak 23, 24, 30 eta 31 eta urriak 24, 25 eta 31: Puppy tailerrak eta Armiarma tailerrak izan ziren Museoaren Lagunen seme-alabentzat soilik, hurrenez hurren, Jeff Koons-en eta Louise Bourgeois-en artelanen inguruan.

•Maiatzak 29: Arte y Publicidad. Paralelismos creativos mahai-ingurua artea eta publizitatea gai, El Sol publizitate-jaialdiarekin batera antolatua; Borja Cobeaga eta Kike Maillo zinemagileak Luis Miguel Messianu eta Manuel García publizitate-eragileak bertan izan ziren, azken hori moderatzaile lanetan.

2726 hezkuntza eta interpretazioa

•Ekainak 9: Jeff Koonsen eta Norman Rosenthal komisario independentearen arteko solasaldia egon zen.

•Ekainak 22–uztailak 24: Aste bateko udako tailerrak eskaini ziren 3 eta 10 urte bitarteko haurrentzat, Jeff Koons eta Jean-Michel Basquiat artisten lanen ingurukoak.

•Ekainak 23–irailak 20: 2014–15eko ikasturteko Artea ikasbide hezkuntza programaren erakusketa ikusgai izan zen; programaren gidari izan ziren Elssie Ansareo, Naia del Castillo, Iñaki Gracenea, Maider López, Ainhoa Ortells eta Jorge Rubio artistak (ikus 21. or.).

•Uztailak 22 eta 23: Keigwin + Company-k dantza ikuskizuna eman zuten Works & Process at the Guggenheim programaren barruan.

•Urriak 7: Dantzaz Konpainiak eta Itzik Galilik (konpainiarekin lankidetzan) ikuskizuna eskaini eta sortze prozesua azaldu zuten, konpainiaren Áureo proiektuaren barruan.

•Urriak 17, 18, 24 eta 25: Basquiat maratoia ekimena garatu zen, 14 urtetik gorakoentzat, Jean-Michel Basquiat: Bada garaia erakusketaren harira. Jardueren artean egon ziren Street Art bila Bilbon, Erb Mon artistaren eskutik; Egin mural bat Museoko kanpoaldean, DK Muralismoko artisten eskutik; eta Downtown 81 filmaren proiekzioa.

•Urriak 21: Alex Katz artistaren eta Michael Rooks-en —Alex Katz, hemen eta orain erakusketaren komisario eta Wieland Family Curator of Modern and Contemporary Art— arteko elkarrizketa izan zen.

•Urriak 26: 2015–16ko Artea ikasbide programa hasi zen, honako artista eta LHIko ikastetxe publiko hauek partaide zirela: Elssie Ansareo, Naia del Castillo, Maider López, Manu Muniategiandikoetxea, Ainhoa Ortells eta Jorge Rubio, eta Bilboko Uribarri, Sestaoko Vista Alegre, Portugaleteko Virgen de la Guía. Irungo Leka Enea-Anaka eta Gasteizko Padre Orbiso eta Santa María de Vitoria.

•Urriak 28: Making Africa erakusketaren komisarioek, Petra Joos-ek eta Amelie Klein-ek, Kiluanji Kia Henda artistarekin hitz egin zuten.

•Azaroak 11: Félix Ardanazek Resonancias: el piano en el siglo xx emanaldia eskaini zuen, Kuraia jaialdiarekin lankidetzan antolatutako egitarauaren barruan.

•Azaroak 19: Omar Saadoune eta Ana Matey artistek performance bat egin zuten, MEM Nazioarteko Arte Esperimentaleko Jaialdiaren barnean.

•Azaroak 19 eta 26: Alex Katzen lanaren eta artearen eta naturaren arteko loturaren gaineko bisitaldi bana gidatu zuten, hurrenez hurren, Juana García Pozuelo eta Lucía Onzain artistek In Focus ekimenaren barruan.

•Abenduak 3: Ho Tzu Nyen artistak hitzaldia eman zuen, Ezagutzen ez denaren hodeia lana ikusgai zuela eta.

•Abenduak 12: Lisbeth Gruwez dantzari eta koreografo belgikarrak It’s going to get worse and worse and worse, my friend emanaldia eskaini zuen, xvi. Dantzaldia barruan.

•Abenduak 15–urtarrilak 7: Familientzako Gabonetako kanpaina aurrera eraman zen; Bestelako begiak: bestelako Gabonak izan zuen lema eta antolatutako jardueren artean izan ziren “Betaurreko magikoak” sormen jolasa, “Zure Gabonak diseinatu” tailerra (Lagunentzako seme-alabentzat) eta “El niño que soñaba. Un sueño africano” haurrentzako ikuskizuna.

