Independentea Bizitza

Irakurketa Erraza

3

AURKIBIDEA

Hasi baino lehen ................................................................ 4EREDUA Fekoor-en Bizitza Independenterako .................... 6 - Ezaugarriak - Oinarriak - Helburuak - Printzipioak - Ardatzak

Fekoor-en BIZITZA INDEPENDENTEA ............................... 10 - Zer da? - Nork parte-hartzen du? - Zein helburu ditu? - Zein baldintza behar ditu?

FEKOOR-EK NOLA SUSTATZEN DU Bizitza Independenterako................................................. 14FEKOOR-ek nola egokitzen duBizitza Independenterako ................................................ 16 - Pertsonetara - Ingurura - Laguntzetara

NOLA PARTE HARTU bizitza independentearen sustapenean ..................................................................... 23 Erreferentziak eta oinarri legal eta zientifikoak .................26

4

Irisgarritasun unibertsalaGure inguruak (eraikin, leku, zerbitzu, garraio, prozesu, tresna, gailu, etab.) bete behar dituen baldintzak pertsona guztiek modu seguru eta autonomoan erabili eta goza ditzaten.

Oinarri hau posible da “diseinu unibertsala” edo “denontzako diseinua”ri esker. Egokitzapenik egin gabe, inguru batera pertsona guztien sarbidea ziurtatzen du.

Bizi kalitateaPertsona batek bere bizitza nolakoa denari buruz duen ideia, hurrengoa kontuan hartuz: bere ongizate fisikoa, emozionala, materiala, independentzia eta erlazio sozialak.

Erakundeek desgaitasuna duten pertsonen alde egiten duten lanean oinarrizko adierazlea da, erakundeak ematen dituen zerbitzuak eskaini, garatu eta ebaluatu ahal izateko.

Duintasuna eta pertsonaren balioaPertsona batek duen balioa pertsona izateagatik eta merezi duen errespetuagatik.

DiskriminazioaPertsona batek beste bati ematen dion tratua, gutxiago izango balitz bezala. Pertsona honek horrela tratatzen du beste pertsona ezberdina delako edo gauzak desberdin pentsatzen dituelako.

Zuzena izan daiteke, pertsona baten egoera ez denean bestearena bezain lagungarria.

Zeharkako izan daiteke, neutroa dirudien ekintza edo egoera batek pertsona bat bestearengandik desabantailazko egoeran jartzen duenean.

AniztasunaPertsonen artean dauden mota guztietako ezberdintasunak, talde edo kolektiboen barnean.

Adina, joera sexuala, jatorria, gaitasunen (funtzionala) ezberdintasuna izan daiteke.

Hasi baino lehen

5

Aukera eta autodeterminazioaNorbaitek bere bizia nola bizi nahi duen aukeratzeko dituen eskubideak dira, desgaitasuna norbait baztertzeko arrazoia ez izanik.

Aukeren berdintasunaDiskriminaziorik ez egoteko eta desgaitasuna duten pertsona guztiek besteak bezala tratatuak izan eta eskubide berak edukitzekoeginda dauden politika multzoa da.

Fekoor-entzat, aukeren berdintasunak akzio positiboko neurriak barne hartzen ditu. Desgaitasuna duten pertsonen, bereziki emakumeak badira, alde egiten duten erabakiak dira: bizitza politiko, ekonomiko, kultural edo sozialean parte hartzeko aukera berdinak izan ditzaten.

GizarteratzeaPertsonen gizarteratzea eta pertsonak gizartetik eta bere onuretatik kanpo ez geratzea helburu duten politika edo jokaerak. Gizarteratzea hezkuntza, gizarte, kultura mailan eman daiteke.

Bizitza independenteaDesgaitasuna duen pertsonak bere bizitza, nortasun eta gizartean parte hartzeari buruz erabakitzeko eskubidea duen egoera da.

Bizitza autonomoaPertsonaren autonomiaren azken helburua da, bakoitzaren bizitzari berari dagozkion erabakiak hartzea. Autonomia pertsonalera zuzendutako zerbitzu eta baliabideei esker, desgaitasuna duten pertsonak gizarteratzeko eta egoera ezberdinetan beraien kabuz ibiltzeko gai izan behar dira.

