Rúa Lisboa, 20 - baixo

15707 Santiago de Compostela A Coruña

T 981552206 | F 981938274

ceesg@ceesg.org www.ceeesg.org

A profesión que sentes, o colexio que queremos

Boletín do Ceesg

nº98—decembro 2015

Tema do mes

ASAMBLEA CEESG

Mónica Serrano Soto

Colexiada nº 3795

Educadora Social

Presidenta do Ceesg

Benqueridas compañeiras e benqueridos

compañeiros de camiños, rotas, sendeiros,

roleiros, estradas e múltiples formas de vías polas

que achegarnos aos espazos onde facemos da

nosa profesión un lugar de encontro e

construción de cidadanía e comunidade.

A presente Xunta de goberno, ven de atravesar

un ano cheo de novas ilusións, infortunios

inesperados, logros pequenos pero recoñecibles

para a nosa profesión, proxección nos medios

aínda que puntual, traballo de prospección ante

novas realidades e busca continuada do desenrolo

de cada unha das membro para lograr chegar as

necesidades reais que temos como colexio.

O sábado 19 de decembro celebramos a xornada

avaliativa anual onde expoñemos o que somos, o

que logramos e o que temos que mellorar para

acadar os obxectivos que fai a penas un ano

marcamos como prioritarios nesta nova Xunta de

goberno.

1. Pór en valor o Ceesg e a Educación Social

ante a cidadanía galega.

2. Estar presente nos medios de comunicación.

3. Estimular a colexiación e a participación

colexial na vida do Ceesg.

4. Promover que a formación continuada, así

como os documentos profesionais e as

publicacións do Ceesg sexan referentes para

a praxe profesional.

5. Demandar os postos de traballo propios e

defender a creación de emprego en

condicións laborais dignas.

6. Enmarcar o traballo en rede como marca de

identidade para a construción colectiva da

profesión.

7. Estar presentes nas institucións decisorias

para a educación social.

8. Velar polo cumprimento dos principios

éticos e deontolóxicos inherentes á

profesión.

Facendo un balance podemos destacar a

continuación como fomos facendo realidade ou

non o que fai uns meses marcamos no noso

programa.

“O mellor do mundo é a cantidade de

mundos que el contén” Eduardo Galeano.

Con esta frase comezamos a presentación da nosa

candidatura fai a penas 10 meses, definindo a cada

unha das persoas que formarían parte da nova equipa, e que de maneira horizontal pretende levar

as rendas dun proxecto de loita e defensa da nosa

gran querida profesión. Pouco a pouco, vamos

acadando que se vaia recoñecendo, pero a súa

visibilidade esta baixo un prisma moi reducido,

local e escasamente estruturado. Precisamos

chegar a unha óptica global, a unha visión plural e

que se entenda por Educación social unha

profesión de transformación socioeducativa

fundamental no momento que nos atopamos

actualmente.

O Ceesg quere ser un espazo para o encontro e

para a permanente construción da profesión

contando coa participación activa de todas as

persoas que a exercen. Unha organización que

pretende canalizar as vosas inquedanzas e

responder á necesidade de mellorar o noso labor

profesional nos diferentes ámbitos de

intervención. Seguindo a Concepción Arenal, “as

forzas que se asocian para o ben, non se

suman, senón que se multiplican”.

Tema do mes

ASAMBLEA CEESG

“A Educación Social hai que explicala, pero

sobre todo hai que experimentala” Andrea

Maroñas.

Apoiamos e estamos con todos aqueles colectivos

que comparten uns valores que defendemos e

constrúen conxuntamente a sociedade que

queremos: unha sociedade que garanta a igualdade,

a solidariedade, o benestar humano, a equidade de

xénero, a sustentabilidade ecolóxica, o dereito á

educación, o dereito á saúde, a participación

política e o desenvolvemento pleno de todas as

persoas.

Seguimos a reunirnos coa administración, loitando

por postos dignos e recoñecidos, coa universidade como garantía duns estudos de calidade e

formación de profesionais cualificados, co terceiro

sector como cobertor de necesidades

socioeducativas e creadores de postos de traballo,

con outros colexios profesionais que garanten o

traballo en equipo e entenden a coordinación e o

traballo en rede como resposta as necesidades da

sociedade, e con todos aqueles que poden facer e

fan da educación social unha profesión recoñecida

socialmente.

“A educación necesita tanto de formación

técnica, científica e profesional como de

soños e utopía” Paulo Freire.

- IDENTIDADE PROFESIONAL

- PERSPECTIVA DE XÉNERO

- XUSTIZA SOCIAL E REAL

- CULTURA E LINGUA GALEGAS

- ÉTICA PERSOAL E PROFESIONAL

Cinco piares fundamentais onde soster a nosa

ideoloxía, os nosos principios ideolóxicos

fundamentais, os cales, fomos defendendo dende

cada unha das áreas, grupos de traballo, Pic’s,

Comisións e dende cada acción que se planificou

ao longo destes últimos 10 meses.

"Para empezar un gran proxecto fai falta

valentía. Para rematar un gran proxecto fai

falta perseveranza" Tonatiuh.

Atopámonos no xermolo deste proxecto, nas liñas

estratéxicas que establecen o camiño a seguir. Ao

longo destes meses, as nosas actuacións foron

encamiñadas en pro de acadar os obxectivos

descritos anteriormente e que son concretizados

en liñas de traballo.

Podemos destacar que durante este ano loitamos

por seguir demostrando que a nosa profesión ten

un sentido, e que é preciso que se nos regularice

como unha categoría profesional máis. Así o

defendemos e así o declaramos en prensa, xa que é a máxima preocupación desta Xunta de goberno, o

desemprego e a falta de oportunidades.