•Abenduak 17–20: Kukai Dantzak (Jon Maya) eta Veronal-ek (Marcos Morau) Oskara —euskal konpainiaren egonaldi-proiektu baten barruan garatutako lana— ikuskizuna aurkeztu zuten eta sortze prozesua azaldu zuten, Guggenheim Bilbao Museoaren Bildumako maisulanak erakusketa dela-eta.

• Igandero Baby Art jarduerak, 6 eta 12 eta 12 eta 24 hilabete arteko haurrentzat, arrakasta handia izan zuen; Aste Santuan, udan eta Gabonetan, oporraldietan, Artearen Izkina jarduera eskaini zen, zeinetan 2 eta 8 urte bitarteko haurrek ikasi eta gozatzen duten helduek erakusketak ikusi bitartean.

•DIDAKTIKA proiektuaren barruan, erakusketak osatzeko gune didaktikoak, tresnak eta baliabideak eskaini ziren; Zero Espazioan ere erakusketekin lotutako edukiak eskaini ziren, eta, gainera, formatu txikiko jarduera osagarriak egin ziren.

•Artez busti programak Museoaz gozatzeko askotariko moduak eskaintzen ditu: gidaridun bisitaldiak, entzuteko gidak, gune didaktikoak eta sakelako telefonoetarako aplikazio bat.

•Aretoetako orientatzaileek bisitarien parte hartzea sustatu zuten eta arte-edukiak, Guggenheim Sarearen ingurukoak, Guggenheim Bilbao Museoaren proiektuaren historia eta beste asko azaldu zituzten.

29

BISITARIAK

2015. urtean Guggenheim Bilbao Museoa adinez nagusi bihurtu zen, eta historiako bigarren urterik jendetsuena izan zuen (1.103.211 bisitari); 1998an, Museoaren ibilbideko lehen urtean, baino ez ziren bisitari gehiago izan. Zazpigarren aldiz gainditu zen, beraz, milioi bat bisitarien kopurua. Udako hilabeteei erreparatuz gero, bisitari gehien izandako udaldia izan da 2015ekoa, iazko iraila eta urria izanik 1998. urtean Museoa zabaldu zenetik bisitari gehien jaso ditugun hilabeteak. Bisitari kopuru itzel horren arrazoia arte-programazio erakargarria izan zen, sasoi horretan kalitate handiko erakusketak antolatu baikenituen.

Bisitarien jatorri geografikoari dagokionez, jatorrien araberako ehunekoak beste urte batzuen antzekoak izan ziren. Atzerritarren kopurua handia izan zen (%63 guztira) eta; gehienak Frantziatik (%19), Erresuma Batutik (%8), Alemaniatik (%7) eta AEBtik (%6) etorritakoak. EAEko bisitarien kopurua 2014an baino %1 gehiago izan zen, %14koa; estatuko bisitarien ehunekoa %23koa izan zen.

Beste batzuk

Japonia

AEB

Portugal

Italia

Alemania

Frantzia

Err. Batua

Estatuko gainerakoak

EAE%0 %5 %10 %15 %20 %25 %30

28

Museoaren Lagunen programan urte amaieran 16.734 kide zeuden, aurreko urtean baino kide gehiago. Gertuko gizartearen babesaren alderik nabariena da Lagun kopuru hori, eta garrantzi handia du horrek Museoarentzat. Hari horretara, Museoak langabezian daudenei doako sarbidea eskaintzeko abian jarritako egitasmoan, Erdu hain zuzen, 2.202 onuradun izan ziren 2015ean.

Askotariko jarduerak antolatzen ditugu urtero Museoaren Lagunentzat. Adibidez aldi baterako erakusketa bakoitzarekin batera doako bisitaldi bereziak eskaintzen dizkiegu Lagunei. Bisitaldiak hainbat hizkuntza eta ordutan antolatzen ditugu; iazko erakusketetako bisitaldiak honakoak izan ziren: martxoaren 24an, 27an eta 29an Niki de Saint Phalle erakusketarenak; ekainaren 19an, 21ean eta 23an Jeff Koonsenak; irailaren 22an, 25ean eta 27an Jean-Michel Basquiatenak; eta azaroaren 17an, 20an eta 22an Making Africarenak. Bisitaldiaz hobe gozatzeko gakoak eskaintzeaz gain, Lagunek elkar ezagutzeko aukera izan dezazuen antolatzen dira horrelako ekimenak, Lagunartean jardueraren esaterako: bazkal orduan eta iluntzean gidaridun bisitaldi bat eta ondoren bazkaltzeko zein afaltzeko aukera dago. 2015ean martxoaren 12an, ekainaren 18an eta azaroaren 12an izan ziren Lagunartean saioak.