6

Fekoor-en Bizitza Independenterako EREDUA

7

EzaugarriakBizitza Independenterako Eredua (BIE) Fekoor-en funtsezko proiektua da aspalditik eta desgaitasuna duten pertsonekin gure lan egiteko era da. * Fekoor-i buruz hitzegitea BIE-ari buruz hitzegitea da.Erakundearen xede eta ikuspegitik jaiotzen da, eta honekin, Bizkaiko garapen sozialari lagundu nahi dio.

Ikuspegia: gizarteratzearen aldeko gizartea denek bizitza independentea eraman dezaketen gizartea.

Zein gizarte mota nahi dugu? - Aniztasuna eta bizitza independentearekin konpromisoa hartzen duena - Irisgarritasun unibertsala - Aukeren berdintasuna - Aurreratua den Gizarte Ongizate Estatua

Xedea: gizarte-eraldaketa denon ekintza batuaren bidez

Zein da Fekoor-en zeregina eta helburua? Bizkaiko erakunde eta desgaitasun fisiko eta/edo organikoa duten pertsona taldearen ordezkari gara eta hurrengoan lan egiten dugu:

- eskubideak aldarrikatu - konpromisoa hartu eta mobilizatu - pertsona, inguru eta laguntzaileak ahaldundu - zerbitzuak eman - berritu

8

* Aurreratu dagoen eredua da eta desgaitasun eta eskubideei buruzko arauekin koherentea dena:

- NBE (Nazio Batuen Erakundea): Pertsona Desgaituen Eskubideei buruzko Konbentzioa.- OME (Osasunaren Mundu Erakundea): Funtzionamenduaren, Desgaitasunaren eta Osasunaren Nazioarteko Sailkapena (FNS).

- Gure inguruko beste lege batzuk. * Aniztasunaren balioa azpimarratzen duen eredua da, gizartea eraldatu eta hobetzeko.

BIE-aren oinarriak:- Edozein pertsonak erabili dezake, desgaitasuna duena edo ez.- Desgaitasuna duen pertsonak bere komunitatean era independentean bizitzeko eskubidea du.- Komunitatea aberastu egiten da eta gizarte azkarra, iraunkorra eta integratzaileagoa sortzen du. BIE-aren helburuak:- Desgaitasuna ulertu, bizi eta pentsatzeko modua aldatu.- Gizarteak askatasun eta berdintasunezko bizitza independentearen kultura batera aldaketa egitea.- Denek beraien bizitza aukeratu eta komunitatean parte hartu ahal izatea lortu, beraien gaitasuna dena delakoa ere.- Irisgarritasun unibertsala, aukeren berdintasun osoa eta gizarte eraldaketarekin konpromisoa hartzen duten herritar aktiboak lortu.

9

Printzipioak- Duintasuna eta pertsonaren garrantzia.

- Aukeratzeko eskubidea.

- Aukeren berdintasuna eta diskriminaziorik eza.- Komunitatean parte-hartze eta gizarteratzea.

- Aniztasuna.

ArdatzakBizitza Independenterako Ereduak 3 ardatzetan lan egiten du:pertsonak, ingurua eta laguntzaileen sarea.

Fekoor-en ereduak pertsonek beraien bizitza aukeratzeko eskubidea defendatzen du,irisgarria den inguru batean, aukeren berdintasunarekineta egokiak eta nahikoak diren laguntza ezberdinekin.

10

FEKOOR-en BIZITZA INDEPENDENTEA

11

Zer da?

12

Nork parte-hartzen du?BIEak edonorrentzat balio du.

Desgaitasunetik haratago doan eredua da,pertsona guztien bizitza independentea posible egiteko.

Zein helburu ditu?BIE-aren 3 ardatzak kontuan izanik:

Pertsonak: - Bakoitzak libreki bere biziari buruz aukeratu ahal izatea, nola bizi eta zer egin. - Bakoitzaren eskubideak aukeren berdintasunarekin erabili eta komunitatean era aktiboan parte hartu ahal izatea.- Bakoitzak bere buruaren eboluzioarekin eta gizarte eraldaketarekin konpromisua hartzea.

