Berretin Jarindo Elorreta ARABAKO LAUTADA Oketa IKURRAK ... · San Esteban de Treviño N-240 N-240...

2
Zadorra Baia Zalla O Zerio Undabe Ugalde Laña u Batan Barrundia Santa Engrazia Dulantzi / Alegría Goba Berrozi Uiarra Aranarri Arrieta Eskibel San Tomas Lezago Urkulu Ugarana Maduralde Berron Korta Ibaia Urrialdo Aierdi Ametzaga Ubandi Iruña Betolatza Errekaleor Leg Arrola Iturritxo Uragona Itxa Ugarte Asaloste Galtzar San Lorentzo Alborkoin Sarra Zirauntza Sasiandi Garadia Askarbe Zubizar Zuatzu El Acebal Los Apóstoles Goro Kukuma Olain Larrakola Malkorra Luzuriaga Arriaga Izua Orre Riancho Urbieta Bildotsola Maralduia Araotz Gaztelu La Nevera Basotxoa Astibarri Olaran Errotigan Arbara Eginor Zabalbide Urkatu Gaziturri Aguafría Laskorta Lubiano Zarandona Tobería Kalderiturri Txintxetru Zubiate Santa Isabel Iturriotz Pagola Iturzabaleta Bagoetaerreka urtu Katilutxo Santa Barbara Iturrarro Urdin Hilera huda (Ayuda) Ubidea / Canal Luzkando Arlaunbe Kumoste Zapatari Karezaeta La Balsa Bereña Boliaran Dosaguas Ugaran Ursalto Osiñaerreka Sustai Amestondo Tuska Aranbe Errotazar Osegarpe Aginaran Urdasakon La Isasia La Quina Parranzarra Zelaitxueta Basakaitz Mondragonbaso Barrundiolaerreka Begiolatza Juaniturri Luzuriagabaso Lizazarra Itsasondo Bultarrate Txaparka Urresti Erdok Otsaña Laskarra Dehesa de Bolibar Arantzaza Errexaltza Saratxo Sunziano Lanbiaran Errekabeltz Altzola Anakorreka San Sebastian San Kristobal Bitxatxosa La Calzada Iturbaltz Mendizorrotz erreka La Fuente Bildotserre Gainlabur Lotabarri Aztierreka Gariakorta Pozuzarreta La Torca Erraduraerreketa Aldauz Uratserreka Juaninurri Dosaguas Santa Engrazia Pagola Zurbitu Villanueva de la Oca N-240 AP-1 N-102 A-1 N-624 N-622 A-1 N-104 A Aldaia 788 m Albeiz 1011 m Jarindo 893 m Umandia 1223 m Allaitz 1242 m Albertia 864 m Andarto 1069 m Zaldiaran 978 m Elorreta 1141 m Arranoaitz 875 m Usako atxa 912 m Aranguren 1149 m M 78 Mugarriluze 1106 m Gaboñu / Artia 1175 m Aumategi / Saiturri 1189 m A-627 GI-627 A-132 A-132 A-2128 A-2124 GI-2637 Aizkorri-Aratz Murgia Araia Legutio Zegama Durana Gopegi Burgelu / Elburgo Erdoñana / Ordoñana Leintz-Gatzaga Marieta-Larrintzar Narbaiza Heredia Luzuriaga Audikana Otazu Aberasturi Andollu Ezkerekotxa Gazeo Galarreta Durruma / San Román de San Millán La Leze Amarita Ullíbarri-Gamboa Adana Alaitza Opakua Arrizala Maturana Arbulu Jungitu Argomaniz Gamarra Mendixur Urbina Luko A-3012 Ullíbarri Gamboa urtegia / Embalse de Ullíbarri Gamboa Urrunagako urtegia / Embalse de Urrunaga Albina Foronda # # # # # # # # # # # # # # # # # # Langraiz Oka / Nanclares de la Oca BIDE BERDEAK / VÍAS VERDES Vasco-Navarroko Trenbide Zaharreko Bide Berdea Vía Verde del Antiguo Ferrocarril Vasco Navarro TARTEA/TRAMO: Vitoria-Gasteiz>Laminoria ALDAERA / VARIANTE Zailtasun txikiagoko tarte alternatiboa Tramo alternativo con menor dificultad ERAZTUN BERDEAREN BIRA VUELTA AL ANILLO VERDE Vitoria-Gasteiz Iturria/Fuente: Eusko Jaurlaritza / Gobierno Vasco. geoEuskadi ATARIA VITORIA-GASTEIZ OLÁRIZU GARAIO LANDA URTEGIKO IBILBIDE BERDEA RUTA VERDE DEL EMBALSE Ullibarri-Gamboa GR 25 GR 25 GR 25 GR 25 GR 25 ESTÍBALIZ AGURAIN / SALVATIERRA ALEGRÍA-DULANTZI ZALDUONDO DONEJAKUE BIDEA CAMINO DE SANTIAGO ERREPIDE-TARTEA 0,7km TRAMO CARRETERA 0,7km ERREPIDE-TARTEA 3,2km TRAMO CARRETERA 3,2km BIDEGURUTZEA CRUCE BIDEGURUTZEA CRUCE BIDEGURUTZEA CRUCE BIDEGURUTZEA CRUCE BIDEGURUTZEA CRUCE ERREPIDE-TARTEA 8,5km TRAMO CARRETERA 8,5km ERREPIDE-TARTEA 0,7km TRAMO CARRETERA 0,7km BIDEGURUTZEA CRUCE PASABIDEA PASARELA POSTEN ERREGE BIDEA CAMINO REAL DE LAS POSTAS 50 KM 75 KM 25 KM 100 KM BIDE BERDEAK / VÍAS VERDES Vasco-Navarroko Trenbide Zaharreko Bide Berdea Vía Verde del Antiguo Ferrocarril Vasco Navarro TARTEA/TRAMO: Vitoria-Gasteiz>Arlabán SALBURUA ZADORRA ZABALGANA ARMENTIA Sorginetxe Aizkomendi Gebara Ozaeta Ibarguren Henaio Laminoria Ordoñana Agurain/Salvatierra Araba natura da bete-betean, ondarea, artea eta kultura ere nonahi eskaintzen duen lurraldea. Euskadin naturgune babestu gehien dauzkan lurraldea da, eta ibar, mendi eta historiaz betetako herrien artean galtzeko inguru ezin hobea. Bizikleta gainean oso erraza da Araba ezagutu eta Arabaz gozatzea; edonoren eskura dagoen esperientzia da. Horregatik, gugana jakin- minez datorren bidaiariari Arabaren zati bat ezagutzeko aukera eskaini nahi diogunez, ibilbide zirkular handi bat diseinatu dugu, askotariko paisaien erakusgarri diren sei ibilbide izugarri ederretan barrena. Pedalei eraginez aurrera egingo dugu Gorbeialdeko Kuadrillatik, urtegiz betetako lurraldean barrena, Ullibarri-Ganboa inguratuz, non uraren, floraren eta faunaren deiari erantzunez bidaiaria behin baino gehiagotan geldituko den aparteko paisaia batez gozatzeko. Betidanik igarobide eta topaleku izan den Arabako Lautadako Kuadrillara hurbilduko gara. Hartan barrena doaz XV., XVI. eta XVII. mendeetan Posten Errege Bidea izan zena, barrualdeko Donejakue Bidea edo Bide Berde bihurtutako Vasco-Navarro trenbidearen ibilbide zaharra. Monumentu megalitikoak, arte erromanikoa edo historiaz betetako gotorleku-herriak han eta hemen barreiatuta, naturan bete-betean murgildutako 117 km-ko ibilbidean. Ibilbide handia aitzakia ezin hobea da esperientzia ahaztezin horretaz gozatzeko, nola esperientzia duten txirrindularientzat hala hasiberrientzat. Errepide eta trenbide bidezko komunikazio bikainak dauzka ibilbide handi horrek, eta, horri esker, zikloturistak nahierara diseina dezake bere bidaia, zailtasunaren eta erabilgarri duen denboraren arabera. Araban galtzea begiak zabalik amets egitera gonbidatzen duen lurralde batean galtzea da. Álava es naturaleza en estado puro salpicada de patrimonio, arte y cultura. Es el territorio con más áreas naturales protegidas de Euskadi y un lugar perfecto para perderse entre valles, montañas y pueblos repletos de historia. Conocerla y disfrutarla sobre una bicicleta es una experiencia al alcance de cualquiera. Es por ello, que se brinda la oportunidad al curioso viajero de recorrer parte de Álava mediante una gran ruta circular, diseñada y conformada sobre seis pequeñas rutas de increíble belleza y variedad paisajística. Pedalearemos por la Cuadrilla de Gorbeialde, tierra de embalses, circundando el de Ullíbarri Gamboa, un entorno donde el agua, la flora y la fauna invitarán al viajero a hacer una parada para disfrutar de un paisaje inigualable. Nos acercaremos a la Cuadrilla de la Llanada Alavesa, que desde siempre ha sido tierra de paso y de encuentro. Por ella trascurren, el que fuera en los siglos XV, XVI y XVII, el Camino Real de las Postas, el Camino Santiago del interior, o el antiguo trazado del Ferrocarril Vasco-Navarro, convertido en Vía Verde. Monumentos megalíticos, arte románico o pueblos fortaleza cargados de historia salpican un recorrido de 117 km en plena naturaleza. La gran ruta es una excelente excusa para disfrutar de esta experiencia inolvidable, tanto para ciclistas experimentados como para aquellos que se están iniciando. Esta gran ruta cuenta con unas excelentes comunicaciones por carretera y ferrocarril que permiten al cicloturista diseñar su viaje como desee, en función de la dificultad y del tiempo del que disponga. Perderse en Álava es perderse en una tierra que invita a soñar con los ojos abiertos. Abentura honi ekiteko orduan, bidaiariak mendiko bizikleta bat eta zakuto batzuk baino ez ditu beharko, hori eta, jakina, ongi pasatzeko eta bazter zoragarriak ezagutzeko gogoa. Ataria Naturaren Interpretazio Zentroa da ibilbidearen hasiera eta helmuga. Ibilbidea erlojuko orratzen noranzkoan egitea gomendatzen dugu, horrela sei ibilbide txikietara hurbilduko garelako, hau da, Eraztun Berdera, Vasco-Navarro Trenbide Zaharreko bidera, Ullibarri-Gamboa urtegira, Posten Errege Bidera, Donejakue Bidera, eta, berriz ere, Vasco-Navarro Trenbide