Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma...

96
1 Y O S O Y l e d s o s r u c s i D s o l a r a p o t u n i M l e d s e r b m o H N I A M R E G T N I A S : e d e t r o p a n U l c . o i r a u t n a s . w w w

Transcript of Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma...

Page 1: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

1

”YOS OY“ led sosrucsiD sol arap

otuniM led serbmoH

NIAMREG TNIAS

:ed etropa nU lc.oirautnas.www

Page 2: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

2

:orbil etsE ed acirótsiH añeseR everB

"YOS OY" LED SOSRUCSID SOL NIAMREG TNIAS NÓICADNUF AL ED "YOS OY" LED DADIVITCA

led dadivitcA aL sol ed etnenamreP y lanigirO nóiccurtsnI ed etneuF atlA sáM al atneserper "YOS OY"

le rop latnedicco odnum la sadicerfo noreuf omoc y lat ,adiV ed seyeL sednarG sal erbos sodidnecsA sortseaM.aroñeS us y drallaB yuG roñeS le sorejasnem sodatiderca sus ed sévart a niamreG tniaS odidnecsA ortseaM

al ,niamreG tniaS arotidE aíñapmoC al y nóicadnuF al noreicelbatse drallaB sol atniert soña sol ed soipicnirp Anecerfo euq odnum le odot rop senoicazinagro ed sévart a odidnapxe ah es ,ortseaM led aíug al ojab lauc al a

:sacimsóC sarbalaP sednarG sal erbos odidnecsA ortseaM led aznañesne aredadrev al dadinamuh "!YOS OY¡" uS ne "YOS OY" led adidnecsA artseaM nóiccurtsnI al renetnam rop azreufse es niamreG tniaS nóicadnuF aL o selanosrep socimónoce soicifeneb nis ,anamuh nóicaterpretni reiuqlauc ed erbil ,aniuneg y arup amrof y nóicanimulI reart arap socimsóC sereS sol ed y sodidnecsA sortseaM soL ed olager nu se euq ay ,omsitilesorp

.dadinamuh al a nóiccefreP rg ed sotneic ne saditrapmi nos "YOS OY" led saznañesne saL .odnum le odot ed ogral ol a setnetsixe sopu

.saírerbil y sacetoilbib ne esriugesnoc nedeup niamreG tniaS eires al ed sorbil soL

ogolórP snoc niamreG tniaS ortseaM led satelpmoc sarbO saL :sodoírep sert ne sodidivid sotxet eteis ed nat

aífosonirT atnaS yuM aL .1 niamreG tniaS ortseaM led arbo acinú al sE irp us ed ne IIIVX olgiS le ne atircse euf ,odoírep rem ejaugnel le

.aicnarF ne odacilbup y acopé al ed ocorrab orO ed orbiL lE .2

odidnecsA ortseaM nu ed nóiccurtsnI .3 albaH niamreG tniaS odamA lE .4

.5 iM led serbmoH sol arap "yoS oY" led sosrucsiD otun 0391 edsed nacraba euq soña sol ertne ,lE rop satircse noreuf niamreG tniaS ortseaM led sarbo ortauc satsE sol ne "yoS oY" dadivitcA al ed sévart a gniK yaR erfdoG olupícsid us rop reconoc a sadad noreuf y 9391 atsah

.sodinU sodatsE oyaR omitpéS lE .6

niamreG tniaS ed oiraiD lE .7 rebiL al a etneuP led oidem rop 0991 y 2591 ertnE kraP sgniK ne dat - a noreid es kroY weN ,dnalsI gnoL

onoc .niamreG tniaS ortseaM led sarbo samitlú sod satse rec rbil remirp lE icudart niamreG tniaS ortseaM led o zul al a óilas ,orO ed orbiL le euf onalletsac amoidi la od

acilbup ,odicudart ,0791 ne sacaraC ed daduic al ne acilbúp ynnoC adama neib artseun rop odiubirtsid y od.zednéM

araC ed daduic amsim al ne séupsed soña atnierT led ociréte oriter ,alivA etnoM led nóicaidar al ojab ,sacseaM al ,"otuniM led serbmoH sol arap yoS oY led sosrucsiD" onalletsac la odicudart se ,niamreG tniaS ort

odinU sodatsE sol ne "yoS oY" dadivitcA al rop adad niamreG tniaS ortseaM led arbo amitlú .s aP le edsed niamreG tniaS ortseaM otidneB le euQ sacaraC ed daduiC al ne erbmoH led otisóporP led oical

ed esne sus euq arap orbil etse erbos senoicidneb sus emarr ed zaf al adot rop etnemerbil nadnufid es saznañenalP etse .arreiT zuL at

oñedeC nébuR

otneimicedargA ,saznañesne satse ed serotpecer sodaigelivirp omoc sonreconocer ecah son ,arbo atse ed olutít le olós naT

.yoh ed erbmoH la sadigirid senoiccurtsni arreicne alle euq odad ,óicenama ay euq ;oiraucA ed arE al ed saiporp ortseaM led orbil adaC ortseun noc ortneucne le ,samrof setnerefid ed atneserp son ,niamreG tniaS

sonerf nis ,"yoS oY" aicneserp artseun ratsefinam ed otnemom emilbus le ne rasnep a avell son ,reS oredadrev."yoS oY" :se omoc olós naT .eibrutne al euq adan nis ,sabart in

ednod !odacsub erpmeis oredneS¡ onimac le oiciporp ecah y ,onam al ed ecudnoc son osoroma erdap omoC.datrebil aredadrev al aicah ,emrif osap noc aslupmi son nóicaidarri us ed azeibit al

.radna ut enimulI e zul us noc avleuvne et ortseam le euQ

eam odama saicarG orts

Page 3: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

3

airotacideD

,orbil etse somacided euq senozaroC sortseuN ed dutitarG y romA odnuforp sám le noc sE sosrucsiD soL«led "YOS OY" »otuniM led serbmoH sol a 1 sodad sosrucsid ed eires anu nos sotsE .niamreG tniaS odamA led

oid niamreG tniaS lauc al rop nózar aL .9391 ed oiluj atsah 7391 ed erbutco edsed niamreG tniaS odamA le rop:sarbalap sus ne adaserpxe rojem res edeup sosrucsid sotse

adeup ,acifingis otse euq ol odot euq arap ,arefsómta al ne sarbalap saiporp siM ragrac oesed oY"dnapxe y esratsefinam selauc sal rop senozar sod saL" .odnuM le y sodinU sodatsE sol ed ogral ol a yoh esri

ecah nóiccefreP ed zuL amsim atse noreidnefed y ,norama eM euqrop se ,sorellabaC íuqa nátse sedetsu opmeit ohcum — ílla nabatse sodoT¡ ;"SODALEVED SOIRETSIM" ne otircsed átse omoc soña lim atnetes ecah

!onreibog ese ojab adiV al a odneivris ,secnotne leuqa ne ogimnoc olos nu yah euq etnemaredadrev neconoc sedetsu ,niamreG tniaS ed otuniM led serbmoH ,sorellabaC"

dadivitca al ,se euq y res aírebed euq ,osrevinU le ne oicogen ,adiV al ed nóiccefreP al y romA led nóisnapxe ed senoicidnoc sal a alraivne y amalL ase rilas recah omoc otnat elav adaN .odargaS ogeuF led osu led sévart a ,nóiccefreP al odneigrus y senoiccefrepmi sal esrevlosid odneiv ,ílla esradeuq ,satcefrep nos on euq al ne aírgela royam yah oN .setrap sadot ne adiV al a oicivreS le y azelleB al ,airolG al ,romA le esodnálever nóicatsefinaM al y azelleB al euq ritimrep y sarbmos sal revlosid arap ogeuF otnemelE le rasu euq nóicaerC

ap etnaleda aglas zuL al ed ortned ".elbiugnitxeni aírgelA ne adiV al a rivres ar

OTUBIRT

:ODNUM LED OTUNIM LED SERBMOH SODAMA !arreiT atse ed etneg al ne 'datrebiL iM' nos ,'zuL ed apoC' anu nos otuniM led serbmoH siM omoc sedetsU¡"

us aínomrA¡ !añesartnoc us se datrebiL¡ !reS iM ed otuniM led serbmoH omoc setreuf :oreiuq sol ísA¡".sodilpmuc naes aniviD yeL al ed sotneimireuqer sol odnauc aíñapmoc airaid us áres airotciV aL !etropasap

al adeuP¡" 'YOS OY aicneserP asoredoP adamA' OY reS osomreH y ocifíngaM ,osoirolG us ,onu adac ed ,'YOS y sonracovnoc allE adeuP¡ !roiretxe le ne otseifinam oniviD nalP uS aes on euq olleuqa odot ranimile

ojab yoh íuqa setneserp adiV ed setneirroC sus sadot a ,senoicatimiL sal sadot ed rarebil arap nedrO al ritime sedetsu ed recah y etnemadipár rautca somadop euq lat adad res adeup nóicasnepsiD anU !nóicaidaR atse le y redoP le ,dadirotuA al netneserp euq atsah oyus sévart a zuL sám rarebil arap ,sereS sosoredoP y sednarG

dnuM led otser le arap datrebiL iM ed abeurp omoc ,adilpmuc yeL atse ed etneiviv olpmeje .o aes euq ;nayav euq ragul odot a datrebiL ed nóicaidaR lat oyus sévart a ramarred ed zapac res oY adeuP¡" y rolaV us olpmeje omoc ramot nadeup sanosrep sarto euQ !atenalP le arrab lauc le latserof oidnecni nu omoc led dadirotuA y redoP le lartneC loS narG le edsed rargetnier arap ,nedneitne eL solle omoc ísa ,soiD a ramall

.esrad a olciC ongaM ocinÚ nagnetnaM¡ .naveum es euq areiuqod odot ricedneb arap lativ aígrene us nesU !somsim ís a esnecínomrA¡"

mot y emnemálL !sedetsu ed sévart a odnaemalf azeruP al ,etnaleda aicah somerevom soN sonam sal ed soda.yeL al a aicneidebO ne aes odamalL us odnauc ,artnoc us ne árdnev asoc alos anu in y

al ed setseuH sal ,datrebiL elbicnevnI e anretE al ed etseuH narG al ed seredoP sol ed dutinelP al adeuP" y aínomrA ed ,aicneidebO y aicitsuJ ed ,zuL y datrebiL ed sadatimilI senoigeL sal ,acilégnA etseuH narG al ,zuL nóicca al adah esrevom ,"YOS OY" led sarefsE sal ed asorgaliM acisúM al ed ,zaP y azeruP ed ,airotciV

ol ed odnamoC le ojab adad nóiccetorP al adot euQ .anretxe selrazarba ,selrevlovne miholE sosoredoP eteiS s ataidemni al arap odireuqer se euq ol odot odnarebil ,etnaleda aicah selrigirid y amalL ed sonaécO suS ne

"!nóisnecsA al ed datrebiL al atsaH¡ !airotciV al atsaH¡ !lanif le atsah ogitnoc ératse oY¡ .acirémA ed datrebiL "!odicedargA¡"

.niamreG tniaS

1 :ROTIDE LED ATON bmoH ,otuniM led serbmoH omoc odaterpretni res edeup "neM etuniM" neiB ser

ed onimrét le racilpa y sodaso res somedop ,aíd ne yoH .sotseupsiD ,"sovitucejE" nébuR arejid ol omoc sol a aicnerefer odneicah ,9991 ed orerbef ne adatcid acisífateM ed acilbúp aicnerefnoc anu ne oñedeC

.oineliM recreT led y XX olgiS led sovitucejE sol ,sotseupsid ,socimánid nos euq otuniM led serbmoH

Page 4: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

4

ODAMA TNIAS ,NIAMREG ORTSEUN¡ ORELLABAC !ETNADNAMOC

etnadnamoC orellabaC lE ,oñatna ed saíd sol ne omoc

"atreibA atreuP" al adiuc erpmeiS onieR la - romA led soiD ed nózaroC ,ocimsóC

rra edsed odneyulf etnemanretE¡ !abi erpmeis lE ,otcerroc ol recah a sodanimreted nátse y "YOS OY" led zuL atse nacsub euq sol sodot araP

!soiD ed erbmoN narG le ne dadreV al odnaleveR¡ nóiccefreP al ed amalL al adnirb nózaroC led amalL aiporP uS ,odneigirid y odnamA néibmat ,airotciV al nózaroC uS ed sévart a odnaemalF

;sodot a aíug soN !odamalL adac aroha atsetnoc zov uS¡

;íuqa odnuM uS se ,odnum ortseuN ,soiD ed zuL aL !orednes oralc ortseuN se redoP uS¡

a sodamA sortseuN a adiuc lE ;nav ednod !ojaba íuqa artseaM se adapsE uS¡

roha ísA noc ,erpmeis arap ,íuqa y nif nis ojulf nu ne neneiv selegnÁ suS ,omerpuS odoT ,airolG al ne a;necenamrep sortosoN

!oleiC led onimaC le odot se datrebiL uS¡ sol sodot a atreuP al nétsos y ,arorto omoc ísa ,aidrauG al néibmat atnom ,etnadnamoC orellabaC narG

ocimsóC oicapsE led sotibmÁ somertne euq arap ,soiD ed oleiC le ne erpmeis sonrenetnam ,arac a arac y

odot sometrev sotnuj sartneiM¡ !romA le

!sortosoN noc etadéuQ¡ !neV¡ !aroha etneger aes romA le euq zaH¡ l somecah íT etna ,etnadnamoC orellabaC narG¡ !adnerever a ,aemalf etnallirb latsirC arudamrA uT¡

!ateloiV amalL aL ed ocimsóC redoP narG lE

.arenahC

ERBIL ERBMOH LED SOHCERED SOL

erbiL erbmoH led sohcereD soL ,zuL al rop sodadiuc noS

acrec yum sodinetnaM ,soiD ed nózaroC le ne !redoP uS noc sodagrac y

solageR sotse "YOS OY"¡ ;senozaroC sol sodot ne selaitseleC aidrocsid al odnauc etnaleda naemalf senoicidneB suS !av es al adot a soiD ed airotciV narG al nad eL

!soiD ed sojo sol noc somev sortosoN ,solle ed sévart a y¡ ,dadinamuh oH led sohcereD soL datrebiL ne ,arreiT al erbos sodot euqroP¡ ,nóiccefreP al a naslupmi erbiL erbm

romA ne ,redoP ongaM uS saM ,odad ah soN es sodot a ,someconoc euq 'YOS OY" lE !ratibah naírebed niamreG tniaS ed onaM al ed sohcereD sose sodot radiuc araP ramall somebed — romA uS nos sollE euqroP¡

!arreiT narG artseun ,atsé arap erbiL erbmoH led sohcereD soL náriger odot ,odnum le

soiD ed datrebiL al ed arednaB al euqroP¡ !adagelpsed aroha átse

;otcerroC ol ed azreuF uS ,soiD ed romA le se 'YOS OY" ,serbiL sol onis ,onugnin y¡ rimirgse nedeup

!redoP uS odot nad y natnavel ,nedneifed zuL ed senoigeL suS ,datrebiL

!netsisa soN ím a y ít a zuL al ed selegnA soL¡ erbiL erbmoH led sohcereD soL¡ — romA y ronoH ,dadreV — sotibmÁ sol ed adiV ed orteC osoredoP le noS

adac a ,etnatsni adac a odot evleuvne amalL ayuC ,ocimsóC redoP narG led arbalaP al se "YOS OY"¡ !otla ol ne!odeim odot emusnoc aroha romA osoirolg uS¡ ,somama sám euq ol odot adiuc zuL ed arudamrA uS !aroh

,erbiL erbmoH led sohcereD sol alehna dadinamuh al adoT

idneB suS y¡ !navlas y nanimuli ,navele senoic ,soiD ed aicitsuJ néibmat se "YOS OY" euq zuL aL airotciV al ed sévart a eneiv nóiccetorP asoredoP uS al ed solageR sol ed setnedifnoc omoc sonrenetsos araP ,zuL

!soiD ed redoP le odot ne erpmeis rop solralles y¡

Page 5: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

5

.arenahC

OSRUCSID I DADUIC AVEUN ED KROY

7392 ,42 erbutcO

renet rop anañam atse aírgela iM ednarg sE ed onam al rahcertse oY adeup ,selralbah ed dadinutropo alc ed sonam sal renetsos y rahcertse evisulcni odeup ,elbisivni aczerap odnauc núA .sedetsu ed onu adac ada

;onu es is sonam sus érdnetsos y us ed zuL al ne navresnoc ",aicneserP" .adinetbo aes airotciV al euq atsah ogral ol a odiconoc áres aíd nu euq otse etnaleda odíart rebah rop ,sutoL atidneb artseun a oczedarga el oY euq dadivitca anu odicelbatse rebah rop dutitarG y nózaroC iM odot noc oczedarga el y ;acirémA adot ed

.aíd yoh natisecen sodot euq adacifisnetni aígrene ase ,nesu al euq solleuqa ed ortned ,árarebil ed ,euq ne acirémA ed saíd soremirp sol a nóicneta artseun rigirid somatimrep otnemom nu roP eds

,adazanema oiv es datrebiL us odnauc y ;datrebiL odnacsub solleuqa noreiniv ,odnum led setrap setnerefid.nóiccetorP y aicnetsisA selrad arap ocilbúp eseicih es zuL al ed redoP ese euq secnotne noreicih

asoredoP ase odneitrev ,opmeit led etrap royam al elbisivni emrenetnam oigelivirP narg iM euf ,sorellabaC saíd solleuqa ne dadinamuh al erbos aígrenE — odneicerapa secev sanugla y odneicelatrof ,odnatnela

etnaleda riuges arap oirasecen olumítse le selodnád ,etnemelbisiv — aíbed acirémA euq somaíbas euqroP res !erpmeis arap erbil árecenamreP allE¡ .erbiL

odnuM led etrap royam al ne sarrag sus eneit euq artseinis y elbirroh asoc asE¡ erbos soifrag sus árdnet on!acirémA artseun núgla esrenetnam ebed ,arreiT al ne ragul núgla ne y ;arreiT al ed zuL ed nózaroC le se allE

otser le erbos esridnapxe arap soinimoD suS renetnam zuL ed seredoP sol nadeup ednod ;erbil y oipmil otnup odnauc solgis solleuqa ne y ,sodasu res nedeup on aporuE ne ergnas ed sodapapme sopmac soL .odnuM led

,arretalgnI ,aicnarF ne éjabart oY sesíap sorto ne ,aziuS y ailatI ,ainamelA — etneirO le ne osulcni — ne étart oY aívadot y ;rev aíritimrep sel y sanosrep sal a aírazinomra euq nóicaidaR ed redoP lat retrev ed samrof sal sadot

etneg al ed aicneicnoc al ed ortned etnanimod asoc al ne óitrivnoc es onamuh omsíoge le — a oreifer eM oYsonreibog ed sazebac omoc samsim ís a noreicelbatse es euq salleuqa — sonu noraznal es ,otxeterp ronem la y

.nózar anugnin nis sorto artnoc al ed nóisnerpmoC al nis ,aíd yoh euq ,sodireuQ olle rop sE cneserP asoredoP" ",YOS OY ai yah on

lauc ol rop adan yah oN .dadinamuh al arap aznarepse - dadinamuh al - al ne adinetsos y adaruatsni res adeup .otceletni led sévart a odnum la rinev edeup on zaP aL .zap ed dadivitca aunitnoc le rop rinev ed ah allE.nóicca ne soiD se euq ,aicneserP y redoP nu ed otneiminrecsid le y otneimitnes

ed yeL al se soiD ;nóigiler ed otnusa nu se on soiD al sol sodot ed le y senozaroC sus rital ecah euq adiVoiD se euq rednetne a eugell dadinamuh al odnauc ,otnat ol roP .arreiT al erbos sonamuh seres ad sel néiuq s

nózaroC odot euq orgoL le y otixÉ le ,dadicileF al nagnet euq ereiuq y ocisíf odnum us ne átse lE euq y ,adiV otixé ese ricudorp árah ,senozaroC sus rital ecah euq nóicca al a odamall zuL ed redoP ese ,secnotne ;aesed

sedetsu arap — .aínomra ne eneitnam es lanoicome odnum us is yoh odidnetne ah on dadinamuh al euq ol se otsE — aínomrA ed dadisecen al — nu rop adinetnam se atsé iS .

al ed seredoP sol ,oilpma etnemetneicifus odoírep "aicneserP" se euq ,oniviD nalP uS recah arap riulf nedeup azeruP .nóiccefreP y

us lauc al rop nózar acinú aL "aicneserP" euq aínomrased al ed asuac a se ,nóiccefreP odicudorp ah sel on al ed animáL al ne náravresbO .sotneimitnes ed odnum us ne aígrene ase erbuc :"aicneserP" zuL ed oyaR ese

es zuL ase odnauC .odnum us aicah secnotne elas ,nózaroC le ne alcna es y sedetsu ed azebac al a agell euq orep ,olle ed odatacrep nah es on sanosrep saL .odnum us ne saicnanosid necudorp es ,aidrocsid noc erbuc

,otixé nu odargol nah euq reerc la otsuj y ,etnaleda eugis aínomrased ase al y ,rautca a azeipme aígrene ase.aminased es adigirid euf lauc al aicah anosrep

,otnetnocsed ,otneilased netneis sanosrep saL .sotneimitnes sol ne aínomrased al aútca omoc se ísA sal aicah atseifinam es ollE .sodnum sus ne odnautca étse euq otneimitnes o aígrene reiuqlauc o ,nóiserped setna is euq sartneiM .narepsorp on sedetsu ,secnotne ;netneis ol y odnatcatnoc nátse euq sanosrep

naraznemoc — sorellabaC ,ocilpus sel y — .somsim ogisnoc salos a esnedéuq oicogen reiuqlauc raicini ed setna al a nemalL serP" "aicne dadicileF uS noc eugrac sol euq arap — aínomrA uS noc etnemaremirp — :nagid ogeuL .

aicneserP asoredoP" OY sal a azinomra y nóicaidaR asoredoP ut noc ím etna etatséifinam ',YOS".ratcatnoc etisecen oY euq nóicidnoc al y ragul le ,sanosrep

us ed seredoP sol euqrop odarugesa áratse otixé us ;odaraperp onimac le nárartnocne sedetsu secnotnE"aicneserP y¡ ,odatsefinam nah es al "aicneserP" al y oudividni led ed "aicneserP" nos sedetsu !ANU ol roP

sal sadot ,otnat "soiD ed saicneserP" ah euq sadazilaudividni nereiuq ,onamuh nózaroC adac rital nec,ísA .nóiccefreP etneicifus netreiv y socinómra nátse sedetsu is y roma o oudividni le aicah aínomra

áratnacne sel y náritnes ol solle ,odnatcatnoc nátse euq opurg ,selraduya ose .otixÉ se aicah negirid es iS edeup odnum le ne adan y netneis ol solle ,omsinogatna narg sedetsu ed ortned odneitnis opurg o anosrep anu

.olrative sedetsU .res us ed seyeL sal odidnetne nah on sollE .otixé le odargol ah on dadinamuh al euq ose rop sE

etna esodnátsefinam nóicaidar ase netneis orto le ne nóicidnoc lat ecudorp ,acinógatna y etnadrocsid se is y ,ís.nallaf euq ,oudividni

Page 6: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

6

,opmeit ohcum ecah ,saíd solleuqa nE .ednerpmoc es is ,adidnélpsE se adiV al ed yeL narG aL ,sorellabaC aídnetne sal ocopmat oY odnauc — sadnemert rop rasap ed séupsed y ,ógell otnemom ese odnauc

dadinamuh al adot asap selauc sal rop samsim sal ,anamuh avatco al ne saicneirepxe — néibmat oY secnotne oiporp iM are ,zuL al ne lautca nóicisop iM y reS iM ertne aínopretni es euq otnusa ocinú le euq iv

.otneimitnes es esE aicnatsnucric al euf ,omsinogatna y aibar ed onell ,odanerfnesed óivlov es euq otneimitn sal a airotciV al y dadicileF al agnet onamuh res le euq ative euq nózar acinú al se y ,otixé iM odative aíbah euq

.ohcered eneit selauc euq natneis rovaf rop ,sorellabaC soiD us - zuL es iS .orgoL odot ed redoP le se senozaroC sus rital ecah euq

sedetsu etna redoP etse racovni arap socinómra etnemetneicifus ol neneitnam — olrajed ,riced setna aírebed oYriulf — al euq rednerpmoc a neneiv euq adidem a secnotne "aicneserP" e nedeup ,adiV ad sel euq alleuqa s

ase omóc náreV .nóisnerpmoc lautca us ne núa ,dadisnetni elbíercni anu noc alracovni "aicneserP" redoP le se ogla aes odnauc y erpmeis ,nóicneta us nejif éuq erbos atropmi on ,sorgoL sus ed le y osrevinU led

.ovitcurtsnoc sám redoP nu euq áritimrep on ,avitceleS y avitanimircsiD aicnegiletnI us se euq ,roirepuS latneM opreuC uS agis olle euq áratpeca on y ;nóiccefrepmi aírasuac olós nat euqrop ,lé ed rasuba a nav is ayulf lat omoc ednarg

etnemua o etnaleda — ol áraborpa olós .odalumuca nah euq odneicah opmeit ohcum rop naznava serejum y serbmoh euq se omóc esratnugerp nedeup etnemlautnevE nah ,sadasap senoicanracne sus ed anugla ne zev lat ,aremirp aL .senozar sod yaH .savitcurtsed sasoc ed nif a ,euqrop ílla adinetnam y adagrac se aígrene atsE .aígrene elbirroh anu res us ed rodederla odacovni ,nedreuceR .zul al a rilas óitimrep sel on y solle ed rodederla aígrene ase adot ovutnam omsíoge le ,esraserpxe

odnauc aígrene ase ís arap rautca a av omóc naterced euq sol nos sedetsu solle ,otnat ol roP .etseifinam es euq adalumuca aígrene al rasu nedeup olós solle ,ovitcurtsed otisóporp reiuqlauc arap ,ísa ;ose odalumuca nah odis ah ay ose odnauC .savitcurtsed sasoc ricudorp ed nif le noc sopreuc sus ed rodederla adíarta odis ah

.nasacarf solle ,secnotnE .aígrene sám reartxe nedeup on y ,eria nis obolg nu omoc nadeuq ,odasu atse rednerpmoc a odagell nah soudividni sol odnauc ,arohA ",aicneserP" ,soditemoc serorre sol ratropmi nis

emoc nah euq nebas iS .solle ne nagneted es on rovaf rop y nódreP led yeL al a neuqovni senoicacoviuqe odit:nagid ",YOS OY aicneserP adamA"« ;»oveun ed otse ecilaer on oY euq aligiv y azelatrof y aírgela narg noc

:nagiD .nódreP led yeL al a nóicca al a nemall ,YOS OY aicneserP asoredopodoT"¡« euq arap ocovni eT euqrop ,serorre sotse atemoc on euq ,sasoc satse sám agah on ay euq seligiv y odnamoc le samusa

uT euq és oy aroha edeup allE euq lat amlac etneicifus ne oviv oY y ,odneigirid átse eM aicnegiletnI»!emrigirid y ím ed sévart a ranroter

,sotidneB ,nedreuceR euq ,odnum led ednarg sám asoc al se dadilibama al ol atropmi oN .sorgol naesed is us ed redoP le ogeul ;dadineres y dadilibama narg ase ne neúnitnoc ,ho ,agah sel neiugla euq "aicneserP"

:ed anamuh dadinav al ne neenovap es in ,etnagorra dutitca anu nemot sámaJ .odot olradnemne y riulf edeup.ílla ed rinev edeup neib núgnin y odazinogatna nah ísA ".recah sebed euq ol érid et oY"

,oirasecen se iS .recah naírebed euq ol soudividni sol a elriced ed netart on ,esnedréuca rovaf roPal selrañesne ne esnecréufse ogla omoc aczerapa euq nejed sámaj orep ;rahcucse le naicerpa solle is ,yeL

euq rasnep la omsinogatna náritnes solle etreuf se sanosrep sase ed ortned onamuh otnemele le iS .lanosrep.olrecah ed ohcered eneit eidan ,odot ed séupseD .solranrebog ed odnatart átse neiugla

adan yah oN .odnum us ed y somsim ís ed nóiccefreP al se ,sedetsu a enreicnoc euq asoc acinú al ,seroñeS euq solleuqa aicah árdlas nóicaidar ase ,somsim ís a nenoiccefrep es sedetsu omoc otnaT .olle ne atsíoge

;atcefreP dadivitcA ase netneis otuA y etnegiletnI aicnatsbuS anu se elas euq nóicaidar al ,nedreucer y -noc nev al on sedetsU .asonimul al ,elbignat yum se sotneimitnes sol ed odnum le ne ,etnatsbo on ;acisíf atsiv

odidnetne ah on onamuh res le euq ol se otsE .íuqa neuqot euq acisíf asoc reiuqlauc omoc otnat — atse euq ,acisífatem odaidutse ah euq etneg al ertne ,otseupus roP .sodot arap elbignat otnusa nu se etneyulf nóicaidar .nóicacoviuqe anu se osE .savitisnes nos euq sanosrep sacinú sal nos solle euq rasnep a nóicanilcni al etsixe

oT satse netneis solle Y .natpeca somsim solle euq ol ed sám ,sovitisnes etnemadnemert nos arreit al erbos sod.sasoc

adan romA lE .latnemitnes ogla omoc roma la oreifer eM on oY !azelitneg y roma natreiv ,yeL al nedneitne iS¡otuA y etnegiletnI aicnatsbuS al se lE .sotneimitnes sol noc rev euq eneit - al ed asonimul "aicneserP" es euq

aicnatsbuS ase a somirefer soN ,oniviD romA led somalbah sortosoN odnauc saM .odamall us etna atseifinamotuA y etnegiletnI - natisecen lauc al ,aicnatsbuS y aígrenE se euq asonimul y aglas euq arap nóicca al a rearta

.odnum us ne atcefreP dadivitcA uS etuceje ne noreiviv euq sedetsu ed oremún nu yah euq nedreucer ,dadinutropo asollivaram atse ne yoh ,sodireuQ y elbisiV opreuC le ne ícerapa ,ohceh ed ,oY euq naíbas euq sonuglA .acirémA ed saíd soremirp solleuqa

.orgoL narg ese ed etrap noreuf ,aicnednepednI al ed nólaS le ne elbignaT nu ed etrap nos sedetsu arohA¡ ,luzA amalL al ed adapsE al ed osU y redoP le rop y ;zuL al ed airotciV aL ,royam núa orgoL áres

al y airotciV us adinetbo !acirémA ed sortosoN .acirémA erbos óunitnoc acimsóC dadivitcA acifíngaM sám al ehconetna sanepa ,sorellabaC la saicarg ,acirémA ed nóiccetorP elbicnevnI ase aicah osap osoredop remirp le odamot someh euq somitnes al a odacovni nah etnemasorovref nat seneiuq zuL al ed sanamreH y sonamreH sodamA sol ed odamalL

"aicneserP" .etneg uS arap nóicidneB al y acirémA ed nóiccetorP al odneidip

Page 7: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

7

etnatropmi sám asoc yah on euq orugesa sel oY sam ,etnemlabac atneuc ned es on sedetsu euq res edeuPmoc aíd yoh odnum le ne ed apoC al omoc adinetsos res ebed acirémA euqroP .acirémA ed nóiccetorp atse o

sorgoL sol a saicarg nóicca al a sodamall odis nah zuL al ed seredoP soL .arreiT al ed árdlas zuL al ,on is ;zuL.sodaznacla odis nah otnat euq

narg ase ne odasergni nah euq sedetsu ed solleuqa y ,setreuf y setneilav odis nah sorejasneM sol ,sodamA odamalL etse odneicah azreuF narg ase ne ,aítnelaV — soterceD sosoredoP sotse — ed asollivaram etrap nos

e emramot odeup oN¡ !ocifíngam se ,hO¡ .ehconetna somargol sortosoN euq olleuqa olle ne rartne arap opmeit l ol odot odneicah átse es euq soruges nétse orep ,óirruco euq ol ed adatnemgarf aedi anu elrad areiuqis nat in ed zapac redoP le nos sedetsu ,sorellabaC !etneg uS ed nóicarebil al y acirémA ed nóiccetorP al arap elbisop

al a nóicacovnI us noc zuL narG ase rearta ,"aicneserP" .neconoc euq ol ed álla sám ohcum ,odamall etse odneicah nátse y otse ed atneuc odnad nátse es acirémA ed serbmoh sol omoc ísA

sotneimitnes ed odnum le natneserper sasopse satidneb sus euq secnotne esnedréuca .dadinamuh al ed zuL al ed redoP le ogeul ,sorto a sonu datrebil ne nagertne es y datrebil y aírgela ase ne nartne sartneiM euq zev anu osollivaram nat sE .oicivreS ocifíngaM uS razilaer arap odnuM led ogral ol a y sévart a árednecsed