Ingurua: - Denentzako irisgarritasun unibertsala eta diseinuaren baldintzak ziurtatzen dituena. - Pertsona guztiek parte-hartu ahal izateko aukeren berdintasuna ziurtatzen duena.

Ingurua:-Pertsonaren gertukoena (etxea, bizilagunak, harremanpertsonalak…) -Parte-hartu, bizi, lan, ikasi eta dibertitzen den komunitatea (auzoa, herria, lurraldea…)-Gizartea orokorrean(lurraldea, autonomi erkidegoa, herrialdea…)

13

Laguntzaileak :

- Baliabide, zerbitzu eta laguntzaileen eskaintza zabala, anitza, egokia eta nahikoa izatea. - Hauek denak pertsona bakoitzera egokitu eta gauzatu daitezela, pertsonaren beharrak kontuan izanik eta era koordinatuan. - Pertsona bakoitzaren oinarrizko beharrak bete ditzatela.

Zein baldintza behar ditu? Pertsonak: trebatuak eta ahaldunduak.

Bizitzeko eskubidea era independentean gozatu eta gauzatu ahal izateko eta gizartean parte hartu ahal izateko.

Inguruak: irisgarriak, berdintasunezkoak eta gizarteratzaileak. Irisgarritasun unibertsala eta denentzako diseinua dutenak. Diskriminazio zuzen edo zeharkakorik gabeak eta ekintza positiboko neurriak dituztenak. Gizarteratze eta parte hartze aktibo baterako.

Laguntzaileak: babespen sistema zehatzak eta aukeratzeko askatasunarekin. Gizarte, osasun eta lanbide zerbitzuen eremuan parte hartuz eta berdintasunean bizitza independentea garatzeko. Libreki nortasuna garatu ahal izateko eta non eta norekin bizi nahi den aukeratu ahal izateko, bizi sistema zehatz batera behartuak izan gabe.

Laguntzaileak:-Pertsona bera.-Bizi den pertsonekin edo bere erlazioak.-Auzoko baliabideak (sasun, hezkuntza, aisialdi, kultura, kirolzentroa…)-Beharren araberako zerbitzu espezializatuak. -Gizarte babeserako sistemak (hezkuntza, pentsioak, gizarte zerbitzuak, osasuna…)

14

FEKOOR-ek NOLA SUSTATZEN DU Bizitza Independentea

15

Fekoor-ek 3 estrategia erabiltzen ditu:

Pertsonekin: autodeterminaziorako aukerak dinamizatzen.

Pertsona bakoitzak aukeratzen duenaren arabera (egoera pertsonaletik, sozialetik, osasunetik, gaitasunetatik…)

Inguruneekin: baldintzak eraldatzen.

Irisgarritasun unibertsala, aukeren berdintasuna eta parte hartzea ziurtatzeko.

Laguntzaileekin: pertsona bakoitzaren beharretara egokitzen.

Bizitza Independentea posible egiteko.

16

FEKOOR-ek NOLA EGOKITZEN DU Bizitza Independentea

17

Pertsona bakoitza, betiere bere erabakietatik, Bizitza Independente Ereduan sartzeko Fekoor-en nola lan egiten den azalduko dugu.

PertsonetaraEgoera desberdinetan dauden pertsonak aurkitu ditzakegu.

1 Gizarte Aldaketarako eragile izan nahi duen pertsona.

2 Laguntza zehatza behar duen pertsona.

3 Laguntza espezializatua eta iraupen luzerako behar duen desgaitasuna duen pertsona.

1Edonork hurrengoa egin dezake:- BIE-an era aktiboan parte hartu eta lagundu.- Fekoor proiektuarekin konpromisoa hartu eta hobeto ezagutzeko formakuntza egin.

Horretarako hurrengoa egin beharko du:- Proiektuaren garrantziaz kontzientea izan, parte hartze aktibo baterako gogoa izan eta konpromisoa hartu.- Bizitza independenteago baterako helburuak finkatu eta esperientzia partekatu.- Nahiago duen Fekoor-en ekimen eraldatzaileetan parte hartu.- Fekoor-en Bizitza Independenterako Eredua zabaldu.