Nazioarteko Kideentzako bisitaldi bereziak erakusketen irekiera aurretik izaten dira, erakusketaren giltzarriak ezagutzeko, haien komisarioak gidari. Niki de Saint Phalleren erakusketa ezagutzeko bisitaldia Bloum Cardenas-ek, Niki Charitable Art Foundation-en

Museoaren Lagunak 205. aretoan, Scott Rothkopf komisarioaren Jeff Koons-en lanen azalpenei adi. aurreko orriandean: Niki de Saint Phalle-ren Hiru Graziak (Les Trois Graces, 1995–2003) Atrioko terrazan, artistari eskainitako erakusketan

MUSEOAREN LAGUNAK

2014 2015

3130 museoaren lagunak

Patronatuko kide eta Niki de Saint Phalle-ren ilobak eta Camille Morineau eta Álvaro Rodríguez Fominaya arte-arduradunek gidatu zuten; ekainaren 7an, igandearekin, Scott Rothkopf eta Lucía Agirre komisarioek Jeff Koons: atzera begirakoa ezagutzeko jarraibideak eman zituzten; uztailaren 1ean Álvaro Rodríguez Fominaya-k eta Dieter Buchhart-ek Jean-Michel Basquiat: Bada garaia erakusketa aztertu zuten; urriaren 21ean Alex Katz-ek berak hari eskainitako erakusketan zehar ibilbidea egin zuen; urrian ere, 28an, Amelie Klein eta Petra Joos arte-arduradunek Making Africa erakusketa ulertzeko giltzarriak azpimarratu zituzten. Guggenheim Bilbao Museoaren Bildumako maisulanak erakusketa komisarioak aurkeztu zuen, Museoko arte-arduradun Lucía Agirrek.

Inguruko kultur erakundeekin hitzarmenak berritu genituen iaz, besteak beste, BOSekin (Bilbao Orkestra Sinfonikoa) eta Arriaga Antzokiarekin. Horiei esker Lagunek abantailak dituzue sarrerak erostean aurretik adostutako ekitaldietarako. Era berean, Bilboko Arte Ederren Museorako, Euskal Museorako, IVAMerako eta ARTPass txarteleko erakundetarako sarreran ere beherapena izan zuten lagunek.

Bestalde, kultur bidaien egitarau erakargarria antolatu genuen Museoaren Lagunentzat eta horren barruan Indiara (urtarrilak 29–otsailak 8), Florentzia eta Toskanara (apirilak 29–maiatzak 3) eta Kolonbiara (irailak 26–urriak 4) joan ginen. Indian India Art Fair azokan izan ginen eta VIP programaz gozatu ahal izan genuen; Florentzia eta Toskanan, besteak beste, Niki de Saint Phalleren Tarotaren Lorategia ikusi genuen; eta Kolonbian, Medellinetik eta Cartagena de Indiasetik aste beteko ibilbidea egin ondoren, Bogotako ARTBO azokan izan ginen.

Otsailaren 25ean, Madrilgo ARCO azokarekin, eta urriaren 29an, Urteko Gala eta Making Africa erakusketaren inaugurazioarekin, Ohorezko Kideen Batzorde Aholkulariaren bilera bi antolatu ziren.

Bestetik, Museoak antolatzen dituen orotariko ekimenetan Museoaren Lagunek abantaila bereziak dituzte; besteak beste, artista eta komisarioekin antolatutako solasaldietan, hitzaldietan, haur zein helduentzat antolatutako jardueretan, Partekatutako hausnarketak programan, sormen-saioetan, ikastaro zein tailerretan. Beste urte batez Lagunentzako ateak zabalik jardunaldia izan genuen urtea ondo amaitzeko. Abenduaren 14an ospatu zen eta Museoko txoko ezkutuak bisitatzeko aukera izan zuten Lagunek, tartean, mantenimendu guneak eta erregistro eta artapen arloak. Halaber, grafiti tailerrak eta usainei eta Gabonetako apaingarriei buruzko sormen saioak izan genituen. Etxeko txikientzat ikuskizunak egon ziren Arte Fusión Títeres konpainiaren eskutik eta ospakizunari amaiera emateko Ghanako The Sey Sisters taldearen emanaldiaz gozatzeko aukera izan genuen.

Museoaren Lagunak Indiarako bidaian; beste Lagun talde bat Anish Kapoor-ekin, Toskanatik egindako ibilbidean; eta The Sey Sisters Atrioko emanaldiaren une batean, Lagunentzako ateak zabalik jardunaldira etorritakoen aurrean

Museoko Kide Korporatiboen Programak Guggenheim Bilbao Museoaren balio eta ezaugarriekin bat datozen enpresa, korporazio eta erakundeen parte hartzea egituratzen du. 2015eko amaieran, 113 enpresa ziren programaren parte —2014arekin alderatuz gero hazkundea dago—, hainbat kategoriatan: Babesle Estrategikoak, Babesleak, Enpresa Ongileak, Hedabide Ongileak eta Enpresa Elkartuak. Nabarmentzekoa da enpresa pribatuen kopurua esanguratsua izan zela; oraindik ere Museoaren finantzaketaren oinarrietako bat da, gaur egungo egoera ekonomikoa dela eta kultur ekimenen babesa zaildu den arren.

