Cartografia Xurisdiccional de Galicia No Seculo XVIII

7/16/2019 Cartografia Xurisdiccional de Galicia No Seculo XVIII

http://slidepdf.com/reader/full/cartografia-xurisdiccional-de-galicia-no-seculo-xviii 1/262

FRANCISCO XAVIER RÍO BARJA

no Século XWIIa

. % *, ' ; , - iz " r

. ' \ - . , , , ,A,, .>\, ,

, l ., .- -

r . .

.; .. . . ' ,, ..!::,*+:!:;,.:$. , : A , , . ..

..

.

, CONSELLO DACULTURA GALEGA



CARTOGRAF~AXURISDICCIONAL

DE GALICIA

NO SECULOXVII I



Ilustración en portada: Mapa Geográfico del Reyno de Galicia.

Elaborado polo xeógrafo D. Tomás López. Madrid, 1784.

O Consello da Cultura Galega

Rúa do Vilar, 30. Santiago de Compostela. Telf.: 588088

I.S.B.N.: 84-871 72-55-5

Dep. Legal: C-232-1990

Imprimiu: Gráfico Galaico - Polígono POCOMACO. Telf.: 291 010. A Coruña



FRANCISCO XAVIER R ~ OARJAcoa Colaboración de

V. MAGDALENA VIDALna m edic ión p lanimé trica das xurisdiccións

CARTOGRAF~AXURISDICCIONAL

DE GALlClA

CONSELLO D A CULTURA GALEGA

Santiago, 1990



FONTES

1 . MANUSCRITAS- Arquivos provinciais da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra

Catastro del Marqués de la Ensenada. Libro de Interroga-

tor io~.Contestación ás preguntas 1, 2, i 3 sobre señoríos,

límites parroquiais.. .- Arquivos Parroquiais

Serie. Libros de Bautizados, século XVlll e XIX

- AVlLA Y LA CUEVA: Historia Civi l y Eclesiástica de la ciudad deTui y su obispado (1856) Archivo. Cat. de Tui.

2. IMPRESAS- Arquivo da Universidade de Santiago

España dividida en provincias e intendencias y subdividida

en partidos.. .por el Exmo. Sr. Conde de Floridablanca.. .con

un nomenclator de todos los pueblos del reino ... Madrid,

1789, 2 vols.- Arquivos Históricos Diocesanos de Santiago, Mondoñedo, Lugo,

Ourense, Tui e Astorga.

Colecc. de Decretos de los Obispados (sobre amaños parro-

quiais nos dous últimos séculos).

5



- R. Academia de la Historia

Censo de Poblac ión del Co nde de Floridablanca. Signatura 916203.- BlB L IOTECA Instituto Estudios Ga llegos

España Sagrada. Theatro ge ograp hico histó rico d e la Iglesia

de España por Enrique Florez. Tomos XVI-XXII. M ad rid 175 2

Sebast ián Miñano. Diccionario Geográf ico-Estadíst ico de

España y Portugal. XI Tomos. Ma dr id 18 26.

Pascua1 M A D O Z . Diccion ario Geográfico-Estadíst ico H stó-ric o de Españay sus provincias de ul tramar XVI. M ad rid 1 845-

1850.

Nomenclátores d o lnst i tuto N acio na l de Estadística.

TORRES LU N A, M V i l a r y OTROS: «Las parroquias de G al icia)).

Un ivers idad de Santiago. 1985

GALLEGO DOM~NCUEZ, lga: «La Orga nización administ rat iva

terri torial de la Ant igua Provincia de Ourense a mediados del

siglo XVII I. M useo Arque olóxico. Prov incia de Ourense. 198 8. '

SAAVEDRA, Pegerto: Economía, Política y Sociedad en Galicia . La

Prov inc ia de Mondoñedo 1480-1830. Servicio Central de

Publicaciones. Xunta de G al icia

Este exhaustivo traballo presenta un mapa xurisdiccional resultado do

baleirad o total d o Catastro d o M arqué s da Ensenada. e, en termos xerais,

coincidente co q ue resul ta da div is ión de Flor idablanca real izado 33 anos despois.

Algunhas pequenasvar iantes parecen indic árno - lo o carácter din ám ico e inestable

destas xurisdiccións e nalgunhas anotacións ó tex to da prov inc ia de Ourense

sinálase ésta m obi l ida de .



Ademais do insustituíble e pormenorizado labor de campo abase cartográfica foi :- Mapa Topográfico Nacional 1/50.000 del Instituto Xeográfico

Nacional

Tivéronse e-n conta os mapas de Cornide dos tomos galegos

da ((España Sagrada))e o de Tomás López de 1785, así como

as follas publicadas do mapa Topográfico a 1/250.000 na-

quelas xurisdiccións de delimitación dubidosa.



pesares, dos seus defectos ven referendar e oficializar un status

po l í t i co-admin is t ra t ivo que chegou a ta 1833 cunha v ixenc ia decase tres sécu os.

,A idea central foi a creación dunhas unidades administrat i-

vas: as Provincias, rexidas pola f igura d u n intend ente. A cada inten-

dencia debería corresponder u nha provincia, había pois, na mente

d o lexis lador unha correspondencia persoal e de goberno.

A España peninsular estructúrase en 31 intenden cias2 e o

Reino de Ga l ic ia const i tuía unha soa Intendencia.

D e acordo c o esp ir ito da d iv is ión de F loridab lanca o Reino deGa l ic ia forma unha coa Provincia rexida po r un só Intendente.

As cham adas sete ((Provincias)) no n teñen o carácter de c ir-

cu n sc r ip c i ón ~ o l t ico-admin is tra tivas de pr imei ro grao senón a

signi f icación d e parc ia is áreas provincia is qu e funciona r ían soa-

me nte a efectos de reparto de impostos e levas mil i tares e qu e serven

para a com unicac ión de ordes procedentes d o poder cent ra l3 .

Pero en G al ic ia a den om inac ión d e Provincias destas parc ia is

áreas do Reino teñen unha longa tradic ión, can do m enos dende o

Betanzos, Lugo, M on do ñe do e Ourense) t iñan o derei to d e repre-

sentación na Xunta d o Reino; n o século XVI conseguen o acceso a

esta representatividade A Coruña e Tu i .

Cada unh a destas cidades abranguía u n terr i tor io, no n ben

def in ido, a lomenos ata a Div is ión d e F lor idablanca e este terr i tor io

Por orde alfabética son: Alava, Aragón, Burgos, Cataluña, Córdoba,

Cuenca, Encartaciones de Bizkaia, Extremadura, Galicia, Granada, Guadalajara,

Jaén, León, Madr id, Man cha, M urcia, Navarra, N uevas poblacione s de Andalucía,

Valencia, Salamanca, Segovia, Sevilla, Soria, Toledo, Toro, Valencia, Vallaclolid,

Bizkaiay Zamora.

M e l ó n y Ruiz de Gordejuela, A. Inmediata génesis de las provincias

españolas. An. HgO c h o Esp. M a d r i d 1957.

Pegerto Saavedra. Política y Sociedad en Gal icia. La Provincia de

M ondoñedo . 7480-1830.Servicio Central de Publ icaciones. Xunta d e Gal icia.



D en de entón, ha i agora dous séculos, no n se tentou anovar

esta cartografía; polo que esta falla de actualización dos mapascomo medios fundamenta is para a local izac ión espacia l era un

atran co qu e se deixab a sentir nos estudios de Xeografía histórica .

Antes da D ivis ión de Floridablanca o reparto administrat ivo-

terri tor ia l de C al ic ia na ldade Mo dern a era unh a complic ,ada trama

tanto terr i tor ia l coma de dominios que se traducía nun esmiga-

lam en to do espac io e n unha superposic ión de xur isd icc ións; por

outra parte non ofrecía unh a estabi lidade ou co nt inu idad e pol í t ico-

terr i tor ial d ado o carácter persoal dos señoríos, con dicion ado s p or

u nha din ám ica de herdanzas, compras, doazóns.. .Floridablanca pretend e facer, po r unha parte, un intento de

fixa ció n das unidades administrat ivas e, po la outra, procurar u nha

me irand e cohesión e sim plic ida de destas divis ións que, ademais,

en Calicia se poden asentar naquelas unidades básicas relixioso-

sociais que son as freguesías.

O intento quedou, a pesares d o esforzo reformista do seu au-

tor , a m ed io cam iño d a que podería ser un ha adaptación destas

divisións administrat ivas, a unh a me irande cohesió n e unidade dasxurisdiccións den tro do m arco n atural d o país; pero sen embargo,

perm ite ofertar un ha expresión cartográfica menos confusa ca qu e

se puidera realiza r en séculos anteriores, e in da n o sécu lo XVIII pr o-

porc iona unha imaxe máis s inxela e cartograf iab le que a que dá, 33

anos antes, o Catastro d o M arqu és da Ensenada.

Así pois , Flor idablanca of ic ia l izo u unha d iv is ió n terr i tor ia l

que t ivo unha v ixencia de m ed io século ata a def in i tiva remodela-

c ió n de 18 33 da cal a nosa d iv is ió n é o seu antecedente in me dia-

to .A Ca l ic ia do sécu lo XVI II con taba co n 509 xurisdiccións, 155

coutos redondos, 7 cidades e 95 vilas.

O s señoríos xurisdiccio nais eran m o i variados: señorío Secu-

lar, señorío Eclesiástico, de Abadengo, de Reguengo, de Ordes e

nalgunhas ocasións a xurisdicción ordinaria dependía dos seus

veciños o u dos concellos.

En termos xerais, o primeiro que chama a atención é que,

contra.0 sentir popular, a me irand e parte de C al ic ia estaba en mans



Por úl t im o o Señorío de Ordes t iña m o i cativa representación

no n acada ndo be n o 2,5% das freguesías galegas, ese ncialm enteasentado sobre Lugo e Ourense.

A G alic ia d o XV l l l era sensib lemente de meno r extensión cá

actual uns 160 Km 2 de terra galega foro n arredados das súas rai-

games e, nalgunha ocasión co n resolucións xud iciais m o i discri-

min atorias para a nosa terra.

En efecto temos que considerar de finit ivam ente o río Eo co m o

I n de entre C a l c ia e Asturias a pesares da inxusta determ inac ión d e

D. Juan de Gr i ja lba en 15805que veu a resolve- lo pre i to sobre I ím i-tes e xurisd icción das vi las d e Ribadeo e Castropo l en virtude da sen-

tencia que s inalou o r ío Eo co m o astur iano «de la una e de la otra

parte)). Quedaron, p o lo tanto, c om o l indeiros de Ribadeo e conse-

guinteme nte de Ga lic ia os penedíos de Mirasol, Vi lavel la, O Cos-

tal.. . etc. P ode ndo os escri báns de Castropol vir facer escrituras no

peirao de F igueirúa (no actual Ribadeo). M ais o tem po encargouse

de desbotar, e de fe i to así o f ixo na del imitac ión de 1833, tan

improp ia de terminac ión xud ic ia l. Má is impor tan te fo i a desmem-

bración d unh a zona de terra galega entre as prov inc ias de O urensee León. A prov inc ia de León penetraba com o unha fonda cuña p o lo

leste e norte da xurisdic ción de Valdeorras.

Lanza Alvarez, F.

.Madrid 1933.: E l «arreglo» cometido por los Obispos en el siglo XII fue

corregido y aumentado por D. Juan de Grijalba, juez que vino a resolver el pleitosobre el l ímite y jcirisdicción de Ribadeo y Castropol en 1580 y tanto en virtcicl de

la sentencia dada por Grijalba que dice ... ((pertenescen a la dicha vil la de

Castropol... desde Figueroa hasta San Tirso... toda la ría de una parte a otra».

Por tanto quedaron como límites de Ribadeo y consiguientemente de

Galicia, los formados por Mirasol, ~ i lavel la,El ostal.. . etc.

Los escribanos de Castropol pudieron permitirse el lujo de venir a otorgar

escrituras en conchas atracadas al embarcadero de Figueurua.

Y hasta 1833 no fue devuelto a Galicia el río que Grijalba había sentenciado



As freguesías de Leira, Oulego, Veiga de Cascallá, Robledo,

Porto e Real, Barrio e Castelo, Covas e Pardollán practicamente

envorcadas na súa maioría sobre a fosa tectónica'do Valdeorras,no n eran terr itorio galego e así mesmo, as parroquias de Lardeira e

Casaio estaban desmembradas na xurisdic ción de Qu intanil la de

Cabrera na Pro vincia de León.

H ou bo qu e agardar á D ivis ión de 183 3 para recuperar esta

parte du nh a Ga lic ia irredenta, q ue p ola súa xeografía, a súa

Historia, a súa ling ua e costumes foro n sempre parte da noca terra.

Por úl t im o a divisoria sur co n P ortugal n o XVlll seguía sensi-

blemente os límites internacionais actuais pero o estado de incer-te za q ue se suscitaba nos chamados ((pobo spromiscuos))asentados

na mesma raia obrigo u a consolidar de m aneira ofic ial os confíns

po lo tratado de 1864, q ueda ndo para Portugal os lugares raianos de

Lama D'Arcos, Soute linho e Cambela e o cham ado Cou to Mi xt o

para España.

D e acordo con estes l indeiros a Ga l ic ia d o XV l l l t iña u nha

extensión de 29.334'675 kms2 e unha pob oac ión de 1.340.1 92 se-

gun do o Censo de Floridablanca, o q ue representaba un ha densi-dade re lativa d o 45 '6. N o reparto prov inc ia l aparece o ant igo re ino

cun ha desigual porcentaxe na densidade relat iva de p obo ac ión e

sobrancea como as provincias marit imas, aquelas que dispuñan

du n c l i m a máis morno, d e mel lores comunicacións, e meirandes

recursos econó mico s, intensificab an súa densidade rela tiva a custa

das provin cias interiores (Ourense e Lugo). D e todas elas era Tui

(86'5 hab/K m2 ) a de m aior densidade e meirande propor ción en n ú-

m ero e vi las e Lugo asentada sobre a pe nicha ira inte rior e encostada

no m acizo O r ienta l, a de menor densidade co n 28 '6.

En xeral séguese m o i sem ellante me ntea mesm a distr ibución

que na actualidade onde Pontevedra ergue a súa poboación en

884.4 08 habitantes, e Lug o co n 399.2 32 habitantes segundo o C en-

so de 198 6.

N o seguinte cadro facemos un resume xeral das ((sete

provinc ias)) c o núm ero de xur isd icc iós e coutos, núm ero de v i las e

cidades, extensión, poboación e densidade relativa.



Xurisdicción Coutos Vilas Cidades Extensión Poboación Densidade

Santiago 101 20 27 1 6910'1 65 396.312 57'3

Ourense 149 44 24 1 731 5'930 292.947 40'0

Lugo 131 48 9 1 8125'850 232.452 28'6

A Coruña 17 7 1 1 787'300 49956 63'4

Betanzos 43 9 10 1 2454 '160 134683 54'8

Mondoñedo 30 16 3 1 2069 '570 84709 40'9

Tu 38 11 21 1 1671'700 144569 84'4

Total Galicia (s. XVIII).' 2931 9'500 1.340.1 92 45'7

Extensión Poboación Densidade

29.334'675 1.340.1 92 45'6

' Esta medición rectifica, en certa medida, o que hai 31 anos demos no noso

traballo sobre a ((DelimitaciónProvincial de Galicia no Século XVIII», cando aínda

non estaban publicadas polo Instituto Xeográfico Nacional ódalasfollasgalegasdo

Mapa Topográfico a escala 1/50.000.

Coa cartografía actual ofrecemos unha medición que estimamos aceptable

e axustada ós datos do I.G.N.



tura m erid ian a pola qu e se bota o río Sar e qu e é repart ida en catro

xurisdiccións.Por outra parte a variedade xurisdiccional, tanto dend e o pu n-

to d e vista da súa extensión, po bo aci ón e núm ero de vilas, co m o o

qu e afecta á dependencia de gobe rno o u persoal converte as nosas

provinc ias nun com pl icad o «pu zzle» a l leo ós condic ionamen tos

xeográficos.

En efecto, hai xu risdicción s cun ha soa freguesía e 1 K m 2c o m o

a de Bendaña do Marqués e outras co n 48 freguesías e máis de 370

Km2 co m o a de Mesía. Algunhas teñen u nidade terr i tor ia l co m o asde Trasdeza, Montes ou Fisterra e outras divídense en máis de 7

tenzas arredadas corno as de Abeancos o u Boente.

A esta disparidade terr i tor ial corresponde tamén unh a variada

multiplicidade de señoríos: de Reguengo, de Señorío Secular, de

Señorío Eclesiástico, d e Abadengo , de Ord es etc.

O máis imp ortan te señorío é na noca Provinc ia lox icam ente

o de Abadeng o qu e abranguía o 51 1 O/O d o total prov inc ia l das fre-

guesías, o máis grande señor era o Arcebispo de Santiago queexercía o seu señorío sobre 35 xurisd iccións e 4 60 freguesías repar-

tidas po r zonas costeiras: Malp ica, M uxí a, Fisterra, Muros, No ia, A

Lanzada e o M orraz o; polas terras montesías: xurisdicció ns de M o n -

tes e Baños; e nos arredores d a cu nc a d o U a: Trasdeza, Tabeirós,

Vea, Lestedo.. .

Seguía o Señorío Secular q ue acadaba o 4 1 O/O repart ido por

toda a Provincia e do que era o máis importante señor secular o

Cond e de A l tamira co n xur isd icc ións en 195 freguesías.

O señorío Eclesiástico posuía tan só o 6'1 '/O e a cativa pro-

po rció n de Reguengo acadaba o máis baixa das sete pro -

vincias galegas.

L~MITES

Comeza a de limita rse da p rov inc ia da Coruña m ed io Km ó

oeste da Punta do Chan do Razo seguindo os actuais l indes dos

2 0



Concellos d e Malpica -na Provincia d e Santiago- e Carballo na

da C oruña, na altura do m onte Nem e aba ndon a o s I ímites muni-

cipais fac en do unha inflexión cara ó leste e deix an do a freguesía d eS. Martiño d e Cances pertencente á xurisdicción d e Mens na pro-

vincia d e Santiago.

0 s I ímites aca dan o río Anllóns e acabalan sobre este r ío

seguindo os l indes dos actuais municipios d e Coristanco e C arballo ,

ó chegar 6 Montece lo deixa o curso d o Anllóns seguindo durante

tres Km o a fluente pola dere ita d o río Anllóns. De nd e este pun to

ab an don a os Iímites municipais e deixa as freguesías d e Sta. María

d e Prada e S. Salvador d e Erbecedo na Provincia da Coruña aca -

dan do co m o un apénd ice o Monte Cas te lo de nde on de segue con

dirección cara ó norte entre os Iímites do actual municipio de

Coristanco en Tardoia primeiro, e Coristanco e Carballo despois.

Incluíndo a freguesía d e S. Xés d e Entrecruces d a Xurisdicción d e

Xallas, na provincia d e Santiago. De nd e este punt o seg ue os lindes

do s municipios d e Tordoia e Carballo, recollendo a freguesía d e Sta.

María d e Anxeriz d a Xurisdicción d e Xallas na provincia d e San-

tiago. Logo segue o s l indes dos municipios d e Tordoia c o Val d e

Dubrae

Trazo a ta o lugar ch am ado C houza d e Cabale iros ond ecorta o municipio d e Tordoia en dúas grandes partes incluíndo as

freguesías d e Sta. María d e Casten da, S. Cristovo d e Leobalde e San-

tiago de Numide, d a Xurisdicción d e Montaos e o Couto Redondo

d e Corgullos. Convén aclarar qu e o norte dafreguesía d e Gorgullos

form aba no XVlll a p equ ena parroquia e Co uto Re dond o d e Arcai

pertencente a Provincia da Coruña .

Den de este punto en dirección nordeste os l indes corr ían ó

l o n ~ o os actuais municip ios d e Cerceda e Ordes deix ando a pa-

rroquia d e S. Clem ente d e Mercurín den tro da provincia d a Coruña.Seguen poster iormente o s l ímites entre os municipios d e Cerceda e

Culleredo con Carral e continúa polos d e Carral e Cam bre.

De nde o Pico Anxelio, nos montes d o Xalo, van o s Iímites so-

bre os d os municip ios d e Cul leredo e Carral, ata o lugar e río d e Bre-

xa no punto d e unión entre as provincias d e Santiago e Betanzos.

Neste punto a provincia d e Santiago forma unha cu ña e ntre as pro-

vincias da C oruña e Betanzos coa xurisdicción d o Val d e Barcia e



algo máis ó oeste fórmase un verdadeiro enclave da prov inc ia de

Santiago, dentro da pr ov inc ia de Betanzos coas freguesías de Cu tián

e Paderna, da xurisdic ción de Mesía. D en de este punto os l indes

cortan o m un ici pi o de Mesía para deixa-la freguesía de Ca bruíña

xur isd icc ión de Sobrado e prov inc ia de Betanzos e de seguido co-

rren os l indes pola divis ións dos m un icip ios de Vilasantar ( pro vin cia

de Santiago) e Curtis (Betanzos) ata chegar ó Mo nte Enxameado.

De nd e este pu nto co rren os l indes cara ó sur en globa ndo as

freguesías de F olgoso e Cidadela na xurisdicc ión de Mesía e pro-

vin cia de Santiago ata chegar á Serra do B ocelo, pu nto máis me ri-

dio na l da pro vin cia de Betanzos e lugar de enco ntro das provinc iasde Santiago, Betanzos e Lugo.

O Mon te de Boce lo (756 mts.) é o lím ite das tres provinc ias

d e Betanzos, Santiago e ~ u ~ o . ' ~ e s d este pun to forman un arco cara

ó leste que engloba a xur isd icc ión de Toques dentro da prov inc ia

de Lugo ata acada-lo Pico da Arca (737) desde onde se dirixe

sensiblemente cara ó sur, deixando a parroquia de Meiré, da

xurisd icción de Toques, e xurisdicción de Basadre na pro vin cia de

Lugo e alc anz and o a Serra d o Farelo, perco rrendo os seus cu m io s(927mts.) para cabalgar cara ó S . 0 . e logo n o N .O . po los I ímites dos

actuais concellos de R odeiro, na pro vin cia de Lugo, e Agolada, na

pr ov in cia de Santiago, e despois de Ago lada e Lalín, despois acada

os Iímites entre Lalín e Vil a d e Cruces deixan do a freguesía de To ir iz

na xur isd icc ión d e Deza e prov inc ia de Santiago.

Desde este punto os I ímites corren p r ime iro p ol o r ío De za

despois po lo seu afluente o Asneiro e de seguido p o lo río Refoxos

ata acada-los cumios do Candán (1014) e cara ó sur o M on te d o

Pereiro (Serra de T esteiro) nos Iímites das tres pro vin cias de Santia-

go, Lugo e Ou rense e as tres xurisdiccións de Montes, De za e O r -

ce l ón respectivamente.

De nd e este pu nto seguen os Iímites directamente ó sur entre

as xur isd iccións de M ontes na provin c ia de Santiago e Orc el ló n na

de O urense ata acada-lo río Cardelle ó pé da Pena M arc elo que as-

cende ata o Marco da Corcheta e a Laxa Blanca (939 mts.) nos

Iímites das prov incias de Santiago, Ourense e Tui.

22



Desde este punto cara ó oeste acada a cima de Pedra Longa,

deixando a parroquia de Gaxate da xurisdicción de Soutomaior e al-

canza o río Verdugo dous quilómetros 6 sur de Ponte-Caldelas

percorre o río Verdugo uns sete quilómetros. Cabalga sobre os Ií-

mites dos concellos de Pontecaldelas e Soutomaior e despois sobre

os de Pontevedra e Soutomaior, volve ó río Verdugo ata a súa de-

sembocadura.deixando a xurisdicción de Pontesampaio na provin-

cia de Santiago e o couto de Arcade na provincia de Tui.

Estes límites sinalados danlle á Provincia de Santiago unha

extensión de 6.910 kms. e unha poboación segundo Floridablanca

de 396.312

habitantes o que Ile condiciona unha densidade relativade 57'3 hab./km2.

23



Graña (S. Vicente) ldem

ALTAMIRA Agrón (S . Lourenzo)

Anxeles (Sta. María)

Bastavales (S . Xulián)

Bastavales (S . Salvador)

Brión (S . Fiz)

Bugallido (S . Pedro)

Cornanda (Sta. María)

Lens (S . Paio)

Luaña (S . Xulián)

Ortoño (S . Xoán)

Trasmonte (Sta. María)

S.S. e X.O. polo Con-

de de Altamira

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

AM L Ami1 (S . Mamede) S.S. e X.O. polaMarquesa de Villar. 5,750

ANLLÓNS Anllóns (S . Fiz) S.S. e X.O. por D.

Joaquín de Lamas. 4,375

ARCOS DA Arcos da Condesa S.E. e X.O. polo

CONDESA (Sta. María) Cabido de Santiago.

ARZÚA Andabao (S . Martiño) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Arcebispo

de Santiago.

Arceo (S. Vicente) ldem

Arzúa (Santiago) ldem

Arzúa (Sta. María) ldem

Boimorto (Santiago) Idem

Burres (S . Vicente) ldem 80,375

Calvos (S . Martiño) ldem



XURISDICCIÓN FREGUES~A SEÑOR~O Km2

Landeira (Sto. Estevo) ldem

Linaio (S . Martiño) ldem 117,125

Lueiro (Sta. Olalla) ldem

Ordoeste (Sta. María) ldem

Pena (S. Mamede) ldem

Portor (Sta. María) ldem

Xallas de Arzón

(S . Pedro) ldem

Zas (S. Mamede) ldem

BENDAÑA Arca (Sta. Olalla)

Bama (S. Xulián)

Castrofeito (Sta. María)

Lema (S . Pedro)

Loureda (S . Pedro)Pantiñobre (Sto. Estevo)

Pereira (S . Miguel)

Touro (S. Xoán)

Turces (Sta. María)

Viñós (S. Pedro)

BENDAÑADOMARQUES

BERDEOGAS

BOENTE

Bendaña (Sta. María)

Berdeogas (Santiago)

Agrón (Sta. Olalla)

Anxeles (Sta. María)

Ab. e X.O. poloreferido Arcebispo.

ldem

ldem

ldem

ldemldem 88,500

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Bendaña.

S.S. e X.O. poloConde de Ama-rante e D. FernandoCampero.

S.S. e X.O. poloConde de Altamira.

ldem



BUDIÑO Bando (Sta. Olalla)

Berreo (S. Mamede)

Budiño (Sta. María)

Carballal (S . Xulián)

Cesar (Sta. María)

Berdía (Sta. Mariña)

Beseño (S. Cristovo)

Enfesta (S. Cristovo)

Ferreiros (S. Breixo)

Ferreiros (S . Mamede)

Marantes (S. Vicente)

Nemenzo (Sta. Cristina)

Pino (S . Vicente)

Prevediños (Santiago)

Sabugueira (S . Paio)

S.S. e X.O. polo

Conde de Altamira.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Idem

ldem 113,OO

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

BUGALLIDO C.R. Bugadillo (S . Pedro) S.S e X.O. por Don

Francisco San Martín. 10,375

BUXÁN

CALDAS

CALDEBERGAZO

Buxán (Santiago) S.S. e X.O. por DonJuan De la Cruz

Ozores. 10,375

Caldas (Sta. María) S.S. e X.0 polosseus veciños. 15,375

Vemil (Sta. María) ldem

Antas (Santiago) Ab. e X.O. poloReverendo Arcebispo

de Santiago

Barcia (Sta. Ana) ldem

Caldelas (Sta. Olalla) ldem

Covelo (S . Sebastián) ldem 99,750



Ardán (Sta. María)

Bueu (S . Martiño)

Campo (Sta. María)

Cangas (Santiago)

Cela (Santiago)Coiro (Santiago)

Darbo (Sta. María)

Damaio (S. Pedro)

Ermelo (Santiago)

.Hío (Sto. Andrés)

Moaña (S . Martiño)

Piñeiro (S . Tomé)

Tirán (S . Xoán)

Veluso (Sta. María)

Ab. e X.O. a do

Reverendo Arcebis-

PO.

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem 108,875

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Ab. e S.S. e X.O. polo

Reverendo Arcebispo,

e Marquesa de Villar.

CARAMIÑAL Caramiñal (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Parga.