18

Bere desioen eta beharren arabera,hurrengoa egin dezake:- Gizarte aldaketen eragile bihurtu.- Bere ibilbidea laguntzarekin egin.- Laguntza zehatza bakarrik jaso.

Bere laguntzaren beharra kontuan hartuta, hurrengoa egin dezake:- Bizitza independenterantz bere ibilbidea antolatu eta garatu.- Gizarte aldaketen eragile bihurtu.

3

2

Nork parte hartuko du?

Pertsonak berak (aukeratu, sortu, ardura hartzen du) Lanbide anitzeko lan taldeak

(laguntza ematen du)

Oinarrizko gizarte zerbitzuek eta besteek (egiaztatzen dute)

Fekoor-eko profesionalez osatua (laguntzaile/erreferente/bideratzaile, pertsonak berak aukeratuak eta pertsonak behar dituen beste arlo edo zerbitzuetako profesionalak).

Gizarte Segurantzako, Osasun, Hezkuntza eta Enpleguko profesionalen sareko lana.

19

Faseak eta prozesuak

HARRERA BALORAZIOA DISEINUA PLANIFIKAZIOA ETA HEDATZEA EBALUAKETA

Tresnak

Hasierako balorazioa egiteko

Helburuak finkatzeko fitxa

Bizitza Independenterako Plana

Balorazioa eta jarraipena egiteko

20

BIZITZA INDEPENDENTERAKO

PLANA

Aisia eta astialdia

Enplegua eta prestakuntza

Banakako laguntza

Sortzen joan daitezkeen baliabide eta zerbitzuak

Laguntza psikologikoa

Bizitza Independenterako Laguntza Programa

ETXEGOKIren laguntza jasotzen duten apartamentuak

Jakintza-alor anitzeko lantaldea

ARBOLARTE

Inguruneko baliabideak

PERTSONAPartaidetzaSormenkidetzaErantzunkidetasunaHautatzeko askatasuna

Oinarrizko gizarte zerbitzuak

Bizitza Independenterako Plana (eragileak, zerbitzuak eta programak)

21

Ingurunera.

Nor? Fekoor, bere kide diren elkarteen izenean eta ondorioz, elkarte hauetako pertsonen izenean.

Zertarako?

Denontzat irisgarritasun eta diseinu unibertsala duten inguruneak. Gizartean parte hartze aktiborako aukeren berdintasuna eskaintzen duten inguruneak.

Non?

Gertuko ingurunean.

Gizarte ingurunean.

Ingurune globalean.

Nola?

Administrazio Publikoa eta sektore pribatuaren aurrean, pertsonen eskubideak eta bizi kalitatea bermatzeko ordezkari eta hizketakideak bezala.

Eskubideen sustapena eta sentsibilizatzeko programekin.

Berrikuntza sozialaren bidez.

22

Laguntzetara .

Nor? Laguntza guztiak dinamizatu eta koordinatzen dituen Fekoor-eko lanbide ezberdinetako lan-taldea.

Zertarako?

Laguntza eskaintza nahikoa, zabala eta anitza, zer egin eta nola bizi aukeratzeko.

Pertsonaren oinarrizko beharrak betetzen dituzten baliabide eta zerbitzuen bermea.

Non?

Laguntza sare naturalak. Komunitateko baliabide orokorrak. Babes sozialeko baliabide espezializatuak. Fekoor-en eta beste erakunde batzuen zerbitzuak: Eguneko arreta, Etxebizitza, Aisia, Lan integrazioa, SAVI-a (Bizitza Independenterako Laguntza Zerbitzua), Beste batzuk. Laguntza-produktuak eta laguntza teknikoak.

Nola? Pertsonaren ebaluazioa egiten dugu, bere plana lantzen dugu eta Fekoor-en ematen dizkiogun laguntzak dinamizatzen ditugu.

23

Eta zuk...

Parte hartu nahi al duzuBizitza Independenteabultzatzeko?

Bizitza Independentea bultzatzeko Fekoor egiten dugun pertsonen konpromisoa oso handia da.

Baina hau proiektu kolektibo askoz handiagoa da,herritar guztien eta bere erakundeen parte-hartzea behar dituena.