Como balance xeral destes meses podemos

comentar que procuramos manter certa presenza

nos medios ou a lo menos mellorala, promover a

continuidade de concursos como Toni Julià a nivel

estatal, TFG a nivel autonómico, “Olladas dende a

Educación social” promovido dende os Pic’s;

continuar promocionando proxectos como as

Xornadas de Cabreiros e Friol; impulsar dende o

Colexio novas formas de aprendizaxe e relación

profesional como o Encontro Luso- Galaico ou as

Xornadas de Vedra sobre “Desenvolvemento

sociocumunitario no rural Galego”; gozar do Ciclo

de documentais dos grupos de traballo; presentar

e reflexionar entorno ao informe socioeducativo;

celebrar o día mundial da educación social nas tres

universidade galegas e presentar o vídeo

promocional sobre a historia da educación social en

Galicia; múltiples formacións, accións de grupos,

asistencia xurídica e laboral, recursos e reposicións

ante prazas públicas e defensa de postos dignos nas

entidades privadas; publicación dunha gran obra

mestra que despois de moito esforzo, traballo,

entusiasmo e ilusión veu a luz a finais deste 2015,

“Machismos: de micro nada” coordinado por

Fiadeiras e acollido como un logro de todo o

CEESG como das colexiadas e colexiados; e moito

máis recollidos nas memorias as que todas e todos

Tema do mes

ASAMBLEA CEESG

estades convidados a ler e reflexionar.

Todo isto e moito máis resta por facer para que a

Educación Social sexa unha profesión forte e

recoñecida polas diferentes Administracións

Públicas, as Entidades do Terceiro Sector e,

tamén, pola cidadanía. Precisamente, cómpre

recordar que a nosa participación vai trazando os

sendeiros que soñamos e construímos

conxuntamente, como profesión e como

profesionais.

“Ser educador social e non loitar é unha

contradición pedagóxica”

Dende o Colexio loitamos pola nosa profesión pero sobre todo polas persoas coas que

traballamos día tras día para que logren unha vida

digna entendida por elas e eles mesmos. Como

colexiadas e colexiados tamén precisamos que

loitedes con nos e iso lograse cando se dialoga, se

reflexiona, se avalía, e se expresa de maneira

democrática o proxecto a seguir. Comeza un

novo ano, e temos unha nova cita na Asemblea

Xeral Ordinaria que será celebrada o vindeiro 30

de xaneiro, e a que se vos convida como

colexiadas e colexiados. A Asemblea é un

momento de gran interese na medida en que no

seu marco fíxanse os obxectivos que guiarán ao

Ceesg no ano que entra, neste caso, o 2016;

ademais de ser un escenario avaliativo onde

valorar as actuacións realizadas e moitas

comentadas nas liñas anteriores.

Nesta ocasión, cumprindo co principio de

descentralización asociado ás actuacións do

Colexio, a xuntanza terá lugar na cidade de

Ourense; polo que animamos de xeito especial ás

compañeiras e compañeiros que se atopan polo

sur de Galicia a participar e acompañarnos nesta

xornada.

Agardámosvos en Ourense!!!

cgcees

PARTICIPACIÓN A TRAVÉS DE OBRADOIROS

Dende o Comité Organizador do VII Congreso Estatal de Educación Social comunícannos que se decidiu

abrir un prazo para a convocatoria de presentación de obradoiros a persoas colexiadas do estado, dado que

están recibindo numerosas chamadas e correos de persoas que solicitan impartir un obradoiro no VII

Congreso,considerouse conveniente realizar unha convocatoria xeral para ofrecer a mesma oportunidade a

compañeiras e compañeiros de profesión.

Esta modalidade dentro do VII Congreso Estatal pretende ser un espazo práctico e interactivo, que amose

un contido práctico e facilite ferramentas e dinámicas de traballo para as e os profesionais da Educación

Social, cunha metodoloxía dinámica e participativa.

Entre os criterios valorarase a experiencia e a traxectoria na realización destes obradoiros, así como a

orixinalidade e innovación dos mesmos, e as fichas teñen que ser enviadas á organización a través do Ceesg

(consulta www.ceesg.org) antes do 15 de xaneiro de 2016 ás 00:00 horas (non se admitirán propostas fóra

desta data). Unha vez recibidas tódalas propostas procederase á elección das mesmas por parte do Comité

Organizador, comunicándose as que resulten seleccionadas para ser publicadas na web do Congreso o día

21 de xaneiro de 2016.

Con motivo da limitación orzamentaria, a Organización correrá cos gastos da persoa que imparta o

obradoiro, concretamente o desprazamento e o aloxamento dunha noite.

As temáticas dos obradoiros poderán ser, entre outras propostas que garden relación cos eixos temáticos e

sexan de especial interese, as seguintes:

Movemento expresivo;

Construción da identidade de xénero;

Coaching

Feminismo

Emprendemento e Empregabilidade

Emocións e pensamento

actualidade

DE XIRA CON «MACHISMOS: DE MICRO NADA»

As Fiadeiras cab de facer realidade un soño

particular, deixar a nosa bagaxe profesional por

escrito e nun formato que poda ser compartido.

Este obxectivo tense conseguido grazas á

viabilidade dun proxecto colectivo que se

materializou na publicación do libro «Machismos:

de micro nada», que publicitamos nos últimos

tempos.

Esta obra significa moito para nós como grupo e,

tamén, para a profesión polo recoñecemento

acadado tanto a nivel institucional como social.

Despois da rolda de presentacións do proxecto en

diferentes Administracións locais e provinciais,

temos que destacar a adquisición de exemplares por parte da Deputación de A Coruña, para

facelos chegar a cada municipio do seu marco

competencial; así como o compromiso da

Concellería de Igualdade e Diversidade de

A Coruña. Un fito que permite visibilizar á

Educación Social como referente á hora de

abordar a desigualdade entre mulleres e homes e

falar das violencias machistas.

Ademais, o libro está tendo moi boa acollida nas

librerías e espazos culturais onde ten presenza.

Neste senso, cómpre destacar o tempo

marabilloso que pasamos o día 27 de novembro na

Librería Lila de Lilith en Santiago de Compostela,

onde estivemos acompañadas por moitas

compañeiras e compañeiros de profesión, por

autoras e autores que fixeron as súas achegas á

obra e, por Edicións Embora.

Igualmente, o 2 de decembro tivemos unha

fantástica acollida na Librería Berbiriana de

A Coruña, onde sumamos os apoios dunha compañeira de soños infatigable como é Lola

Ferreiro e de Rocío Fraga, Concelleira de

Igualdade e Diversidade.