Corrubedo (Sta. María) ldem 28,125

Xobre (Sta. Maríaj ldem

Xuño (Sta. Marina) ldem

CARBOEIRO Carbia (S. Xoán) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de S. Martiño de

Santiago, Orde de

S. Bieito. 17,250

Carboeiro (Sta. María) ldem

Xestoso (Sta. María) ldem



Saidres (S. Xoan) ldem

CARMOEGA Carmoega (S . Pedro) X.O. pola Obra Pía de

S. Antonio de Melide

S. Andrés, e D. Juan

Mosquera, D. Joseph

Taboada, e D. Juan

Sisto 5,500

CARRIL Carril (Santiago) Ab. e S.S. e X.O. polo

Reverendo Arcebispo

de Santiago e o Conde

de Graxal. 1,375

CAXIDE Dumaxe (S . Miguel) S.S. e X.O. por D. Jo-

seph Pardo. 11,625

Loño (S . Mamede) ldem 11,625

Portodemouros

(San Salvador) ldem

CEE

CESAR

ClRA

Cee (Sta. María) S.E. e X.O. polo

Arcediago de

Trastámara. 7,625

Cesar (S . Clemente) S.S. e X.O. polos

seus veciños. 11,230

Añobre (S. Pedro) S.S. e X.O. polos

Condes de Altamira.

Bascuas (Sta. María) ldem

Boqueixón (S. Vicente) S.E. e S.S. e X.O. a

antecedentes, e

outra polo Cabido

de Santiago

Castro (S. Miguel) S.S. e X.O. pola do

Conde.

3 3



Cebreiro (S . Vicente)

Cira (Sta. Eulalia)

Codeso (Sta. Eu la1 a)

Dornelas (S. Martiño)

Enquerentes (S. Miguel)

Foxáns (S . Breixo)

Fontes (Sta. Mariña)

Castrar (Sta. Mariña)

Gres (Santiago)

Lamela (S. Miguel)

Ledesma (S. Salvador)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Ab. e S.S. e X.O. a

mesma e outra polo

Cabido de Santiago

S.S. e X.O. polo do

Conde 120,250

S.S. e X.O. a antece-

dente, outra polo

Marqués de Santa

Cruz.

S.E. e S.S. e X.O. a

do Cabido de Santia-

go, e o Conde de

Altamira.

Loimil (Sta. María) S.S. e X.O. a o Con-

de

Loxo (Sta. María) ldem

Oural (Sta. María) ldem

Ribeira (S. Pedro) ldem

Sergude (S . Breixo) ldem

Sabrexo (Sta. María) ldem

Subeira (Sta. Mariña) ldem

Vilar (S . Miguel) ldem

CODESEDA Codeseda (S. Xurxo) S.E. e X.O. polo

Cabido de Santia-

go.Liripio (S . Xoán) ldem 32,OO



Sabucedo (S . Lourenzo) ldem

COMBARRO Poiogrande (S . Xoán) Ab. e X.O. polo Re-verendo Arcebispode Santiago.

Poiopequeno(S. Salvador) ldem

CORCUBIÓN Ameixenda (Santiago)

Bardullas (S . Xoán)

Brens (Sta. Eulalia)

Buiturón (S. Tirso)

Caberta (S . Fiz)

Carnota (Sta. Columba)

Codesos (S. Cristovo)

Corcubión (S. Marcos)Dumbría (Sta. Olalla)

Ézaro (Sta. Uxía)

Frixe (Sta. Leocadia)

Lariño (S . Martiño)

Lires (Sto. Estevo)

Morquitián (Sta. María)

Olbeira (S . Martiño)

Olbeiroa (Santiago)

Pereiriña (S . Xulián)

Salgueiros (S . Mame-

de)

Serres (S . Xoán)

Touriñán (S . Martiño)

S.S. e X.O. poloConde de Altamira.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. a oConde.

Idem.

CORDEIRO Abalo (S. Mamede) Ab. e X.O. polo Re-verendo Arcebispo

de Santiago.



Dimo (S. Pedro) ldem

lsorna (Sta. María) ldem

Louro (Sta. Columba) ldem

Setecoros (Salvador) ldem

Valga (S . Miguel) ldem

Xanza (Sta. María) ldem

COTOBADE Almofrei (S . Lourenzo)

Augasantas (Sta. María)

Borela (S . Martiño)

Carballedo (S . Miguel)

Corredoira (S. Grego-

ria)

Loureiro (Santiago)

Rebordelo (S . Marti-

ñ0)

Sacos (S. Xurxo)

Sacos (Sta. María)

Tenorio (S. Pedro)

Valongo (Sto. Andrés)

Viascón (Santiago)

ldem

S.S. e X.O. polo Du-

que de Soutomaior.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

DODRO E Dodro (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mar-

LESTROVE C.R. qués de Bendaña 7,250

DUBRA Arabexo (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Alcañizas.

Bembibre (S. Salva-

dor) ldem

Coucieiro (S. Marti-

ño) ldem

Erbiñou (S. Cristo-

VO) ldem



Niveiro (S . Vicente) ldem

Páramos (Sta. María) ldem

Piñeiro (S. Mamede) ldem 115,500

Portomeiro (S. Cos- ldem

me)

Portomouro (S . Cristo- S.E. e S.S. e X.O. a

VO) mesma e outra polo

Mosteiro de SanMart iño de Santiago,

Orde de S. Bieito.

Rial (S. Vicente) ldem

San Román (Sta. Mari- S.S. e X.O. a do

ña) Marqués.

Tapia (S. Cristovo) ldem

Troitosende (Sta. María) ldem

Vilariño (S . Pedro) ldem

FARAMILLÁNS Faramilláns (Sta. S.S. e X.O. polo

C.R. Olalla) Marqués de Bobeda. 0,875

FEFIÑÁNS Besomaño (Sta. Ma- S.S. e X.O. poloría) Conde de Fefiñáns.

Corbillón (S . Mame-

de) ldem

Fefiñáns (S. Bieito) ldem 23,625

Leiro (S. Xoán) ldem

Oubiña (S . Vicente) ldem

Ribadumia (Sta. Ola-

Ila) ldem

Vilariño (Sto. Adrao) ldem

FISTERRA Duio (S . Martiño) Ab. e X.O. polo Re-verendo Arcebispo

de Santiago:

Du io (S. Vicente) ldem

37



FOLGOSO

FURELOS

GOIÁNS-C.R.

Fisterre (Sta. María)

Sardiñeiro (S. Xoán)

Barbeirós (Sta. M-)

Boán (Sta. María)

Cardema (Sta. María)Deixebe (Sta. María)

Frades (S . Martiño)

Galegos (S. Martiño)

Gándara (S . Miguel)

Lesta (Sto. Andrés)

Marzoa (S . Martiño)

Masos (S. Salvador)

Moar (Santa Baia)Montaos (Sta. Cruz)

Ordes (Sta. María)

Oroso (S . Martiño)

Papocín (Sta. María)

Parada (Sta. Mariña)

Pereira (Sta. Olaf la)

Senra (Sta. Olal la)

Vilamaior (Santiago)

Vilaromariz (S. To-

más)

Fureloc (S . Xoán)

Lampón (Santiago)

38

ldem

ldem

S.S. e X.O. polo Con-de de Altamira.

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem 171,500

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

O. e S.S. e X.O. polaEncomenda de PortoMarín, Relixión de

S. Xoán, e D. Fernan-

do Bermúdez. 5,125

S.S. e X.O. por D.Vicente Caamaño. 4,750



GORGULLOS C.R. Gorgullos (Sta. Eulalia) Ab. e X.O. polo Reve-rendo Arcebispo deSantiago. 21,250

GRANXA Granxa (S. Lourenzo) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Monte Sacro. 4,375

HOZÓN E B A ~ ÑA SBaíñas (S . Antolín) S.E. e X.O. polo Mos-


Santiago, Orde de

S. Bieito.

Nemiña (S . Cristovo) ldem 53,250

Ozón (S . Martiño) ldem

ILLA DE AROUSA lila de Arousa (S. Xu- S.E. e X.O. polo Mos-

C.R. 1 ián) terio de San Martiño deSantiago, Orde de S.

Bieito. 7,375

LAÑAS Cabanas (S. Miguel) Ab. e X.O. polo Reve-rendo Arcebispo deSantiago.

Fiopáns (S . Pedro) ldem

Lañas (Sta. Olalla) ldem 27,125

Logrosa (Sta. Olalla) ldem

Negreira (S . Xulián) ldem

LANZADA Adina (Sta. María) Ab. e X.O. polo mes-mo

Armenteira (Sta. María) Ab. S.E. e X.O. a mes-ma e outra polo Mos-teiro da Armenteira,

Orde de San Bernar-

do.

Arra (S . Mauro) Ab. e X.O. a do Reve-

rendo Arcebispo.



Bordóns (S . Pedro) ldem

Castrelo (Sta. María) ldem

Covas (Sta. Cristina) ldem

Dena (Sta. Eulalia) ldem

Dorrón (S. Xoán) Ab. e S.S. e X.O. a an-tecedente, e outra porD. Juan Méndez.

Gondar (S . Tomé) ldemGrove (S . Vicente) ldem 125,625

Grove (S . Martiño) ldem

Lores (S. Miguel) ldem

Meaño (S . Xoán) ldem

Nantes (Sta. Eulalia) ldem

Noalla (Sto. Estevo) ldem

Padrenda (S. Martiño) ldem

Raxoo (S. Gregorio) ldem

Samieira (Sta. María) ldem

San Xenxo (S. Xes) ldem

Vilalonga (S. Pedro) Ab. e S.S. e X.O. amesma e outra poloDuque de Patino.

Xil (Sta. Olalla) Ab. e X.O. a do Re-verendo Arcebispo.

LElLOlO Leiloio (Sta. María) S.E. e X.O. polo Ca-

bido de Santiago. 6,250

LESTEDO E Lestedo (Sta. María) Ab. e X.O. polo Re-MONTESACRO verendo Arcebispo

de Santiago. 10,625

Sarandón (S. Pedro) ldem

MAHÍA Ames (S. Tobías) Ab. e X.O. polo mes-mo.

Boullón (S . Miguel) ldem

40



Covas (Sto. Estevo) ldem

Ons (Sta. María) ldem

Viceso (Sta. María) ldem

MALPICA Barizo (S . Pedro) Ab. e X.O. polo mes-

mo

Brántoas (S. Xulián)

Cambre (S . Martiño)

Corme (Sto. Adrao)

Malpica (S. Xulián)

Vilanova (Santiso)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Marín (Sta. María) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Oseira, Or-

de de San Bernardo.

Marin (S. Xulián) ldem

Mogor (S . Xurxo) ldem

Medín (Sto. Estevo) S.S. e X.O. por Don

Diego Leis Rioboó

e D. Juan Domíngciez. 10,375

MElRA C.R. Meira (Sta. Olalla) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Valadares 10,125

MELIDE Abeancos (S . Cosme) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Arcebispo de

Santiago

Baltar (Santiago) ldem

Castañeda (Sta. María) ldem

Castro (S . Tomé) ldem

Golán (S . Xoán) ldem

Groba (Sta. María) ldem

Maceda (S . Pedro) ldem



MENS

Melide (S . Pedro) ldem

Melide (Sta. María) ldem

Orois (Sta. Cristina) ldem

Rendal (Sta. María) ldem

San Cibrao (S. Xoán) ldem

Serantes (Sta. Olalla) ldem

Vilantime (S . Pedro) ldem

Buño (Sto. Estevo)

Cances (S. Martiño)

Cereo (Sta. María)

Cerqueda (S . Cristovo)

Cesul as (Sto. Estevo)

Condíns (S . Paio)Cores (S . Martiño)

Coristanco (S . Paio)

Mens (Santiago)

Nemeño (S . Tomé)

S.S. e X.O. polo Con-de de Altamira.

ldem

,ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

Niñóns (S . Xoán) ldem

Oca (S. Martiño) ldem

Pazo (S. Salvador) ldem

Tallo (Sto. Andrés) ídem

Valencia (S . Pedro) ldem

Abellá (Sto. Estevo) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Arcebispo

de Santiago.

Aiazo (S . Pedro) ldem

Albixoi (S. Martiño) ldem

Ánxeles (S . Mamede) ldem

Ánxeles (Sta. María) ldem



Aña (S . Martiño)

Ardemil (S . Pedro)

Armental (S. Martiño)

Boado (Santiago)

Boimil (S. Miguel)

Brates (S . Pedro)

Bruma (S . Lourenzo)

Buazo (Sta. María)

Buscás (San Paio)

Bascoi (Santiago)

Calvente (S . Xoán)

Campo (Sto. Estevo)

Cerdeiro (S . Pedro)

Carres (S . Vicente)

Castro (S . Sebastián)

Céltigos (S . Xul ián)Cerceda (S. Miguel)

Cidadela (Sta. María)

Corneda (S . Pedro)

Cumbrao (Sta. María)

Curtis (S. Vicente)

Cutián (Sta. María)

Dormeá (S . Cristovo)

Filgueira (S . Miguel)

Folgoso (Sta. Cristina)

Gatoi (S . Martiño)

Gonzar (Sta. María)

Lanzá (S . Mamede)

Ledoira (S . Martiño)

Leira (Sta. María)

Mercurín (S . Xoán)

Mecía (S . Cristovo)

Olas (S . Lourenzo)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



Paderne (Santiago) ldem

Pasarelos (S . Román) ldem

Poulo (S . Xulián) ldem

Rodeiros (S . Simón) ldem

Vilariño (Sta. María) ldem

Visantoña (S . Martiño) ldem

Vitre (S . Xoán) ldem

Xuanceda (S . Salva- Ab. e S.S. e X.O. a

clo ) antecedente, e outra

por D. Juan Pimentel

MEZONZO Barbeito (S. Salvador) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de S. Marcos de

Santiago, Orde de

S. ~ ie i t o .

Mezonzo (Sta. María) ldem

Présaras (S . Pedro) ldem

Vilasantar (Santiago) ldem

MONTAOS Benza (S . Pedro)

Campo (S. Xoán)

Castelo (Sta. María)

Castenda (Sta. María)

Chaián (Sta. María)

Leobalde (S. Cristovo)

Morlán (Sta. María)

Numide (Santiago)


qués de Montaos.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Trazo (Sta. María) ldem

Vilouchada (S . Vicen- S.S. e X.O. a mesma

te) e outro por D. Domin-

go Varela.

Xavestre (S . Cristovo) S.S. e X.O. polo referi-

do Marqués.



MONTES Acibeiro (Sta. María)

Beariz (Sta. María)

Caroi (Santiago)

Castrelo (Sta. Mariña)

Castro (Sta. Eulalia)

Cerdedo (S. Xoán)

Dúas Igrexas (Sta. Ma-

ría)

Figueiroá (S . Martiño)

Folgoso (Sta. María)

Forcarei (S . Martiño)

Xirazga (S . Salvador)

Lebozán (Sta. Cruz)

Meabía (S. Xoán)

Millerada (S . Mamede)

Montes (Madanela de)

Parada (S. Pedro)

,Pardecoa (Santiago)

Pedre (Sto. Estevo)

Pereira (S. Bartolomeu)

Presqueiras (Sta. Mari-

ña)

Quintillán (S . Pedro)

Quireza (S . Tomé)

Tomonde (Sta. Mariña)

Ventoxo (S . Nicolás)

MONZO E Monzo (Sta. María)

RESTANDE Restande (Sta. María)

Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Arcebispo de

Santiago.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

R. e X.O. pola S.M.

ldem 14,250



MORAIME E Buxantes (S . Pedro)

BUXANTES

Moraime (S . Xiao)

MUROS Abelleira (Sto. Estevo)

Albite (S . Tomé)

Albores (S . Mamede)

Antes (S. Cosme)

Arcos (Santiago)

Beba (S. Xulián)

Campolongo

(Sta. Cruz)

Cando (Santiso)

Carnota (S . Mamede)

Cestaio (S . Miguel)

Chacín (Santa Baia)

Coiro (Sta. María)

S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Santiago, Or-

de de S. Bieito. 48,625

ldem

Ab. e X.O. polo Re-

verendo Arcebispo

de Santiagoldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Corzón (S. Cristovo) ldem

Eiroa (S . Fiz) ldem

Entíns (Sta. Leocadia) ldem

Entíns (Sta. María) ldem

Entíns (S . Orente) ldem

Esteiro (Sta. María) ldem

Fontecada (S. Martiño) ldem

Louro (Santiago) ldem

Maroñas (Sta. María) ldem

Matasueiro (S . Lou-

renzo) ldem

Muros (S . Pedro) ldem

Outeiro (S . Cosme) ldem



Rial ldem

Roo (S. Xoán) ldem

Sabardes (S . Xoán) ldem

Tal (Sta. María) ldem

Tarás (S . Xulián) ldem

Toréa (S . Xulián) ldem

Valadares (S. Miguel) ldem

Muxía (Sta. María) Ab. e X.O. polo

mesmo 1 O0

NANTÓN C.R. Monte (S . Mamede) S.E. e X.O. poloMosteiro de S. Mar-

tiño de Santiago, Or-


NOlA Argalo (Sta. María) Ab. e X.O. polo Re-verendo Arcebispo

de Santiago

Artes (S . Xulián) ldem

Baroña (S . Pedro) ldem

Boa (S. Pedro) ldem

Caamaño (Sta. María) ldem

Camboño (S . Xoán) ldem

Carreira (S . Paio) ldem

Cures (Sto. Andrés) ídem

Fruíme (S . Martiño) ldem

Goiáns (S.Sadurniño) ldem

Lousame (S . Xoán) ldem

Miñortos (S . Martiño) ldem 243,875

Muros (S. Pedro) ldem

Nebra (S . Vicente) ldem

Noal (S . Vicente) ldem

47



Barro (S . Breixo)

Cesar (Sto. Andrés)

Casoirado (Sta. María)

, Curro (Sta. María)

Gargantáns (S. Marti-ñ0)

Laxe (S. Martiño)

Lamas (Sta. Cruz)Moraña (Sta. Xusta)

Moraña (S. Lourenzo)

Perdecanai (Sta. María)

Portas (Sta. María)

Portela (S. Mamede)Rebón (S . Pedro)

Romai (S . Xulián)

Saiáns (S . Salvador)

Valiñas (Sta. Cruz)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem 92,OO

S.S. e X.O. polo Con-de de Ximonde DonaMaría de Aldao, e ado Conde de Graxal.

S.S. e X.O. polo Con-de de Graxal.

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

PENELA Corcoesto (S. Pedro) S.S. e X.O. por D. Jus-to Manuel Varela.

Langueirón (S. Xulián) ldem 35,250Riobó (S . Martiño) ldem

Sivarrdonda (S . Pedro) ldem

PILOÑO . Obra (S. Tomé) Ab. e X.O. polo Reve-rendo Arcebispo deSantiago

Ollares (Sta. María)

Piloño (Sta. María)

Salgueiros (S . Pedro)



PIÑEIRO DE Piñeiro (S. Xulián) S.S. e X.O. por D. Jo-

VALENZUELA séph Benito Valan-zuela, Don Pedro deOtero e o Marqués de

Santa Cruz. 6,875

POBRA D O DEÁN Lesón (Sta. Cruz) S.E. e X.O. polo Deán

de Santiago.Pobra do Deán

(Santiago) ldem 16,125

PONTEVEDRA Alba (Sta. María) Ab. e X.O. polo Reve-rendo Arcebispo de

Santiago.

Bértola (Sta. Colurnba) ldem

Bora (Sta. Mariña) ldemCampañou (S . Pedro) ldem

Cerponzóns (S . Vicen-

te) ldem

Cobres (Sto. Adrián) ldem

Cobres (Sta. Cristina) ldem

Figueirido (Sto. Andrés) ldem

Lerez (S. Salvador) ldem

Lourizán (Sto. Andrés) ldem

Marcón (S. Miguel) ldem



PONTESAMPAIO Canicouba (Sto. Estevo) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Arcebispo

de Santiago. 15,375

Pontesampaio

(Sta. María) ldem

PONTEULLA Puenteulla (Sta. R. pola S. M.

María) 9,250

Vilanova (S. Pedro) R.

QUINTA Augasantas (S. Vicen-

te)

Buxán (S. Xoán)

Costa (S . Miguel)

Cruces (Santa María)

Erbogo (S . Pedro)

Ermedelo (S . Martiño)

Lampai (Sta. María)

Loroño (Sta. María)

Oín (Sta. María)

Ri basar (Sta. María)

Rois (S . Mamede)

Seira (S. Lourenzo)

Sorribas (S . Tomé)

Urdilde (Sta. María)

Ab. e X.O. polo Re-

verendo Arcebispo

de Santiago.

ldem

ldem

Ab. e S.E. X.O. a an-

tecedente,e

outrapolo Convento dos

Agustinos de Santiago.

Ab. e X.O. a do Re-

verendo Arcebispo.

ldem

ldem

ldem 112,125

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

REFOXOS C.R. Refoxos (S . Paio) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Acibeiro Orde

de San Bernardo. 9,500



RIANXO Abanqueiro(S. Cristovo)

Araño (Sta. Eulalia)

Asados (Sta. María)

Bealo (S . Pedro!

Cespón (S. Vicente)Laíño (S. XoánBaptista)

Laíño (S. Xulián)

Leiro (Sta. María)

Macenda (S. Xoán)

Rianxo (Sta. Comba)

Ribasieira (S . Fiz)

Taragoña (S. Salvador)

Ab. e X.O. polo Reve-rendo Arcebispo deSantiago.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

RlBA C.R. Riba (S . Xoán) S.S. e X.O. polo Con-de de Maceda. 10,750

RUBIÁNS Cornazo (S. Pedro) S.S. e X.O. polo Mar-qués de Vilagarcía.

Rubiáns (Sta. María) ldem 11,O0

SAlAR C.R. Saiar (Sto. Estevo) S.S. e X.O. polos seusvecinos. 15,375

SANTA CRUZ DE Ribadulla (Sta. Cruz) S.S. e X.O. polo Mar-RIBADULLA qués de Santa Cruz. 5,375

SANTIAGO Aríns (S. Martiño) Ab. e X.O. polo Ar-(CAPITAL) cebispo de Santiago.

Eixo (S . Cristovo) ldem 64,875



SESTO C.R. Sesto (S. Cibrao) S.S. e X.O. por D.joseph Varela. 3,500

SIGUEIRODO Trasmonte (Sto. Estevo) S.E. e X.O. poloDEÁN Deán de Santiago. 6,875

SIGUEIRO DE Barciela (Sto. Andrés) S.E. e X.O. polo Mos-

SAN MART ~N teiro de San Martiñode Santiago, Ordede San Bieito. 4,875

SlMES C.R. Simes (Sta. María) S.E. e X.O. polo Mos-teiro de S. Xoán dePoio, Orde de SanBieito 6,125

SOBRÁN Catoira (S. Miguel) S.S. e X.O. polo Con-de de Maceda.

Oeste (Sta. Eulalia) ldem 17,500

Sobrán (S . Martiño) ldem

SONEIRA Anos (Sto. Estevo)

Borneiro (S. Xoán)

Brandomil (S. Pedro)

Cándoas (S . Martiño)

Moíño (S. Tirso)

Nantón (S. Pedro)

Pazos (S. Clemente)

Zas (Sto. Andrés)

R. e X.O. pola S.M.

ldem

ldem

ldem

R. e S.S. e X.O. polamesma, e outra porD. Alonso Romerode Pazos.

R. e X.O. a de S.M.

ldem

ldem

TABEIRÓS Agar (Sta. Mariña) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Arcebispode Santiago.

54



Ancorados (S. Pedro) ldem

Ancorados (S . Tomé) ldem

Arca (S . Miguel) ldem

Barbude (S . Mar-

tiño) ldem

Berres (S . Vicente) ldem

Callobre (S. Mart iño) ldem

Cereixo (S . Xurxo) ldem

Curantes (S . Miguel) ldem

Guimarei (S. Xulián) ldem

Lamas (S . Breixo) ldem

Moreira (S . Miguel) ldem

Nigoi (Sta. María) ldem

Olives (Sta. María) ldem

Orazo (S . Pedro) ldem

Parada (S. Pedro) ldem

Paradela (Sta. María) ldem

Pardemarín (sta. Eulalia) ldem

Remesar (S . Cristovo) ldem

Ribeira (Sta. Mariña) ldem

Ribela (Sta. Mariña) ldem

Riobó (S . Martiño) ldem

Rubín (Sta. María) ldemSouto (Sto. Andrés) ldem

Vinseiro (Sta. Cristina) ldem

TOXOSOUTOS - Barro (Sta. Cristina) S.E. e S.S. e X.O.

polo Mosteiro de

Sobrado, Orde de

S. Bernardo, o Cabi-

do de Santiago, e o

Marqués de Mos.



Lesende (S . Martiño) S.E. e X.O. a do

Mosteiro 48,750

Roo (Sta. María) ldem

Toxosoutos (S. Xusto) ldem

TRASDEZA Abades (Sta. María) Ab. e S.E. e X.O. po-

lo Reverendo Arce-bispo e o Cabido de

Santiago.

Breixa (Santiago) Ab. e X.O. a do re-

ferido Arcebispo.

Castro (S . Mamede) ldem

Cerbaña (S . Salvador) ldem

Chapa (S . Cibrao) ldem

Cortegada (Sta. María) ldemEscuadro (S. Salvador) ldem

Fiestras (S . Martiño) ldem

Graba (S . Miguel) ldem

Laro (S. Salvador) ldem

Manduas (San Tirso) Ab. e S.S. e X.O.

por D. Juan Anto-

nio de Neyra; D. Jo-

seph Caamaño, o

Marqués de Santa

Cruz, e a do Reve-

rendo Arcebispo.

Margaride (S . Pedro Fiz) A. e X.O. polo refe-

rido Arcebispo.

Martixe (S. Cristovo) ldem 11 7,125

Moalde (S . Mamede) ldem

Negreiros (S . Martiño) Ab. e S.E. X.O. a

antecedente e outrapolo Arcediago de



Oleiros (S . Miguel) Deza. Ab. e X.O. a

do referido Arcebispo.

Pazos (S . Martiño) ldem

Ponte (S . Miguel) Ab. e O. e X.O. a

mesma e outra pola

Encomenda de Bea-

de, relixión de

S. Xoán.

Rellas (S . Martiño) Ab. e X.O. a do re-

ferido Arcebispo.

Siador (S . Miguel) ldem

Silleda (Sta. Olalla) ldem

Taboada (Santiago) ldem

Vilar (S . Martiño) ldem

VAL DE BARCIA Beira (Sta. María) ldem

Montouto (Sta. María) S.S. e X.O. polo

Conde de Altamira,

e D. Fructuoso Va-

rela.

Paleo (Sto. Estevo) S.S. e X.O. a do

Conde e outra polo

Marqués de Figuei-

VEA

roa.

Quembre (S. Pedro)S.S. e X.O. a do

mesmo Conde.

Sumio (Santiago) ldem

Aguións (Sta. María) Ab. e X.O. polo re-

ferido Arcebispo.

Baamonde (Sta. María) ldem

Baloira (S. Salvador) ldem

Barcala (Sta. Mariña) ldem



Barcala (S. Miguel) ldem

Cora (S . Miguel) ldem

Couso (Sta. María) ldem

Figueiroa ldem

Frades (Sta. María) ldem

Luci (Sta. Mariña) ldem

Matalobos (Sta. Olalla) ldem 89,250Santeles (S . Xoán) ldem

Teo (Sta. María) ldem

Toedo (S . Pedro) ldem

Vea (Sto. Andrés) ldem

Vea (Sta. Cristina) ldem

Vea (S . Xurxo) ldem

Vea (S . Xulián) Ideni

Vilariño (S . Tomás) ldem

VElGA Arnois (S . Xulián) S.E. e X.O. polo

Cabido de

Santiago. 3,375

VENTOSA Baíña (S. Pedro)

Bais (S . Paio)

Esperante (S. Cibrao)

Ferreiroá (S. Pedro)

Gurgueiros (S . Miguel)

Lamas (S. Mamede)

Merlín (S . Pedro)

Santa Comba (S. Xoán)

Ab. e X.O. polo

mesmo Arcebis-

PO.

ldem

ldem

ldem

Ab. e S.S. e X.0

a mesma e outra

Joseph Somoza.

Ab. e X.0 polo

mesmo Arcebispo 76,625

ldem

ldem



Val (Sta. María) ldem

Ventosa (Sta. María) ldem

Vilariño (Sta. María) ldem

VI L A G A R C ~ A Barrantes (Sto. Andrés) S.S. e X.O. polo

Marqués de

Vilagarcia.

Fonte Carmoa (S . Pedro) ldem 1 1 o0

Sobradelo (S . Salvador) ldem

Vilagarcía (Sta. Olalla) X.O. a mesma, e

outro polo Mar-

qués de la Sierra.

VILANOVA DE András (S. Lourenzo) Ab. e X.O. polo refe-

AROUSA rido Arcebispo

Baión (S . Xoán) ldem

Bamio (S. Xés) ldem

Briallos (S. Cristovo) ldem

Caleiro (Sta. María) ldem

Cea (S. Pedro) Ab. S.S. e X.O. a mes-

ma e outra por seus

veciños.