.odamalL us noc ohceh res edeup euq ol y omijórp le aicah nóicagilbo us edneitne onamuh res le us ed zuL al adeuP "YOS OY aicneserP asoredoP" ,odnamoc le rimusa ,sodnum y seres sus radnuni

zuL al ed serodajabmE sol selraivne y ,ílla oinimoD uS renetnam ,nóiccefreP uS ricudorp redoP le noc sodagrac us ed nóicaidaR al y zuL al ed ;"YOS OY aicneserP asoredoP adamA" y asoinomrA uS noc odnum us odnanell

zuL al ed airotciV al ne erebil sol euq y¡ ,dadivitcA atcefreP — senoicatimil sal sadot erbos airotciV al — al y us ed aírudibaS al ne ,nóisnecsA us ed airolG !"aicneserP"

led ortned adacifirup anamuh amrof al ravele y raruped nebed ,aíd nu ,sodoT .adiV al ed yeL al se ,sodamA al ed erpmeis arap serbiL nos sedetsu ,íllA .ocinórtcelE opreuC led ortned ogeul y roirepuS latneM opreuC

deur !serbiL res nedeup lauc al rop odnum le ne arenam acinú al¡ ,senoicanracneer y sotneimican ed a somatse ol sortosoN omoc ísa ,arreiT al a oicivreS narg ese nadnir y orgoL ese aicah esneétlov ,secnotnE

.adiV al ed anamuh dadivitca al ed erpmeis rop serbiL ,sodidnecsa odis nayah sodot euq atsah ,odneicah y salodnéivlosid ,sanamuh senoicaerc sal ratumsnart ne odartsinimus odneis átse oicivreS narg ese odnauC

nóicaerc al ed setrap sarecret sod sal riulid odargol odis ah euq ,sorellabaC nedreucer ,salodnéimusnoc se sanamuh senoicaerc sal ed nóiserp al ,otnat ol roP .zuL al ne orecnis se euq oudividni adac ed anamuh

us a opmeit otroc nu rop nóicneta etneidra us noc ,euq lat ronem etnemlaicnatsus "aicneserP" ne atseup al y ,aítnelaV ,dadicileF ,otixÉ uS noc odnum us a y sedetsu a adnuni sol allE ,aígrene asoredoP uS ed datrebil

.nóiccefreP uS y ,azelatroF .saicarg sal yod seL

OSRUCSID II ,AIFLEDALIF AINAVLYSNNEP

7391 ,41 erbmeivoN

es euq sedetsu ed solleuqa sodot a ramall a yov euq odad ,zuL al ed sonamreH sodamA ís a odalutitni nah omoc somsim ,otuniM led serbmoH nacifingis sarbalap sase euq ol natpeca euq renopus ed eh aíd yoh — érasu

senoiserpxe sus ed anu — ",seip sus ed atnalp al erbos" : 2 ,odnadiuc ,odnavresbo ,otnemom odot ne satrela ortned ísa odnagelpsed ;odnum us y somsim ís a etnemanelp esracifirolg arap recah nedeup sám euq odneiv

ederla dadivitca al ed atse ed airolG al oyus rod ",aicneserP" se ,arepse lauc al dadinutropo al rop arepse y arep.nóicca ne seredoP suS sedetsu arap rarebil ed

,nedreucer euqroP al ed seredoP sol lauc al rop arenam acinú al "aicneserP" se dadivitcA rartnocne nedeup itnes ed odnum us y ,sopreuc ,setnem sus ed sévart a euq esnedréuca y ,sotneim le se lanoicome odnum us

ome sus y ,redop ed asac us se euqrop ,sodot ed etnatropmi sám .odnum us ne naútca ís senoic otneimitnes lE¡ nusa le se uh aicneirepxe al adot ne nóicaredisnoc ed ongid sám ot !anam us orep ;asoredop se nóicneta uS

osu us arap osoredop sám osrucer le se aíd yoh y ,sám aívadot se ol otneimitnes — q nadneitne euq zev anu eu.etnemetneicsnoc olrigirid nebed euq y ,lé ed selbasnopser nos sedetsu

sus ed dadivitcA atcefreP al neciroiretxe olós oN ?aicneregus anu selrecerfo oY odeup¿ ,sorellabaCrac ,adinifed dadivitca anu ne nóicneta us nepuco euq onis ,sodnum ne soicogen sus ed seredop sol odnag

mi se anretxe dadivitca us ;setnatropmi nos soicogen suS .orgol us arap nóicca nu ,olucíhev nu omoc etnatropsu lauc le etnaidem lanac us ed seredoP sol retrev nedeup sedet "aicneserP" .anamuh dadivitca al ed ortned

h eh on ,neib arohA itca al ed acreca ohcum odalba atse etnematsuj euqrop otuniM led erbmoH sol ed dadiv -animreted nabatse o recah a nabi éuq rev odnarepse ab ,etnatsbo on ;datnulov aiporp us rop razilaer a sod

ifed yoh euq otneis ,acirémA adot a odnacraba átse otse omoc y olumítse us arap ogla riced aírebed etnemavitinelatrof .otneimic

soicogen ed serbmoh sol iS — ebed on ,nedreucer "is" arbalap al rasu somaír 3— odnauc ed serbmoh sol ol ,íuqa yoh neneit euq oremún le omoc osulcni ,sopurG sol ne razitneicnoc a nagnev soicogen sedetsu euq

op solle ed onu adac rop y somsim ís rop recah nadeup al ed seredoP sol otseifinam ed odnein "aicneserP" arap

2 ;ROTCUDART LED ATON .nóicca al a sotserp ,sotsil erpmeis riced odneireuq ",seot ruoy no" 3 :ROTIDE LED ATON' ,areidup oY is" :lanoicidnoc arenam ed "is" arbalap al somazilitu odnauc ereifer eS

Y is "...o

Page 8: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

8

oc dadivitca us ed ortned otixÉ y dadivitcA uS ragrac laicrem — etneG adireuQ ogid sel — am recah nedeup¡ , - atse odnaziroiretxe somsim ís rop sallivar !"aicneserP" neneit is ,nesneip Y !soicogen sus ed ortned alneugráC¡

ne eneit onu adac ,sotneiniuq neneit is ,serbmoh neic ned odagrac ozreufse oiporp us secev satneiniuq secnot orteup on euq nev oN¿ .otixé us arap soicogen sus ed rallaf ned irid euq al erbos asoc reiuqlauc o orgol us ne us naj

sol odnazigrene eseivutnam es soicogen ed serbmoh ed opurg nu is ,anretxe laicremoc dadivitca al ne nóicneta al ed seredoP "aicneserP" le ne sodot esravreserp nebed sovitom sus ,otseupus roP ?otixé le arap nóicca ne

euq aígrene al árirbuc lé ,odnautca átse odacoviuqe otneimitnes nu is ,oenórre ovitom nu etsixe is euq ay ,neib.etseifinam es

iletnI al ed rasu nedeup euq ol odot ,nedreuceR uh res reiuqlauc la ótsefinam es zev anugla euq aicneg onam erbos ase ed eneiv ,arreiT al ".aicneserP" led saedi negocer sedetsu euq rasnep a nanilcni es secev sanuglA

sorto ed saedi odneigocer nátse :odneicah nátse euq ol ne nesneip ,sorellabaC orep ;necah ol y ,roiretxe lautca us ne on éuq rop¿ ,neib arohA .on sarto ,saneub nos sanuglA .soudividni sorto ed sévart a serbmoh

atse ed nóisnerpmoc "aicneserP narG" rimrod ed setna ehcon adac ,onu adac y allE aicah nóicneta us nanrot neta us nevleuv noc satcefreP saedI sal éd sel euq nedip el y "íllA" nóic dnoc al a setneinrec sedetsu ed nóiccuen sus y somsim al ,azreuF al ,zuL al ed seredoP sotinifnI sol naíratsefinam euq ,olle ed ortned ,nev oN¿ ?soicog

num us ed dadivitca al nenreibog euq arap aicnegiletnI al y aítnelaV ne otse ritrevnoc naírdop sedetsu y ,od.dadivitca lat ne sedetsu etna eseisupretni es euq adan aírbah oN ?nareigocse euq otixé reiuqlauc

ca ,sodazilibatse soicogen sus nagnet sartneim ,ísA al a racovni nedeup ,etnemasotixe odnaut "aicneserP"en sus ed ograc agah es euq neiugla aevorp sel euq arap e eS .soicog sol renet arap sodaticapac nárartnocn

rucer las zirtceriD aicnegiletnI al euq recah arap opmeit y sos ne seneiuq ,sorto ertne etnatsab eugluvid es y agaroc us .zuL narG atse ed reconoc nereiuq nóz

,ísa ogla o sotnot semsihc rahcucse rop o sadibecnocerP saedi ed sévart a ,euq solleuqa yah secev sanuglA sedetsU .se ol on euq ,sorellabaC ,napes saM ";sollebac sol rop odíart" ,somaírid ,ogla se otse euq nasneiP

al euq nebas "aicneserP" amuh res núgnin alle niS .dadivitcA y aicnegiletnI ,adiV al ed etneuf al se aírdnet on.adan rargol ed redop le aírdnet onugniN .rautca lauc al noc aicnegiletnI in datrebil

al a senoicacovni sus ne euq esnejíF "aicneserP" — aiporp us ed nóisnapxE al ne ,soicogen sus arap aes ayorgoL led seredoP sol odneinuer o ,zuL — ovni sedetsu us a nac a "aicneserP" y nóicca al y aírudibaS al ,romA le

.adaecnalab amrof ed odnautca nátse redoP le .etnemadarapes rautca edeup olugnáirt etse ed otnup núgniN ibaS nis odnautca átse oniviD romA led redoP le iS tsimertxe res arap otpa átse ,redoP y aírud udibaS al iS .a -

le redoP le se iS .sanamuh senoicacifilac sal ed atneuc rop elbisnesni e aírf evleuv es ,alos odnautca átse aír.namet sel sámed sol euq árah ,odnautca átse euq

atse óibicnoc lE .soña sohcum ecah ,olratnetni .C.D notgnihsaW ne oudividni nu a somavresbo sortosoNonoC led sedadivitca satse ed anu otseifinam ed renop ed aedi nE .redoP le ne órtnec es euq ótluser y ,otneimic

meit ocop arg óicerapased sodaicosa y sogima sus ed onu adac op ay ,elremet a noraznemoc euqrop ,etnemlaudaídop solle euq neim opmeit le odot odneigrus redoP etse ritnes n .abatnecerca ol sart

ed atart es is orep ;árautca atsé y nareiuq euq azreuf reiuqlauc rodederla us a raipoca nedeup sedetsUnoc edeup ,oniviD romA omoc ,romA led redoP le se iS .ovitcurtsed esrevlov edeup etnemlicáf etsé ,redoP -

ca átse aírudibaS al iS .aírudibaS al rop odanrebog átse on is adanerfnesed lauxes dadivitca ne esritrev odnaut.elbivomnocni e aírf esrevlov edeup etnemlicáf ,alos

vitca al ed odnum le odot ne otixÉ led orgoL le se euq redoP ocinú lE al ,romA le se anamuh dadires núgnin y ;oirbiliuqe ne redoP le y aírudibaS otua edeup onamuh - ís rop oirbiliuqe ne esratnetsus

“ us ed redoP le nis omsim ,”aicneserP al a nóicacovnI us se lauc al "aicneserP" seredoP suS erebil euq arap .odnum us ed ortned areuf aicah y ,sedetsu ed sévart a y ne nóiccA ed

us ,omixám ol A "aicneserP" sám ol se allE .oirbiliuqe ne romA y aírudibaS ,redoP se neiuq ,odnautca átse sus arap alrasu neesed euq aes ay ,dadinamuh al arap arreiT al ed eicifrepus al erbos yah euq ednarg

nózaroC ortneC le ne zuL al ed nóisnapxe al ne aes neib ,soicogen — us edsed ejalcna le "aicneserP" — o ol ne .rarbo eesed es euq

ed anicifo anu odicelbatse nah y nóicatiga ne nartneucne es is :etneiugis ol selriregus emnatímreP ,aniviD dadivitcA y zaP noc alneugrác y sámed sol euq setna anañam al ne ohcapsed us a neugell ,sedadivitca uS aczudorp ,sodaelpme sus sodot erbos ajnu es euq arap redoP y aírudibaS ,romA led redoP le noc alneugrác

ifinam ed nagnop ogeuL .ílla oinimoD uS agnetnam y dadivitcA asoinomrA ,ne aniviD aicitsuJ al ed redoP le otse ah erpmeis odnum le euq al omoc acifíngaM nat dadivitcA anu nárdnet ísa ,etneg us y somsim ís ed sévart a y

.saicnatsni satreic ne otpecxe ,odiconoc ah acnun euq orep ,odaticilos etse razilitu nedeup sedetsu otuniM led serbmoH omoc dadivitca us ne euq nózar atse rop se ,sorellabaC

al etna nóicneta al amall sel es olle rop y ;redoP narG "aicneserP lautiripse dadivitca anu omoc olós on — rop euq aL "aicneserP" t y lanoicacude se adiV aL .lautiripse euq lanoicacude sám se us rop odatsuja ol odo "aicneserP"

se al natsbo on ,lausuni adan se oN .adiV al ed dadivitcA - se .adiV us ed seyeL sal ed nóicacilpA y nóisnerpmoC acitcárp al

ulf nátse aígrenE ed setneirroC satse ,neib arohA ;otnemom odot ne sedetsu ed sévart a y ortned odneyeup euq ol arap airatnemgarf amrof ed olós nat sáziuq ;nóicacilpA y nóicneta us noc otseifinam ed renop ned

,otse odneidnerpmoc oN .odneyulf átse redoP le ,aíd yoh oidemorp oudividni le ecah ol omoc olodnámot orepatsnoc nacifidom ol sonamuh seres sol ed ortned avell al redoP ohcid y ,aidrocsid noc olodnácifilacer etnemetn

sorgol sus éuq rop ed nañartxe es ogeul y ;solle etna nóicirapa us ecah etnemanitneper secnotnE .sodnum sus.neseuf euq nabaesed solle euq ol nos on

Page 9: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

9

a ,ne odneyulf átse euq adiV aredadrev al odidnerpmoc ah on dadinamuh al euqrop etnemalos se otsE es euq ol o ,orgoL le ,otixÉ le aznacla es lauc al ed oidem rop ;odnum us ed ortned y ,ís ed rodederla y sévart

.eesed .necah sol euq otseupus rop y socisíf sozreufse necah euq nasneip sedetsU ne odinetnoc átse éuq¿ oreP

us ed eneiv euq aígrene asE ?ocisíf ozreufse odot "aicneserP" y sedetsu ed sévart a odneicrapse átse es?yah euq orgoL led redoP ocinú le se etsé euq nev oN¿ .odnum us a odneilas

amsim ís ed animircsid es on aígrene atse iS — us ed seredoP sol nedneitne sedetsu is "aicneserP" aígrene ase ajirid euq arap aírudibaS narG uS ratsefinam odneidup — nin opmeit sám rop árbah on secnotne -

aígrene ase euq areiuqod orgoL led y otixÉ led redop onelp y otelpmoc le erbos adiV us ne atnugerp anug aes .adigirid

lacof otnup nu aicah aígrene atse reart ertne átse aicnerefid aL — neta us ed redop led sévart a se lauc ol -nóic — arenam atse ed naírerrab sedetsu omoc o neicah( ;)onam al noc otneimivom nu od aírbah on osac lat ne

odnauc oreP .asrepsid aígrene se ,amrof ase ne oditime ogla nageilpsed sartneiM .odinifed orgol nu us ed seredoP sol nednerpmoc y "aicneserP" neta us ed nóicazilacof al sedetsu ,odad ovitejbo nu erbos nóic

us ed seredoP sol sodot nartnec "aicneserP" m sol y lé ed ortned etnematcerid y nóisicerp noc ílla neneitnasah ,sadinifed nóicca .orgoL la otisóporp ohcid elepmoc aígrene ase ed redop osnemni le euq at

nóicacilpA al omoc navresbo ol is dadinamuh al etna átse euq odnum le ne elbasnepsidni ogla etnemlaer sE.lausuni ogla omoc on y adiV us ed acitcárp imrep es oN aiporp us ed acreca rasnep nat neserP asoredoP" -

omoc "YOS OY aic rop ocitsátnaf o ocitsím ogla se y odnum led acitcárp sám asoc al sE .SE OL ON euq.etnenamrep ogla etimrep euq ocinú ol

nah euq sadidrép y sallaf sal ed ortneD us is elbisopmi odis eseibuh olle omoc ogla ,dadinamuh al a odasoca al erbos etnememrif odinetsos eseibuh es nóicneta erP" ".aicnes nos seneiuq sedetsu a ogid sel oY ,sorellabaC

sE sus ed y oyus rodederla etnemavitinifed renetnam nebed sedetsu euq esnedréuca ",YOS OY" led setnaidutogen us ed nóiccetorP elbicnevnI al soic "aicneserP" .nadreip al oN .saíd sol sodot

ogla odibah ah iS — erpxe al odnadiuc somerid ol nóis — anugla ne adiV ed setneirroC sus ne "ovitcurtsed" atart aroha olle y ,roiretna nóicanracne erp esrecah ed orP elbicnevnI ase odnazilitu nátse on sedetsu is ,etnes -

rartnocne y rilas aíritimrep el reS oiporp us ed yeL al omóc nev on¿ ,arodimusnoC ateloiV amalL al y nóicceterpxe euq sonem a esraserpxe a odagilbo átse ovitcurtsed oL .larutan ol se otsE ?dadivitca us ne aíd yoh nóis

etsu al edsed nóiccetorP etneicifus nadip sed aicneserP" id arap arodimusnoC ateloiV amalL al nesu y " -;ecerapa euq olleuqa odot revlos al a nóicneta ed dadivitca us ne ,nedreucer euqrop "aicneserP" sedetsu

atnulovni nátse y otleusid aes saicneirapa ed olumúc etse o euq arap odnamalc ,etnemetneicsnoc o air ;odimusnoc .serodaerc sus nos sedetsu euqrop ahsed euq neneiT on o nareiuq euq naes ay y ,olle ed esrec

al ,res us ed yeL amisímsim al ,olrecah ",aicneserP" sefinam átse ol al necilitu euq sonem a ,otnat ol roP .odnatxe us nárartnocne sasoc satse ed sanugla ,arodimusnoC ateloiV amalL se on ose y ,anretxe adiv us ne nóiserp

.oirasecen ed selauc sal ne senoicidnoc otsiv someh sortosoN reidnerpmoc soudividni sol euq otnat oes al narasu y na

savitcurtsed sasoc satse euq narative y arodimusnoC ateloiV amalL — o setnadrocsid senoicautis riced oreiuqsavitcurtsed — on y ,sarodatnelased náres euq ,nednerpmoc on is ,sasoc nos sase euq odad ;naratsefinam es

.olle ed dadisecen yah a nátse oN .orgoL odot ed airotciV al ,adiV al ed airotciV al odacot nah sedetsU rem y ,adiV al ed airotciV al nos sedetsU¡ .anamuh nóicaerc al ed decrem a areiuqis in ,adan ed dec

!olnedréucer nim nu in selrasuac o selradraboca adeup euq odnum le ne adan yah oN sedetsU .orutuf le ne osacarf ed otu

náres soma us ed redoP le natseifinam is odnum us ed "aicneserP" somsim ís a neneitnam es y nóicca ne omra sus nevreserp euq sonem a dadinutropo anugnin nárdnet on euq esnedréuca ,sorellabaC .sodazin

.res us ed nóicabrutrep al erugesa euq onretxe odnum le ne nóicacovorp etsixe on y ,aínomra ne sotneimitneszonoc sedetsu odnauC atse ed seredoP sol nac ",aicneserP" noc ed secapac náres ís a esrenetnam y esralort

nat ol roP .aínomra ne somsim eifinam ed alodnéinop nagis ,ot itinifed alodnéigirid y ots sus ed ortned etnemavivitca sus y seragoh sus ,soicogen ni edeup adaN .etnadnamoC aicneserP al se allE .sedad allE etna esrenopret

zuL al ednod euqrop .ecerapased dadirucso al ,aserpxe es senoinueR sus ed arutrepa al ne dadivitcA acifíngaM atse erbos selralbah oreiuQ ed nóicnaC al odnatnac(

sol ).cte ,otuniM led serbmoH etnemlaer euqrop ,adnirb eM euq ozoG le se otnáuc selraserpxe odeup oN darebil nos arenam atse eD .dadivitca al raznemoc arap omsaisutne nu y aírgela anu ecudorp ed seredoP sol so

al "aicneserP" angaM uS a oicini odnad y sodnum sus ed ortned odneiugisorp ,soterceD sus ne y sesalC sus neivlo ol oN .robaL .zuL al ed sonamreH sotidneB ,ned

amA ,otcerroc se ovitom us y orenid natisecen sedetsu iS .senoicatimil sal a sotejus nátse on ay sedetsU ,sod:nagid "!YOS OY aicneserP asoredoP¡"« seD ,oniviD romA led redoP led sévart a ,aroha ím arap agrac

».osu iM arap oreiuqer euq orenid etse euL al ed aírudibaS al ,selanac nazilitu es is ,og "aicneserP"árigirid y áranoicceles radnirb arap oniviD nedrO y romA led redoP led sévart a nárarepooc euq selanac sohcid -

.naesed euq aicnetsisa al sel rebla on ,sorellabaC oreP odnum us ne o nózaroC us ne oterces ovitom núgla neug.elracuabme o neiugla ed amicne rop rasap rereuq a otnauc ne sotneimitnes ed sol náres sedetsu ,necah ol iS

inú ,otnat ol rop ;sonamuh sol ertne otse sám áritimrep on adiV ed yeL narG aL .sodacuabme netluser euq socam ed árdop adan y ,osrevinU led redoP le noc esnetséifin .orgol us renet

Page 10: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

01

rbos senoicidneB neuqovnI ovni e ,sodaelpme sus e ol neesed euq solleuqa sodot erbos senoicidneb neuq olucítra ohcid erbos senoicidneB neuqovni ,omusnoc ed olucítra núgla odneicudorp nátse iS .neneit sedetsu euq ogla se on nóicidneB al ed redoP le ,sorellabaC hO¡ .neuqot ol euq solleuqa sodot a áricedneb arenam atse ed y

nemitnes ivitca al a olós aídnopserroc euq ósnep es zev anuglA .lat al aíd ne yoh ,seroñeS orep ;aninemef dadeuq rednetne a odnaznemoc átse dadinamuh nóicidneB al ed redoP le e y ,adiV al ed aniviD dadivitcA anu »

q anamuh aicneirepxe adot ne rotcetorP redop royam le se eu — ed otseup nóicidneB al ed redoP leotseifinam — ?ísa se éuq rop¿ y

ogid sel euq onis ,res edeup ogla euq ol ogid sel on oY !ocitcárp ed ísa res otnetni erpmeis¡ ,sorellabaC rop,ísa SE éuq otuA aicnatsuS agrac al a odnaznal átse nóicidneB al ed redoP ese euq ay - iletnI e asonimul etneg

us ed zuL al se y ;nóicidnoc o ragul ,anosrep lat a evleuvne euq "aicneserP" netsiser ed econoc on euq ed in aic¿ ?ocitcárp res edeup on éuq rop¿ ,ogeuL .aicnerefretni ?neiB le arap redoP nu res edeup on éuq roP

etsu ed orgoL le arap redoP nu res edeup on éuq roP¿ ?sed us ed seredoP sol ed omsaisutne royam y ednarg etse netseifinam euq adidem al ne ,éuq nedreuceR erP" -

" ,aicnes oinomra sám sedetsu nárevlov es etnemlarutan esrecnevnoc arap redoP y azreuF royam nárdneT .sos us ed aname euq nebas lauc le ,orgoL led redoP oiporp us ed ".aicneserP" y erbmuditrecni ase adot ,ísA

us ed redoP le euq odad ,res ed árajed etneicsnoc odnum le ne somsim sedetsu ed acreca nóicalicavP" ",aicneser neyulf átse ,orgoL led redoP le odot y aznaifnoC al adot se lauc al .ecnava ne od ,otnat ol roP

euq redoP etse euqrop ,rasec euq neneit lanoicome odnum us ne naítsixe euq senoicidnoc sal sadot.zuL ahcid etna ritsisbus adeup euq adan yah on y ,aslupxe sal etnemallicnes eyulf

ne íuqa sedetsu euq ogid sel ,sorellabaC ?adiV al ed otneimidnetnE etse ne ocitcárp se odot omóc neV¿moh neic ed opurg nu ramot naírdop aíd yoh aifledaliF serb — aicnatsni ne ,serejum ed o — e emrif ase noc y

eted elbagelbodni num us ne senoicalicav nis ,nóicanimr al ed seredoP sol a otnauc ne sotneimitnes ed odneserP" atsE sol ed daduic reiuqlauc ramrofsnart naírdop " ,aic .oña nu ed ospal le ne sodinU sod somatsE

,opmeit ohcum ed setna ,ednod otnup la odnagell somerartsom sel .sarbalap satse ed abeurp oditemoc nah sonamuh seres sol sodoT .odaerc ah euq serorre sol a atejus sám átse on ay dadinamuh aL euq aíraeseD .salle ne raunitnoc netisecen euq arap nózar yah on otse rop ,senoicacoviuqe ed daditnac narg

su aesed ol is ,sedet ocop nu atisecen opurG us ed onugla is ,y sorto a sonu sodot esnanÚ .otse naraborpmoc ,nedoP sol a neuqovni e neterced ,lanoicida aicnetsisa ed al ed ser "aicneserP" ,lé ed odnamoc le amusa euq arap

ílla aczudorp y ,odnum y opreuc us ,etnem us reP us .nóiccef onugla is ,ogeuL .ribecnoc elbisop aes euq asollivaram sám aicnetsisa al rad nárdop ,ose necah sedetsu iS

udorp ocimánid redop noc y ,lanoicida aítnelav nárad el ,nóicacilpA aiporp us ed oruges etnematelpmoc átse on -d séupseD .sodatluser sedetsu náric noc us ,sonugla rev e árbah on euq redop lat noc áratnemercni es aznaif

nu are lÉ soña sonugla ecah ,hO .yoh orejasneM la naev olós naT .opmeit sám rop onugla otneimanoitseucimít redoP nu se aíd yoh ,ednarg yum are aítapmis ayuc ozom od — otleusid odis ah onamuh otnemele le euqrop

.éuqrop le se ese y ,odicerapased ah y adidem narg ne al ed seredoP soL ",aicneserP" acovni nos odnauc uS náramot etnemelbairavni e aruges ,nóicca al a sod

s a nárartnocne es otaidemni ed sedetsu y ;sopreuc y setnem sus ne oinimoD razilaer ed secapac somsim í.sárta sanames sanu sanepa ribecnoc naídop on euq olleuqa

us ed redoP le ,nedreuceR ",aicneserP" otuA aicnatsus se ,ogid sel - al sartneim y ,etnegiletnI e asonimul le emusa allE etnemallicnes ,sopreuc sus ed rodederla y sévart a ,ortned eyulf atsÉ y otseifinam ed nenop

odnamoc c es allE euq adidem a ,edne roP .opreuc us ed saluléc sal ed y acimóta arutcurtse al ed osu ol ,odnautca soniviD redoP y romA ,aírudibaS ed aicneicnoC al adeuq etnemaloS .zedimit etsixe on ,atnemercni

lauc siser econoc on isnoc roP .sanamuh sedadilauc sal ed anugnin a aicnet la naglas sedetsu odnauc ,etneiugijórp us ed ortneucne neiugla euq náritnes on ,soicogen ed sedadivitca sus ed sotneimireuqer sol ne om — a

etnanimod redop nu odaziroiretxe rebah ed asuac — euq etnanimod anamuh dadilauc ase selrataberra adeup .ílla étse

y anim al ne erbmoh leuqa arap orejasneM led redoP le ótsefinam es ednód nael euq odip sel ,sorellabaC.sanamuh sedadilauc setnanimod sus óivlosid 4 reuceR iuqod ose nartneucne sedetsu ,ned nayav euq are — em -

oña nu ecah euq yoh son — oP y sednarG sol ed asuac a aívadot orep ,odaivne nah es euq soterceD sosoredne us ed seredoP sol neuqovni ,najirid es sedetsu euq aes ednod A .olle ed etnatsab nárartnoc "aicneserP" al a ca :sorto noc otcatnoc ne rartne ed setna nóic oredoP¡"« !"YOS OY aicneserP as !íuqa odnam la sátse úT¡

namoc le semusa úT ¡ ,otnat ol roP !emraicneulfni o emranimod adeup euq onamuh res yah oN¡ ed od»!íuqa salbah o ílla saútca úT¡ !opreuc etse y etnem atse ah on euq nárartnocnE etrap rop onugla oesed árb

ranimod o solradimitni ed ratart ed eidan ed ;sol ,senoicatsefinam satse rev a necneimoc odnauc orep.sedetsu ed ortned ajrus sorto a ranimod ed otneimitnes núgnin euq nediuc y esnerúgesa nárahsed ,necah ol iS

.robal us am al a alodnácovni naúnitnoc sedetsu iS .sacitámetam sal omoc ocitcárp y ovitinifed nat se otse ,ogid seL -

reP y seredoP sol azemrif y dadiruges lat noc ,nóicatsefin al ed nóiccef "aicneserP" odnamoc náramot ed sus ne dulas y azelatrof náricudorp olós on y sopreuc reuc sohcid sus ed ortned náramarred es euq onis ,sop

es y ,sodnum y otixé nu sedetsu ed nárah ,sozreufse sus sodot ne oinimoD uS náramot etnemelbairavni e arug

4 :ROTIDE LED ATON sodarran sosecus sol a aicnerefer ecah eS orbil le ne ”aicneserP acigáM aL" ed.gniK yaR érfdoG

Page 11: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

11

noh res a neiugla la sedetsu arap aíracifingis euq ol ,sorellabaC ,atneuc nad eS¿ .serbmoh sol ertne odar sanosrep olucríc oiporp us ed ortned esrevlovnesed — da y odarnoh res a onu nu se euq neiugla omoc odarim

?aniviD aicitsuJ al ed ortsinim odneilpmuc náratse arenam atse eD .dadinamuh al adot arap olnadíp ,somsim ís arap nadip euq aes euq oL

l noc anugnin ,sorgol sus raznemoc rev la ,euq lat somsim sedetsu erbos aidraug netnom ,odadiuc orep ;yeL aauc ]dadilanosrep al .g.v[ anamuh etrap us euq zev adaC .nóiserpxe rartnocne a ecneimoc anamuh dadil

:esratnesa y rallac alnagáh ,amsim ís a esrednefed a ecneimoc oP¡"« "!YOS OY aicneserP asored al sere úT¡erP acinÚ »!otse odot rabrutrep o rautca anamuh etrap iM a satimrep el oN¡ !íuqa nóiccA ne aicnes

idnoc sal sadot ne sosoinomra somsim ís a esrenetnam la ,ogeuL us ed seredoP sol euq nárartnocne ,senoic"aicneserP" iulf asoirolg dadivitca anu áres odot ,ogeul ;árazinomra ol y odnum us a areufa y etnaled aicah nár

irid euq areiuqod ed etneinevorp aígrene al euq asuac ,nóicneta aL .redoP ongaM nu se euqrop ,nóicneta us naj al ed nóicatsefinam al "aicneserP" adan yah on y ,adacofne se alle lauc le erbos odad ovitejbo nu aicah ayulf

ixé us ridepmi adeup euq .somsim sedetsu otpecxe ,nóicca o ot ¡ SEDETSU SOL Y ,ODNUM US NE DADIROTUA AL NOS " SERODATERCED " A AV AÍGRENE ATSE OMÓC ED

ARAP RAUTCA SEDETSU ! oN¡ IVLO OL NED ! amsim al ne ,redoP narG etse natneis y nadneitne euq adidem al nE sol ed nóiccartnoc y nóisnet narg asE .roiretni us ne sotneimitnes sol odnaneres y odnamlac nári es adidem

elpmis ,dadeisna al asoca sol odnauc opreuc led soivren y solucsúm .áraugicapa es y árajolfa es etnemreiba atreup al átse osoper y zap ase ne y ,oivila náritnes sedetsu secnotnE al ed seredoP sol euq arap at

"aicneserP" eda nayulf .etnal ereiuqer es ,sazelarutan satreic o soudividni sotreic noc ,oipicnirp la :nedreucer ,sorellabaC ilpA al nóicac

al ed lanoicida redoP etneicifus nu ragracsed arap acimániD "aicneserP" uS ed dadiruges al selrad arap ,evleuv es larutan sám otnat y licáf sám y sám ,opmeit núgla rop odaunitnoc rebah ed séupsed oreP .nóicarepO