Zaharreko Bide Berdera, Estibalitzeko adarrarekin bat eginez. Ibilbideak eskaintzen duen guztiaz gozatzeko, 2-3 egunean egitea gomendatzen dugu, etapak zatituz zikloturista bakoitzaren gaitasunetara ahalik eta ondoen egokituta. Maturanako, Narbaizako, Araiako edo Aguraingo bitarteko herriak geldialdi ezin hobeak izan daitezke gure bidaian, gaua emateko tokiak eta zerbitzuak jartzen dituztelako gure eskura. Gainera, ibilbidearen zati bat trenbidez komunikatuta dago, bidera azkar eta erosotasunez itzuli edo sartzeko aukera emanez. Jende mota guztietarako ibilbidea da. Aukera ugariak eskaintzen dituen Arabako lurraldean bakarka, familiarekin edo lagunekin barneratzeko aukera ezin hobea. Probatu besterik ez duzu egin behar. Araban barrena bizikletan paseatzea lurraldearen historian barneratzea da. Zikloturistak kolorez betetako paisaia bat izango du bidelagun, ahaztu ezinezko bidaia batean. Una bicicleta de montaña, unas alforjas y ganas de disfrutar y descubrir rincones maravillosos, es lo único que necesitará el viajero a la hora de emprender esta aventura, que tiene como comienzo y final el Centro de Interpretación de Naturaleza de Ataria. Lo más recomendable es hacerla en el sentido de las agujas del reloj, acercándonos de esta manera a la seis pequeñas rutas; Anillo Verde, trazado del antiguo Ferrocarril Vasco-Navarro, Embalse de Ullibarri-Gamboa, Camino Real de las Postas, Camino de Santiago y, de nuevo, Vía Verde del Vasco-Navarro con el ramal de Estíbaliz. Para disfrutar de todo lo que ofrece la ruta, lo ideal es realizarla en 2-3 días, dividendo las etapas como mejor se adapte a las capacidades de cada cicloturista. Las localidades intermedias de Maturana, Narbaiza, Araia, o Agurain-Salvatierra, pueden ser paradas perfectas en nuestro viaje ya que poseen servicios y lugares para pernoctar. Además, parte del recorrido está comunicado por tren, lo que va a permitir regresar o acceder a la ruta de manera rápida y cómoda. La ruta, está pensada para todo tipo de público. En solitario, en familia o con amigos, es la oportunidad perfecta para adentrarse en una tierra, Álava, que ofrece infinitas posibilidades. Solo hay que comprobarlo. Pasear por Álava en bicicleta es adentrarse en la historia de esta tierra, mientras un paisaje repleto de colores acompaña al cicloturista en un viaje inolvidable. ARABAKO LAUTADAKO IBILBIDE ZIKLOTURISTA HANDIA GRAN RUTA CICLOTURISTA POR LLANADA ALAVESA OSTATUAK ALOJAMIENTOS ENPRESAK EMPRESAS Arabako Lautadan barrena ibilbide handi hau bizikletaz egiteko asmotan bazabiltza, kontsultatu hurrengo atala, ezarritako ibilbidetik gertuen dauden osatuetako batzuk zerrendatu ditugulako bertan. Si estás pensando en preparar tu bicicleta para realizar esta gran ruta por la Llanada Alavesa, consulta el siguiente apartado, en el que hemos listado algunos de los alojamientos más cercanos al itinerario marcado. Bide Zirkularra Ruta Circular ATARIA Vitoria/Gasteiz Km. 117 2/3 Egunak Días +815 m. VITORIA-GASTEIZ Kontsultatu Webgunea / Consulta la web: www.vitoria-gasteiz.org AMÁRITA LAS CASAS DE AMÁRITA · Apartamentos Rurales TVI00003 T. 945 299 956 · W. www.amarita.net MATURANA LA CASA VIEJA · Agroturismo KVI00056 T. 945 317 148 / 628 749 789 · W. www.casaviejamaturana.com SAGASTI-ZAHAR · Casa Rural XVI00024 T. 945 317 158 / 610 033 678 · W. www.nekatur.net/sagastizahar MENDIXUR MIRADOR ARDEA MENDIXUR · Casa Rural XV100124 T. 680 434 317 · W. www.miradorardea.com NARBAIZA APEZETXEA · Casa Rural XVI00007 T. 657 718 044 LECEA · Casa Rural XVI00119 T. 629 226 246 ZALDUONDO EIKOLARA · Casa Rural XVI00104 T. 945 386 898 / 629 407 767 · W. www.eikolara.com AITZKOMENDI · Casa Rural XVI00036 T. 679 908 531 · W. www.arkauzetxea.com SORGINETXE · Casa Rural XVI00035 T. 679 908 531 · W. www.arkauzetxea.com AGURAIN / SALVATIERRA ZADORRA ETXEA · Casa Rural XVI00037 T. 945 312 427 / 656 716 126 · W. www.zadorraetxea.com EL GORDO · Pensión KVI00039 T. 945 300 042 / 699 453 986 · W. www.restauranteelgordo.com ARGOMANIZ Parador de ARGOMANIZ HVI00301 T. 945 293 200 · W. www.parador.es Informazio gehiago / Más información www.arabakolautada.eus CAPITAL BIKES T. 626 28 41 01 W. www.capitalbikes.es LOKOLOKA T. 615 79 61 41 W. www.lokoloka.com E-BIKE VIALKI T. 607 19 71 30 W. www.ebikevialki.net HAZIERA / INICIO ATARIA Vitoria-Gasteiz ATARIA Vitoria-Gasteiz Amarita Ullíbarri-Gamboa Landa Garaio Audikana Heredia Luzuriaga Galarreta Zalduondo Andollu Aberasturi Olárizu VITORIA GASTEIZ Armentia Gamarra 2,5 km 2,5 km 2,5 km 3,1 km 3,2 km 28,5 km 17,7 km 23,6 km 24 km 9,4 km BUKAERA / FINAL 60 70 80 100 90 110 117 km 20 30 10 514 m 713 m 0 40 50 Ezkerekotza Elburgo Vitoria-Gasteizko Eraztun Berdearen Bira Vuelta al Anillo Verde de Vitoria-Gasteiz Ibilbide zirkularra, Gasteizko hiriaren inguruko 5 parke handiak zeharkatuz eta lotuz hiria inguratzen duena. Paseo atsegina da, eta hiriko edozein puntutatik erraz sar gaitezke bertan. Aurrera egin ahala askotariko giroak ikusiko ditugu, basoaren berezko giroak, Zabalganako eta Armentiako parkeetan, eta hiriaren berezko giroak ere bai, hiri-aldirietako auzoetan. Ingurumen- eta kultura-intereseko tokiak, egoteko eremuak, iturriak eta behatokiak aurki ditzakegu, baita ingurumen-hezkuntzako zenbait ekipamendu ere, Ataria Ingurumen Interpretazioko Zentroa eta Olarizuko Lorategi Botanikoa adibidez. Familiarekin parke guztiak batera edo banan-banan bisitatzeko aukera ederra. Ruta circular que rodea la ciudad al tiempo que recorre y enlaza los 5 grandes parques periurbanos de Vitoria-Gasteiz. Es un agradable paseo al que se accede fácilmente desde cualquier punto de la ciudad. En su discurrir atravesaremos ambientes muy diferentes; desde el típicamente forestal, en los parques de Zabalgana y Armentia, hasta el propiamente urbano, a su paso por los barrios periféricos de la ciudad. Podremos encontrar lugares de interés ambiental y cultural, áreas de estancia, fuentes y miradores, además de diversos equipamientos de educación ambiental, como el Centro de Interpretación Ambiental Ataria y el Jardín Botánico de Olárizu. Ideal para disfrutarlo de manera completa o descubriendo cada uno de los 5 parques en familia. 31 Km. + 100 m. 2h30m PR-A 13 Posten Errege Bidea PR-A 13 Camino Real de las Postas XV., XVI. eta XVII. mendeetan postariak bide horretan barrena ibiltzen ziren Frantziarako noranzkoan. Ibilbide zahar hori Donejakue Bidearen ibilbide alternatiboa da gaur egun, UNESCOk Gizateriaren Munduko Ondare izendatutako San Adriango tuneletik Arabako hiriburura hurbiltzeko bidea. PR-A 13 gisa balizatutako ibilbide lineal hori Zalduondon hasten da, Mandobideko aparkalekuan, Donejakue Bidearen eskutik. Lautadan barneratuko da, denboraren joanaren lekuko diren hainbat elementutara hurbiltzeko aukera emanez. Aniako San Martin baselizaren ondoan amaitzen da ibilbidea. Constituía la vía por donde transitaban los correos que en los siglos XV, XVI y XVII se dirigían hacia Francia. Este antiguo trazado representa hoy una ruta alternativa al Camino de Santiago para acercarse a la capital alavesa desde el túnel de San Adrián, Patrimonio Mundial de la Humanidad por la UNESCO. Este recorrido lineal, balizado como PR-A 13, se inicia en Zalduondo, (aparcamiento de Mandobide) de la mano del Camino de Santiago. Se adentrará en el corazón de la Llanada, permitiendo acercarnos a multitud de elementos testigos del paso del tiempo. El final de la ruta se localiza en la conocida como ermita de San Martín de Ania. 29 Km. + 300 m. 3h Donejakue Bidea. Barrualdeko bidea Camino de Santiago. Camino del interior Barrualdeko Bidea Euskadiko ispilu onenetako bat da agian, Arabako geografiako gune ezezagunetako batzuk bertatik bertara ikusteko aukera ematen duen ibilbide lineala. Nabarmentzekoa da erromatarren garaitik, bide hori komunikazio-ardatz nagusietako bat izan dela Penintsularen iparraldean. Aurrera egin ahala nekazaritza-paisaia zabala nagusituko da gure begien aurrean, eta han eta hemen hainbat herri txiki edo herrixka ikusiko ditugu, ikusteko eta gozatzeko moduko ondare historiko-kultural garrantzitsua barne. El Camino del Interior es quizás uno de los mejores espejos de Euskadi, un itinerario lineal que permite conocer algunos de los espacios más desconocidos de la geografía alavesa. Cabe desatacar que esta ruta ha sido, desde la época romana, uno de los más importantes ejes de comunicación del norte peninsular. En nuestro rodar, dominará sobre todo un paisaje extenso y agrario salpicado de múltiples y pequeños pueblos o aldeas, donde destaca el importante patrimonio histórico cultural que se podrá observar y disfrutar. 