Godos (Sta. María) Ab. e X.O. polo mes-

mo Arcebispo.

Godos (Santiago) ldem 70,OO

Lantaño (S . Pedro) ldem

Lois (S. Fiz) Ab. e S.S. e X.0 a

antecedente, e outro

por D. Antonio

Troncoso.

Paradela (Sta. María) Ab. e X.O. a do refe-

rido Arcebispo

Soloveira (S . Fiz) ldem

Tremoedo (Sto. Estevo) ldem

Vilanova de Arousa ldem

59



VlLAR DE Pezobre (S. Cristovo) S.S. e X.O. por Don

FERREIROS Joseph Pimentel. 7,750

Ribadulla (S . Vicente) ldem

VlMlANZO Baio (S. Martiño)

Bamiro (S. Mamede)

Berdoias (S . Pedro)

Brandoñas (Sta. María)

Calo (S . Xoán)

Camariñas (S . Xurxo)

Cambeda (S. Xoán)

Carantoña (S. Xoán)

Carnés (S . Cristovo)

Carreira (Sanfiago)

Castrelo (S . Martiño)

Castro (Sto. Adrao)

Cereixo (Santiago)

Concieiro (S. Pedro)

Esto (S . Xoán)

Folente (S. Pedro)

S.S. e X.O. po lo Con-

de de Altamira.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por Don

Diego Carantoña,

o Conde de Maceda

e o Conde de Alta-

mira.

S.S. e X.O. as dos

dous Condes.

S.S. e X.0 a do

Conde de Altamira.

ldem

S.S. e X .0 a mes-

ma e outra D. Jo-

seph de Leis.

S.S. e X.O. as dos

Condes de Altami-

ra e Maceda

S.S. e X.0 por D.

Benito Agar e a do

Conde de Altamira.

S.S. e X.O. a do mes-

mo Conde.ldem



VISO

Gándara (Sta. María) S.E. e S.S. e X.O. a

antecedente e outra

polo Mosteiro de

Sobrado, Orde de S.

Bernardo.

Lamas (Sta. María) S.S. e X.O. a do

Conde Altamira.

Laxe (Sta. María) ldem

Leis (S . Pedro) ldem

Mira (Sta. María)

Nande (S . Simón)

Porto (S . Pedro)

Roma (Sta. María)

Salto (Sta. María)

Santa María da O.

(Sta. María da O)

Sarces (S. Mamede)

Serramo (S. Sebastián)

Serrantes (Sta. María)

Soesto (Sto. Estevo)

Tines (Sta. 0lal.la)

Traba (Santiago)

Treos (S . Miguel)

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.0 a dos

dous Condes. 357,625

S.S. e X.O. a dos

dous Condes.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ídem

ldem

Vilaestose (S. Cibrao) ldem

Vilar (S. Pedro) ldem

Vimianzo (S. Vicente) ídem

Xaviña (Sta. María) ldem

Lagartóns (Sto. Estevo) S.S. e X.0 polo

Marqués de

Aranda.

Ousande (S . Lourenzo) ldem

Somoza (Sto. Andrés) ldem 17,OO



Tabeirós (Santiago) ldem

XALLAS Alón (Sta. María) Ab. e S.S. e X.O.

polo Reverendo Ar-

cebispo de Santiago,

e o Marqués de Parga.

Anxeriz (Sta. María) Ab. e X.0 polo Re-

verendo Arcebispo.

Arantón (S . Vicente) ldem

Barro (Sta. Mariña) ldem

Bazar (S . Mamede) ldem

Couso (S. Miguel) ldem

Cuns (S. Xés) ldem

Entrecruces (S . Fiz) ídem

Grixoa (S. Martiño) ldem

Grixoa de Esternande(S . Martiño) ldem

Loroño (Santiago) , Ab. e S.S. e X.O. a

mesma e outra por

D. Vicente Caama-

ño.

Mallón (S. Cristovo) Ab. e X.O. a do Re-

verendo Arcebispo

Marcel le (Sta. Cristina) ldem

Meaños (S. Martiño) Ab. e X.O. polomesmo.

Montouto (Sta. María) ldem 271,675

Padreiro (S. Salvador) ldem

Pereira (Sto. Andrés) ldem

Sta Comba (Sta. Comba) ldem

Sta Sabina (S. Xulián) Ab. e S.E. e X.O. a

antecedente, e ou-

tra polo Mosteiro

de Sobrado, ordede S. Bernardo.



XURISDICCIÓN FRECUES~A SEÑOR~O

Ser (S . Pedro) Ab. e X.O. a do Re-

verendo Arcebispo.

Suevos (S . Mamede) ldem

Vilamaior (Sta. María) ldem

Xallas (S . Pedro) ldem

XAVIÑA Castro (Sta. Eulalia) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de S. Martiñode Santiago, Orde

de S. Bieito.

Ferreira (Sta. María) ldem

San Xusto (S . Xulián) ldem 31,125

Verdes (Sto. Adrao) ldem

Xaviña (S . Tomás) ldem

XEVE Berducido (S. Martiño) S.S. e X.O. por D.Gaspar Bermúdez.

Xeve (Sto. Andrés) ldem 26,875

Xeve (Sta. María) ldem

XORNES C.R. Xornes (S. Xoán) Ab. e X.O. poloReverendo bispo de

Mondoñedo. 10,OO

XlRO DA ROCHA Ameixenda (Sta. María) Ab. e X.O. polo Re-verendo Arcebispo

de Santiago.

Andeade (Santiago) ldem

Biduído (Sta. María) ldem

Branda (Sta. Leocadia) ldem

Busto (S . Pedro) ldem

Calvos de Socamiño

(S . Martiñof ldem

Calo (S . Xoán) ldem

63



~arcac jaS. Pedro)

Circes (Sta. María)

Conxo (Sta. María)

Cornado (S . Tirso)

Fao (Sta. Uxía)

Fecha (Sta. Cristina)

Fecha (S. Xoán)

Figueiras (Sta. María)

Grixoa (Sta. María)

lllobre (Sto. Andrés)

Lamas (Sta. Marta)

Laraño (S. Martiño)

Luou (Sta. María)

Novefontes (Santiago)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Ons de Cacheirac(S . Simón) ldem



A CORUNA



A prov inc ia da Coruña conta con 96 freguesías repartidas e n17 xurisdiccións, 7 Coutos Redondos, unha cidade (A Coruña) e

unha vi la (Caión).

C om o temos d i to na P rovincia de Santiago o parcelar io xuris-

dic cio na l n o n presenta un ha ada ptación dos señoríos ás estructuras

xeográficas d o país; deste xeito u n dades m orfolóx icas b en de -

f in idas c om o o V al d e Bergantiños o u as Marinas aparecen divididas

en mo itas xurisd iccións q ue se superpoñen e mesturan indiferen -

temente ós condicionamentos naturais.

Por outra parte, a variedade xurisd icciona l dende o pu nto de

vista de extensión o u p obo ació n é, na Coruña, tan var iada com a n o

resto de Ga licia.

H ai xur isdiccións e coutos cunh a soa freguesía co m o o cou to

de Temp le con 0,750 km 2ou a xur isdicción d e Sésamo con 3,8 km 2

e outras co m o a da C oruña c on 25 freguesías e 135 km 2. Unhas

teñen un idade terr i torial co m o Miraflores e outras están dividida s entenzas i lladas co m o Bergantiños.

Co n respecto ós señoríos a p rov inc ia de Coru ña presenta a

part icularidade, igual cá provincia de Betanzos de carecer de

señoríos de Abad eng o e Ordes. O señorío Secular é o dom in io má is

extenso, c u n 55,2% das freguesías qu e se espallaban po r tod a a

prov incia. O señor secular máis impo rtante era o Co nde de Lemos

que abranguía 1 4 freguesías especialmente asentadas na ma rít ima

xur isdicción de M iraf lores.



O rei era o m eirande señor xurisdicciona l da p rov incia e o seu

señorío representaba o 39,5% das freguesías e localízase totalm en -te nas xurisdiccións da ca pital d e Bergantiños.

Máis cativa representación tiña o señorío eclesiástico co

5,2% do to tal da parroquias da provincia, case que todas en mans

do Mos tei ro de S. M ar tiñ o de Santiago.

O s citados coa Prov incia de Santiago. Co n Betanzos os límitesvan entre os m unic ip ios de Cam bre e Carral deixando a pa rroquia

de S. Pedro de Crendes na xurisdicción da Coruña, desde aquí

d iv ide o m unic ip io de Cambre de ixando a parroqu ia e couto re-

dondo de S. Cibra o de Bibres e S. Salvador de Cecebre na xuris-

dic ció n e pr ovin cia de Betanzos. D esde aqu í tom a os Iímites entre

os m un icipio s de Cada e Bergondo, partindo o m un ic ip io de Cada

e de ixan do as parroqu ias de M osteirón, Osedo, Sada, e Carb oedo

de xurisdicc ión de Miraf lores na provin cia na Coruña e acadando

a costa preto da punta da Caboteira.

Estes linde s dan á antiga pro vincia da C oruña un ha extensión

de 787,3 k m 2e unha po bo ació n segundo o censo de F loridablanca

de 49.956 habitantes o qu e dá unh a densidade de 63,4 habitantes1

km 2repartidos nas xur isdic ción q ue de seguido sinalamos c oa in di-

ca ció n das freguesías, señoríos e k m 2 qu e abrangue cada unha .



Burgo, O (Santiago)

Castelo (Santiago)

Celas (Sta. María)

Coruña. Cidade

e Capital

Crendes (S . Pedro)

Culleredo (Sto. Estevo)

Elviña (S. Vicente)

Lañas (Sta. María)

Ledoño (S . Pedro)

Meixigo (S. Lorenzo)

Orro (S. Salvador)

Oza (Sta. María)

Pastoriza (Sta. María)

Sigrás (Santiago)

Sueiro (Sto. Estevo)

Veiga (S . Silvestre)

Vigo (Sta. María)

Visma (S . Pedro)

ldem

ldem

R. e S.S. X.O. pola Súa

Maxestade e Antonio

Ped rosa.

R. e X.O. pola Súa Ma-

xestade.

R. pola Súa Maxestade.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Viñas (S . Cristovo) ldem

ENCROBAS Cerceda (S. Martiño) S.S e X.O. Marqués deAstorga

Encrobas (S . Román) S.S. e X.O. Marqués de

de Astorga e D. Lucas

Sánchez de Boado.

Queixas (Sta. María) S.S. e X.O. Marqués

de Astorga e D. Lucas

Sánchez de Boado.

ERBOEDO Berdillo (S . Lorenzo) S.S. e X.O. Dona Joa-quina de Oca.



Ch am ín (Sta. Eulal ia) ld em

Erboed o (Sta. Ma ría) lde m

Lendo (S . Xul ián) ldem

Lem aio (Sta. Ma riña ) lde m

Mo nteag udo (S. Tomé) lde m

FO LG OS O Me rcu rín (S. Clem ente) S.S. e X.O. Ma rqué s

de Astorga. 13,37

LO UR ED A Loured a (Sta. Ma ría) S. S. e X.O. C ond e de

Amarante. 15,75

MEIRAMA C.R. Me ira m a (Sto. Andrés) S.S. e X.O . Bernardo

Basadre. 9,70

MIRAFLORES Afo z (Sta. Leoca dia)

De xo (Sta. María)

Corn eda (S. Ma rt iño )

Iñás (S. Xurxo )

Liáns (Sta. Eulalia )

Maianca (S. Cosme)

Me irás (S. Ma rt iño )

M on de go (S. Xul ián)

N os (S. Pedro)

Ole iros (Sta. María)

Rutís (Sta. Ma ría)

Serantes (S. Xulián)

Soñe iro (S. Xuliá n)

S.S. e X.O. C on de de

Lemos.

l dem

S.S. e X.O. Co nde de

Lemos e Anton io Pe-

drosa.

S.S. e X.O. C on de de

Lemos. 64,41

l dem

ldem

l dem

ldem

l dem

l dem

l dem

l dem

ldem



Veigue (Sta. Columba) ldem

MONC. R.

TEMAIOR Montemaior S.S. José Bermudez(Sta. María Madanela) Villardefrancos e D.

Ramón Pardil as.

MORÁS Morás (Sto. Estevo) S.S. e X.O. D. José

Bermudez Figueroae D. José Ulloa.

OSEIRO C.R. Oseiro (Santiso) S.S. e X.O. Dona Joa-quina de Oca.

RUS Rus (Sta. María) S.E. e X.O. Mosteirode S. Martíño de San-tiago.

Viladabade (S. Ciprián) ldem

SÉSAMO Sésamo (S . Martiño) S.S. e X.O. José Igna-cio Quiroga.

SOANDRES Soandres (S. Pedro) S.E. e X.O. MosteiroS. Martiño de Santiago.

Sorrizo (S . Pedro) ldem

SUEVOS C.R. Suevos (S. Martiño) S.S. e X.O. D. Bernar-do del Rio.

TEMPLE C.R. Temple (Sta. María) S.S. e X.O. D. JoséCodero.

VILARPREGO Andoio (S . Mamede) S.S. e X.O. CondeGraxal.

Bardaos (Sta. María) ldem



Cabaleiros (S. Xulián) ldem 77Rodís (S. Martiño) ldem

Tordoia (S. Xoán) ldem

Xesteda (Sta. Columba) S.S. e X.O. Conde

Graxal e D. José Rey.

S.E. = Señorío Eclesiástico

S.S. = Señorío Secular

X.O. = Xurisdicción Ordinaria

R. = Reguengo

C.R. = Couto Redondo



BETANZOS



BETANZOS

A provincia de Betanzos conta con 253 freguesías que com-

prendían 43 xurisdiccións, 9 Coutos Redondos, unha cidade (Be-tanzos) e 10 vilas: Ares, Cabanas, Ferrol, Craña, sada, Mugardos,

Neda, Pontedeume, As Pontes de García Rodríguez e Santa María

de Ortigueira.

Parellamente 6s outras provincias tampouco Betanzos pre-

senta ningunha adaptación do parcelario xurisdiccional ó marco

natural. Deste xeito unha comarca de tan grande personalidade

como as Marinas áchase repartida nunha ducia de xurisdiccións, e

outro tanto ocorre nas outras comarcas da provincia.

Por outra parte a diferenciación xurisdiccional tanto dende o

punto de vista de dependencia de Coberno o persoal coma o rela-

tivo á extensión e poboación é Betanzos tan variada coma no resto

de Calicia.

Hai xurisdiccións 1 freguesía e 2,5 km2 e outras de 55 fregue-

sías e de 244 km2 como a da capital.

Con respecto ós señoríos, Betanzos presenta a particujarida-

de de carecer de señorío de Abadengo e Ordes. O señorío Seculare o dominio máis extenso, sobre 156 freguesías que representa o

60,2% do total provincial e o máis importante señor desta provincia

era o Conde de Lemos que abranguía 87 freguesías é dicir máis do

33% do total provincial especialmente asentado na zona costeira

dende Miraflores por Neda, Pontedeume, Ferrol e Cedeira.

Seguía na porcentaxe de señorío o Reguengo que tiña unha

representación máis ampla que noutras provincias co 27,7% encla-

vado especialmente nas xurisdiccións da capital, de Caaveiro e de

77



O señorío Eclesiástico representa o 12% en mans, especial-

mente dos Mosteiros de M onfero, Sobrado e C ab ido de Santiago.

Límites coas p rovin cias da Co ruña e Santiago os xa citados.

A Prov inc ia de Betanzos comeza a d iv id i rse da de Mon-doñedo ó oeste de Estaca d e Bares c o in c id in d o os seus Iímites cosmunic ipa is de M añ ón e Or t iguei ra de ixando sen embargo a parro-

quia de Sta María de M aañ ón nesta provincia, con t inúa n cara ó sursobre a Serra d o Faladoiro ata o A cibe iral.

Den de este p un to os l indes corren cara ó oeste sobre os Iímitesdos m unic ip ios actuais pr im eiro de Ort igue ira e Pontes e despoisSomozas e Pontes ata o M o n te Pic o preto da esc omb reira de l ignitoscortando o m un ic ip io de Pontes e deixa nd o as freguesías d e Seixo,Goente, Ribadeume, Vermui, Frieira e Eume na xurisdicción deCaaveiro. D espois seguen os I ndes entre os mu nic ip ios de M on fer oe Xermade ata a Pena de Egua on de fai u n xiro cara ó oeste paradeixa -las freguesías d e S. Pedro de Bur iz e Lab rada d o mu n i c i p i o deGu it i r iz na xur isdicción de M on fe ro logo acabalan os l indes sobrea Serra de M on tou to entre os m unic ip ios de Sobrado e C ui t i r iz econtinúa polos cumios da Serra da Serpe ata acada-la Serra deBoce lo e chegar ós Iímites dos m un icip ios d e Sobrado e Boim orto;torce cara ó norte deixan do as pa rroquias de Sta Crist ina de Folgosoe máis adiante a de Sta Ma ría de Cidad ela na xur isd icció n de M esíae pro vinc ia de Santiago.

Resta suñ ilar tres grandes enclaves xeográficos qu e tiña a pr o-vinc ia de Betanzos dentro da pro vinc ia de Lugo correspondentes ásfreguesías de Sta M q e Cabreirós, q ue era da xuris dicció n das Pon-tes de Ga rcía Rodríguez, o ut ro a freguesía de S. M a m e d e d e V i l a -pe dre e o terceiro as freguesías de Santabaia de Rioaveso e S. Lo u-renzo de Árbol, ámbalas dúas tamén d a xur isdicción de Árb ol e pro -vinc ia de Betanzos.

D e acordo c on estes I ími tes a p rov incia de Betanzos acada

2.454 km 2unha poboac ión de 134.683 hab. o que I le dá u nha den-sidade relat iva de 54,6 hab./km2.



ABEGONDO Abegondo (Santa Baia) S.E. e X.O. polo Ca-

bido de Santiago.

Folgoso (Sta. Dorotea) ldem 13,375

ANCA Anca (S. Pedro) S.S. e X.O. polo Con-de de Lemos 11,125

Viladonelle (Sto. An-tonio) ldem

ÁRBOL Árbol (S. Lourenzo) S.E. e X.O. polo Ca-

bido de Santiago. 78,625

Rioaveso (Santa Baia) ldem

Vilapedre (S . Mamede) ldem

ARES Ares (S. Xosé) S.E. e X.O. polo

mesmo Cabildo.

Camouco (S . Vicente) ldemCervás (S . Pedro) ldem

Babío (Sta. Marta) S.E. e S.S. e X.O. polo

Convento de San Do-

mingo da Coruña, Donjoseph Bañales, Don

Antonio Pedrosa, e

Don Ramón de Seixas. 2,500

BETANZOS Betanzos (Santiago) R. Corrixidor pola S.M.

Armeá (S . Vicente) ldem

Bergondo (S . Salvador) ldem

Borrifáns (S . Pedro) ldem

Bragade (S . Mamede) ldem

Brabío (S. Martiño) ldem

Cabanas (S. Xulián) ldem

Ceñás (Santa Baia) ldem

Cecebre (S . Salvador) ldem




Cerneda (S. Salvador) ldem

Cines (S . Nicolás) ldem

Coirós (S. Xulián) ldem

Colantes (S . Salvador) ldem

Cortiñán (Sta. María) ldem

Cos (Sto. Estevo) ldem

Cuíña (Sta. María) ldem

Cullergondo (Sta. María) ldem

Dordaño (Sta. María) ldem

Espenuca (Santa Baia) ldem

Figueiredo (Sta. María) ldem

Figueiroa (S . Miguel) R. e S.S. Corrixidor

idem, e X.O. polo

Marqués de Figue-

roa.

Filgueira (S . Pedro) R. Corrixidor pola

S.M.

Leiro (Santa Baia) ldem

Limiñón (S. Salvador) ldem

Loureda (Sto. Estevo) ldem

Mandaio (S. Xulián) ldem

Meangos (Santiago) ldem

Mondoi (Sta. Cruz) ldem

Moruxo (S. Vicente) ldem

Obre (Sto. Andrés) ldem

Ois (Sta. María) ldem

Ois (Santiago) ldem

Piadela (Sto. Estevo) ldem

Pontelas (Sta. María) ldem

Porzomillos (S. Pedro) ldem

Precedo (Sta. María) ldem

Probaos (Santa Baia) ldem

Quintas (Sto. Estevo) ldem

80



Requián (Santiago)

Rois (Sta. Mariña)

Salto (S: Tomás)

Sarandóns (Sta. María)Souto (Sta. María)

Tabeaio (S. Martiño)

Tiobre (S. Martiño)

Trasanquelos (S . Salva-

dor).

Vigo (S. Vicente)

Vixoi (S . Fiz)

Vilacova (S. Tomé)

Vilozás (S. Salvador)

Viñas (S . Pantaleón)

Viñas (S . Pedro)

Vións (S . Salvador)

ldem

R. e S.S. Corrixidor

idem, e X.O. por D.

Lucas Sánchez de

Bode. 244,475

R. Corrixidor o mes-

mo.

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Vivente (Sto. Estevo) ldem

Vizoño (S. Pedro) ldem

BRIBES C.R. Bribes (S. Cibrao) S.E. e S.S. X.O. polo

Mosteiro de S. Marti-

ño de Santiago, Orde

de S. Bieito. 3,750

CAAVEI RO Bermui (Santiago) R. e X.O. pola S.M.

Caaveiro (S . Braulio) ldem

Cabalar (Sta. María) ldem

Cabanas (Sto. Andrés) ldem

Capela (Santiago) ldem

Eríns (Sto. Estevo) ldem



Eume (S. Pedro)

Faeira (S . Pedro)

Goente (S . Martiño)

Queixeiro (S . Xurxo)

Ribadeume (Sta. Ma-

ría)

Salto (Sta. Cruz)Seixo (S. Xoán)

Soaserra (Santa Baia)

Taboada (Sta. María)

CALLOBRE E Callobre (S . Xoán)

* VILACHÁ

Vilachá (Sta. María)

CASARES C.R. Casares (S. Xoán)

CEDEIRA Abade (Santiago)

Bardaos (Sta. María)

Cedeira (Sta. María)

Cervo (Santa Baia)

Esteiro (S . Fiz)

Labacengos (Sta. Ma-

ría)

Loira (S . Pedro)

Moeche (S . Xoán)

Montoxo (S. Xulián)

Pantín (Santiago)

Piñeiro (S. Cosme)

Régoa (Sta. María)

Vilaboa (S . Vicente)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

S.S. X.O. por D. Xusto

Gabriel Tenreiro. 14,750

ldem

S.S. X.O. por D. Gas-

par Maldonado. 7,750

S.S. X.O. polo Conde

de Lemos.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Idem

ldem

ldem

ldem



Vilarrube (S. Mart iño) ldem

CERDIDO Cerdido (S. Martiño) S.E. e S.S. X.O. poloColexio de Gramática,

Conventos de Santo

Domingo, e S. Francis-

co da Vila de Vivei-

ro e o Marqués de

San Sadurniño. 44,750

CODESOSO Codesoso (S . Miguel) S.S. X.O. por D. Anto-nio Ordóñez. 11,375

CURTIS Curtis (Santa Baia) S.S. X.O. polo Condede Lemos. 33,125

DONIÑOS Doniños (S . Román) ldem 18,625

ESMELLE Covas (S . Martiño) ldem

Esmelle (S . Xoán) ldem

Leixa (S . Pedro) ldem 32,350

Marmancón (S. Pedro) ldem

Mariña (S . Xurxo) ldem

Vilar (Sta. Mariña) S.S. X .0 a do Conde,

e outra por D. Domin-

go Valeiro.

FERVENZAS Fervenzas (S . Vicente) S.S. X.O. por D. josephRamón Quiroga. 33,625

Rodeiro (Sta. María) ldem

FERROL E GRAÑA Ferrol (Santiago) R.A.M. pola S.M. 10,500

Graña (Sto. Andrés) ldem

8 3



FISTEUS Fisteus (Sta. María) S.S. X.O. por D. Anto-nio Varela. 45,375

LElRO Carantoña (S . Xulián) S.S. X.O. por D. XustoGabriel Tenreiro.

Castro (Sta. María) ldem 10,500

Leiro (S. Salvador) ldem

MABEGONDO Mabegondo (S. Tirso) S.S. X.O. por D. XoséC.R. Ramón Quiroga. 7,250

MANDIÁ C.R. Mandiá (Sta. Uxía) S.S. X.O. polo Condede Lemos. 9,250

MAÑÓN C.R. Mañón (Sta. María) S.S. X.O. polo Marquésde Figueroa. 1 1,250

MÁNTARASC.R. Mántaras (Sta. María) S.S. X.O. polo Marquésde Figueroa.

MIRAFLORES Carnoedo (Sto. Andrés) S.S. X.O. polo Condede Lemos.

Guísamo (Sta. María) ldem

Horto (S . Martiño) ldem

Lubre (S. Xoán) ldem

Mosteirón (S . Nicolás) ldem

Osedo (S. Xulián) ldem

Ouces (S. Xoán) ldem

Sada (Sta. María) ldem

Sergude (S. Xulián) ldem

MOECHE Moeche (Sta. Cruz) S.S. X.O. ldem

Moeche (S . Xurxo) ldem 18,250



MONFERO O Buriz (S. Pedro) S.E. X.O. polo Mostei-ro de Monfero, Orde

de S. Bernardo. 194,750

Labrada (Sta. María) ldem

Monfero (S . Fiz) ldem

Monfero (SantaXuliana) ldem

Xestoso (Sta. María) ldem

MUGARDOS Mugardos (S . Xulián) S.E. X.O. polo Conven-to de Montefaro, OrdeTerceira de S. Francis-

co. 3,125

MUNIFERRAL Feás (S. Pedro) S.E. X.O. polo Cabido

Muniferral (S . Cristovo) S.E. e S.S. X.O. a do

Cabido, e outro por

D. Lucas Pereira.

Ferreira (S. Paio) S.S. e X.O. polo Con-

de de Lemos.

lgrexafeita (Sta. María) ldem

Lamas (S. Xulián)

Naraío (Sta. María) ldem

Recemal (Sta. María) ldem

NARÓN C.R. Narón (S. Xulián) S.S. X.O. polo Marquésde Castelar.

Neda (S . Nicolás) S.S. X.O. polo Marqués

de Castelar.

Neda (Sta. María)

85



OZA Lesa (Sta. Mariña)

Oza (S . Pedro)

Rigueira (Sta. María)

PARADA Bandoxa (S . Martiño)

Parada (Sto. Estevo)

Reboredo (Santiago)

PEDROSO Doso (S . Lourenzo)

Pedroso (S . Salvador)

PERBES Perbes (S . Pedro)

Vilanova (S. Xoán)

Vilamaior (S . Pedro)

PONTEDEUME Andrade (S . Martiño)

Barallobre (Santiago)

Bemantes (S. Tomé)

Breamo (S . Miguel)

Centroña (Sta. María)

Fene (S . Salvador)

Franza (Santiago)

Granda1 (S. Pedro)

Guimil (S. Cristovo)

Laraxe (S . Mamede)

Limodre (Santa Baia)

S.E. X.O. polo Mostei-

ro de S. Martiño de

Santiago, Orde de S.

Bieito. 16,375

ldem

ldem

S.S. X.O. polo Conde

de Lemos.

ldem 13,750

ldem

S.S. X.O. polo Marqués

de S. Saturnino. 14,250

ldem

S.S. X.O. polo Marqués

de Alcañizas. 12,500

ldem

ldem

S.S. A.M. polo Conde

de Lemos.

S.S. A.O. polo mes-mo.

S.S. A.M. ldem

S.S. A.M. e O. ldem

S.S. A.M. ldem

S.S. A.O. ldem

ldem

S.S. A.M. e O. ldem

ldem

S.S. A.M. e O. ldem

ldem 107,625



Magalofes (S. Xurxo) ldem

Maniños (S . Salvador)

Meá (S . Vicente)

Miño (Sta. María)

Noguerosa (S. Cosme)

Ombre (Sta. María)

Perlío (Sto. Estevo)

Piñeiro (S . Xoán)

Porto (S . Martiño)

Pontedeume (Santiago)

Sillobre (Sta. Mariña)

Torres (S . Xurxo)

ldem

S.S. A. M. ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. A.O. lclem

S.S. A.M. ldem

Idem

S.S. A.M. e O. ldem

S.S. A.O. ldem

S.S. A.M. e O. ldem

Vilamateo (Santiago) ldem

Vilar (S. Pedro) S.S. A.M. ldem

AS PONTES DE Cabreiros (Sta. Mariña) S.S. e X.O. polo Con-

GARC ~ A ODR~- de de Lemos.