Finalmente, pechamos a nosa actividade para o ano

2015 nun escenario diferente e diverso, o Festival

Treme a Terra, organizado polo Colectivo Terra

de Pontedeume. Entre música e bambolinas o

público amosouse receptivo e participativo ante a

reflexión que promove o libro. Pero isto non

remata aquí, pois para xaneiro de 2016 xa estamos

pechando novas datas e presentacións por outras

provincias e localidades galegas.

Vémonos na xira con «Machismos: de micro

nada»!!!

formación

VII Congreso Estatal en marcha

SEVILLA AGARDA POR NÓS...

A EDUCACIÓN SOCIAL NECESARIA...

A CIDADANÍA NECESÍTANOS...

Xa está aberto o prazo de presentación de comunicacións e pósters para

profesionais, empresas, entidades sociais, Universidades e Institucións que desexen

participar no VII Congreso Estatal de Educación Social; que como sabedes terá lugar os

vindeiros 21, 22 e 23 de abril na cidade de Sevilla.

A listaxe das comunicacións seleccionadas publicarase na web oficial do Congreso con

anterioridade ás datas de celebración do mesmo. O prazo de presentación ampliouse

e terá como data límite o 31 de xaneiro de 2016, e todas as propostas remitidas,

deberán integrarse nalgún dos catro eixos establecidos:

1) (Re)pensar a profesión, historia, identidade e deontoloxía.

2) (Re)facer a Educación Social para impulsar e acompañar á cidadanía.

3) O Esta(R) da Educación Social.

4) (R)evolucionando a educación social dende as emocións. Sentir, Pensar, Facer,

Coidarse e Coidar.

Para máis información, consultar as bases completas na páxina web do congreso:

www.congresoeducacionsocial.org/comunicaciones

O programa do Congreso

9:00 a 10:00. Recepción, acreditacións e entrega de documentación.

10:00 a 10:30. Acto institucional de inauguración do VII Congreso.

10:30 a 12:00. Diálogo Inaugural. ¿Contribúe a educación social á construción da cidadanía e aos

procesos de transformación social que esixe o século XXI?

12:00 a 12:30. Pausa/Café.

12:30 a 14:30. Eixo-Diálogo 1. (Re) pensar a profesión nos procesos de construción da cidadanía

e a transformación social: historia, identidade e deontoloxía.

1. Fitos da historia profesional e as súas contribucións á construción da cidadanía.

2. Bases para entender a situación da profesión no contexto actual: límites e potencialidades no exercicio profesional

no contexto actual de desregularización.

3. Referentes para repensar a profesión no equilibrio entre a praxe, a indagación e rigor científico.

4. Deontoloxía en e para o exercicio e o desenvolvemento profesional.

Coordinación diálogo: Membro do Comité Científico do VII Congreso.

Dialogan:

Rafel López Zaguirre. Educador Social. Xefe da Área de Servizos Persoais. Concello de Vilassar de

Mar (Barcelona).

Rosa Mª Marí Ytarte. Doutora en Pedagoxía. Profesora Titular, Grao de Educación Social,

Universidade Castela A Mancha. Vogal da Comisión Executiva da Sociedade Iberoamericana de Pedagoxía

Social (SIPS).

Pdte. de confirmar poñente que aporte visión europea.

14:30 a 16:30. Almorzo.

16:30- 18:00. Eixo-Diálogo 2. O Esta(R) da Educación Social.

1. Dilemas, potencialidades e retos actuais na construción da cidadanía desde a perspectiva da Educación Social.

2. Dos encargos institucionais ao traballo socioeducativo. Tensións e posibilidades.

3. Políticas sociais e dereitos da cidadanía. O rol da educadora e o educador social na transformación social.

4. O poder entre as profesións sociais. Posición das educadoras e educadores sociais nos equipos interdisciplinares, nos

movementos sociais e nas redes.

Coordinación diálogo: Membro do Comité Científico del VII Congreso.

21 de abril, 2016

O programa do Congreso

Dialogan:

Ángel Madero Arias. Educador Social. Coach. Creador de “Aprendedores. Hacemos sencillo lo

complicado”. Comezou traballando no ámbito da protección á infancia, a educación e a inmigración.

Actualmente acompaña a persoas e organizacións. Defínese como un Aprendedor Social.

Isabel Pilar Agüera Parra. Educadora Social dos Servizos Sociais Comunitarios do Concello de

Almería.

Pdte. de confirmar poñente que aporte visión dos países do sur.

18:30 a 20:00. Espazos simultáneos.

Comunicacións correspondentes ao Eixo I e Eixo 2. O prazo de entrega de comunicacións é o 31 de xaneiro

do 2016.

Espazos de reflexión e construción no desenvolvemento da profesión:

Espazo 1. Sistema de Protección de menores de idade: prevención, protección, promoción e

participación. Coordina: Francisco Rodríguez Reyes. Colexio Profesional de Educadores e Educadoras

Sociais de Canarias.

Espazo 2. Xustoza Xuvenil. Coordina: Antonio Luis Balsa Urós. Colexio Profesional de Educadoras e

Educadores Sociaos de Aragón.

Espazo 3. Centros Penitenciarios. Coordina: Ricardo Pérez Robles. Colexio Profesional de Educadoras

e Educadores Sociais de Extremadura.

Espazo 4. Servizos Sociais Comunitarios. Coordina: Isabel Cortada Marín. Colexio de Educadoras e

Educadores Sociais das Illas Baleares.

Espazo 5. Terceiro Sector. Coordina: Marisa Aristu Areopagita. Colexio Oficial de Educadoras e

Educadores de Navarra.

Espazo 6. Saúde Mental. Coordina: David Ventura i Lluch. Colexio de Educadores e Educadoras

Sociais de Cataluña.

Espazo 7. Diversidade funcional. Coordina: Rosa Mª Merino Martínez. Colexio Profesional de

Educadoras e Educadores Sociais da Rioxa.

Espazo 8. Educación Ambiental. Pendente de confirmar.

Espazo 9. Mediación. Raquel Palazón Gallego. Colexio Profesional de Educadores Sociales da Rexión de

Murcia.