84,7 Km. + 900 m. 17h Vitoria-Gasteiz > Laminoria TARTEA Vasco Navarro trenbide zaharraren bide berdearen tarte hau Gasteiz eta gaur egun itxita dagoen Laminoriako tunela lotzen ditu. Bi aukera dauzkagu une honetan, edo buelta eman eta Gasteizera itzuli, edo mendietan gora egin Gereñu mendateraino, eta handik, Maeztu igaro ondoren, Lizarraraino joan. Alternatiba ezin hobea zikloturismoaren zaleentzat, joan-etorriko ibilbide osoa 2 egunean egin daitekeela kontuan hartuta. TRAMO Vitoria-Gasteiz > Laminoria Este tramo enlaza Vitoria-Gasteiz con el túnel de Laminoria, hoy en día inaccesible. En este momento nos quedan dos opciones, dar la vuelta y desandar el camino hasta Vitoria-Gasteiz, o tomar una alternativa que asciende por las montañas hasta el Puerto de Gereñu y de ahí pasando por Maeztu llegando finalmente a Estella. Una alternativa ideal para el amante del cicloturismo, cuyo recorrido se puede hacer de manera completa en 2 días. (ida y vuelta) Vasco Navarroko Trenbide Zaharreko Bide Berdea Vía Verde del Antiguo FC Vasco Navarro 19 Km. + 250 m. 2h Vitoria-Gasteiz > Arlabán TARTEA Vasco-Navarro Trenbide zaharraren zati bat ekarriko digu gogora etapa honek, hain zuzen ere, Iparraldera eginez, Gasteiz Bergararekin (Gipuzkoa) lotzen zuen tartea. Vasco-Navarro trenbidearen etapa horri Zadorraren Bide Berdea ere esaten zaio, eta Gamarra parkean hasten da, Eskalmendiko aparkalekuaren ondoan. Ibilbidea aurrera doa nekazaritzako partzela- bideen artean egokitutako bide batean barrena, eta malda arin batek Arlaban Mendateraino eramango gaitu, Arabaren eta Gipuzkoaren arteko mugan. Geltoki zaharretaraino hurbiltzen da ibilbidea. Dibertsitate eta edertasun handiko naturguneak ikus ditzakegu bertan. TRAMO Vitoria-Gasteiz > Arlabán Este tramo nos permite rememorar parte del trazado del antiguo Ferrocarril Vasco-Navarro, que dirigiéndose hacia el Norte, unía Vitoria- Gasteiz con Bergara (Gipuzkoa). Esta etapa del Vasco-Navarro, también conocida como Vía Verde del Zadorra comienza en el Parque Gamarra, junto al aparcamiento de Eskalmendi. La ruta transcurre por un camino acondicionado entre parcelarias agrícolas, que en ligero ascenso nos conduce hasta el Puerto de Arlabán, límite entre Álava y Gipuzkoa. El trayecto se acerca hasta antiguas estaciones. Podemos observar espacios naturales de gran diversidad y belleza. Vasco Navarroko Trenbide Zaharreko Bide Berdea Vía Verde del Antiguo FC Vasco Navarro 14 Km. + 65 m. 1h20m Ullibarri-Gamboa urtegiko ibilbide berdea Ruta verde del embalse de Ullíbarri-Gamboa Ullibarri-Ganboa urtegia zeharo inguratzen duen ibilbidea da. Oso ibilbide interesgarria da, hainbat pasabidetan barrena ibiltzeko, paisaia berde zoragarriak ikusteko eta perimetral honek eskaintzen dituen behatokietatik hegaztiez gozatzeko aukera ere emango diguna. Ibilbide laburrago bat egiteko aukera ere badago (14 km), urtegiko hegoaldeko adarretako hezegunea inguratuz, familientzako aukera ezin hobea. Se trata de una ruta que circunda de manera completa el embalse de Ullibarri Gamboa. Es un itinerario de gran interés que nos hará disfrutar transitando por diversas pasarelas, contemplar maravillosos y verdes paisajes e incluso disfrutar de las aves en los diferentes miradores que ofrece este perimetral. Existe la posibilidad de realizar una ruta más corta (14 km) recorriendo la parte Sur del embalse y conocida como la vuelta al humedal de las colas del embalse, ideal para familias. 43,6 Km. + 100 m. 5h Eraztun Berdearen Bira Vuelta al Anillo Verde Eraztun Berdearen Bira Vuelta al Anillo Verde Bide Berdeak Vías Verdes Bide Berdeak Vías Verdes Urtegiko ibilbide berdea Ruta Verde del embalse Posten Errege Bidea Camino Real de las Postas GR 25 GR 25 Donejakue Bidea Camino de Santiago Araba zeharkatu eta Araban barrena doazen ibilbide guztietako tarteak batuz sortu da Lautadako Ibilbide Zikloturista Handia. La Gran Ruta Cicloturista por la Llanada surge de la unión de tramos de las diferentes rutas que atraviesan y recorren Álava. Vitoria-Gasteiz Arlabán Vitoria-Gasteiz Laminoria NARBAIZARAKO sarbidea Agurain kaletik aurrera eginez Narbaizako herriraino Acceso a NARBAIZA Siguiendo la calle Salvatierra kalea hasta la localidad de Narbaiza 2,5 km MATURANARAKO sarbidea A-3012 errepidean aurrera eginez, Maturanaraino Acceso a MATURANA Siguiendo la carretera A-3012 hasta Maturana 0,8 km ARAIAKO sarbidea Araiarako errepidetik aurrera eginez, eskuinera doan lehen pista hartuko dugu, herrira iristeraino Acceso a ARAIA Siguiendo la carretera hacia Araia, debemos coger la primera pista hacia la derecha hasta llegar a la localidad 3 km DULANTZIRAKO sarbidea Aiarako Andre Mariaren Baselizara iristean hegoaldera hartuko dugu trenbideetaraino, trenbide gaineko zubitik jarraitzeko Acceso a ALEGRÍA Al llegar a la Ermita de Ayala, tomamos dirección sur para llegar hasta la vias del tren, que sobrepasaremos sobre un puente 1 km ZERBITZUAK DITUZTEN HERRIETARAKO LOTUNEAK/SARBIDEAK ENLACES / ACCESOS A LOCALIDADES CON SERVICIOS MARIETARAKO sarbidea Acceso a MARIETA 0,6 km NORABIDE-PLAKA Jarraitu behar den norabidea adierazten du. Seinale horiek zutoinetan, hormetan edo hiri-altzarietan egon daitezke. PLACA DE DIRECCIÓN Indica la dirección a seguir. Estas señales se pueden encontrar en postes verticales, en paredes o mobiliario urbano. SEINALEAK SEÑALIZACIÓN LOTURA/ENLACE 0 KM IKURRAK SIMBOLOGÍA Zerbitzuak dituzten herrietarako LOTUNEAK/SARBIDEAK ENLACES / ACCESOS a localidades con servicios Donejakue bidea Camino de Santiago PR-A 13 Posten Errege Bidea PR-A 13 Camino Real de Las Postas Vía Verde Bide Berdea GR 25 Vuelta a La Llanada a pie de monte GR 25 Arabako Lautadako bira mendi magalean Ruta Verde del embalse de Ullíbarri Gamboa Ullíbarri-Ganboa urtegiko ibilbide berdea Vuelta al Anillo Verde de Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteizko Eraztun Berdearen Bira Punto de inicio de ruta Ibilbidea hasteko puntua GRAN RUTA CICLOTURISTA POR LLANADA ALAVESA ARABAKO LAUTADAKO IBILBIDE ZIKLOTURISTA HANDIA VARIANTE ALDAERA Parques Naturales Parke Naturalak Casa del Parque Parketxe Birding Euskadi Birding Euskadi Información Informazioa Panel informativo Informazio panela Miradores Begiratokiak Monumento magalítico Monumentu megalitikoa Edificio religioso Eraikin erlijiosoa Pinturas murales Horma margoak Museos y Centros de Interpretación Museoak eta Interpretazio-Zentroak Áreas de esparcimiento Atsedenlekuak Alojamientos Ostatuak Tienda/Reparación Bicicletas Bizikleta Salmenta/Konponketa ALOKATU ZURE BH BIZIKLETA ELEKTRIKOA ETA GOZATU IBILBIDE HONETAZ ALQUILA TU BICICLETA ELÉCTRICA BH Y DISFRUTA DE ESTA RUTA Informazio gehiago eta erreserbak honako hauetan: Más información y reservas en: ATARIA Naturaren Interpretazio Zentroa Centro de Interpretación de la Naturaleza T. 945 254 729 E. [email protected] BH Bikes-en laguntzarekin Con la colaboración de BH Bikes SARRERA INTRODUCCIÓN LLANADA ALAVESA ARABAKO LAUTADA IBILBIDE ZIKLOTURISTA HANDIA GRAN RUTA CICLOTURISTA SUSTATZAILEA / PROMUEVE LAGUNTZAILEAK / COLABORAN

