AZALPENEZKO TESTUA: DESKRIBAPENA

PAISAIAIDAZTERAKOAN, KONTUTAN IZATEKO:

MOTA: kostaldea, barrualdea, oihana, lautada, desertua, itsasertza, mendia

ELEMENTUAK EDO ATALAK: Modu ezberdinetan:▪ AURREKO ALDEAN – ZENTRUAN - ATZEAN▪ ZENTRUAN – INGURUAN▪ ESKUMATIK EZKERRERA

Elementuen KOKAPENA adierazteko hiztegia: -z inguratuta, inguruan, -ren ondoan, -tik hurbil, aurrean, atzean, gainean, azpian, -en artean, aurrez aurre, gertuago, urrutiago, ezkerraldean, eskuinaldean

Elementuak NOLAKOAK DIREN adierazteko hiztegia:

▪ ZERUA: urdin argia, grisa, oskarbi, iluna, goibel, argitsua, hodeitsu,

▪ ITSASOA: urdina, berdea, grisa, haserre, barea, gardena, hondartsua, harritsua. Honekin lotuta: itsaslabarra, hondartza, kala, padura…

▪ ETXEAK: baxuak, altuak, zabalak, zaharrak, antzinakoak, modernoak, erosoak, misteriotsuak, klasikoak, jenderik gabe, jendez gainezka, ederrak, itsusiak, korrokoila, …

▪ MENDIAK: gazteak, elurtuak, baxuak, garaiak, berdeak, idorra, elkorra, aldapatsuak, zuhaitzez beteta…

▪ ZUHAITZAK: altuak, baxuak, lodiak, meheak, hostotsuak, luzangak, galantak, .. Hauekin lotutako hitzak: basoa, oihana, lorategia, pinadia, zuhaiztia

▪ HIRIAK, HERRIAK, KALEAK, HIRIBILDUA: zaratatsua, isilak, baketsua, atsegina, dibertigarriak, aspergarriak, modernoak, antzinakoak, historikoak…

▪ ZELAIAK: berdeak, horiak, ilunak, lehorrak, emankorrak, hutsak, elkorrak, loretsuak, urrezkoak.

▪ IBAIAK, ERREKAK: luzeak, laburrak, lehorrak, emaritsuak, hotzak, beroak, gardenak, sakonak, zikinak, garbiak, kutsatuak, nabigarriak,…

▪ KALEAK, ERREPIDEAK, BIDEAK, BIDEXIDORRAK: zuzenak, bihurgunetsua,estuak, zabalak, lauak, zuloz beteta, harritsuak, lurrezkoak, hondarrezkoak, zementuzkoak, ezpaaloiekin edo ezpaloi gabe, arekaz bete edo areka gabe, bustiak, lehorrak, lokaztuta, hautsez estaliak,…

SENTSAZIOAK helarazteko adierazpenak: leku …..iruditzen zait, … sentitzen da, … dirudi, … nabaritzen dut, …gogorarazten dit, …entzun daiteke.

Hiztegia: beldurra, nekea, bakea, hotza, lasaitasuna, bertigoa, amorrua, segurtasuna, tristura, asperraldia, pena, haserrea, urduritasuna, atsedena..

AZALPENEZKO TESTUA: DESKRIBAPENAIDAZTERAKOAN, KONTUTAN IZATEKO:

OBJEKTUAZER DA: Aparatua, tresna, makina, garraioa, jostailua, instrumentua

NOLAKOA DA:

FORMA: biribila, esferikoa, karratua, obalatua, zuzena, kurbatua, argala, fina, estua, puntaduna

TAMAINA: handia, erraldoia, txikia, ñiminoa, altua, baxua, luzea, zabala

PISUA: arina, pisutsua, beruna bezalakoa, luma bezalakoa, asko, gutzi, hauskaitza, gogorra

KOLOREA: Adistiratsua, argia, gorrimina, ahula, deigarria, berdea, urdina, marraduna,

EGITURA: leuna, ligorra, zimurtua, latza, gozoa, laua, irristakorra, koipetsua, atsegina

MATERIALA: egurra, plastikoa, kristala, beira, altzairua, papera, metala, buztina, basa,

ZAPOREA: gozoa, mingotsa, gazia, geza, motela, garratza, zoragarria, samina, atseginan

USAINA: sendoa, desatsegina, nazkagarria, higuingarria,

ATALAK: goikoa, behekoa, zentrukoa, barrukoa, kanpokoa, ….