Museoaren erakusketen eta jardueren egitarauak enpresen babesa izaten jarraitu zuen, eta horren buru izan ziren lau Patrono Estrategikoak: BBK, Fundación BBVA, Iberdrola eta ArcelorMittal. Babes handi horiei bestelako jarduera edo zerbitzuak babesteko ekintzak gehitu zitzaizkien, ohikoak zein unean unekoak. Guztiek ahalbidetu zuten Museoaren jarduna dinamikoa eta askotarikoa izatea.

goian, ezkerretara: Jeff Koons: atzera begirakoa inaugurazioko argazki ofiziala. goian, eskuinetara: Jeff Koons-en eta Jean-Michel Basquiat-en erakusketetako banderak, hurrenez hurren, Fundación BBVAk eta Iberdrolak babestutakoak; udan ikusgai izan ziren. behean, ezkerretara: arteari eta jazzari eskainitako BBK Jazz Guggenheim Gauak ekimeneko jazz ikuskizunetako bat. behean, eskuinetara: Red Bull Cliff Diving lehiaketako jauzi akrobatiko bat

KIDE KORPORATIBOAK

3332 kide korporatiboak

Erakusketa / Proiektua / Jarduera Babesleak Laguntzaileak

Denboraren materia ArcelorMittal

Jeff Koons: atzera begirakoa Fundación BBVA

Jean-Michel Basquiat: Bada garaia Fundación IberdrolaImpossible ProjectK-tuin

Artez busti programa: Smartphone telefonoetarako aplikazioa, entzuteko gidak, gidaridun bisitaldiak eta erakusketen didaktika guneak BBK

Gizarte-ekintza: talde eta elkarteen bisitaldiak eta ospitatelako jarduerak BBK

ModernizARTE BBKrekin eta Guggenheim Bilbaorekin BBK

BBK Jazz Guggenheim Gauak BBK

Partekatutako hausnarketak programa Fundación Vizcaína Aguirre

Enpresa zine-forumaAdecco Ferrovial Servicios

Ysios (Pernod Ricard Bodegas) Deusto Alumni

Urteko Afaria IXO grupo

Perrier Jouët, Aura e Ysios (Pernod Ricard Bodegas)Coca-Cola Iberian Partners

Bisitarientzako zerbitzuak Prosegur

Lagunentzako ateak zabalik jardunaldia

Coca-Cola Iberian Partners, illycaffè, Bistró Guggenheim Bilbao, Hotel Silken Amara Plaza

Gabonetako haurrentzako jarduerak BBKBizkaiko Foru Aldundia/ Diputación Foral de Bizkaia

Museoko jardunaren osagarri, eraikinaren hainbat gunetan ekitaldi bereziak egin ohi dira. Publikoari irekita ez dagoenean izaten dira erakunde eta enpresek antolatutako jarduera horiek, Atrioan, Atondoan, Entzungelan, Zero Espazioan zein Hezkuntza Gelan. Noizbehinka, Museoko kanpoaldean ere antolatzen dira ekitaldiak, esate baterako Red Bull Cliff Diving lehiaketa. Salbe zubitik itsasadarrera salto eginez hainbat jauzilarik jokatu zuten 2015ean, bigarrenez hemen, Museoa txapelketaren hondo-iruditzat hartuta.

2015ean horrelako ekitaldien kopurua aurreko urteen bertsua izan zen: 87 jarduera pribatu egin ziren.

35

HEDADURA

Hedabideetan agerraldien kopuru handia izan zuen Guggenheim Bilbao Museoak 18. urteurrena ospatutako urtean: 21.574 aipamen izan zituen, zuzenak eta zeharkakoak, eta horien balio ekonomikoa 32.752.419 €-koa dela jo zuten. Espainian, AEBn, Italian, Frantzian, Alemanian eta Erresuma Batuan lortu ziren aipamen gehien.

Arte-programazioak oihartzun handia izan zuen, urtez urte gorde dena. 2015ean hedadura handiena izandako erakusketak honakoak izan ziren, handitik txikirako hurrenkeran: Jeff Koons: atzera begirakoa, Jean-Michel Basquiat: Bada garaia, Niki de Saint Phalle eta Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea.

Erakusketez gain, Museoaren jardunarekin lotura duten beste gai batzuk ere askotan agertu ziren, batez ere, nazioarteko hedabideetan, hala nola, Frank Gehryren eraikinaren arkitektura, Fundazioaren jarduna, Museoa turismo-helmuga dela, Museoaren eskaintza gastronomikoa eta “Guggenheim efektua”. Erakundeari buruzko berriei dagokienez, nabarmendu zuten bisitarien kopuruak gora egin zuela eta Guggenheim Bilbao Museoa estatuko museorik gardenena izendatu zutela.