GUEZ

Deveso (Sta. María) Idem

Espiñaredo (Sta. María) ldem

Freixo (S. Xoán) ldem 170,500

As Pontes de G . Rodrí-

guez (Sta. María) ldem

Vilavella (Sta. María) Idem

PRUZOS Adragone (Santiago) S.S. X.O. polo Con-

de de Lemos.

Ambroa (S . Tirso) ldem

Churrió (S . Martiño) ldem

Coruxou (S . Salvador) ldem 64,250

Irixoa (S. Lourenzo) ldem

Paderne (S . Xoán) ldem

Viña (Santa Baia) ldem

Veríns (Sta. María) ldem



REGUELA C.R. Reguela (S.Vicente) ldem 3,500

SANTA CECILIA Trasancos (Sta. Cecilia) S.S. X.O. por D. Joseph

C.R. Bermúdez Vilardefran-

cos. 2,250

SANTA MARTA

DE ORTlGUElRA Barbos (S . Xulián) S.S. X.O. polo Marqués

de Astorga.

Céltigos (S . Xulián) ldem

Couzadoiro (S . Cristovo) ldem

Cuíña (Santiago) ldem

Devesos (S . Salvador) ldem

Ermo (S . Xulián) ldem

Espasante (S . Xoán) ldem

Feás (S . Pedro) ldem

Freires (S . Pablo) ldem

Insua (S. Xoán) ldem 247,125

Ladrido (Santa Baia) ldem

Landoi (Santiago) ldem

Loiba (S. Xiao) ldem

Luía (Sta. María) ldemMera (Sta. María) ldem

Mera (Santiago) ldem

Mosteiro (S. Xoán) ldem

Pedra (Sta. María) ldem

San Claudio (Sta. María) ldem

Santa Marta de Orti-

gueira ldem

Senra (San Xiao) ldem

Veiga (Sto. Adrao) ldem



SOMOZAS E Somozas (Santiago S.S. X.O. por Don Gre-

MERO1 Seré) gorio Santiso, Don

Juan Tizón, o Mar-

qués de San Saturnino,

e o Conde de Maceda. 48,500

TRASANCOS Atios (S . Mamede)

VAL

Aviño (S . Miguel)

Castro (Sta. María)

Lago (Santiago)

Lourido (S . Bartolomeu)

Meirás (S . Vicente)

Sequeiro (Sta. María)

Taraza (S . Tomé)

Valdetires (S. Martiño)

Valcloviño (Santa Baia)

S.S. X.O. polo Marquésde Castelar.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

lclem

ldem

ldem

ldem

Val (Sta. María a Maior) S.S. X.O. por D. Pedro

Pardo, D. Albaro Pita,

o Conde de Maceda,

e o Marqués de S. Sa-

turnino. 13,250

VILAMOREL Vigo (S . Xulián) S.S. X.O. polo Conde

de Maceda.

Vilamoral (S . Xoán) ldem 12,375

XUBlA Caranza (S. Martiño) S.S. X.O. por D. Joseph

Bermudez Vilarde-

francos.

Xubia (S . Martiño) ldem 11 O0



A p rov inc ia de Mo ndoñ edo con ta con 3 0 xu ri sd icc ións, 16

Coutos Redondos, 1 cida de (M on do ñe do ) e 3 vi las (Ribadeo, Lou-

renzá e V iveiro).

Parel lamente ás outras provincias, M on do ñe do n on presenta

unha adaptación d o parcelar io x ur isd icc ional ó m arco f ísico. Des-

te xeito tanto a zona d a rasa li toral, com a os vales de M on do ñe do

ou V aladouro a zona montesía do C ordal de Ned a e Xistra l, así

co m o os largacíos terreos da Terra Chá, áchanse esmigallados nu n

«puzzle» de xur isd icc ións indiferentes ós co ndic ionam entos natu-

rais.

Por outra parte a diferenc iación das xurisdic cións tanto na súa

extensión co m a na súa p obo ació n acadan di ferencias m o i sobre-

saíntes. De nde o Co uto de Landrove co n 4,350 k m 2 e u nha soa

freguesía ata a de V ive iro co n 1 8 freguesías e 272,8 km 2.

N o reparto dos señoríos, os de Abadengo f iguran en pr im eiro

lugar. O b ispo de Mon doñe do é, sen dúbida, o m eirand e señor da

provincia con case a metade (48,7%) das freguesías baixo a súaxur isdicc ión.

Segue o señorío secular n o qu e a penas estaba representada

a Al ta Nobreza, pois só o Ma rqués de Alcañices t iña toda a xuris-

d icc ió n d e Ca ld o (6 freguesías) e o D uq ue de H i jar a xur isd icc ión

de Ribadeo ( 7 freguesías), abrangu ía sen embargo, c o señorío da

fidalguía o 32,2% da provincia .

O do m in io Real acadaba o 10,8%, loca l izado exclus ivamen-

te na xur isd icc ión de Vivei ro. 1



O Señorío Eclesiástico reducíase ó 7,6O/0, principalmente

asentado nos arredores d o M oste iro de Lourenzá.

De nd e o A cibe iral corre n os l indes sobre os actuais Iímites

dos Mu nic ipio s das Pontes de G arcía R odríguez e Mu ras ata acada-

ren as cabeceiras do río Sor. De nd e este pun to corr en cara ó leste

entre os mu nic ipio s de Muras, Xermade e V ilalba ata as alturas de

Penas de Mosa (936 mts) no Montouto e as cabeceiras do ríoLabrada. D e aqu ícara ó sur entre os munic ip ios de Vi la lba e Abad ín

de ixa nd o n aqu el a freguesía de Santiago de Samarugo q ue se mostra

co m o u n enclave xeográf ico na P rovincia e deixando S. Salvador da

Pastor iza na Provincia de Mo nd oñ ed o e S. M ig ue l de Saldanxe, da

xurisdicc ión de Crecente e Quinte la na Prov incia de Lugo e entre

as parroquias da G arda na P rovincia de M on do ñe do e de Sta M- de

Alvaré na Provincia de Lugo. Segue cara ó leste os Iímites dos

actuais mu nic ip ios de Rio tor to na Prov inc ia de M on doñ edo que se

separa de Sta M q e Carb a l l ido na prov inc ia de Lugo. D entro dosIímites de Vi laboa inc luíanse no XVl l l os terr i tor ios da actual

freguesía de S. Pedro de Bogo, que n o Co uto de Frades (961 mts) é

l imí tro fe coa P rov inc ia de Ov ied o.

Den de este pun to os l indes cont in úan cara ó norte sobre a

div is ión das actuais prov incias de Lugo e O vi ed o ata acada-lo r ío.

E, deix and o a freguesía d e S. Salvador d e S. Tirso d e Abres q ue se

adentra na marxe esquerda d o río e pertence á prov inc ia de Ov iedo .

O resto dos Iímites perco rrerán o río ata a súa desemboca dura, pe roxustamente apregados á marxe esquerda da ría en razón da sen-

tencia de Gr i ja lba xa c i tada.

Estes Iímites dan lle u nha extensión d e 2.069,57 k m 2 e unh a

pob oac ión segundo o Censo de Flor idablanca de 84.709 habitantes

o que I le ou tor ga unha densidade re lat iva de 40,9 hab./km2.



XURISDICCIÓN FREGUES~A SEÑOR~O

ABAD~N , Abadín (Sta. María) S.S. e X.O. Por D. Ma-

nuel Luaces.

ALFOZ DO CAS- Adelán (Santiago) Ab. e X.O. Polo Reve-

TRO DE OURO rendo Bispo de Mon-

doñedo.

Bacoi (Sta. María) ldem

Carballido (S. Sebastián) ldemCastro de Ouro

(O Salvador) ldem 77,375

Lagos (S . Vicente) Iderr;

Mor (S . Pedro) Ab. e S.E. e X.O. polo

Reverencio Bispo, e

outra polo Cabido de

Mondoñedo.

Oirás (S . Mamede) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo.Pereiro (Sta. María) ldem

BARES E Bares (Sta. María) Ab. e X.O. a do Reve-

MOGOR rendo Bispo.

Mogor (Sta. María) Ab. e S.E. e X.O. polo

Reverendo Bispo de

Mondoñedo e o Cole-

xio Seminario de Vivei-

ro.

BARREIROS Barreiros (S . Cosme) ldem

Benquerencia (S . Pedro) Ab. S.S. e X.O. por D.

Pedro Manuel Bermú-

clez, e a do Reveren-

do Bispo.

Caleiros (Sta. Cristina) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo.

Reinante (S . Miguel) ldem

Reinante (Santiago) ldem

95




Cándia (S . Pedro) ldem

Castromaior (S . Xoán) ldem

Cabaneiro (S . Barto-

lomeu) ldem

Fanoi (Sta. María) Ab. e S.S. e X.O. a do

Reverendo Bispo, e


Mondoñedo.Goás (S . Pedro) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo.

Labrada (S . Pedro) ldem

Montouto (Sta. María) ldem

Quende (Santiago) ldem

Romariz (S . Xoán) ldem

FERREIRAVELLA Ferreiravella (S . Xulián) S.E. e X.O. pola Fábri-

C.R. ca da Catedral de Mon-doñedo.

FOZ Foz (Santiago) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo de Mon-

doñedo.

Valadouro (S. Acisclo) ldem

Valadouro (Sta. Cecilia) Ab. e S.S. e X.O. a mes-

ma e outra por D. Jo-

seph María Moscoso. 25,87

GALDO Galdo (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Alcañizas.

Negradas (S . Miguel) ldem

Ribeiras do Sor

(S . Cristovo) ldem

Val (Sto. Estevo) ldem

Val (S . Román) ldem

Xuances (S . Pedro) ldem

97



Graña de Vilarente S.S. e X.O. por D. Enri-

(Sta. M- Maclanela) qcie Cornide. 7,625

Grañas do Sor S.S. e X.O. polo Mos-

(S . Mamede) terio de Meira. 32,375

Lagoa (S . Xoán) ldem 21

Landrove (S . Xulián) S.S. e X.O. por D. joa-

quín Velarcle. 7/37

Co~for toSta. María) S.S. e X.O. polos seus

veciños.

Vilaboa (S. Xulián) ldem

Vilaoclriz (Santiago) ldem 94,750

Vilarmide (S . Salvador) lclem

Xcidán (Sta. María

Madanela) ldem

Argomoso (S . Pedro) Ab. e A.M. polo Reve-

rendo Bispo cle Mon-

cloñeclo, e X.O. por D.

Peclro Baamonde.

Corbueira (Sta. María

Madanela) Ab. e A.M. o mesmo.

Figueiras (S . Martiño) ldem

Lindín (Santiago) lclem

Masma (Sto. Andrés) ldem 135,500

Mondoñedo (Capital) ldem

Maior (Sta. María) Idem

Sasclónigas (S . Lourenzo) ldem

Vilaoalle (Sta. María) lclem

Vilamor (Sta. María) Ab. e S.S. e A.M. o

mesmo, e X.O. polos

seus veciños.



MONCELOS C.R.

MOXUEIRA C.R.

M U RAS

NOlS

OIRÁN C.R.

ORREA C.R.

PORTOCELO

Moncelos (Santiago) S.S. e X.O. polos seusveciños. 9

Moxueira (S . Lourenzo) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Benclaña. 9

Balsa (Sta. María) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo cle Mon-cloñeclo.

Burgo (Sta. María) lclem

lrixoa (S . Xulián) lclem

Muras (S . Peclro) ldem

Viveiro (Sta. María) lclem 137,375

Cangas (S . Peclro) Ab. e X.O. o antece-

dente,

Cordiclo (S . Xcilián) lclem

Fazociro (Santiago) Iclem

Moucide (Sto. Estevo) Iclem

Nois (S . Xulián) ldem

Oirán (Sto. Estevo) S.E. e X.O. polo Cabil-clo cle Mondoñedo. 8,250

Orrea (Sta. Columba) S.E. e X.O. o antece-

clente. 17,900

Lago (Sta. Eulalia) Ab. e X.O. polo Reve-

renclo Bispo de Mon-

doñedo.

Morás (S . Clemente) ldem

Portocelo (S. Tirso) lclem

Rigueira (S . Miguel) Idem

Scimoas (Sto. Estevo) ldemXove (S . Bartolomeu) ldem

99



Vi aestrofe

(S. Román) ldem

SANTE Abres (Santiago) S.S. e X.O. polos seus 'veciños.

Coxela (Santiago) ldem

Sante (S. Xulián) ldem

Vilaosende (Sta. Eulalia) ldem 28/00

SILÁN C.R. Silán (Sto. Estevo) S.S. e X.O. por D. Gas-

par Bermudez.

SUECOS Suegos (Sta. María) S.S. e X.O. por D. Ma-nuel de Cora e Don

Basilio Bolaño.

TRABADA C.R. Trabada (Sta. María) S.E. e X.O. polo Mos-teiro de Meigas, Orde


VALBOA C.R. Valboa (Sta. María S.S. e X.O. por D. Car-

VALADOU RO Alaxe (S . Xoán) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo de Mon-doñedo.

Budián (Sta. Eulalia) ldem

Frex~ilfeSta. Eulalia) ldem

Cuadramón (S . Xurxo) ldem

Recará (S . Xulián) ldem 97,450

Recaré (S. Tomé? ldem

Valadouro (Sta. Cruz) ldem

Vilacampa (Sta. María) ldem

1o1



VAL D E LO U - Va l cle Lou renzá S.S. e X. O. po los seusRE NZ Á (Sto. Aclrián) veciños e, D. Francis-

co ÁI barez, D. A nto-nio Ordoñ ez, D . PeclroRuíz, o Marclués cleSanta Cruz, e o cleVi l lasanté. 39.975

Va l de Louren zá S.S. e X.O . a clos se ~i s(S. Xurxo) veciños, e o M a ry ciésde Vi l lasanté.

Val de Lourenzá(S. To m é) Iclem

VARONCELLE Varo ncel le (Santiago) S.W. e X.O . po lo Ca-C.R. biclo cle Mo nclo ñed o. 6,500

V ID A L C.R. Viclal (S. Mateci) S.S. e X.O . po los ve-c iños. 6,750

VILA FO RM ÁN Vi laformán (S. Xoán) Ab. e X.O. po lo Reve-rendo Bispo de M on -cloñeclo.

Vi laou ruz (S. Ma rt iño) ldem 25,650

Vi lapen a (Santiago) lde m

VILAMEÁ C.R. Vi iam eá (S. Vicente) S. S . e X.O.po los se~ isveciños. 16,625

V IL A N O V A DE Formeá (Sto. Estevo) S.E. e X O . p o l o M o s -LOUREN ZÁ te iro de V i lanova de

Lourenzá, Orde cleS. Bie ito. 43,625

Galgao (S. Ma rt iño) ldem

Locirenzá (Sta. Ma ría) lde m



XURISDICCI~N FREGUES~A

Pasto riza (S. Salvaclor) Icleni

VILARENTE Abeleclo (Sta. Ma ría) Ab. e X.O. po lo Re-

vereticlo Bispo cle

Moncloñeclo.

Corbe l le (S. Ma rt iño ) A l i . e O . e X.O. a c lo

Reverenclo Bispo, e

outra pola Encornen-

cla cla Barra, Orcle cleSantiago. 39,750

Co rv ite (S. Peclro) Ab. e X.O. a d o Reve-

renclo Bispo .

Lo lios o (Sto. Anclrés) lclem

Vilare nte (S. Xoán) lclem

VILARONTE Moncloñeclo (S. Ma rt iñ o) S.S. e X.O. por Do ti

Ancli-és Vill ar .

Vi laro nte (S. Xoán) Idem 36,625

VlVE lRO Bo ime nte (Sto. Anclrés) R. e Correxicloi- po laS.M.

Bra bos (Santiago) Icleni

Cabanas (Sta. Ma ría ) Icleni

Caban as (S. Pantaleón) lclem

Cha vín (Sta. Ma ría) lclem

Ce leir o (Santiago) lclernCov a (S. Xoán) lclem

h4agazos (Sta. M ar ía ) lclem

M er ile (Sta. Eulalia) lclem

M iñ ot os (S. Peclro) R.S.E. e S.S. Corrixi-

clor o mesmo, e X.O.

po lo C o lex io S em i-

nario cle Viveiro, D.Jo ac l~i í n elarcle, D .

An ton io Parclo, e D.Jua n Basanta. 272,87 5

103



Monte (S . Isidoro)

Mosende (S . Pedro)

Oro1 (Sta. María)

Riobarba (S . Pablo)

Valcarria (Sto. Estevo)

Viveiro (Sta. María)Viveiro (S . Pedro)

XERDIZ Xerdiz (Sta. María)

R. Corrixiclor o mes-

mo.

ldem

lclem

lclem

lclem

lclemldem

S.S. e X.O. por Don Pe-

dro de Cora. 27,750

S.E. = Señorío Eclesiástico

S.S. = Señorío Sec~ilar

X.O. = Xcirisclicción Orclinaria

R.= Reguengo

C.R. = Couto RecJonclo



LUCO

A prov inc ia de Lugo conta co n 1 16 4 reguesías que compren-

dían 131 xur isdiccións, 48 Coutos Redondos, un ha cidade (Lugo) e

9 vilas: Adai, Brol lón, Chantada, Don cos, Mo nfo rte de Lemos, O u -

teiro de Rei, Po rtom arín (S. Xoán), Sarria e Vilalb a.

C om o temos in dica do nas outras provincias, o parcelar io xu-

r isdiccional no n presenta unh a adaptación dos señorios ás estruc-

tu ras xeográficas d o país; deste x eito un dades m orfo lóxic as be n

definidas c o m o as largacías chairas da Terra Cha, o val afu nd ido da

Terra de Lemos, as ergueitas bisbarras da or la M onte sía Orie nta l, o -

f recen unha imaxe da anárquico reparto do país onde as xur is-

diccións se mesturan indi ferentemente ós condic iona me ntos natu-

rais.

Por outra parte a var iedade xu r isdicciona l 6, tanto dende o

punto de vista d a súa extensión e po boa ción, c om a da súa un idade

ou diversidade terr itor ia l , m o i variada.

H ai xur isdiccións cunh a freguesía e 3,250 km2, co m o a de Ro-zas e outras c o n 91 freguesías e m áis de 4 0 0 km 2, co m o a de Lugo.

Algunhas teñen unida de terr i tor ia l co m o a de De za e outras abran-

guen 516 tenzas arredadas c o m o a de Chantada; co n respecto ós

señoríos a pro vin cia de Lugo estaba na súa m eirand e parte do m i-

nada p o lo señorío secular que abran guía o 73,5% das freguesías da

provincia; seguido c on m oita di ferenc ia o señorío Eclesiástico cu n

19,2% e o Abadengo co n out ro 10%.

O pr im eiro asentaba o seu d o m in io polas freguesías q ue arro-deaban os grandes mosteiros: Samos, Meira, Penamior. O señorío



A div isor ia segue o curso do Si l ata a súa unión co Miño.

Desde este pun to ascende o río Búbal, d eix an do as freguesías deCampos e Temes da xurisdicción da Peroxa na provincia de

Ourense e a xur isdicc ión de O leiros d e Chantada na de Lugo. Segue

o río Búbal para acadar o M on te de Marraxariza, pe ro deixa tamén

as fregresias de Bu bal (S. Salvador e Santa O la ll a ) e a de Ma rzás da

xurisdicción da Peroxa na pr ov inc ia de Oure nse e as de Carballeda

e Lousada da xur isdicc ión de Chantada na provincia de Lugo.

Dende este punto corren os l indes pola divisoria das actuais

provincias de Ouren se e Lug o até o m arco d e Povadura e de seguido

a divisoria de Ourense e Pontevedra ata o M o n te Pereiro (771 mts)na Serra do Testeiro, pu nto d e u ni ón das prov incias de Ourense,

Lugo e Santiago.

Estes límites fan desta pro vin cia a m eiran de do antig o rein o

cuns 8.125,850 km 2 e un ha pob oac ión segundo o censo de Flo-

r idablanca de 232.452 hab. que dá unha densidade re lativa de 28,6

hab./km2.



A COVA C.R. A Cova (S . Martiño) S.E. e X.O. pola Catedral

de Lugo. 2,OO

ABUÍME Abuíme (S . Xoán) S.S. e X.O. por D. Ma-nuel Garza, D. Benito

de prado, e Dona Jo-

sefa Pardo. 6,500

ADAl Adai (Santiago) S.S. e X.O. polo Conde

de Lemos.

Anseán (S . Paio) ldem

Arcos (S. Paio) ldem

Bergazo (S . Pedro Fiz) ldem

Cabreiros (Sta. María) ldem

Campelo (S . Xulián) ldem

Castrillón (S . Salvador) ldem

Celán (S . Pedro) ldem

Chamoso (S . Bartolo

meu) Idem

Chamoso (S . Cristovo) ldem

Chamoso (Sto. Andrés) S.S. e X.O. a antece-

dente e outra polo Mar-

qués de Castelar.

Corgo (S . Xoán) ldem

Espasande (Santiago) Idem

Farnadeiros (Sto. Estevo) ldem

Farnadeiros (S . Pedro) S.E. e X.O. a rriesma, e


Lugo.

Folgosa (Sto. Estevo) S.S. e X.O. a do mesmo

Folgosa (S . Martiño) ldemFranqueán (Sta María) ldem

1 1 1



Laxosa (Santiago)

Manán de Abaixo

Marei (Sta María)

Miranda (Santiago)

Moreira (Sta María)

Paderne (Sto. Estevo)

Piñeiro (Sta María)

Queizán (Sta María)

Quinte (Sta Baia)

Sabarei (Sta María

Madanela)

Souto de Torres (S .

Tomás)

Soutomerille (S . Salva-

dor)

AGUIAR C.R. Aguiar (S.Claudio)

AMANDI C.R. Amandi (Sta. María)

AMARANTE Amarante (S . Fiz)

1 1 2

ldem

O. e S.S. e X.O. a

mesma, e outra pola

Encomenda de Porto-

marín, Relixión de S.

Xoán.

S.E. e X.O. a do mes-mo Conde.

ldem

S.E. e S.S. e X.O. a an-

tecedente e outra po-

lo Mosteiro de Meira

Orde de S. Bernardo.


mo.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por D. Juande Neira, e D. Manuel

Pallin.

S.S. e X.O. por D. Juan

de Gayoso.

S.S. e X.O. polo Cabi-

do de Lugo.

S.S. e X.O. polo Conde

de Amarante.



Am arante (S. Ma rt iño) ldem

Ar bo l (Santa Baia) lde m

Barreiros (S. Cib rao) lde m

Castro (Sto. Estevo) ld em

Castro (Sta. M ariñ a) lde m

Cu tián (S. Xoán) lde m

Facha (S. Xulián) ldemRebore do (Santiago) lde m

Xián (Sta. Ma ría) lde m

AR CILL Á E SISO1 Ar cil lá (S. Paio) S.S. e X.O. por D.Joa quin Losada.

Bestar (Sta. M arí a) S.S. e X.O. po r D . Jo -seph Ribadeneira, eDon a Joaquina de Oca.

Lamas (S. M art iño ) S.S. e X.O. as de Losa-da e Ribadeneira. 17,500

Sisoi (Santalla) S.S. e X.O. as de Losa-da, e outra po r D . JuanVarela

V ila r S.S. e X.O . as de D. -

Joseph de Ribadeneira,Doñ a Joaqu ina de Oca,e ou tra p o lo Conde de

Lemos.

ARXEMIL E Ar xe m il (S. Pedro) S.S. e X.O. po r D .FONTEITA Jose ph Enriquez, e

D . Joseph de Seixas.

Fonteita (Santiago) S.S. e X.O. por D. Jo-seph de Páramo, e D.Pedro Luís de Ul loa . 12,625

Pedrafita (S. Miguel) S.S. e X.O. por D. Juan

Gayoso, D . Alexand rode Páramo, e a de Sei-xas.

113



ASMA Asma (S . Salvador)

Belesar (S . Bartolomeu)

Camporramiro (Sta. M-)

Mouricios (S . Cristovo)

Pereira (S . Mamede)

Riba da Arriba (Santiago)

ATÁN E VILAR Atán (Sto. Estevo)

DE ORTELLE

AUGASANTAS Augasantas (S . Xurxo)

Guldriz (Santiago)

Merlán (S . Salvador)

Pregación (S . Xulián)

BAAMONDE Baamonde (Santiago)

Boveda (Sta Eulalia)

Pacios (S . Martiño)

BALE1RA Cubilledo (Santiago)

Degolada (S . Lourenzo)


teiro de S. Bieito O

Real de Valladolid.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem


rendo Bispo de Lugo.


de de Monterrei.

ldem

ldem

ldem


de Amarante.

ldem

ldem


de Amarante, o de

Maceda, o de Graxal,

D. Antonio Becerra, e

D. Antonio Pardo.

S.S. e X.O. por D. Jo-

seph Pardo Ribade-

neira.



Librán (Sta Mariña) S.S. e X.O. a do Con-

de de Amarante. 66,125

Martín (Santiago) S.S. e X.O. por D. Ga-

briel Montenegro, D.

Joseph Pardo Pimen-

te1 as de D. Joseph

Pardo e o Conde de

Maceda.

BASADRE Basadre (Sto. Estevo) S.S. por D. Juan Be-

nardino Vasadre.

Basadre (Sta María) S.S. e X.O. por D . Jo-

seph, e D. Pedro Va-

rela e a de Vasadre. 12,500

Ramil (S. Martiño) S.S. e X.O. por D. Juan

Benardino Vasadre, e

D. Francisco Saavedra.

BlBlLLE C.R. Bibil le (S . Miguel) S.S. e X.O. por Doña

Maria Ana Vivero. 3,875

BEND~A .R . Bendía (S . Andrés) R. e X.O. pola S.M. 6,000

BÓVEDAC.R. Bóveda (S . Martiño) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Viance. 6,275

BRIGOS C.R. Brigos (S . Salvador) S.S. e X.O. por D.

Bieito Boan.

Arroxo (S. Mart iño) ldem

Baos (S . Xoán) ldem

Barcela (S . Miguel) ldem

Bastida (S . Miguel) ldem



Bruicedo (Santiago) ldem

Burón (Sta. M- Mada-

nela) ldem

Carballido (Sta. María) S.E. e S.S. e X.O. polo

Mosteiro de Vilanova

de Oscos, Orde de S.

Bernardo, D. Carlos de

Oia, Dona Isabel Ber-múdez, e a do Conde.

Cereixo (Sta. Xuliana) ldem

Cuíñas (S . Cristovo) ldem

Ermes (S . Pedro) ldem

Fonfría (Sta. María

Madanela) ldem

Freixo (S . Xulián) ldem

Fonsagrada (Sta. María) ldem

Lamas de Moreira S.S. e X.O. a mesma, e

(Sta. María) outra por D. Cayetano

del Riego.

Logares (Sto. Andrés) S.S. e X.O. polo mesmo

Conde.

Monteseiro (S . Bartolo-

meu) ldem

Negueira (S. Salvador) S.S. e X.O. a mesma, e

outra por D. Tomás

Quindós.

Neiro (S . Pedro) ldem

Ouviaño (Santiago) S.S. e X.O. polo mes-

mo Conde. 529,OO

Padrón (S. Xoán) O. e S.S. e X.O. a mes-

mal e outra pola Enco-

menda de Portomarin,

Relixión de S. Xoán.

Paradavella (S . Xoán) S.S. e X.O. mesmo

Conde.

Piñeira (Sta. María) ldem

116



Río (S . Pedro) ldem

Robledo (S. Martiño) ldem

Sena (Sto. Agustín) ldem

Suarna (S . Martiño) ldem

Trapa (S. Cibrao) ldem

Trobo (Sta. María) ldem

Vega de Logares ldem

Vilabol (Sta. M-) ldem

CABORECELLE Caborecelle (S . Xulián) S.S. e X.O. po lo Mar-

qués de Campos. 8,125

CAMBA Alemparte (Sta. María)

Alceme (Sta. María)

Arnego (Santiago)

Asperelo (S. Martiño)

Az (S . Cristovo)

Camba (S . Salvador)

Camba (Santa Baia)

Camba (S . Xoán)

Carboentes(Santiago)

Castro (Santiago)

Fafián (Santiago)

Guillar (Santa María)

Negrelos (S . Cibrao)

Pedroso (S . Xulián)

Pescoso (Sta. Mariña)

Portela (S . Cristovo)


rendo Arcebispo de

Santiago.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

Ab. e S.S. e X.O. a

mesma, e outra por

Melchor de Camba. 157,750

Ab. e X.O. polo refe-rido Arcebispo.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



Río (Sta. María)

Rodeiro (S . Vicente)

Senra (S . Paio)

Vilela (Sta. María)

Cancelada (S . Tomé)

Mosteiro (S. Xoán)

Ribasmorto (Santiago)

Liber (S . Remixio)

Pando (S . Xulián)

Quinta (Santa Baia)

Sevane (S. Xoán)

Vega (Sta. Mariña)

Vilachá (S . Pedro)

Vilaiz (Santiago)

Vilamane (Sta. María)

Bodaño (S. Mamede)

Fontao (Santiago)

Lesón (S . Pedro)

Merza (Sta. María)

ldem

ldem

ldem

Ab. S.E. e X.O. a mes-

ma, e outra polo Mos-

teiro de Oseira, Orde

de S. Bernardo.

