2013-14 IKASTURTEA

DBH 2. mailako gainditugabekoen txostenaIRAKASGAIA ___Geografia eta Historia_____________________

ARDURADUNAk ___Pedro Torrontegi, Mª Sol Villate eta Lorea Etxeandia_____________________

GUTXIENEZKO JAKIN MAILA GAIA GAINDITZEKO

ZER EGIN BEHAR DU IKASLEAK GAIA GAINDITZEKO?A) ZER BALORATUKO DA GAIA GAINDITZEKO? ZEINTZUK?

B) AUKERAK DAUDE GAIA GAINDITZEKO?

-Arloaren ikaskuntzarako hizkuntza-trebetasunakaplikatzea: testu idatzien eta ahozko testuen ulermena,berariazko hiztegiaren interpretazioa eta erabilera.-– Demografia-datuak eta -grafikoak irakurtzeko etainterpretatzeko jarraibideak (barra-diagramak, biztanleriaren piramideak...), baita informazio estatistikoagrafikoetara pasatzeko ere.– Biztanleria: demografiari buruzko oinarrizko kontzeptuak(hazkunde demografikoa, migrazioak, biziitxaropena, egitura, demografia-ereduak, iraganeko

-Demografiari buruzko hiztegi txiki bat egin , oinarrizko kontzeptuak batuz:

Berezko Hazkundea, Bizi-itxaropena, Jaiotze-tasa, Heriotza-tasa, Haurren heriotza tasa, Krisialdi demografikoa, biziraupen krisia, emigrazioa, inmigrazioa, migrazio-saldoa.

- Piramide demografiko bati buruzko iruzkina egin, piramide mota identifikatuz.

A)Ikasturteko eduki minimoen txostena prestatuko dute udan kurtsoan zehar landutakoa birpasatzeko. Ikasturtea hasi bezain laster emango zaio kurtso horretako irakasleari.Txostenaren % 75 zuzen egon behar da gainditu ahal izateko. Ariketa motak: -HiztegiaGeografia-Demografia-joerak baldintzatzen dituzten faktoreakdeskribatzea, demografiari buruzko oinarrizko kontzeptuak ezagutzea eta erabiltzea demografia-azterketa egitean.

-Euskal eta espainiar gizarteetako egungo ezaugarri

nagusiak aztertzea, eta gizarte

2013-14 IKASTURTEA

eta egungo demografia-joerak). Kausak eta emaitzak.

Informazioa erregistratzeko eta tratatzeko teknikak.Lortutako informazioa (laburpenak, sintesiak, lan monografikoak, konparazio-koadroak, txostenak, ikerketa-lan txikiak... planifikatu eta egitea).

-Aldiak, kulturak eta zibilizazioak, gertaera historikoak, datuak eta tokiak denboran eta espazioan kokatzeko jarraibideak. Denbora-segiden adierazpen grafikoa.– Historia-mapak osatzeko jarraibideak.-Denbora-segiden, denbora-lerroen grafikoak egiteko teknikak.

Gizarte historikoen eta egungo gizarteen arteko

aldeak eta berdintasunak ezagutzeko, aztertzeko etaalderatzeko teknikak.-– Gertaera historikoen kausalitate-aniztasuna aztertzeko

Biztanleria gaztea Bizt. Heldua Bizt. Zaharra

Piramide bat komentatzeko gidoia:

1- Formaren arabera zein biztanleria piramide da? Hazkorra?,

horiek osatzen dituzten

talde sozialak bereiztea; immigrazioak aniztasuna areagotzea

eragiten duela balioestea.

- Hiri-eremuek izan duten hazkundea, hiriek betetzen

dituzten funtzioak eta hirietako biztanleek izaten dituzten zenbait arazo aztertzea.

-Munduko mapa politikoak bertako estatuak eta Hiriburuak kokatuz.

Historia

-Europa feudaleko oinarrizko ezaugarri sozialak,

ekonomikoak, politikoak, erlijiozkoak, kulturalak eta

artistikoak deskribatzea, gizarte-estamentuen funtzioak

oinarri dituztela.