Hedabideetan agerraldiak (arte-programazioa)•Niki de Saint Phalle: 627 agerraldi hedabideetan, 211 nazioarteko hedabideetan• Jeff Koons: atzera begirakoa: 1.118 agerraldi hedabideetan, 420 nazioarteko hedabideetan• Jean-Michel Basquiat: Bada garaia: 675 berri, 175 nazioarteko prentsan•Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea: 505 agerraldi hedabideetan, 267 nazioarteko hedabideetan

Orotara, erakusketa horiek eta 2015eko arte-programazioaren besteek, 1.216 aipamen izan zituzten nazioarteko prentsan; 3.900.000 €-tan balioetsi ziren.

34

Marketin ekintzak Marketin ekintzek arte-programazioa zabaltzeaz gain, bisitariak erakusketara erakartzen, marka sendotzen eta Museoak nazioartean duen lekua indartzen lagundu zuten.

Niki de Saint PhalleHonelakoa izan zen komunikabideetako kanpaina: prentsa eta aldizkari berezituetan 40 iragarki, 162 irrati-iragarki tokiko komunikabideetan eta telebista-iragarkiaren 38 emanaldi ETBn; iragarki horrek 58.000 ikustaldi izan zituen hedabide digitaletan, estatuan eta Frantzian.

Kanpoaldeko kanpaina ere egin zen: Bilboko aireportuan hilabete batez muppiak eta videowall bat jarri ziren, Bilboko hiriko autobusetan lau astez agertu zen iragarkia, eta Bilboko kale handietan 300 bandera jarri ziren. Azkenik, ekintzarik interesgarrienetako bat street marketing ekintza bat izan zen: Bilboko kaleetan emakumeen izenak ager zitezela aldarrikatu zen. Herritar askok babestu zuten ekimena, prentsa hedabide handietan agertu zen eta sare sozialetan ere oihartzun handia izan zuen.

Aipamenak guztira 2015

Nazioarteko prentsa 2.660

Estatuko prentsa 4.123

Estatuko irratia eta TB 975

Eraginak estatuan eta nazioartean 21.574

Webguneko bisitak 1.797.238

Niki de Saint-Phalle erakusketako kanpoaldeko hainbat euskarriren ikuspegiak

37

Jeff Koons: atzera begirakoaHonelakoa izan zen komunikabideetako kanpaina: prentsa eta aldizkari berezituetan 55 iragarki, 231 irrati-iragarki tokiko eta estatuko komunikabideetan eta telebista-iragarkiaren 39 emanaldi ETB1 eta ETB2 kateetan; iragarki horrek 40.000 ikustaldi izan zituen hedabide digitaletan eta 27.000 bisitaldi eragin zituen erakusketako micrositera.

Kanpoaldeko kanpaina handia egin zen: Bilboko kale handietan banderak eta Bilboko metroan 15 oppi ipini zituzten, Bilboko tranbian lau astez iragarkia izan zen, uztailean Donostiako bizikleta-taxietan ere iragarri zen eta aireportuan ere iragarkiak ipini ziren (bertan Jean-Michel Basquiaten erakusketarekin batera). Horrez gain, sare sozialetan bisitariek argazkiak partekatzeko eta lehiaketa batean parte hartzeko aukera eman genuen; saria artistak sinatutako erakusketaren katalogoa izan zen.

Jean-Michel Basquiat: Bada garaia Honelakoa izan zen kanpaina: 28 iragarki jarri ziren prentsa eta aldizkari berezituetan, 300 bandera eskegi zituzten Bilboko kale handietan, Jeff Koons-en erakusketarekin batera iragarri zen Bilboko tranbian eta Bilboko aireportuko helduera gunean tamaina handiko hainbat muppi jarri ziren.

Kanpaina digitalari dagokionez aipatzekoak dira 3 milioi ikustaldi izan zituela kanpainak, sare sozialetan 25.871 bisitaldi eragin zituela eta iruzkin onen kopurua bereziki handia izan zela.

Making Africa—Gaur egungo diseinuaren kontinentea 52 iragarki jarri ziren tokiko eta estatuko prentsan eta aldizkari berezituetan, 300 irrati-iragarki eman ziren tokiko eta estatuko irratietan eta telebista-iragarkia ETB1 eta ETB2 kateetan eta euskarri digitaletan eman zen. Kanpaina digitala estatuan eta Frantzian egin zen eta 2,5 milioi bisitaldi izan zituen; horiek webgunerako 43.570 bisitaldi eragin zituen eta telebista iragarkiaren 61.000 ikustaldi. Kanpoaldean 124 muppi jarri ziren Bilboko autobus-geltokietan eta hiriko bost autobusetan iragarkia ipini zen; Gasteizeko tranbian 38 muppi jarri ziren; Loiuko aireportuan bi argi-iragarki, hamar muppi eta videowall bat jarri ziren.