éurpmoC .nóicca ed nemulov narg us noc oiratnulovni isac nartneucne ol etnemlanif euq atsah euq nárev y olnebneM sol y sortosoN euq arbalaP adac ol is nóicca ne renop nedeup euq adiV al ed yeL al se ,somiced sel sorejas

apmi res nebed on oreP .naesed l ed otejus res nebed oN .setneic euqa ed senoitsegus sa .rodederla us a soll :ecid y acreca sel es robaL atse ed acreca adan edneitne on euq erbmoh nu iS út euq ed odamsiba yotsE«

.»opit etse ed nóitseuc anu ne odarculovni sétse sám ,nayav euq areiuqod otse noc nárartnocne es ,sorellabaC ifus ol res euq neneit aroha sedetsU .onarpmet o edrat ,sonem o ase a rarim arap omoc setreuf etnemetneic

cerid anosrep :elriced y sojo sol a etnemat a sagnev oN¡ ?adan seconoc on lauc ol ed ogla sacitirc éuq roP¿«»!odnum iM ne onenev ut ratimov odnauc Y .zap ne nárajed sol ,sovitisop nos sedetsu euq naev

uac al se onretxe odnum led nóitsegus al ,seroñeS ni al olós on ;dadinamuh al ed osacarf le odot ed as -mat onis ,adalbah arbalap al ed sévart a atcerid aicneulf ah etneg al saíd sotse nE .otneimitnes led sévart a néib

asnep selratceyorp y esratnes edeup euq odidnerpa ,neib seuP .olle a rednopser sedetsu y ,otneimitnes y otneimorp se sonamuh seres sol ed lautca dadisecen al al a racovni e somsim ís a esreget "aicneserP" arap sol euq

uL ed obuT le noc arbuc seuc ase ,amrof ase eD .z odnum led sévart a rautca y rartenep edeup on nóitca nátse euq ohcum ol nebas on sedetsU .lanoicome us ed ortned onretxe ogla ed euqot la odreuca ed ,odnaut

.lanoicome odnum etnematla redop nu aívadot etsixe onamuh res led lanoicome odnum le ne euq sorellabaC ,nedreuceR

naipmil nátse socimsóC sereS sednarG soL .ovitcurtsed oc sedetsu is orep ;dadicolev narg noc odnacifirup y od - nóicareneg y senoicaerc rop adasuac ,arreiT al ed arefsómta al ne aíbah euq nóicalumuca al nareicon

csid ilaer edeup on euq naírbas secnotne ,dadinamuh al ed etnadro ,narg anU .sojo ed raeñatsep nu ne esraz al ed nóiculosid al ne y etnadrocsid sotnemele sotse ed nóicomer al ne obac a odnavell nátse es añazah narg

.dadinamuh al ed dadivitca aiporp rif naes ,setneicap naes otnat ol roP us ne setnanimreted naes ,sem.orgoL led y otixÉ led redoP us ne etnerdema sol euq adan árbah on y ,nóicacilpA

euN ed etneg íuqa yah euqrop otse érid euq oerc yoH omoc nóicidnoc anugla yah daduic anugnin nE .kroY avsixe dadrev ed y nóisiv artseuN a saicarg oreP .álla sesalC samitlú sod sal ed setna kroY aveuN ne óit

amuh res la odacot ah euq dadivitca adnemert al ,olle ed otneimiconoc .odarg otla yum ne adalortnoc odis ah onif sospaloc soL kroY aveuN ne ocináp led sévart a soreicnan — orep ,sedaduic sarto noraznacla euq oralc

ortnec le are alléuqa - dadivitca al ed nózaroc — !aedi in neneit on sedetsU¡ .kroY aveuN ed arefsómta al ógrac ,odot noreidrep ol euq soudividni ed selim rop odareneg ociténerf odeim led sévart a ,nóitsegus ahciD núges

idnoc anu ílla ómrofnoc ,nabasnep avitcurtsed sám al euf euq nóic — led arreug ed senoicidnoc sal ovlas ongam ed ocof nu yah ,serolav ed aslob al ed dadivitca anu ayah euq areiuqod ,sorellabaC ,otnat roP .otnemom

.ovitcurtsed redop odnapicitrap odatse nah sedetsu is ,neib arohA eda nagiS .etneper ed netsusa es on ,sedadivitca sase ed -

al a neuqovni ,etnal "aicneserP" oloc arap nóicca al a etsu ,ogeul ;oicivres ed dadivitca atcefrep us ne solrac sed náridnuf es olós nat — ecid neiuq omoc — ivitca ahcid ne soibmac nagah oN .ocitsárd adan nagah oN .dad

us a nóicca al a neuqovni euq onis ,setnajat y "aicneserP" ne esrazilaer aírebed euq otcefrep ol nárah sedetsu .otnemom ese

ayus se euq dadinutropo asollivaram al ne aíd yoH — senoicidnoc satse ne euq selradrocer emnatímrep ynat ed sadidrép sednarg sal ed otcudnoc rop noreid es euq sot — neseibuh solle ,odidnerpmoc neseibuh solle is

as lauc al noc ,dadilibah amsim us ,redop omsim uS .laropmet nóicautis anu euq sám are on olleuqa euq odibotixÉ le noraznacla solle :aicneirapa ase a ohcid neseibuh el is y ,ílla abatse , sedeup on úT ,arohA¡«

odeup euq ol rop ,setna euq seredop somsim sol ognet oY !emratnerdema sedeup on úT¡ !emrazirometa

Page 12: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

21

»,oveun ed raznemoc eibuh ese a osap noreid el solle orep ;royam núa o orgol omsim le aicah odaznava nes.neseibmucus solle euq aíreuq lauc le ,dadinamuh al ed artseinis azreuf al ed ovitcurtsed otneimitnes

sedetsu ,etnemlautcA omoc al odnauc ,adiV ed yeL narG al ed nóisnerpmoC atse ed setnaidutsE elbah sel etneg — la nartseum osaca is etni núg sér — atsé euq selnagíd ,etneG adireuQ ,ragul remirp ne

sarbalaP sal euq y ,adiV ed yeL al se "YOS OY" ocoF o ominángaM redoP nu ed nóiccarta al neyutitsnoc.sarbalaP sahcid ed osu le noc osrevinU led oyus otnup le ne

osrep sal euq nagaH .olle ne lausuni adan yah oN nóitseuc atse ed dadilarutan y dadicitcarp al natneis sanidnetne odot euq sedetsu naeV .lausuni o ocitsím ogla ed atart es euq esranoitseuc a necneimoc euq ed setna -

sim noc oditsever odis ah adiV al ed seyeL sal ed otneim a noc ,omsicit adan yah on arbO atse nE .osoiretsim ogl .acitcárp se allE ,dadilatot us ne odot ednerpmoc es odnauC .osoiretsim ed ese noc olnetséifinam ,otnat ol roP

itnes nocne y ,nayav euq areiuqod dadinamuh al adot a otneim a nárdnopo es sanosrep sacop yum euq nárart.allE sid a sodanilcni netneis es euq soudividni yah is ,seroñeS oreP ,naczerapased y amet ed neibmac ,rituc

y ,orto led al artnoc onamuh res nu ed nóinipo al sE .nóisucsid ed opit núgnin ne anag es adan euqrop.odazilanif nah odnauc ísa ecenamrep

a al nE met edsed adiV al aicah orejasneM led dutitc .otneimidnetne ohcid otseifinam ed osup lE ,dade anarp :ohcid ah erpmeis lE ».néibmat ,on is ,neib yum átse ose ,saedi siM rahcucse ne naseretni es iS« ah sámaj lE

a adanilcni átse etneg al iS .olle ed atneuc nad es sanosrep sal euq ol rop ;lE noc atucsid etneg al euq oditimrep;aduya elradnirb nedeup sedetsu ednod nóicidnoc anu ne átse ,rahcucse

ísa etnematsuj nátse setnem sal is orep — nal arap satsil saedi sus noc agrac al a esraz — on sedetsu ac a ravell nedeup euq ísa ,aígrene y opmeit ed adidrép anu sE .adan etnematulosba ob erpmeis esnagnétnam

.senoicidnoc sase erbos aidraug ne ot ovell sol oY euq nedreucer ,sotidneB ,sodaicerpA ,oreiuq euq ol odoT .airotciV us aicah onam al ed sodam

y ,yeL al noc sorecnis y sosorovref naes sedetsu euq ,otcerroc aes ovitom us euq rev se ,sotidneB sel oY .dadrev ed ogid oL .airotciV us atsah onam al ed érdnetsos al rop zuL ed dadivitcA atse ne odartne someH

.eesed ol euq onamuh res odot arap adiV al ed airotciV csA sortseaM soL¡ sodidne — sollE ed selim yah y — serp nátse ,lauc adac ed odamalL la aicnetsisA rad a sot ay¡ !zuL al ed airotciV al se atsé euq

,nedreuceR ucso al ,etneserp ecah es zuL al odnauc ,ecerapased dadir einit" nos senoicatimil ed opit odot y - al ed nóisnerpmoc ed aicnerac al rop olle a amsim ís a odartsarra ah es dadinamuh aL ".salb ",aicneserP" al

edeup dadinamuh aL !alle etna átse dadinutropo aL¡ .odadrocer ah el es arohA .otelpmoc rop odadivlo nah lauc.eesed nózaroC us euq ol odot renet

s ne sedetsu naesed éuQ¿ ed ese se láuC¿ ?roiretni u euq aneub asoc adot y datrebiL al reneT¡ ?oesozaroC sus rital ecah euq zuL al ,adiV al ed yeL aL !rasu nareiuqer euq nedreuceR .olehna ese ecudorp sel sen

al ed rinevorp ebed ílla átse euq dadilauC adot ,ogeul ;adiV ed etneirroC ase ne átse nazilitu sedetsu euq ol odot".aicneserP" al ed apluc se on ,nóicacifilac us etnaidem otreibuc nah al sedetsu iS "aicneserP" ed ohceh le rop

nirb sel allE euq ,etnemavitcurtsnoc rasu a nav aL¿ ?alle noc recah a nav éuq¿ ,ísA .aígrene ahcid ed a nav o ?etnemavitcurtsed alrazilitu y aidrocsid ed alrirbuc

an yah on y ,ayus etnematelpmoc se aicnegocse aL on« riced adeup sel euq eid ».nagah ol !odeup on oY¡ »!orto ol o otse náraH« :selriced odeup on oY¡ ne oreP

nes y soesed sus necilitu y otcerroc le aes ovitom us otnat arap etimíl le atsah éri oY ,sovitcurtsnoc sotneimituya y nóicidneB aiporp us arap eesed nózaroC us euq ol odot y dadicileF ,datrebiL ,otixÉ renet a solrad

.nóicarebiL .saicarg sal yod seL

OSRUCSID III

SOL ,SELEGNA AINROFILAC eiciD 7391 ,91 erbm

,sorellabaC atseupser al odavresbo rebah lA .otuniM led serbmoH sosoredoP siM yoh solramall odidiced eh

euq olibúJ le otnemom nu rop ogimnoc ritnes nedeup sedetsu¡ ,acirémA a nóiccetorp rad ed oesed etse a!reS iM agairbme

ohcum rop aeporuE nóinU anu ratsefinam ed étart selauc sol ne soña sotneicsod ed sám ed séupseD ,adamA us ne ogeul ,litúni are ose lanif la euq odneiv ;opmeit ,acirémA adamA artseun amitlú al radeuq aícerap

ed sisenég al a odneitsisA .alle ed ajatnev émot ísa y ,dadinutropo odnauc ed értnocne ,íuqa nóicapicname us nE .sodaripsni res y rahcucse ed sosoisna ,setreuf etnemetneicifus ol soudividni solleuqa a odnauc ne

.aicnetsisA y aígrenE ,azelatroF édnirb y ,elbignaT y elbisiV opreuC le ne étneserp eM senoisaco ratropos arap omoc setreuf etnemetneicifus ol nare sorejasneM sodamA sotse euq értnocne ,aíd yoh ogeuL atart eS .lanosrep ogla etnemasicerp se on odot ed séupsed lauc ol ,otneimicelivne led saditsebme selbirret sal

y dadinamuh al ed sadalumuca savitcurtsed sedadilauc ed sonamuh seres sol secev sanugla — sonuglasocop — esrarepse ed se oreP .artseinis asoc atse rop sodasu res netimrep y atrela etnemetneicifus ol nátse on

ed euq arreiT al adot ne redop yah on y ;savitcurtsed sedadilauc satse odaerc ayah dadinamuh al euq otnat ne ed acisíf avatco al a otnauc ne ,amsim dadinamuh al rop odaerc se euq ol otpecxe ,adan raerc adeup dadrev

.enreicnoc sedetsu

Page 13: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

31

ed atlaf al ed asuac A ?netsixe sasoc satse y senoicatimil satse éuq roP¿ ?seroñeS ,otsé ecah es éuq roP¿uqrop y otneimidnetne atse odadivlo ah dadinamuh al e ".aicneserP" ,sarbalap satse ed osu le odadivlo naH OY"

".YOS sarbalap sal naicnunorp odnauC ?setnatropmi nat sallE nos éuq roP¿ " ,YOS OY" nátse sedetsu y¡ ,osrevinU le ne nartneucne es ednod otnup le edsed dadieD al o dadiniviD al odnaicnuna ed redop yah on

!sarbalaP satse a esratnerfne adeup euq anamuh nóicaerc senoicaerc sal ed erpmeis arap esrarebil a secnotne náraznemoc ,otse natneis y nadnerpmoc euq zev anU

ad ;oditem nah es somsim sedetsu euq sal ne setnatimil sanamuh se ,asam anu omoc dadinamuh al euq od euq atsiv ne oreP .yoh eveum es selauc sal ne senoicatimil sal y aidrocsid al rop elbasnopser — seres sol

sonamuh — sodamA ,sorellabaC ,senoicidnoc satse raerc la sodanutrofased etnemetneicifus ol odis nah euq oirasecen se on ,otuniM led serbmoH SEDETSU al ne euqrop ,senoicidnoc selat ne naczenamrep

al ed nóisnerpmoc ",aicneserP" se ALLE uS racovni nedeup sedetsu euq ílla eD .osrevinU led arodanreboG aluc sus ,sadazilaudividni sanamuh samrof saiporp sus ed sévart a redoP racovni nedeup sedetsu ,enrac ed sopre

ase ed redoP ongaM le "aicneserP" in euq atsah ,nóiccetorP etnevlovnE ed y zirtceriD aicnegiletnI ed dadilac ne anugnin ed selratcefa i" sedetsu erbos sadíarta res adeup sanamuh senoicatimil o senoicaerc sal ed alos anu

.opmeit sám rop arenam al ed animáL al nevresbO "YOS OY aicneserP" otnemom nu rop 5 sedetsU .zuL ed obuT ese nevresbO .

us a racovni nedeup "YOS OY aicneserP angaM" zuL ed oruM elbicnevnI nu raerc arap nóicca al a — obuT .g.vzuL ed — eup sedetsu lauc le ne sol necah otsE .odnuM led anretxe aidrocsid al etna semulócni esricudnoc nad

sollE a odigirid oiciv núgnin euq ed dadinamuh al etna etneiviv abeurp al natneserper sollE .aíd yoh sorejasneM al a odacovni nah euqrop ,solracot edeup "aicneserP" sollE y ;rodederla uS a zuL ed obuT ese agiarta euq arap

.omsim led etrap res nis orep ,odnuM le ne esrevom nedeup aes lauc atropmi on ,sorellabaC ,arohA .arodimusnoC ateloiV amalL al nev sedetsu zuL ed obuT ohcid nE al

O artseun edsed someconoc sortosoN ;anamuh nóinipo sus ne sasoc sase ed acreca dadreV al zuL ed avatc odaerc ah arreiT atse ed eicifrepus al erbos onamuh res adaC .dadivitca ed odnum us y socisíf sopreuc

atsé a seralimis odiviv ah euq sal ne senoicanracne ed selim áziuq y sotneic sol etnarud aidrocsid — adac nesonem ogla o aidrocsid ed sám ogla ,nóicanracne — y ,rodederla us a odalumuca átse olle ,otnat roP . yah on

euq sám ,alle ed somsim ís a esrarebil y nóicalumuca atse revlosid arap arreiT al ed eicifrepus al erbos soidem al ed osu le rop oC ateloiV amalL .animáL al ne adartsul¿ ílla nev al omoc lat ,arodimusn

nóicacovnI al necah acisíf avatco al edsed etnemelpmiS .etnemacisíf sasoc satse recah nedeup on sedetsU al a "aicneserP narG" aL .rodederla nóiccetorP elbicnevnI ed obuT ese racoloc arap somsim ís erbos

"aicneserP" seip sus edsed odnasap arodimusnoC ateloiV amalL al áraruatsni e ,zuL ed obuT ese árecelbatse.sairutnec sal ed ogral ol a rodederla us a odaerc nayah euq etnadrocsid ol odot árevlosid y ,abirra aicah

se oN¿ :otnugerp sel ,sorellabaC rotirem sonamuh sol ed etrap ed ozreufse nu oi — etnemlaer se euqrinev rop nóicarebiL narG al a nóicarapmoc ne oñeuqep — al ramall rop "aicneserP" recelbatse arap nóicca al a

odnum la rilas nadeup euq lat ,somsim ís a esrarebil y arodimusnoC ateloiV amalL al razilitu ,zuL ed obuT ese ,etnarepmi dadisecen al ed ayus nóisnerpmoc al a saicarg y ,"aicneserP" al ed seredoP sol odnatsefinam

?sotneimitnes sus razinomra naznacla sonam sus omoc otnat edneitxe es lanoicome odnum uS — sodaritse sozarb sus .g.v — secev a ,

álla sám ,seroñeS ,ragul ocinú le ;rarom nedeup sedetsu euq le ne odnum le ,lanoicome odnum us se esé orep ; a sodagilbo nátsE .ragul orto yah oN .riviv edeup orto reiuqlauc o sedetsu ednod arreiT atse ed zaf al erbos senoicatimil odaerraca ah sel euq olleuqa euq nedneitne on iS .senoicaerc saiporp sus ed odnum le ne ritsixe

otua ed amrof arto yah on euq nev on¿ ,atinifnI aicnegiletnI al ed redoP le rop otleusid res edeup - oreP ?esrarebil!esrecah edeup etnemadipár náuc¡ ,redoP otinifnI uS ed dutinelP al ne ,aíd yoh

sedetsu ed areiuqlauc omoc senoicatimil satnat ne abatse lÉ :sedetsu etna orejasneM odamA la neriM ne sadartsiger nátse omoc y lat saicneirepxE sase noraznemoc odnauc ;"sodaleveD soiretsiM" iv oY odnauc y

sohcum núa ,dadinamuh al ed aditsebme al ritsiser arap redoP le ,azreuF al asopsE adamA us ed y lE ed ortned :ejid oY ,ograbme niS .azreuf uS noranoitseuc zuL ed avatcO al ne ogimnoC sodaicosa »olraborpmoc a yov« y

!etnemasotixe¡ ,euf ísa ed ozneimoc la lÉ a ejid ol es omoc lat ,ogid sel yoh euq arenam eD euq ídep eL odnauc ,saicneirepxE sase

nóiserp ed sadalenot is omoc óitnis lE sanames sies ne ,zuL ed obuT le y arodimusnoC ateloiV amalL al arasu ol sedetsu ed areiuqlauc ohceh ah lE euq ol ,sodamA ,otnat ol roP .ocisíf opreuc uS ed odatiuq nareibuh es sal ed esrarbil ed dadinutropo arto yah on ,sodamA .sasoc satse nagah sedetsu euq sonem a y ,recah edeup

.somsim sedetsu odibros nah es euq sal ne senoicatimil orgol led dadilibah al ,oinegni le euq odíerc nah ,otse odneidnetne on ,sonamuh seres sol ed sohcuM abatse ,

íuqa .)azebac us odnalañes( etnagig us ed ortned euq norasnep sám ,nózaroC le noratpeca acnun sollE euq odip sel¡ ,sorellabaC ?otceletni etse se éuq¿ oreP .orgol le arap redop le ,nózar al ,asuac al abatse otceletni ,sedatlucaf sase sadot ,sedetsu a etnerf odatsoca revádac ,odamall ísa ,nu yah odnauC !otnemom nu nehcucse ,aútca on ay opreuc le orep ,ílla nartneucne es sonagró sol sodoT .ílla nátse sedutitpa sal sadot y orberec le

,aígrene ase adot ,aicnegiletni ase adot átse ednód¿ ,ogeuL ?dadrev¿ sal noc redop y dadicilef ,aítnelav ,azreuf?secnotne átse ednóD¿ ?odnautca abatse amrof ase selauc

5 :ROTIDE LED ATON .olutípac etse ne adiulcni YOS OY" aicneserP al ed animáL al esaéV

Page 14: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

41

us ed etneinevorp zuL ed etneirroC ase íuqa eh¡ ,sorellabaC "!aicneserP" ÍLLA ED oniv ednod ed se le ne ragul orto yah oN¡ .anamuh amrof us aútca lauc le noc redoP le y aígrenE al ,aicnegiletnI al adot

!rinev adeup ednod edsed osrevinU ed rodareneG us ,etneuF us odacot nárbah otse nadneitne euq zev anU .aicnegiletnI adot ed laitnanaM ,zuL

nedeup sedetsu ,sorellabaC ogeuL — azinomra sotneimitnes sus odneinetnam adot odneineted y sodsotneimitnes sus ne aidrocsid noc nóicacifilacer — rop somsim ís a esrarbil y aígrenE asoredoP atse ratsefinam •

ase ed »oroseT led asaC« al edsed racovni e ,nóicatimil adot ed erpmeis "aicneserP" reiuqlauc y orenid le odot asoc arto roP .aínomrA se lauc al ,adiV al ed yeL al noc odreuca ed odnautca nátse euqrop ,rasu nareiuqer euq

is ,renet nadeup on sedetsu euq ovitcurtsnoc aes euq odnuM etse ne adan yah on ,seroñeS otnat ol atse nednerpmoc "aicneserP" S ed aínomrA al ed ortned neviv y sévart a adireuqer aicneidebO al nad el y ,reS u

.adiV ed seyeL sal etnaidem y acisíf amrof us ed sarbalaP saL .lausuni o ocitsím ed adan yah on otse ed acreca euq selradrocer emnatímreP "YOS OY" nos

nóicacifisnetnI ednarG sám uS ratsefinam ed nif a ,sedetsu ed osu arap íuqa atseupxe adiV al ed nóicacilpxE al.osrevinU led otnup oiporp us ne ,sedadivitca sus ne

sel oY ,otreic se somebas sortosoN euq otse a esrirehda ed napuco es is ,sorellabaC ,amrof atse eDive al adot nárdnet opmeit otroc ne euq ozitnarag al ed yeL atse ed redoP le erbos nareiuq euq odnum led aicned

y narg ase otseifinam ed renop arap néibmat onis ,solrarebil y solregetorp ed nif le noc olós on ;rautca arap adiV sus ed y somsim ís ed sortseaM ecah sol euq sadiV sus ed ortned azelatroF y aítnelaV ,dadicileF royam

.sodnum ,ODANREBOG RES EDEUP ON ODNUM uS 6 ES ON EUQ SETNA A NENREIBOG ís OREMIRP SOMSIM , euqrop

al ed etneinevorp redoP le riulf ebed anamuh amrof us ed sévart a ",adiV al ed aniviD aicneserP narG" euq e earta y anoiccefrep ,azinomra .aígrene ase rigirid nadiced euq nóiccerid reiuqlauc ne odnum us a otixÉ l

onu in yah oN .ís arap rautca a av aígrene atse omóc ed serotcele sol nos sedetsu ,sorellabaC ,otnat roP :orto a elriced ed ohcered le agnet euq o selriced adeup euq osrevinU le ne eidan ,olós .»olleuqa o otse sáraH«

aiporp us rop selbasnopser nos sedetsu olóS¡ "!soiD ed aicneserP" atse selauc sal rop senozar o soidem sol aroha nedreucer ,sorellabaC "aicneserP narG" narg atse azilitu

.sedetsu arap etnegiletnI nóicceriD f rop nevresbO led animáL al rova ."YOS OY" aiporp us ertnE y "soiD ed aicneserP" es acisíf amrof us

roirepuS latneM opreuC le artneucne — animáL al ne odatarter on —7 opreuC lE .amroF anu se ograbme nis , euq lE led sévart a sE .íuqa ocisíf opreuc us se ol omoc roirepuS avatcO al ne elbignat nat se roirepuS latneM

al ed nóiccefreP al econoc lE euq odad ,otceriD redoP le eneiv y "aicneserP" al ,nóiccefrepmi al néibmat econoc ortned nóiccefrepmi al áratpeca on orep ;ís ed rodederla odíarta ah onamuh ol euq nóicaerc elbaesedni uS ed

.odnuM oiporp al a nacovni odnauc euq arenam eD ",aicneserP" ,sotneimireuqer sol odneiconoc ,roirepuS latneM opreuC us

es odnauc y erpmeis ,árah ol y ,namall euq sal rop sasoc sal razilaer y rarebil arap redoP le odot eneit.sodazinomra etnemetneicifus ol sedetsu nagnetnam

!atrela¡ oreP .aírtseaM y nóicarebiL us ne rartne edeup dadinamuh al lauc al rop lautca amrof al se asE neneitnoc sodot ,otseifinam ed sotseup dadreV al ed socisífatem solugná y sotluco sodotém sougitna sol sodoT

al ed etrap anugla olle orep ;dadinamuh al rop ojabart ocifíngam nu ohceh nah sodoT .adiV al ed dadreV narG átse ís ed amicne euq apes onamuh res adac euq atsah olres edeup in ,dadirgetni o dutinelp al atneserper on

aiporp us "soiD ed aicneserP" .aígrenE y rolaV ,azelatroF odneidip racovni edeup lauc al a sol a ohcid eh ol es omoc lat ,onamuh res led etnadrocsid nóicaerc al ed otcapmi le ,dadilautca al nE ojab secnotne nedneitne ,ílla eD .arreiT al erbos aciréfsomta nóiserp al secev zeid se ,acirémA ed setnaidutsE

nóiserp éuq sal rimusnoc y revlosid arap neneit euq otneimidnetne ed atlaf al ed asuac a sedetsu nátse .solgis sol ed senoicalumuca

nóitseuc adot etnemavitinifed rimusnoc y revlosid ed nóicisop ne nátse sedetsu aíd yoh ,ograbme niS ,nedreuceR .sairutnec sal ed ogral ol a rodederla us a adíarta odis ayah zev anugla euq etnatimil y etnadrocsid ,senoicanracne ed selim zev lat y sotneic ed nóicalumuca al ed séupseD !otnemom nu rop nesneip¡ ,sorellabaC

adiV al ed yeL narG anu se atsé — adiV us se lauc al — porpa otsiv ah euq al otseifinam ed renop odai revlosid nedeup sedetsu lauc al noc ,aíd yoh dadirgetni e dadiralc us ne nóisnerpmoC — ,ohcid rojem a racovni

avleusid euq arap "aicneserP" al — al adot etnemacitcárp ,ohcum odnauc sesem socop o sanames sanugla ne reiuqlauc ,sorellabaC ,ongid se oN¿ !solgis etnarud¡ oyus rodederla odíarta nah euq nóicalumuca y aidrocsid

otua arap arreiT al ed eicifrepus al erbos ozreufse - neesed euq adigocse nóicacov al ne otixÉ le res y esrarebil otseup odot o dadinamuh al ed adan yah oN ?razilaer selravlas adeup euq otnuj — nóicazilaer us ridepmi o

atse nadneitne euq zev anu asotixe ".aicneserP" uS ricudorp arap reS uS ed yeL edlimuh ,litneg adot uS ne.íuqa oinimoD uS renetsos y nóiccefreP

6 se lanigiro sélgni olbacov lE :ROTCUDART LED ATON »deretsaM« se otcaxe sám odacifingis oyuc

´.aírtseam noc ranrebog' 7 rop adacilbup "YOS OY" aicneserP al ed animáL al nE :ROTIDE LED ATON " EHT 'MA I' YTIVITCA " on

deC nébuR rop adazilautca nóisrev al esaéV .roirepuS latneM opreuC le odatneserper ecerapa ed lanif la oñe.olutípac etse

Page 15: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

51

atse a íuqa esrenopretni edeup onamuh ol ed asoc alos anu iN ,"aicneserP" ,aicnegiletnI angaM ase euqrop al ed nearta sedetsu euq aígrenE asoredoP ase "aicneserP" zuL se — otuA etnegiletnI aicnatsuS - asonimul — nat

us edsed zuL al rilas necah sedetsu odnauC .íuqa se ol enrac us omoc avatcO uS ne elbignat ",aicneserP" allE arebil sol y nóiccefrepmi adot errab ,oyus rodederla y sévart a ,ne eyulf etnemallicnes us ed airolG al ne

.aicnegiletnI etnegeR ,asoredoP a aicneidebo odidner nah y otsé ed otneimidnetne le ne arecnis arenam ed odartne nah euq solleuqA omoc lat y ,allE ed ef rad árdop y edeup onu adaC .otreic se euq odartnocne nah ,adiV us ed seyeL sal anosrep odneibah on ,se yeL atse euq otcerroc ol raborpmoc nedeup sodot ,etnemaditeper ohcid eh

.oirartnoc ol raborp adeup euq etneiviv a noc odnatart nátse on sedetsU us ed aígrenE ed setneirroC sal noc odnaidem nátse euq onis ,ocitsím ogl

nóicacilpA al omoc ocitcárp ed ísa osrevinU le ne adan yah oN .ocitcárp se ,seroñeS ,otnat ol roP .adiV aiporp.yoh ed odnuM le o soicogen sus ne adiV aiporp us ed

socidém ,seceuj ,sodagoba sedetsu a ogid seL o ]soreinegni ,setnecod ,socisúm ,satueparet[ euq areiuqlauc us etnemanitneper raibmac ,nóisnerpmoC atse a ragell la ,natisecen on ,seroñeS ;nóiseforp us res adeup

revinU le ne otnup le edsed necneimoC¡ .arenam anugnin ed nóicacov neuqilpa y nartneucne es lauc le ne os al azilitu y sotneimitnes ne osoinomra y odamalL us ne ocimánid se is ,odagoba se detsu iS !yeL ase

ed aicnegiletnI us ",aicneserP" ed álla sám ohcum osotixe árah ol allE ol .odanigami rebah odup euq al rop sodaripsni náratse sedetsu ,érid sel socidém sol A y ,"aicneserP" ,allE a nóicneta us ed sévart a

.odnum la nárarbmosa euq sodatluser renetbo arap recah éuq nárbas etnematibús icneta us nareid el y sodidnecsA sortseaM sol a nareidnetne is :socifítneic sol a érid seL al a nó ",aicneserP"

sodazinotnis nátse ay socifítneic sol ed sorberec sol euqrop ;oña nu ed sonem ne odamrofsnart aíres odnuM le.socifítneic sotneimirbucsed sotse ribicer arap

al ed aicnegiletnI al solle ed sévart A "aicneserP" sám ohcum ,ocifíngam aíres ose y ,dadivitca us ne aíriulf .sarbalap sal ed álla

euq ecid otceletni le odnauc ,zuL al ed sonamreH sodamA oreP se LÉ noc odata ah sol ,etsixe euq ocinú ol asE .dadrev se otse euq nárartnocne sedetsu aíd núgla y ,senoicatimil sám ed sanedac sal natnupa( al aicah od

se )animáL us se y ,adiV al ed etneuF al :"YOS OY aicneserP asoredoP" le se OCINÚ al ,rodeconoC ACINÚ le ,aicnegiletnI OCINÚ odnauC .aútca allE lauc al ed sévart a olucíhev le onis se on anamuh amrof al Y .rodecaH

al aicah esrevlov nedeup euq napes y otse nadneitne sedetsu "aicneserP" uS ,dadisecen narg ed sotnemom ne ,odnum us ed ortned aicah ,sopreuc sus ed sévart a y ortned áriulf azreuF y aítnelaV uS ,etnegiletnI aígrenE

es le euq acifíngam sám arenam al ed aidrocsid reiuqlauc razinomra arap roP .odaugitseta ayah sámaj onamuh r.lautca odnuM le ne netsixe euq senoicidnoc sal a opmeit sám rop sotejus nátse on sedetsu ,sodamA ,otnat ol

racot emnatímreP .nóicacilpA us ed y somsim ís ed acreca odnalbah odatse someh sel sortosoN ,neib arohA odíel nah on is :nedreucer y ;otnemom nu rop senozaroC sus GNIHSAW ED NÓISIV AL NOT , ed onu adac a odip sel

al ne artneucne es aporuE .aroha selralbah oreiuq lauc le erbos otnup le se etsé euq ay ,agah ol euq sedetsudibas ah es setna acnun omoc soac lat ed aínoga noc éjabart y aporuE a érolpmi eL .odnuM led airotsih al ne o

ese ed ojelfer le nos aíd yoh senoicidnoc sal y ;óhcucse on onamuh odnum le orep ,soña sotneicsert rop alle.odalumuca ah es euq soac odnemert