ERABILERA: margotzeko, irakurtzeko, jolasteko, idazteko, ebakitzeko, lurrintzeko, jateko, apaintzeko…

NORBERAREN PERTZEPZIOA: liluragarria, miresgarria, nabarmena, ikaragarria, zatarra, berria, zaharra, itsusia,

AZALPENEZKO TESTUA: DESKRIBAPENAIDAZTERAKOAN, KONTUTAN IZATEKO:

PERTSONA

EZAUGARRI FISIKOAK

EZAUGARRI OROKORRAK:

GARAIERA: baxua, pinua bezain altua, lerdena, liraina, mozkotea, galanta, ondo proportzionatua, tamainakoa,…

GORPUZKERA: gizena, haria bezain argala, atletikoa, haritza bezain sendoa eta gogorra, tripaundia, gihartsua, hezur hutsa, gaixotia, osasuntsua, mengela, mehea, makala, trebea, traketsa

ADINA: gaztea, heldua, umea, nerabea, adinekoa, nagusia …

EZAUGARRI BEREZIAK:

BEKOKIA: zimurtua, zabala, lisua, kopetiluna…

ILEA: luzea, laburra, kizkurra (kiribildua), leuna, beltza, orraztua, horia (kirrua), garbia, zikina

AURPEGIA: potoloa, betea, biribila, argala, tristea, alaia, atsegina, lasaia, irritsua, masaila gorriak,…

BEGIAK: biziak, biribilak, urdinxka, samurrak , negartsuak, alaiak, tristeak, txinatar.eratakoak, irtenak, bizkorrak, begiokerra, goibelak, malenkoniatusak, distiratsuak,

AZALA: gorrixka, zurbila, beltzarana, algodoia bezain leuna,

BEKAINA: zuzenak, zeiharrak, finak,

BELARRIAK: handiak, txikia, okerrak, elefantearenak bezalakoak,

SUDURRA: zuzena, okerra, luzea, motza, zorrotza, biribila, harroa, konkorra

AHOA: mamitsua, beritsua, handia, fina,

HORTZAK: zuriak, ilunak, osasuntsuak, sendoak, horixkak, lerroan, okerrak…

BIZARRA: trinkoa, urria, bizargabea

GORPUTZ-ADARRAK: luzeak, arrgalak, trebeak, traketsak, esku finak,

EZAUGARRI PSIKIKOAK:

IZAERA: atsegina, begikoa, maitagarria, zakarra,,alaia, aspergarria, bihozbera, urduria, berritsua, ahozabala, iruzurtia, urduria, isila, langilea, alferra, bihurria, zuhurra, maltzurra, azkarra, zentzuduna, lotsatia, nagia, haserrekorra, suminkorra, pazientzia gutxikoa, burugogorra, tematia, adigalkorra, lagunkoia, lotsakorra, harroa, handikia, pinpirina/pertxenta (andrea), baldarra, baikorra, ezkorra, gaiztoa, txoriburua, burugabea, apala, irekia, esanekoa, mantsoa, obeditzailea, mutiria, bihurria, baketsua, desobeditzailea, diziplina gabekoa, zalapartatsua, oldartsua, sutsua, asaldatuta, pazientea, zuhurra, mukatuta, behatzailea, handinahia, zintzoa, hipokrita, argia, trebea, zorigaiztokoa, zehatza, haizakorra, trebea, arduraduna, zaputza, harroa, adeitsua, zekena, xuhurra, herdoildua, anbizio handikoa, zikina, argia, zorrotza, gezurtia, isekaria, fanatikoa, zintzoa, beldurtia, zuhurra, leloa, baboa, astakirtena, fidagarria, bakartia, amesgile, askojakina, erabakita, inuzentea, lotsagabea, zaputza, gogotsua, ausarta, beldurtia, espresio gabekoa, lotsabakoa, leloa, irribarretsua, negartia,

JANZKERA ETA ITXURA: Jantzi formalak: jakarekin, gorbata, takoiak, traje luzeaJantzi informala: kiroletakoarekin, zapata lauak, bakeroak, txandala …Arropa: adabatuta, gastatuta, koloregabeak, zarpailak. Itxura osasungarri edo osasuntsua. Itxura gaixotia. Garbituta, finduta, dotorea, zarpaila, arlotea, deskuidatuta, baldrestuta, erakargarria. Bitxia, xelebrea, fina eta berezia, latza, edo baldarra.