Internet eta sare sozialak • 1.797.238bisitaldiizanzituenwebguneak.• 234.195ikustaldiizanzituzteniragarkieksaresozialetan.• 206.510jarraitzailezituenMuseoakFacebook-eneta172.350Twitter-en;hortaz,saresozialetanjarraitzailegehiendituen

laugarren museoa da estatuan.• GuggenheimSareak2015ean1.474.902jarraitzaileizanzituenTwitter-eneta986.695Facebook-en.

36 hedadura

Erakusketa hauen kanpoaldeko euskarriak: Making Africa, Jeff Koons eta Jean-Michel Basquiat

39

Hiru faktorek eragin zuten, batez ere, 2015eko Denda-Liburudendaren jardunaren emaitzetan, zerbitzuari, bezeroen gogobetetzeari eta etekinen gora egiteari dagokienez:

•Kokapena: ikusgarritasun handiagoa duenez eta bisitari guztiak Denda-Liburudendatik igarotzen direnez, erosketa baten bat egiten dutenen bezero kopuruak gora egin zuen, bai eta bezero bakoitzeko batez besteko diru-sarrerak ere.

•Arte-programazio erakargarria: erakusketekin lotutako askotariko salgai sorta handia eskaintzeko aukera eman zigun eta horrek esklusibotasun eta kalitate irudia indartu zuen; mozkin handiak ekarri zituen, gainera.

•Diru-sarreren dibertsifikatzea: Museoko bisitariek egiten duten gastuaz gain, beste bezero batzuk erakartzea bilatu genuen hainbat ekimen osagarriren bidez, esaterako, Gabonetako kanpaina; Museoa hiriko erosketa-ibilbidean sartzea bultzatu genuen horrez bidez.

Azkenik, aipatzekoa da 2015ean e-commerce eremua garatu genuela: salgai sorta handitu genuen eta horrek erabiltzailearen esperientzia aberastu zuen; gainera, sareko dendako webgunea erabilerrazagoa eta intuitiboagoa egin genuen.

DENDA-LIBURUDENDA

38

ARGITALPENAK

2015eko jardunan honakoak argitaratu ziren:•Niki de Saint Phalle, erakusketa-katalogoa; bi edizio, bata gaztelaniaz eta bestea ingelesez, 368 orrialde bakoitza• Jeff Koons: retrospectiva, erakusketa-katalogoa; gaztelaniazko edizioa, 308 orrialde• Jean-Michel Basquiat: Ahora es el momento, erakusketa-katalogoa; gaztelaniazko edizioa, 240 orrialde•Making Africa—Un continente de diseño contemporáneo, erakusketa-katalogoa; gaztelaniazko edizioa, 346 orrialde

Horrez gain, Museoaren euskarri digitalen bidez, honakoak plazaratu dira:• 2015–2017koMuseoarenPlanEstrategikoa,webgunekorporatiboanargitaratutakoa,euskaraz,gaztelaniazetaingelesez• 2014koUrtekoMemoria,webgunekorporatiboanargitaratutakoa,euskaraz,gaztelaniazetaingelesez• Etika-kodeaetajardunbideegokienkodea,webgunekorporatiboanargitaratutakoa,euskaraz,gaztelaniazetaingelesez

41

KUDEAKETA EREDUA

40

Guggenheim Bilbao Museoaren kudeaketa eredua bitarikoa da, publikoa eta pribatua, eta hori islatzen da Patronatuan: hogeita hamar bat erakunde pribatu daude eta Babesle Fundatzaileak (Eusko Jaurlaritza, Bizkaiko Foru Aldundia eta Solomon R. Guggenheim Foundation). Horrez gain, funtzionamenduaren oinarri eta gakoetako bat da Museoaren jardunak berak sorrarazitako baliabideak albait handienak izatea: orain arte autofinantzaketa maila %70 ingurukoa izan da. Zifra hori ezohikoa da estatuan, baita Europan ere, eta horregatik da museoaren kudeaketa eredua erreferente bat.

2015ean, 113 enpresa eta erakundek izan zuten esku hartze eta ekarpen adierazgarriak Museoaren finantzaketan; horiei gehitu behar zaie 16.734 kide dituen Lagun taldea. Erakunde publikoen diru-ekarpena 11.280.000 eurokoa izan zen: 4.515.000 euro Eusko Jaurlaritzarenak, 6.515.000 euro Bizkaiko Foru Aldundiarenak eta 250.000 euro Bilboko Udalarenak. Azken horrekin lankidetza-hitzarmen bat sinatu zen 2015eko maiatzaren 28an, lehen aipatutako diru-kopuru horren kudeaketa arautzen duena.

