O galegoO galego: :

de lingua de prestixio de lingua de prestixio

a lingua minorizada.a lingua minorizada.

As orixesAs orixes: :

• Nace no s. IX d.C.Nace no s. IX d.C. (latín+linguas (latín+linguas de substrato e superestrato)de substrato e superestrato)

• Xa no s. XI vai substituíndo ao latín nos Xa no s. XI vai substituíndo ao latín nos textos escritos.textos escritos.

• Convértese na única lingua empregada Convértese na única lingua empregada por toda a poboación por toda a poboación latín só en latín só en textos escritos de carácter culto.textos escritos de carácter culto.

IDADE MEDIAIDADE MEDIA

ALTA IDADE MEDIA s. V – s.XI

BAIXA IDADE MEDIA s. XII – s.XV

Nacemento das linguas románicas

s. VIII-IX

Nacemento das literaturas románicas

s.XI-XII-XIII

O galego na Idade MediaO galego na Idade Media-ss. XII-XIII. XII-XIII: : esplendoresplendor

• lingua de cultura + latínlingua de cultura + latín

• falado por toda a poboaciónfalado por toda a poboación

• 1ºs textos en galego1ºs textos en galego: documentos notariais, : documentos notariais, testamentos, contratos. testamentos, contratos.

• literaturaliteratura: cantigas de amor, amigo e escarnio: cantigas de amor, amigo e escarnio

• cantigas de Santa María: Afonso X o Sabio.cantigas de Santa María: Afonso X o Sabio.

• Lingua Lingua totalmente normalizadatotalmente normalizada: usos sociais : usos sociais extensosextensos

Lingua de reisLingua de reis

O GALEGO NA IDADE MEDIO GALEGO NA IDADE MEDIAA

Lingua do Lingua do pobopobo

Séculos IX-XV700 anos de Normalidadelingüística

Galego: idioma para a educación dos reis

Galego: lingua lírica de poetas non galegos

Sociedade galega medieval:monolingüe en galego

O GALEGO NA IDADE MEDIAO GALEGO NA IDADE MEDIA

Do Do monolingüismo monolingüismo á á substitución substitución lingüísticalingüística

s.IX – s.XI Galego: lingua oralGaliza: monolingüe en galego

s.XII – s.XV

s.XIIGalego: lingua oral e lingua escrita(Primeiros textos literarios: 1196)

s.XIIIGalego: lingua literaria da PI

(Inicio da castelanización do poder:Fernando VII e Afonso X)

s.XIV

s.XV

Galego: comeza a súa decadencia. Galiza: sen corte e sen chancelería.

Morte do Conde de Barcelos en1350.Fin da escola trobadoreca gal-port.

Galego: lingua do pobo. Castelán: lingua do poder.

Galiza: sometida á coroa de Castela.

Orixe do conflito: s. XIV-XVOrixe do conflito: s. XIV-XV• Comezan loitas dinásticas.Comezan loitas dinásticas.• Galicia apoia nobreza perdedora.Galicia apoia nobreza perdedora.• Entran nobres e eclesiásticos foráneos. Entran nobres e eclesiásticos foráneos.

(corte castelá)(corte castelá)• Traen o castelán.Traen o castelán.• S. XV: RRCC “proceso de doma e castración S. XV: RRCC “proceso de doma e castración

de Galicia” de Galicia” • Asóciase:Asóciase:

- Castelán usos formais e clases altas- Castelán usos formais e clases altas - Galego: usos informais e clases baixas.- Galego: usos informais e clases baixas.• Lingua foránea dominante/lingua autóctona Lingua foránea dominante/lingua autóctona

minorizadaminorizada (castelán)(castelán) (galego)(galego)

A RecuperaciónA Recuperación::

--S. XVIIIS. XVIII: a Ilustración: a Ilustración primeiras voces primeiras voces en defensa da lingua (reclámase o seu uso en defensa da lingua (reclámase o seu uso en Administración, Ensino e Igrexa)en Administración, Ensino e Igrexa)

--S.XIX: RexurdimentoS.XIX: Rexurdimento (Rosalía, Curros (Rosalía, Curros Enríquez, Eduardo Pondal)Enríquez, Eduardo Pondal)- a) Gramáticas, dicionarios, historias de Galicia.a) Gramáticas, dicionarios, historias de Galicia.- b) Uso da lingua como arma de defensa e b) Uso da lingua como arma de defensa e

reivindicación.reivindicación.

s. XX-XXI: estatus legals. XX-XXI: estatus legal

1º terzo1º terzo: : Grupo NósGrupo Nós (Castelao, Risco, (Castelao, Risco, Cuevillas...)Cuevillas...)- Emprego en actos públicos: conferencias, Emprego en actos públicos: conferencias,

mitins, discursos.mitins, discursos.- Novos dicionarios e gramáticas (breves Novos dicionarios e gramáticas (breves

pero de certa importancia)pero de certa importancia)- Emprego literario: rexurdir da prosa Emprego literario: rexurdir da prosa

(novela, ensaio e relato breve) e teatro.(novela, ensaio e relato breve) e teatro.- Non normativizada e pouco normalizada.Non normativizada e pouco normalizada.

A Guerra Civil e a posguerraA Guerra Civil e a posguerra::a longa noite de pedra.a longa noite de pedra.

• Represión política, social e lingüística.Represión política, social e lingüística.– Exilio, fusilamentosExilio, fusilamentos

• Imposición do castelán Imposición do castelán prohibición prohibición de usar o galego.de usar o galego.– No ensinoNo ensino– Na AdministraciónNa Administración– Medios de ComunicaciónMedios de Comunicación– Só ámbito familiar (aumentan os prexuízos e o Só ámbito familiar (aumentan os prexuízos e o

sentimento de autoodio)sentimento de autoodio)

Fin da ditaduraFin da ditadura: : novos novos vieirosvieiros• Anos 70-80.Anos 70-80.- débil presenza no ensino universitario. - débil presenza no ensino universitario. - materiais para o seu estudo- materiais para o seu estudo- democracia=liberdade lingüística- democracia=liberdade lingüística- 1978: Constitución Española (lingua - 1978: Constitución Española (lingua oficial) oficial) - pouco uso oral, castelán lingua A/galego lingua B- pouco uso oral, castelán lingua A/galego lingua B- perda intraxeracional de falantes.- perda intraxeracional de falantes.- prexuízos importantes.- prexuízos importantes.- Estatuto de Autonomía (1981)----lingua propia- Estatuto de Autonomía (1981)----lingua propia- Lei de Normalización Lingüística (1983)- Lei de Normalización Lingüística (1983)

Actualidade.Actualidade.

• Lingua normativizada : posúe normativa oficial, abondosa e Lingua normativizada : posúe normativa oficial, abondosa e importante produción literaria, presenza destacada na importante produción literaria, presenza destacada na internet.internet.

• Aínda sofre desprestixio social e moitos prexuízos (usos Aínda sofre desprestixio social e moitos prexuízos (usos informais, ideolóxicos informais, ideolóxicos asociada a unha asociada a unha determinada opción política...)determinada opción política...)

• Escasa presenza medios de comunicación (prensa, radio...)Escasa presenza medios de comunicación (prensa, radio...)

• Mocidade e mundo urbano: uso reducido.Mocidade e mundo urbano: uso reducido.

• Maior coñecemento da lingua galega e menor emprego Maior coñecemento da lingua galega e menor emprego activo.activo.