24

Nork egin dezakegu pertsona guztientzako

benetako bizitza independenteago bat?

Fekoor-ekin lotutako pertsonek (bazkide, erabiltzaile, bolondres eta profesionalek)

Fekoor osatzen duten elkarteek

Bizitza Independentea bultzatzeko gizarte aldaketarako eragile izan nahi duen edozein pertsonak

Profesionalen erakundeek, batez ere Bizitza Independentearen benetako burutzearekin zerikusia dutenek

Elkarte eta eragile sozialek

Enpresek

Hezkuntza, Osasun, Lana eta Zerbitzu Sozialeko Sistemek

Bizkaiko Foru Aldundiak

Eusko Jaurlaritza eta beste euskal erakundeek

Udal eta bertako erakundeek

25

KANPAINA

Bizitza Independentea Zer egingo dugu Fekoor-etik besteak motibatu, partaide egiteko eta kolaborazio handiagoa lortzeko?

26

Erreferentziak eta oinarri legal eta zientifikoak

Fekoor-ek proposatzen duen Bizitza Independente baterako Ereduak nazioarteko erakundeek bultzatutako desgaitasuna, berdintasuna, irisgarritasuna eta horrelakoei buruzko arau, lege edo politikak hartu ditu oinarri.

OINARRI ZIENTIFIKOA: OMEren Funtzionamenduaren, Desgaitasunaren eta Osasunaren Nazioarteko Sailkapena (FNS 2001). EREMUA: Nazioartekoa.

EDUKIERA: FNS-aren arabera pertsona batek bere osasunaren arabera eta bere inguruko beste eragile batzuekin (ingurunea eta pertsonalak) nola erlazionatzen denaren arabera funtzionatzen du. Beraz, desgaitasunari buruz eredu bikoitza hartzen du kontuan: medikuntzakoa eta soziala. Osasuna ikuspuntu biologiko, gizabanako eta sozialetik tratatzen da.

BEGIRATU: link honen bitartez gaztelerazko bertsio osoa ikus dezakezu

27

ARAUA: Pertsona Desgaituen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Erakundearen Konbentzioa. 19. Artikulua. Modu independentean bizitzeko eta gizarteratua izateko eskubidea. EREMUA: Nazioartekoa.

EDUKIERA: Desgaitasuna duten pertsonen aukerak bizitzeko eta gizartean parte-hartzeko gainerakoen berdinak izan behar dira.

Desgaitasuna duten pertsonak non eta norekin bizi nahi duten aukeratzeko, laguntza zerbitzuetara sarbidea izateko eta bere beharren baldintza beretan inguruneko instalazio eta zerbitzuez gozatzeko aukera izan behar dute.

ARAUA: 1/2013 Legegintzako Errege Dekretua, azaroaren 29koa, desgaitasuna duten pertsonen eskubideeieta haien gizarteratzeari buruzko Lege Orokorraren Testu Bategina onartzen duena. EREMUA: Nazionala (Espainia)

EDUKIERA: Desgaitasuna duten pertsonentzako,autonomia pertsonala, lanera sarbidea eta gizarteratzeari buruzko, gizartean aukera eta tratu berdintasuna edukitzeko eskubidea bermatzen du.

BEGIRATU: link honen bitartez gaztelerazko Irakurketa Errazeko bertsio osoa ikus dezakezu

BEGIRATU: link honen bitartez gaztelerazko bertsio osoa ikus dezakezu

28

ARAUA: Gizarte Zerbitzuei buruzko 12/2008 Legea. EREMUA: Euskal Autonomi Erkidegoa.

EDUKIERA: 6. artikulua. Desgaitasuna duten pertsonen autonomia sustatu eta bere beharrei erantzun.

7. artikulua. Gizarte zerbitzuak pertsonak bere ingurunera (pertsonal, familiar edo soziala) gizarteratze normalizatu baterantz bideratuak egongo dira.

8.b. artikulua. Gizarte zerbitzuak komunitate eta hurbiltasunera bideratuak egongo dira: pertsonaren arreta ohiko ingurunean, ahal denean bere etxebizitzan.

BEGIRATU: link honen bitartez gaztelerazko bertsio osoa ikus dezakezu