S.E. e X.O. polo Arce-

diago de Triacastela.

ldem 22,500

ldem


de de Amarante.

ldem

ldem

ldem

ldem 69,875

ldem

ldem

ldem




Bieito.

ldem

S.E. e S.S. e X.O. a

mesma, e outra polo

Conde de Lemos. 19,250

S.E. e X.O. polo mes-

mo Mosteiro.



INFANTES (Santiago) Juan Gayoso.

Larín (Santiago) S.S. e X.O. por D. An-tonio Camba. 3 ,OO

CASTRO C.R. Castro (S . Cristovo) S.E. e X.O. polo Ar-

cediano de Dozón. 7 ,OO

CASTRO DE RE1 Ameixide (Sta. María) S.S. e X.O. polo Con-

Ansemar (S . Salvador)

Azúmara (S. Xoán)

Bazar (S . Pedro)

Bexán (S . Paio)

Balmonte (S . Salvador)

Castro de Rei (S. Xoán)

Duancos (Sta. María)

Duarría (Santiago)

Dumpín (Santa Baia)

Goberno ( O Salvador)

de de Lemos.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



Bolaño (Santabaia) S.S. e X.O. a do

Conde.

Camiño (S. Miguel) ldem

Goi (Sta. MWadanela) ldem

Monte (Sta. María) ldem

Paramo (S . Miguel) ldem

Pena (Sta. María S.S. e X.O. por D.

Madanela) Antonio Osorio, e D.

Antonio Pardo. 99,625

Pereiramá (S . Xulián)

Pousada (S. Lourenzo)

Pumarega (Sta. Mariña)

Rebordaos (S . Xurxo)

Recesende (S . Cibrao)

Serés (S . Pedro)

Tordea (Sto. Tomás)

Uriz (Sta. María)

Vilalle (S . Pedro)

Vilariño de Castro-

S.S. e X.0 a do mes-

mo Conde.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

verde (Santiago) ldem

CEBREIRO Cebreiro (Sta. María) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de S. Bieito o

Real de Valladolid.

mesma, e outra por

D. Mauro Armesto. 65,OO

Liñares (S. Estevo) S.S. e X.O. a do Mos-

teiro.

Riocereixa (Sta. María

Madanela) ldem

Veiga de Forcas S.S. e X.O. por D.

(Sta. María) Antonio Armesto.



Zanfoga (S. Martiño) S.E. e X.O. a clo Mos-

teiro.

CEDRÓN Cedrón (Santiago) S.S. e X.O. polo Con-cle de Maceda e D.Luis Saco. 6,875

CELA Cela (Sta. María) S.S. e X.O. por Dona

Joaquina de Oca. D.Juan Gabriel Tenrei-ro, D. Joseph Riba-deneira, e o Condede Quirós.

CERVANTES Ambasvias (Santa Baia)

Castelo (S . Pedro)

Castro (Santa María)

Cervantes (S . PeclrojCervantes (S . Román)

Cereixido (Santiago)

Donís (S. Fiz)

Dorna (Sta María)

Lamas (S . Xulián)

Noceda (S . Pedro)

Pando (Sta. María)

Q~iindósS. Xusto),

Ribeira (S . Martiño)

Vilaquinte (S . Breixo)

Vilapasantes (S . Xoán)

Vilaver (S . Xusto)

S.S. e X.O. polo Con-de de Graxal.

ldem

ldem

ldemIclem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

CESAR Cesar (O Salvador) S.E. e X.O. polo Mos-teiro de Samos, Orclede S. Bieito, a Cape-lania de Sta Catalina

de Sarria, e o Marquésde Viance. 3,875



XURISDICCI~N FRECUES~A

CHANTADA Ada (Santa Baia) S.S. e A.M. polo

Marqués de Astorga.

Agracle (S. Vicente) ldem

Arcos (Sta. María) ldem

Argazón (S . Vicente) ldem

Asma (S . Xurxo) ldem

Buciños (S . Miguel) ldem

Carballedo (Sta. María) ldem

Chantada (Sta. Mariña) ldem

Esmeriz (Sta. Mariña) ldem

Fornas (S. Cristovo) ldem

Freán (Sta. Cecilia) ldem

Líncora (S . Pedro) ldem

Lobelle (S. Cristovo) ldem

Losada (S . Mamede) ldem

Losada (Santiago) ldem

Mariz (S . Martiño) ldem

Mato (S . Xulián) ldem

Milleiros (S . Xoán) ldem

Monte (S . Miguel) ldem

Nogueira de Miño ldem

Pesqueiras (Sta. Marta) ldem

Pradeda (Santiago) ldem

Requeixo (Santiago) ldem

Sabadelle (Sta. María) S.S. e A.M. o mesmo,

e X.O. por Dona Jose-

pha de Lemos.

Vermún (Sta. María) S.S. e A.M. o antece-

dente

Viana (S. Pedro) Iclem

Vi aesteva (S . Salvador) Idem

1 2 3



CÓRNEAS .R .

COUTO NOV O

Vilanxe (S. Salvador)

Vilanxe (S. Vicente)

Chouzán (Sto. Estevo)

Cova (S . Xoán)

Viascos (Sta. María)

Córneas (Santiago)

Anllo (Sto. Estevo)

Anllo (S. Martiño)

Barantes (S . Xoán)

Bolmente (Sta. María)

Brosmos (Sta. Cruz)

Bulso (S . Pedro)Figueiroa (S . Salvador)

Gundi bós (Santiago)

Liñarán (S. Martiño)

Marcelle (S . Miguel)

Millán (S . Nicolás)

Neiras (S . Salvador)

Pinol (S. Vicente)

Rosende (S . Miguel)Santorxo (S . Xurxo)

ldem

S.E. e A.M. o mesmo,

e X.O. polo Cabido

de Lugo, e D. Juan Xa-

vier Pardo.

S.E. e X.O. polo Mostei-

ro das Benedictinas de

S. Paio de Santiago. 23,OO

ldem

ldem

S.S. e X.O. polo Duque

de Veraguas. 30,OO

S.E. e S.S. e X.O. poloMosteiro de Ribas de

Sil, Orde de S. Bieito,

e o Conde de Lemos.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem



Quintela (Sta. María) ldem

Saldanxe (S. Miguel) ldem

DAMlL E FELMIL Damil (S . Salvador) S.S. por D. Juan An-

tonio Ordoñez, e D.

Juan Varela.

Felmil (Santiago) S.S. e X.O. a de D.

Antonio Ordoñez. 12,125

DEZA Al barel os (Sta. María)

Alperiz (S . Pedro)

Anseán (Santiago)

Anzó (S . Xoán)

Asorei (Sta. María)

Barcia (Sto. Estevo)

Bendoiro (S . Miguel)

Bermes (Sta. María)

Botos (S . Xoán)

Bustos (S . Facundo)

Cadrón (Sto. Estevo)


de de Lemos.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem


mo Conde.

ldem

ldem

Campocancos (S .

Cristovo) ldem

Cangas (Sta. Mariña) S.E. e X.O. polo Cabi-

do de Santiago.

Catasós (Santiago) S.S. e X.O. a do Con-

de e outra polo Mos-


de S. Bernardo.

Cello (S . Martiño) S.S. e X.O. polo Con-

de de Lemos.



XURISDICCIÓN FRECUES~A SEÑOR~O

Madriñán (Sto. Adrao) ldem

Meixome (Santiago) ldem

Noceda (Sta. María) ldem

Palio (Santa Baia) ldem

Palmou (S. Xoán) ldem

Parada (Sta. María) ldem

Parada (S . Tomé) ldem

Pena (S . Cristovo) ldem

Prado (S . Martiño) ldem

Rodiz (S . Xiao) ldem

Sanguñedo (Sta. María) ldem 368,250

Santiso (S . Román) S.S. e X.O. por D. Jo-

seph Montenegro,

Don Joseph Salgado,

e Jacobo Fernández.

Soutolongo (Sta. María) S.S. e X.O. por D. Be-

nito Gi l Taboada, e a

do Conde.

Turiz (S. Xoán) S.S. e X.O. a do mes-

mo Conde.

Vale (Sto. Andrés) ldem

Vilanova (S. Xoan) ldem

Vilatufe (S . Lourenzo) ldemXesta (S . Pedro Fiz) S.E. e S.S. e X.O. polo

Cabido de Santiago,

e a do Conde.

Zobra (Sta María) S.S. e X.O. a mesma,

e outra por D. Andrés

Ulloa.

DIOMONDE Diomonde (S. Paio) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo de Lugo.

Besteiros (S . Pedro) ldem

1 2 8



DOADE C.R. Doade (S. Martiño) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro do Pino de

Monforte, Orde de

S. Bieito. 21,750

Doncos (Santiago) S.S. e X.O. polo Con-

de de Veraguas. 37,125

Ferreiros de Valboa

(Sta. María) ldem

Nullán (S. Cosme) S.S. e X.O. a mesma,

e outra polo Marqués

de Parga.

Vilouta (Sta Mariña) S.S. e X.O. a do mes-

mo Duque.

Dorra (Santiago) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Figueroa. 2,OO

Bidueiros (Sta. María) ldemDozón (Sta. María) R. e X.O. pola S.M.

Maceiras (S. Remixio) ldem

O (do) (S. Salvador) ldem

Saa (Santiago) ldem 45,750

Vilarello (Sto. Andrés) ldem

Vilanova de Dozón

(S . Pedro) ldem

Eiré (S. Xulián) R. e X.O. polo RealHospital de Santiago

Eiré (S. Miguel) ldem 11,875

Codesido (S . Martiño) S.S. e X.O. unha por

D. Vicente Caamaño

e Don Mathias Bola-

ño, e catro por D. Ma-

nuel de Córa, D. Ber-

nardo Sanjurjo, Don

Gaspar Bermudez,

e D. Juan Pedrosa. 10,125.

1 2 9



FERREIRA DE

NEGRAL C.R.

FERREIRA DE

PALLARES

FRAGA EROUPAR

Ferreira (S. Mar t iño) Ab. e X.O. po lo Reve-

rendo Bispo de Lu-6,750

Ferreira (Sta. María) S.E. e X.O. p ol o Mo s-

teiro de Samos, O rd e

de S. Bieito.

Gunt ín (S.Sa lvador ) ldem

Nespereira (S. Cibra o) lde m 42,250

Pradeda (Sta. Baia) ld em

Vilaxu sta (S. Pedro) ld em

Vilam erelle (S. Vicente) lde m

Roupar (S. Pedro Fiz) S.S. e X.O. p o lo C on -

de de Amarante. 18,625

Devesa (Santa Baia) S.S. e X.O. po r D .

Juan Locada, M athia s

Bolaño, D. Juan Sal-

gado, D . Jorge de

Prado, e Francisco de

Parga.

Friol (S. Xuliá n) S.S. e X.O. a de D.

Ju an Losada. 39,375

Ga ioso (S. Tom é) lde m

Ou sá (S. Xiao) S.S. e X.O . po r D . Ra-

món Mosquera , D . Do -

min go Otero, D . Fran-

cisc o Ferreiro e as de

Locada e Parga.

Prado (S. M arti ño ) S.S. e X.O. po r D . Ju an

Losada.

Pre gración (S. Cib rao ) S.S. e X.O. po r D. Ramón

Frontón (Sta. María) S.E. e X.O. p ol o Mo s-

teiro de Ribas de Sil,

O rd e de S. Bieito. 10,500



GUNT~N

CANEDO

HERMORA

HOSPITAL DA

CRUZ

INClO E BROZA

LAGOSTELLE

LAIOSA C.R.

LAMAS C.R.

Guntín (S . Cristovo) S.S. e X.O. por D.Juan Gaioso.

Mosteiro (S . Paio) S.S. e X.O. polo Con-

de de Altamira.

Canedo (S . Miguel) S.S. e X.O. o deJuan Gaioso.

Hermora (S . Bartolomeu) S.S. e X.O. por D.Manuel Arias Con-

de.

Río (S . Mamede) S.S. e X.O. polo Mar-qués de Viance, de

D. Juan Locada.

Illán (Santiago) S.S. e X.O. polo Con-

de de Fuensaldaña.

Pedrafita (S. Mamede) ldem

Broza (S . Tomé) O. e X.O. pola Enco-

menda de Quiroga,Relixión de S. Xoán.

Foilebar (Sta. María) ldem

Hospital (S . Pedro Fiz) ldem

lncio (Sta. Mariña) ldem

Trascastro (Santa Baia) ldem

Lagostelle (S. Xoán) R. e X.O. pola S.M.

Laiosa (S . Martiño) S.S. e X.O. polo Con-

de de Maceda.

Lamas (S . Isidro) O. e X.O. pola Enco-

menda de Portoma-

rín, Relixión de S.

Xoán.



LAMAS E Lamas (Sta. María) S.S. e X.O. por D . Fe-S. XURXO l pe Saavedra.

Lea (S . Xurxo) ldem 12,375

LÁNCARA Lamas (Sta. María) S.S. e X.O. por D.Joaquin de Rebra.

Láncara (S. Pedro) ldem 22,500

Torian (S . Salvador) ldemTrasliste (S . Xoán) ldem

LEA Carazo (S. Pedro) S.S. e X.O. polo Con-

de de Graxal.

Cirio (Sta. María) S.S. e X.O. por D.

Antonio Ordoñez.

Fraialde (Sta. Mariña) S.S. e X.O. a do Con-

de. 36,750

Lea (S. Bartolomeu) ldemLudrio (Sta. María) S.S. e X.O. por D. An-

tonio Navia, e a do

Conde.

Suegos (Santa Baia) S.S. e X.O. polo mes-mo Conde.

LOBIOS C.R. Lobios (S. Xián) S.E. e X.O. polo Con-

vento das Benedicti-nas de S. Paio de

Santiago. 6,250

LOUSADA Lousada (Sto. Andrés) S.S. e X.O. polos Mar-

queses de Valdecar-

zana, e S. Saturnino. 30,500

LUACES Caraño (S. Martiño) S.S. e X.O. po lo Mar-

qués de Astorga.

Ferreiros (Sto. Andrés) ldem

Ferreiros (S . Cosme) ldem



Hermunde (S . Pedro) ldem

Luaces (Sta. María) S.S. e X.O. por Doña

María Saavedra, D.

Juan Gayoso, D. Ale-

xandro López Larrie-la, e a do Marqués.

Milleiros (Santiago) S.S. e X.O. a do Mar-qués.

Mosteiro (S . Salvador) S.S. e X.O. por D.Francisco de laBarrera, e D. An-

tonio Osorio.

Po1 (Sto. Estevo) S.S. e X.O. a do

Marqués

Silva (Santiago) S.E. e S.S. e X.O.

D. Joaquín deCastro, o Reveren-

do Bispo de Mon-doñedo e a do

Marqués.

Torneiros (S . Lourenzo) S.S. e X.O. a doMarqués.

Valonga (Sta. María) ldem

LUGO Adai (Sta. María Ma- Ab. e A.M. polodanela) Reverendo Bispode Lugo.

Al beiros (S . Lourenzo) ldem

Alta (Sta María) ldem

Alto (S . Xoán) ldem

Ánxeles (S . Mamede) ldem

Bacurín (S . Miguel) ldem

Barredo (Sto. Andrés) ldem

Bazar (S . Remixio) ldem

Bóveda (Santa Baia) ldem




Bóveda (Sta. María) ldem

Bocamaos (S. Xulián) ldem

Burgo (S. Vicente) ldem

Caboi (S . Martiño) Ab. e S.S.A.M. o

mesmo, e X.O.

polos seus veciños.

Calde (S . Pedro) Ab. e A.M. o mes-

mo.

Campo (S . Xoán) ldem

Carballido (Sta. María) ldem

Costelo (O Salvador) ldem

Castro (Sto. Anclrés) ldem

Coeo (S . Vicente) ldem

Coeses (Sta. María Ab. e S.S. e A.M. o

Madanela) mesmo, e X.O. por

D. Juan Gayoso.

Costante (S . Miguel) Ab. e A.M. o ante-

cedente.

Cuíña (Sta. Eulalia) ldem

Entrambasaguas

(Santiago) ldem

Esperante (Santa Baia) ldem

Ferroi (Santiago) ldem

Fixós (Sta. Marta) ldem

Francos (S. Salvador) ldem

Gomel e (Santiago) ldem

Gondar (Sta. María) Ab. e S.E. A.M. o

mesmo, e X.O. po-

lo Convento das Do-

minicas de Lugo.

Grolos (Sta. Cruz) Ab. e A.M. o mes-

mo.

Guillar (S . Martiño) ldem

Lamas (Santa Baia) ldem

Lamela (Sta. Mariña) ldem

135



XURISDICCI~N FRECUESÍA

Labio (S. Pedro) Ab. e S.S. e A.M. o

mesmo, e X.O. por

Pedro de S. Fiz, La-

brador.

Lousada (Santa Baia) Ab. e A.M. o ante-

cedente.

Lousada (S . Mamede) ldem

Mazoi (Santa Baia) ldem

Meda (Santiago) ldem

ldemeilán (Santiago)

Mera (S . Pedro) ldem

Monte de Meda

(Sta. María Madanela) ldem

Monte de Meda

(S . Martiño) ldem

Moreiras (Sta. María) ldemMosteiro (Sta. María) ldem

Mota (Sto. Estevo) Ab. e S.S. e A.M. o

mesmo, e X.O. polo

Conde de Amarante.

Mougán (Sta. María Ab. e A.M. o mesmo.

Madanela)

Muxa (Sta. María) ldem

Muxa (S. Pedro Fiz) ldem

Muxa (S . Salvador)

Naval os (S . Pedro) ldem

Orbazai (S. Miguel) ldem

Ourol (S . Xiao) Ab. e S.S. e A.M. o

mesmo, e X.O. por

D. Joseph Pardo de

Ribadeneira.

Pacio (Sta. María) Ab. e A.M. o ante-

cedente.

Pedreda (S. Vicente) ldemPena (S. Xoán) ldem

136




Pias (S. Vicente) ldem

Piñeiras (S. Mamede) ldem

Piñeiro (S . Martiño) ldem

Piugos (Santiago) ldem

Poutomillos (S . Martiño) ldem

Pradedo (Santiago) ldem

Progalo (Santiago) ldem

Recemil (S . Lourenzo) ldem

Retorta (Sta. Cruz) ldem

Retorta (S . Román) ldem

Ribas de Miño

(S . Mamede) ldem

Robra (S . Pedro Fiz) ldem

Romeán (S. Pedro) ldem

Rubiás (S. Xulián) ldem

Saa (Santiago) ldem

Samasas (Santiago) ldem

Santa Comba (S. Pedro) ldem

Santa Cruz de Mon-

te de Meda ldem

San Román (Sta. Cristina) ldem

Segovia (S. Xoán) ldem

Silvarrei (S . Xoán) ldem

Servián (Sta. María) ldem

Soñar (S . Pedro) Ab. e S.S. e A.M. omesmo, e X.O. por

D. Joseph.

Teixeiro (Sta. María) Ab. e A.M. o mesmo. 501,375

Tir imol (S. Xoán) ldem

Torible (Sta. Mariña) ldem

Vascuas (Sta. María) ldem

Venade (Sta. María) ldem

Veral (S. Vicente) ldem

137



MA RIZ C.R.

MAN ÁN E

S. FIZ

Vi lachá de Chamoso(S. Xulián)

Vilaf iz (Sta. María)

Vi lama ior d e Negra1(S. Lourenzo)

Vilame á (S. Ma rt iño)

Vilarma o (S. Mam ede)

Zo lle (Sta. María)

Ma r iz (Sta. Ola l la)

Manán de Ar r iba(Sta. María Mad anela)

Paradela (S. Pedro)

Fafián (S. Xoán)

Me ixen te (S. Xul ián)

Velante (Sta. Ma ría)

Alv are (Sta. Ma ría)

Arcos (Santiago)

Fo nm iñá (S. Salvador)

Gue imon de (S. Mamed e)

M eir a (Sta. Ma ría)Piñ eiro (S. Cosme)



Piquín (S . Xurxo) S.E. e S.S. e X.O.polos memos, e D.

Francisco Olsorio.

Piquín (Santa Baia) S.E. e S.S. e X.O. por

D. Joseph Pimentel,

e a do Mosteiro.

Pousada (Sta. Catalina) S.E. e X.O. a do Mos-

teiro.

MERLÁN C.R. Merlán (S . Tomé) S.S. e X.O. por D. Pe-

dro Ramón Quiroga. 5,875

MIRAZ Miraz (Santiago) S.S. e X.O. por D. Fe-lipe Saavedra. 11,O0

MONFORTE DE Monforte de Lemos S.S. Corrixidor polo

LEMOS Conde de Lemos. 17,500

MONTECUBEIRO Mirandela (Sto. Andrés) S.E. e X.O. polo Con-vento de Santo Do-

mingo de Lugo.

Montecuberto (S . Cibrao) ldem 29,750

MONTERROSO Arada (Sta. María) S.S. e X.O. polo Con-de de Monterrei.

Areas (Sta. Cristina) ldem

Arxiz (S . Paio) ldemBispo (Sta. María) ldem

Biloíde (S . Cristovo) ldem

Cumbraos (S . Martiño) ldem

Esporiz (S. Miguel) ldem

Fente (S. Martiño) ldem

Ferreiros (S . Cibrao) ldem

Frameán (S . Pedro) ldem

Insua (S . Xulián) idem

139




Insua (S. Salvador) ldem

Mourulle (S . Vicente) ldem

Narón (Sta. María) ldem

Nobelúa (S . Cristovo) ldem

Pol (S . Cibrao) ldem

Rial (Sto. Andrés) ldem

Salgueiros (Sta. María) ldem

San Breixo (S . Salvador) ldem

Sabadelle (S . Salvador) S.E. e S.S. e X.O.

polo Mosteiro de

Montederramo,

Orde de S. Bieito;

D.Juan Alonso Lo-

sada, e a do Conde.

Senande (S . Miguel) S.S. e X.O. a do

mesmo Conde.Seteigrexas (Sta. Eufemia) dem

Sirgal (Sto. Andrés) ldem

Soengas (Santiago) ldem

Sucastro (Sta. María) S.S. e X.O. a mesma

Terrachá (S. Xurxo) ldem

Vilar de Cabalos (San-

ta Baia) ldem

Valboa (S . Salvador) ldem

Vilarbasín (S . Pedro) ldem 126,625

MOREDA Acedre (S . Román) S.S. e X.O. polo Con-

de de Lemos.

Canaval (S . Pedro) ldem

Cangas (S . Fiz) ldem

Cangas (Santiago) ldem

Castillóns (S . Vicente) ldem

Deade (S . Vicente) ldem

Espasantes (Sto. Estevo) ldem

140



Ferreira (Sta. María)

Fión (S . Lourenzo)

Licín (Santalla)

Mato (Sto. Estevo)

Moreda (S. Román)

Moreda (S . Salvador)

Pantón (S . Martiño)

Ribas do Miño

(Sto. Andrés)Serode (S. Xulián)

Seteventos (S. Martiño)

Seguín (Sto. Andrés)

Siós (S. Martiño)

Tribás (S. Martiño)

Toiriz (Santa Baia)

Vilamelle

Vilaescura (Sta. María)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

MOREDA SAN- Moreda (Sta. María) S.S. e X.O. por D. A-

TA M AR ~ A .R. gustín Montenegro. 4,375

MOREDO C.R. Moredo (S . Fiz) S.E. e X.O. polo Con-

vento de Melide, Orde

Terceira de S. Fran-

c SCO. 5/00

MOSTEIRO Mosteiro (S . Salvador) S.S. e X.O. por D. An-

tonio de España. 7,750

MUIMENTA Muimenta (Sta. Mariña) S.S. e X.O. por D. Jo-

seph Pardo Osorio, e

D. Manuel García. 8,625

MURADELLE Muradel le (S. Paio) S.S. e X.O. polo Con-

de de Motezuma.

Viana (Sta. Cruz) ldem 11,625



NARLA S. PAlO Condes (S. Martiño) S.S. e X.O. por D. An-

tonio Ordoñez, D. Jo-

seph Ribadeneira, e

D. Joseph Vázquez. 54,750

Guimarei (Sta. María) S.S. e X.O. a de D. An-

tonio Ordoñez.

Madelos (Sta. María) ldem

Ramelle (Sta. María) ldem

Xia (Sta. María) ldem

NARLA DE Carlín (Sta. María) ldem

S. PEDRO

Narla (S . Pedro) ldem

NAVlA DE Barcia (S . Miguel) S.S. e X.O. polo Con-

SUARNA de de Altamira.

Cabanelas (Sta. María) ldem

Castañedo (Santiago) ldem

Folgueiras (Sta. Eufemia) ldem

Freixís (S . Pedro) ldem

Galegos (Santiago) ldem

Mosteiro (Salvador) ldem

Panamil (Santiago) ldemPin (Sta. María) ldem

Pobra de Navia ldem

Queizán (Santiago) ldem

Rao (Sta. Maria) ldem

Ribón (Sta. María) ldem

Sevane (S. Xoán) ldem

Son (Sta. María) ldem

Vallo (Sta. Mariña) ldem

Villar Pandín (S . Estevo) ldem



NEGRADAS C.R. Negradas (S . Vicente) S.S. e X.O. por Dona

joaquina de Oca. 19,875

NElRA DE XUSÁ Aranza (Santiago) S.S. e X.O. polo Con-

de de Lemos.

Arroxo (S. Xoán) ldem

Barralla (Sta. María

Madanela) ldemBerselos (S . Martiño)

Constantin (Sta. María)

Covas (Santiago)

Ferreiros (S . Pedro)

Francos (S . Salvador)

Guimarei (S . Tomé)Laxes (S . Pedro)

Lebruxo (S . Tomé)

Lexo (S. Xoán)

ldem

O. e S.S. e X.O. polo

Encomenda de Por-tomarín, Relixión de

S. Xoán, e a do Conde.

S.S. e X.O. a do Conde.

ldem

ldem

ldemlciem

ldem

ldem

NElRA DE RE1

Neira (Sto. Estevo) ldem

Pol (Sta. María) ldem

Pousada (Santiago) ldem 69,500

Ribadeneira (Santa Baia) ldem

Siguirei (S . Pedro) ldemTeixeira (S . Pedro) ldem

Traspena (S. Mamede) ldem

Vilachambre (Sta. María) ldem

Vilar (S . Cibrao) ldem

Vilarpunteiro (Sta. María) ldem

Vilartelín (Sta. Eufemia) ldem

Barreiros (S. Cosme) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Montaos.



x u ~ ~ s ~ i c c i ó ~RECUES~A

Braña (S. Miguel) ldem

Fontaneira (Santiago) ldem

Frairía (Sta. María) ldem

Furís (Sto. Estevo) ldem

Lastra (S. Xoán) ldem

Masoucos (Santiago) ldem

Nantín (Santiago) ldem

Neira de Rei (S . Miguel) ldem

Neira de Rei (S . Pedro) ldem

Neira de Rei (S . Martiño) ldem 104,500

Penarrubia (S . Martiño) ldem

NODAR Anafreita (S . Pedro) S.S. e X.O. polo Conde

de Amarante.

Nodar (S . Mamede) S.E. e S.S. e X.O. polo

Mosteiro de Sobrado,

Orde de S. Bernardo,

Dona Josefa Cisneros,

e a do Conde.

NOCEDA C.R. Noceda (S . Xoán) S.S. e X.O. por D . Pe-

dro Luís de Ulloa.

OLEIROS Oleiros (S. Mamede) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo de Mon-doñedo

OLEIROS DE Oleiros (S . Miguel) S.E. e X.O. polo Mos-

CHANTADA C.R. teiro de Osera, Orde

de S. Bernardo.

OLEIROS DE Oleiros (S . Martiño) S.S. e X.O. por D . Mar-

VILAPEDRE C.R. cos Bernardo Quirós. 4,125

OMBREIRO Ombreiro (S . Martiño) S.S. e X.O. por D.Bieito María de Pra-

do.