Transcript of Berretin Jarindo Elorreta ARABAKO LAUTADA Oketa IKURRAK ... · San Esteban de Treviño N-240 N-240...

Page 1: Berretin Jarindo Elorreta ARABAKO LAUTADA Oketa IKURRAK ... · San Esteban de Treviño N-240 N-240 AP-1 N-102 A-1 N-624 N-622 AP-68 A-1 N-104 Aztio 882 m Olano 1082 m Aldaia 788 m

Zadorra

Baia

Zalla

Oria

Deba

Zerio

Und

abe

Uga

lde

Urola

Laña

Musitu

Batan

Barrundia

Sant

a En

graz

ia

Dulantzi / Alegría

Goba

Berrozi

Uiarra

Aranarri

Arrieta

Eskibel

San Tomas

Urtsuaran

Lezago

Aistora

Urkulu

Ugarana

Maduralde

Berron

Uba

o

Korta

Ibaia

Mutiloa

Urrialdo

Zubialde

Aie

rdi

Ametzaga

Ubandi

Altube

Arantzazu

Oñati

Iruña

Betolatza

Erre

kale

or

Legaire

Arr

ola

Iturr

itxo

Uragona

Arralde

Itxa

Ugarte

Eztanda

Asa

lost

e

Burunda

Espe

Galtzar

San Lorentzo

Albo

rkoi

n

Sarra

Zirauntza

Sasi

andi

Garadia

Askarbe

Zubizar

Berbaka

Zuatzu

El Acebal

Los

Apó

stol

es

Goro Kuku

ma

Olain

Larr

akol

a

Mal

korra

Luzu

riaga

Arriaga

Izua

Orr

e

Riancho

El Bortal

Urbieta

Abilleta

Padu

raba

so

Tximitx

Bild

otso

la

Mar

aldu

ia

Arao

tz

Gaztelu

La Nevera

Basot

xoa

Astib

arri

Olaran

Errotigan

ArbaraEginor

Zubizabal

Zatubi

Zaba

lbid

e

Urk

atu

Gaziturri

Agu

afría

Laskorta

Arotzi

bar

Txareta

Lubi

ano

Zarandona

Tobe

ría

Kalderiturri

Txintxetru

Zubiate

Santa Isabel

Sabando

Iturriotz

Pagola

Iturzabaleta

Bagoetaerreka

Trakillurtu

Kat

ilutx

o

Udana

Kerexeta

Santa Barbara

Iturrarro

Urdin

Hile

ra

Kortabarr

i

Rezul

ato

Ihud

a (A

yuda

)

Ubi

dea

/ Can

al

Luzk

ando

Arlaun

be

Kumoste

Zapa

tari

Karezaeta

Sarria

La Balsa

Bereña

La Horca

Ibeta

Kortatxu

Asto

rre

Arrobi

Boliaran

Dosaguas

Ugaran

Beraso

Ursalto

Osiñaerreka

Sustai

Aldabe

Amestondo

Arana

Tuska

Zufin

o

Aranbe

Erro

taza

r

Osegarpe

Agin

aran

Urdas

akon

Rosa

ria

Arr

anoa

itz

La Isasia

Bakue

La Quina

Parr

anza

rra

Zelaitxueta

Iburutz

Basa

kaitz

Telleria

Barrengarro

Kerexti

Sagastizar

Mondragonbaso

Barrundiolaerre

ka

Aizperreka

Begiolatza

Juaniturri

Luzuriagabaso

Lizazarra

Iturrizar

Itsasondo

Eskolunbe

Bul

tarr

ate

Txaparka

Urresti

Petalatz

Erdo

keta

Otsaña

Laskarra

Dehesa de B

olibar

Eguz

kitz

a

Arantzaza

Olabe

Errexaltza

Land

arre

gier

reke

a

Alezain

Saratxo

Sunziano

Olabarrieta

Lanb

iara

n

Erreka

beltz

Altzola

Añube

Anako

rreka

San

Seba

stia

n

Intsusadi

San Kristobal

Bagaio

Zabalerreka

BitxatxosaLa

Cal

zada

Iturb

altz

Mendizorrotz

Trikuerrekea

Ask

artz

a

Ojaola

Lexa

rtza

Txorroko erreka

Makatzaga

La Fuente

Bildotserrekea

Gainlabur

Fuen

te e

l Hay

a

Lotabarri

Aztierreka

Atxuerrekea

Amillaga

Gariakorta

Las Corraladas

Atxoste

Pozu

zarr

eta

Toba

Katxamiano

Irabiartza

La Torca

Gorostizuerreka

Erraduraerreketa

Aldauz

Urat

serre

ka

Juan

inur

ri

Korta

Dos

agua

s

Sant

a En

graz

ia

Baia

Korta

Pagola

Aguillo

Treviño

Añastro

Urbanización IbaialdeArrieta

Burgueta

Imíruri

Pangua

Ocilla

Ajarte

Ascarza

Barrio de la Estación

Zurbitu

Golernio

CuchoUzquiano

Villanueva de la Oca

San Vicentejo

Ladrera

Busto de Treviño

San Esteban de Treviño

N-240

N-240

AP-1

N-102

A-1

N-624

N-622

AP-68

A-1

N-104

Aztio 882 m

Olano 1082 m

Aldaia 788 m

Oketa 1028 m

Eneabe 782 m

Albeiz 1011 m

Jarindo 893 m

Oteros 1033 m

Arralde 945 m

Burbona 928 m

Aizaleku 809 m

Umandia 1223 m

Allaitz 1242 m

Albertia 864 m

Gorbeia 1481 m

Aldamin 1376 m

Andarto 1069 m

Zaldiaran 978 m

Motxotegi 798 m

Berretin 1224 m

Oderiaga 1242 m

Elorreta 1141 m

Montemayor 731 m

Arranoaitz 875 m

Usako atxa 912 m

Gorostiaga 940 m

Aranguren 1149 m

Mariñamendi 785 m

Durako gain 811 m

Usotegieta 1187 m

Orkatzategi 870 m

Mugarriluze 1106 m

Gazteluberri 860 m

San Kristobal 1057 m

Txurruko punta 988 m

Gaboñu / Artia 1175 m

Aizleor / Unamendi 725 m

Aumategi / Saiturri 1189 m

Illarragorri / Irumuga 1117 m

Ziordia

Larraona Aranarache

GI-632

A-627

A-623

GI-627

GI-627

A-624

A-132

A-132

A-2128

A-2622

A-2124

A-2620

BI-2543

GI-2630

GI-2637

GI-2632

Aizkorri-Aratz

Aralar

Murgia

Araia

Segura

Aretxabaleta

Legutio

Eskoriatza

LegazpiOtxandio

Zegama

Durana

Gopegi

Idiazabal

Ormaiztegi

Maeztu / Maestu

Ibarra

Alda

Zerain

San Juan

Burgelu /Elburgo

Zuhatzu Kuartango

Erdoñana / Ordoñana

Leintz-Gatzaga

Marieta-Larrintzar

Narbaiza

Heredia

LuzuriagaAudikana

Otazu

Aberasturi

Andollu

Ezkerekotxa Gazeo

Galarreta

Durruma /San Román de San Millán

La Leze

Amarita

Ullíbarri-Gamboa

Adana Alaitza

OpakuaArrizala

Maturana

ArbuluJungitu

Argomaniz

Gamarra

Mendixur

Urbina

Luko

A-3012

Ullíbarri Gamboa urtegia / Embalse de Ullíbarri Gamboa

Urrunagako urtegia / Embalse de Urrunaga

Urkulu

Albina

Barrendiola

Atxurbide / Dorrontsorogaña 781 m

BeasainGabiria

Mutiloa

Arrasate / Mondragón

Oñati

Foronda

Done Bikendi Harana / San Vicente de Arana

Beluntza

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

# #

#

# #

#

#

#

#

#

##

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

Langraiz Oka /Nanclares de la Oca

La Puebla de Arganzón (Argantzun)

BIDE BERDEAK / VÍAS VERDESVasco-Navarroko Trenbide Zaharreko Bide BerdeaVía Verde del Antiguo Ferrocarril Vasco NavarroTARTEA/TRAMO: Vitoria-Gasteiz>Laminoria

ALDAERA / VARIANTEZailtasun txikiagoko tarte alternatiboaTramo alternativo con menor dificultad

ERAZTUN BERDEAREN BIRAVUELTA AL ANILLO VERDE

Vitoria-Gasteiz

Iturria/Fuente:Eusko Jaurlaritza / Gobierno Vasco. geoEuskadi

ATARIA

VITORIA-GASTEIZ

OLÁRIZU

GARAIO

LANDA

URTEGIKO IBILBIDE BERDEA RUTA VERDE DEL EMBALSE

Ullibarri-Gamboa

GR 25

GR 25

GR 25

GR 25

GR 25

ESTÍBALIZ

AGURAIN /SALVATIERRA

ALEGRÍA-DULANTZI

ZALDUONDO

DONEJAKUE BIDEACAMINO DE SANTIAGO

ERREPIDE-TARTEA 0,7kmTRAMO CARRETERA 0,7km

ERREPIDE-TARTEA 3,2kmTRAMO CARRETERA 3,2km

BIDEGURUTZEACRUCE

BIDEGURUTZEACRUCE

BIDEGURUTZEACRUCE

BIDEGURUTZEACRUCE

BIDEGURUTZEACRUCE

ERREPIDE-TARTEA 8,5kmTRAMO CARRETERA 8,5km

ERREPIDE-TARTEA 0,7kmTRAMO CARRETERA 0,7km

BIDEGURUTZEACRUCE

PASABIDEAPASARELA

POSTEN ERREGE BIDEACAMINO REAL DE LAS POSTAS

50KM

75KM

25KM

100KM

BIDE BERDEAK / VÍAS VERDESVasco-Navarroko Trenbide Zaharreko Bide BerdeaVía Verde del Antiguo Ferrocarril Vasco Navarro

TARTEA/TRAMO: Vitoria-Gasteiz>Arlabán

SALBURUA

ZADORRA

ZABALGANA

ARMENTIA

Sorginetxe

Aizkomendi

Gebara

Ozaeta

Ibarguren

Henaio

Laminoria

Ordoñ

ana

Agura

in/Salv

atier

ra

Araba natura da bete-betean, ondarea, artea eta kultura ere nonahi eskaintzen duen lurraldea. Euskadin naturgune babestu gehien dauzkan lurraldea da, eta ibar, mendi eta historiaz betetako herrien artean galtzeko inguru ezin hobea.

Bizikleta gainean oso erraza da Araba ezagutu eta Arabaz gozatzea; edonoren eskura dagoen esperientzia da. Horregatik, gugana jakin-minez datorren bidaiariari Arabaren zati bat ezagutzeko aukera eskaini nahi diogunez, ibilbide zirkular handi bat diseinatu dugu, askotariko paisaien erakusgarri diren sei ibilbide izugarri ederretan barrena.

Pedalei eraginez aurrera egingo dugu Gorbeialdeko Kuadrillatik, urtegiz betetako lurraldean barrena, Ullibarri-Ganboa inguratuz, non uraren, floraren eta faunaren deiari erantzunez bidaiaria behin baino gehiagotan geldituko den aparteko paisaia batez gozatzeko. Betidanik igarobide eta topaleku izan den Arabako Lautadako Kuadrillara hurbilduko gara. Hartan barrena doaz XV., XVI. eta XVII. mendeetan Posten Errege Bidea izan zena, barrualdeko Donejakue Bidea edo Bide Berde bihurtutako Vasco-Navarro trenbidearen ibilbide zaharra.

Monumentu megalitikoak, arte erromanikoa edo historiaz betetako gotorleku-herriak han eta hemen barreiatuta, naturan bete-betean murgildutako 117 km-ko ibilbidean. Ibilbide handia aitzakia ezin hobea da esperientzia ahaztezin horretaz gozatzeko, nola esperientzia duten txirrindularientzat hala hasiberrientzat.