2013-14 IKASTURTEA

jarraibideak-– Artelanen hainbat mota irakurtzeko eta interpretatzekojarraibideak, horien testuingurua kontuan hartuta.-– Gaur egungo gertaera edo egoera garrantzitsu batekin zerikusia duen Erdi Aroko edo Aro Modernokoalderdiren bat aztertzeko jarraibideak.-– Gaur egungo gizarteak. Egitura: adina, sexua,lanbidea, ikasketa-maila, hizkuntza-eskakizuna eta mugikortasuna. Aniztasuna. Kultura anitzeko gizarteakerreferentziazko herrialdeetan.– Euskal Herria: Mendebaldeko gizarte modernoa.Etorkizuna: demografiaren arloan eta kulturaren arloanaurreikus daitezkeen ondorioak. Etorkizunerako erronkak:

Egonkorra? Erregresiboa?

2- Azter ezazu oinarria, zer adierazten du horrek? Zergatik da horrela?

3- Azter ezazu helduen multzoa, zer ikusten da? Zergatik?

4- Azter ezazu zaharren multzoaa, nolakoa da? Zer adierazten du horrek? Zergatik?

5- Zein ondorio erakartzen dituzte biztanleria bakoitzaren ezaugarriek?=

- Espainiako eta Euskal Herriaren ezaugarri demografikoak jarri hainbat grafiko aztertuz.

Biztanleria erroldatuta lurralde historikoka EAE. 1900-2006

-Erdi Aroan Iberiar penintsulan batera izan ziren zenbait unitate politiko denboran eta espazioan kokatzea eta haien arteko ezaugarriak bereiztea.

-Estatu modernoa sortu arteko une garrantzitsuenak

bereiztea; monarkia hispaniarraren eta inperio kolonial espainiarraren ezaugarri garrantzitsuenak nabarmentzea; horiek Euskal Herriarekin izan zituzten harremanak aztertzea.

-Erdi Aroko arte-estilo nagusien

oinarrizko ezaugarriak ezagutzea eta haiek sortu

ziren garaiari buruzko testuinguruaren berri ematea.

-gai baten deskripzio erraza egitea; horretarako,

zenbait informazio-iturri erabiliko dituzte (behaketa,

2013-14 IKASTURTEA

bakezko elkarbizitzarako eredua lortzea.-– Landa-eremua eta hiri-eremua: biztanleria motak.Bizimodua hiri-eremuan. Hiri-egituraren funtzioak etaespazioa ezagutzea. Biztanleriaren banaketarekin zerikusia duten giza faktoreak eta faktore naturalak. Komunikazioaren etagarraioaren egiturak, eta haien eragina hiri-espazioa etahiri-ingurua antolatzeko. Egungo joerak:urbanizazioprozesuan.Historia

– Erromatar Inperioaren zatiketa eta islamiarrenhedatzea.– Erdi Aroko gizartea. Gizartea, ekonomia eta boterepolitikoa Europa feudalean. Gizarte-estamentuenfuntzioak eta horien lege arloko desberdintasunak. Erdi

Jaiotza tasa, heriotza tasa eta berezko hazkundea EAE-an 1975-2006

Grafikak komentatzeko jarraitu behar duzun prozedura:

- Sarrera: Grafika mota, gaia, hau da, zer adierazten duen eta nola.

- Analisia: zer gertatzen den denboran zehar, momentu bereziak seinalatu.

- Azalpena: zergatiak.

- Ondorioak

prentsa, bibliografia, webguneak, etab.); beharrezkoa

duten informazioa bilduko dute eta eskema edo gidoi

bat osatuko dute

B) LAU azterketa + mailako txostena + zikloko txostena.

HIRU ohiko azterketa urrian, otsailean eta ekainean

Ez-ohikoa Ekainean Udan 2. mailako

pendienteraren txostena edo, kasuan kasu

2. zikloko txostena.