144



XUR I SD ICC I ~N FREGUES~A

Pena (Santa Baia) lde m

Pena (S. Vice nte) ld em

Ponte de Rábade ldem

Rabade (S. Vice nte) ld em

Tabo i (S . Pedro) S.S. e X.O. po r D . Jua nGuervara, D. JosephMosquera, D. Rodrí-go M ontenegro , D . Jo -seph Teixeiro, e a d oConde .

U ri z (Sto. Estevo) S.S. e X.O. a do C on dede Lemos.

Veríns (Sta. Elena) ld em

Vilapene (Sta. María ) S.S. e X.O. por D. JuanGab riel Tenrreiro, oCond e de Fonsaldaña,

e a de Lemos.Vi le la (Santiago) S.S. e X.O. a do C on de

de Lemos.

Vic inte (Sta. Leonia) ldem

PACIOS Pacios (S. Salvador) S.S. e X.O. po r D . A le xode Arias, D . BartoloméPardo, D . Anton io M os-coso, e D . Pedro Freire. 7,250

PACIOS DE Lousada (S. Vice nte) S.S. e X.O. po r D . Jo -L O U S A D A seph Saco, e D. Joseph

Armesto e Quiroga.

PACIOS DE Pac ios (Sta. M ar ía ) S.S. e 0. p or D. Jo-NElRA DE XUS Á seph Seixas, e D. Pe-

dr o Joseph Valcarce

PARADELA Andrea de (Santiago) S.S. e X.O. p o lo Co nd ede Lernos.

146



Barán (S. Pedro)

Paradela (Sta. Cristina)

Paradela (Santa Baia)

Paradela (S. M ig ue l)

Paradela (S. Vicen te)

Ribas de M iñ o

(S. Facundo)

Suar (S. Louren zo)

Vilara gun te (Sta. Ma ría)

ldem

ldem

S.E. e S.S. e X.O. polo

Ca bido de Sant iago,

D. A nto n io Losada, e

a do Conde .

S.S. e X.O. a d o m e sm o

Conde.

ldem 35,125


Moste i ro de Monted e-

rramo, O rd e de S. Ber-

nardo, e a do Co nde.

S.S. e X.O . a d o me smo

Conde.

ldem

PARG A DE Parga (S. Brex om e) R. e X.O. po la S.M.SAN BREXOME

Parga (Sta. Le oca dia ) R. e X.O. a mesm a, e

out ra por D . Joseph

Corn ide.

Se ixón (S. Paio) R. e X.O. po la S.M. 35,OO

Vila r (Sta. Ma ría) lde m

PAR GA SA N Castro (Sta. Ma ría) S.S. e X.O. po lo Co nd e

SALVADO R de Amarante.

Parga (S. Salvador) R.S.E. e S.S. e X.O. pola

S.M., o Convento de Re-

l ixiosas de S. Francisco

de Viveiro, o d e Santo

Do min go de Lugo, D .

Juan López e a do C on-

de. 33,OO

Roca (S. Xu liá n) S.S. e X.O . a d o C o n d e

de Amarante.

Trasparga (Santiago) ld em



Ban de (S. Pedro)

Cam poso (Santiago)

Cela (S . Xoán)

Cerc eda (S. Pedro)

Escoureda (Sta. Mar íaMadanela)

Lap io (S. Mi gu el)

Ma ce da (S. Pedro)Mo scá n (Sta. Cruz )

Mo scá n (Sta. Ma ríaMadanela)

M u ro (S. Xoán)

Ne ira (Sta. Ma ría)

Pobra (S. Xulián)

Santalla A lta(S. Salvador)

Viance (Santiago)

Vi la le o (Sta. María)

Vi arel o (S. Pedro)

Vilafiz (Sta. María)

PORTOMAR~N Ada iSAN XOÁN

ldem

ldem

ldem

ldem

l d e m

ldem

l d e mldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por D. Ru-perto Suárez, e a d oConde.

S.S. e X.O. a doConde.

ldem

S.S. e X.O. por D. Be -n i to Mar ía de l Pra-do, e a do Con de. 67,625

S.S. e X.O. a d o Con -de.

ldem

ldem

(Sta. Ma riña ) O . e X.O. po la Enco-menda de Por toma-

151



Francos (Sta. María) S.S. e X.O. por D. Joa-quin Teixeiro, D. Juan

Locada, e a do Mar-qués.

Laxe (Santiago) S.S. e X.O. por D. An-tonio Losada e a doMarqués.

Loxo (S . Xoán) S.S. e X.O. do Marqués.

Portomarín (S . Pedro) ldem

QUEIZÁN Bouzoa (S . Xoán) S.S. e X.O. por D. Fer-

nando Manuel de Mi-

randa, e D. Joseph

Sánchez.

Mato (S . Martiño) S.S. e X.O. por D. An-

drés Quiroga, e a de D.

Fernando de Miranda. 11 O0

RECELLE Recelle (S . Pedro) S.E. e X.O. polo Cabi-

do de Santiago. 5,875

RENDAR E SIR- Goo (Sta. María)GUEIROS

Reborio (Sta. María)

Rendar (Sta. María)

Sirgueiros (S. Xoán)

Toldaos (Santiago)

Viso (Sta. Cristina)

RIOMOL C.R. Riomol (S . Pedro)

S.S. e X.O. por Dona

Joaquina de Oca, e D.

Diego Ri badeneira.

S.E. e X.O. polo Cabi-

do de Lugo.ldem

ldem

S.E. e X.O. polo Mos-teiro de Samos, Orde

de S. Bieito.

S.E. e X.O. a do mes-

mo Cabido. 23,875


Joaquina de Oca. 4,125



Romelle (S . Martiño) ldem

Samos (Sta. Xertrudis) ldem

San Antolín

(Sta. Eufemia) ldem

Sivil (Sta. María) ldem

Souto (Santiago) ldem

Suñide (Sta. María) ldem

Touvillide (Sta. María) ldem

Touville (Sta. María) ldem

Vilar Xoán (S . Lourenzo) S.E. e S.S. e X.O. po

D. Xoán Armesto, e

a do Mosteiro.

Zoo (Santiago) S.E. e X.O. a do Mos-

teiro.

SAN ANTOL~N Agra (S. Miguel)

DE TOQUES

Brañas (Sta. Mariña)

Capela (Sta. María)

Foladela (S . Pedro)

Mangueiro (S . Tomé)

Meire (S. Pedro)

Monte (Sta. Eufemia)

Monte (S . Xulián)

Ordes (Sta. María)Paradela (S. Paio)


teiro de S. Martiñode Santiago, Orde

de S. Bieito.

ldem

ldem

ldem 70,125

ldem

ldem

ldem

ldem

ldemldem

SAN MIGUEL Castro (S. Martiño) S.S. e X.O. polo Con-

DE PENAS de de Amarante.

Castromaior (Sta. María) ldem

Penas (S . Miguel) ldem 14,250

SANTA EUXEA Santa Euxea (S . Xoán) S.S. e X.O. por D.

C.R. Alexo xo de Herbón. 3,125

SARRIA Arxemil (Santa Baia) S.S. e X.O. polo Con-

de de Lemos.



Betote (S. Vicente) S.S. e X.O. polos

seus veciños.

Camino (S. Mamede) ldem

Chanca (S . Mamede) ldem

Chorente (S . Xulián) ldem

Corvelle (Sta. María) ldem

Farbán (Santiago) ldem

Ferreiros (S . Sadurniño) ldem

Fontao (S . Martiño)

Froián (S. Pedro)

Froián (S . Vicente)

Froián (S . Saturnino)

Loseiro (S . Martió)

Lousadela (Sto. Estevo)

Maside (S . Pedro)

Mato (S. Estevo)

Mato (Sto. Salvador)

Nespereira (Santiago)

Ortoa (Sta. María)

Paradela (Sto. Andrés)

Pena (Sta. María)

Pena (S . Salvador)

Reimondez (S. Fiz)

Requeixo (S. Martiño)

Rubín (Sta. María)

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por D.

Juan Losada Ribade

neira.


de de Maceda, e a

de Lemos.

S.S. e X.O. a do Con-

de de Lemos.

ldem 107,500

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por D. Pe-

dro Quiroga, e a do

Conde.

S.S. e X.O. a do

mesmo Conde.



Toimil (Sta. María)

Vilademouros (S . Mi-

guel)

Vilasoto (S. Mamede)

SOMOZA DE Lagos (Santa Baia)

VILOUZÁN

Río (S . Martiño)

Toldaos (S . Vicente)

Vilouzán (Sto. Ectevo)

TABOADA Aldosende (Santiago)

Ansar (Sto. Estevo)

Bembibre (S . Pedro)

Campo (S . Xulián)

Carballo (S. Tomé)

Castelo de Asma(Sta. María)

Couto (S . Martiño)

Fradé (Santiago)

Gondulfe (S . Lourenzo)

Laxe (S . Xoán)

Sobreda (S . Xoán)

Torre (S . Mamede)

Vilameñe (Sta. María)Vilela (S . Miguel)

ldem


mo Conde.

ldem


qués de Castelar, eD. Miguel Somoza.

S.S. e X.O. a do Mar-

qués.

ldem

S.S. e X.O. por D.Antonio Losada, e a

a do Marqués.

S.S. e X.O. polo Con-de de Maceda.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por D.

Pedro Somoza, e

a do Conde.

S.S. e X.O. a do

Conde.

ldemldem



TAMOGA C.R. Tamoga (S . Xulián) S.S. e X.O. por Don

Rodrigo Montene-

gro. 2,625

TERRA DA Carballo (S . Xulián) O. e X.O. polo Real

ORDE Consello de Ordes. 36,125

Rocha

(S . Cosme) ldem

Roimil (S. Xulián) ldem

Silvela (Sta. María)

TOR Tor (S . Xoán)

TORES

Tor (S. Xulián)

Augueira (S . Xoán)

Fonfría (S. Xoán)

Guillén (S . Pedro)

Morcelle (S . Xulián)

Nogales (Sto. Andrés)

Nogais (Sta. María

Madanela)

Ousón (Sto. Adrao)

Quinta (Santalla)

Tores (S . Pedro)

Tortes (S . Xoán)

Viladicente (S . Xoán)

TORREDEZ Camoira (Sto. Estevo)

Cota (S. Martiño)

ldem

S.S. e X.O. por Do-

na josepha Garza e

Quiroga.

ldem 8,500

S.S. e X.O. polo

Conde de Ama-

rante.

ldem

ldem

lde

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. por D.

Felipe Saavedra.

S.S. e X.O. por D.

Juan de la Vega, D.

Benito de Prado, e

a de Saavedra.



Ou tei ro (S. Salvador)

Serén (Sta. Cru z)

Vilabite (S. Pedro)

TRASMO NTE Bra (S. Ma rt iño )

Trasmonte (Santiago)

TRIACASTELA Alf oz (Santa Baia)

Balsa (S. Breixo )

Ca nce lo (S. Cristovo)

Gu ilfr ei (Santa Baia)

M on te (Sta. María)

Poio de Ma dorne lo

(Sta. Ma ría Ma dane la)

Toldaos (S. Salvador)

Triacastela (Santiago)

Vilavella (Sta. María)

TU lRlZ Tui r iz (Sta. María)

S.S. e X.O. a d e D .

Fe1 pe Saavedra.

ldem

ldem


Ma ría Saavedra.

ldem

S.S. e X.O. p o lo Co n-

de de Lemos.


Cab ido de Lugo, e a

do Conde.

S.S. e X.O. a d o Co n-

de.


Ma r ia lgnac ia R iba-

deneira, D on a Joa-

quina de Oca, e a

do Conde .

S.S. e X.O. a d o Con-

de.

ldem

S.S. e X.O. p o lo Co n-

de de Maceda, a d ode Lemos.

S.S. e X.O. a d o Co n-

de de 1-emos.

ldem

S.S. e X.O. po r D . Joa -

qu ín Tei je i ro, D. An-

drés e D. Ma thias

Quiroga, e D. Ma nu el

Garza, D . Varela, D .Jul i án Valcarce, e D .

Pedro Sobrado.



VAL DE OSELLE Bece rreá (S. Xoán) S.S. e X.O. po r D . joa-qu ín Velarde. 19,875

Cad ualle (S. Pedro) lde m

Cruz ul (S. Ma rt iño) ldem

Osele (S. Cosme) ld em

VER C.R. Ver (S. Vic ente ) Ab . e X.O. po lo Re-verendo Bispo deLugo. 7,625

VILAESTEVA DE Arme sto (S. Rom án) S.S. e X.O . p o lo Co n-HERDEIROS de de Maced a.

Vilaesteva de Her-deiros (Sta. Ma riña ) ldem

VI LAPEDRE Vila pe dre (S. M igu el) S.S. e X.O. po r AndrésCedrón, e D. Manu el

Pallares.Vilapedre (S. Pedro Fiz) S.S. e X.O. por D. Fe-lipe Ortega, D . PedroArmada, D . Vicente dePrado, e as de Ce drón,e Pallares: 8,625

VILAPÚN C.R. Vila pú n (Sta. Co lom a) S.S. e X.O. po lo Ho spi-tal de S. Mig ue l da C i-dade de Santiago. 8,625

VILAQU INTE Vila qu inte (Sta. Ma ría) S.S. e X.O. por D. Fer-nando Mi randa e D .Joa qu ín Locada. 5,375

VILASAN TE C.R. Vilasan te (S. Salvad or) S.S. e X.O. p o lo M ar -qués de Vilasante. 3,250

VILA LBA Alb a (S. Xoán) S.S. e X.O. p o lo C on -

de de Lemos.



Aparral (S. Xoán) ldem

Belesar (S. Martiño) ldem

Boisán (Santiago) ldem

Burgas (Sta. Eulalia) ldem

Candamil (S . Miguel) ldem

Carballido (Sta. María) ldem

Cazás (S . Xulián) ldem

Corbel!e (S . Bartalomeu) ldem

Costa (S . Simón) ldem

Distriz (S . Martiño) ldem

Gondaisque (Sta. María) ldem

Goiriz (Santiago) ldem

Insua (S . Bartolomeu) ldem

Ladra (S. Salvador) ldem

Lanzós (S . Martiño) ldem

Lanzós (S . Salvador) ldem

Momán (S . Mamede) ldem

Mourence (S. Xulián) ldem

Nete (S. Cosme) ldem

Noche (S . Martiño) ldem

Piñeiro (S . Martiño) ldem

Piñeiro de Miraz (S .

Pedro) ldem

Rioaveso (S. Xurxo) ldem

Román (Sta. Eulalia ) ldem

Santa Baia (S . Pedro) ldem

Sancobade (Santiago) ldem

Seixas (S . Pedro) ldem

Tardade (Sta. María) ldem

Torre (Sta. María) ldem

Trobo (Sta. María) ldem

Vilalba (Sta. María) Idlem

Xermade (Sta. María) ldemXoibán (S. Salvador) ldem

166



VILALPAPE C.R.

VI LAR

Vilalpape (S . Bartalo-

meu)

Cerdeda (Sta. María)

Esperante (Santiago)

Pedrafita (Santa Baia)

Piñeira (Sta. María)

Taboada dos Freires

(Sta. María)

Veiga (Santa Baia)

Zic ilón (Santiago)

VlLAR DE DO- Cuvelo (S . Xoán)

NAS

VlLAR DE VILA-

PEDRE

VILARELLO C.R.

VILARES DE

PARGA

Vilar de Donas (S .

Salvador)

Vilar (Sta. María)

Vilarello (Sta. María)

Parga (Sta. Cruz)

Vilares de Parga

(S . Vicente)

ldem

S.S. e X.O. polo

Conde da Vega.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem


Mosteiro de S. Salvador

de Asma, Orde de S.

Bieito, o Conde de Ma-

ceda, e a do Vega. 31,500

O. e X.O. polo Cole-

xio de S. Marcos de

León, Orde de San-tiago. 13,625

ldem

S.S. e X.O. por D. An-

tonio Boado, D. Joseph

Pardo, e D. Fernando

Miranda. 8,625

S.S. e X.O. por D.

Diego Bermúdez. 16,750

R. e X.O. pola S.M.

R. e S.S. e X.O. a

mesma, e outra por

D. Joseph Corn de. 45,375



VISU NA Orr ios (S. Pedro) O . e X.O. po la Enco-me nda de la Barra,O rd e de Santiago.

XERMAR E Cosp eito (Sta. Ma ría) S.S. e X.O . po r D o n

COSPEITO Francisc o de Barrera.

Xermar (Sta. María) S.S. e X.O. por D.Joseph Ribadeneira.

x u s ~ Á s ~ c i s t á s S antiago) S.S. e X.O. por D. jo:seph Benito Pardo.



OURENSE



OURENSE

Con ta esta P rovinc ia con 14 9 xur isd icc ións, 44 Coutos Re-

dondos, 1 Couto M ixto, 1 c idade (Ourense) e 24 v i las: Al lar iz , Ben-

traces, O Bolo, Castro Caldelas, Celanova, Xinzo de Limia, A Cu-

diña, Xunqueira de Ambía, Laza, Manzaneda de Trives, Maside,

Ma ceda de L imia, Mi lm anda , M onter re i, Oímbra , Pere iro de

Aguiar, Pobra de Trives, Ribadavia, Ribas d e Sil, Valdeorras, Verín,

Viana d o B olo, V i lanova dos Infantes e Vi lavel la .

O parcelario xurisdiccional non se acomoda ás estructuras

xeográficas d o país. Senón qu e unida des xeográficas be n diferen-

c iadas co m o a gran fosa tectónica que dende Ourense ata m áis a lá

de R ibadavia, po la que corre o zigzagueante M i ñ o e os seus afluen-

tes e qu e forma n a úbeda e r ica co ma rca d o R ibeiro, está espallada

en m áis de 12 xur isd icc ións. Así tamén a penicha ira da L imia, zon a

lacustre en proceso de exorreismo, se parcela noutras 1 0 xuris dic-

cións. E outro tanto ocorre c o val de Monterre i, na fosa tectónica de

Verín a Chaves, e parcelada en 6 o u 7 xurisdiccións, etc ...As xur isd icc ións presentan nesta prov inc ia, d o m esmo xei to

qu e nas outras galegas, un ha variedade tan to na de fini ció n terr i to-

r ia l com o na súa extensión e poboam ento. Ha i , así po is , xur isd ic-

ción s cun ha coa freguesía e c un só 1,s km 2 co m o a de Bentrances

e outras co m a as de O Bo lo c o n 47 freguesías e máis de 370 km2.

A esta d ispar idade terr i tor ia l corresponde un ha var iada m ult i p l i c i -

dad e de señoríos.

En termos xerais, Ou rens e estaba dom ina da p o lo señorío se-

cu la r c u n 62,7% das freguesías, seguía0 o señ orío Eclesiástico cu n



15% . O Reguengo acadaba o 13% distr ibuído especialmente na zo-

na montesía oriental sobre as xurisdicción s d o Bolo, V iana e Vi la-vel la de Mez qui ta. O s señorios de Abade ngo e Ordes t iñan ca t iva

representación co n 4 e 4,9% respectivamente.

O señor m áis impor tante era o C onde de M onte rre i que po-

suía xu risd icc ión sobre 35% das freguesías de seño río Secular. Se-

guíano o C ond e de Ribadavia e o C ond e de Lemos e tódo los tres

acadaban m áis de 75 % deste señorío.

(Límites con Santiago e Lugo os dev anditos nas respectivas

provincias)

Dend e o M on tou to (1 .542 mts) a P rov inc ia de León metese

con dúas fortes cuñas sobre o Val de Valdeorras deixando na

provincia de León as Parroquias de Leira, Oulego, Veiga de

Cascallá, Robledo, Barrio e Castelo, Cobas e P ardel lán da M er ind az

de Aguiar. Con esta úl t ima freguesía crébase a cont inuidade daxur isdicc ión de Valdeorras deixan do a freguesía de Biobra co m o u n

enclave i l lado de G al ic ia na Prov inc ia de León. Descenden cara ó

sur p o lo Sil ata a Ponte d e D o m in go Flórez, unínd ose cos actuais

Iímites das Provincias de O urens e e León que, despois d e catro k m

abandon a para dir ix i rse co n clara direcc ión sur, cortan do o actual

M u n ic ip io de Carbal ledo en dúas partes e de ixan do as freguesías de

Lardeira e Casaio da gob ernación de Cabreira, na Prov incia de León

e as de Portela e Casoio da xurisdicción de Valdeorras na de

Ourense.

- Nesta d i recc ión os I ími tes acadan a c im a d o M alu ro (1 .925

mts) na Serra da M in a e m áis ó sur a P enatrevinca (2.1 2 4 mts.) n o

actual l ími te de León, Zamo ra e Ourense. D en de este pun to a

divisoria adáptase ós actuais Iímites de Ourense e Zamora ata

aca da -lo Pened o dos tres reinos, é dic i r Gal ic ia, León e Portugal.

A divisoria sur seguía moi sensiblemente os Iímites interna-

cionais actuais pero, c o m o ternos dito, o estado d e confu sión q uese suscitaba n a l ~ ú n sugares situados na mesm a raia. dos aue fala-



polo tratado de 1864, quedando para Portugal os lugares chamados

promiscuos de Lama drArcos, Soutelinho e Cambela e o chamado

Couto Mixto para España.

Por último dende o punto en que deixa a fronteira con Portu-

gal servirá o rio Miño de divisoria entre esta Provincia e a de Tui ata

o Municipio de Melón onde acada os límites das actuais Provincias

de Pontevedra e Ourense que percorre exactamente pola cima da

Serra do Suído ata o citado marco da Corcheta.

As peculiaridades da organización do Couto Mixto merecen

tamén un comentario. A noticia proporciónanola o informador deMadoz en 1864 e hai algúns anos mereceu un traballo de Villar

Granjell.

O Couto Mixto estaba formado polos lugares de Rubiás, San-

tiago e Meaus pertencentes ós actuais Municipios de Calvos de Ran-

dín e Baltar no que se chamaba a Raia Seca con Portugal.

Os veciños do Couto Mixto uns eran españois e outros portu-

gueses e a súa clasificación facíase pola diferente aplicación que se

daba ás casas cando se construían. O que edificaba unha casa tiñaque declarar perante a súa autoridade local, escribán e testemuña

a cal dos dous reinos quere que se aplique; é libre na elección e os

que a habitan despois conceptúanse xa españois, portugueses, veci-

ños todos, confregueses e naturais dun mesmo.lugar.

No espiritual dependían do Bispo de Ourense; no económico

e gubernativo achábanse suxeitos a un alcalde elixido cada tres

anos e confirmado polo Corrixidor de Braganza; no criminal e con-

tencioso, os portugueses dependían do xuíz de Montealegre e os es-

pañois do de Xinzo de Limia.

Ningún dos veciños do Couto pagaba contribución de sangue

nin de diñeiro; a súa principal fonte de ingreso foi sempre o

contrabando. Calquera xénero lícito e ilícito que se introducía no

Couto podía venderse publicamente sen que os resgardos de España

e Portugal fose permitido prendelos ou decomisalos. Poden os

veciños venderen os seus froitos e gandos nas feiras do interior dos

dous reinos e mercaren o que fora mester sen obriga de se forne-

ceren de guías.

173



Era tamén privilexio do Couto que calquera foráneo dun ou

outro reino unha vez refuxiado no Couto, poida ser arrestado de de-li to pola Gracia de Asilo. Estes son algúns dos privilexios dos que

gozaba o Couto Mixto e que os veciños gardaban con tanto celo que

poucos saían a casar fóra do Couto, polo que este costume adoitado

orixinou un estado de endogamia que acreceu deseguida o seu de-

caemento e devalo. Finalmente o tratado de Iímites de 1864 rema-

tou con esta enxebre situación.

0 s Iímites sinalados danlle a Ourense unha extensión de

7.31 5,93 km2e unha poboación de 292.947 hab. o que Ile outorgaunha densidade relativa de 40,04 hab./km2.



ACEBEDO C.R. Acebedo (S. Xurxo) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Malpica. 7,625

AG UASANTAS Aguasantas (Sta. Ma- Ab. S.S. e X.O. polo

riña) Reverendo Bispo de

Orense, Don Martín

de Puga, e D. Gaspar

Mosquera. 9,125

ALBERGUER~A Alberguería (Sta. S.E. e X.O. polo Arce-

C.R. María) diagodevaroncelli. 11,125

ALLARIZ Allariz (Vila) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Malpica.

Coucieiro (S . Vicente) ldem

Corvillón (Sta María) ldem

Espiñeiros (S . Breixo) ldemFigueiredo (S. Pedro) ldem

Folgoso (Santiago) ldem

Golpellás (Sta. Olalla) ldem

Pazo (S . Martiño) ldem

Piñeiro (S . Salvador) ldem

Queiroás (S. Breixo) ldem

Rabeda (Santiago) S.E. S.S. e X.O. polo

Mosteiro de Melón,

Orde de San Bernardo,

e a do Marqués.

San Trocado (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mar-

qués.

Seoane (S . Xoán) ldem

Taboadela (S. Miguel) ldem

Urrios (Sta. Eulalia) ldem

Urrios (S. Mamede) ldem

Vilanova (Sta. María) . ldem



AMOEIRO (8) Amoeiro (Sta. María) S.S. e X.O. porlo

Conde de Ribadavia.

Barrán (S . Xoán) ldem

Castrelo (S . Cibrao) ldem

Cornoces (S . Martiño) ldem

Sobreira (S . Xoán) ldem

Trasalba (S . Pedro) ldem 28,375

ANGUIEIROS (1 ) Enciñeira (Sta. Isabel) S.S. e X.O. por Dona

María Quindós, e D.

Pedro Losada. 16,750

ARAUXO Arauxo (S . Martiño) S.S. e X.O. polo

Conde de Monterrei.

Arauxo (S . Paio) ldem

Cela (Sta. María) ldem 55,OO

ARCOS C.R. Arcos (Sta. María) S.E. e X.O. pola En-

comenda de Beade

Relixión de S. Xoan. 3,500

ARMARIZ Ambía (Sto. Estevo) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Bóveda, Do-

na María Niño, e D.

Joseph Sotelo.

Armariz (S . Salvador) S.S. e X.O. por Don

Xavier Enríquez, e a

do Marqués. 14,750

ARMENTAL Armental (S . Cibrao) S.S. e X.O. por D.

Pedro Losada. 4,125

ARNOIA Arnoia (S . Salvador) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Celanova,Orde de San Bieito. 20,500



ARNUIZ Arnuiz (Sta. María) Ab. S.E. e X.O. polo

Reverendo Bispo, e

Cabido de Valladolid. 11,625

ASTARIZ Astariz (Sta. María) S.E. S.S. e X.O. polo

Cabido de Ourense.D. Francisco Araujo,

D. Joseph Barbeito, osherdeiros de Benito

Gonzalez, o Marquésde Astariz, e os Con-

des de Borraxeyros,e Troncoso. 2,250

AVIÓN Abelenda (Sta. Mariña) S.S. e X.O. a do Con-

de de Ribadavia.

Amiudal (Santiago) ldem

Avión (S . Xusto) ldemBarroso (Sta. Eulalia) ldem

Caseiro (Sta. María) ldem

Córcores (Sta. Mariña) ldem

Couso (Sta. María) S.E. S.S. e X.O. polo

Mosteiro de Melón,Orde de San Bernar-

do, e a do Conde. 120,125

BALDRIZ C.R. Baldriz (S . Bartolomeu) S.S. e X.O. por D.Francisco Diéguez. 9,625

BALTAR Abades (S . Paio) S.S. e X.O. polo Con-

de de Monterrei.

Baltar (S . Bartolomeu) ldem

Covas (Santiago) ldem

N ñodaguia

(S . Lourenzo) ldem

177



Texos (Sta. María)

Tosende (S . Lourenzo)

Vilamaior da Boullosa

(Sta. María)

Bande (S . Pedro)

Baños (S . Xoán)

Cadós (Santiago)

Calvos (Santiago)

Corbelle (Sta. María)

Garabelos (S. Xoán)

Nigueiroa (Santiago)

Ribeiro (S. Pedro Fiz)

Santa Comba

(S . Torcuato)

Vilar (S . Pedro Fiz)

Almoita (Sta.

María)

Baños de MolgasLamamá (S . Cibrao)

Ribeira (S . Pedro)

Vide (S . Xoán)

Vilar de Pontearriba

Zorelle (Santiago)



BARBADÁS Barbadás (S . Xoán) Ab. e X.O. polo Re-verendo Bispo de

Ourense. 4,375

BARRA Barra (Sta. María) O. e X.O. pola Enco-menda da Barra, Or-

de de Santiago. 3,500

Beacán (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mos-tiero de Ribas de Sil,

Orde de San Bieito. 0,875

BEADE Beade (Sta. María) O. e X.O. pola Enco-menda de Beade, Re-lixión de S. Xoán.