Errepide eta trenbide bidezko komunikazio bikainak dauzka ibilbide handi horrek, eta, horri esker, zikloturistak nahierara diseina dezake bere bidaia, zailtasunaren eta erabilgarri duen denboraren arabera.

Araban galtzea begiak zabalik amets egitera gonbidatzen duen lurralde batean galtzea da.

Álava es naturaleza en estado puro salpicada de patrimonio, arte y cultura. Es el territorio con más áreas naturales protegidas de Euskadi y un lugar perfecto para perderse entre valles, montañas y pueblos repletos de historia.

Conocerla y disfrutarla sobre una bicicleta es una experiencia al alcance de cualquiera. Es por ello, que se brinda la oportunidad al curioso viajero de recorrer parte de Álava mediante una gran ruta circular, diseñada y conformada sobre seis pequeñas rutas de increíble belleza y variedad paisajística.

Pedalearemos por la Cuadrilla de Gorbeialde, tierra de embalses, circundando el de Ullíbarri Gamboa, un entorno donde el agua, la flora y la fauna invitarán al viajero a hacer una parada para disfrutar de un paisaje inigualable. Nos acercaremos a la Cuadrilla de la Llanada Alavesa, que desde siempre ha sido tierra de paso y de encuentro. Por ella trascurren, el que fuera en los siglos XV, XVI y XVII, el Camino Real de las Postas, el Camino Santiago del interior, o el antiguo trazado del Ferrocarril Vasco-Navarro, convertido en Vía Verde.

Monumentos megalíticos, arte románico o pueblos fortaleza cargados de historia salpican un recorrido de 117 km en plena naturaleza. La gran ruta es una excelente excusa para disfrutar de esta experiencia inolvidable, tanto para ciclistas experimentados como para aquellos que se están iniciando.

Esta gran ruta cuenta con unas excelentes comunicaciones por carretera y ferrocarril que permiten al cicloturista diseñar su viaje como desee, en función de la dificultad y del tiempo del que disponga.

Perderse en Álava es perderse en una tierra que invita a soñar con los ojos abiertos.

Abentura honi ekiteko orduan, bidaiariak mendiko bizikleta bat eta zakuto batzuk baino ez ditu beharko, hori eta, jakina, ongi pasatzeko eta bazter zoragarriak ezagutzeko gogoa. Ataria Naturaren Interpretazio Zentroa da ibilbidearen hasiera eta helmuga.

Ibilbidea erlojuko orratzen noranzkoan egitea gomendatzen dugu, horrela sei ibilbide txikietara hurbilduko garelako, hau da, Eraztun Berdera, Vasco-Navarro Trenbide Zaharreko bidera, Ullibarri-Gamboa urtegira, Posten Errege Bidera, Donejakue Bidera, eta, berriz ere, Vasco-Navarro Trenbide Zaharreko Bide Berdera, Estibalitzeko adarrarekin bat eginez.

Ibilbideak eskaintzen duen guztiaz gozatzeko, 2-3 egunean egitea gomendatzen dugu, etapak zatituz zikloturista bakoitzaren gaitasunetara ahalik eta ondoen egokituta. Maturanako, Narbaizako, Araiako edo Aguraingo bitarteko herriak geldialdi ezin hobeak izan daitezke gure bidaian, gaua emateko tokiak eta zerbitzuak jartzen dituztelako gure eskura.

Gainera, ibilbidearen zati bat trenbidez komunikatuta dago, bidera azkar eta erosotasunez itzuli edo sartzeko aukera emanez.

Jende mota guztietarako ibilbidea da. Aukera ugariak eskaintzen dituen Arabako lurraldean bakarka, familiarekin edo lagunekin barneratzeko aukera ezin hobea. Probatu besterik ez duzu egin behar.

Araban barrena bizikletan paseatzea lurraldearen historian barneratzea da. Zikloturistak kolorez betetako paisaia bat izango du bidelagun, ahaztu ezinezko bidaia batean.

Una bicicleta de montaña, unas alforjas y ganas de disfrutar y descubrir rincones maravillosos, es lo único que necesitará el viajero a la hora de emprender esta aventura, que tiene como comienzo y final el Centro de Interpretación de Naturaleza de Ataria.

Lo más recomendable es hacerla en el sentido de las agujas del reloj, acercándonos de esta manera a la seis pequeñas rutas; Anillo Verde, trazado del antiguo Ferrocarril Vasco-Navarro, Embalse de Ullibarri-Gamboa, Camino Real de las Postas, Camino de Santiago y, de nuevo, Vía Verde del Vasco-Navarro con el ramal de Estíbaliz.

Para disfrutar de todo lo que ofrece la ruta, lo ideal es realizarla en 2-3 días, dividendo las etapas como mejor se adapte a las capacidades de cada cicloturista. Las localidades intermedias de Maturana, Narbaiza, Araia, o Agurain-Salvatierra, pueden ser paradas perfectas en nuestro viaje ya que poseen servicios y lugares para pernoctar.

Además, parte del recorrido está comunicado por tren, lo que va a permitir regresar o acceder a la ruta de manera rápida y cómoda.

La ruta, está pensada para todo tipo de público. En solitario, en familia o con amigos, es la oportunidad perfecta para adentrarse en una tierra, Álava, que ofrece infinitas posibilidades. Solo hay que comprobarlo.

Pasear por Álava en bicicleta es adentrarse en la historia de esta tierra, mientras un paisaje repleto de colores acompaña al cicloturista en un viaje inolvidable.

ARABAKO LAUTADAKOIBILBIDE ZIKLOTURISTA HANDIA

GRAN RUTA CICLOTURISTAPOR LLANADA ALAVESA

OSTATUAKALOJAMIENTOS

ENPRESAKEMPRESAS

Arabako Lautadan barrena ibilbide handi hau bizikletaz egiteko asmotan bazabiltza, kontsultatu hurrengo atala, ezarritako ibilbidetik gertuen dauden osatuetako batzuk zerrendatu ditugulako bertan.

Si estás pensando en preparar tu bicicleta para realizar esta gran ruta por la Llanada Alavesa, consulta el siguiente apartado, en el que hemos listado algunos de los alojamientos más cercanos al itinerario marcado.

Bide ZirkularraRuta Circular

ATARIAVitoria/Gasteiz

Km.

117 2 / 3Egunak Días

+815 m.

VITORIA-GASTEIZKontsultatu Webgunea / Consulta la web: www.vitoria-gasteiz.org

AMÁRITALAS CASAS DE AMÁRITA · Apartamentos Rurales TVI00003

T. 945 299 956 · W. www.amarita.net

MATURANALA CASA VIEJA · Agroturismo KVI00056T. 945 317 148 / 628 749 789 · W. www.casaviejamaturana.com

SAGASTI-ZAHAR · Casa Rural XVI00024T. 945 317 158 / 610 033 678 · W. www.nekatur.net/sagastizahar

MENDIXURMIRADOR ARDEA MENDIXUR · Casa Rural XV100124T. 680 434 317 · W. www.miradorardea.com

NARBAIZAAPEZETXEA · Casa Rural XVI00007T. 657 718 044

LECEA · Casa Rural XVI00119T. 629 226 246

ZALDUONDOEIKOLARA · Casa Rural XVI00104T. 945 386 898 / 629 407 767 · W. www.eikolara.com

AITZKOMENDI · Casa Rural XVI00036T. 679 908 531 · W. www.arkauzetxea.com

SORGINETXE · Casa Rural XVI00035T. 679 908 531 · W. www.arkauzetxea.com

AGURAIN / SALVATIERRAZADORRA ETXEA · Casa Rural XVI00037T. 945 312 427 / 656 716 126 · W. www.zadorraetxea.com

EL GORDO · Pensión KVI00039T. 945 300 042 / 699 453 986 · W. www.restauranteelgordo.com

ARGOMANIZParador de ARGOMANIZ HVI00301T. 945 293 200 · W. www.parador.es

Informazio gehiago / Más informaciónwww.arabakolautada.eus

CAPITAL BIKES T. 626 28 41 01

W. www.capitalbikes.es

LOKOLOKA T. 615 79 61 41

W. www.lokoloka.com

E-BIKE VIALKI T. 607 19 71 30

W. www.ebikevialki.net

HA

ZIE

RA

/ IN

ICIO

ATARIAVitoria-Gasteiz

ATARIAVitoria-Gasteiz

Amar

ita

Ullíbar

ri-Gam

boa

Land

a

Garaio

Audika

na

Hered

ia

Luzu

riaga

Galarre

ta

Zalduo

ndo

Andoll

u

Aberas

turi

OlárizuVIT

ORIA

GASTEIZ

Armen

tia

Gamar

ra

2,5 km 2,5 km 2,5 km3,1 km 3,2 km 28,5 km 17,7 km 23,6 km 24 km9,4 km

BU

KA

ER

A /

FIN

AL

60 70 80 10090 110 117 km20 3010

514 m

713 m

0 40 50

Ezker

ekot

za

Elburgo

Vitoria-GasteizkoEraztun Berdearen BiraVuelta al Anillo Verde de Vitoria-Gasteiz

Ibilbide zirkularra, Gasteizko hiriaren inguruko 5 parke handiak zeharkatuz eta lotuz hiria inguratzen duena. Paseo atsegina da, eta hiriko edozein puntutatik erraz sar gaitezke bertan. Aurrera egin ahala askotariko giroak ikusiko ditugu, basoaren berezko giroak, Zabalganako eta Armentiako parkeetan, eta hiriaren berezko giroak ere bai, hiri-aldirietako auzoetan.

Ingurumen- eta kultura-intereseko tokiak, egoteko eremuak, iturriak eta behatokiak aurki ditzakegu, baita ingurumen-hezkuntzako zenbait ekipamendu ere, Ataria Ingurumen Interpretazioko Zentroa eta Olarizuko Lorategi Botanikoa adibidez. Familiarekin parke guztiak batera edo banan-banan bisitatzeko aukera ederra.

Ruta circular que rodea la ciudad al tiempo que recorre y enlaza los 5 grandes parques periurbanos de Vitoria-Gasteiz. Es un agradable paseo al que se accede fácilmente desde cualquier punto de la ciudad. En su discurrir atravesaremos ambientes muy diferentes; desde el típicamente forestal, en los parques de Zabalgana y Armentia, hasta el propiamente urbano, a su paso por los barrios periféricos de la ciudad.