Espazo 10. Reflexión crítica do Código Deontolóxico do educador social e da educadora social. Iñaki

Rodríguez Cueto. Colexio de Educadoras e Educadores Sociais do País Vasco.

Espazo 11. Outros ámbitos emerxentes. Francisco Peces Bernardo. Colexio Oficial de Educadores

Sociais de Castela A Mancha.

O programa do Congreso

Espazo 12. Adicións. Pendente de confirmar. Debido á capacidade das salas a participación nestes

espazos realizarase por orde de inscrición.

9:30 -11:00. Eixo-Diálogo 3. (Re) facer a Educación Social para impulsar a construción da

cidadanía e o pensamento crítico na transformación social.

1. Novos retos da profesión ante a crise económica e social da Europa do coñecemento.

2. A novas necesidades de formación e xacementos de emprego emerxentes da profesión.

3. O educador social e a educadora social como investigador/a social: Dignificación da profesión a través da formación/

investigación (I+D+I).

4. Do acompañamento cidadá á transformación social: emprendemento nos procesos de cambio, cooperación,

economía social e solidaria.

Coordinación diálogo: Membro do Comité Científico do VII Congreso. Dialogan:

Juan Sebastián Fernández Prados. Profesor de Socioloxía e Defensor Universitario da Universidade

de Almería.

Monserrat Rosa Caro. Directora da Comisionada para o Polígono Sur de Sevilla e Profesora Asociada

da Facultade de Ciencias Sociais da Universidade Pablo de Olavide.

Ana Camoes. Associação dos Profissionais Técnicos Superiores de Educação Social (APTSES).

11:00 a 11:30. Pausa. Café.

11:30-13:00. Eixo-Diálogo 4. (R)evolucionando as emocións: formulando os malestares para

pensar/propoñer estratexias de mellora.

Neste diálogo traballaranse os seguientes temas:

1. Percepcións, malestares e emocións na profesión nunha sociedade en crise. Impacto na profesión.

2. Estratexias para a confrontación e xestión dos malestares e emocións.

3. Tratamento, técnicas, ferramentas e recursos (teórico-prácticos) que favorecen o desenvolvemento e

fortalecemento da profesión.

Coordinación diálogo: Membro do Comité Científico do VII Congreso. Dialogan:

David Cobos Sanchiz. Profesor do Departamento de Educación e Psicoloxía Social da Universidade

Pablo de Olavide. Sevilla.

Francisco Sierra Luque. Educador Social no Proxecto socioeducativo “Conoce y Ama tu tierra” que

desenvolve o Concello de Chauchina en Granada e Codirector da Escuela de Terapia Gestal e Educación

22 de abril, 2016

O programa do Congreso

Emocional Vega de Granada.

Álvaro Cano Bengoechea. Educador Social en Asociación Kabia. Programa de Educación en Medio

Aberto no Concello de Irún.

13:00 a 14:30. Mesas de confluencia en torno a los eixos transversais.

Os eixos transversais pretenden desenvolver os dereitos da cidadanía nun espazo de

intercambio entre a praxe da Educación Social, as políticas públicas existentes e as entidades

sociais.

Mesa 1. Educación Social en Políticas de Igualdade.

Mesa 2. Diversidade cultural: ¿multiculturalidade, interculturalidade o cidadanía inclusiva?

Mesa 3. A vida como un proceso de aprendizaxe permanente para o envellecemento activo.

Mesa 4. Crecemento socio- sostible como contexto da Educación Social.

Mesa 5. Desenvolvemento do territorio, e a comunidade, como implicamos á cidadanía para a transformación dos

territorios.

Mesa 6. Cooperación e desenvolvemento local, rexional e internacional.

Mesa 7. Estabilidade, empregabilidade e innovación social no traballo socioeducativo.

Mesa 8. Educación Social nas organizacións e no sistema socioeducativo.

Mesa 9. Educación Social e diversidade para a transformación social.

Mesa 10. A situación Internacional da Educación Social. AIEJI.

Mesa 11. A educación social na competencia dixital.

Debido á capacidade das salas a participación nestes espazos realizarase por orde de abono nas

tasas de inscricción.

14:30 a 16:30. Almorzo.

16:30 a 18:00. Espazos simultáneos

Comunicacións correspondentes ao Eixo 3 e Eixo 4. O prazo de entrega de comunicacións é o día 31

de xaneiro de 2016.

Obradoiros

1. Código Deontolóxico do educador e a educadora social: análise de casos.

2. Obradoiro de interculturalidade.

3. Teatro social.

4. Movemento Expresivo.

5. Construción da identidade de xénero.

6. Coaching en educación social.

7. Feminismo e educación social.

O programa do Congreso

8. Emprendemento e empregabilidade.

9. Medios de comunicación.

10. Emocións e pensamento: un encontro saudable.

Debido á capacidade das salas a participación nestes obradoiros realizarase por orde de abono nas taxas de

inscrición.

18:30-20:30. Intercambio de Experiencias.

En función das experiencias recibidas agruparanse atendendo ás temáticas abordadas nos eixos.

Neste espazo celebraranse encontros eminentemente prácticos nos que as autoras e os autores queren

abordar unha temática concreta relacionada co Congreso, desde unha metodoloxía dinámica e participativa.

El prazo para la presentación de experiencias es el día 31 de xaneiro de 2016. En breve estarán definidas las

bases de presentación.

19:30. Entrega do Premio Concurso “Toni Juliá” e recoñecementos á traxectoria profesional

21:30. Cea-festa. Lugar emblemático de Sevilla.

9:30 a 11:00. Diálogo da profesión e a rede profesional: recreando as nosas organizacións.

11:00 a 11:30. Pausa –café.

11:30 a 13:00. Diálogo final. A Educación Social e a Cidadanía.

Conclusións

Compromisos da Educación Social coa Cidadanía.

13:30 a 14:00. Clausura institucional.