,esralumuca etimrep sel es is ,opit oiporp us ed senoicaerc sal ed airotarbiv nóicca al euq nedneitne oN¿ savitcurtsed sedadilauc y sedadivitca ed etnanilomerra ecitróv narg nu ne odneicerc y odneicerc naúnitnoc

odnemerT núgla euq sonem A ?yoh aporuE ne ecetnoca euq ol se ose euq y ;savisam zuL ed orgaliM es.aporuE arap aznarepse yah on ,etuceje

saM sedetsu ,solgis rop sarreug sal ed ergnas al noc adarutas odis ah on arreit ayuc ,acirémA ne aíd yoh!arreiT al erbos amitlú al¡ ,dadinutropo anu neneit dadivitcA al ed oicini led odicedarga nat yotse euq se ose roP

al rednerpmoc ed dadinutropo anu ,sorellabaC ,ad sel olle euq odad ,acirémA ne otuniM led serbmoH sol ed edeup núa elbicnevnI nóiccetorP aL !odazilaer res edeup olle y¡ ,acirémA ed nóiccetorP al ed lautca dadisecen

,acirémA ed rodederla adacovni res ,saretnorf suS árasapsart arreug ed alucítrap alos anu in euq arenam lat ed.sasorgilep sedadivitca ed aínoga al ed ortned nétse sedetsu odnauc núa

,acirémA a arreug al reart arap otnetni odot odnazilaer átse artseinis azreuf aL y¡ euq soiD rop oruj !árah es on otse !erbil recenamrep ebed acirémA¡ ed ortnec la árativni ,añaram ase a adartsarra se allE iS

euq ose rop sE .notgnihsaW ed nóisiV al ne artseum es omoc y lat ,ovitcurtsed y elbirret otnemele ese acirémArejasneM sol a odnavell odatse someh sortosoN acirémA adot ed sévart a so ,osnacsed ed otnemom nu nis

ed nóiccetorP al ed lautca dadisecen al ed atneuc ned es euq odnasuac y acirémA ed nózaroC le odnacot.ragul orto núgnin ne in acirémA ne odican rebah acnun náraesed ,necah ol on iS .aíd yoh acirémA

odnasap átse euq ol nebas on sedetsu ;somecah ol sortosoN omoc y lat rev nedeup on ,ogid sel ,sorellabaC ,acirémA ed ortned sarrag sus ravalc ed soidem sol sodot rop odnatart átse euq ose ,sanretni sedadivitca sal ne

rtned salrearta y sanosrep sal a raparta .adartsarra odneis átse aporuE euq al a nóicadarged avitcurtsed al ed o ,aporuE ne senoicidnoc sal reconoc nedeup on orep ,naregaxe socidóirep sus euq nasneip sedetsu secev A noc odnalbah somatse el yoh ,sodamA ,éuqrop le se otsE .sortosoN ed átse ol on sam ,ednocse es etneuf ayuc y allE rop nóicacovnI al nagah solle euq arenam ed ,acirémA ed olbeuP led senozaroC sol a rovref otnat dadE etnartne al ne soña lim etnarud airolG al ne ,oneres erpmeis arap ,oirbiliuqe y dadiruges us nagnetsos

h es on osE .adaroD .orO ed dadE adnuges al edsed arreiT al ed airotsih al ne odibas a

Page 16: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

61

aívadot sollE y ,ogeisos ed otnemom nu sorejasneM sol a odad someh sel on euq ,sodamA ,ose rop sE sesalC ertne saíd ecno olós noc odnaznava nátse — rad y daduic amixórp al a ragell arap opmeit etneicifus otsuj

senoisimsnart sacop sanu — .robaL atse ed acreca reconoc y racot nadeup sanosrep sal euq arap satse ridnufid arap nadeup euq ol odot nagah :dadinamuH adamA ,sedetsu ed onu adac a odip eL

nat senoicpircsnart satse y selaidar senoisimsnart y ,etneg al a eugell euq arap ,elbisop aes sel omoc ot dadinutropo al renet y reconoc solle nadeup — naesed ol solle is — aiporp us a odamalL etse recah ed

y "soiD ed aicneserP narG" !acirémA ed nóiccetorP al rop¡ odinetsos aes ecnalab le euq ritimrep etnemlautca euq ,sodamA ,nózar atse rop sE ,otse ne nesneiP !setna acnun omoc¡ odnacovnoc somatse sol

on ,nev soN on euqrop olós ,hO¡ !sedetsu omoc selbignaT nat somos¡ ,sodamA ,zuL ed avatcO al ne sortosoN!selbignaT somos on euq agid sel otceletni us euq nejed ol sedetsu omoc elbignaT nat se odidnecsA ortseaM lE

nos sollE ¡ ,otnat ol roP !sedetsu omoc selbignaT nat otsuj nos socimsóC sereS soL¡ !sám núa ,ohceh ed¡ ;nos!aíd yoh selraduya nedeup euq socinú sol

atse ed nóisnerpmoC al nis ,dadinamuh aL ,soiD ed aicneserP" ,neugis y ;otse rednetne ed zapac se on" .nóiccurtsed atse ed ecitróv le aicah sám zev adac y seroyam zev adac senoicatimil aicah esodnártsarra neugis

nah es ,ayus adiv ed amrof al rop odasap odneibah ,sodidnecsA sortseaM sol y socimsóC sereS soL a odarebil nóisnecsA al ed sévart a somsiM íS — .rorre ese natemoc on ,sodanracnesed sutirípse omoc on sereS nos sollE

sodidnecsA — ol ,súseJ odamA le ozih ol omoc nóisnecsA us odazilaer nah seneiuQ sollE ed selim y sotneic ogla se oN¡ .adiV al ed yeL al ed nóicazilaer al se ollE .lautca acitámetam al omoc ocitcárp nat se lauc

.adahcidsed nat asoc setnem sus ne ragitsni adeup adan euq natimrep on ,sorellabaC !oiranigami aiporp us a racovni a necneimoc euq y ,otse napes ,nadnerpmoc sedetsu euq zev anU soredoP" aicneserP a

",YOS OY y sedetsu ed sévart a odneyulf redoP y azelatroF ,aítnelaV narG uS ed nóicatsefinaM sal naev anu etsixe euq sadot rop zev anu ed nárbas secnotne ,onretxe odnum us aicah odneilas ed aicneserP angaM"

"soiD al ,dadinutropo anu ad eL es euq zev anU .etneg us y arreiT al alortnoc etnemavitcefe redoP oyuC "aicneserP" .sotneimireuqer sol odneiconoc ,odnarolpmi somatse ol es sortosoN y ,árah ol on sedetsu iS

v soN sortosoN ogeul ,alle ne nartne is Y .nóiccurtsed ase ne náreac secnotne ,nahcucse a sodagilbo somere.nóicaunitnoc a áriuges euq nóiccurtsed al raugitseta somadop on euq lat sortsoR sortseuN raetlov

a etneinrecnoc aidrocsid y nóiccurtsed ricrapse ed odatart nah soudividni socop sonugla ,ogid sel ,sorellabaC ol rednetne sedetsu nedeup¿ ,aíd yoh ed dadisecen al etnaimerpa nat res lA .robaL atse y sorejasneM sol ,zuL atse ed areuf sanosrep sal a rartsarra y ratnemirepxe le sasoiciv nat sarutairc arap atluser euq ocigárt

euq asoc arto yah on y ,acirémA ed nóiccetorp al rop se amsiM al odnauc ?ose onis odnum la edip el es arap nóicarebiL al ed airolG al ratcefa natimrep sel on y ,nayav euq areiuqod sasoc sase neicneliS¡

!dadinamuh al ed otser le y sedetsu ratsefinam ed atart lauc al ,sonamuh seres sol ed nóicavarped aL olelarap eneit on¡ ,sedadivitca suS y acirémA ed nóicarebiL al rop se atsE odnauc robaL atse erbos otidércsed

,otnat ol roP !arreiT al ed airotsih al ne sedetsu sodot secnotne ,nertne savitcurtsed sasoc satse euq netimrep is.saicneucesnoc sal rimusa nárebed euc on ,adireuQ etneG opmeit ohcum noc natn — .odasap le ne euf omoc

!ovisiced otnup la odnagell nátse sedetsU¡ avitcurtsed asoc asoredop ase a aicnenitsba ne odinetnam someh sortosoN sesem ohcoiceid ed sám roP netreipsed euq lat ,dadinamuh atidneb al a odnamall y odneitnis ,odnarepse¡ ,acirémA us a odartne eseibuh euq !sedetsu rop nóiccefreP y dadivitcA al ratelpmoc arap redoP y dadirotuA al aírad soN euq odamalL le necilaer y

e sonretemertne somedop oN !olrecah somedop on sortosoN¡ ,sonamuh seres setneicifus ed odamall le . niS n erbiL neneit seup ,nóiccurtsed atelpmoc al ed ortned somsim ís a esrartsarra ne netsisni iS .oírdeblA erbiL us le nagah euq y ,selraduya sortosoN a sonnatímrep y sonnehcúcse rovaf rop orep ;olrecah arap oírdeblA anu árad sel lauc al ,nóicacovnI aiporp us etnaideM ?selraduya netimrep soN omóc¿ neib arohA .odamalL

.odireuqer ol recah araP azreuf y aítnelav royam al ed asuac a sodot arap elbisiV ,elbignaT opreuC le ne sellac sal rop abanimac oY ,reyaetna olós naT

ol omoc y lat ,notgnihsaW ne lautca dadisecen aiporP iM ed redoP le rop Y .socidóireP sus ne odíel nah sose ed oiciuj le y aínomra al renetsos reS iM ed ortned ozreufsE odot etnaidem odnatart yotse ,álla nóicaidaR naírdop on selauc sal ed senoicautis a ertsarra sol euq adacoviuqe nóisiced al nemot on euq lat ,serbmoh

yoh odneicah yotse euq ol se osE .somsim ís a esrafaz — yos on oY euq rasnep onugnin a natimrep el on y¡!elbignaT

oiporP iM ne náreconoc eM dadrev ed sedetsu ,sotidneB ,aicnetsisa us sedetsu nad eM is ,otnorPhcertse oY y ,elbignaT opreuC sus ed ortned zuL al ed azreuF al rop ératicilef sel y sonam sus éra

sol a atimrep acimsóC zuL narG al ednod ne nóicidnoc anu raerc a aticapac sel euq sopreuc soiporp .sedetsu noc nelbah y nenimac y ,selbignaT sopreuC sol ne setneserp esrecah sodidnecsA sortseaM ,sedetsu etna aíd yoh nóicidnoc al se atsE !erpmeis arap serbiL náres etneg uS y acirémA secnotnE¡

.otuniM led serbmoH sodamA ,acirémA ed etneg adamA cnalab le renetsos nedeup sesem sert ne ,naesed ol is ,acirémA ed otuniM led serbmoH omoc ,sedetsU¡ e

rop serbiL somos sortosoN euq oralC !odnarolpmi somatse seL¡ ?nárah oL¿ !acirémA ed nóiccetorP al rop odnaziroiretxe yotse oY euq otse ed airolG al senozaroC sus náritnes oN¿ .on aívadot sedetsu orep ,erpmeis sol ed sarac sal etna sodipértni res y atseupser etneilav ,anrete ase rad y ,yoh sedetsu ed ortned edsed atse a ragell nadeup sonamuh seres sám euq arenam ed ,dadreV narG atse ed nóicacilpxE al ne serbmoh

?nóisnerpmoC

Page 17: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

71

¡ SORBIL SOTSE NAEL ! aicnapercsid elpmis ,alos anu in yah on ,soiD ed redoP le roP¡ ed asuac a sE !solle ne o rasnep ísa odneidup on ,otceletni oiporp us albun sel dadinamuh al ed setnem sanugla ed nóicavarped al euq ol erpmeis y ollicnes ejaugnel nu somazilitu sortosoN .sodreucased nartneucne euq al rop ,solrednerpmoc

seyeL sallicnes satse adnerpmoc dadinamuh al euq atsah somerah — nóicca ne salrenop ,salodnéidnerpmoc y!serbil naes¡ euq lat

euq és euqrop ;nózaroC us a nózaroC iM edsed odnalbah yotse sel yoh euq ,sorellabaC ,nózar atse rop sEref le rednerpmoc ne rarre edeup nózaroC núgnin is ,aíd yoh acirémA ed dadisecen narg al y reS iM ed rov

.arreiT al ed zaf al erbos esodnátsefinam avitcurtsed nóicautis ase ed adavlas res ed árbah acirémA ,redoP onretE uS ,airolG al noc yoh ovleuvne sol oY ,reS iM ed romA le odot noc ,sodamA ,edne roP us ed zuL al esragracsed adeup senozaroC sus ed sévart a ,euq lat ;etnevlovnE aicneserP y azreuF ,aítnelaV

aiporp "soiD ed aicneserP" .nedro ne odnum us renop arap arenam ed etnemadipár nóicacovnI us nagaHd ese ne ,ogeul ;acirémA a nóiccetorP al éd sel euq y otleusid ,odileper aes soac etse euq ne aí

adac ed sonam sal érahcertse y etneserp érah eM oY secnotne ,acimsóC zuL narG al rop odimusnoc!dadilaeR iM náreconoc odnauc ílla áreS¡ .sedetsu ed onu

adah nóicneta us ramall oreiuq ,otnemom nu rop olóS ,datrebiL al ed asoiD narG al artneucne es neiuq nóicaidaR asoredoP uS yoh ramarred ed otisóporp laicepse le noc alas atse ne íuqa sedetsu ed amicne adalcna

ed olbeup ,otse ne nesneiP¡ .allE rop sodinetsos res y alritnes nadeup erpmeis rop euq arap ,sedetsu erbos al a adíart datrebiL al ed autatsE us euf omóC¿ !nesneip ol euq odip sel soiD ed erbmoN le nE¡ !acirémA oid el euq ocimsóC reS narG etse se olobmíS esE !aicnarF ed soñin sol ed sovatnec sol etnaideM¡ ?aicnetsixe omitlú led otneimilpmuc le rative ed ratart arap odatsefinam ah es aroha euq y ,nóisiV ase notgnihsaW a euq ,odad euf euq otnemom le ne ,osrucsiD oiporP uS ne ojid allE etnemetneiceR .nóisiV ahcid ed oidosipe

uqrop ,sodinU sodatsE sol ed nóiccetorP al arap arreiT al erbos aznarepse rebah on aícerap sod saremirp sal ees euq otse ed nóisnerpmoc al noc ,aroha oreP .odilpmuc naíbah es ay nóisiv al ed setrap ed otseup ah

seres setneicifus is¡ ,nóiccetorp ase rargol arap dadinutropo al ,arutrepa al odartnocne ah allE ,otseifinam!ocifíngaM sE¡ !odamalL le necah sonamuh

ed dadisecen al odnauc orep ;sozreufsE soiporP siM ed olbah oY is náranodrep eM !sodamA ,nesneiP¡ arap aicnetsisa us noc etteyafaL a ojart ,ocimsóC reS narG le ,datrebiL al ed asoiD al ,ednarg nat euf acirémA

,acirémA 8 j nu olós nat odneis y ailimaf y ragoh us ójed etteyafaL .acirémA a otelpmoc rop ógertne es le ,nevo arap airtsuA edsed nebuetS noV a ejart oY ogeuL .sodinU sodatsE sol ed nóicarebiL al a riubirtnoc y rinev arap

óznacla es y ,sesnedinuodatsE sodadlos sortseuN a ranertne al ónracnesed y acirémA rop odot oid lE .airotciV.íuqa

y rednetne arap sodaseretni etnemetneicifus ol sedetsu nátse on¿ ,ose noreicih sednarg sose is ,sodamAsecnotne leuqa ne noreid solle euq nóiccetorP al rad arap odamalL le recah nadeup ednod edsed ílla rartne ?

savatcO u onretnI ol edsed otnemom nu rop selrartsom oY areiduP¡ !nednerpmoc on sedetsu ,hO¡ rev nareidup euq arenam ed ,sám y sám odnaznava átse euq otcefE y asuaC narg ase zuL ed seroirepuS la raznacla oY areidup ,hO¡ !rovreF y romA otnat noc aíd yoh olbah sel oY éuqrop le onam aremirp ed

!setrap sadot ne onaciremA olbeup noc nóiccetorP iM ne ovleuvne sol ,acirémA ed otuniM led serbmoH sotidneB ,romA iM ed dutinelP al nE

.adiV al ed rotom narg le se aírgelA al ,nedreucer y ;dadicileF y azreuF ,aítnelaV ese netneis sedetsu sartneiM odnatsefinam ,anoiccefrep y azinomra ol ,odnum us a elas y senozaroC sus ed sévart a y ne riulf redoP narG

le ísa al ed ortned rolaV le y azelatroF al ,redop us a nóicacovnI ",aicneserP narG" narg ase eart sel lauc al a nóiccefreP .adinetsos erpmeis rop ,acirémA

.oczedarga sel oY

OSRUCSID VI

,DNALKAO AINROFILAC 8391 ,32 orenE

A ed sonamreH sodam sus a selralbah aírgelA narg anu sE !acirémA ed otuniM led serbmoH¡ ,zuL al

etsed o ,sarbalap satse oicnunorp sartneiM .yoh senozaroC arap orejasneM odamA le etna sarbalap satse oll al ,dadilaer al ,lanoicome odnum us ne ritnes le selratilicaf ed ératart y sonam sus érahcertse ,sedetsu ,osrevinU etse arap etsixe euq ol odot atneserper lauc al ,adiV aiporp us ed aicnecifingam al ,dadisoutsejam

.sopreuc y setnem sus ed ortned odneyulf etneinevorp aígrenE y zuL ed etneirroC ase naev y ,"YOS OY aicneserP" al ed animáL al nevresbo ,rovaf roP

esodnálcna ,socisíf sopreuc sus ed ortned odneyulf ",YOS OY osoredoP" le ,soiD ed aicneserP narG al ed le ne y zuL ed oyaR ese niS .acisíf nóicanracne us íuqa aicnetsixe us ed olucíhev le se lauc le ,nózaroC us ed roiretni

euq nárbas ,ose nedneitne sedetsu is ,otnat ol roP .íuqa sanamuh samrof aírbah on ,aígrenE ODOT etsixe euq ol.aígrenE y zuL ed etneirroC ase ed sévart a oniv ,aíd yoh nóicca ed onamuh odnum etse ne

8 :OÑEDEC NÉBUR ED ATON ómot euq sécnarf ocitílop y lareneg ,etteyafaL ed séuqraM ésoJ anaM

7571( anaciremaetroN nóiculoveR al ne etrap - .)4381

Page 18: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

81

:emriced naírdop sedetsU »,nóicaralced narg anu se osE« :anid sel oY »!.dadrev sE¡« euq ol odot euqroP y otneimasnep nu ,aedi anu oremirp res ebed etnemairasecen onretxe ol ne íuqa amrof agnet otneimitnes nu

sus ,selivómotua sus ecudorp ,oicifide etse ojudorp lauc le ,ocisíf odnum led aicnatsbus al ne amrof emot euq.acisíf amrof anu séupsed y ojeuqsob nu ogeul ,aedi anu oremirp :se odoT .aíd yoh se euq ol odot y senoiva

ed osu led ortned áratsefinam es zev anugla euq ol odot y se euq ol odot euq natpeca sedetsu is ,otnat ol roP ,onamuh nózaroC adac rital ecah ,ohceh ed ,euq aígrenE y zuL ed etneirroC ase ed rinevorp ebed dadinamuh al

sodatimil nátse arenam anugnin ed euq atneuc nárad es secnotne edsed ratsefinam nadeup euq ol a otnauc ne adiV ed senoicidnoc sal noc nalpmuc sedetsu odnauc y erpmeis ,"aicneserP etneipasinmO ,narG" ase ol a ogeul odneilas ,opreuc us ed ortned eyulf sartneim aígrenE ase ed nóicacifilacer al rative arap sairasecen sus rop nóicceyorp atcerid al ed o nóicaidar al ed redop led sévart a sodnum sus ed ortned onretxe

.sotneimitnes y sotneimasnep oreifer eM ose noC .somsim ís ed ortseam nu ne esritrevnoc nedeup sedetsu omóc secnotne nárednerpmoC

dnum le y ocisíf opreuc etse a ogeuL .sonam sus nedneitxe es ednod atsah aedor ol euq sotneimitnes ed o arap árazilitu aicnegiletnI e aígrenE atse lauc al ,aicnatsus ase ed sortseam ne esritrevnoc nedeup omóc nárev ed atseup res atisecen ednod ne ragul ocinú le ,acisíf avatco atse ne íuqa sedetsu arap nóiccefreP ricudorp

.etneserp átse ay allE seroirepuS savatcO sal ne euq odad ,otseifinam us odadivlo nah euqrop nóiccefrepmi e senoicatimil ,aidrocsid naerc euq socinú sol nos sonamuh seres soL

.adiV adot ed etneuF al ",soiD ed aicneserP" le euq reerc a odagell nah ,otelpmoc rop odadivlo ísa alodnéibaH euqrop etnatropmi ocinú ol se otceletni otceletni led sévart a naútca aicnegiletni al y aígrene al euq neerc

.otreic se on lauc ol ,etnemalos ,otceletni led sévart a aútca ís euqnuA GILETNI AREDADREV AL ED AICNE AL" AICNESERP " US ED SÉVART A AÚTCA NÓZAROC , se lauC le .otneimitnes

neib yum nebas sodoT — odatnemirepxe nah ol euq omuserp — euq odiuges nah sedetsu euq zev adot odnauc sam ;serorre oditemoc nah on ,nózaroC us ed soslupmI soredadrev sol sal odiuges nah

.serorre sohcum oditemoc nah ,otceletni led sévart a lanoicome odnum led saicneregus euq ose rop sE naídop euq odíerc nah euqrop ,aíd yoh senoicatimil satse ed ortned somsim ís a odidnuh nah es sonamuh sol al se asé ,arohA .roiretxe led odigocer nah euq nóicamrofni o otneimatnecerca se lauc ol ,otceletni led redneped us a etnematcerid ri e ,aicnecerca etnaidem sanamuh senoinipo raipoca ertne aicnerefid aL .anamuh nóinipo

tnI al adot eneivorp ednod ed ",YOS OY osoredoP" le ,soiD ed aicneserP etnerefid omus ne ogla se ,aicnegile?dadrev¿

erbos "soiD ed aicneserP" atse aicah nóicneta us revlov nedeup euq ritnes y rednetne a neugell odnauC nóisivorP adatimilI us ,zirtceriD aicnegiletnI angaM uS ribicer ,aígrenE y zuL ed oyaR ohcid ,etnaidem y sedetsu uS noc ,aígrenE adatimilI uS noc opreuc us ragrac nedeup euq nárbas secnotne ,elbatoganI aígrenE ed avatco al ne aicneirepxe us ne serorre sám náretemoc on otnorp euq atsah arodigeR aicnegiletnI asoredoP

es aínomra al euq nárartnocne ,ílla eD .anamuh "aicneserP" al a odamalL le y ,sotneimitnes sus ne agnetnam sus ed ortned ogeul ,sopreuc sus ed sévart a dadivitca al ne nóiccefreP ed mutnemom nu etnematibús áragrac

.sodnum a ,etnemroiretsop ;lanoicome odnum us ed roiretni le ne aínomrA y zaP narg anu etnemaremirp náritneS nóicca ed odnum us ed ortned onretxe ol odnaznacla nárartnocne ol ,sám y sám aczerc ose euq adidem

sedetsu ,otnat ol roP .aínomrA y zaP narg ase áritnes netcatnoc euq leuqa odot y ,necalpsed es euq areiuqod 0n ol ne sedatlucifid nárdnet le y ,ovitcurtsnoc aes odnauc y erpmeis ,eesed nózaroc us euq olleuqa odot rarg

arap áradnuni sol euq redoP ese arap setimíl yah on secnotne ,atsuj y aneub se asuac al iS .otcerroc ovitom.eesed nózaroC us euq aes euq ol ne osotixe osecus nu sedetsu ed recah

sotnemom sotreic ne euq atneuc nárad es ;opmeit nu rop nárafnuirt sodoT — o saíd etnarud zev latsanames — nu eneiv odnauc sE .ecerapased ogeul y ,añapmoca el euq aírgela al ed y orgol led redop le netneis

tnes sus ed ortned erbmuditrecni agral ed odoírep ese ne y ;orgol led redop y dadilibah us ed acreca sotneimiopmeit ed .orgol núgnin o ocop yah erbmuditrecni

aicah nóicneta us navleuv ",adiV adot ed aicneserP" atse a reconoc a sedetsu neugell odnauc ,neib arohA aínomrA uS áricudorp allE .nóicca ed odnum us y sopreuc ,setnem sus ed odnamoc le rimusa elnatímrep y allE asE .adacofne aes nóicneta us euq ne nóiccerid al aes lauc aes orgoL y otixÉ uS ,nóiccefreP uS ogeul ,oremirp

ed odigele nah sotidneB sol euq ol odicelbatse areuf euq ritimrep arap nózar al se led serbmoH soL" ranimon la adavell áres nóisnerpmoC asoutsejam ,allicnes atse euq ed aznarepse al se olle euqrop ",acirémA ed otuniM

.aíd yoh airasecen nat se ednod lairtsudni odnum la y soicogen sol ed odnum euq senoicidnoc sal sadot y nóicatiga al ,sagleuh sal :omertxe nat soac ed nóicidnoc lautca us neredisnoC oN .natisecen otnat euq orenid led sanosrep sahcum a odnavirp onis ,adan odnarojem nátse on euq y netsixe

zev anugla euq nóiculover adot ed asuac al se osE .adan ed nóiculos al odnaznacla átse es ne odad ayah es senollim ed o selim ed sotneic a euq acifingis olós nat ,senoiculover sal nagell odnauC .atenalP led síap núgla

.nóicanracne atse a noreiniv lauc ol rop olleuqa ed dadinutropo al atiuq sel es sadiv ed nóicidnoc aL .arreiT atse erbos setna acnun omoc nóicidnoc anu odnaracne somatse aíd yoh ,sorellabaC

aporuE ne etsixe euq — saíd sol sodot ílla odatse eh oY — iN .nóicpircsed adot ed álla sám artneucne es ll sortosoN euq ol a saicarg odicudorp ah es nóicidnoc asE .alesríbircsed ératnetni areiuqis azreuf al" somama

seres sol y ,solgis ed sotneic etnarud adaipoca etnadrocsid anamuh nóicalumuca onis se on lauc ol ",artseinis.senoicidnoc satse ed selbasnopser socinú sol nos solle euq odidnetne nah setna acnun sonamuh

Page 19: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

91

sonreibog o sodatse ,sedaduic ,soudividni ed senoicidnoc sal ratsuja ne asneip dadinamuh al odnauC anu euq dadrev sE .adiV al ed rorre elbanimretni le secnotne oditemoc ah es ,aibar y oido ,aidrocsid odnazilitu

culos ílla yah on orep ,sarreug sal ed sévart a arto ed ragul le amot nóicidnoc .nói oY neiuq ne onu a aínet euq ésnep odnauc y ,sairutnec satnat rop éjabart oY ednod ne ,aporuE a nevresbO a sortosoN odanertne somibuh odnauC .óllaf ,senoiccurtsni satreic obac a ravell arap redneped ed zapac aíres

airatnulov aicneidebo radnirb oditemorp aíbah lé euq ne nóicisop al a somijart el y nóelopaN — aírbah lauc olaporuE ed sodinU sodatsE sol odicudorp — aíconoc seneiuq a ojid soN y redop le ritnes a lé óznemoc

,etnemlanosrep »redop le yos oY« — irartnoc ol aíbas dadineres ed sotnemom sus ne odnauc euq aíbas lE ,o on óidiced lé odnauC .sodidnecsA sortseaM sol rop odad odneis abatse el redoP le euq y oditsisa odneis abatse

,síraP ne otnematrapa oiporp us ne ejid el oY ,sám recedebo sonodnádnirb seúnitnoc euq sonem a ,nóelopaN«».ehcon atse árdnop es allertse ut ,aicneidebo al ed otser le neconoc sedetsu ay y ,etnemacitsárd ósuher es lE

.airotsih 9 us a recedebo esuher euq arreiT al ed eicifrepus al erbos onamuh res odot noc erruco odom omsim leD

a elodnéidip somabátse on sortosoN .adiV al ed yeL saiporp olleuqa ne otpecxe ,areicedebo soN euq nóelopaN adot noc odis ah laugI .aíd yoh erruco ísA .otnemom led dadisecen al are aíbas aírudibaS artseuN euq on recedebo a sotseupsid nabatse y noradrocer euq socop solleuqA .oditsixe zev anugla ayah euq nóicazilivic

.dadinamuh al ed lanoicome odnum le ne oirbiliuqe le renetnam arap setneicifus noreuf ed soterceD sotse nesu euq acirémA adot rop setnaidutsE sol a odidep someh el yoh euq ose rop sE

uh al ed lanoicome y latnem odnum led ortned neútca euq arap nóiccefreP acirémA ed ogral ol a dadinam —onu nos euqrop — oirautnaS led esalC al ed erreic lA .aíd yoh sodnemert nat sodatluser odicudorp nah euq y

,]ssalC enirhS[ sert somireuqer olos nat y ;ovitcurtsnoc redoP ese ed otneic rop atneucnic noc somartnocne soN somayah euq zev anU .acirémA ne ovitcurtsnoc redoP led oirbiliuqe le renetnam arap lanoicida otneic rop asoc atse a acirémA ed areuf renetnam somerdop euq ed oruges etnemavitinifed otneis eM ,otse odargol

O le y aporuE a odneirrab átse euq avitcurtsed y arodarreta a rerrab etnemadidiced odacifinalp aH .aíd yoh etneir .nóiccurtsed onis econoc on euq azreuf anu se atsé euq odad ,amrof amsim al ed otsuj ,acirémA adamA us

?acirémA ne alrenet naeseD¿ ed renop ed sedetsu etna átse dadinutropo al ,acirémA ed sorellabaC sol otseifinam .azreuf atse reneted arap "soiD ed aicneserP narG" atse ed seredop

ne otnemom le edseD .oirautnaS led esalC etneicer al ne óicetnoca euq ogla ,seroñeS ,selriced emnatímrePóiccerid noc elttaeS ed odneilas ,etseO led noreitrap sorejasneM sol euq ed artseinis asoc ase ,etsE la n

le reneted y sorejasneM sol a raeplog ratnetni arap mutnemom nu odnareneg ,sazreuf óipoca y óinuer acirémA .oirautnaS led esalC ase ed ozneimoc la acifírorret azreuf anu odalumuca aíbah eS .zuL atse ed eugeilpsed lA

zuL narG al euq ,ílla sanosrep lim sies sase ed sévart a redoP otnat odagracsed euf ,esalC ahcid ed aíd onevon euq ogla¡ ,acirémA ed setimíl sol ed álla sam artseinis asoc ase a ójorra y oicifide ese erbos óllatse acimsóC

!setna ohceh aíbah es acnun mom le se laT sol sodot ed setnaidutsE sol ed redoP le rop odaipoca mutne ase ózadepsed ogeul y ,ílla órtnecnoc es ,nóicca al a odacovni otnemom ese ne euf lauc le ,sodinU sodatsE

.saretnorf sus ed areuf alodnájorra ,nóicalumuca artseinis odot noc ,orep ;onamuh odatse la elbisivni o onretnI atsiv ed otnup le edsed ecah es euq ol se ose ,sodamA

se ,ose .elbignaT ed atneuc a ,asoc anu euq nareidnerpmoc olós nat sedetsu is :sorellabaC ,otnup le se esE er yotse oY omoc y laT .elbignatni aes euq acifingis on ,elbisivni se euq la sarbalap satse odnaeugapmal

sotnup nos sosE .sedetsu arap elbignaT sonem yos on oY orep ,nev eM on sedetsu :odarap íuqa orejasneM.dadinamuh al arap omisíhcum nacifingis euq

le ,elbisivni se nazilitu euq aicneucesnoc anugla ed azreuF al y redoP le odot euq ralpmetnoc nareidup iS aiporp us ed etneinevorp aígrenE y zuL ed oyaR etse omoc otsuJ .elbisivni se redoP le sam ,elbisiv se otcefe ah euq odad elbignaT se etnatsbo on ,sedetsu ed aíroyam al arap elbisivni aívadot atluser "soiD ed aicneserP"

odicudorp .odnautca átse adiV al ed redoP le selauc sal ed sévart a sacisíf samrof satse al adot ed sisirc al odnaracne nátse sedetsu aíd yoh euq atneuc esrad nebed éuqrop le se ese ,sodireuQ

ragracsed nadeup euq aes aY .anamuh aicneirepxe — zuL al a y "aicneserP narG" atse a odamalL le etnaidem acimsóC — atsé euq aes ay o ,avitcurtsed azreuf atse a acirémA ed saretnorf sal edsed áratneyuha euq olleuqa

euqrop ,asacarf euq al se avitcurtsed azreuf ase ,ísa núA .dadinamuh al ed etrap royam al a ayurtsed y ertne ¡ AL ZUL ACIMSÓC EUQ OHCID AH ALLE uS ÁRIMUSA OINIMOD AL ERBOS ARREIT !