Podremos encontrar lugares de interés ambiental y cultural, áreas de estancia, fuentes y miradores, además de diversos equipamientos de educación ambiental, como el Centro de Interpretación Ambiental Ataria y el Jardín Botánico de Olárizu. Ideal para disfrutarlo de manera completa o descubriendo cada uno de los 5 parques en familia.

31 Km. +100 m. 2h30m

PR-A 13 Posten Errege BideaPR-A 13 Camino Real de las Postas

XV., XVI. eta XVII. mendeetan postariak bide horretan barrena ibiltzen ziren Frantziarako noranzkoan. Ibilbide zahar hori Donejakue Bidearen ibilbide alternatiboa da gaur egun, UNESCOk Gizateriaren Munduko Ondare izendatutako San Adriango tuneletik Arabako hiriburura hurbiltzeko bidea.

PR-A 13 gisa balizatutako ibilbide lineal hori Zalduondon hasten da, Mandobideko aparkalekuan, Donejakue Bidearen eskutik. Lautadan barneratuko da, denboraren joanaren lekuko diren hainbat elementutara hurbiltzeko aukera emanez. Aniako San Martin baselizaren ondoan amaitzen da ibilbidea.

Constituía la vía por donde transitaban los correos que en los siglos XV, XVI y XVII se dirigían hacia Francia. Este antiguo trazado representa hoy una ruta alternativa al Camino de Santiago para acercarse a la capital alavesa desde el túnel de San Adrián, Patrimonio Mundial de la Humanidad por la UNESCO.

Este recorrido lineal, balizado como PR-A 13, se inicia en Zalduondo, (aparcamiento de Mandobide) de la mano del Camino de Santiago. Se adentrará en el corazón de la Llanada, permitiendo acercarnos a multitud de elementos testigos del paso del tiempo. El final de la ruta se localiza en la conocida como ermita de San Martín de Ania.

29 Km. +300 m. 3h

Donejakue Bidea. Barrualdeko bideaCamino de Santiago. Camino del interior

Barrualdeko Bidea Euskadiko ispilu onenetako bat da agian, Arabako geografiako gune ezezagunetako batzuk bertatik bertara ikusteko aukera ematen duen ibilbide lineala. Nabarmentzekoa da erromatarren garaitik, bide hori komunikazio-ardatz nagusietako bat izan dela Penintsularen iparraldean.

Aurrera egin ahala nekazaritza-paisaia zabala nagusituko da gure begien aurrean, eta han eta hemen hainbat herri txiki edo herrixka ikusiko ditugu, ikusteko eta gozatzeko moduko ondare historiko-kultural garrantzitsua barne.

El Camino del Interior es quizás uno de los mejores espejos de Euskadi, un itinerario lineal que permite conocer algunos de los espacios más desconocidos de la geografía alavesa. Cabe desatacar que esta ruta ha sido, desde la época romana, uno de los más importantes ejes de comunicación del norte peninsular.

En nuestro rodar, dominará sobre todo un paisaje extenso y agrario salpicado de múltiples y pequeños pueblos o aldeas, donde destaca el importante patrimonio histórico cultural que se podrá observar y disfrutar.

84,7 Km. +900 m. 17h

Vitoria-Gasteiz > Laminoria TARTEAVasco Navarro trenbide zaharraren bide berdearen tarte hau Gasteiz eta gaur egun itxita dagoen Laminoriako tunela lotzen ditu. Bi aukera dauzkagu une honetan, edo buelta eman eta Gasteizera itzuli, edo mendietan gora egin Gereñu mendateraino, eta handik, Maeztu igaro ondoren, Lizarraraino joan.

Alternatiba ezin hobea zikloturismoaren zaleentzat, joan-etorriko ibilbide osoa 2 egunean egin daitekeela kontuan hartuta.

TRAMO Vitoria-Gasteiz > LaminoriaEste tramo enlaza Vitoria-Gasteiz con el túnel de Laminoria, hoy en día inaccesible. En este momento nos quedan dos opciones, dar la vuelta y desandar el camino hasta Vitoria-Gasteiz, o tomar una alternativa que asciende por las montañas hasta el Puerto de Gereñu y de ahí pasando por Maeztu llegando finalmente a Estella.

Una alternativa ideal para el amante del cicloturismo, cuyo recorrido se puede hacer de manera completa en 2 días. (ida y vuelta)

Vasco Navarroko TrenbideZaharreko Bide Berdea Vía Verde del Antiguo FC Vasco Navarro

19 Km. +250 m. 2h

Vitoria-Gasteiz > Arlabán TARTEAVasco-Navarro Trenbide zaharraren zati bat ekarriko digu gogora etapa honek, hain zuzen ere, Iparraldera eginez, Gasteiz Bergararekin (Gipuzkoa) lotzen zuen tartea. Vasco-Navarro trenbidearen etapa horri Zadorraren Bide Berdea ere esaten zaio, eta Gamarra parkean hasten da, Eskalmendiko aparkalekuaren ondoan. Ibilbidea aurrera doa nekazaritzako partzela-bideen artean egokitutako bide batean barrena, eta malda arin batek Arlaban Mendateraino eramango gaitu, Arabaren eta Gipuzkoaren arteko mugan. Geltoki zaharretaraino hurbiltzen da ibilbidea. Dibertsitate eta edertasun handiko naturguneak ikus ditzakegu bertan.

TRAMO Vitoria-Gasteiz > ArlabánEste tramo nos permite rememorar parte del trazado del antiguo Ferrocarril Vasco-Navarro, que dirigiéndose hacia el Norte, unía Vitoria-Gasteiz con Bergara (Gipuzkoa). Esta etapa del Vasco-Navarro, también conocida como Vía Verde del Zadorra comienza en el Parque Gamarra, junto al aparcamiento de Eskalmendi. La ruta transcurre por un camino acondicionado entre parcelarias agrícolas, que en ligero ascenso nos conduce hasta el Puerto de Arlabán, límite entre Álava y Gipuzkoa. El trayecto se acerca hasta antiguas estaciones. Podemos observar espacios naturales de gran diversidad y belleza.

Vasco Navarroko TrenbideZaharreko Bide Berdea Vía Verde del Antiguo FC Vasco Navarro

14 Km. +65 m. 1h20m

Ullibarri-Gamboa urtegikoibilbide berdea Ruta verde del embalse de Ullíbarri-Gamboa

Ullibarri-Ganboa urtegia zeharo inguratzen duen ibilbidea da. Oso ibilbide interesgarria da, hainbat pasabidetan barrena ibiltzeko, paisaia berde zoragarriak ikusteko eta perimetral honek eskaintzen dituen behatokietatik hegaztiez gozatzeko aukera ere emango diguna.

Ibilbide laburrago bat egiteko aukera ere badago (14 km), urtegiko hegoaldeko adarretako hezegunea inguratuz, familientzako aukera ezin hobea.

Se trata de una ruta que circunda de manera completa el embalse de Ullibarri Gamboa. Es un itinerario de gran interés que nos hará disfrutar transitando por diversas pasarelas, contemplar maravillosos y verdes paisajes e incluso disfrutar de las aves en los diferentes miradores que ofrece este perimetral.

Existe la posibilidad de realizar una ruta más corta (14 km) recorriendo la parte Sur del embalse y conocida como la vuelta al humedal de las colas del embalse, ideal para familias.

43,6 Km. +100 m. 5h

Era

ztun

Ber

dear

en B

iraVu

elta

al A

nillo

Ver

de

Era

ztun

Ber

dear

en B

iraVu

elta

al A

nillo

Ver

de

Bid

e B

erde

akV

ías

Verd

es

Bid

e B

erde

akV

ías

Verd

es

Urt

egik

o ib

ilbid

e be

rdea

R

uta

Verd

e de

l em

bals

e

Pos

ten

Erre

ge B

idea

Cam

ino

Rea

l de

las

Pos

tas

GR

25

GR

25

Don

ejak

ue B

idea

Cam

ino

de S

antia

go

Araba zeharkatu eta Araban barrena doazen ibilbide guztietako tarteak batuz sortu da Lautadako Ibilbide Zikloturista Handia.

La Gran Ruta Cicloturista por la Llanada surge de la unión de tramos de las diferentes rutas que atraviesan y recorren Álava.

Vitoria-GasteizArlabán

Vitoria-GasteizLaminoria

NARBAIZARAKO sarbideaAgurain kaletik aurrera eginez

Narbaizako herriraino

Acceso a NARBAIZASiguiendo la calle Salvatierra kalea hasta la localidad de Narbaiza

2,5km

MATURANARAKO sarbideaA-3012 errepidean aurrera eginez,

Maturanaraino

Acceso a MATURANASiguiendo la carretera A-3012hasta Maturana

0,8km

ARAIAKO sarbideaAraiarako errepidetik aurrera eginez, eskuinera doan lehen pista hartuko

dugu, herrira iristeraino

Acceso a ARAIASiguiendo la carretera hacia Araia, debemos coger la primera pista hacia la derecha hasta llegar a la localidad

3km

DULANTZIRAKO sarbideaAiarako Andre Mariaren Baselizara

iristean hegoaldera hartuko dugu trenbideetaraino, trenbide gaineko

zubitik jarraitzeko

Acceso a ALEGRÍAAl llegar a la Ermita de Ayala, tomamos dirección sur para llegar hasta la vias del tren, que sobrepasaremos sobre un puente

1km

ZERBITZUAK DITUZTEN HERRIETARAKO LOTUNEAK/SARBIDEAKENLACES / ACCESOS A LOCALIDADES CON SERVICIOS

MARIETARAKO sarbidea Acceso a MARIETA 0,6kmNORABIDE-PLAKA

Jarraitu behar den norabidea adierazten du. Seinale horiek zutoinetan, hormetan edo hiri-altzarietan egon daitezke.

PLACA DE DIRECCIÓNIndica la dirección a seguir. Estas señales se pueden encontrar en postes verticales, en paredes o mobiliario urbano.