DEFINICIÓN DAS DIFERENTES MODALIDADES DE APORTACIÓNS NO CONGRESO

1. Comunicación: é un texto científico mediante o cal investigadoras/es e profesionais queren dar a coñecer unha

reflexión, experiencia ou estudo, cunha fundamentación teórica que o apoie, así como adaptado a unhas normas

específicas requiridas. É unHa aportación que contribúe a enriquecer á comunidade científica e profesional

quedando recollida no libro de actas do Congreso.

2. Obradoiro: É un encontro eminentemente práctico no que as/os autoras/es queren abordar unha temática concreta

relacionada co Congreso, desde unha metodoloxía dinámica e participativa.

3. Experiencias: É un espazo no que as/os autoras/es poderán compartir experiencias concretas que practicaron no seu

entorno laboral, no que se obtiveron bos resultados, traballando cuestións desde diferentes visións, metodoloxías…

cun carácter innovador.

23 de abril, 2016

bloguES

Mª Fernanda Arana

Educadora Social

e autora do blogue:

EDUCADORA SOCIAL.. Facilitadora de relacións para o

empoderamento das persoas

O educador social como axente de cambio dende a educación

primaria

As primeiras idades son fundamentais para o

desenvolvemento de actitudes de relación

interpersoal. É preciso desenvolver unha serie de

habilidades que fagan emerxer as capacidades de

seguridade, autoestima e autonomía, permitindo

que se formen plenamente como persoas. Educar

en valores é participar nun auténtico proceso de

desenvolvemento e construción persoal. Unha

participación que consiste en crear condicións

pedagóxicas (escola) e sociais (familia e

comunidade) para que dita construción se leve a

cabo dunha forma óptima.

¿Pero que papel representa a Educación Social en

todo isto? Segundo Castillo (2013), non hai dúbida de que a Educación Social aporta á institución

escolar “una nova forma de facer e desenvolver as

cousas, unida a unha metodoloxía e sensibilidade

para interpretalas e entendelas”, así como una

especialización “en competencias concretas

relacionadas co seguimento, a proximidade, a

comunicación ou a mediación”, integrándose como

unha peza fundamental da engranaxe educativa e

non intervindo so nas situacións de conflito, de

maneira puntual e desde o eido non formal.

Como indica Sánchez Martínez (2008), o educador

social nos centros educativos debe ser un axente

de cambio, de adaptación e de mediación, e non un

axente máis dentro do conflito educativo baseado

na resistencia ao cambio, na escasa capacidade de

adaptación á estrutura organizativa habitual das

escolas. Debe traballar xunto co resto de

profesionais en pro do crecemento persoal e

social de tódolos alumnos, sabendo combinar

saberes específicos e escolares, debe posuír unha

boa capacidade crítica, saber manexar os recursos

dispoñibles, posuír unha ampla conciencia social,

capacidade afectiva, empática e de adaptación.

Parcerisa (2007) precisa que “non se trata de

introducir estas figuras profesionais dentro do

contexto sen máis” senón que se debe buscar un

marco flexible de intervención dentro do actual

modelo de ensino para os educadores non se

conviertan neses chiscos “... que nos descarguen

do problema”; o problema é común e faise

necesaria unha visión de conxunto. O educador

social é algo máis que unha figura de emerxencia

para resolver problemas emerxentes.

«A súa finalidade non é tapar fugas de

auga, senón o desenvolvemento da

educación integral do alumnado

d e n t r o d a c o m u n i d a d e .

Probablemente sexa a titulación

universitaria que conte co perfil máis

axeitado para realizar o tipo de

i n t e r ve n c i ó n s o c i o e d u c a t i v a

demandada no eido escolar».

Petrus (2004), parafraseando a Charpak (2001),

conclúe que, si “o aprendizaxe non é unha

acumulación de información senón un proceso,

persoal e social, de construción de sentidos a

partir de múltiples representacións do saber”, non

pode darse a partir da separación entre educación

social e a educación escolar. É dicir: é

bloguES

imprescindible a actuación do educador social

tamén na educación formal e non limitar o seu

campo á educación non formal. É máis, debería

incluírse esta figura en tódolos centros de

educación primaria e non so nos de secundaria,

como actualmente ocorre en certas Comunidades

Autónomas, e en moitas ocasións limitándose a

aqueles nos que se dan altos niveis de violencia,

multiculturalidade ou fracaso escolar.

Neste senso, a consolidación desta figura no

ámbito escolar e o desenvolvemento das súas

funcións están sendo moi irregulares, dependendo

das políticas educativas de cada administración

autonómica (Castillo, Galán e Pellisa, 2012).

«Ante os problemas de fracaso

escolar, absentismo, violencia, hábitos

de estudo inadecuados, pouca

implicación dalgunhas familias,

exclusión social e educativa, etc.

moitos profesionais propoñen un

cambio na educación que busque

alternativas, novas solucións a novas

situacións contextuais, individuais e

grupais no proceso educativo na liña

do que se pretende conseguir a través

dunha educación inclusiva». A

intervención doutras figuras profesionais nos

centros educativos pode facilitar o proceso de

transformación nas escolas, sendo necesarias en

tódalas etapas educativas desde unha perspectiva

preventiva. Laorde, Prado e Royo (2006) defenden

que o educador social debe entrar como

profesional en tódolos centros educativos, non so

nos de maior conflitividade, e en tódolos niveis

educativos, como a figura que axude nos claustros

na busca desta solucións. Para iso, o educador

social debería coñecer experiencias, o currículo e

a lexislación educativa, as competencias

profesionais dos mestres e outros profesionais

como pedagogos, orientadores, traballadores

sociais, logopedas, psicólogos, etc. Sempre en pro dunha educación inclusiva mediante a educación

integral das persoas independentemente do

contexto (formal ou non formal) en que se sitúe o

proceso educativo.

O educador social pode ser o axente de cambio

nos centros escolares de primaria de cara a

conseguir a interconexión educativa coas familias,

actuando como mediador entre o centro e as

familias e co entorno social, como animador

sociocultural, como moderador ante situacións

conflictivas, como dinamizador de grupos

(incluídas as ANPAS), como detector de factores

de risco que podan derivar en situacións

socioeducativas desfavorables.