2013-14 IKASTURTEA

Aroko monarkien jatorria eta bilakaera.– Berant Erdi Aroko aldaketa ekonomikoak eta politikoak.Hirien susperraldia eta merkataritza-harremanak.Landa-arloko arazoak. Gerra, gosea eta izurritea.Bandokideen arteko borrokak Euskal Herrian.– Iberiar penintsula Erdi Aroan. Garai hartan aldiberean zeuden politika-unitateen kokapena, espazioanzein denboran. Al-Andalus eta kristau-erresumak.– Nafarroako erresuma eta Pirinioetatik hegoalderaeta iparraldera dauden euskal lurraldeak.– Erdi Aroko kultura eta artea. Kulturaniztasun- etaarte-aberastasuna Erdi Aroko Europan. Elizaren eragina

- Nazioarteko migrazioak gaurko munduan (egin eskemab bat)http://www.anakel.com/liburua/ikusi/gizartezientziak/3eso/5/6/1

- Nazioarteko migrazioen ondorioak (egin eskema)

-Azter ezazu hurrengoan duzun mapa eta esan zeintzuk diren migrazio jatorrizko gune gehien eta nora joaten diren eta nondik ematen diren mugimendu migratorio gehien eta esan zeintzuk izan daitezken arrazoiak.

http://www.gaiak.net/ikasmaterialak/web%20historia%20garaikidea/3_kapitulua/3_8unitatea/3.8.14.jpg

- Gaurko munduko hiriak.

-Hiriaren garapen historikoa ezagutu (egin eskema bat). Identifikatu hiri plano batean hiriaren alde ezberdinak.

http://www.radiodent.net/imagenes/mapaentrada.jpg

http://www.digiatlas.com/ejem1/barcelona_c8.jpg

HISTORIA

Erdi Aroa.

Hurrengo PPT (Santillanakoa) behatu ahala egin Erdi Aroari

2013-14 IKASTURTEA

kulturan eta pentsamoldean. Monasterioak eta katedralak.Donejakue Bideko kultura eta artea.– Estatu modernoaren ezaugarriak Europan. Monarkiamodernoen sendotzea. Aurkikuntza, esplorazioa etakonkista. Europarrek ezagutzen zuten munduaren zabalkuntza.Munduko lehendabiziko sistema kolonialanola eratu zen. Ondorio sozio-ekonomikoak. Erlijiogatazkak. Kristau-erreforma eta kontrarreforma katolikoa.– Iberiar penintsularen bilakaera politikoa eta ekonomikoagarai modernoan. Monarkia hispaniarra etaAmerika kolonizatzea, testuinguru europarrean.– Foru-sistemaren eraketa eta finkapena euskal lurraldeetan.Erakunde nagusien sorrera eta haien ezaugarriak

buruzko laburpen bat, nahi baduzu eskema forman izan daiteke. Gero, modu kritiko batean seinalatu zeintzuk izan ziren mende guzti horietan zure ustez suertatu ziren aldaketa garrantzitsuenak. Egin ardatz kronologiko bat eta koka itzazu horretan gertakari garrantzitsuenak eta bereizi kolorez, Goi eta Behe Erdi Aroa

http://es.slideshare.net/123456rgs/2-m-4-gaia-hirien-susperraldia-zs-rg?qid=86b290b5-d104-4909-99c7-2ae0f2213927&v=qf1&b=&from_search=26

-Azal ezazu gremioak.

-Azal itzazu hiribilduen sorrera. Jarri mapa.

-Komenta ezazu XIV. Mendeko mapa gaurkoarekin konparatzen, zeintzuk dira agertu eta desagertu diren estatuak? Zein aldaketak azpimarratuko zenituzke? (37. Diapositiba)

-Gizarte estamentalari buruzko piramidea egin eta talde bakoitzaren ezaugarriak azaldu.

-Feudo argazkia behatuz (testu liburuan) antolamendu ekonomiko, politiko eta soziala aztertu eta bere espazioan eta denboran kokatu.

-Beheko Erdi Aroan hiriaren berpizkundea aztertu arlo

2013-14 IKASTURTEA

– Euskal Herriko ekonomiaren ezaugarriak. Burdinolak.Nabigazioa eta itsas merkataritza. Bilboko portuaeta kontsulatua. Bale-arrantza. Euskaldunak Amerikakokonkistan eta kolonizazioan. Artoa sartzea.– Artea eta kultura garai modernoan: pentsamenduerrenazentista, humanismoa eta aniztasuna. Bilakaera zientifikoa.

ekonomikotik, politikotik eta sozialetik.