SEINALEAKSEÑALIZACIÓN

LOTURA / ENLACE

0KM

IKURRAK SIMBOLOGÍA

Zerbitzuak dituzten herrietarakoLOTUNEAK/SARBIDEAK

ENLACES / ACCESOSa localidades con servicios

Donejakue bidea Camino de Santiago

PR-A 13Posten Errege Bidea

PR-A 13Camino Real de Las Postas

Vía VerdeBide Berdea

GR 25 Vuelta a La Llanada a pie de monte

GR 25 Arabako Lautadako bira mendi magalean

Ruta Verde del embalse de Ullíbarri Gamboa

Ullíbarri-Ganboa urtegiko ibilbide berdea

Vuelta al Anillo Verde de Vitoria-Gasteiz

Vitoria-Gasteizko Eraztun Berdearen Bira

Punto de inicio de ruta Ibilbidea hasteko puntua

GRAN RUTA CICLOTURISTA POR LLANADA ALAVESA

ARABAKO LAUTADAKO IBILBIDE ZIKLOTURISTA HANDIA

VARIANTEALDAERA

Parques NaturalesParke Naturalak

Casa del ParqueParketxe

Birding EuskadiBirding Euskadi

InformaciónInformazioa

Panel informativoInformazio panela

MiradoresBegiratokiak

Monumento magalíticoMonumentu megalitikoa

Edificio religiosoEraikin erlijiosoa

Pinturas muralesHorma margoak

Museos yCentros de Interpretación

Museoak etaInterpretazio-Zentroak

Áreas de esparcimientoAtsedenlekuak

AlojamientosOstatuak

Tienda/ReparaciónBicicletas

BizikletaSalmenta/Konponketa

ALOKATU ZURE BH BIZIKLETA ELEKTRIKOA ETA GOZATU IBILBIDE HONETAZ ALQUILA TU BICICLETA ELÉCTRICA BH Y DISFRUTA DE ESTA RUTA

Informazio gehiago eta erreserbak honako hauetan:Más información y reservas en:

ATARIANaturaren Interpretazio ZentroaCentro de Interpretación de la Naturaleza

T. 945 254 729E. [email protected]

BH Bikes-en laguntzarekinCon la colaboración de BH Bikes

SARRERAINTRODUCCIÓN

LLANADA ALAVESAARABAKO LAUTADA

IBILBIDE ZIKLOTURISTA HANDIAGRAN RUTA CICLOTURISTA

SUSTATZAILEA / PROMUEVE

LAGUNTZAILEAK / COLABORAN

Page 2: Berretin Jarindo Elorreta ARABAKO LAUTADA Oketa IKURRAK ... · San Esteban de Treviño N-240 N-240 AP-1 N-102 A-1 N-624 N-622 AP-68 A-1 N-104 Aztio 882 m Olano 1082 m Aldaia 788 m

RUTAS VERDESIBILBIDE BERDEAK

GR 25 Arabako Lautadako bira mendi magalean

GR 25 Vuelta a la Llanada Alavesa a pie de monte2

GR 38Ardoaren eta arrainaren ibilbidea

GR 38Ruta del Vino y del Pescado3

GR 99Ebroko bide naturala

GR 99Camino Natural del Ebro4

GR 282Artzaintza naturbidea

GR 282Senda del Pastoreo5

GR 284Sopeñako errege bidea

GR 284Camino Real de la Sopeña6

GR 1Bidezidor historikoa

GR 1Sendero Histórico1

SENDEROS DE GRAN RECORRIDO

IBILBIDE LUZEAK

PR-A 20Betoño Haitzeko basabidea

PR-A 20Colada de Peña Betoño2

PR-A 34 Zabalate eta Lanos gazteluen ibilbideak

PR-A 34 Ruta de los Castillos de Portilla y Ocio3

SL-A 35/36 Gesaltza Añana, Caicedo Yuso eta Arreko aintzira eta

La Uña Haitzeko ibilbide berdeak

SL-A 35/36 Sendas Verdes de Salinas de Añana, Lago de Caicedo Yuso y Peña de la Uña

4

PR-A 61 Arabako Mendialdeko ibilbide zirkularra

PR-A 61 Ruta Circular de la Montaña Alavesa5

PR-A 13Poster errege bidea

PR-A 13Camino Real de las Postas1

CAMINOS DE PEREGRINACIÓN

ERROMESBIDEAK

SENDEROS DE PEQUEÑO RECORRIDO Y LOCALES

IBILBIDE LABURRAK ETA TOKIKO IBILBIDEAK

Informazio puntuakPuntos de información

GR 120Inaziotar Bidea

GR 120Camino Ignaciano

Donejakue Bidea Camino de Santiago

A-1

AP-68

AP-68

AP-1

AP-8

Murgia

PARQUE NATURALDE ARMAÑÓN

PARQUE NATURALDE AIAKO HARRIA

PARQUE NATURALDE PAGOETA

PARQUE NATURALDE AIZKORRI-ARATZ

Araia

PARQUE NATURALDE GORBEIA

PARQUE NATURALDE VALDEREJO

Salinas de Añana

Sierra Sálvada

Ullibarri-Gamboa

Garaio

Sobrón

LegasaBertizarana

Idiazabal

Etzegarate

Murieta

Espejo

AP-68

PARQUE NATURALDE URKIOLA

MAR CANTÁBRICO KANTAURI ITSASOA

Mirandaola

A-1

PARQUE NATURALDE ARALAR

PARQUE NATURALDE IZKI

Ormaiztegi

Mutiloa

A Estella-Lizarra

GR 38

GR 283

GR 38

4

7

82

1

6

5

3

9

Navarrete

10

DONOSTIA

Ataria

Korres

Errenteria

EUSKAL KOSTALDEKO GEOPARKEAGEOPARQUE DE LA COSTA VASCA

URDAIBAI BIOSFERA ERRESERBARESERVA DE LA BIOSFERA DE URDAIBAI

A Biarritz

Ataun

INFORMAZIO GEHIAGORAKOPARA AMPLIAR INFORMACIÓN

Turismo-zerbitzuak, Informazio-bulegoak, Lotura interesgarriak, Deskargak, Berriak...

Servicios Turísticos, Oficinas de información, Enlaces de interés, Descargas, Novedades...

www.euskaditurismo.euswww.araba.euswww.vitoria-gasteiz.orgwww.arabakolautada.euswww.gorbeialdekokuadrilla.eus

EUSKAL KOSTALDEKO GEOPARKEAGEOPARQUE DE LA COSTA VASCA

PARKETXECASA DE PARQUE

PARKE NATURALAKPARQUES NATURALES

BIDE BERDEAKVÍAS VERDES

INAZIOTAR BIDEACAMINO IGNACIANO

DONEJAKUE BIDEACAMINO DE SANTIAGO

CENTROS BTT EUSKADI ZENTROAK

BIRDING EUSKADI

SURFING EUSKADI

IBILBIDEAKPASEOS

URDAIBAI BIOSFERA ERRESERBARESERVA DE LA BIOSFERA DE URDAIBAI

IDIAZABAL GAZTAREN IBILBIDEARUTA DEL QUESO IDIAZABAL

GR 283

1

5

9 10

6 7 8

2 3 4

1

2

3

4 5

Hiriko inguru degradatuak ingurumen- eta gizarte-alorrean leheneratzeko prozesuaren emaitza da Gasteizko Eraztun Berdea. Hiri inguruko zenbait parkek —Salburua, Zadorra, Zabalgana, Armentia eta Olarizu— osatzen dute, hiriaren inguruan aisia-erabilerarako ia 1.000 hektareako eremu jarraitu naturala eratuz. Ekologia- eta paisaia-balio handiko guneak biltzen ditu Eraztun Berdeak, besteak beste Salburuko Hezeguneak eta Zadorra ibaia, Europako Natura 2000 Sarearen barruan egonik galzorian dauden zenbait espezieren bizileku direnak, bisoi europarraren edo baso-igel jauzkariaren bizileku adibidez.

Eraztun Berdeak jendearen erabilerarako zenbait gune eta ekipamendu ere eskaintzen ditu, hala nola Abetxukoko eta Olarizuko Baratze Ekologikoak, Olarizuko Lorategi Botanikoa eta Ataria Salburuko Interpretazio Zentroa, non herritarrek naturarekin lotutako askotariko jardueren programan parte hartzeko aukera duten. Oinezko eta txirrindularientzako bide-sare zabalari esker, bisitariak parkeetan barneratzeko eta parkeetako gune nagusiak ezagutzeko aukera izango du.

El Anillo Verde de Vitoria-Gasteiz es el resultado de un proceso de recuperación ambiental y social de la periferia degradada de la ciudad. Está constituido por varios parques periurbanos -Salburua, Zadorra, Zabalgana, Armentia y Olarizu-, que forman un continuo natural y al mismo tiempo una gran área de uso recreativo de casi 1.000 hectáreas, en torno a la ciudad. El Anillo Verde alberga enclaves de alto valor ecológico y paisajístico, como los Humedales de Salburua y el río Zadorra, incluidos en Red Natura 2000 europea, que constituyen el hábitat de varias especies en peligro de extinción, como el visón europeo o la rana ágil.

El Anillo Verde dispone además de diversos espacios y equipamientos para el uso público, como son las Huertas Ecológicas de Abetxuko y Olarizu, el Jardín Botánico de Olarizu y el Centro de Interpretación de Salburua Ataria, en los que la ciudadanía tiene la posibilidad de participar en un variado programa de actividades relacionadas con la naturaleza. Está surcado por una extensa red de caminos peatonales y ciclistas, que permiten al visitante adentrarse en los parques y conocer los principales enclaves.

Gasteizko hiriaren inguruko parkeakParques periurbanos de Vitoria-Gasteiz

SALBURUA Azalera / Superficie: 206 ha

ZADORRA Azalera / Superficie: 132 ha

ZABALGANA Azalera / Superficie: 58 ha

ARMENTIA Azalera / Superficie: 161 ha

OLARIZU Azalera / Superficie: 60 ha

1

2

3

4

5

Arabako Foru Aldundiak, Toki Erakundeekin elkarlanean, 20 urtetik gora daramatza ARABAKO IBILBIDE BERDEEN SAREA garatzeko lanean. Seinaleztatutako bideen sareak mila kilometrotik gora dauzka dagoeneko. Horri esker, herritarrek Arabako natura- eta landa-ingurunera hurbiltzeko aukera dute, oinez edo bizikletaz lurraldeko balio ederrez gozatzeko: natura, kultura eta paisaia.

Arabako lurraldeak dibertsitate biologiko handia dauka: bere azaleraren laurdena baino gehiago babestuta dago, Euskadiko Parke Natural eta Biotopo Babestuen sistemaren eta Europako Natura 2000 Sarearen esparruan. Balio handiko lurralde horren gainean Ibilbide Berdeen Sarea eratu da, errespetuzko hurbilketa jasangarria egitea ahalbidetzen duena.

La Diputación Foral de Álava, en colaboración con las Entidades Locales, lleva trabajando más de 20 años en el desarrollo de la RED DE ITINERARIOS VERDES DE ÁLAVA, red que ya supera el millar de kilómetros de caminos señalizados. Gracias a ello, la ciudadanía puede acercarse al medio natural y rural de Álava caminando o en bicicleta y disfrutar de los valores naturales, culturales y paisajísticos del territorio.