ERAGINA

Eragin ekonomikoa aztertzeko eredua aldatu zen 2011ko amaieran, “emaitza hirukoitza” edo “hiru eremutan eragina” —ingelesez three bottom line (TBL edo 3BL)— kontzeptua gehitzeko. Termino hori enpresa jasangarriei esateko erabiltzen da, eta aditzera ematen du enpresaren jarduna hiru eremutan islatzen dela: ekonomia, ingurumena eta gizartea. Hartara, Euskal Autonomia Erkidegoan sortarazitako diru-ekarpenaz gain, gizarteari, arteari, kulturari eta ingurumenari egindako ekarpenak, epe ertainean, aztertu ziren.

2015eko emaitza ekonomikoak honakoak izan ziren:

• Gastuzuzena,guztira,Museoarenjardunarenondorioz:363,9milioieuro• BPGdsorkuntza:321milioieuro• Urteangordetakolanpostukopurua:6.893• EuskalOgasunPublikoetarakodiru-sarreragehigarriak:49,3milioieuro

306. aretoa Francesco Clementeren Amaren gela (La stanza della madre, 1995–97) pintura-zikloaren mihisetako batzuk ikusgai, Museoaren Bildumaren maisulanei eskainitako erakusketaren barruan

4342

ETIKA KODEA

Etika-kodea eta jardunbide egokien kodea taxutzea 2015ean Guggenheim Bilbao Museoaren Fundazioaren ekintza garrantzitsuenetako bat izan zen. 2015eko Patronatuak onetsi zuen eta hala 2015–2017ko Plan Estrategikoan zehaztutako sei ekimenetatik bat bete zen. Halaber erantzun egin zitzaion gaur egun gizartearen ardura handi bati, alegia, zerbitzu eta funts publikoen kudeaketa egokia. Museoak beste urrats bat eman zuen kudeaketa egokia ziurtatzeko, borondatez gardetasunaren alde eginez. Ahalegin hori 2011n hasi zen, webgune korporatiboa sortzean, erakundearen kudeaketari eta antolaketari buruzko informazioa eskuragarri jartzeko; webgune horri esker Fundación Compromiso y Transparenciak estatuko museorik gardenena izendatu zuen Museoa 2015ean.

Bertan bildu genituen Museoaren jokabide indibidualak eta kolektiboak arautzen dituzten ekintza-printzipioak eta praktika egokiak, erantzukizunean eta etikan oinarrituta. Ekintza-modu horiek gure ibilbide osoan eraikiz joan gara, eta asko gure funtzionamendu-prozeduretan sartuta daude, baita planetan, programetan, ziurtapenetan eta, oro har, kudeaketa-politiketan ere.

Museoaren Zeregina eta Balioak oinarritzat hartuz, etika-kodeak kontzeptu etikoei uztartutako jokabide-estandarren katalogo bat biltzen du: zuzentasuna, gardentasuna, zintzotasuna, oztopo fisiko eta sentsorialen bazterketa eta diskriminaziorik eza.

Etika-kodea eta jardunbide egokien kodea eskuragarri dago Museoren webgunean.

Guggenheim Bilbao Museoak jasotako sariei, honako hauek dira gehitzekoak, 2015ean irabazitakoak:

• 2015ekoTripadvisor bikaintasun ziurtagiria•Top Choice 2015, lianorg.com turismo-webguneak emandakoa. 2015eko otsailak 17• Bizkaitar Argia-llustre de Bizkaia saria, Bizkaiko Foru Aldundiak emandakoa. 2015eko martxoak 26 • Estatukomuseorikgardenena,FundaciónCompromisoyTransparencia-kForodelaCulturayBuenasPrácticas-ekin

lankidetzan egindako zerrendaren arabera. 2015eko ekainak 18• Igualdad en la empresa saria, Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioak esleitutakoa. 2015eko ekainak 23 • Horrezgain,GuggenheimBilbaoMuseoakefrziurtagirialortuzuen,ProaktiboaB+kategorian,baietaGosasun-ek

emandako Hirugarren Graduko Zigilua; Gosasun Innobasquek bultzatzen duen mugimendu sozioekonomikoa da, ohitura osasungarriak sustatzen dituena.

SARIAK ETA AIPAMENAK

Bisitari bat Andy Warhol-en Ehun eta berrogeita hamar Marilyn koloretsu (One Hundred and Fifty Multicolored Marilyns, 1979) lana aztertzen

45

Eremu askotako 164 bisitari gailen izan zituen Museoak 2015ean. Politikaren eta erakunde publikoen alorretakoak: Ernesto Zedillo, Mexikoko presidente ohia; Nicolas Schmidt, Luxenburgoko Lan, Enplegu eta Gizarte eta Elkartasun Ekonomia Ministroa; eta Jyrki Katainen, Finlandiako Lehen Ministro ohia, Europako Batzordeko Presidenteordea eta Enplegua, Hazkundea, Inbertsioa eta Lehiakortasuna Sustatzeko Europako Batzordekidea, besteak beste; zientzia arlokoak: Jean-Marie Lehn, Kimika Nobel sariduna; enpresa mundukoak: Christian Barré, Pernod Ricard Bodegasen Presidentea; Laurence Graff, Graff Diamondsen Presidentea; eta Carlos Escotet, Banesco Internacionalen Presidentea; eta letren eta kulturaren eremukoak: Dan Brown, idazlea; Lydie Salvayre, idazlea eta 2014ko Goncourt sariduna; eta Pedro Almodóvar eta George Miller zinemagileak, besteren artean.