A Educación Social debe intervir para fortalecer

aos alumnos e ás familias que participan no sistema educativo, desde a prevención, sen ter que agardar

a que aparezan os problemas, polo que se fai

necesaria a inclusión da figura do educador social

en tódolos centros, e non so nos de maior

conflitividade social.

A este respecto, o Consello Xeral de Colexios de

Educadoras e Educadores Sociais dedicou un

monográfico da revista RES (16, xaneiro 2013)

precisamente sobre a Educación Social e a escola.

Nel o profesor Rafael Merino reflexiona sobre a

necesidade de superar as dificultades conceptuais e

institucionais que podan darse co fin de lograr a

integración de saberes e de transmisións entre

ambas, de maneira que poda facer máis potente a

integración social de toda a comunidade. Trátase

de recoñecer que ambas constitúen as dúas caras

dunha mesma moeda que é a educación.

Nos últimos anos, en varias comunidades

autónomas españolas podemos atopar a figura do

educador social en centros educativos,

principalmente de secundaria, pero non así nos de

p r i m a r i a . « C a da C o mu n i d a de

estableceu cales serán as funcións do

educador social, pero en todas elas

incardínanse basicamente entorno á

mellora da convivencia, a prevención

do absentismo e a mediación entre

familia e escola».

bloguES

Extremadura incorporou a figura en tódolos seus

centros de secundaria; Castela-A Mancha,

Andalucía e Aragón fixérono naqueles centros

onde o nivel de conflitividade o require. En

Cataluña, a actuación lévase a cabo dende os

Servizos Sociais Básicos, a través de programas e

proxectos coordinados cos centros. En Euskadi o

educador social xoga un importante papel no

desenvolvemento das comunidades de aprendizaxe

(Ruíz, 2013). No caso de Baleares, creouse a figura

do Técnico de Intervención Socioeducativa como

resposta ao alto índice de absentismo, fracaso

escolar e conflitividade nos centros de secundaria

(Gelabert e Muñoz, 2013).

Por outro lado, deberiamos preguntarnos que

acontece nos centros de primaria, por que non

aproveitar a plataforma de actuación que supón a

escola para levar a cabo este tipo de iniciativas

preventivas, dende a óptica da educación social e

cun enforque preventivo, e non focalizándose so

naqueles nos que hai graves problemas de

convivencia, absentismo ou conflitividade, senón

traballando en estreita colaboración con toda a

comunidade educativa e especialmente coas

familias.

Fernández del Valle (2004) considera que, se ben

os programas de intervención adoitan abordar a

problemática familiar desde situacións de risco e

desamparo, é de supor que sería preferible aplicar

programas similares pero desde un enfoque

preventivo. Neste sentido, os Servizos Sociais,

ademais dun rol de intervención nos casos onde

existen necesidades sociais ao descuberto,

asumiron o papel de coordinación de actuacións

nestes temas e, polo tanto, no caso da protección

infantil, a coordinación de actuacións co sistema de

ensino e co sistema sanitario son esenciais.

Posto que non cabe dúbida que a Educación Social

fundamentase na intervención desde unha

perspectiva preventiva de carácter primario, que

mellor que facelo desde a educación primaria,

onde se xestan os grandes problemas da educación na sociedade actual (falta de valores, absentismo,

violencia, fracaso escolar, marxinación...). É na

educación primaria onde se pode intervir no

próximo contexto de desenvolvemento do neno

desde o que, á súa vez, maior acceso pódese ter

ao contexto familiar e comunitario co fin de evitar

posteriores intervencións.

Actualmente, podemos atopar psicólogos e

psicopedagogos nalgúns centros de educación

primaria que realizan tarefas que corresponderían

á figura do educador social. Deberiamos

preguntarnos que tarefas son estas, que

competencias se requiren par ao seu óptimo

desenvolvemento e se os diplomados ou

graduados en Educación Social puideron adquirilas

ao longo da carreira universitaria. En suma,

necesitabamos saber si o perfil profesional do educador social responde ás necesidades do

ámbito da educación formal ¿Están os educadores

sociais suficientemente preparados para realizar o

seu labor nun centro de actuación primaria?

ANECA (Agencia Nacional de Avaliación d Evaluación de la

Calidad y Acreditación). (2005). Libro blanco de Pedagogía y

Educación Social. Vol. 1. Madrid: Autor. En:http://

w w w . a n e c a . e s / v a r / m e d i a / 1 5 0 3 9 2 /

libroblanco_pedagogia1_0305.pdf.

ANECA (Agencia Nacional de Evaluación de la Calidad y

Acreditación) (2005).Libro blanco de Pedagogía y Educación

Social. Vol. 2. Madrid: Autor. En: http://www.aneca.es/var/

media/150396/libroboanco_pedagogial2_0305.pdf.

ASEDES (2004). El educador y la educadora social en el estado

español: una concreción de su trabajo en centros escolares. Infor-

me elaborado por Asedes (Asociación Estatal de Educación

Social) junto con los Colegios Profesionales de Educadores y

Educadoras Sociales del estado. Octubre 2004. [Material no

editado]. En: http://www.ceespv.org/downloads/

E.S._Centros_Escolares_ASEDES.pdf.

Castillo, M. (2013). La aportación de los educadores y educa-

doras sociales a la escuela: nuevas competencias, nuevas po-

sibilidades. RES Revista de educación social, 16. En: http://

www.eduso.net/res/pdf/16/aporescu_res_16_.pdf.

Castillo, M., Galán, D. y Pellissa, B. (2012). La incorporació dels

educadors socials a l’escola: l’experiència present i les perspectives

de futur. Barcelona: UOC.

Charpak, G. (2001). Niñas, investigadoras y ciudadanas. Niños,

investigadores y ciudadanos. Barcelona: Vicens Vives.

bloguES

Fernández del Valle, J. (2004). Intervención con menores en

riesgo desde los Servicios sociales. En González Menéndez

A., Fernández Hermida, J.R. y Secades R. (coords.)

(2004). Guía para la detección e intervención temprana con me-

nores en riesgo, 147-178. Gijón: Colegio Oficial de Psicólogos

del Principado de Asturias.