-Monarkien indartzea (39. eta 42. Diapositibak)

-Hirien susperraldia (40. Eta 41 diapositibak)

- Arkitekturan Arte erromaniko eta gotikoaren arteko desberdintasunak identifikatu. Behatu hurrengo PPT eta egin koadro bat, bi arteen arteko desberdintasuna sailkatzen, adibidez:

http://1.bp.blogspot.com/_Po8VAqY76Pk/TUb16xCHaAI/AAAAAAAAAig/nwoaUcyly88/s1600/Eliza+Erromanikoaren+ezaugarriak.bmp

http://es.slideshare.net/julian07/erromanikoaren-laburpena-2-

Osagaiak Arte erromanikoa Arte gotikoa

Hormak

Pilareak

Lehioak

Arkuak Eta horrela segi gainerako

osagaiekin

2013-14 IKASTURTEA

unitatea-gizarte-dbh2?related=2 (Santillana)

http://es.slideshare.net/aingura/2-m-5gaiagotikoarengaraiazsrgpptminimizer?related=1 (Santillana)

http://www.slideshare.net/guest5fbbbe/desberdintasunak-erromanikoa-eta-gotikoa?related=1

-Amerikako aurkikundearen garrantzia baloratu testu eta mapa batzuk irakurriz.

http://www.hiru.com/eu/historia/descubrimiento-y-conquista-de-america (euskeraz dago)

Ikusi hurrengo PPT eta erantzun:

http://es.slideshare.net/GizarteZientziak4A/aro-modernoko-ekonomia-europa-eta-amerikan?qid=44c6bdf4-1ff5-4ceb-beb4-b9042f4ea994&v=default&b=&from_search=7

- Nortzuk ziren Pizarro eta Hernan Cortes? Zer egin zuten? (6. Diapositiba)

- Nola aldatu zen ekonomia XV eta XVI mendeetan? (11 eta 12. diapositibeetan)

- Zeintzuk izan ziren aldaketa garrantzitsuenak hasierako

2013-14 IKASTURTEA

kapitalismoan? ( 14. Diapositiba).

- Zein aldaketak sortu ziren Gizartearen antolamenduan? (15. Dispositiba)

- Aldaketak ekonomian XVII. Mendean. (16. Diapositibatik aurrera).

-Estatu modernoaren sorrera azaldu eta monarkia autoritarioari buruzko ezaugarriak identifikatu Errege eta erregina katolikoen monarkia aztertuz.

- Errenazimendua: Behatu hurrengo PPT. Eta egin laburpen bat, nahi duzun moduan: testu egituratuan, lauki forman,….. adierazten pentsamenduan , zientzian, artean sortu ziren aldaketak.

http://es.slideshare.net/123456rgs/2-m-errenazimendua-eta-erreforma-rg?qid=f265e496-5be0-426b-998e-492c792e0172&v=default&b=&from_search=1

-Erlijio kristauaren banaketa azaldu (protestantismoa, Luthero). Zer dela eta sortzen da protestantismoa? Honen zergatiak aipatu. Sortzen diren erlijio berriak izendatu bere ezaugarriekin, horrekin batera erlijio katolikoaren erantzuna ere

AURKEZTEKO DATA:

Lana Maiatzaren 25ean.

Zuzendu ostean bueltatuko zaizu ikasteko.

Irakaslearekin elkarrizketa batean zehaztuko da zein alde ikasi beharko dira azterketarako horretarako oso inportantea da lana ondo egitea.

Azterketa: Ekainaren 10ean

15:00etan

2013-14 IKASTURTEA

bai (Trentoko Kontzilioa) Hurrengo PPT behatu eta atera informazioa (57-66 bitarteko diapositibak)

http://es.slideshare.net/123456rgs/2-m-errenazimendua-eta-erreforma-rg?related=3 (Santillana)

Egin 70-71 eta 72 diapositibetan dauden laukiak.

-Pentsamolde berria izendatu bere ezaugarriekin eta argudiatu zergatik sortu zen momentu historiko horretan

Lana egin folioetan, orriak zenbakitu. Eskuz egin dezakezu edo word dokumentuan.

Amaieran egin hausnarketa bat ikasitakoaz: zer da ikasturte honentako historiari buruz interesgarriena iruditu zaizuna? Izendatu momentuak edota gaiak eta azal ezazu zergatik.

Zuk, honetaz azterketa bat jarri beharko bazenu, zein galderak egingo zenituzke? Egin zure galdera sorta.