BISITALDIAK

ezker–eskuin, goitik behera: George Miller, zinemagilea; Ernesto Zedillo, Mexikoko presidente ohia; Pierre de Labouverrie, Belgikako enbaxadorea eta Juan Ignacio Vidarte, Museoko zuzendari nagusia; Julio M. Sanguinetti, Uruguaiko presidente ohia eta harekin etorritakoak

47

babesle fundatzaileakEusko Jaurlaritza – Gobierno VascoBizkaiko Foru Aldundia – Diputación Foral de BizkaiaThe Solomon R. Guggenheim Foundation

babesle estrategikoakBilbao Bizkaia KutxaIberdrolaFundación BBVAArcelorMittal

babesleakBilboko Udala–Ayuntamiento de BilbaoFundación Vizcaína AguirreVocento - El CorreoITPIberiaEuskaltelFundación Vodafone EspañaPetronorDeia - Grupo NoticiasPwCTubos ReunidosSeguros BilbaoBolsa de BilbaoObra Social “la Caixa”TelefónicaEITBGrupo EulenEDPMetro BilbaoFerrovial ServiciosProsegur

enpresa ongileakGrupo SPRICoca-Cola Iberian PartnersIDOM, Ingeniería y ConsultoríaillycaffèBahía de BizkaiaAthletic ClubBizkaia EnergíaDeloitteAceros Inoxidables OlarraSURNE, Seguros & PensionesChristie’sCorporación MONDRAGONCOMUNITAC

hedabide ongileakDeiaDiario El CorreoDiario ABCDiario VascoDiario MontañésDiario La RiojaNorte de CastillaExpansiónEl MundoCadena Sermasdearte.comGaraRonda Iberia - ExcelenteEstrategia EmpresarialLa Ría del OcioEmpresa xxiGrupo COPEEl PaísSPEND IN Magazine

enpresa laguntzaileakKereon PartnersViviendas de VizcayaProductos de Fundición, S.A.Cámara de Comercio de Bilbao – Bilboko Merkataritza GanberaCuatrecasasGiroaPrevisora Bilbaina SegurosAutoridad Portuaria de BilbaoVelatiaBarceló Hotel Bilbao NerviónParklexGrupo TamoinIXO grupoBNP Paribas EspañaBodegas de los Herederos del Marqués de RiscalHotel AbandoHotel CarltonMercure Bilbao Jardines de AlbiaHotel MiróTecnaliaConsorcio de Transportes de BizkaiaPernod Ricard BodegasAccentureGran Hotel DomineLantegi BatuakRanstadGrupo ErhardtLópez de Heredia Viña TondoniaUniversidad de DeustoHotel Hesperia BilbaoPQCGrupo ErakusHotel Conde Duque BilbaoSmurfit Kappa NervióninfinitC.Heineken EspañaFonexion Spain

TubacexMahou San MiguelFundación Banco SabadellAllianzActelionCredit SuisseHemobesaCervezas KelerGLASSOLUTIONS Saint GobainBanco Popular EspañolASISAHUGO BOSSABOCAGas Natural FenosaKP1DOMINION

ohorezko kideakJosé Antonio ArdanzaPilar ArestiRafael OrbegozoPlácido ArangoAlicia KoplowitzEduardo BecerrilGuillermo Caballero de LujánFernando ZugazaMario FernándezMª de los Ángeles AristrainJosé Antonio IsusiJosé María ArriolaJosé María JuncadellaAlejandro AznarJosu BergaraAlfonso BasagoitiGuillermo BarandiaránVictoria IbarraHeinrich WickeBartolomé Fierro

2015eko abenduaren 31n

Guggenheim Bilbao Museoaren Fundazioa

Kredituak

Artelanak: © The Estate of Jean-Michel Basquiat; © Shahzia Sikander; © Niki Charitable Art Foundation, Santee, AEB; © Jeff Koons; © Docta; © Vincent Michéa; © Kimsooja Studio; © Ho Tzu Nyen; © Yoko Ono; © 2016 The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc./VEGAP, Madril; baimendutako erreprodukzioen ©: VEGAP, Bilbo, 2016; © FMGB Guggenheim Bilbao Museoa, Bilbo 2016