Gelabert, M. y Muñoz, A. (2013). Reforzar vínculos en la

comunidad educativa a través de la intervención socioeduca-

tiva. RES Revista de educación social, 16. En: http://

www.eduso.net/res/pdf/16/reforvin_res_16.pdf.

Laorden, C., Prado, C. y Royo, P. (2006). Hacia una educa-

ción inclusiva. El papel del educador social en los centros

educativos. Pulso. Revista de educación, 27, 77-93. En: http://

revistapulso.cardenalcisneros.es/documentos/articulos/65.pdf.

Martín-Cuadrado A., Gallego, D.J. y Alonso, C.M. (2010). El

Educador Social en acción: de la Teoría a la Praxis. Madrid: Ra-

món Areces.

Merino, R. (2013). La educación social en la escuela / la es-

cuela en la educación social. RES Revista de educación social,

16. En:http://www.eduso.net/res/pdf/16/edues_res_16.pdf

Muñoz Santos, E. y López Álvarez, C. (2008). Intervencions

de l’educador social dins l’àmbit educatiu. Experiències a Sa

Pobla. Anuari de l’educació de les Illes Balears, 2008. En:http://

www.doredin.mec.es/documentos/01220093000029.pdf

Parcerisa, A. (2007). Didáctica en la Educación Social: enseñar y

aprender fuera de la escuela. Barcelona: Graó.

Petrus, A. (2004). Educación Social y Educación Esco-

lar. Pedagogía Social. Revistainteruniversitaria, 11, 87-

1 1 0 . E n : h t t p : / / d i a l n e t . u n i r i o j a . e s / d e s c a r g a /

articulo/1457956.pdf.

Petrus, A., Romans, M. y Trilla, J. (2004). De profesión: educa-

dor(a) social. Barcelona: Paidós.

Ruíz, M. (2013). El educador social en la escuela. Un ejemplo

de intervención desde un enfoque intercultural. RES Revista

de educación social, 16. En: http://www.eduso.net/res/pdf/16/

escmultc_res_16.pdf.

Sánchez Martínez, J.J. (2008). Servicios a la comunidad: un

referente para la concreción del perfil socioeducativo de los

educadores sociales en la escuela.Bordón, 60, 41-50.

En: http://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/2912263.pdf.

Vallés, J. (2011). Análisis y valoración de las funciones de los edu-

cadores sociales en España. [Analysis and assessment of the

roles of social workers in Spain] (Tesis doctoral). Universi-

dad Nacional de Educación a Distancia, Madrid. En:http://e-

spacio.uned.es:8080/fedora/get/tesisuned:Educacion-Jvalles/

Documento.pdf.

Que fas ti pola educación social?

Leticia Castro Torres

Educadora Social

Colexiada nº

O meu nome é Leticia e estudei educación social

na Universidade de Santiago de Compostela, cursei

os estudos logo de rematar a licenciatura de

Pedagoxía. Alá no 2005, entendínas como

formacións que se apoiaban unha na outra. Cas

dúas medrei e tamén medraron as miñas

inquedanzas no eido social. Pero o camiño que

escollín foi ser educadora social.

Traballo desde fai 8 anos con persoas que están en

procesos de exclusión social, nun proxecto da

administración pública que facilita apoio no camiño

da inserción sociolaboral. Este obxectivo supón un

reto diario ante a falta de oportunidades, a

precariedade do mercado laboral e as políticas restritivas que padecemos na actualidade. Un

desafío tamén, identificar e xerar reflexión en

torno ás causas do noso empobrecemento, sendo

críticas ca esmola e a beneficencia e compartindo

alternativas as actuais rendas sociais.

O quefacer laboral supón tamén unha

oportunidade de pór en valor o potencial que

temos as profesionais do social no traballo

coordinado e en rede. E visibilizando e

empoderando a importantísima mirada que a

educación social aporta nos procesos con persoas

que están en situacións de especial dificultade.

Participo tamén no Foro Galego de Inmigración, un

espazo onde diferentes entidades, organizacións e

colectivos denunciamos as actuación racistas e

discriminatorias que sofren as persoas migrantes

no acceso a dereitos básicos como a sanidade, o

acceso a prestacións sociais... máis tamén

traballamos para poñer en valor a diversidade

cultural e o enriquecemento que supón para todas

e todos.

E, como non, a educación social tamén transita

na miña vida persoal. Cando estou nunha

manifestación pola defensa da nosa lingua, ou

pola defensa do dereito o aborto das mulleres,

cando nos concentramos para dicir non a

complicidade das guerras noutros territorios ou

cando defendemos na rúa unha educación

pública, gratuíta e de calidade para todas e todos.

Para min, ser educadora social é ser curiosa,

comprometida, crítica, inconformista. É ser quen

de cuestionar(se), preguntar(se), coidar(se)... na

realidade e contexto social que vivimos.

O camiño que nomeaba ao principio, é para min

un traxecto de longo percorrido, pero como dicíamos nas prazas públicas fai uns aniños:

Imos amodo porque imos lonxe.

Para ler E reflexionar...

O valor pedagóxico do humor na educación social

Este libro da a coñecer o valor educativo do humor na

educación social desde a teoría e a práctica. Para iso

analízase o concepto de humor, as súas funcións, as súas

dimensións e as barreiras para a súa implementación.

Reflexionase sobre as características, aptitudes, actitudes

e calidades humanas do educador e da educadora alegre,

positiva e divertiva e analízanse os beneficios do humor

instalado no equipo educativo. Por último, danse a

coñecer, desde a práctica, proxectos socioeducativos de

educación social de humor e con humor.

Obras que podes atopar na biblioteca do Ceesg

Recorda que tes á túa disposición a Biblioteca do Ceesg, unha biblioteca especializada en Educación Social

onde atoparás as publicacións organizadas por ámbitos de actuación da profesión.

Para consultas na biblioteca, é recomendable que avises previamente, para asegurarte de que a biblioteca

non estea reservada para outras actividades.

Consulta o catálogo completo de publicacións en http://ceesg.org/servizos/biblioteca

Consulta o regulamento para o empréstito de publicacións en http://ceesg.org/servizos/biblioteca

Actuacións

Reunión da Comisión sobre o Informe

Socioeducativo

O grupo aBeira, especializado en educación familiar,

mantivo unha xuntanza de traballo para avanzar no

labor que veñen desenvolvendo sobre o Informe

Socioeducativo.