ne sodipmurretni res nedeup on ,airasecen nat nóicacovni atse necah y nedneitne sonamuh seres sol iS edneterp adiV al euq olleuqa — solle arap — al a rartne y raunitnoc nedeup ,oirartnoc le rop ;nóicanracne atse ne

al y ,atcefreP zirtceriD aicnegiletnI ,opreuc le ne atcefreP dulaS renet ",aicneserP" atse ed nóiccefreP narG.otcefreP orgoL le anoicroporp sel y ís etna odot azinomra ,etneserp ecah es euq nóicaidaR

dadinamuh al ed se yoh nóiccele aL¡ !acirémA ed arap rasec nis odajabart y odarolpmi nah sorejasneM soL neib és dadrev ne oY euq otseup ,odíart eh seL euq ejasnem etse etnaleda ravell — arap odajabart odneibah

sám ó soña sotneicsod etnarud acirémA — ne ozalpsed eM anames adaC .sotneimireuqer sol neib oczonoc zev adac nóicaidaR anu odnamarred ,elbignaT y elbisiV opreuC le ne acirémA ed sedaduic sus ed anugla

.nóiccefreP y datrebiL aíd yoh selrad y sairasecen senoicidnoc sal recelbatse a selraduya arap royam

9 oiccajA ne óicaN .aicnarF ed rodarepme ,nóelopaN :OÑEDEC NÉBUR ED ATON - ed 51 le )agecróC( y seselgni sol a ógertne es ,oolretaW ne odatorred euF .4081 ne rodarepmE rarbmon ozih eS .9671 ed otsoga ,seplA soL ótsiuqnoC .oditsixe ah euq nátipac ednarg sám lE .1281 ne óirum ;anelE atnaS a odatroped euf

lA ,añapsE ,otpigE ,ailatI ,airtsuA .aicnarF y ainame

Page 20: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

02

,ohcid nah setnaidutsE soL is ,oneub« soN y sortosoN a seneiv on éuq rop¿ ,sedaduic sal rop salubmaedeS »?laeR sere euq sartseum sol a odidep eh ol eS .ose a otcepser noc aírudibaS im razilitu le ritimrep ebed eM

ís :reiuqod rop setnaidutsE érecerapa oY secnotne ,etneicifus ol somsim ís a nazinomra es y necedebo solle .orejasneM le ecah ol omoc lat ,onam al érahcertse sel y solle etna al ed edneped ,?ose árirruco otnorp nat éuQ;

euqrop ;soudividni sol ed ortned adicelbatse aínomra LE SE ESE ,ORGOL ODOT ED OTERCES SORELLABAC : ALINETSOS AÍNOMRA LA ETIMREP EL EUQ ,LANOICOME ODNUM US NE AD REDOP ATSE ED ANGAM

AICNEGILETNI Y AÍGRENE AL ED " AICNESERP " SUS ED ORTNED AREUFA Y SOPREUC SUS ED ORTNED RIULFNIS ,SODNUM SUS ED SÉVART A AÚTCA EUQ ANAMUH NÓICACIFILAC AL ROP ADACOT RES

.SOTNEIMITNES nedeup oN RARTENEP )necah ol dadrev ed y( nedeup ís orep ;aidrocsid noc zuL atse ALRITSEVER al noc

es sodnum sus ne aígrene aL .sotneimitnes sus ed ortned dadilauc al aes euq areiuqlauc noc o ,aidrocsiddetsu euqrop sotneimitnes sus ne sedadilauc sal atrop y etsiver noc sonamuh seres odneiS .dadirotua al nos se

on otnat nE .ís arap rautca a av "aicneserP" al edsed eyulf euq aígrenE atse omóc rigele nebed ,oírdeblA erbiL nadneitne euq atsah ,ose ne naerc — dadrev se euq — le sedetsu nárdnet on ,aicneidebo etneicifus nednirb el y

.sodnum sus ne odaesed otcefe narg anu neneit euq soudividni noc secev a ,euq onis ",aicneserP" al a nóicneta us ed olós on ereiuqer otsE

ed ose noc riced oreiuq éuq¿ ,Y !acimánid nóicacilpA ed ereiuqer es¡ aidrocsid ed nóicalumuca nóicacilpA"niD "?acimá aidrocsid ed sotneimitnes sus sodot agneted y erebil euq arap "aicneserP" us a neuqovni euq ,seuP

.aíd yoh aerat al se asE .etseifinam es euq adidem a alodnéitsiver o aígrene atse odnacifilacer nétse euq euq rajed arap airasecen aicneidebo al odnad nátse ,ose odneicah nátse sereS sotidneb ed selim y seliM le

otreic nu odinetbo nayah euq areiuqod y ,solle arap robaL atcefreP uS agah y ayulf "aicneserP" al ed redoP.setimíl eneit on aítnelav us y aírgela us ,dadicilef us ,ose ne orgol moc solle ,ogeuL nátse on ay euq rev a naznei

edeup euq aicnegiletnI anu ,redoP nu noc odnatart nátse euq onis ,adiV al ed erbmuditrecni anu noc odnaidil etnemaredadrev euq sonem a ,oreP .anamuh aicneirepxe al ed odnum le ne dadivitcA aiporP uS radnamoc

senoicatimil setneserp sus noc náraunitnoc etnemallicnes sedetsu ,ose nadnerpmoc y natneis — ed adud yah on ase ricudorp edeup ,nóiccefreP adot ed etneuF al se lauc al ,adiV us euq ed nóisnerpmoc al nis ,euqroP .olle

ne onis socisíf sopreuc sus ne olós on nóiccefreP adatimilI dadinamuh al secnotne ,sedadivitca ed odnum us .sairutnec sal ed nóicalumuca us a atejus aívadot átse

on sedetsu ,arodimusnoC ateloiV amalL al razilitu arap "aicneserP" al a euqovni dadinamuh al euq sonem A ecudorp lauC al ",aicneserP" al a nóicacovni us etnaidem alrareneg nedeup olóS .etnemacisíf alricudorp nedeup nazilitu al odnauc y ,sedetsu arap nóiccefreP ricudorp edeup olós ateloiV amalL al ,otnat ol roP .amalL ahcid

d rodederla adalumuca aidrocsid al adot evleusid allE ,etnevlosid dadivitca anu omoc sal etnarud sedetsu e etnemadipár otleusid res edeup ose odoT .sairutnec sadasap — ,omus ol a sesem sonugla a sanames sacop ed

.osorovref y orecnis etnemlaer se onu is euq onis ,sanamuh senoinipo nos oN .adiV al ed seyeL sednarG nos satsE sortosoN euq ,adiV ed yeL al nos

!dadrev nos euq somebas¡ ,sodidnecsA sortseaM omoc OY aicneserP" al ed animáL al ed ohcered odal la sadatneserper sañatnoM sal ,sorellabaC ,selriced oreiuQ

enotswolleY euqrap led ruS la ,nóteT sañatnoM sal natneserper ,nev al omoc y lat "YOS ertne aretnorf al ne layoR" omall ol oY ",noteT dnarG" le omoc odiconoc ,sapam sus ne ílla otla sám otnup lE .gnimoyW y ohadI sol nátse ,saicneiduA ed aramáC narG al ne ,añatnom ase nE ."zuL ed añatnoM" acifingis euqrop "noteT atse ,otnat ol roP .arreiT atse ed eicifrepus al erbos odatse ah euq nóicazilivic adac ed socisíf sovihcra ,sortsiger

.acisíf nóicacifirev anu agnet on euq ogla se on nóisnerpmoC ednir dadinamuh al is y ,ílla nátse sovihcra sosE al océr sotse ,somidep sortosoN euq aicneidebo allicnes sdr

someh euq al ed dadreV al rev y solle a osecca renet nedeup sodot ednod roiretxe odnum la nárdlas aíd núgla sohcid euqrop ,asoinomra etnemetneicifus ol étse dadinamuh al euq atsah árdnet sol eidan oreP .odalbah ed etneg aL .aírdnajelA ed acetoilbiB al ne sovihcra sol sodiurtsed noreuf omoc y lat ,sodiurtsed naíres sovihcra ,olrebas solle nis ,etnatsbo oN .sodiurtsed odneis nabatse setnatropmi sovihcra sol euq abasnep secnotne

.nóicapicitna noc sovihcra sose odacas somaíbah sortosoN al someconoc sortosoN seL !sámaj ,sodañagne somos oN¡ .setrap sadot rop dadinamuh al ed nóicnetni

on sortosoN ,zuL al a necedebo on is ,ogeul ;nif le atsah ,elbisop dadinutropo adot dadinamuh al a somad.selraduya somedop

!aíd yoh dadinamuh al ne yah euq neib le ohcum se oreP¡ serbmoh sol ed senozaroC sol ed ortned rarim lA anu ne atreivnoc es euq arap adneitxe es somaroña sortosoN euq neib otnat ílla somartnocne ,acirémA ed

tnavel es euq airolG narG ed adiV anu a áreart sol y árarebil sol euq nóiccefreP y nóicacifiruP ed amalL al etna a res edeup olós ose ,orep ;nertne y nagnev euq arap sañes selodnéicah ,adinevneib al selodnád ;dadinamuh al ed eesed nózaroC adac euq ol odot otseifinam ed árdnop lauc ol ,adiV al a aicneidebo al ed sévart a ohceh

.se omoc lat nóiccefreP sallicnes nat nos euq seyeL satse adneitne dadinamuh al euq recah ed ozreufse etse ne ,aíd yoh ;otnat roP

— otla rop odasap ah sal dadinamuh al ose rop — atsah euq zellicnes lat ne etnaleda otse reart la etnemlautca euq ne amrof acinú al se ,olrednetne edeup oñin nu sotse razilitu y reconoc a ragell adeup dadinamuh al

otnat ,odasap led nóisnerpmoc al y satluco seyel sajeiv sal sadot nE .adiV aiporP us nos euq seredoP sednarG narg anu óibicnoc dadinamuh al euq ,seyeL sasoutsejam y selpmis satse ed rodederla odaznal euf oiretsim

abacifingis euq ol ed odidnetnelam onarebos nu ,nóicacilpmoc NÓICAICINI . osu omsim le ,otneimasnep orem lE

Page 21: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

12

euq roep euf secev sal ed aíroyam al euq nóisufnoc anu odunem a y romet nu nóicca ne osup arbalap ahcid edcucse neseibuh al acnun solle is .odah

ednarg náuc odnatropmi on ,adiV aiporp us noc odnatart nátse etnemelpmis euq nedneitne sedetsu odnauC ohcered us se euq netneis ,asac ne sám netneis es ,otneimidnetne le avleuv es — se ,dadiruges etneicifus noc y

.eart adiV al ed nóisnerpmoC aredadrev al euq nóiccefreP atse ,oinimoD etse renet le otneimican ed ohcered us lauc al ,eyulf euq aígrenE narG atse rasu a nav omóc rigele nebed ,sám zev anu ogid sel yoh ,otnat ol roP

nedeup sedetsu — arbalap al ne esnejíf — RAZROF a ]lepmoc[ ap nóiccefreP ricudorp on otse éuq roP¿ .sedetsu ar us neneit sedetsU .dadinamuh al ed senoicacifilacer sal ed asuac rop ,seuP ?setna ohceh ah es NÓICNETA , us

us se euq acisíf atsiv NÓISIV , y ACIFILAC ED REDOP LE NÓIC sus ed sévart a elbisivni dadivitca al se euq al ne oidemorp etnem al a elbibecnocni redop nu eyutitsnoc sedatlucaf sert satse ed areiuqlauC .sotneimitnes

euq ay ,dadilautca NE ,NÓICNETA UT SARTNEC LAUC OL ERBOS OLLEUQA NE« SETREIVNOC ET OSE .» !sedetsu nátse íha ,nóicneta us átse ednóD¡ yeL allicnes y ednarg sám aL¡ !osrevinU le odot ed yah on Y

.otnemom nu rop in alle ed esrilas adeup euq arreiT al ed eicifrepus al erbos anosrep euq odneitimrep nátse sedetsU .osu us odadivlo nah orep acifíngam dadilauc anu se nóicacifilac ed redop uS

nóicabrutrep y nóicatirri ,aidrocsid noc eugrac es lanoicome odnum us — ase odnacifilac etnemetneucesnoc najile odnauc nóicacifilacer atse reneted nedeuP .odnum us ed ortned nóicca ne egrus euq aígrenE ed etneirroC

.olrecah imrep nátse sedetsu euq acisíf atsiv us ,nóisiv us átse íuqa ogeuL eS .oditrevni odatse ne eútca euq odneit

al rop ,oibmac nE .opreuc us ne aírajelfer es nóiccefreP al séupsed ;nóiccefreP al naev sojo sose euq enopus senoicaerc o senoicatimil saiporp sus a nóicneta odneinop átse dadinamuh al ,nóisnerpmoc ed atlaf

a yel omoc salodnátpeca nátse y setnadrocsid .esretemos euq neneit euq al !dadrev se on osE¡ — soL al ed seredoP sol nacovni sollE :sasoc sase ratpeca euq neneit on sollE euq odaborp nah sorejasneM

P le ,ogeul ;aínomra ne sotneimitnes sus ravreserp arap "aicneserP" al a artne "aicneserP" al ed redo .oirasecen aes euq ol odot atsuja y nóicatsefinam le ne asoc reiuqlauc erbos rop nóiccefreP al natpeca sollE

.odnum e aínomrA ne sotneimitnes sus renetnam le ranimreted nedeuP .sodamA ,sedetsu ed areiuqlauc noc se laugI sasoc sase sadot etna elríernos nárdop euq noc nárartnocne es otnorp y ;nóicca al a "aicneserP" al a racovni

.onu adac ed oigelivirp le se esE .odivlo la nasap euq adidem a nababrutrep sol zev anugla euq ne oífnoc ,sorellabaC cifus ol nátse sedetsu sodot euq sám selim ed sotneic euq y sodaseretni etnemetnei

yeL al se lauc le ",YOS OY" osoredoP led nóisnerpmoC narG atse ed etrap náres sesem somixórp sol etnarud al ogeul y ,sodnum sus ne nóiccefreP ricudorp ed nóicanimreted al noc nóicca ne nárdnop ol y ,adiV al ed somerdnetnam is ranimreted euq somerdnet sortosoN otnorP .atisecen es otnat euq ,acirémA arap nóiccefreP eugaporp es etneirO le y aporuE ed nóiccurtsed al euq someritimrep o ,acirémA ne zaP al ed oinimoD ortseuN

a nóicatsaved olós odnajed ,acirémA rop .osap us ,aíd yoh acirémA adama artseun ne yah euq senoicidnoc sanugla ed aicnetsixe al ed oY omoc nareiconoc iS la racovni ne átse etnenamrep ocinú ol oreP .solreneted aírdop adan euq nóileber lat ne naíratnavel es sedetsu

zuL al ed redoP — otuA y etnegiletnI aicnatsbus se euq - asonimul — y azreuF noc etseifinam es euq arap .dadinamuh al ed lanoicome odnum le enreibog

etnenamreP orgoL le se esE ol se¡ ,zaP ed !OCINÚ es osaca is euq ,sorellabaC ,riced oreiuq on otse noCcisíf esrednefed nabed on sodazanema nev ogla olós nat se acisíf asnefed us orep ;arenam anugnin ed ,etnema

zuL narG al euq atsah "aicneserP" al ed seredoP sol ed nóicacovni al se etnenamrep ocinú oL .laropmet a arejid datrebiL al ed asoiD narG al y surutcrA narG le ojid ol omoc ,redoP etse roP .anu el es acimsóC

:nóisiV us ne notgnihsaW omsíoge le odot árimusnoc y árevlosid ,acirémA a árednecsed seloS liM ed omoc zuL anu ,oirasecen se iS¡«

»!atenalP le ne anamuh aidrocsid al y l rop rasap euq renet oirasecen áres¿ ,otnat sartneim orep ,árdnev osE sa?etseifinam es zuL ahcid euq recah arap aporuE ed senoicidnoc

ed esalC al etnarud ;odiconoc sámaj ayah aicneirepxe iM euq aírgelA royaM al ne sedetsu noc ojicoger eM y soudividni ed oírdeblA erbiL le odatrapa res odup lauc le ne otnup nu a ógell acimsóC zuL narG al oirautnaS íM arap se osE .serodaerc sus a sadaserger res noreidup soiciv sus ed sedadilauc sal y ,sadavlam sedadivitca sazreuf revloved etimrep soN euq ay ,oditsixe ayah sámaj euq acirémA ed aznarepse ednarg sám al

daerc sus erbos savitcurtsed sero — olrecah ne someralicav on sortosoN y — aídop on ,aíd ese ed setna ,lauc ol odazilaer res !etrap somos lauc al ed acimsóC yeL narG al a recedebo somebed erpmeis sortosoN¡ euqrop

setimíl eneit on yoh aírgelA iM ,otnat ol roP .elbisop ohceh ah acimsóC yeL narG al euq senoicidnoc sal ne sortosoN euq ose rop sE !odatsefinam ah es nóicidnoc ase euq arreiT al ed airotsih al ne zev aremirp aL¡ adamA us ed sadatrapa res nadeup savitcurtsed sedadilauc satse sadot euq ed aznarepsE ednarg nat somenet

.acirémA baC¡ us ed orp ne solritsisa arap soyus nos oesop euq aicnegiletnI e redoP le odot y nózaroC iM ,sorella

!acirémA ed ortned adaroD dadE al y zaP anretE .oczedarga sel oY

OSRUCSID V

,TIORTED NAGIHCIM 8391 80 ,oyaM

Page 22: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

22

us dadivitca ne enop euq adiV aiporp us ,zuL aiporP us ,zuL al ed redoP le rop y erbmoN le ne odulas seL .ocisíf opreuc

onoceR led ortned acrec nat yoh esnagnétnaM aiporp us ed ,onu adac ed lanoicome odnum le ne ,otneimic",soiD ed aicneserP" le "YOS OY osoredoP" deup sedetsu euq lat ,adiV ad sel euq neM le sartneim ,na orejas

sedetsu euq sedadilauc sal sodnum sus ed ortned ragrac emritimrep ,sarbalaP siM selodnáicnunorp átse.sarutuf sedadivitca sus arap nereiuqer

redoP le odneital nózaroC us ne neneit sedetsU ase nis ;adiV al atneserp euq acitcárp sám asoc al ,zuL al ed"adiV ed aicneserP" y íuqa ocisíf opreuc nu naírdnet on ,rital ecah sol euq y senozaroC sus ed ortned aútca euq

on .aíd yoh arreiT al erbos eidan aírbah all oigelivirP iM odis ah yoh orep ,otse ódivlo dadinamuh al solgis ed sotneic roP zev anu nóicneta us ram

aiporp us aicah sám ",adiV ed aicneserP" aígrenE y redoP ,azreuF ,aicnegiletnI us ed etneuF al se euq .adiV ed nóiccA us ed etneuF al se y ,sodatimilI

isíf opreuc nu a odatimil evutse néibmat oY aíd nU otunim nu rop aes euqnua ranigami sedetsu nedeuP¿ .ocreuC nu ne erbiL etnematelpmoc res aíracifingis euq ol aicnatsuS ed op - lauc a ravell neseidup sedetsu euq zuL -

icer y ílla ratse ,ri neseisiuq euq osrevinU led etrap reiuq etneinrecnoc nóicamrofni al adot ,lanigiro etneuf ed ,ribl a oigelivirP iM se esE ?adiV al ed sedadivitcA y seredoP so — al a aicnetsisA rad ed dadilibaH iM íha ed

euqa odot noc y ,nlocniL ,notgnihsaW noc ecih ol omoc lat dadinamuh nóiccetorP al arap odireuqer euf euq oll.acirémA ed

uh al euq ol a selbarapmoc otulosba ne nos on sairotciV ed saíd solleuqa euq aíd yoh nedreucer ,sorellabaC -oip sose adidem narg nE .yoh odnatnerfne átse dadinam y azreuF al ,ejaroC le rop sodabala res nebed soren

otciV litúni esradeuq a areuf dadinamuh al is orep ,secnotne noranag euq air sadot euq rajed y ,adarap etnem laer anu aíres etnematreic ,secnotne ,nareicihsed es soña sotneicsod etnarud sadargol sairotciv sednarg sase

egart .aid nah acimsóC zuL narG al y socimsóC sereS sednarG sol ,zuL al ed senoigeL sal ,sodidnecsA sortseaM soL adatimilI anu sedetsu a selrad a ,acirémA a nóiccetorP anu ramrofnoc arap dadinamuh al a raduya arap odinev

op sanu nagah odnauc y erpmeis ,laudividni aicnetsisA olós on ,ereiuqer adiV al euq sasoc selpmis sal ed sac ed nóicacovnI al ,onis ,nóicitep artseuN idnecsA sortseaM sol euq sedetsu neerc éuq roP¿ ayus adiV aiporp al -

al noc ,euqroP ?dadinamuh al a aicnetsisA elradnirb arap ,elbignaT nat amrof ne odatsefinam nah es sod rop sodaidesa nos ,rednetne argol odnauc y ,omsim ís a esraduya ed zapacni se onamuh res le nóisnerpmocni

asap smutnemom sojeiv solleuqa ed sodeim y sadud adud ,odeim ed adagrac y adinuer aígrene al nos euq ,sod y orgoL us raiciporp ed zev ne dadinamuh al ed otneimaliuqina le naiciporp euq senoicidnoc salleuqa sadot ed y

.azreuF nat ol roP etse ne se ovitarepmi náuc y larutan ,licáf ol selralañes ed ératart yoh ,netimrep eM sedetsu ís ,ot

ah sel sartneiM .otneimiconocer le rad otnemom renet y rednetne nadeup euq arap animáL atse nevresbo ,olb odnartne átse aíd yoh dadinamuh al euqrop ;odnalbah yotse euq al ed dadilaer al ,ís etna etnemlausiv — noc y

etsu ed solleuqa a oreifer eM "dadinamuh al" saznañesne satse noracot setna sámaj euq sed — sotneic ,selim ome odnum led sévart a odnartne nátse selim ed atse ed nóicatpecA al a náragell y lanoic G" neserP nar al ed aic

".adiV al nos sedetsu euq nedreucer yoh ,ose roP "zuL ed aicneserP" sose ed onu adac ed sévart a odnautca sus ne odnatpeca adan euq oremirp ,onu adac ed adiV al ed sotneimireuqeR sol naczedebo sartneiM .sopreuc

le ,laudividnI soiD ed aicneserP al euq sotneimitnes "YOS OY osoredoP" ,zuL uS y ,sedetsu ed amicne átse acitcárp se euq ,anamuh amrof adac ed sévart a aútca euq dadilaeR al se aicnegiletnI e aígrenE — sám ol se y

yah euq ocitcárp — rednetne aroha ,otse odatpeca odneibah ,secnotne odatse nah euq senoicidnoc sal euq ná ,narG ase euq odative nah satsé euq y ;aidrocsid al ed otcudorp odis nah lanoicome odnum us ne odnautca

edoP .renet naírebed sodot euq otixÉ le ednirb sel y odnum us ecinomra aígrenE atcefreP y aruP ,asor es on odnauc asotixe erpmeis se amsim íS ne adiV al euq onis ,ralucitrap oesed us ed nóitseuc se on otsE¡

ni es euq ol odot etnemlautca ,neib arohA !epmurretni el asnep y otneimitnes us se ,oY y sedetsu ertne enopret - .otneim LE MGARF ETRAP ANU EUQ SÁM SE ON OTNEIMASNEP NE OL SE OTNEIMITNES LE OREP ,AIRAT

OPRETNI ES EUQ LAPICNIRP Y LAUTCA DADIVITCA ADATIMIL US NE SEDETSU ERTNE EN OY iM NEANRETNI AMROF . etsu odnauc ,ose nadneitne odnauC ,sotneimitnes sus ne aínomra al nagnetnam y naerc sed

led redoP etse racovni la ,secnotne "YOS OY" zuL y redoP ,aicnegiletnI ,aígrenE asoredoP uS ,nóicca al a su euq otixÉ le odneicudorp y odnazinomra ,sodnum sus a náriulf y aicnegiletnI acinú al se asE .nedip sedet

.olrargol arap rautca edeup euq aígrenE edetsu ,aroha nedreucer ,sorellabaC ne nah el s uh seres sol a ,roiretxe odnum la redop us odot odagert -

adirotua sal ,selaicifo sol a ,senoicidnoc sal a ,sonam inU led rodanreboG redoP narG la sonem ,odot a ,sed -ebo nabed el on sedetsu euq riced ereiuq on otsE .osrev y setneinevnoc nos euq ,erbmoh led seyel sal a aicneid

ed redoP y sedadivitcA sal ed somalbah odnauc orep ;adanerfer dadinamuh al a renetnam arap sairasecen al al a nóicneta netserp ,zuL "aicneserP narG" se euq otnauc odot ,sedetsu rop recah edeup euq redoP ocinú le

.neesed nemaL ned ,sojel sám zev adac dadinamuh al a odavell ah euq al ,anamuh nóicaerc al odis ah etnemelbat ort

.soiD a ritimda ,dadieD al ritimda etnartsac are euq rasnep le se euq anamuh aíretnot aicen y atsíoge atse ed sel euq redoP le se soiD¡ .onamuh res núgla rop ohcid ogla euq sám se on aíretnot y aicnarongi ase ,seroñeS

an o onamuh res le y ,ocisíf opreuc us y adiV us ad sed o árevlosid es odnum us ne soiD a erongi euq nóic -ugla odatse ayah euq nóicazilivic adot ed aniur al odis ah ase y ,arreiT al ed árecerapa ifrepus al erbos zev an eic

!arreiT al ed

Page 23: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

32

ca aisuR al ed nóicidnoc al a otnauc ne ,sorellabaC on sedetsu ,ose ed dadrev al nareiv y nareipus is ,lautrod al ed aedi neneit oN .ílla obac a odnavell átse es euq aidegart al ed etrap amisétnec al in neconoc oN .naírim

art etneirO le ne yah euq senoicidnoc sal someconoc y somev sortosoN¡ .añapsE odasap ah euq al rop aideglautca ed redoP y azreuF ed aúnitnoc nóinu al eyutitsnoc euq y "artseinis azreuf al" somanimoned lauc al ,etnem

sed nóiccurt — liuqina al arap¡ !latot nóica ,sanosrep sal ed aicnarongi e aicnagorra al ne áreac aíd nu euq redop odnalumuca y odnatnuj nátse sollE y oev oY omoc ,nareiconoc sedetsu iS !acirémA¡ ,síap us ed ortned nóiccurtsed asoredop selravell ratnetni arap

oc aíd yoh odnum us aicah odneivom nátse es euq senoicidnoc sal ,oczon — ed lanoicanretni ametsis leodasergorp ah euq nóican adot ed y senozaroC sus ed soterces sol odnabor átse euq ejanoipse — sanosrep sal¡

!ranoiccaer aírebed dadinamuh aL¡ !naíratrepsed es nu yah olóS REDOP nU le ne .sasoc satse a otnauc ne netrela es sanosrep sal euq recah edeup euq osrevi

nu yah olóS REDOP al a nóicacovnI al se redoP esE¡ .sasoc selat rative arap solraticapac edeup euq angaM"neserP " ,aic le !"YOS OY osoredoP" a racot noc olós nat euq aidraug ne y atrela nat ratse a áraslupmi sol osE

acirémA ne selim yaH !yoh atisecen dadinamuh al euq ol se osE¡ .ílla átse lauc le rop ovitom le nárbas neiuglaifus ol ed arap omoc sotneimitnes sus ne selbisnes etnemetneic oc agell euq oudividni nu ed ovitom le ratcet n

.síap us a sovitcurtsed sotnetni atiga adac euq ,selriced emnatímrep ,sorellabaC litus arrag anu se ,otxeterp le aes lauc aes ,acirémA ne rod

lautca aporuE a eesop euq artseinis asoc ase ed inU sodatsE ed sotacidnis sol ne yoh nevresbO .etnem euq sodseinis asoc asE !aíd yoh solnaév¡ ,selbaronoh nare euq y aicnetsisA rad arap sodaerc noreuf zev anugla ah art

neiugis nátse euq sotidneB solleuqA .ílla odartne odneis nátse euq nev on nóicatiga ase ed nóiccerid al odnád nátse sohcum arohA .alle a sodartsarra sus a y solle a odavirp ah sol y odagell ah euq otse ed atneuc esod

led nóiccurtsed al arap nos aínomrased ed senoicidnoc saL .odnum le ne onugla oicifeneb y adimoc ed sailimaf.atsinumoc otnemele etse ed sévart a odargol res edeup oneub adan ;oudividni

se euq ol erbos sanosrep sal a ramrofni nadeup sedetsu euq areiuq ednod y rañagne nejed es on ,seroñeS elrad ne odnazrofse átse es euq aniviD aduyA atse eseibuh on is ,ose roP .olrecah ed netart ,otcerroc

sugna al ne odíac eseibuh allE ,acirémA a nóiccetorP !olle ed acreca serorre natemoc oN¡ .yoh aínoga al ed ait euq senoicidnoc sal reconoc euq árdnet dadinamuh al euq ne otnemom le árdnev euq somebas sortosoN y revlosid arap nóicca al a zuL al ed redoP narG le racovni a raznemoc y rednerpmoc ed nif a ,odnaracne átse yoh anamuh aicnetsixe yah oN .elbisopmi se onamuh otnemele le arap euq asoc ,senoicidnoc satse ranrebog

atse ed otneimiconoc le nis ogla rargol adeup euq aíd ",aicneserP" rop lA .nóicisop uS odimusa ah adiV al euqblA erbiL le oid el es onamuh res inutropo al noc ogral odoírep nu y oírde atse razilitu a nabi omóc rigele ed dad

,euq riced oreiuq otse noC .etnemavitcurtsed alodnázilitu odatse nah ,etrap royam us ne ,solle y ;aígrenE se euq ogla eugisnoc es ,lanoicome odnum us neugrac nóicanednoc al y acitírc al ,aibar al euq odneitimrep

seifinam es azreuF y orgoL le ,dulaS al euq edipmi euq ocinú ol se y ovitcurtsed etnemlatot ed dadivitca al ne net.dadinamuh al

sadiv sus a enreicnoc euq ol a otnauc ne sasoredopodoT nos orep ,sallicnes seyeL nos satsE y selaudividni ed dadivitca al se nóican anu :sorellabaC¡ .nóican al a al ividni socop sonu euq rasnep y ,serbmoh sol ed etnem -

átse euq acimsóC zuL narG aL !odasap led asoc se ,ziran al rop sodamot senollim a raiug nadeup soud nátse sodidnecsA sortseaM y socimsóC sereS sol ed aduyA narG al y ,arreiT al ed arefsómta al odnagrac

sed etse odnagrac sazreuf satse a aicnetsiser al omoc ísa ,sonamuh seres sol ed lanoicome odnum le ne ratrep.savitcurtsed etnemelbirret

odnatart nátse on sedetsu ,nedreucer ,seroñeS onis ,artseuN al o anamuh aes ay ,eidan ed nóinipo al noc US NOC ODNATRECNOC NÁTSE OTNEMOM ADAC A EUQ ADIV , AÍGRENE NOC Y ADACIFILAC AICNATSUS .

euq senoicidnoC y seredoP sol nárajenam etnematnorp ,olle ed atneuc ned es sedetsu omoc otnorp naT.odidnerpmoc res atsah olrecah nedeup on ose y ,selaudividni sedadivitca sus nanreibog

¡ SANOSREP , AL OREP ,NETSIXE EUQ SASOC SAL ROP SODAPLUC NOS SENOICIDNOC Y SERAGULILAC AL SE ASUAC AREDADREV SOL ED SÉVART A ASAP EUQ AICNATSUS Y AÍGRENE ED NÓICACIF

SONAMUH SERES ! E ,dadrev s NETSIXE EUQ ORALC reuf sanu niS .odneiv nátse sal es sedetsu euq sal noc sazasnep y sotneimitnes sol ,adacifilacer res arap aígrenE o aicnatsuS on sonamuh seres sol ed sotneim

euq ed setna ,anamuh amrof adac ed sévart a odneyulf átse euq adiV ed aígrenE atse oreP .adan natneserperidni adac ed azebac al euqot aS áricudorp y atcefreP y aruP etnematelpmoc se ,oudiv eL es is nóiccefreP y dul

otse sartneim ,neib arohA .atneuc uS rop rautca etimrep — otneimitnes nu se euq — al rop odacifisnetni aes amuh atse sonamuh seres sol ,dadin nagneted ol euq sonem a y ,aidrocsid ed somsim ís a esodnéirbuc nár

is sartneim sodatimil erpmeis náraunitnoc .odnanracne nag se asuac aL .rinev y ri senoicazilivic otsiv eh oY .sosac sol sodot ne amsim al etnemacitnédi

le se nóican adac ed areicnanif adíac al ed ozneimoc le euq rebas ne sodaseretni ratse naírebed ,sorellabaC sol ed latiV aicnatsuS aredadrev al amot euq al artseinis azreuf ase ed arrag al sE .sotseupmi ed osecxe

tsinimus ed atlaf al ne neac euq atsah soudividni avalc artseinis azreuf atse ,ogeul ;natisecen euq oreicnanif or ,añapsE ne odneidecus átse euq ol se osE .ecerep nóicazilivic al y sonamuh seres sol ed olleuc le ne sarrag sus