El territorio alavés alberga una gran diversidad biológica: más de un cuarto de su superficie está protegida, formando parte del sistema de Parques Naturales y Biotopos Protegidos de Euskadi y de la Red Natura 2000 europea. Sobre este valioso territorio se ha ido tejiendo la Red de Itinerarios Verdes, que permite una aproximación sostenible y respetuosa.

Uribarri Ganboakourtegiko ibilbide berdea

Ruta Verde del Embalsede Ullíbarri Gamboa2

Nerbioiko ParkeLinealeko bide berdea

Vía Verde del ParqueLineal del Nervión3

Mendixur Ornitologia Parkearen ibilbide sarea

Red de Sendas del Parque Ornitológico de Mendixur4

Guardiako aintziraguneko ibilbide berdea

Ruta Verde del Complejo Lagunar de Laguardia5

Ehun urteko haritzen eta Zadorraren iturrien bide berdea

Ruta Verde de los robles centenarios y las fuentes del Zadorra6

Vitoria-Gasteizko eraztun berdearen bira

Vuelta al Anillo Verde de Vitoria-Gasteiz7

Opakuako basabidea Colada de Opakua8

Berantevillako basabidea Cañada de Berantevila9

Vasco-Navarroko trenbidezaharreko bide berdea

Vía Verde del Antiguo Ferrocarril Vasco Navarro1

ARABAKO IBILBIDE BERDEEN SAREARED DE ITINERARIOS VERDES DE ÁLAVA

1

1

1

5

5 5

5

5

5

5

5

6

6

6

4

4

43

3

3

3

1

2

2

2

6

8

9

7

5

2

4

3

4

5

1

2

3

INONDIK INORA GALDU EZIN DITUZUNAKQUÉ NO TE PUEDES PERDER

Ibilbide osoan barrena nonahi aurkitzen dugu artea, ondarea eta kultura. Arabako lurraldeak duen kokapen geografikoari esker, hainbat herriren igarobide eta kokaleku bihurtu da mendetan zehar, eta haien guztien aztarnak nabari dira gaur egun ere. Trikuharriak, eliza erromanikoak, pinturak, gotorleku-herriak, Erdi Aroko auzoak, etab. Lur honen historia azken batean, bidaiari orok ezinbestean ezagutu behar duena.

Toda la ruta está salpicada de arte, patrimonio y cultura. Su situación geográfica dentro del territorio alavés la ha convertido a lo largo de los siglos en un lugar de paso y asentamiento de gentes cuya huella permanece hoy inalterable. Dólmenes, iglesias románicas, pinturas, pueblos fortaleza, barrios medievales... Historia de esta tierra que ningún viajero se puede perder.

GR 25 Arabako Lautadako bira mendi magalean

GR 25 Vuelta a la Llanada Alavesa a pie de monte2

GR 38Ardoaren eta arrainaren ibilbidea

GR 38Ruta del Vino y del Pescado3

GR 99Ebroko bide naturala

GR 99Camino Natural del Ebro4

GR 282Artzaintza naturbidea

GR 282Senda del Pastoreo5

GR 284Sopeñako errege bidea

GR 284Camino Real de la Sopeña6

GR 1Bidezidor historikoa

GR 1Sendero Histórico1

SENDEROS DE GRAN RECORRIDO

IBILBIDE LUZEAK

PR-A 20Betoño Haitzeko basabidea

PR-A 20Colada de Peña Betoño2

PR-A 34 Zabalate eta Lanos gazteluen ibilbideak

PR-A 34 Ruta de los Castillos de Portilla y Ocio3

SL-A 35/36 Gesaltza Añana, Caicedo Yuso eta Arreko aintzira eta

La Uña Haitzeko ibilbide berdeak

SL-A 35/36 Sendas Verdes de Salinas de Añana, Lago de Caicedo Yuso y Peña de la Uña

4

PR-A 61 Arabako Mendialdeko ibilbide zirkularra

PR-A 61 Ruta Circular de la Montaña Alavesa5

PR-A 13Poster errege bidea

PR-A 13Camino Real de las Postas1

CAMINOS DE PEREGRINACIÓN

ERROMESBIDEAK

SENDEROS DE PEQUEÑO RECORRIDO Y LOCALES

IBILBIDE LABURRAK ETA TOKIKO IBILBIDEAK

Informazio puntuakPuntos de información

GR 120Inaziotar Bidea

GR 120Camino Ignaciano

Donejakue Bidea Camino de Santiago

GASTEIZKO ERAZTUN BERDEAANILLO VERDE DE VITORIA-GASTEIZ´

ARABAKO IBILBIDE BERDEEN SAREARED DE ITINERARIOS VERDES DE ÁLAVA

ATARIA

SANTA MARIA KATEDRALACATEDRAL DE SANTA MARÍA Vitoria-Gasteiz

Bisitaldi gidatuak eta erreserbak egiteko / Visitas guiadas y reservas en:www.catedralvitoria.eus

FOURNIER KARTA-MUSEOAMUSEO FOURNIER DE NAIPES Vitoria-Gasteiz

www.araba.eus/web/museonaipes

ABASTO-MERKATUAMERCADO DE ABASTOS Vitoria-Gasteiz

Sarrera librea / Libre acceso. www.fundacionabastos.com

ERDI AROKO ALMENDRAALMENDRA MEDIEVAL Vitoria-Gasteiz

ARTIUM MUSEOAMUSEO ARTIUM Vitoria-Gasteiz

www.artium.org

AGURAINGO HIRIGUNE HISTORIKO ETA MONUMENTALA /CASCO HISTÓRICO Y MONUMENTAL DE SALVATIERRA Agurain/Salvatierra

Bisitaldi gidatuak eta erreserbak egiteko / Visitas guiadas y reservas en:www.arabakolautada.eus

ALAIZAKO ETA GAZEOKO ELIZETAKO PINTURA GOTIKOAK /PINTURAS GÓTICAS DE LAS IGLESIAS DE ALAIZA Y GAZEO Alaitza Gazeo

Bisitaldi gidatuak eta erreserbak egiteko / Visitas guiadas y reservas en:www.arabakolautada.eus

SORGINETXEKO TRIKUHARRIA ETA AIZKOMENDIKO TRIKUHARRIA /DOLMEN DE SORGINETXE Y DOLMEN DE AIZKOMENDI Arrizala Egilatz

www.arabakolautada.eus

ESTIBALITZEKO BASILIKA ERROMANIKOA ETA ERROMANIKOAREN INTERPRETAZIO-ZENTROA / BASÍLICA ROMÁNICA DE ESTÍBALIZ Y CENTRO DE INTERPRETACIÓN DEL ROMÁNICO. Estíbaliz

Bisitaldi gidatuak eta erreserbak egiteko / Visitas guiadas y reservas en:www.alavamedieval.com

EUSKADIRA DATOZEN TURISTA ETABISITARIENTZAKO GIZABIDE DEKALOGOA

DECÁLOGO DE CIVISMOPARA TURISTAS Y VISITANTES DE EUSKADI

Ondare naturala eta kulturala herri guztiena da, goza ezazu, gorde itzazu haien balore unibertsalak eta saihestu haien biziraupena arriskuan jar dezaketen eragin negatiboak.El Patrimonio Natural y Cultural pertenece a todos los pueblos, disfrútalo, preserva sus valores universales y evita impactos negativos que comprometan su supervivencia.

Ez sartu espezie inbaditzailerik eta ez hartu babestutako flora eta fauna, ezta espezie horietatik eratorritako produkturik ere. Ez atera materialik interesekoak diren eraketa geologikoetatik.No introduzcas especies invasoras ni adquieras flora y fauna protegida, ni productos derivados de dichas especies. Tampoco extraigas material de las formaciones geológicas de interés.

Ekidin zarata egitea balio natural eta kultural handiko guneetan eta ez eragin soinu-distortsiorik.Evita el ruido en las zonas de mayor valor natural y cultural y no introduzcas distorsión acústica.

Ez egin surik, horretarako egokitutako guneetan izan ezik; ez bota zigarrokinik zorura, itzaltzeko zailak izan daitezkeen suteak eragin baititzakete, bereziki basarteetan eta eremu menditsuetan.No hagas fuego, salvo en las zonas habilitadas para ello, ni tires colillas al suelo ya que podrían provocar incendios difíciles de sofocar especialmente en zonas boscosas y áreas montañosas.

Ez kontsumitu beharrezkoa den baino ur eta energia gehiagorik, eta kudeatu hondakinak modu arduratsuan, hau da, ez utzi zaborrik edozein lekutan eta erabil itzazu bereizketa selektiborako edukiontziak.No consumas más agua y energía de la necesaria y deshazte de los residuos de forma responsable sin dejar basura a tu paso, utilizando los contenedores de separación selectiva.

Erabili ahalik eta gutxien autoa edo motorra. Joan oinez, bizikletaz edo garraio publikoan ahal duzun guztietan.Minimiza tus desplazamientos en coche o en moto. Organiza traslados a pie, en bici o con transporte público siempre que puedas.

Aukeratu establezimendu turistiko arduratsuak, hau da, birziklapenaren, energia eta ura aurreztearen, eta tokiko komunitatea zein ondare naturala eta kulturala errespetatzearen alde egiten dutenak.Elige establecimientos turísticos responsables que tengan en cuenta el reciclaje, el ahorro de energía y agua, y el respeto a la comunidad local y al patrimonio natural y cultural.

Ahal baduzu, kontsumitu tokiko produktuak; bertako gastronomiaz, kulturaz eta artisautzaz gozatzeaz gain, ingurua babesten eta garapen jasangarria sustatzen lagunduko duzu.Si tienes ocasión consume productos locales, porque además de disfrutar de la gastronomía, cultura y artesanía locales, estás contribuyendo a la conservación y desarrollo sostenible del entorno.

Errespetuz trata itzazu besteak, haien duintasuna gordez, berdinetik berdinera.Trata a las personas con respeto, preservando su dignidad, tratándolas de igual a igual.

Hedatu bisitatzen duzun inguruaren edertasuna eta interesa; izan ere, turismo arduratsuaren alde egiten baduzu, denboran zehar iraungo du.Difunde la belleza e interés del entorno que visites, ayudando a que un turismo responsable en la zona, contribuya a su mantenimiento a lo largo del tiempo.