Balde (S. Martiño) ldem 8,575

BEIRO C.R. Beiro (S. Pedro) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de S. Martiño deSantiago, Orde deSan Bieito. 5,500

BERREDO C.R. Berredo (S . Miguel) S.S. e X.O. por D.Joseph Losada. 3,625

BENTRACES Bentraces (S . Xoán) S.S. y X.O. polo Mar-qués de Astorga. 1,375

BOLO (3) Albergueira (Sta. María) R. Dos A.O. polaS.M.

Baños (S . Fiz) ldem

Bolo (Sta. María) ldem

Buxán (Sta. María) ldem

Celavente (S . Xoán) ldem

Carracedo (S . Miguel) ldem

Casdenodres

(S . Salvador) ldem

179



Castromao (Sta. María)

Castromarigo

(S . Mamede)

Chandoiro (S . Román)

Chao do Castro

(S . Martiño)

Corzos (Santiago)Currá (S . Anxo)

Correxido (Sto. Estevo)

Espiño (S . Vicente)

Edreira (Sta. Columba)

Ermitas (Sta. María)

Fornelos (S . Bartolomeu)

Lamalonga (Sta. María)

Lentellais (S . Simón)

Meda (Sta. María)

Meixide (Sta. María)

Nabos (S . Pedro)

Otar de Pregos

Paradela (S . Sebastián)

Ponte (Sta. María)

Portomourisco (S . Victor)

Prada (Sto. Andrés)

Prados (Sto. Estevo)

Pradolongo (S . Pedro)

Requeixo (Sto. Andrés)

Riomao (S . Tomás)

Santa Cristina (San Tirso)

San Fiz (Sta. Catalina)

S. Lourenzo

(S . Lourenzo)

Seoane (S . Xoán)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



BÓVEDADE

AMOEIRO

BÓVEDA DE

LlMlA (2)

CABANAS

CALVOS DE

RAND~N

Teixido (S. Marcos) ldem

Valbuxán ldem

Valdanta (Sta. María) ldem

Valdín (Sta. María) ldem

Veiga (Sta. María ) ldem

Vilaboa (S . Lucio) ldem

Vilaseco (S . Donato) ldem 372,625

Xares (Sta. María) ldem

Xaba (S . Salvador) ldem

Abruciños (S . Xoán) S.E. e X.O. polo

Mosteiro de San

Orde de San Ber-

nardo.

Boeiro (Sta. Eulalia) ldem

Bóveda (S. Paio) ldem 21 ,O0

Bóvecla de Limia S.S. e X.O. polo

(Sta. María) Marqués de Bóveda. 10,500

Cabanas (S . Paio) ldem 8,750

Calvos (Santiago) S.S. e X.O. polo

Conde de Lemos.

Feás (S . Miguel) ldemLobás (S. Vicente) Iclem

Muíños (S . Pedro) ldem

Parada (S. Pedro) ldem

Porqueirós (Sto. Andrés) ldem

Prado (S . Salvador) ldem

Randín (S . Xoán) ldem

Rioseco (Sta. Mariña) ldem

Xermade (S . Miguel) ldem 125,625



CAMPORRE-

DONDO

CANEDO DO

M ~ Ñ O

CARBALLODE VEREA

CARTELLE C.R.

CASTRO CAL-DELAS

Camporredondo S.E. e X.O. polo Mos-

(Sto. Andrés) teiro de S. Martiño de


Bieito.

Mesiego (Sta. María) ldem

Razamonde (Sta. María) ldem

Sadurnín (S . Xoán) ldem

Caldas (Santiago) Ab. S.E. e X.O. polo

Reverendo Bispo de

Ourense, e o Arcedia-

go de Varoncelli.

Canedo (S . Miguel) Ab. S.E. e X.O. polo

Cabido e a do Reve-

rendo Bispo de Ou-

rense.

Verea (Santiago) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Viance, o

Conde de San Román,

e D. Ramón Regente.

Cartelle (Sta. María) O. e X.O. pola Enco-

menda de Quiroga,


Abeleda (Sta. María)

Abeleda (S. Paio)

Abeleda (Sta. Tegra)

Abeledos (S . Vicente)

Alais (S . Pedro)

Argas (S . Xoán)

Argas (S. Silvestre)

Beredo (S . Xoán)

Boazo (Sta. María)

S.S. e X.O. polo Con-de de Lemos.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



Trabazos (Sta. Olalla)

Tronceda (Santiago)

Vilamaior (Sta. María)

Vilarcla (Sta. María)

Vimieiro (S . Xoán)

CASTRO CABA- Banga (Sta. Olalla)

DOS0

Lamas (Sta. María)

Laxas (S. Xoán)

Moldes (S. Mamede)

Sagra (S . Martiño)

Serantes (S . Tomé)

CEBOLINO. Ceboliño (Bo Xesús)

Lamela (Sta. María)

CELANOVA Albos (S . Mamede)

Amoroce (Santiago )

Ansemil (Sta. María)

Bangueses (S. Miguel)

Barxa (S . Tomé)

Berredo (Sta. Eulalia)

Bobadela (Sta. María)

Cañón (S . Locirenzo)

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. polo

Conde de Ribadavia.

S.E. S.S. e X.O. polo

Mosteiro cle Acibei-

ro, Orde de S. Ber-

nardo, o Marqués de

la Sierra e a do Conde

S.S. e X.O. clo Conde

de Lemos

ldem

ldem

ldem

S.E. e X.O. polo

Arcediano de Va-

roncel

ldem

S.E. e X.O. polo

Mosteiro de Ce-

lanova, Orde de

San Bieito.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

lclem

lclem



CELME

CODOSEDO

CONSO

Cexo (Sto. Adrián) ldem

Cexo (Sta. María) ldem

Celanova (S. Breixo) ldem

Domez (S. Martiño) ldem

Fechas (Sta. María) ldem

Gontán (Sto. Andrés) Idem

Morillós (S . Pedro) ldem

Orea (S. Micruel) ldem- u \ - u ,

Orille (S . Pedro) ldem

Portela (Sta. Eulalia) ldem

Rabal (S. Salvador) ldem

Soutomel (Sta. Leo-

cadia) ldem

Veiga (S . Paio) ldem

Congostro (Sta. María) S.S. e X.O. polo Con-

de de Motezuma.

Ordes (Sta. María) ldem

Pitelos (Sta. María) ldem

Sanguñedo (S . Salvador) ldem 35,875

Codoseclo (Sta. María) O. e X.O. pola Enco-

menda da Barra, Or-

de de Santiago.

Paradiña (Sta. Ma-

danela) ldem

Chaguazoso S.S. e X.O. polo Mar-

(S . Bernabé) qués de Castelar.

Conso (Sta. Marta) ldem

Conso (Santiago) ldem

Pradoalbar (S. Andrés) ldem



Veigas de C amba(Sta. Ma ría) lde m

Vi lar iño (S. Mar t iño ) ldem

CO RN ED A C.R. Corne da (Santiago) S.S. e X.O. po r D on aMa ría Pardo. 9,125

C O U X l L E Co cixil iñ o (Sta. Ma ría) S.S. e X.O. p o lo Co n-CO UX ILIÑO de de Troncoso. 2,500

CU ALE DR O, Atás (Sta. Ma ría) S.E. e X.O. po lo M os -VILELA E ATÁS te i ro de Celanova,

Or de d e San Bie ito.

Cua ledro (Sta. María) lde m

Vilela (Santiago) lde m 22,375

C UD EI RO Cu de iro (S. Peclroj Ab. S.E. S.S. e X.O.po lo ReverendoBispo d e Ocirense,o Moste iro de O u-rense, O rd e de S.Bernardo, o Co n-de d e Ribadavia,D . Luis Texada, e

D . Joseph de Nov oa. 3,750

ENXAMES E Enxames (S. Xoán) O. e X.O. pola En-DEVESA com enda de Qui-

roga, Re lixión d e S.Xoán. 31,750

O so ño (S. Pedro) lde m

Vila rel lo (Sta. María) lde m

EN TRA M- Entrambosríos S.S. e X.O. po r D .BOSR~OS (Sta. Ma ría) Di eg o de Sierra. 2,750



ENTRIMO (9) Entrimo (Sta. María) R. S.S. e X.O. pola

S.M. e o Conde de

Ribadavia.

llla (S. iourenzo) ldem

Venceás (S . Tomé) ldem 94,3 75

ESPIÑOSO Espiñoso (S. Miguel) S.S. e X.O. polo

Conde de Mon-terrei.

Penela (Santiago) ldem 15,125

Feá (Sta. María) S.E. S.S. e X.O. por

D. Pedro de Puga, e

o Mosteiro de S.

Martiño de Santiago,

Orde de S. Bieito. 2,625

FIGUEIROA Cantoña (S . Mamede) S.S. e X.O. por Don

Joseph Mosquera.

Figueiroa (S. Xulián) S.S. e X.O. por D. Mi-

guel Armada, e a de

Mosquera. 9,250

FORXÁN Leirado (S . Pedro) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Celanova, Or-

de de S. Bieito.. 9,625

FRU~ME Podernes (Sta. María) S.S. e X.O. por Juan

VILAVERDE S.S. e X.O. por Juan

Enríquez, D. Joseph

Blanco, Don Martín

Garcia, Dona María

Mendez, Don Anto-

nio Araujo, e Don

Juan Gandara. 4,OO



GONDULFES

GROU DE CELA-

NOVA C.R.

LAROUCO

Garabás (S . Pedro) O. e X.O. pola Enco-

menda de S. Marcos

cle León, Orde de

Santiago. 7,500

Gomariz (Sta. María) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Sobrado, Or-

de de S. Bernardo. 2,500

Gondulfes (Sta. Cruz) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo de Ou-

rense.

Pepín (S . Vicente) ldem

Grou (S . Mamede) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Celanova, Or-


Canizo (Sta. María) S.S. e X.O. polo Con-

de de Monterrei.

Gucliña (S. Martiño) ldem

Gudiña (S . Lourenzo) ldem

Pentes (S . Mamede) ldem

Tomeirón (S . Martiño) ldem

Casteláns (S . Martiño) R. e X.O. pola S.M.

S.M.

Güín (Santiago) ldem 8,750

Gustei (Santiago) S.E. e X.O. polo Ca-

bido de Ourense. 5,625

Larouco (Sta. María) O. e X.O. pola Enco-

menda de Quiroga,


Soadur (Sta. Mariña) ldem 25,600



Camba (S. Salvador) S.S. e X.O. polo

Conde de Monte-

rrei, e o Marqués

de Tenebrón.

Campobecerros

(Santiago)

Carraxo (S . Bieito)

Castro (S . Pedro)

Cerdedelo (Sta. María)

Laza (S. Xoan)

Matamá (Sta. María)

Portocamba (S . Miguel)

Retorta (Sta. María)

Soutelo Verde (Sta.

María)

S.S. e X.O. a do

Conde.


qués de Sta. Cruz, e

a do Conde.

S.S. e X.O. a do

Conde.

S.S. e X.O. as do

Conde, e o Mar-

qués de Tenebrón.

ldem

S.S. e X.O. a do

Conde.

S.S. e X.O. as doConde, e o Mar-

qués.

ldem

ldem

Touro (S . Lourenzo) ldem

Vilameá S.S. e X.O. a do

Conde. 257,625

Lobas (Sta. Euxenia) S.E. e X.O. polo

Mosteiro Bene-

dictino de S. Paio

de Santiago.

Mosteiro (S . Pedro) ldem

Piteira (S . Miguel) ldem 14,500

Lobeira (S . Xés) R. e X.O. pola S.M.

Lobeira (S . Vicente) ldem



Paradela (Sto. Antonio) ldem

Raigada (Sta. María) ldem

MASIDE (10) Armeses (S. Miguel) S.S. e X.O. polo

Conde de Ribadavia.

Barbantes (Santiago) ldem

Freáns (Sta. María) ldem

Lago (S. Martiño) ldem

Laias (Sta. Eulalia) S.E. S.S. e X.O. polo

Colexio Seminario

da Vila de Viveiro,

e a do Conde.

Maside (Vila) Polo Conde

Maside (Sta. María) S.S. e X.O. a do

Conde.

Orantes (S. Xoán) ldem

Piñeiro (S . Xoán) ldem

Punxín (Sta. María) ldern

Rañestres (S. Mamede) ldem

Treboedo (Sta. Comba) ldem

Vilemoure (Sto. Estevo) S.S. e X.O. por D.

Gaspar Bermudez,

e a do Conde.

Vilela (Sta. María) S.S. e X.O. a do

Conde. 48,625

MAUS DE Maus de Salas O. e X.O. pola En-

SALAS C.R. (Sta. Eulalia) comenda de Qui-

roga, Relixión de S.

Xoán. 8,625.

MACEDA DE Asadur (Sta. Mariña) S.S. e X.O. polo

LlMlA (5) Conde de Maceda.

Guamil (Sta. María) ldem

191



MONTEFURADO Montefurado (S. Miguel) S.S. e X.O. por D.

Joseph Quiroga,

e Dona Gertrudis

Uria. 16,125

MONTEDE- Chandrexa (Sta. María) S.E. e X.O. po lo

RRAMO (11) Mosteiro de Mon-

tederramo, Ordede S. Bernardo.

Costa (Santiago) ldem

Covas (S . Xoán) ldem

Escuadro (Sta. Eulalia) ldem

Forcas (S . Mamede) ldem

Gabín (S . Pedro) ldem

Fontán (S. Bartolomeu) ldem

Montederramo

(S . Cosme) ldem

Nogueira (Sta. María) ldem

Pradomao (S . Xulián) ldem

Sacar de Bois

(S . Martiño) ldem

S. Tirso (Sta. María) ldem

Seoane Vello (S . Xoán) S.S. e X.O. polo

Mosteiro de Monte-

derramo, Orde deS. Bernardo. 138,375

MONTERREI (7 ) Abedes (Sta. María) S.S. e X.O. polo

Conde de Monte-

rrei.

Albarellos (Santiago) ldem

Bousés (Sta. Olalla) ldem

Cabreiroá (S. Salvador) ldem

Carzoá (S . Roque) ldem

194



MORMENTELOS Mormentelos S.S. e X.O. por(Noca Sra. da O) D. Xavier Armes-

to, e D. Baltasar

Valcarce.

MOURAZOS C.R. Mourazos (S . Martiño) S.S. e X.O. poloConvento de reli-

xiosas de Sta.Clara de Allariz.

MUGARES Alongos (Sta. María) Ab. e X.O. polo

Reverendo Bispode Ourense

Mugares (Sta. María) ldem

Toén (S. Martiño) Ab. e S.S. e X.O. porDona M- Pando, e

a do Reverendo

Bispo.

NAVEA Navea (S . Miguel) S.S. e X.O. por D.

Francisco Quiroga

NIÑODAGUIA Niñodaguia (Sta. María) Ab. e X.O. polo Re-C.R. verendo Bispo de

Ourense.

NOALLA Noalla(S.Salvador) S.E.S.S.eX.O.pol

Cabido de Ourensee o Conde de Mace-

da.

NOGUEIRA Betán (S. Martiño) S.E. S.S. e X.O. poloDE BETÁN Cabido de Ourense,

e Dna. M W i ñ o.

NOCELO DA Nocelo da Pena S.E. e X.O. poloPENA C.R. (S . Martiño) Convento de Reli-

xiosas de Sta.Clara de Alariz.



NOVÁS E Novás (S. Nicolás) S.S. e X.O. polos

MOSTEIRO seus veciños, D. Juan

de Gándara, e o

Conde de Jimonde. 3,750

O~MBRA Oímbra (Sta. María) S.S. e X.O. polo

Conde de Monterrei.

Rabal (Sto. Andrés) ldem

S. Cibrao (Sta. Cruz) ldem

Tamaguelo (Sta. María) ldem

ORBÁN Orbán (Sta. María) S.S. e X.O. por D.

Pedro Qu iroga. 5,875

ORCELLÓN Brués (S . Pedro Fiz) S.S. e X.O. polo

Conde de Monterrei

Cameixa (S. Martiño) ldem

Campo (Sta. María) ldem

Cangües (Sto. Estevo) ldem

Ciudad (Sta. Mariña) ldem

Espiñeira (S . Pedro) ldem

Froufe (S. Xoán) ldem

Longoseiro (Sta. Mariña) ldem

Loureiro (Sta. Mariña) ldem

Moreiras (Sta. Mariña) ldem

Mudelos (Santiago) ldem

Ponteveiga (S . Lou-

renzo) ldem

Xendive (S. Mamede) ldem

Xurenzás (S. Pedro) ldem

Xuvencos (Sta. María) ldem




PEITES Peites (S . Martiño) O. S.S. e X.O. pola

Encomenda de Qui-

roga, Relixión de S.

Xoán, e D . Joaquín

Quiroga. 10,500

PENAPETADA Penapetada (Sto. Estevo) S.S. e X.O. por Doña

C.R. Joaquina de Oca. 3,500

PENAVERDE E Penaverde (S . Pedro) O. e X.O. pola En-

REBORDONDO comenda de Osoño,

Relixión de S. Xoán. 1 1,500

PEREIRO DE Calvelle (S . Miguel) S.S. e X.O. polo Du-

AGU AR que de Medina de

Rioseco.

Campo (S. Miguel) ldem

Covas (S . Cibrao) ldem

Faramontaos (Sta. María) ldem

Melias (Sta. María) ldem

Moreiras (S. Xoán) ldem

Moreiras (S. Martiño) ldem

Moreiras (Sta. Marta) S.S. e X.O. por D.

Fernando Gago, e

a do Duque.

Mourisco (S. Salvador) S.S. e X.O. polo Du-

que.

Pereiro de Aguiar

(S . Salvador) ldem

Sabadel e (S . Martiño) ldem

Siabal (S . Lourenzo) ldem

Tibiás (S . Bernardo) ldem

Trios (S. Pedro) ldem

200



PEROXA (12)

Vilariño (Sta. Cristina) S.E. S.S. e X.O. polo

Mosteiro de Xunque-

ra de Espadeño, Orde

de S. Bernardo, e a

de S. Bernardo, e a

do Duque. 81,250

Albán (Sta. Mariña) S.S. e X.O. polo Con-

de de Ribadavia.

Albán (S. Paio)

Armental (S . Salvador)

Bubal (Sta. Eulalia)

Bubal (S . Salvador)

Cambeo (Sto. Estevo)Campos (S. Román)

Carracedo (Santiago)

Celaguantes (S . Xulián)

Graices (S . Vicente)

Gueral (S . Martirio)

León (Sta. Eulalia)

Marzás (Sta. María)

Peroxa (S . Xes)

Peroxa (Santiago)

Peroxa (S . Eusebio)

Reádegos (S . Vicente)

Souro (S. Cristovo)

Temes (Sta. María)

ldem

S.S. e X.O. por Don

joseph de Temes, D.

Justo Pimentel e a do

Conde.

S.S. e X.O. a do

Conde.

ldem

ldemldem

Mosteiro de Sobrado,

Orde de S. Bernardo

e a do Conde.

S.S. e X.O. e a do

Conde.

ldem

ldemldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



PINEIRA DE

ARCOS

Piñeira de Arcos

(S . Xoán)

S.S. e X.O. polo

Conde de Maceda.

Piñor (S . Lourenzo) Ab. e X.O. polo

Reverendo Bispo

de Ourense.

Reza (Sta. María)

Piornedo (Sta. Eufemi

ldem

) Ab. e X.O. polo

Reverendo Bispo

de Valladolid.

POEDO Poedo (Sta. María) S.S. e X.O. por D.

Vicente Sarmiento

e D. Joseph Blanco.

Laroá (Sta. María) Ab. e X.O. polo Re-verendo Bispo de

Ourense.

Porqueira (Sta. María) S.S. e X.O. polo Re-

verendo Bispo de

Ourense.

Porqueira (S . Martiño) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Bispo de

Ourense.

Vila (Sta. María)ldem

PRADO DO

MINO C.R.

Prado do Miño (Sta

María)

S.E. e X.O. polo

Mosteiro de Oseira,

Orde de S. Bernar-

do.

POBRA DE

TRIVES

Barrio (S . Xoán) S.S. e X.O. a do Con-

de de Lemos.

ldem

ldem

Castro (S . Nicolás)

Cotarós (Santiago)



Paroisas (Sto. Antonio) ldem

Piñeiro (S . Sebastián) ldem

Pobra de Trives ldem

Trives (S . Lourenzo) ldem

Trives (S . Mamede) ldem

Trives (Sta. María) ldem

Vilanova (Sta. María) ldem

Xunqueira ldem

PROENTE E Faramontaos S.S. e X.O. Por D.FARAMONTAOS (Sto. Andrés) Sancho de Neira.

Proente (S. Xes) Ab. S.S. e X.O. polo

Reverendo Bispo cle

Valladolid e a de

Neira. 7,250

PONTE CASTRELO Pontecastrelo S.S. e X.O. poloD O MIÑO (Sto. Estevo) Conde de Monterrei.

Pontecastrelo (Sta. María) dem

Sanín (S . Pedro) ldem

Sar da Grova ldem

Ventosela (S . Paio) S.S. e X.O. polo

Marqués de Cas-

telar e a do Conde. 26,500

PUGA C.R. Puga (S. Mamede) S.E. e X.O. polo Ca-

bido de Ourense. 10,125

QUEIXA Celeiros (S . Martiño) S.S. e X.O. polos

seus veciños.

Chandrexa (S . Pedro) ldem

Forcadas (Sta. María) ldem

Parafita (S . Bartolomeu) ldem



Requeixo

(Sta. Madanela)

Vilar (S. Cosme)

QUINTELA DE Monterredondo

LEIRADO C.R. (9) (S . Xoán)

QUIROGA (10) Aguasmestas (Santiago)

Barxa do Lor

(Sta. Mariña)

Bendilló (Sta. María)

Bendollo (Sta. Eulalia)

Fisteos (S . Mamede)

Ermida (Sta. María)

Hospital (S . Salvador)

Nocedo (S . Lourenzo)

Pacios de Mondelo

(SWlalla)

Quinta do Lor

(Sta. María)

Quiroga (S. Martiño)

Sequeiros (Sta. Mariña)

Soutordei (Santiago)

Vilaester (Sta. María)

Vilarmel (S . Lourenzo)

RABEDA C.R. Rabeda (Sta. Cruz)

ldem

ldem

S.S. e X.O. polo

Marqués de Malpica. 20,626

O. e X.O. pola Enco-

menda de Quiroga,

Relixión de S . Xoán.

ldem

ldem

ldem

O.X.O. a antece-

dente.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.E. O. e X.O. polo

Mosteiro de Samos,

Orde de S. Bieito e

a da Encomenda. 196,625

Ab. e X.O. polo Re-

verendo Bispo de

Ourense. 3,625.



Refoxos (S. Breixo) Iclem

Valongo (S . Martiño) ldem

Rl BADAVIA Novoa (Sto. Estevo) S.S. e X.O. polo

Conde de Ribadavia.

Ribadavia (S. Domingos) ldem 10,750

R ~ OC.R. Río (S . Xoán) S.S. e X.O. polo Mar-XUNQUEDO qués de Castelar. 10,875

ROCAS Esgos (Sta. Olalla)

Esgos (Sta. María)

Rocas (S . Pedro)

Vilar de Ordellas

(Sta. María)

ROUCOS Beariz (S. Martiño)

Anllo (Santiago)

Cenlle (Sta. María)

Eiras (Sta. Uxía)

Esposende

(Sta. Mariña)

Esposende (Santiago)

Erbededeiro


teiro de Celanova,

Orde de San Bieito.

ldem

ldem 42,125

ldem

ldem

S.S. e X.O. polo

Conde de Ribadavia.

ldem


Isabel Eraso, D. Juan

Tizón e a do Conde.

S.S. e X.O. a do

Conde.

ldem

ldem

Grixoa (Sta. María) ldem

Las (S. Cibrao) ldem

Navío (S . Fiz) S.S. e X.O. por D. Pe-

dro Tombas, e a do

Conde.



SABUCEDO

DE LlMlA C.R.

SABUCEDO DE

MONTES

SABUGUIDO

SANDE

Osmo (S . Miguel) S.S. e X.O. a do

Conde.

Pena (S . Lourenzo) ldem

Salamonte (Sta. María) ldem

Trasariz (Santiago) ldem

Varón (S. Felipe) ldem

Vilar de Rei (S . Miguel) ldem

Sabucedo de Limia S.S. e X.O. polo

(S. Salvador) Conde de Portillo. 10,750

Sabucedo (S . Pedro) S.E. e S.S. e X.O.

polo Cabido de Ou-

rense, do Mosteiro de

Montederramo, Orde

de S. Bernardo, e o

Marqués de Aranga. 10,500

Sabuguido (Sta. María) S.S. e X.O. por Dona

Joaquina da Oca, D.

Anfeos (Sta. Eulalia) S.E. e X.O. po lo Mos-

teiro de Celanova,

Orde de S. Bieito.

Mazando (Sta. María) S.E. e S.S. e X.O. polo

Conde de Troncoso,

e a do Mosteiro. 51,125

Sande (S. Salvador) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro.

Seixada (S. Xoán) ldem

Vilar de Vacas

(Sta. María) ldem



Nogueira (S . Martiño) ldem

Ribas do S i l (Sto. Estevo) ldem

Rubiacos (Sta. Cruz) S.E. e X.O. a ante-

cedente

Vilar (Sta. Eulalia) ldem

Barxacova O. e X.O. pola En-(S. Lourenzo) comenda de Quiroga,

Relixión de S. Xoán. 3,250

Vi l (Sta. Lucía) ldem

Veiga (S. Munio) O.X.O. pola Enco-

menda de S. Marcos

de León, Orde de

Santiago. 3,625

Castro (Sto. Andrés) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Celanova,

Orde de S. Bieito. 16,625

Palmés (S. Mamede) ldem

Untes (Sto. Estevo) ldem

Edrada (Santiago) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Sto. Estevo

de Ribas de Sil, Orde

de San Bieito. 36,750

Parada (Sta. Mariña) ldem

Ribas do Sil

(Sta. Cristina) ldem



Fraga (S. Bartolomeu) R. e X.O. pola

S.M.



SOBRADO DE

TRIVES

SOLVEIRA DE

BELMONTE

SORGA

SOUTOMAIOR

SOUTO DE

PENEDO

SOUTO

VERMUDO

Sobrado de Trives S.E. e X.O. polo Mos-

(S . Salvador) teiro das Benedictinas

de S. Paio de Santiago.

Somoza (S. Miguel) ldem 29,625

Pazos (S. Clodio) S.E. e S.S. e X.O. polo

Cabido de Ourense e

Juan Salgado. 9,375

Solbeira (S . Salvador) SS. e X.O. a de Salga-do.

Sorga (S . Mamede) S.S. e X.O. por D. jo-

seph Sotelo e D. Pedro

Feixoó. 4,875

Mezquita (S . Vitorio) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de S. Saturnino. 5,250

Soutomaior (Santiago) ldem

Souto de Penedo S.S. e X.O. polo Con-

(S . Miguel) de Lemos.

Arzádego (Sta. Olalla) S.S. e X.O. polo Con-

de de Monterrei.

Berrande

(S . Bartolomeu) ldem

Castrelos de Cima

(Sta. María) ldem

Castrelos de Abaixo

(Sta. María) ldem

Portasabertas

(Sta. María) ldem

Fumaces (Sta. María) ldem

Moialde (Sta. María) ldem

Progo (S. Mamede) ldem

Ríos (Sta. María) ldem



Rubiós (S. Pedro) ldem

Soutochao (Sta. María) ldem

Torroso (Sta. Cruz) ldem

TORBEO C.R.

TORRE DE POR-

TELA DE LlMlA

TRASPORTELA

Trasestrada (Sto. Estevo) ldem

Varoncella (Cta. Comba) ldem

Vilar de Cervos

(S. Vicente) ldem

Vilardevós (Sta. María) ldemVilardevós (S. Miguel) Ab. S.S. e X.O. polo

Reverendo Bispo de

Valladolid e a do

Conde.

Torán (Sta. María) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Val de Car-

zana. 3,250

Torbeo (S. Martiño) S.E. e S.S. e X.O. polo

párroco e o Conde de

Lemos. 2,875

Abavides (S. Martiño) S.S. e X.O. polo Conde

de Lemos.