.etneirO le y aisuR ,arretalgnI ni ocnic yah euq ogid sel odnauc sedetsu naíreerC¿ odnum led redop le nos seneiuq ,odnum le ne soudivid

dadinamuh al ed odaredopa nah es sarrag selitus suS ?anamuh avatco al ne — odeim le rop — al noc oremirp neterp gi ;oinimod le renetnam ,olle ed sévart a ,y dadinamuh al a esranag ísa y ricedneb ed nóis sus omoc lau

odinetnam nah sedaduic sal ne sretsgnág — romet le odnazilitu — odnauc oreP .soudividni sol erbos oinimod le

Page 24: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

42

sovitcurtsed soudividni sol ,serbmon sus rop selramall y solle ed artnoc ne esrazla ed ejaroc le eneit neiugla.eneited es redop us y necerapased

nuj esratnavel y ratrepsed nebed sonamuh seres soL sedetsu ,seroñeS .satsafen sasoc satse artnoc sot ,emriced nedeup ah odeup éuq¿ ,lautca nóicisop im ne ,oneub« »?rec yum nátse saznanif sus euq nagnopuS

adiv al ne senoicisop sus euq y sadatimil ,necid eM y ,sonamuh soditnes sol arap setnanoiserpmi nat nos oneup éuq¿ ,oneub« sasoc sal ed anu recah nedeup sedetsu ,soiD us ed erbmoN le nE !sorellabaC¡ »?recah od

:odnum led sednarg sám seifinam es euq soterceD sosoredoP sose natimE¡ sol ed sotneimitnes ed y latnem odnum le ne net

es !ranigami nedeup on euq oicivres nu náridner y ,sonamuh ser us ed redoP le euqrop se "aicneserP" zuL am sotneimitnes sotse euq odneicah ,onamuh res led lanoicome y latnem odnum led sévart a odnarbiv atseifin

reuf sám naes ,etneG adireuQ .ovitcurtsed se on lauc le ,zuL al ed redoP le noc solodnánell y set ¡ NÓICATIGA AL ACIFINGIS OLÓS AL RACOVNI LE OREP ,ARREUG " AICNESERP " SOL OTSEIFINAM ED RENOP Y NÓICCA NE

SEREDOP AL ED ZUL LE Y ROMA , ACIFINGIS ZAP Y AIROTCIV NOS EUQ SONRETE ! ,adiv sart adiv ,amsim ís a etiper es y etiper es ,etiper es arreug al otneimivom ne enop euq nóicatiga adaC

ne euq soudividni sol ed adiV ed etneirroC al ratupma ?odatluser le se láuc¿ ,y ;nóicazilivic sart nóicazilivic -nifed otisóporp nu arap noranrac odanag omoc sosoiciv soudividni rop sodaivne noreuf oibmac ne ,euq orep ,odi

ocop nu noc sollislob sus ranell noreisiuq euq sertiub solleuqa ed al rop otpecxe nózar anugnin nis ,oredatam la !odot se ose¡ oro ed sám ¡ ANU ODIBAH AH SÁMAJ ARAP AREDADREV NÓZAR AL ERBOS ARREUG AL ARREIT ! sal noS

al ed nóisufnoc y aibar al rager arap dadinutropo aminím al narepse euq sonamuh seres sol ed sartseinis sarragorp ísa y dadinamuh .senoican ertne arreug al ricud

d y ,zuL us ,soiD us ed erbmoN le ne ,netreipsed ,seroñeS eD sosoredoP sotse ed sévart a aicnetsisA al ne - .soterc ime y ragoh us ed dadimitni al ne nátse is núA otneimitnes y redop osnetni noc soterceD sotse neseit —

lartsigam orep evaus onot ne onis sotirg a solritime euq neneit on — íme ,nagnet euq otnemom adac ne y ; solnat.etnemasoicnelis uya etnemasoicnelis secnotne ,edeup es on odnauc orep ,rojem ohcum se solraicnunorP a ned

ol ed aedi neneit on sedetsU .dadinamuh al .aírah ose euq sotpecnoc ed opmeit ogral rop sodangerpmi ,sonamuh seres sol ed socop sonu olóS ed y sonamuh

ne ogla odargol ayah euq areiuqlauc euq nedneitne aroha ,adiV al ed seredoP sednarg sol ed acreca aicnarongi aíd yoh euq acirémA ne soicogen ed erbmoh adaC .sodidnecsA sortseaM sol ed avatcO al ed óibicer ol adiv al

if otixé odargol ayah y ;adidnecsA artseaM avatcO al ed zuL ed soyaR sol ed nóicaidaR y redoP le ovut ,oreicnannasnep ,secev sahcum síoge otisóporp nu noc odneilpmuc nabatse solle euq od nabatse dadrev ne ,at

seaM sol euq olleuqa a elodnéivris cen sám ol are naíbas sodidnecsA sort uh al arap oirase .dadinam uca euf azeuqir ase euq sedetsu nenopus éuq roP¿ setneicifus aíbah on euqroP ?selanac sotreic ne adalumneseivutse euq y narazinomra es euq sonamuh seres ed sol obac a sodavell neseuf euq ritimrep ne odreuca

raunitnoc arap etneicifus azeuqir oid el es oudividni nu a ,ose roP .soirasecen nare euq roiretxe odnum le sorgol sadot y senoiva ,senert ed saív ,sareterrac sus rop ragzuj edeup es osE .saicnerefretni nis olle noc rilpmuc y

nóicatropsnart us euq necah euq senoicidnoc salleuqa .adipár aes ,saselac y sollabac sus ertne aicnerefid al naeV 01 ,soña atnerauc ne odargol euf ose iS .lautca nóiva le y

notne us is aíres omóc¡ ,nesneip sec "soiD ed aicneserP" !nóicca al a adamall eseuf somixórp sol ed sorgol soL euq ol se osE .olranigami edeup on yoh otneimidnetne us euq ,ecnava us ne sojel nat nári soña etniev

us a nóicca ne eseisup y aratrepsed dadinamuh al is aíredecus neserP" y "adiV ed aic us ne rautca arajed al og le ne y odnum .onreib

ah eM niamreG tniaS ed otuniM led serbmoH soL ec nerpros sol euq ogla érid sel aroha y ,ronoH narG nu n -ne nah euq serbmoh ed daditnac al etnemlautcA .áred oicidnoc sal ranoicomnoc nedeup dadivitcA atse ne odart -

nu omoc soterceD sosoredoP sose ritime y esratnuj ed nóicisop ne neseivutse sedetsu is ,arreiT al erbos sen arap setneicifus nos acirémA ne dadivitcA atse ne odartne nah euq otuniM led serbmoH soL .opreuc olós sedetsU .laicremoc y lairtsudni odnum le ne aes ednod aniviD aicitsuJ al reart y senoicidnoc sal ralortnoc

senoicidnoc sal ranrebog nedeup .arreit us ne nóicatimil y aitsugna esuac euq olleuqa odot revlosid y ímrep ,eip ed nátse sartneim aroha ,sorellabaC ,zuL us ,adiV us ed airotciV al ed redoP otinifnI etse a elnat

neimitnes ed odnum us y sopreuc sus ne esragrac y redoP le éd sel y oinimoD uS ílla emot euq nejed ,soterpa es on zuL ed redoP ese nE .nóicisopo neconoc on euq ojorrA y nóicanimreteD ,aígrenE al ,omsaisutnE -

us a nóicacovnI al ne soneres y sodamlac naczenamrep onis ,sasoc sal recah a etnemacisíf nerus aicneserP"" zuL ed q nejed y ed redoP narG us noc sedetsu etna onimac uS arba adiV al ed ogeuF ongaM ese eu

,onamuh res odot arap oralc y osoinomra onimac le nárartnocne ,etnemacisíf raznava la ,ogeuL .nóicaidaRnirb seneiuq ca al a náracovni oL ,adiV ed redoP la nóicneta nárad se osE .sotneimitnes sus nárazinomra y nóic

.nagah euq oreiuq oY euq ol .adiV al ed aninemef dadivitca al neciminim on ,seroñeS SALLE LED LANOICOME DADIVITCA AL NOS

AL Y ,ODNUM R ANINEMEF DADIVITCA OSE ATNESERPE . oc narg al noc ,arohA g atse ne salle ed nóicarepo nar agrac al a naznal es salle euq opmeit la ,aíd yoh natisecen odnum le y acirémA euq dadivitca — sajiH sal omoc

somagid ,zuL al ed — oicome odnum le ne soterceD sosoredoP sus nagracsed sartneim ,dadinamuh al ed lanitnes o redoP ese euq ol ne nesneip neg al ed lanoicome y latnem sodnum sol ne árah otneim alratrepsed arap et

01 :rotidE led atoN »aselaC« neisa sod noc ,sadeur ortauc o sod ed ejaurrac nu se .atopac y sot

Page 25: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

52

aV le y redoP le ,azelatroF al elrad y sed y ,soterceD osoredoP sotse ritime arap soirasecen rol euq arap alratrepanrebug dadivitca al ne erculovni es .latnem

elrartsom emnatímrep arohA iteR le edsed omóc s sol ne abirra adnanahC ed ragoH le edsed ;aibarA ne or zuL ed soyaR sednarG sotse neneiv acirémA ruS edsed y ,síap otidneB us ne noteT layoR le edsed ;sayalamiH

asneM sol a évell odnauC .notgnihsaW erbos sodacofne orgoL nu obac a óvell es ,zev amitlú ase ílla sorejsedni .elbitpirc

gnihsaW ed sellac sal rop énimac etnemetneiceR sodot arap elbisiV y elbignaT opreuC oiporP iM ne .C.D not— iconocer res on arap aicneirapa iM odnaibmac otseupus rop ,od — le rop ,odeup oirasecen se odnauc orep ,ol

.dadinamuh al ed otneimitnes le raibmac arap aígrenE al ragrac nóicacovni al noc ,nóicarepooc us noC ledsil nátse ,sollE ed selim ,sodidnecsA sortseaM sol ,aczerep on datrebiL us euq arap onamuh res arap sot

ne esrevom y aicnetsisA uS selradnirb rA ne nétse sasoc sal odnauc ,aíd nU .sedetsu ert aínom al rop selodnéicedarga sonam sus érahcertse y elbignaT opreuC ne etneserp érah eM ,etneicifus nu rop in otse nenoitseuc oN¡ .atisecen dadinamuh al euq senoicidneb sal ne aduya y nóicarepooc

!odnuges p olóS nep a nayav on ,ocilpus sel ,nev eM on euqro ,onam iM razla noc olóS .elbignatni o laerri yos euq ras

le aíres láuc¿ ,orep sotneisa sus ed sedetsu sodot a solratnavel y otrauc etse ne azreuF lat ratrohxe aírdop ;nóitseuc al se sedetsu ed nóicarebiL al rop y nóiccetorP uS rop ,acirémA rop nóicacovnI aL ?olle ed oicifeneb

amA ,ogeul us a nóicneta netserp el sartneim ,seroñeS sod neserP" " ,aic aL .nárdnev sasoc sámed sal sadot ac ne yotse oY ose odot y ;nóicatipicerp al ed ortned núa ,odot ecudorp adiV adicap .olrecah ed d oY aíd núglA¡

!sedetsu etna eteuqnab nu noc asem anu érednetxe saW ed acopé al etnarud y soña sol ed ogral ol A erep ed otnup a abatse onamuh res le odnauc ,notgnih ,rec

eul ;aicnetsisA rad ed nóicanimreted iM ednarg euf ebiL al rop ahcul narg ase ed séupsed otixÉ ese oniv og -nauc ,aíd yoh ,arohA !sonamuh seres sol ed senozaroC sol ed sévart a etnaled aicah óllatse zuL al y¡ nóicar od

al noc etneuc on oY euq elbisop áres¿ ,sorellabaC secnotne ,sopmeit sol sodot ed laniF airotciV al ed atart es us a racovni a otnauc ne ed nóicarepooc anelp edoP" y "YOS OY" aicneserP asor uh iM elridner oY redop edlim

sortosoN olós euqrop ,aicnetsisA artseuN nis esrargol edeup on atsÉ ?zuL al ed airotciV al a aicnetsisAosoN olós ;odnautca nátse euq sazreuf sal someconoc ase ,redoP ese nóicacovnI us etna rarebil somedop sort

aívadot sedetsu euqrop ;adiV ed aígrenE zev lat y sosac sonugla ne otpecxe ,dadilatot us ne alrarebil nedeup on.aicnegreme anu ed nóiserp al ojab

óicneta us nadnirb eM sedetsu is ,etnatsbo oN sodidnecsA sortseaM sol a y n — us a oremirp y ",aicneserP"sortosoN a ogeul — nedreucer y ;aígrenE uS ed agracsed al ed oidem rop dadicapac ne someratse secnotne

:senoicidnoc satse ed atsiuqnoc al ne o onreibog us ne ,soicogen sus ne aes ay ,seroñeS DADISECEN ALAP EUQ SE AVITAREPMI ED ETR US SE EUQ ,ACISÍF AÍGRENE US ADIV , EUQ ARAP ADAGRACSED AES

SORTOSON EUQER SASOC SAL RECAH Y ALRACIFILPMA SOMADOP SADIR ACISÍF AVATCO AL NE . se otsE¡ oN ose niS !ovitarepmi af al ed asuac a ,euqrop olrecah somerdop on sortos al ,nóisnerpmoc ed atl

.atleuv ed ragap euq eneit aroha y ,nóicidnoc ahcid ne amsim ís a otseup ah es dadinamuh etsU¡ sed!odamot nah allE ed euq ol odot adiV al a elrevloved euq neneit

racne sart nóicanracne ,adiV al odatpeca ah onamuh res le orep ,eidan a apluc es oN !olle ne nesneiP¡ - nu riced nis nóican »saicarg sal yod« .riulf ebed adiV al euq odatnes rop odad ah olós naT !zev alos anu in¡

ircsid on amsim ís rop aígrenE aL .aígrene ase razilitu arap oírdeblA erbiL le odad euf sel sedetsu a ,oneuB - ,anim nin ed onugla orgol nis ,eyulf olós nat secnotne ,rautca a av omóc amrof al negocse on is y ;eyulf allE núg

,sodamA oreP .opit ca aígrenE ase is ranimreted nebed euq sol nos euq atneuc nad es odnauc árautne ,etnemavitcurtsed o etnemavitcurtsnoc átse euq aígrenE al ed sortseam ne netreivnoc es secnot

.etnemavitcurtsnoc alrigirid ,ogeul nedeup y odnum us ed ortned odneyulf ¡ AIROTCIV AL SE OTSE ! oditimrep nah sedetsu odnauc :ovitarepmi se euqrop ,otse nevresbO .aicnerefid al ne aroha esnejíf ,seroñeS

a riulf aidar us ed redoP led sévart a senoiccerid sal sadot ne odnalpos rodalitnev nu omoc se ,aígrenE ase ,nóic us ed otneimiconocer le ne aicnerefid al netoN .asreveciv o ".adiV ed aicneserP" ed redoP le neneit sedetsU

iS .adiV us se euq ,nóicneta y nóicartnecnoc ol y ,ovitejbo nu ed orgol le erbos nóicneta us neneitnam sedetsu y nóicartnecnoc al neneitnam iS .olle aicah etnematcerid riulf a odagilbo se adiV al ed redoP le ,emrif neneitnam

eup euq nóicaerc al ne adan yah on ,elbivomani nóicneta rgoL le rative ad .o ,olrative árdop asoc alos anu iN¡!sorellabaC

US ATSEUP NAGNET EUQ AES EUQ OL NE O ,OICOGEN LE NE OTIXÉ RENET NEREIUQ iS AL A ELNAJÍXE Y ATEM AL NE NÓICNETA AL RENETNAM ARAP SOMSIM ÍS A ESNENÉRTNE ,NÓICNETA

ADIV .OSE ED ORTNED RIULF NOC SOTNEIMITNES SUS NE AÍNOMRA AL RES SASORBMOSA SASOC NÁSADARGOL . arta nayah euq zev anU sart orgol oñeuqep nu ratsefinam a necneimoc y anamuh azaroc al odasev

:nárid y sedetsu ne náratnavel es aítnelaV al y azreuF al secnotne ,orto "YOS OY"¡« otciV al »!adiV al ed air geuL etsos naúnitnoc euq adidem a ,o al ed nóiccerid al ednod aicah ílla nóicneta o nóicartnecnoc ase odnein

nóicalicav nis eyulf adiV — adan ,orto a odal nu ed neveum al y apul anu namot sedetsu odnauc a laugi otsujogeuf nu áraznemoc los led etneinevorp zul al ed redop ese ,ateiuq neneitnam al is orep ,asap — sim ísa ose om

.otixÉ otcefrep le rargol arap aígrene al aidnecni euq adiV al ed ogeuF le ne etreivnoc es al nu ed adavell aes nóicneta al euq netimrep euqrop ,sorgol odinet ah on dadinamuh al euq ose rop sE a od

al sám zev anU .opmeit otroc nu rop olós orep ,atem al aicah naserger al ednod zev arto euq anu otpecxe ,ortoneta ?éuq rop¿ Y .ajif alrenetnam ed zev ne setrap sadot a y álla arap íuqa ed eveum es nóic nóicaerc al euqroP

Page 26: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

62

nóicartnecnoc al agnetnam onamuh res le euq ereiuq on anamuh rirbucsed atimrep el euq ,etneicifus opmeit rop arg ,euq .eyulf euq adiV al ed y aígrene al ed ortseam se ,nóicartnecnoc ase a saic ¡ SORELLABAC , LE SE OTSE

AL ED OTERCES ADIV ! p led ,nebeurpmoc ol euq sonem a ,aedi neneit oN o .ocisíf opreuc us ed ortned etsixe etnemlaer euq red

neiP led acirtcélE atnalP al noc adatcenoc etnematcerid átse ocisíf nózaroC us rital ecah euq zuL al ,olle ne nesinU us se lauc al ,osrev y " ,YOS OY osoredoP" ,ílla atseup nóicneta al y sotneimitnes sus ne aínomra noc

snoc ne azemrif anu y redop nu noc ayulf aígrenE ase euq nasuac sedetsu .otnemua etnat etsu ed elas euq aígrene al euq atneuc nad es oN¿ edeuP ?dadilauc reiuqlauc noc adagrac res edeup sed

adot euqrop ;orgoL noc ,azemrif noc adagrac res otuA etnegiletnI aicnatsus se aígrenE ase - es euq asonimulerp ecah euqrop ;neesed euq orgoL le noc nacifilac al y ,etnes ETSU SED av omóc ranimreted nebed seneiuq nos

seres soL .oírdeblA erbiL le ad el es dadinamuh al a euq ose rop sE .odnum us ne aígrenE ase rautca ase euq neneit sonamuh nárah ol is o nedeup is ed nóitseuc se oN .regoc allicneS¡ !olrecah euq neneit etnem

y árdnev ogla euq nesneip oN .árah ol on ,recah ebed euq ol se ose euq ecitneicnoc onamuh res le euq atsaHe ,seroñeS ,oN .ograc árah es .ísa áres on os

orep ,nóicneta ralucitrap noratserp el on ;aedi anu naínet sollE .odavresbo eh sol y soudividni odiconoc eH ,adasap nóicanracne anu ne aígrene ed agrac adnemert anu y oslupmi nu odalumuca naíbah solle ne euq odad

ifilac abatse euqrop ótsefinam es aígrene ase noradeuq soudividni sohcid ,ótoga es omoc otnorp nat orep ;adacuh al euq ol se osE .sodalfnised sobolg omoc sahcuM .eyulf euq ol adiV al se euqrop ,edneitne on dadinam

ert aígrene anu odaipoca nah sedetsu ,sadasap senoicanracne ne secev adnem — on sorto ,ís sonugla — y rene anu noc lanoicome odnum us odagrac ah euqrop se ,adiV atse ne elbadimrof orgoL nu eneit onu odnauc -

.adnemert aíg ose noreicih solle euq sedetsu neerC¿ .oreicnanif otixé narg odinet nah euq setnaicremoc solleuqa a naeV

ni sotse ed sonuglA !seroñeS oN¡ ?nóicanracne atse ne sadiv ortauc o sert rop azeuqir al odaesed nah soudividerp ozih es ,nóicanracne atse ne ,lauc le ,mutnemom ese noranag y noreyurtsnoc sollE .seroiretna roP¿ .etnes

odot isac nE !esnejíF¡ ?sorellabaC ,éuq nejíf arohA .onafréuh nu omoc óznemoc oñin ese sosac sol s :otse ne esnanif nis¡ ,sonafréuh nare solle ed sohcum a óigrus utepmí narg esE !ailimaf al ne asoc arto anugnin o saz

aznemoc euq soñin sose ed opreuc led sévart ol naev y ;socidóirep ed serodednev omoc ,satobaipmil omoc nor odis ah aígrene ase euqrop ,onis secnotne leuqa ne óyurtsnoc es euqrop on ,solle rop ozih aígrene ase euq

.acifícepse dadilauc ase noc sadasap senoicanracne ne adagrac y adacovni ¡ SOL NE ETREIVNOC ES ADIV ANU ED SOESED SEDNARG LE L ED ROSLUPORP REDOP AMIXÓRP A ! arohA

al ed datrebiL al areiuqis in y laudividni nóicidnoc us ne olós lautca orgol le neuqsub on ,sorellabaC ,neib al ed etrap anu olós se lautca orgoL le ,hO¡ !álla sám ohcum atem anu ne átse orgoL le¡ ,acirémA ne dadinamuh erpmeis arap naes odnauc ,!nóisnecsA uS¡ ,adiV adot ed datrebiL al átse lanif atem ase nE !adiV ed dadivitcA

amuh senoicatimil ed serbiL sedetsu ,obac a evell es nóisnecsA us euq atsaH .senoicamacneer y sanonamuh res núgnin y ,zev arto y anu náranracne .otse a apacse odnum le ne

le ,nedreucer ;nóisnecsA al argol onamuh res le euq atsah aúnitnoc otneimicaner y otneimican led adeur aL soiD ed aicneserP al reconocer otpecxe odnum le ne recah euq eneit adan onamuh res — le OY osoredoP"

"YOS adiV adot ed — al[ allE ne atseup nóicneta al odneinetnam y aínomra ne sotneimitnes sol odneinetnam .]"aicneserP" asoredoP uS azneimoc nózaroC us ed roiretni le ne odalcna adiV ase ed redoP oredadrev lE

neim ,ogeul ;nóisnapxE e odidnapxe ah es adiv ase ed etneicifus ol sart nóiccarta áredrep arreiT al ,opreuc le n atse ed zuL ed redoP le larutan etnematelpmoc amrof ne y yel rop y ,alle rop neserP" "aic opreuc la áratnavel

neM opreuC le aicah odacifirup sodidnecsA sereS ne natreivnoc es odnauc amsiM íS aicah ogeul y ,roirepuS lat!adiV al ne etsixe euq larutan sám asoc al sE¡ !serbiL etnematelpmoc¡

adnirb sel ,oreicnanif otixÉ adnirb sel euq redoP le se adiV aL .sasoc sase ecah euq redoP le se adiV aLicileF sévart a ohceh se euq olleuqa odot argol euq redoP le se adiV aL .dad euq sol arap y ;anamuh amrof al ed

ol ne otsuj ,rorre us nárev aíd nu ,anamuh amrof al ne redop le neneit euq nasneip aicnarongi e aicnagorra noc.opmeit sám rop nóicautis ase rajenam nárdop on y náreac ,orgol us ed otla sám

euq ol ratufer adeup euq onamuh res yah on arreiT al erboS ?ílla odnautca abatse éuq¿ ,seroñeS ,arohAatse odoT !adiV y aígrenE ed "aicneserP" y redoP ese¡ ,etreni odadeuq ah aroha euq opreuc ese ne odnautca ab

neserP ase a saicarg euf ,oudividni ed sévart a odargol o odautca euf euq ol ,secnotnE .adiV ed redoP y aicart a abautca¿ ase neib is ,alle ed sévart a odnautca abatsE ?amrof ahcid a aícenetrep o acisíf amrof ase ed sév

euqa odot ,ogeul ;oiporp redop y aígrene ed azno anu aínet on anamuh amrof led sévart a laer evleuv es euq oll!olnesnéiP¡ samrof ne ogeul y saedi omoc oremirp ,aígrenE y adiV ed etneirroC ase ed oniv oudividni

eL satse raborpmoc edeup onamuh res reiuqlauC .árdnet ol on ,ereiuq on is orep ,ereiuq is adiV us ne sey curtsnI asollivaraM atse otseifinam ed otseup eh seL arbalap adac y ;dadinamuh al ed datrebiL al se euq nóic

y dadilauC ,aicneicnoC artseuN noc adagrac átse sorejasneM sol ed sévart a odilas nah euq sorbil sotse ed sal euq areitnis sarbalap satse reel la y ,otse areidnetne dadinamuh al iS .sodidnecsA sortseaM ed redoP

op sodot secnotne ,ílla naútca y lanoicome odnum us ne nartne sedadilauc ís a esratnavel etnemadipár naírd.anugla nóicacifilac nis aramarred es adiV ed redoP le euq aíritimrep ose y ,redoP ortseuN atsah somsim

p odicedarga yum yotse ,sorellabaC utropo al ro nereguS sedlimuH siM selrecerfo ed ognet euq dadin .saiciD rotceriD narG la ritnes ed sedetsu náratarT¿ ,sorgoL sus arap sonam sus odneinetsos omsiM íM a y oniv

us a nacovni sedetsu iS ?otixÉ y datrebiL erP" ",aicnes lauc a o íM a emneuqóvni néibmat secnotne sol ed areiuqnirb sel euq arap sodidnecsA sortseaM ell sedetsu euq atsah ,selanoicida azreuF y ejaroC ned ne otnup la neug

atse a racovni la ,ednod ",aicneserP" erad al es otsug noC .somsim ís a esrenetsos nadeup sortosoN .som

Page 27: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

72

somatceyorp su aicah zuL ed oyaR nu soN odamalL le ,sometse ednód ne anugla aicnerefid yah oN .sedet .áragell .sortosoN ed nadneped euq somereuq oN us a racovni nebed sedetsU "aicneserP" ;ragul remirp ne

seaM sol ,aicnetsisA natisecen is ,ogeul euq selritimrep somedop on orep ,nárad al otsug noc sodidnecsA sort sartneim ,oreP .esratnavel a árevlov nóicidnoc ajeiv amsim al euq ay ,sortosoN ed setneidneped nagah es

us a neuqovni sedetsu "aicneserP" irp reuF y ejaroC le somerad sel ,sortosoN a ogeul y orem soirasecen az airotciV us ed redoP le secnotne ;nóicacovni al recah la dadilibah aiporp us ritnes o rev a necneimoc euq atsah

abaC ,nev oL¿ zuL ed redoP le se ?sorell ceyorp es zuL artseuN y ,natisecen soN sedetsu odnauC !selbignat somos sortosoN euq natneis ,seroñeS¡ at

al nárdnet sedetsu ose noc y ,olritnes ed netart ;acisíf asoc reiuqlauc omoc elbignat nat se atsé ,sedetsu aicahaV ivápmi etnaleda riuges arap zedipertnI e azreuF ,aítnel .sosoirotciv y sod

oicidneB siM y dutitarG iM ,romA iM oczerfo seL t rebah rop sen peca sedetsu iS .emrahcucse neib a odine natoicome odnum us a adadnam odis ah euq airotciV al atrepsed es anañam al ne anañam euq oruges yotse ,lan -

áres euq nóicaidaR asoredoP al ne ,aíd etse odot etnaruD¡ .yoh nos euq ol a setnerefid etnatsab odneis nársu ed ortned adiV al ed airotciV al natneis ,nólas etse ne adarebil !sedet

us ed erbmon le nE " ,YOS OY aicneserP asoredoP" ,sodidnecsA sortseaM ed etseuH al led erbmoN le neacimsóC zuL narG al ed y socimsóC sereS sednarG sol ed ,zuL al ed senoigeL sal ed erbos nóicidneb al otreiv ,

etsu us erbos oinimod le ,sotneimitnes ed odnum us ne asoredopodoT dadivitcA al natneis y alnetpéca ;sedamuh etrap al a nóicacovnI al euq natneis y ,aínomra ne sotneimitnes sol renetnam ed nóicanimreted us ,an"aicneserP" ell etimrep euq ,aneres amlac asomreh ase ne redoP y nóiccefreP al noc sadiv sus y res us áran

adivitca sus y adiv us ,opreuc us enimod euq le aes zuL al ed redoP le euq .sed .saicarg yod seL

OSRUCSID IV

,REVNED ODAROLOC .8391,81 oinuJ

l ed setnaidutse sodamA arap reS iM ed ejaroC y azreuF al adot yod sel dutitarg adnuforp sám iM ne ,zuL a

osoredoP le noc ,adiV ed redoP y "aicneserP" us ed nóicacilpA asoredoP al noc etnaleda riuges a selraduya ."YOS OY" sám rop otixé us rative adeup euq onretxe odnum le ne aidrocsid alos anu yah on euq soruges nétsEmi o ,opmeit .nózaroc us ed oesed odnuforp y ednarg sám le riugesnoc selridep

al ne nózaroc núgla yaH¿ !senozaroc sus ne yah euq ol neib yum és yoh ,selaidroc y secilef etnemlaer naeS¡ res areiuq on euq anamuh amrof !on euq oruges yotsE¡ ?otixé renet areiuq on euq o zilef

ocrab nu omoc res ed zev ne y ,anamuh nóicaerc al ed odnum le ne ratolf ed zev ne ,otnat ol rop ,seroñeS ram le ne atnemrot anu ed oidem ne alcna nis — yoh dadinamuh al odatse ah lauc al ne nóicidnoc al odis ah euq

aíd — aiporp us ,osrevinU led redoP y aicnegiletnI narG al ne odalcna nah es sedetsu OY aicneserP asoredoP"" .YOS

led animáL atse ne nevresbO "YOS OY" aiporp us noc nóicaler ne nóicisop us ",soiD ed aicneserP" omóC¿ aer aes euq neiugla edeup oitseuc riuges orecnis etneml ase ed seredoP sol a racovni ed dadilibah us odnan

erP" o "aicnes ;orugesa sol es ose ,átse ílla nóicanracne atse ne on o naev aL ?ílla átse euq ratpeca rasuher atse "aicneserP" oicanracne sal ed anu adac y sadot ne odatse ah atsaH .odiviv nah sedetsu selauc sal ne sen

amuh al euq al euq adnerpa dadin "aicneserP" sal artnoc ejalcna yah on ,onu adac ed amicne rop átse etse ed otixé le arap atisecen dadinamuh al euq seredoP sednarG sol ísa rarebil odneidup ;sanamuh senoicaerc

gol .or us euq atneuc odad nah es sedetsU "aicneserP" ,ílla átse — ebas ol néibmat nózaroc us y — atropmi on¡

a odnaznemoc nátse ,ose roP !ílla átse allE euq ebas nózaroc us¡ ,olle ed artnoc ne otceletni us ellatab otnaucne y rautca us roP .azebac us edsed zev ne ,nózaroc us edsed rednet neneit ,otceletni us ne ,sedetsu euq otseup

ortneC nu ed al ed etnegeR aicnegiletnI ",aicneserP" celetni le is orep euq nóicamrofni al noc rautca ed atart otsed odigocer ah !sodidrep nátse sedetsu sám zev anu¡ ,roiretxe le ed