Encontro Avaliativo Anual do Ceesg

O pasado 19 de decembro tivo lugar unha Xunta

de Goberno avaliativa do traballo realizado no

2015, na cal tamén tiveron voz os diferentes

grupos de traballo do Ceesg. O encontro

celebrouse na Galería Sargadelos, en Santiago de

Compostela, e houbo valoracións, críticas

construtivas e propostas para continuar avanzando

no camiño de cara a creación dunha educación

social transformadora, de calidade e para todas as

persoas.

Encontro Diagnose Igualdade de Xénero

A Concellería de Igualdade de Santiago de Compostela desenvolveu unha análise sobre a situación das

mulleres no municipio a través da organización de diferentes mesas avaliativas, nas cales o Ceesg estivo

representado e participou de maneira activa. Ademais, o 18 de decembro tivemos unha audiencia coa

Concelleira Dna. Marta Lois para abordar temas de interese común.

Renovación do convenio con SarQuavitae

No mes de decembro as presidencias do Ceesg e

SarQuavitae fixeron válido o acordo de renovación

do convenio de colaboración entre ambas entidades.

Mesa de traballo sobre a Renda Básica

Municipal. O Ceesg participou nunha nova

xuntanza de traballo convocada dende a Concellería

de Xustiza Social e Coidados do Concello de

A Coruña.

Servizo xurídico do Ceesg

O Servizo xurídico está dispoñible

para que as persoas colexiadas

reciban asesoramento xurídico sobre

calquera cuestión. A atención

facilítase na sede do Ceesg, cada

primeiro martes e cada terceiro

mércores de mes, en horario de

tarde, de 17:00 a 19:00.

Mesa de traballo sobre a crise das persoas

refuxiadas

O Ceesg estivo presente na 3ª convocatoria deste

escenario de traballo, onde comparte con diferentes

entidades e colectivos, coordinadas pola Concellería

de Políticas Sociais de Santiago de Compostela, a

análise e propostas de acción en relación á cuestión

das persoas refuxiadas.

Reunión do Consello Galego de Benestar

Social

O Ceesg estivo presente na reunión convocada no

pasado mes de decembro por parte do Consello

Galego de Benestar Social; onde foron abordadas,

entre outras, cuestións relativas ao proxecto de

decreto para regular o uso e acceso a historia social

única. Reunións de traballo internas

Diferentes áreas de traballo da Xunta de Goberno,

entre elas, a de comunicación e formación

reuníronse para preparar o encontro avaliativo do

19 de decembro.

Encontro sobre Políticas Sociais

O Ceesg participou nesta xuntanza, organizada por

En Marea para conversar sobre o estado da cuestión

e futuro das políticas sociais.

Técnico/a intervención familiar. Fundación Meniños (A Coruña).

Estas son as ofertas de emprego publicadas na web do Ceesg. Para ver a información completa e actualizada sobre

ofertas de emprego, recorda revisar frecuentemente a web do Ceesg: http://ceesg.org/servizos/emprego/bolsa-

emprego-do-ceesg

Novas Dos boletíns

EMPrEgO

AXUDAS E SUBVENCIÓNS

Concello de Lugo. ANUNCIO da concesión de

axudas ás asociacións culturais e persoas

xurídico-privadas sen ánimo de lucro no eido da

xuventude. No BOP de Lugo nº 284, do 11 de

decembro, publicáronse as bases xerais polas cales

se regula a concesión de axudas ás asociacións

culturais e persoas xurídico-privadas que

desenvolven a súa actividade no eido da xunventude

(Área de Cultura, Xuventude, Turismo e Promoción

da Lingua), aprobadas por Acordo 18/837, da Xunta

de Goberno Local, do 9 de decembro de 2015.

Concello de Lugo. ANUNCIO da concesión de

axudas ás asociacións culturais e persoas

xurídico-privadas sen ánimo de lucro no eido da

cultura. No BOP de Lugo nº 284, do 11 de

decembro, publicáronse as bases xerais polas cales

se regula a concesión de axudas ás asociacións

culturais e persoas xurídico-privadas sen ánimo de

lucro que desenvolven a súa actividade no eido da

cultura (Área de Cultura, Xuventude, Turismo e

Promoción da Lingua), aprobadas por Acordo

17/836, da Xunta de Goberno Local, do 9 de

decembro de 2015.

Concello de Ourense. ANUNCIO de contratación

do servizo de casa de acollida para mulleres vítimas

de violencia de xénero. Publicado no DOG nº 242, de

21 de decembro de 2015.

Concello Ferrol. ANUNCIO das bases para a

participación no programa Domingos a Escena 2016.

A Xunta de Goberno Local, en sesión do 14 de

decembro de 2015, aprobou as bases para a

participación no programa Domingos a Escena 2016,

aberto a tódolos grupos de teatro afeccionado de

ámbito autonómico. Consultas: taboleiro de anuncios

do Concello de Ferrol e nas seguintes páxinas web:

www.ferrol.es e www.domingosaescena.es; correo

electrónico: cultura@ferrol.es Teléfono de

información: 981 94 41 80.

Consellería de Facenda. RESOLUCIÓN do 3 de

decembro de 2015, da Dirección Xeral da Función

Pública, pola que se fan públicas as listas definitivas

para o desempeño transitorio de prazas reservadas a

persoal funcionario e a contratación temporal de

persoal laboral da administración da Xunta de Galicia,

reguladas no Decreto 37/2006, do 2 de marzo. http://www.xunta.es/dog/Publicados/2015/20151211/

AnuncioCA01-071215-0001_gl.pdf

Formación

Curso online sobre peritaxe xudicial

Organiza: Colexio Profesional de Educadoras e Educadores Sociais de Andalucía (CoPESA)

Datas: Do 1 ao 22 de febreiro de 2016

Prezo: 130€ Colexiadas/os e Amigas/os do Ceesg| 180€ Resto de persoas interesadas

Máis información: copesa@copesa.es