Bresmaus

(S. Bartolomeu) ldem

Cortegada (S. Xoán) ldem

Leroá (S. Pedro) ldem

Morgada (S . Tomé) ldem

Pena (S . Pedro) ldem

Riofreixo (S. Salvador) ldem

Manin (S . Salvador) Ab. e X.O. polo Reve-

rendo Bispo de Ouren-

se. 19,375

212



VALDEORRAS

(12)

Alixo (S. Martiño)

Ambasaguas

Arcos (S. Lourenzo)

Arnado (S. Clemente)

Barco (S . Mauro)

Biobra (S. Miguel)

Candeda (S. Bernabé)

Carballeda (S . Vicente)

Casoio (S. Xulián)

Castro de Vilariño

Cereixido (Sta. María)

Cernego (S . Victor)


de de Ribadavia.

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem


Mosteiro de Sta Cruz

de Castañeda, Orde

de S. Bernardo e a do

Conde.

S.S. e X.O. a do

Conde.

ldem

ldem

ldem

Córgomo (Sta. María) ldem

Correxais (S . Pedro) ldem

Domiz (S . Bartolomeu)

Entoma (S. Xoán)

Fervenza

Mazo (Sto. Antonio)

Medua (S. Xusto)

Millaroso (Noca Sra.

da Concepción)

Mones (Sta. María)

Mones (S. Miguel)

Monte (Sta. Eulalia)

Monte (S. Xulián)

Monte (Sta. Mariña)

Outeiro (Sto. Antonio)

ldem

ldem

idem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem



VAL DE RO- Val de Riocaldo Ab. e X.O. polo Re-CALDO C.R. (Sta. María) verendo Bispo de

Ourense. 55,625



x u ~ i s ~ i c c i o ~REGUES~A

Fornelos de Filloa

(Sta. María) ldem

Fradelos (S. Vicente) Idem

Froxás (S . Brais) ldem

Grixoa (S. Pedro) ldem

Edradelo (S. Pedro) ldem

Edroso (S. Román) ldem

Lozariegos (Sta. María) ldemMourisca (Sta. María) ldem

Paradela (S . Pedro) Idem

Penouta (S . Bartolomeu) ldem

Pinza (Sta. María) ldem

Pixeiro (Sta. María) ldem

Pradocabalos

(Sta. María) ldem

Pradorramisquedo

(S. Sebastián) ldem 294,875

Ponte (Sta. Mariña) ldem

Punxeiro (S . Marcos) ldem

Quintela de Edroso

(S. Cosme) ldem

Quintela de Pando

(Sta. Isabel) ídem

Quintela de Umoso

(Padre Eterno de) ldem

Ramilo (S. Pedro) ldem

Rigueira (Sta. Mariña) ldem

Rubiás (S. Cibrao) ldem

San Agustín (S. Agustín) ldem

S. Cibrao (S . Cibrao) ldem

S. Cristovo (S. Cristovo) ldem

S. Mamede (Santiago) ldem

S. Martiño (S. Xoán) ldem

216



Sever (S . Lourenzo) ldem

Solbeira (Sto. Adrián) ldem

T. de Edroso (Sta. María) ldem

T. de Umoso (S. Bastián) ldem

Tuxe (S . Pedro) ldem

Viana do Bolo ldem

Vilaseco da Serra ldem

Vilar de Milo

(Sta. María Madanela) ldem

Umoso (Sta. María) ldem

VIDE DE MIÑO Vide de Miño S.E. e X.O. polo Ca-

(S . Salvador) bido de Orense.

VlLA DE COVA Cova (Sta. María) S.S. e X.O. polos

seus veciños.

VlLAMAlOR DA San Mil lán (Sta. María) S.E. e X.O. polo Mos-

XIRONDA (16) teiro de Melón, Orde

de S. Bernardo.

Xironda (S. Salvador) Idem.

Boimorto (Sta. Olalla) S.S. e X.O. polo

Conde de Maceda.

Río (S. Salvador)

Tamallancos (Sta. María) ldem

Vilamarín (Santiago) ldem

VILANOVA DE Rante (Sto. Andrés) Ab. e X.O. polo Re-

RANTE C.R. verendo Bispo de

VILANOVA DOS Castromao (Sta. María) S.S. e X.O. polo

lN FANTES Conde de Monterrei.

21 7




Coedo (Santiago) ldem

Gandarela (S . Xiao)

Torneiros (S . Miguel) Idem

Vilanova dos Infantes

(S . Salvador) ldem

Viveiro (S. Xoán) ldem

VILARRUB~N Tou bes (Santiago) Ab. e S.S. e X.O. porD. Francisco e D. jo-

seph Temes, D. Justo

Pimentel, o Conde de

Torrepenela, e o Re-

verendo Bispo de

Ourense .

Vilarrubín (S. Martiño) Ab. e X.O. a do Re-

verendo Bispo.

VI LASECO Madrás (S . Pedro) S.S. e X.O. por D. JosephTemes.

Vilaseco (S . Miguel) ldem

VILAVELLA DA Cádavos (Sta Madanela) R. e X.O. polas

MEZQU TA (17) S.M.

Castromil (Noca Sra.

da Encarnación) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Castelar.

Chaguazoso (Santiago) S.S. e X.O. poloConde de Amarante.

Escuqueira R. e X.O. da S.M.(Sta. Eufemia)

Manzalbos (Sta. María) ldem

Mezquita (S . Martiño) ldem

Pereiro (S . Pedro) ldem

Santigoso (S . Simón) ldem

Vilavella (Sta. María) ldem

21 8



VILARMEAO

VlLAR DE

SANTOS

VILARIÑO F R ~ O

C.R.

VILARIÑO DOCAMPO

XESTOSA C.R.

Vilarmeao (Sto. Antón) S.S. e X.O. por D. Xa-

vier Armesto e D. Jo-

seph Quiroga. 4,800

Saa (S . Xoán) O. e X.O. pola Enco-

menda de S. Marcosde León, Orde de

Santiago. 10,376

Vilariño Frio S.S. e X.O. por D. An-(Sta. María) tonio Villar. 4,750

Olas( Sta. María) S.S. e X.O. polo Con-

de de Maceda. 10'750

Pardavedra (Santiago) ldem

Zarracos (Sto. Andrés) ldem

Canda (S. Mamede) S.S. e X.O. por D.

Juan Quiroga e D.Ramón Mosquera. 7,375

Torno (S. Salvador) S.S. e X.O. por D.

Gabriel Britis. 6,375

Xestosa (Sta. María) S.S. e X.O. por D.

Benito de Cardenas. 12,250

Aguís (S . Martiño) S.E. e S.S. e X.O. polo

Conde de Monterrei,

e o Convento de Re-

lixiosas de Sta Clara

de Allariz.

Boado (S . Pedro) S.S. e X.O. a do Con-

de de Monterrei.



Chamusiños (Sta. Olalla) ldem

Cima de Ribeira

(S. Miguel) ldem

Covelas (Sta. María) ldem

Damil (S . Salvador) ldem

Escornabois (Sta. María) ldem

Faramontaos (Salvador) ldem

Freixo (Santiago) ldem

Ganade (S. Bartolomeu) ldem

Garabelos (S. Xoán) ldem

Gudín (S . Miguel) ídem

Guntimil (S. Xoán) ldem

Guntín (Sta. María) ldem

Lamas (Sta. María) ldem

Lebaces (Sta. María) ldem

Lodoselo (Sta. María) ldem

Mosteiro de Ribeira

(Sta. María) ldem



NOTAS Á RELACIÓNDEXUR ISD ICC I~NS

ANGUIEIROS. Non incluimos nesta xurisdicción a actual freguesía de Vilanuídeporque no XVlll era un lugar da xurisdicción de Montefurado.

BÓVEDADE LIMIA. Incluímo-los lugares de Pedrouzos e Searas que eran no XVIII

lugares da freguesía de Bóveda de Limia.

O BOLO. A freguesía de Buxán estaba arredada da unidade territorial do Bolo

formando un enclave na xurisdicción de Viana do Bolo.

LAZA. Sinalamos con puntos o lugar de Veiga de Nostre; Floridablanca non osinala como Couto e no XVlll era un lugar da freguesía de Campobecerros

xurisdicción de Laza.

S MACEDA. A actual freguesía de Sta. María de Piuca era no XVlll un lugar dafreguesía de Maceda e xurisdicción do seu nome.

MEZQUITA. Floridablanca sinala a S. Vitorio da Mezquita da Xurisdicción de

Soutomaior e a S. Pedro da Mezquita con Sta. Comba de Gargantáns na

xurisdicción de Mezquita e Gargantáns.

MONIERREI. O lugar de Paradiña era da freguesía de Vilaza e xurisdicción de

Monterrei.

PAZOS DE ARENTEIRO. Incluímo-lo territorio dos lugares de Cerdeiras,Espiñeiros e Paraños hoxe da freguesía de S. Pedro de Ribeira e no XVlll de Parada

de Labiote e xurisdicción de Pazos de Arenteiro.QUINTELA DE LEIRADO. Incluímo-lo lugar de Gergua e a freguesía de

Monterredondo única citada por Floridablanca neste Couto. As freguesías de S.

Pedro de Torre e Vasque (que non localizamos exactamente) están incluídas na

xurisdicción de Milmanda.

1°QUIROGA. Excluímo-la freguesía de Pacios da Serra da Xurisdicción de Courel

e provincia de Lugo.

l1 ALDEORRAS. Incluímos nesta xurisdicción a freguesía de Cereixido do actualConcello de Quiroga e deixámo-la Pardellán que Floridablanca sitúa na merindade

de Aguiar e provincia de León.



Con ta co n 38 xurisdiccións, 11 Coutos Redondos, 1 cidade

(Tui) e 21 vilas: Achas, A Can iza, A Franq ueira, Baiona, Bouzas,

Crecente, C on do m ar, A Carda, Mos, P arderrubias, Picoña, Porriño,

Redondela Nova, Redondela Vella, Salvaterra, Salceda (S. Xurxo),

Salceda (Sta María), Ponteareas, Soutomaior, Valadares e Vigo.

O parc elario das xurisd iccións mostra, co m a nas outras Pro-

vincias, un ha falta de adap tación coas unidades naturais d o país. A

di ferenciac ión xur isd icc ional é tamén moi variada. Así hai xuris-

dicció ns c o n certa un idad e terr i tor ial co m o Salvaterra, Soutomaior,Oia ou Baiona e outras parceladas en varias tenzas como a de

Xur isdicc ións co n menos de 5 Km 2 co m o Panxón o u Saxa-

m on de e unha soa f reguesía e xur isd icc ións co n m áis de 18 6 k m 2

e 2 9 freguesías c o m o Sobroso.

C on respecto ós señoríos é o S ecular o m áis extenso d a Pro-

v inc ia e acada o 69% das freguesías n a súa m eira nd e parte en man s

da Al ta nobreza da que sal ientan os dom inios d o Co nde de Sal-

vaterra c o n xu risdicc ión en 51 freguesías e o de S obroso e Souto-

ma ior co n 29 e 1 8 respect ivamente.

Seguía o señorío de Abaden go c o n 17'6% sobre unhas 40 fre-

guesías baix o o señorío d o Arceb ispo de Santiago, especialmente

asentado na xur isd icc ión de Redondela e do Bispo de Tu i nos arre-

dores da cap i ta l da Provinc ia.

O señorío d e reguengo abranguía o 6'1 % nas 1 4 reguesías daxur isdicc ión de Baiona.

225



O señorío Eclesiástico tan só acadaba o 5'7% das freguesías

dos arredores do Mosteiro dos Bernardos de Oia.

LIMITES

0 s xa citados nas devanditas Provincias.

Alguns Iímites problemáticos obrigan a certa precisión así nas

freguesías de Santiago de Tollo e S. Columba de Penafurada eran no

século XVlll dous Coutos Redondos, suprimidos no século XIX e

engadidos, o primeiro a S. Cristovo de Goián e o segundo a Sta. M"de Oleiros. Os seus Iímites moi imprecisos, sinalámolos con liña

discontinua



ACHAS (1 Achas (S . Sebastián) S.S. e X.O. polo Con-

de de Salvaterra.

Barciademera

(S . Martiño) ldem

Campo (Sta. María) ldem

Caniza (Sta. Teresa) ldem

Fofe (S . Miguel) ldem

Franqueira (Sta. María) ldem 97,125

Huma (S . Andrés) ldem

Lougares (S . Fiz) ldem

Rouzas

(S . Bartolomeu Couto) ldem

ALBEOS (2 ) Albeos (S . Xoán) S.S. e X.O. polo

Marqués de la

Sierra.

Cequeliños (S . Miguel) ldem

Mourentán (S. Cristovo) ldem

Valeixe (Sta. Cristina) ldem

AMOR~N .R . Amorín (S. Xoán) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Bispo de

Tu i.

ARBO (3) Arbo (Sta. María) S.S. e X.0 polo

Conde de Salvaterra.

Barcela (S . Xoán) ldem

Cabeiras (S . Sebastián) ldem

Cela (S . Pedro) ldem

ARCADE C.R. Arcade (Santiago) Ab. e X.O. po lo Re-

verendo Arcebispo

de Santiago. 3,75




BAIONA (4) Baíña (Sta. Mariña) R. e Gobernador

pola S. M.

Baiona (Sta. María) ldem

Belesar (S . Lourenzo) ldem

Borreiros (S . Martiño) ldem

Camós (Sta. Eulalia) ldem

Chaín (Sta. María) ldem

Donas (Sta. Eulalia) ldem

Mañufe (S . Vicente) ldem

Morgadáns (Santiago) ldem

Nigrán (S . Fiz) ldem

Parada (Santiago) ldem

Peitieiros (S. Miguel) ldem

Ramallosa (Sta. Cristina) ldem

Ramallosa (S . Pedro) ldem

Vilaza (Sta. María) ldem

BARRANTES Barrantes (S. Vicente) S.S. e X.O. polos

seus veciños.

Carnposancos

(Sta. Isabel) ldem

BOUZAS Beade (Sta. María) Ab. e S.E. e X.O. poloReverendo Bispo e

Cabido de Tui.

Bembrive (Santiago) ldem

Bouzas (S. Miguel) ldem

Coia (S . Martiño) ldem

Coruxo (S . Salvador) ldem

BUDIÑO Budiño (Sto. Estevo) S.S. e X.O. polos

seus veciños.

Budiño (S. Salvador) ldem

2 2 8



CEDEIRA C.R. Cedeira (Sto. Andrés) S.S. e X.O. por D.Juan Pestaña. 6,800

COVELO Covelo (Santiago) S.S. e X.O. polo ,

Conde de Amarante.

Lamosa


Maceira (S. Salvador) ldem

Paraños (Sta. María) ldem

Piñeiro (S . Xoán) ldem

Prado da Canda

(Santiago) ldem

CRECENTE Angudec (S . Xoán) S.S e X.O. polo Du-que de Soutomaior.

Crecente (S. Pedro) ldemFilgueira (S. Pedro) ldem

Oroso (Sta. María) ldem +

Rebordechán (Sta.María) ldem

Vilar (S. Xurxo) ldem

CURRÁSC.R. Currás (S . Martiño) S.S. e X.O. polosseus veciños. 2,5

ENTENZA Entenza (Stos. Xusto Ab. e S.E. e X.O. poloe Pastor) Reverendo Bispo e

Cabido de Tui. 6,67

FORCADELA Forcadela (S.Pedro) S.E. e X.O. polo Ca-bido de Tui. 3,750

COIÁN C.R. Goián (S. Cristovo) S.S. e X.O. por D.

Antonio Correá. 4,500



GONDOMAR Gondomar (S. Bieito) S.S. e X.O. polo Con-

de de Gondomar.

Vincios (Sta. Mariña) ldem 15,875

GUARDA (5) Eiras (S. Bartolomeu) Ab. e S.E. e X.O. polo

Reverendo Bispo e Ca-

bido de Tui.

Guarda (Sta. Mariña) ldem

Rosal (Sta. Mariña) ldem 57,500

Salcidos (S . Lourenzo) ldem

Tabagón (S . Miguel) ldem

MOS Mos (Sta. Eulalia) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Mós. 13,625

Torroso (S . Mamede) ldem

OIA (6) Burgueira (S. Pedro) S.E. e X.O. polo Mos-

teiro de Oia, Orde de

S. Bernardo.

Loureza (S. Mamede) ldem 83,250

Mougás (Sta. Euxenia) ldem

Pedornes (S . Mamede) ldem

OLlVElRA (7) Oliveira (S. Lourenzo) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Bispo de

Tui.

Oliveira (S. Mateu) Ab. e X.O. por D. Ma-

nuel, D. Francisco e

D. Justo Troncoso, e

a do Reverendo Bispo. 14,120

Oliveira (Santiago) ldem 14,120

Portela (S . Martiño) Ab. e S.S. e X.O. por

D. Antonio Monte-

negro, o Conde de S.

Román, e a do Re-verendo Bispo.



Petelos (S. Mamede) ldem

Pontellas (Santiago) ldem

Porriño (Sta. María) ldem

Sanguiñeda (Sta. María) ldem

Torneiros (S . Salvador) ldem

PORTO C.R. Porto (S . Pablo) O. e X.O. pola En-comenda de Beade,

Relixión de S. Xoán. 3,250

PRIEGUE Priegue (S . Mamede) S.S. e X.O. polo Con-

de de Priegue. 3,850

REDONDELA Amoedo (S. Sadurniño) Ab. e X.O. polo Re-

NOVA (10) verendo Arcebispo

de Santiago.

Borbén (Santiago) ldem

Cabeiro (S. Xoán) ldem

Cepeda (S. Pedro) ldem

Cesantes (S . Pedro) ldem

Moscoso (S. Paio) ldem

Negros (Sto. Estevo) ldem

Nespereira (S. Martiño) ldem

Quintela (S . Mamede) ldem

Reboreda (Sta. María) ldemRedondela (Santiago) ldem

Vilar de Infesta

(S.Martiño) ldem

Viso (Sta. María) ldem

Xunqueiras (S. Salvador) ldem

REDONDELA Redondela Ab. e S.E. e X.0

VELLA Vella (Santiago) polo Reverendo

Bispo, e Cabido

de Tui.



Lourido (Sto. Andrés) S.S. e X.O. a do

Conde de Salvaterra.

Meder (Sto. Adrián) ldem

Moreira (S . Martiño) S.S. e X.O. a mesma,

outra por D. Manuel

Troncoso, e outra polo

Marqués de Vallada-

res, Don joseph, e D.Justo Troncoso.

Oleiros (Sta. María) S.S. e X.O. polo Con-

de de Salvaterra.

Pesq~ieiras Sta. Mariña) ldem

Ribarteme (S . Cibrán) ldem

Ribarteme (Santiago) ldem

Rubiós (S . ~ o á n ) Ab. S.E. e S.S. e X.O.

a mesma, co Reve-

rendo Bispo e Ca-bido de Tui.

Salvaterra (S. Lourenzo) S.S. e X.O. a do

Conde.

Setados (Sta. Euxenia) ldem

Sotolobre S.S. e X.O. polo Con-

(Sta. Columba) de de Amarante, e Do-

na María Sarmiento.

Taboexa (Sta. María) S.S. e X.O. a do Con-

de de Salvaterra.Tortoreos (Santiago) Ab. S.E e S.S. e X.O.

polo Reverendo

Bispo, e Cabido

de Tui, e a do Conde.

Vide (Sta. María) S.S. e X.O. a do Conde.

SALCEDA Salceda (S. Xurxo) S.S. e X.O. polos seus

veciños.

SALCEDA Salceda (Sta. María) ldem

234



Fózara (S. Bartolomeu) S.S. e X.O. a do Mar-

qués de Sobroso.

Frades (S. Martiño) ldem

Gargamala (Sta. María) S.S. e X.O. as de ditoMarqués, e o da Sier-rra.

Guláns (S. Xulián) S.S. e X.O. a do Mar-

qués de Sobroso. 186,75Meirol (Sto. Andrés) ldem

Mondariz (Sta. Eulalia) S.S. e X.O. por D. Juande Lago, o Marquésde Valadares, e a doSobroso.

Mouriscados (S. Ciprián) S.S. e X.O. poloMarqués de Sobroso.

Nogueira (S. Salvador) ldem

Padróns (S . Salvador) ldem

Paredes (S . Ciprián) ldem

Pías (Sta. Mariña) ldem

Ponteareas (S . Miguel) ldem

Prado (S. Nicolás) ldem

Queimadelos (Sta. María) dem

Ribadetea (S . Xurxo) ldem

Riofrío (S. Miguel) ldem

Sabaxáns (S. Mamede) S.S. e X.O. as de ditoMarqués, e o de Vala-

dares, e D. Juan de Lago.

Valdomar e Covelo S.S. e X.O. polo Mar-(S . Sebastián) qués de Sobroso.

Vilacova (S . Xoán) ldem

Vilar (S. Mamede) ldem

Xinzo (Sta. Mariña) ldem

SOUTOMAIOR Anceo (Sto. Andrés) S.S. e X.O. polo Du-

que de Soutomaior.

Calvos (Sto. Adrián) ldem

236



Caldelas de Tui

(S . Martiño) ldem

Guillarei (S. Mamede) ldem

Páramos (S. Xoán) ldem

Rebordáns


Ribadelouro Ab. e A.M. polo Re-

(Sta. Columba) verendo de Tui.

Soutelo (S. Vicente) ldem

Tui (Sagrario) ldem

VALADARES Valadares (Sto. Andrés) S.S. e X.O. polo Mar-

qués de Valadares. 12 ,92

VAL DE FRAGOSO Alcabre (Sta. Eulalia)

Cabral (Sta. Mariña)

Candeán (S. Cristovo)

Castrelos (Sta. María)

Chapela (S . Fausto)

Comesaña (Sto. Andrés)

Freixeiro (S. Tomé)

Lavadores (Sta. Cristina)

Matamá (S. Pedro)

Navia (S . Paio)

Oia (S . Miguel)

Sárdoma (S. Pedro)

Teis (S . Salvador)

Trasmaño (S . Vicente)

S.S. e X.O. po lo seu

Concel o.ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

ldem

S.S. e X.O. pola an-

tecedente.

ldem

ldem

ldem

ldem

VIGO Vigo (Sta. María) Ab. e X.O. polo Re-

verendo Arcebispo

de Santiago.



NOTAS

' Xurisdicción de ACHAS:

CAMPO, Sta María: As freguesías de S. Bernabé da Graña, S. Salvador de Prado

formaban, segundo Avila y La Cueva, unha porción de Sta. María do Campo.

FOFE, S. Miguel: A freguesía de Sta. María de Godáns formaba no XVIII parte de S.

Miguel de Fofe.

* Xurisdicción de ALBEOS

VALEIXE, Sta. Cristina: As freguesías de S. Xurxo de Vilar, S. Bartolomeu de Couto

de Rozas e Sta. Tereixa da Caniza foron desmembradas en 1799 da freguesía daxurisdicción de Crecente e as outras dúas da xurisdicción de Achas.

Avila y La Cueva dice «...de esta parroquia fueron desmembradas in totum las de

S. Jorge de Villar con su anejo el Couto de Rouzasy la de Sta. Teresa de la Cañiza

Villar se erigió en parroquia el 25 de Juniode 1799 y en el Couto da Rozas se puso

cura que aclministró sacramento el 8 de Enero de 1800.

Xurisdicción de ARBO

ARBO, Sta. María: Aínda que o actual S. Xoán de Arbo, leva desde o s. XIX incluído

en Sta. María de Arbo, no XVll era mixto entre Sta. María de Arbo e S. Cristovo de

Mocirentán.

" Xcirisdicción de BAIONA

BA~ÑA, ta. María: Posteriormente a esta división de Floridablanca segregouse,

desta parroquia a de Sta. María de Baredo.

VlLA DE BAIONA: O P. Florez na súa España Sagrada. Tomo XIII, pág. 190 chama

ás illas Cies como illas de Baiona nas que houbo un mosteiro chamado de Sto.

Estevo sendo este suprimido polo Sr. Bispo que o anexou á Colexiata de Baiona que

aínda hoxe ten algunha daquelas rendas e hai unha clausula de que si volveran a

poboarse aquelas illas pertence a esta Colexiata administra-lo Sacramento.

FILGUEIRA, S. Pedro: A actual freguesía de S. Bernabé de Ameixeira era no s. XVII

cinha capela da parroquia de Filgueira e no XVll l foi creada como parroquia.

Xurisdicción da CARDA

TABACÓN, S. Miguel: .antes de ser erigida en parroquia sus vecinos recibían el

pasto espiritual de S. Miguel y S. Bartolomeu de las Eiras y por eso le llaman los

mixtos de Tabagon en el s. XIX el obispo Garcia Benito la erigió en parroquia, pero

no administró sacramento hasta el 31 de marzo de 1826))

Avila y La Cueva op. cit . pax. 512



Xur isd icc ión de OI A

MOUGÁS , Sta. Euxenia: Das catro freguesías da xurisdicc ión de O ia segregáronse

as parroquias d e S. Mi gu el de Viladesuso da de Sta. Euxenia de M oug ás e a de Sta.Mar ía de O ia da de S. Ma me de de Pedornés.

«p or la muerte c lel Ab ad parroco de Moug ás acaecida el 7 de Enero cle 1791 seformó expediente de desmembración del lugar de Vi ladesuso y erigiase enparroquia.))

Av i l a y La Cueva op. c i t . pax. 52 9

OI A, S. Mi gu el : a actual freguesía d e S. Xurxo de Goiáns figuraba no XV l l l unida aS. M i g u e l d e O i a .

C O U T O D E P E NA F UR A DA

PENAFURAD A, Sta. Colum ba: l ímites imprecisos

Avi la y La Cueva di : «fue ane jo cle O leiro s desde remotas edades hasta que e l obisp oGarcía Beni to , en los ú l t imos años de su pont i f icado la s~ ip r im ió nteramenteagregandola a la matriz.

Av i la y La Cueva op . c i t . páx. 344

~ u r i s d i c c i ó n e O LIVEIRA

OLIVEIRA, S. M ate o: O lugar de Vilafría pe rtencía no s. XV ll l a X. Bre ixo cle Arco.

PORTELA, S. Ma rtiñ o: Esta parro quia correspon de na actualida de a S. M arti ño de

Vilasobroso. Ne la está situado o Castelo de Sobroso.

"ur isdicción de PORRIÑO

ATIOS, Sta. Baia: a freguesía de Sto. Estevo de Cans, separada d e Atios fo i er ixid aco m o parroquia p ol o bispo García B eni to nos pr imeiros anos d o século XIX.

l "X u r i s d i c c ió n d e R E D O N D EL A N O V A

REBOREDA, Sta. Marí a: na freguesía de Reboredo achábanse en 17 62 inc luídos osanexos de Ventosela e Soutoxusto.

l ' Xurisdicción de SALVATERRARIBARTEME, Santiago: n o século XIX separouse desta pa rroq uia a de S. Xosé deRibarteme.RIBARTEME, S. Cibrán: en 1804 segregouse desta parroquia a de S. Xoán deCerdeira.

das Neves.

' Xur isd icc ión d e SOBROSO

M O N D A R IZ , Sta. Baia: Desta parro quia segregouse no século XIX a da Nosa Señorad o Carme de Troncoso que h oxe forma o mu nic ip io c l iamado M onclar iz -Balneario .



l 3 Xurisdicción de SOUTOMAIOR

FORNELOS, S. Lourenzo: Nos Expedientes do ((Arreglo Parroquial)) no A rq ~ii voDiocesano de Tui do ano 1855 di: ((esta parroquia consta de 4 lugares que son,Escuadra Villar y BañosS. Vicente de Oitavén y el de Ventin que consta de 375almas S. Vicente de Oitavén los vecinos de estos dos lugares trataron antes de ahorade desmembrarse de la matrizpero no lo llevaron a cabo Ventin es otro lugar concapilla bajo la advocación de S. Miguel en la que se dice misa todos los dias festivospor la larga distancia a que se encuentra la matriz.))

l Xurisdicción de TEBRA

TEBRA, Sta. María: Sta. María de Pinzás fo i anexo de Sta. María de Tebra ata o s.XIX que se creou parroquia ((Vilameau ha sido desmembrada de S. Salvador de

Tebra y erigida en parroquia independiente el año 1794)).Avila y La Cueva op. cit. pax. 533 y 534

'9ur isd icc ión de TOMIÑO

TOLLO, Santiago: «fue agregada en clase de anejo a S. Cristobal de Goian en el año

1592».

Avila y La Cueva op. cit. pax. 542

No século XVl ll era un Couto Redondo efoi suprimida no XIX e agregada á freguesía

de S. Cristovo de Goián.

I h Xurisdicción de TU1Tul. O Sagrario: No século XVlll non figuraban as parroquias do Sagrario de Pazos

de Reis e Sta. María da Guia de Randufe, segregados posteriormente de Tui.

Cartografia Xurisdiccional de Galicia No Seculo XVIII

Documents

Transcript of Cartografia Xurisdiccional de Galicia No Seculo XVIII