V roiretxe led nóicamrofni regocer nedeup on euq ,sorellabaC ,ne — ,sanamuh senoinipo euq sám nos onnoc sonamuh sotpec — oc nóiculos anu renet a ragell arap narG atse a racovni la olós sE .asoc reiuqlauc a atcerr

us ,soiD ed aicneserP us ed ,aicnegiletnI "YOS OY osoredoP" icerp ,etnemavitinifed rebas a nagell sedetsu euq -.olrecah edeup on anamuh etrap al euqrop ,asoc reiuqlauc ed nóiculos al etnematcerroc y etnemas

noc sus raredisnoc otnemom nu rop ,sonnatímreP elaicifo sol iS .nóican ed y onreibog ed senoicid og led s - al noc aíratcenoc sol ose ,nóicacilpA atse nareicih onreib "aicneserP" y sotsenoh neseuf euq aírasuac euq

acilpA atse naírazilitu euq opmeit le ohcum aíres on y ,sorecnis res ed oesed le ragul aramot euq ed setna nóic.somijórp sus a ricedneb ed y sotsenoh

amuh al odnauc ,ohcum ecah on ,opmeit nu obuH edecus on osE .ayus al noc esrilas y rañagne aídop dadinnes sám odneivlov átse es dadinamuh al adot euqrop ,sám es aedi atse natpeca on seneiuq solleuqa núa ;elbis

al a selbisnes sám odneivlov nátse lim senoicidnoc yah euq netneis y ,rodederla us a yah euq airotarbiv nóicca.soña atnerauc ecah euq serojem secev

ese natcatnoc seneiuq y areuf aicah aidarri es oudividni led lanoicome odnum le ne yah euq ol ,otnat ol roP ísa ,sám zev adac nóicca ne odnartne átse otsE .íha yah euq ol etnematcaxe netneis sotneimitnes ed odnum .ís ertne esrañagne ed secapacni navleuv es sonamuh seres sol euq ed setna opmeit ohcum árasap on euq

on euq nertneucne omoc otnorp naT .onamuh res led adiv al ne etnatropmi ol se otsE ed le ,olrecah nedeup oes

Page 28: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

82

ase ed otixé renet edeup es on onamuh atsiv ed otnup le edseD .dadinamuh al ed árecenavsed es rañagne ed.arenam

ir ed nóicalumuca narg neneit euq sanosrep saL¡ us ed arbif adac ne odnalbmet nátse airtsudni al ne sazeuqmac otsav le neib yum netneis y nebas sollE !res al ed sotneimireuqer sol ed dadicilpmis al ,rinev rop oib

asep sal noc áranimret ollE .odnagell átse dadinamuh id otnat euq sasoc ed opit ese odot y sairaniuqam sad oreneuf omsíoge le odot iS .etnemlautca odatsoc nah sasoc sal ed otsoc le ,sonamuh sotneimitnes sol ed odíartxe es

sal ed azebac al a nátse euq solleuqa a oicifeneb neub nu aírajed ,ísa núa ,se euq ol ed datim al aíres.sairtsudni

sasoc ed opit ese odot y airaniuqam al ed ,salet sal ed ,apor al ed airtsudni al rop olnaéV — aroha atsah euqonretxe odnum le ne sairasecen odneis naúnitnoc — ,sotneicsod se salle ed eneivorp euq oicifeneb le

airtsudni al ,odaroloC ed odatse olleb us ne somatse euq odaD .otneic rop sotneiniuq atsah y sotneicsertebed euq ,arenim aír odnum led y acirémA ed ednarg sám al res — laicepse aíd yoh etnem — odagarfuan ah isac

idnoc sal a saicarg .setnetsixe senoic sotsag y odadiuc le arap atinifni nóisivorp omoc airtsudni ase somasu sortosoN odnauc ,sopmeit solleuqa nE

og le euq ol odot ed ograc ozih es alle ,selatnemanrebug arap aicnadnuba ójed néibmat y óiriuqer onreib sartneim orep ,osu ne satseup res nebed euq senoicidnoc sal nos satsE .odnanrebog nabatse euq solleuqa

se on y rodederla us a otse reart ed soidem sonugla rebah euq eneit otnat .opmeit ohcum rarep nerpros es sedetsu ,soña sohcum nesap euq ed setnA netsixe euq sacitílop senoicidnoc sal omóc ed náred

lautca al y ,ísa aes olle euq a áragilbo acimsóC zuL aL .odicerapased nárbah ,sacitílop saedi sajeiv sal ,etnem áres acimsóC zuL atse y ;aniviD aicitsuJ al y oniviD nedrO le ,oniviD romA le ritnes a áraznemoc dadinamuh

.edlimuh sám al atsah atla sám al edsed ,dadivitca ed opit odot arap adacovni roc sus rital ecah euq zuL narG atse ed ocof omoc ,sedetsu euq atneuc nareid es euq areisiuQ ,senoza

art a ,ribecnoc adeup nóicanigami us euq ol ed sám ohcum recah nedeup sotinifni sus ed nóicacovni al ed sév.dadinamuh al adot ed lanoicome y latnem sodnum sol aicah sodatceyorp soterceD

yah is esrinu nereiuq on sonamuh seres sol euq ed sadud ognet on oY euq nadneitne ,sorellabaC neib arohA led ortned etnatropmi sám ol euq otuniM led serbmoH sol ed redíL otidneB la ogid el ,otnat ol rop ;aínomrased

al ed seredoP sol racovni le se sedadivitca ed opurg erP" "aicnes aínomra latot anu euq redoP lat noc¡ ne enier se ,esratsefinam la olle ed nemulov le ,opreuc nu a soterceD sosoredoP sotse sedetsu raivne la ,ísA !ones us

oP la laugi .auga ed asam narg anu a oitis us ne eneitnam euq euqid le epmor euq red ;selbitpecrep sodatluser nev on sedetsu oipicnirp lA

a agilbo ,atneicerca es mutnemom le euq adidem a ,esridnapxe a atsé raznemoc y añuc us rartne la orepnarG sol neneitbo es omoc se amrof atse ed y aglas redoP etse euq soL .ísa res euq eneiT .sorgoL sed

aborp nah sorejasneM ísa se ose robaL atse ne euq od reiuqlauc arap y otneimanoitseuc reiuqlauc ed álla sám ,erp es euq onamuh res naes euq solpmeje ís etna nagnet on sedetsu euq se on ,ose roP .olravresbo ne epuco

yeL atse ed abeurp — selbanoitseucni nos y neneit sol euq ay — euq sonamuh seres solleuqa sodot arap ,ogeul racilpa a razepme ed ejaroc le neneit al a racovni la utepmí oiporp us ,alriurtsnoc y al neserP" "aic led errab

meis ,olrative adeup euq adan etnematulosba etsixe on y áres ísA .aidrocsid y nóicatimil adot onimac y erpnagnetnam sedetsu odnauc ne nóicacifilac us odasuac ah euq ol se osE .sotneimitnes sol ed ortned aínomrA al

.opit odot ed saitsugna y senoicatimil ojart sel euq ol y ,odasap le aerc al ed sonilucsam sotnemele omoc ,sedetsU ol rop ;sovitisop nos azelarutan rop ,onamuh res led nóicsam opreuc nu renet la ,nóicanracne atse ne ,otnat reuf ase a racovni ed nóicisop ne nátse sedetsu ,oniluc az

ne es ,ose nagah euq sonem A .aíratimil o aírabrutrep sol euq anamuh dadilauc adot eleper euq avitisop -enoicidnoc a sotejus somsim ís a nárartnoc etnerf elrecah ed secapacni náres y nayav euq areiuqod s — y lat

odasap le ne euf omoc - arejid sel euq arap soiD a odacovni nah senozaroc sus ed duteiuq al ne ,secev sahcuM etsu euq odnum le ne etnatropmi nat are euq ol se éuq rop aícenetrep sel naíbas euq y ,odargol naíbah on sed

.sozreufse sus ,sedetsu ed onugnin yah on etnemlautcA raznemoc adeup on euq acirémA ne otuniM led erbmoH olós nu in

us ed redoP le retrev Y racilpa a etnemacinácem ,etnemadarebiled ,nóisicerp noc "aicneserP" olleuqa odot ne aes euq euq sotixÉ ne etnemadipár soditrevnoc nárev sol y ,selaicremoc sedadivitca o sorgol ne ,oesed us

.areiuqlauc a nagafsitas ivitca us ed odnalbah yotse oY ,nedreucer arohA etsu euq oreiuq euqrop ,lautca anretxe lairtsudni dad sed

er sol ranimile etnemelpmis nedeup on euq natneis uh seres sol ed selautca sedadisecen sal ,sotneimireuq -ovni seneiuq solleuqa árbah erpmeis euq odad ,sonam ed y airtsudni al ed esaf adot aicah nóiccefreP al náracell ah on aívadot dadinamuh aL .odnum le ne sasoc sal e otnup la odag .sasoc satse ed ridnicserp adeup euq nrargol nadeup ís euq setnaidutsE sohcum rebah nebeD etsu ,nedreucer Y .dadinamuh al ed otser le on orep ;ol -

ongaM ese renetnam arap setneicifus orep ,sonamuh seres ed nóicalbop atsav al ed otnemgarf nu olós nos sed a sonamuh seres ed selim y selim a agiarta y adnufid es rodnelpsE narG etse euq atsah zuL ed ocoF onretE y

.aznañesnE atse zuL atse natpeca on euq sanosrep sal rop nepucoerp es oN — odnuges nu rop in — sedetsu in sortosoN iN

dan ratpeca a eidan a razrof nedeup .olraredisnoc arap opmeit selrad euq neneit olós sedetsu ;nareiuq on euq a rednetne nebed euq ol se otsE — resbo nayah ol zev lat saicneirepxe sus ne odav — el es euq ne otnemom le ne

sedetsu euq netneis solle is orep ;ecerapased nóicisopo y nóileber adot alger omoc ,onamuh nu a datrebil al ad.omsim ílla allatab anu nárdnet y aidraug ne nárdnop es adiugesne ,ogla recah a solrazrof ed odnatart nátse

Page 29: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

92

neugis sedetsu is ,dadreV atse ratneserp natimrep eM euq sedadinutropo sal ned es euq ne adidem al nEaudividni oirautnaS led esalC al ne ozneimoc le edsed sorejasneM sol ed saicneregus sal etneml — rop ,lauc ol

us ovitinifed etnatsab se ,otseup — la noc nartneucne es y :nagid ,ratnemugra a ecneimoc euq neiug ,neib yum«;»neib yum ,somenet euq aznañesnE al ed acreca rahcucse aseretni et iS .amet etse ritucsid a somav on ísa

yeL narG atse ed dadreV al natucsid sanosrep sal euq náridepmi sedetsu sid anu ed ozneimoc le natneis euq otnemom le nE áratpeca eidan euq ay ,alreneted nedeup sedetsu ,nóisuc

tned eneit odnauc adan es lauc adac euq nagah onis ,opmeit us nadreip oN .ese omoc otneimitnes nu ís ed or.odipár sám secev lim náratpeca ol ;satsé omoc senoisucsid ne núa ;erbil etnematulosba atneis

,selaropmet sodatluser ricudorp nedeup namsaisutne es sohcum odnauc ,onamuh res la neconoc sedetsUuh res la nejed sartneim ,ísA .setnenamrep náres on euq orep áres nóisiced us ,datrebil atelpmoc ne onam

nepedni atulosba y latot anu ritnes solnejéD .olrazahcer o olratpeca .aicned imoc le edsed orejasneM le odis ah omóc nebas sedetsU nepedni etnematulosba odinetnam ah es lÉ .ozne -

peca euq aes ,sanosrep sarto ed senoinipo sal ed etneid al ratneserp are etrap uS .on o aznañesnE al net satse renet atsah odicerc ah otse euq ose rop se y ,on o aratpeca al dadinamuh al euq rajed y dadreV

ugnin nis senoicroporp .anretxe aicneulfni ed amrof an selat atsah óicerc euq ,onretxe odotém ojeiv lE .soicogen sus a acilpa es néibmat otse ,sorellabaC

davresbo nayah on sedetsu euq edeuP !ósuac euq ol nerim¡ ,oreP .arreiT al ed árecenavsed es ,senoicroporp oosoN orep ,otse y ,dadicilbup al ed senoitsegus sal ratpeca a sanosrep ed selim ed sotneic a earta ollE .ís sort

roP .senoileber sal necerapa y nanoisulised es secnotne ,otcerroc ol se erpmeis on euq atneuc nad es odnauc a raicneulfnI .atpeca sal on dadinamuh al ,odicerapased nah isac nóiserp atla ojab satnev sal ,nózar atse orgol nu se on ,ereiuq on euq atneuc ad es ogeul euq ogla etpeca euq arap o ogla erpmoc euq arap neiugla

.opit núgnin ed etnenamrep uq sartneim ,adiV al ed esaf adot ne euq ose rop sE us ralumrof arap erbU odajed aes onamuh res le e

ed aiporp inetnam redop nu áreS .larutan ogla árevlov es olle ,nóisic latot otixé nu áreart y etnemetnenamrep odeuqa odot ne .nóicneta al ajirid es euq ol a oll

ca anugla rop nediced es sedetsu euq nagnopuS o sogima sol noc ralbah ed zev ne :acifícepse dadivit us aicah nacleuv es sedetsu ,olle ed acreca sodiconoc y "adiV ed aicneserP narG" :necid erP asoredoP"« -

",YOS OY aicnes átse otse is odinifed y oralc ritnes emzaH .recah oreiuq euq al se dadivitca atse ortned».oniviD nalP iM ed mis y neúnitnoc ,arosluporp azreuf al y omsaisutne le netneis is ,ogeuL :nagid etnemelp

,arohA« ",YOS OY aicneserP asoredoP" orP .opreuc etse y etnem atse ed etagrácne nóiccefreP uT ecudaR sosoredoP suT atceyorp aroha ;oicogen uT se etsE .oinimoD uT nétnam y sasoredoP suT ,zuL ed soy

renE ed setneirroC soicos y setneilc sol a earta y sozarB sosoromA sut edneitxE .oicogen etse aicah aígiD aicitsuJ y nedrO le árdnetnam euq oicogen etse atsah ».soniv ed zaf al erbos anosrep yah oN arreiT al

erp adot noc otse eugis is aniviD aicitsuJ agnetbo on euq ol ,ís ed ortned otcerroc ovitom le odneinet y nóisic -ah noreidup euq ol ed álla sám ohcum aírafsitas sol euq osotixe oicogen nu oña nu ne riurtsnoc odnarg reb

.odanigami aiporp us ed aígrenE y zuL al ne odnautca odatse ah otse odoT ".soiD ed aicneserP" naíbas ol on sedetsU

num us ne odautca ah euq ocinú ol se ,ograbme nis ,orep sus ne otiucric otroc odicudorp nah sedetsU .odneimitnes etneirroC narG ase odneipmurretni e odnatpecretni ,sot odad eseibuh sel euq ,eyulf euq aígrenE ed

soibmac noc odneirifretni nétse sedetsu sartneim olrecah edeup on euq orep ,abaesed nózaroc us euq ol odotneimitnes sus ne .nóicneta us ne y sot

nam y ovitinifed redop nu ramrof nereiuq sedetsu iS aveum es nóicneta us euq ritimrep nedeup¿ ,ílla olrenetifed sodatluser redneterp opmeit omsim la y solucríc ne a nav sedetsu euq acifingiS .olrecah nedeup oN ?sovitin

erbos alrartnec ed zev ne nóicneta us egirid es euq sal aicah saerá sal sadot erbos azreuf ase ricrapse euq ol laer .naesed etnem ETNEMAVITISOP Y OSON ETNEMAVITINIFED SORT

!ATEM ASE NE AJIF NÓICNETA AL RENETNAM NEBED¡ ,OGLA RARGOL NEREIUQ IS EUQ SOMEBAS¡ ON EM SAL ROP NEPUCOERP ES NAM EUQ ONIS ,OTIXÉ LE AGNEV SELAUC SOL ED SÉVART A SOID -

!ATEM AL ERBOS NÓICNETA AL NAGNET NAPES ACINÚ AL EUQ NI AICNEGILET Y REDOP AL SE AÚTCA EUQ AICNEGILETNI Y LED REDOP odnum le ne sadireuqer senoicidnoc sal naes euq areiuqselauc ,ísA ."YOS OY"

otse ,nóicaicosa ase aicah atcerroc etneg al a rearta y otixé le rearta arap onretxe al ed oidem rop ohceh áres al ed aírudibaS y "aicneserP" asec saicneirepxe y adiV al ed serorre sol sodot nár uh al ed .dadinam

,asicerp yum yeL anu se atsé ,sorellabaC !allaf on¡ al noc odnatart nátse sedetsu euqrop ,ohceh ah ol acnuN !amsim adiV al¡ ,osrevinU led asoredoP sám yeL le euq odnum us ne dadirotua sám agnet euq adan yah oN

.adiV aiporp us ed redoP ogid seL — secev ed sotneic odaborpmoc eh ol y — es euq soac le aes lauc ,aicnerefid anugnin ecah on

neucne moc sodot natnavel es iS .oyus rodederla ert us noc osrevinU le ne solos neseivutse is omoc ,onU o solleuqa núA .osotixe y zilef áres etsé ,odnum us ne eútca euq arap etnegiletnI redoP le nacovni e "aicneserP"

ned noreivutse euq erp es y náratepser sol ,sedetsu ed rodederla soac led ort :náratnug eneit euq ol se éuq¿«nam ol euq oudividni ese »?oneres y odarbiliuqe nat eneit oirbiliuqe le ne ,sorgol sol sodot nátse ednod ,se íllA

al a racovni ed ohceh le edecus zev alos anu iN .racovni etneuf láuc a odneibas y sotneimitnes sol ed"aicneserP" lle euq y ataidemni erebil on a .aígrenE y zuL ed daditnac narg etnem

snoc nóicneta nednirb el sedetsu sartneim ,eútca euq redop orto yah oN ?sorellabaC ,rev nedeup ol oN¿ -oc es etnemacitámotua euq atneuc nad es on¿ ,etneic aicnegiletnI e redoP ednarg sám la riulf necah y natcen

Page 30: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

03

on euq oudividni odot euqrop ,airatnulov nóicca se dadinamuh al ed asam al ,adidem narg nE ?setnetsixeneitne al a ed "aicneserP" us ed sévart a aíriulf euq redoP y aicneserP ase ed otneic rop zeid led sonem eneitbo

p lanoicome odnum y opreuc euqer eseuf euq ol odot odneicudor .odir al neesop seneiuq ,sedetsu oreP atneucnic o atnerauc ,etniev ratsefinam nedeup ,alracovni omóc neconoc y "aicneserP narG" al ed nóisnerpmoC

erP" ase secev .oña nu ed sonem ne redoP y "aicnes racovni adeup on euq sedetsu ed onugnin yah oN nusecev atneucnic ed ominím .aroha atsah odinet nah euq nóiccA ed redoP y aicnegiletnI ,aígrenE al

neirapa us is atropmi on euq omrifa oY ,sorellabaC eneit adan ose ,soña atnetes ed o atniert ed se acisíf aicP y redoP etsE .rev euq le on y ,opreuc us ne átse euq azreuF al ,dutnevuJ al ,aígrenE al se adiV ed aicneser

noc .oicogen led areuf nátse y soña atnetes neneit sedetsu euq ecid euq onamuh otpec ,sedetsu a ogid seL peca on :aroha odnaznemoc nátse euq sorellabaC senevój nóitsegus ase netpeca oN .nóitseuc ase net

amuh .sojeiv sonu res a nazneimoc soña atnerauc sol rasaber la euq ,sedade etnarud adalumuca an oN¡!dadicorta anu se osE¡ !netpeca ol

moH ,atnerauc sol nasap euq otnemom le ne ogeul y ,otse odatpeca ah dadinamuh atidneB aL iM led serb - y redoP omsim le etnematcaxe se aígrene asE !odrusba nu se osE¡ .sojeiv esritnes a sedetsu nazneimoc ,otun

etsos edeup lauc al dutnevuj us ne naínet euq aígrenE odot ne ereiuqer es euq ocinú ol¡ ,odatse ohcid ne solrenen evleuv es ,sem adac ,anames adac aicneirepxe us ed sévart a ,aicnegiletni uS !aígrenE ahcid se osrevinU le -

y ,ednarg sám etnemairasec neta us neuqleuv sartneim al aicah nóic ",aicneserP narG" atse a náracovni sedetsuicnevni avleuv es euq atsah sám zev adac aicnegiletnI ul ;elb sase odneitnis y odnalimisa nárartnocne es ,oge

atlaf anugnin ,aígrene ed atlaf anugnin náratnemirepxe on y opreuc led sévart a odneyulf aígrenE ed setneirroC.dadilativ ed

noc ah etnemelbatnemal ,aíd yoh ,dadinamuh aL ne ocilóbaid y ortseinis sám ol socidém sol etnaidem odibecnálg sal razilitu ed ose¡ ;onamuh res odot ed adiv al nevuj al y dadilativ al riviver arap selamina sol ed salud !duteit ay ,onamuh otneimidnetne le ne ,dadinamuh aL al euq ol ,etneg adireuq ,orep ;lamina ol ed etneicifus en

dinamuh ni on ,soesed sus ranrebog rebas se atisecen da .solracifisnet ém sus ed sohcum ,etnemacnarf ogid sel ,sorellabaC sedetsu euq reerc ohceh nah sel sodaicosa sus y socid

eup le reneter y setimíl nis selauxes soesed sus razilitu ned séupsed y etnemacnarF .olrecah nedeup oN .otixéah ed euq le omoc oruges naT .olrecah nedeup on euq ogid sel ,solgis etnarud dadinamuh al a odavresbo reb

sed sedetsu in sazreuf nis ,sodatoga nárartnocne es aíd nu ,recalp led nóicacifitarg al ne aígrene us neicidrepé le y ,saígrene ix .aicneirepxe us ed odicerapased árbah datnulov us euf aíd nu euq ot

meit sám rop enreibog sol odalumuca oesed le euq natimrep on y ,seyeL sednarG nos satsé ,sorellabaC OP . odot arap oxes le razilitu otcerroc sE !acifíngam nat dadinutropo éuq¡ ,dutnevuj artseuN a ogid eL euq leuqa

rop ,etnacifitarg recalp omoc oxes le ómargorp es acnun orep ,raercorp y adiv ed amrof arto a reart eesed euq :se otcefe le euq esnejíF .adiV ed oicidrepsed se nod royam al átse ílla y sedetsu nátse ,nóicneta us átse ed

ed etrap .aígrene us ivid aeníl al átse íuqA .nóicneta nagnop ,sorellabaC sus ed amicne otsuj ,ralos oxelp us ne omsim íuqa ,airos

,selauxes soesed erbos adartnec átse nóicneta us iS .onamuh ol y oniviD ol edivid euq aeníl al átse saredac us euq rargol nedeup omóc¿ ,Y .etnem y nózaroc us ed sojel ,ojaba aicah aígrenE al adot naívne sedetsu

ive sel aicnegiletni ?ose necah sedetsu is serorre retemoc et num led acitcárp sám asoc al se ,ocitcárp se otsE ed sose ranrebog arap recah éuq selriced odeup oN .od -

up orep ,soes .sairutnec rop yeL al odis ah y se láuc ogid sel y ode niev ,eveuniceid ,ohcoiceid ed senevój sol a nevresbO ed sorotélp ,soña sóditniev ed secev sanugla ,et

auxes sosecxe ne reac solnejéd ,ogeul ,sadatimili dadilatiV y aígrenE ,azelleb ase etnemadipár náuc naev y selsed es euq ol euqrop sE .necerapased sadatimili dadilatiV y aígrenE ase ,adiV se oesed ese ed sévart a aicidrep

.aígrenE se ,dadilatiV se narg yeL anu se euq napes euq oreiuq ,sorellabaC¡ h al ed onretxe odnum le ne olleuqa odoT !acitcárp y ed u-

al is y ;esalc royam al ed aicnarongi euq sám se on orep ,sase omoc sasoc recah a odatnela ah sol dadinaminamuh ed dadinutropo al renet atnacne eM .sodatluser sol rahcesoc euq árdnet néibmat ,ose recah ereiuq dad

neserp ebed¡ ,aroha ;dadinamuh al etna adiV al ed dadreV al rat !alrasu omóc regocse nár serbmoh ed sotneic a serbmon sus rop ramall y ratic aírdop oY ,ís etna otsiv nah ol sedetsu y ,orugesa seL

nag naíbah solle odnauC .orgoL ed redoP narg nu odinetbo nah seneiuq y sovihcra ognet ,selauc sol ed odot oda onretxe odnum led abaesed nózaroc us euq ol — dadirotua y azeuqir ,redop — naínet on ay euq aícerap odnauc

otciv sám la narutpac sartseinis sazreuf sal euq al noc asoc amitlú ase aicah noraclov es solle ,ranag euq sairxe sednarg sus ed asuac A .lauxes oesed led nóicacifitarg al :onamuh res sodot soña ocnic ed sonem ne ,sosec

noc es serbmoh sose .serodedrep ne noreitriv aicah euqrop ,dadinamuh al arap asorgilep sám asoc al nos sasoico setnem sal euq ,sorellabaC ,otse rop sE

sazreuf sal ednod se salle ed senolas sol ne aes ay ,orejasneM le ecid omoC .nóicneta us negirid sartseinis ne etneserp ohceh ah es artseinis asoc ase ,etrap arto reiuqlauc o sedadisrevinu sal ,soigeloc sol ne o eliab senevój sol sodot a etnemadipár odnartsarra ,zzaj ed acisúm al ed sévart a sotneimivom sovitsegus y socilóbaid

ed le aicah iur al se otse euq ebas artseinis azreuf atse y ,lauxes oes .dadinamuh al adot ed an 11

11 ednod .cte ,sacsat ,serab ,sterabac sol ne selausnes sotibmá sol ed odilas ah zzaj lE :ROTIDE LED ATON sortaet y salas ne zzaj ed sotreicnoc sotisiuqxe yum y sodneputse a ritsisa somedop aíd yoH .etnanimoderp are

amrifa al noc nóicaler nE .ocitétse oditnes otla sám us ne aicerpa es acisúm atse ednod ,ortseaM led nóicmoc ,anredom acisúm al ed senoicatsefinam setneicer sám sal raredisnoc somedop le ,»par« le nos o

Page 31: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

13

oC iM odot noc oczerfo sel ,sorellabaC ,otnat ol roP .nóicamrofni asicerp atse ed azelitneG al y romA le nózar a neneit sedetsu omoc laugi ;selautca sovihcra somenet sortosoN orep ,atneuc ned es on sedetsu euq edeuP

ihcra sol sortosoN somenet soicogen sol ne serodatnoc sol somebas euq ol rop ,sonamuh seres sol erbos sov.somiced sel yoh euq olleuqa etnemelbanoitseucni

ed ed artseuN etrap rop oesed in otnetni yah oN sel sortosoN ;recah ebed euq ol dadinamuh al a elric res y áratpeca al is regocse ebed oírdeblA erbiL us noc onu adac séupsed y adiV al ed dadreV al somatneserp

etse ne euq nadneitne euq oreiuQ .odicedneb sollE ,ohcid nah ol es erpmeis sorejasneM sol omoc y lat ,ojabarT rev nedeup sedetsu otse noc ;on o nasu al is ridiced nebed sedetsu ogeuL .nóisicerp adot noc yeL al naglumorp

idneB royam al se asE .anugla amrof ne selraicneulfni arap adazilitu se aígrenE ed azno alos anu in euq led nóicrop ;arreiT al ed eicifrepus al erbos árev o otsiv ayah dadinamuh al euq sorejasneM sol ed ojabarT ol odot euq

alc se aíd yoh atnetni euq ocinú ol ,sámed .dadinamuh al ne sarrag sus rav v se euqrop ,ogid sol es etnemlitneG anugnin isac :selautca saicneerc y sedadivitca sarto ne esnejíF .dadre

atsé omoc se — nos ol sanugla — ertxe sod yah ohceh eD . etnematulosba nos euq sanosrep salleuqa :somnoc nah es nóisnerpmoc al ed oidem rop euq salleuqa y sacitánaf .sarutairc sasomreh sám sal ne oditrev

ar arto nis ojabarT etse a nenopo es sosoiciv otleuv nah es euq solleuqA ed odeim le euq sám odnum le ne nóz ol eseivut aiselgi al iS !sorellabaC ,soleic sol sodot roP¡ .saiselgi sus ed sanosrep sal a ejela ojabarT etse euq

,otsé eneit euq .seleif sus selratiuq aírdop adan nin a selracas odacsub nah sámaj sorejasneM soL senozaroC sol ed zuL al is orep ,sanosrep sase ed anug

ed seneiuq sortosoN o sorejasneM sol nos¿ ,nóicarebiL us aicah avell sol y ílla ed ariter sol soudividni sose ed - rotceriD narG le omoC !olrev neseidup olós nat solle iS¡ !odnautca adiV al ed yeL al sE¡ ?sodapluc res someb ed apluc se on osE .náraicav es saiselgi sal sadot ,oiciv led sazreuf sal sadot neneited on solle is ,ojid sel oniviD

mitnes sol ed onis ,sorejasneM sol ividni sol ed sotnei .senoicutitsni sase ne soud oc y sedadisrevinu ,sairtsudni sal noc omsim ol sE ,oiciv y aidrocsid etneicifus enier euq areiuq oD .soigel

.odiurtsed se ílla odot NADNEITNE EUQ OREIUQ SOSE NOS EUQ ER EUQ SANOSREP SAL ED OPREUC LED ORTNED SOTNEIMITNES Y NELEP RALLAF NECAH OL . nemoT

,sesem socop ne áraniurra es omóc nárev y aidrocsid etneicifus ertne euq natimrep y lautca oicogen reiuqlaucdnod y ,adiV al ed yeL al se aínomrA al euqrop ,nedlapser sel seralód ed senollim sotnáuc ratropmi nis areiuq e

.otixÉ le rative adeup euq odnum le ne adan yah on agnetnam es alle euq sorejasneM sol sám zev anU — onoc solle euqrop adiv al ed yeL al ojab neviv y nec — al odinetnam nah

ac odis nah y senozaroc sus ed ortnec le ne aínomrA la dadicilbup o aduya nis zuL atse ridnapxe ed secap anug al ed redoP le artseumed sel osE .onretxe odnum led "aicneserP" sedadivitca sus ne néibmat se ísa y

.selaicremoc ca anu erbos nóicneta us raclov negocse sedetsu iS in nerim on ,soicogen sol ed odnum le ne adinifed dadivit

us ed seredoP sol a odnacovni neúnitnoc onis ,adreiuqzi al a in ahcered al a "aicneserP" y nóicca al a ell sol aicnegiletnI e zuL al ed redoP le ísA .aínomrA ne esnagnétnam oreP .nóicazilaer asoirotciv anu a árav

sotneimitnes sus ,ometxe odnum led semsihc y aidrocsid ed sotneimitnes ed ortned naviv sedetsu sartneimetsu y sodagitsni náres ca senoicidnoc sal nos satsE .adan nárazilaer sámaj sed .dadinamuh al ed selaut

idrep al ,anutrof norasama euq serbmoh ed selim :soña sonugla ecah ed arbeiuq al ne esnejíF anu ne noreiletni amsim al naínet sollE ?ósap éuq¿ ,secnotnE .ehcon alos ,solle ed sévart a odneyulf adiv amsim al ,aicneg

caxe odot onamuh ritnes le noratpeca sollE ?osap éuq¿ ,séupseD .arbeiuq al ed setna are omoc a laugi etnematuh y otneimitnes ese oditrevni neseibuh is orep ,adidrép ed ,aniur ed soiD a ohcid neseib — ed ol rebas nis núa

"YOS OY" — : « OSOREDOPODOT SOID , .ZEV ANU AY ÉRGOL OL OTSE OZAHCER ATSE ED NÓICATPECA AL .AICNEIRAPA OBED Y ETNALEDA RIUGES ZEV ARTO RANAG ». neseibuh solle amrof atse eD le ,utepmí odanag

et solle euqrop ,zev aremirp al euq odipár sám odargol nareibuh ol y odajepsed eseibuh sel es onimac le naín.odaipoca mutnemom

lautca dadinamuh al artneucne es ednod se íhA arf netimda sedetsu euq otnemom omsim le nE .etnem osacca a adagilbo se dadilauc ase ,sotneimitnes sus ne eper y odnative ,areuf aicah áramarrapsed es y ílla raut odneil

.sámed ol odot oN IDRÉP ATNÁUC ATROPMI NERAPA AD ET SÁMAJ NATIMREP ON ,SADIV SUS NE ODIBAH AYAH SUS EUQ NAVLEUV SOTNEIMITNES A OLRATPECA . :nagiD atsE« neirapa ,aicnegiletnI amsim al orep ;euf es aic

»setna abatse ol omoc y lat íuqa atse dadilibaH y redoP — !dadrev se ose y¡ am sal ed nóitsegus al ed sévart a ,onamuh res lE a aígrene y dadilativ amsim al eneit on euq odíerc ah ,sas

:necid y sorbmoh ed negocne eS .soña ed nóicalumuca al ed asuac arap oneub yos on ay euq oerc ,oneuB« ».adan !rorre narg euq ,rorre euQ¡ amuh seres sol euq oralC le noc sodatcenoc nabatse euq naíbas on son

eup ,otse nebas euq sedetsu ,aíd yoh orep ,osrevinU led redoP narG i ned .senoicidnoc sase sadot ritrevn ah nacleuv es ,larbetrev anmuloc us nazeredne is ,soña atnetes neneit sedetsu is euq ogid sel ,sorellabaC aic

us "aicneserP" al raruatser naírdop sedetsu ,opreuc us aicah dadilatiV y aígrenE asoredoP ase a nacovni e sed euq napes euq oreiuq ,sorellabaC otnat ol roP !oires ne olbah Y¡ .atniert sol a naínet euq nóicca y dutnevuj -

etnatsnoc nu salle ne odnanimoderp ,sadinifed aínomra y aídolem ed necerac euq ,sarto y »cinortoncet« lE .senoisap sajab sal a naticni euq sartel y )saicneucerf sajab yum ed sodinos( sevarg sodinos ed rabmuter la seroirefni solucíhev ortauc sol ne adacovorp nóicca al euq ,sosrucsid sorto ne ohcid ah niamreG tniaS odamA nis aeplog euq oretrom ocsetnagig nu ed al a arapiuqe es etneucerf arenam ed acisúm ed opit etse rahcucse

us aicneucesnoc omoc odneyart ,oicifide nu ed sotneimic sol rasec .nóiccurtsed lautneve

Page 32: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

23

sodanimreted y soires ,sorecnis ,sotsenoh náres euq sedetsu ed solleuqa sodot a ,adiV ed avatcO artseuN ed ,nózaroC oiporp us ed zuL ed redoP le aicah erad sel sortosoN¡ al renetbo arap elbisop aduya al adot som

alos anu ne in onretxe odnum led senoitsegus sal a redec ed ojul le esrad nedeup on sedetsu oreP !airotciV us ne rartne a avleuv sanamuh senoicatimil sal rop odalumuca ol odot euq a odnativni nátse ,necah ol iS .asoc

.odnum lanoicome odnum us ed ortned neútca euq arap redoP y aítnelaV ,azreuF al a éracovni oY etnemadiceracnE

orp us ed aígrenE y aicnegiletnI ,redoP le eugracsed euq y aip "aicneserP" sedetsu euq atsah árdnetsos sol euq necitneicnoc .rargol nedeup euq airotciV al

rene sus naicidrepsed is ,seroñeS ,nedreucer oreP sedetsU .esrecah edeup on osE .otixé le nerepse on ,saíg sotunim ocniC .eesop adiV al euq ol odot agerga sel es ;oirartnoc ol odot onis ,adan ed sodavirp odneis nátse on

al a nóicneta ed "aicneserP" oC sasoredoP sase odneitnis omsaisutne selodnád y odnagrac aígrenE ed setneirr.lauxes nóicacifitarg ed adiv anu adot euq etnacifitarg sám ohcum se ,dutnevuj al ed dadnaivil al y

nátse es sedetsu ,sorellabaC nedreucer ,otnat ol roP nu ed oidem ne onretxe odnum le ne odneivom arap setreuf etnemetneicifus ol naes euq sonem a ,nayav euq areiuqod y ;senoitsegus ed ecitróv etneivrih

neimitnes sus ed ortned náratpeca ol sedetsu ,olreleper y olratnerfne euq oremirp ol y ,olrebas nis núa soted le euq se nárbas epmí enag euq adidem a ,y rautca a odnaznemoc átse oes sol arosluporp azreuf al ,ut

otsuj abatse etnemelbisop euq orgol le y odneicerapased ári aígrene us amrof atse eD .olracifitarg a áragilbo.odinetbo áres on sedetsu a etnerf

eup oY sosac ed sotneic selrañesne od — al erbos sodatluser sol otsiv y odavresbo someh sol euqropinamuh dad — aínomra atcefrep ne nabatse sodot y ocifícepse ogla razilaer arap serbmoh odatnuj nah es ednod

le arap odreuca ed nabatse sodot euq y sodamrif selepap sol naínet euq norasnep solle odnauC .odreuca yneimivom etneiugis anu ne óitrivnoc es noreicih ol omoc otnorp nat y ;ovitejbo led nóicneta al noraivsed ,ot

nabatse seredop sose saíd ocnic ed setnA .noreidavni sol sovitcurtsed seredop sol y laromni nóisucsid erbos .solle ertne odreuca sám obuh on ay y ones us ne abanier soac le ,sazebac sus

amuh res la edecus el etnemetnatsnoc euq ol se osE ah y odidnerpmoc ah ol on dadinamuh atidneB al y ,on sol ed ogral ol a aerc y areneg dadinamuh al euq ol se ohcuM .savitcurtsed sazreuf sase ed decrem a odatse omsim le ne selbasnopser nos ,olle ed selbasnopser odarg otreic ne nos sonamuh seres sol sodot y ,solgis

.setnadrocsid odis nah lauc le ne odarg arebil sol euq ,senozaroC sodireuq ,seyeL nos sasE ós nat sedetsu y nár .salracilpa y salraidutse euq neneit ol

sosoidnarg náricudorp sel nacilpa sal sedetsu is orep ,nóicacilpA us nis rautca nedeup on seyeL satsE¡ us ed redoP le noc ,y aznaifnoc al adot nárad sel ,sodatluser neserP" "YOS OY aic sol y odnum us náraralca

!otixé led airotciV al renetbo arap nárarebil id ed dadinutropo atse rop oczedarga el oY ,seroñeS us ed seredoP sol a ocovni e ,senozaroC sus a emrigir

oP" "YOS OY aicneserP asored euq arap ,sedetsu ed onu adac ed roirepuS latneM opreuC led sévart a ase evresnoc nadeup euq atsah zuL al ed redoP le ne esrenetnam arap ejaroC y azreuF ,redoP éd sel ,aígrene

.sodnum sus ne ecudorp euq sotcefe sosollivaram sol rev y somsim ís rop olracovni ,"yoS oY aicneserP narG"« reuC led sévart a !onu adac ed odnamoc le emusa¡ ;roirepuS latneM op

ne dutnevuJ y azreuF ,dadilatiV al aruatser ;aígrenE adatimilI al arebil ,sanamuh sedadilauc sal aicneliS¡snoc ogla erbos onu adac ed nóicneta al nétnaM !aicnegiletnI al egirid y ,opreuc le solaívne y ovitcurt

etehoc nu omoc otixé le aicah oT adac arap soniviD aicitsuJ y nedrO le se otsE . seres sol sod».sonamuh

.saicarg sal yod seL

OSRUCSID IIV SOL ,SELEGNA AINROFILAC

8391 ,01 oiluJ

revnoc nah es seneiuq nos sedetsu¡ ,sorellabaC - iM yod seL !acirémA ed otuniM led serbmoH siM ne odit rednetne nadeup álajo ,rehgallaG roñeS le ,zuL al ed onamreh us ojid sel omoc y ,senoicidneB y romA — ol y

nárah — ifingis éuq ol sortseaM sol ed sorto y omsiM oY omoc y ,sadiV saiporp sus a aicneidebo al acdetsu euq aes euq ol ne solritrevnoc nedeup¡ sodidnecsA el odnauc ,sorellabaC !res odaterced nayah se

al a nóicneta arecnis y aires ,atsenoh us neugertne ",adiV ed aicneserP" le ",YOS OY osoredoP" nárajed led redoP y nóiccefreP ,nóicacifiruP royam al euq a odativni nárbah ,selpmis sonamuh seres res ed sedetsu

revinU .anamuh amrof us ed sévart a neútca os oc ed eires anu selriced oreiuq ,raunitnoc ed setnA orep ,eidan a racitirc arap se oN .setnatropmi nos euq sas

s ,natneserper sedetsu euq zuL y aicneserP al ed ronoh ne ,sorellabaC .yeL al rednetne nebed sedetsu yum naeiuc se sedetsU .salradulas la samad sal a razarba la sosodad sasuac odnanoicroporp ó olpmeje le odnad nát

írc al arap aicosa us ne songid ,selbaronoh naeS .nóicanednoc y acit dadivitca al noc ,zuL ed seres sose noc nóic.salnernóh y salnetépser setrap sadot ne y ,adiV al ed aninemef

ogid sel azelitneg adot noc odnauc emnaérc ,arohA .sedetsu erbos nátse odnum led sojo sol ,sorellabaC al euq naesed is ,senoicca sase ranrebog nebed ;sodidnecsA sortseaM sol ed zuL al natneserper sedetsu :otse

ni sol zuL opo nátse euq sosE .etnemadipár sám enreibog y ednu odnatceyorp nátse ,zuL al a esodnéin nasuac euq sasoc salleuqa sadot y sotneimasnep sus aicah aicneidebosed y selauxes soesed etnemetnatsnoc

.zuL al ed arnohsed al

Page 33: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

33

sase ritsiser arap setreuf etnemetneicifus ol nos sedetsu euq atneuc esrad y rednerpmoc nebeD .setrap sadot a ronoh noc zuL al ravell ísa y ,senoitsegus !setreuf etnemetneicifus ol nos sedetsU¡ ne oífnoc oY

napucoerp soN on ,serorre sus naes euq areiuqselauc ,anugla aicnerefid yah oN .sedetsu —t a ocopmasedetsu — atse ed y ,etnemarecnis y atsenoh ,sedadivitca suS sadot neuqifingid y zuL al aicah esnavléuv orep

irba sel omijórp us odot amrof .zuL al ed satreuP sal nár ap satse ogid sel odnauc nerepse on ,orugesa seL ogid sel ;saroh sacop ne adecus orgalim núgla euq ,sarbalifirup sedetsu zuL al a aicneidebo atoved noc euq sed odnauc orep ,sotneimitnes y sotneimasnep sus nac -

arap natisecen euq olleuqa odot ed odnavirp nátse es ,lauxes aígrene us naicidrep le ne otixÉ y airotciV al.onretxe odnum

lE¡ y sorecnis y sotsenoh nos euqrop ,etnemacnarf selodnálbah yotse yoH !otse odidnetne ah on onamuh res sedetsu euq al ,adiV us se asE .opreuc us ne aígrene ase natisecen sedetsU .sasoc satse naczonoc euq oreiuq

ec ,aibar al ed sévart a naicidrepsed aL .odnarraflipsed nátse ed roep ol orep ;sasoc ed opit ese odot y oido ,sol dadinamuh al ed savitcurtsed sazreuf sal sadot y ,lauxes aígrene al ed sévart a naicidrepsed al euq se odot

aedi alos anu noc dadinamuh al erbos sadartnec nátse — sed euq recah us neicidrep on euq arap aígrene .datrebiL renet ocopmat ísa y ,adiV ed redoP y "aicneserP" aiporp us a renetnam nadeup

orp nóisnerpmoc royam neneit ,otuniM led serbmoH siM ,sedetsu y ovitarepmi etnematulosba se otsE oidem euq ol érid sel oN .nóicidneb y nóiccetorp aiporp us arap otse ogid sel ;atneserper ojabart etse euq ol arap al areiuqis in sedetsu euq elbisop se y yeL al otneserp sel orep ,ragul ed areuf aíratse ose ,recah nebed

led serbil etnemlatot ,serbil nos sedetsu ed otneic rop atnehco lE .aívadot nadneitne nebed orep ,lauxes oesedneibma oidem led senoicaunisni sal artnoc setreuf res redop arap onretxe odnum le ne senoicaicosa sus ed et

ah sedetsu iS .sotneimitnes ed odnum us ne aczudortni es ose euq rative y zuL al ne oirbiliuqe le renetnam nec.ranigami nadeup euq ol ed álla sam ohcum aicnetsisA selrad odeup ,otse

y etnemlautca neneit euq nóicisop al atsah sorejasneM sol a évele oY euq odipár ol ,sodamA ,nev sedetsU odnum le y acirémA ne elbaronoh y otsenoh ,osorovref etnaidutsE adac noc olrecah odeup ose — ognet on

oicatimil y setnaidutsE sodamA sol aicah zuL ed soyaR lim neic ,lim etniev ,lim zeid ,lim ratceyorp odeuP .senrenetnam otciV us nerugesa euq atsah ,nóicaidaR ase ed ortned sol aicah aicneidebo al renetbo obed orep ;air

etsu omoc otnorp naT ?nev oL¿ .adiV al a onis ,íM aicah on ,sadiv sus ,roiretni us ne ronoH y azeruP nagnet sedravele odeup elbatumni us nárdnetnam sedetsu lauc al erbos y adiV al ne nóicisop reiuqlauc selrad y sol

.nóicneta y solgis sohcum rop otse recah odidop eH us rop c ,otseup .nóisnecsA iM ed zíar a redop sám ohcum no

ireuqer nu ogah odnauc euq atneuc esned ,sorellabaC sedetsu ed ortned zuL narg anu oev euqrop se otneimcefrep otixé y dadicilef al a etnemadipár solravell edeup euq us odajif nah euq ol ne olleuqa ed orgol latot la y ,sot

neta .ovitcurtsnoc aes on euq ogla ne nóicneta us nárajif on euq odatnes rop yod ,otseupus rop ,euqrop ,nóic us ed nóiccefreP y azeruP al noc esnedéuq ,zuL al ed seredoP sol sodot noc ogid sel yoh ,otnat ol roP

y ",aicneserP" oesed reiuqlauc etna eibuh es euq elbaesedni us a neuqovni ,sedetsu ne odnareneg es",adiV ed aicneserP" al nagneT .aduya naesed is sodidnecsA sortseaM sol ed orto reiuqlauc a o ,omsiM íM a

odnauc ne zev ed is y ;sám nárabrutrep sol on sotibáh sojeiv sus ,nóicacovni atse nagah odnauc euq dadirugesnotne ,erruco ,nagid dadineres y amlac narg noc ,sec »!redop neneit on ay ,íuqa ed areuf ,neib yum ,hO¡« nE

le ne odanigiro esrebah odup euq elbaesedni nóicautis reiuqlauc ed nárarebil es dadineres adamlac asese euq odnasnep ,odasap !se ol oN¡ .neib abat

sim ís a nenednoc es on ,adiV ed sovitom sus raibmac y zuL atse aicah rinev la ,rovaf rop ,sorellabaC somah ol on rovaf roP .odasap led asoc reiuqlauc rop snoc nárdnetnam ol sedetsu ísa res ed euqrop ,nag etnemetnat

es euq nejed y ,arodimusnoC ateloiV amalL al ed ortned nóicca us adot y ose nagnoP .odneicerc y etneserp erpmeis arap ayav — odasap le ne odis ayah euq ol aes — itemoc nah sonamuh seres sol sodoT . ,serorre sus od

p somapucoerp soN areiuqis in ,somanednoc sol on sortosoN orep ereuq olós naT .solle ro ose ,solradivlo som.adatimilI aicnetsisA anu selradnirb redop ísa y ,odot se yoh ed dadinutropo atse selrad la ,euq ose rop sE — sorup nat nos senozaroC sus seup — átse es zuL al

napxe lauc euq etnemasollivaram nat sedetsu ed ortned odneid ,ose orugesa seL .ahceh res edeup asoc reiuq is orep ,otaidemni ed somsim sedetsu rop recah nadeup ocifíngam ogla euq elbisop sE .aicneicap nagnet orep

sed eesed adiV ed etneirroC us euq atsah etnemaneres neúnitnoc ,ísa se on nóiccefreP ase ragrac odnauc núA .amall olleuqa arruco al ed aírudibaS al euq nejed orep ;neib átse ",orgalim" od "aicneserP" .eugracne es

es on ,árdnev aíd esE .sedetsu etna elbisiv res ed acrec yum evutse ehcona sanepa y secev satnaT selaer somos euq odneibas sohcefsitas erpmeis rop náratse sodot y ,árdneV¡ .ose rop nepucoerp [ ODNAUC NÚA

NERF ODARAP YOTSE ET ON ,YOH SEDETSU A EM OMOC ELBIGNAT NAT YOS OREP ,NEV SEDETSU —¡ HO , MSIM SEDETSU EUQ SÁM SO ! uq asoc reiuqlauc euq ,sanamuh saicneerc sal ne odaparta nat átse onamuh res lE e

nerf nagnet euqnua ,elbignatni se elbisiv aes on nematcefrep se elbisivni ol euq ed olpmeje le sedetsu a et etsuli edeup es oczonoc euq olpmeje rojem lE .elbignat orep selbisiv sasoc nos ;senoiva sol ed seciléh sal noc rart

.selbisivni nevleuv es nóicca ne esrenop la a ramot aírdop y sairotarbiv senoicca ed dadicolev al nos selbisivni e selbisiv sedadivitca sal sadot ,nevresbO

sotunim sonu rop íuqa olrarap y sedetsu ed areiuqlauc — sotunim zeid ed sám on — le arap selbisivni solrecah y cneidua al ed otser le etlaf sel euq edeuP !oñad ronem le selranoisaco nis¡ airotarbiv nóicca us odnatnemua ai

sol euq adidem a y ;recah ed secapac somos euq ol se otse orep ,opmeit ed odoírep everb nu rop otneilanaidutsE es sasoc satse ed sanugla ,olle arap sodaraperp nétse set atelpmoc al selrad arap sahceh nár

neM sodamA sol ed sévart a odatneserp someh euq dadreV al ed acreca dadiruges .sorejas

Page 34: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

43

noc erculovni es y ehcucse otceletni le euq ritimrep la ,onamuh res le oreP !saredadrev y selaer nos sadoT¡ni vadot euq soudivid ,asneip otnemom nu rop y abrutrep es ,nednerpmoc ol on aí selbisop sasoc satse náres¿«

»?on o agitsni onamuh otceletni le olós ;selausuni sasoc nos oN odot a neneited es odnauc ,arohA .odipár yum sedetsu ,rautca etimrep el es is y ,dadrev se euq ebas etsé ,nózaroC led odnoh sám ol edsed necah ol y rasnep

setneicap res euq someneT .dadilatot us ne olritnes nárdop — osoN núa somsiM sort — sedetsu euq atsah neimitnes ed odnum us ne olle ed airolg latot al ,nóiccivnoc latot al nagnetbo as náratse sedetsu ísA .sot sohcefsit

o odeim ritnes selrecah árdop asoc arto reiuqlauc o nóicaunisni ,otneimasnep ,otneimitnes núgnin y ,sodalcna y.seyeL sednarG satse ed acreca radud

rutrep náratse sonamuh sotpecnoc sol ed secediputse sal odnahcucse eúnitnoc onamuh res le sartneiM - is ,ogid sel ,saM .sodaitsugna y sodab us noc narevesrep sedetsu ",aicneserP" us ed zuL al ne y ",aicneserP"

uher ,dadrev nos on sasoc satse euq necid euq sonamuh semsihc sodipútse sose rahcucse o ratpeca nasetsu secnotne sám zuL al ne nárdnetnam es sed aborp es y etnemlicáf y seyeL sednarG satse somsim ís a nár

.zuL ed nóisnapxE us sasoc odneicah nátse acirémA ne sanosrep satnat ed soterceD sednarG sotsE¡ !selbitpircsedni

elever sel euq otcerroc se euq otneis euqrop ,opmeit ed" sám ocop nu rop solreneter euq ognet ,sorellabaCitca al a etneinrecnoc etnemadnemert edrat atse ogla euq ol nagio sedetsu odnauC .adiV al ed aninemef dadivart a ,odot omoc nárev ,edrat atse selralever euq ognet num le se euq ,adiV al ed aninemef dadivitca al ed sév od

eimitnes ed dadivitca al etnemlautca éuq rop le nárednetne ísA .asoredop sám dadivitca al se ,arreiT al ed sotnnetne ol ,nagio sedetsu odnauC .adiV al ed anilucsam dadivitca al noc esrarbiliuqe ebed aninemef .náred

olev anu noc oirbiliuqe y ecnalab osoredop nu rodederla ortseuN a reart redop arap ,sorellabaC ,neib arohA -ecen se ,otnemom etse ne nanigami in sedetsu euq dadic ol ertne ronoh ednarg sám le agnetnam es euq oiras

sam neimusa átse olós on zuL al euqrop ,oninemef ol y oniluc colev narg noc odnaslupmi onis ,od otse euq a dadiam es .etseifin

ecah ol omóc atneuc nad es on sedetsu ,sorellabaC es zuL al euq ne atla sám nóicisop al edseD .somneucne euq ose rop sE .arosluporP y asoredoP azreuF anu se lauc al ,adarebil odneis átse acimsóC zuL al art

etbo nátse on is neyamsed o neitsugna es on ,rovaf rop ,ogid sel euq somsim ís ed lortnoc otelpmoc le odnein odidop nah es on lauc al ed nóicidnoc anu rop neitsugna es on y semrif esnagnétnaM .renetbo naíraesed

moc rop rednerpsed madamlac odnacovni neúnitnoc ;aívadot otelp eres ,etne omoc nárev y ,etneman .ecerapased erapased euq eneiT¡ !rec ama secnotne ,ogla rop naitsugna es sedetsu is ,oreP adac ogla ese narr

ot y ílla átse aívadot ose euq ratpeca arap odnautca átse otneimitnes us euq ay ,sám y sám zev eneit aívad.redop

natsab sE .sotneimitnes sol noc o otceletni le noc ogla ratracsed ne aicnerefid al ne esnejíf ,sorellabaC licáf et se ,otnat ol roP .neugis ol in ,ose a nednopser sotneimitnes sol erpmeis on orep ;otceletni le noc ogla ratracsed

sol euq ravresbo ovitarepmi aes euq ol aes ,soterceD sus recah la otceletni la sosap sol nagis el sotneimitnes etsu otnorp secnotne ,otceletni la neugis sotneimitnes sol odnauC .rarebil nareiuq es euq ol ed olleuqa sed

rop aicneirapa reiuqlauc netpeca on ,sorellabaC .esrarebil nereiuq euq sal ed senoicidnoc sal ed serbil náratse is ,sedetsu euq otseup ,ocisíf opreuc us erbos rautca ed redop le agnet euq o íha átse euq ed ohceh elpmis le

lauc ed redop le ranimile nedeup ,olle ed atneuc nad es q recah y ocisíf opreuc us ed otibáh reiuq avleusid es eu.aczerapased y

sedetsu ed ortned redop eneit ogla éuq roP¿ — nah nóicneta elodnátserp euqroP ?olpmeje rop otibáh nu rop árecerapased olleuqa y ,rad a navleuv al es on y nóicneta us elnetíuQ .adiV us noc otibáh ohcid odatnemila

orp us adan renet nedeup on ,sorellabaC .odatcenoc agnetnam ol euq adan árbah on ay euqrop ,datnulov aip sadaesed sasoc otnat acifingis ose y olratnemila arap olle ne odartne ayah adiV us euq sonem a rodederla

u orep ;amrof reiuqlauc ne aútca aígrenE aL .selbaesedni omoc noc ,odnum oiporp us ed soñeud omoc ,sedets.etnemavitcurtsnoC y atcefreP ,aruP eútca aígrenE ase euq a ragilbo nedeup nóicneta us ed redop le

la euqrop ,elbaesedni dadivitca anu ed somsim ís a esrarebil ne sedatlucifid renet nedeup on sedetsUapased y esrevlosid euq eneit dadivitca ase ,nóicneta us elratiuq ,emriced nedeup sedetsu ,arohA .recer ,hO¡«

ni eh ol oY !opmeit ohcum rop y ohcum ratnetni a otleuv eh ol y odatnetni eh ol ,odatnet oreP .dadrev se ose ,íS neimitnes sus es suS .odatnetni nah ol on sot peca odatse nah sotneimitn odnauc núa ,etnemaunitnoc olodnát

eivutse on sedetsu ,etnemetnerapa ,y olle ed setneicsnoc etnemanelp nes ose .ílla eneitnam ol euq ol se :nagiD ",YOS OY aicneserP angaM"« »!ose ed nóicneta iM atiuq¡ nep sus a zev arto aserger is Y -

:nagid ,sotneimas neteD¡ !redop seneit on úT¡ !oN¡« ,»!íuqa ed etev y et o renetnam nedeup etnemelpmis es le euq zev adac y redop le nos sedetsU .redop eneit euq ritnes agah sel ose euq nejed on y setnerefidni ogla

:nagid ,eserger otneimasnep etev ,hO¡« »! al aicah nóicneta us navleuV y "aicneserP" ogen us noc neúnitnoc .oic:nagiD »!sám secah ol on ay ,orep odnum iM etsanrebog zev anU¡ !íuqa ed areuF¡« nebicrep is ,neib arohA

opa rop nátse aitsugna ed sotneimitnes euq secnotne ,asoc ase ed esrecahsed ed ratart la sedetsu ed esrared.ajif íha árdnetnam al aitsugna ed otneimitnes le euqrop ,nárdop on

ilpxe ed ratart rop ozreufse iM ne euq ose rop sE selrac — sasoc sase ritnes ed otnetni us ne — adot érad sel nátse sedetsu euq aev odnauc ,elbisop aicnetsisA al neis .datrebiL y zuL ed oesed us ne sorecnis y sotsenoh od

es oN .aduya us ne nárdnev zuL al ed redoP le y sodidnecsA sortseaM sol sodot euq soruges ratse nedeuP us a nacovni sedetsu odnauC .olranoitseuc natimrep y "aicneserP" euq soruges nétse ,sortosoN a nacovni soN

sám al nárdnet on sedetsu ,ose ed atneuc ned es euq adidem A .raduya arap sozreufse sol sodot somerahil ne datlucifid aminím euq náritimrep ocopmat y ,aes láuc ratropmi nis nóicidnoc reiuqlauc ed somsim ís a esrarb

etselom y eteiuqni sol ose .

Page 35: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

53

asoredoP us ed redoP le odot noc ,onretxe odnum le ne dadivitca us ne aíd yoH "YOS OY aicneserP" nop -av on ,sorellabaC ,y soterceD sotse otseifinam ed nag nemetneicifus ol olos nat ,riced oreiuQ .odipár yum nay et

euq odipár nat nayav ocopmat orep ,sarbalap sal nertsarra oN .atcefrep y aralc aes nóiccid us euq arap odipárab le etnemelpmis se otsE .redoP royam nu nárargol otse odneicah ;aralc nóiccid anu renet nadeup on le ,ecnal

ratpac nárargol sedetsU ?nev oL¿ .odipár yum ol y otnel ol ertne oirbiliuqe oc oirbiliuqe le se láuc larutan y otcerr!sosollivaram noreuf yoh ed soter suS¡ .redoP us ,olle noc y

reibog us arap odnacovni raunitnoc nedeup sedetsU nedrO le y aicitsuJ al ,selaicifo seragul sol sodot ne y on adamA us ojid ol odunem a omoc y lat ,oterceD ese odnadrocer nagnetnam es euq neib yum átse y oniviD zuL ed redoP led rartne le árasuac osE !laicifo otnemaruj us a etneidebo oiranoicnuf odot a nagnetnaM¡ ,sutoL

num le ne isecen al ritnes selrecah y sotneimitnes ed y latnem od maruj le rarnoh ed dad euq ol laicifo otneoP latot le euq atsah setnatsnoc nagnetnam es sasoc sal euq a áraduya on otsE .nóiccA emot zuL al ed red

le se euq aicitsuJ y nedrO otcerroc la acovni ís orep onamuh res núgnin ed oírdeblA erbiL le noc ereifretni.arreiT al erbos onamuh res odot ed ohcered

us a racovni lA "aicneserP" amA siM ,nedreucer us euq ,sod se "aicneserP" on y adiV adot ed dadirotuA al amuh seres soL .osrevinU le ne dadirotuA arto yah al a odadivlo rebah la euq ,oralC .dadirotuA al nos on son

"aicneserP" uq neneit neimireuqer sotreic ritsixe e inamuh al a nagnetnam euq onretxe odnum le ne sot ne dadotuA latot al¡ ,odot ed rasep a ,orep ;oirbiliuqe aiporp us se osrevinU le ne dadir OY aicneserP asoredoP" !"YOS

y onreibog le ne aczelbatse es euq arap oniviD nedrO le y aniviD aicitsuJ al a neuqovni sedetsu euq adidem Aatsni es euq arap ,selaicifo seragul sol sodot y latipac ertne ecnalab le racovni sedetsu la sairtsudni sal ne el

arta euq arap osrevinU led yeL asoredoP sáM al a nóicca ne otseup nárbah sedetsu ,ojabart us a ose agi.rodederla

umoc sedadivitca sal revlosid arap nóicacovni aL satsin — aporuE ne sizan y satsicsaf sedadivitca sal sadotatsinumoc dadivitca al ed sarrag olós nat nos — ed nóicacovni al is ,arreiT al ed aczerapased ose odot euq árah

su dadinamuh al euq ortseinis oesed le ,lanoicome y latnem odnum le ne atseifinam es acirémA ne íuqa sedetorp ah on orep ,redop le renetnam ereiuq avitcurtsed azreuf ase ,etnemlarutaN .árecerapased ,ílla odatcey

ah edeup ovni nayah euq zuL ed eicifrepus anu erbos olrec .odac yah on y odot evleusid zuL aL¡ ugla otneimanoitseuc !olle ed acreca on

euq adidem a ,anugla nóisucsid nis ,sorellabaC .laudividni odnum us ne ritnes nereiuq sedetsu euq ol se osE .ílla étse euq elbaesedni asoc reiuqlauc árevlosid allE ,sotneimitnes ed odnum us ed ortned zuL al netseifinam

natart nátse euqrop se ,nóisucsid anu ne nartneucne es iS .anugla adud nis ,anamuh amrof al ed olrecah ed od al a nacovni sedetsu is ,oreP "aicneserP" al ed zuL al euq netimrep y nóicca al a "aicneserP" ortned ayulf us ed

asoc reiuqlauc ed esrarebil ne datlucifid árbah on ,opreuc us ne zuL al adnapxe y sotneimitnes ed odnum nu omoc odnum us ed oinimod y aznaifnoc al árdnev ,zuL ase ed nóisnapxe al noc ,euq odad ;elbaesedni

on adan yah oN .larutan osecorp - .otse ed acreca larutan adac ed adiV al ed ,adiV us ed ,adiV al ed yeL al sE.onu .ocitcárp nat se ojabarT etse euq ,ose rop sE

xe sal sadot rop odasap someséibuh on sortosoN iS sedetsu odnatnemirepxe nátse euq saicneirep — la ,ho¡ -!seroep atsah secev sanug — p ,secnotne ogid sel oreP .somednetne on sortosoN zev lat euq sonriced naírdo

itnes sol ed onu adac y sodot etnematcefrep somednetne ís euq ,onamuh res led sévart a nasap euq sotneimoN euqrop¡ ortseuN ne somev neseidup is y ,nacifingis euq ol somebas sodoT !odatnemirepxe someh sol sortos

idup sortosoN omóc ed naírallivaram es ,nóiccefreP ed odatse lautca rop odasap rebah zev anugla som.se ísA .sedetsu ed sal a seralimis saicneirepxe

a seralimis saicneirepxe rop odasap ah y socisíf sopreuc ne odiviv ah onamuh res odoT ose roP .sayus sal ed otneimitnes o otneimasnep nu somenet sámaj y »sotneimireuqer sus y nóicisop us etnematcaxe somednetne

mis sE .sonamuh serorre sol rop nóicanednoc o acitírc oreP .opmeit ohcum rop oditsixe ah euq ogla etnemelpoc le nagnetnam ,otnat ol roP .ritsixe ed árasec otnorp napes y ,agnopretni es euq ol odot etna azreuf al y ejarapa aL .onugla redop eneit on anamuh nóicaerc al euq sonem a ,redoP eneit on ogla ed atlaf o nóicatimil etner

ta us adot elodnád sadiV sus noc netnemila ol sedetsu euq .nóicne nedeup on senoicatimil sase euq nev oN¿?nóicneta us ed sévart a odnatnemila étse sal adiV us euq sonem a sadinetsos res

odneinetnam neugis es adiV us ne euq nagnopuS !sasoc sase a nóicneta us elratiuq nedeup sedetsu ,arohA¡ :necid sedetsu etnemlanif y ,salle ne nóicneta al ed oidem rop senoicatimil on sasoc sal éuq rop¿ ,hO«

»!opmeit ohcum rop otse odneicah odatse eH¡ ?naibmac etsu nebaS¿ ozreufse ed sám sotunim zeid euq sed?airotciV al aírad sel nup nu edsed ragzuj nedeup on sedetsu ,neriM ed ot nárarebil es ís orep ,onretxe atsiv

ipár sám ohcum sotneimasnep y sotneimitnes sose is núa ,sotneimitnes sose renet a esrasuher la etnemad ,nagid etnemelpmis ,ísa res eD .naraunitnoc »!redop neneit oN¡ !nedeup oN¡« dutitca anu namusA¡

!etnerefidni neM sol a senoicacovni sahcum odazilaer nah eS .aduyA narG odnadnirb yotse sel ,olbah sel sartneim ,yoH -

ol sedetsu iS .naesed on euq sasoc sase ed selrarebiL y aicnetsisA al selrad a odanimreted yotse yoh y sorejaspeca errucer sotneimitnes y sotneimasnep sol ,nat :nagid secnotnE .n .»redop neneit on ,!hO¡« navleuv ,ogeuL

.soicogen sus a sal ne albein al euq laugi ,nárevlosid es sasoc sase sadot euq atneuc nárad es otnorP¡!ís ed ortned ejaroc y azreuf ,aírgela ase ,datrebil ase ritnes a náraznemoc sedetsu y ,sadaelos sanañam

uh al a odad odis ah ednarg sám adan ,sorellabaC asneM sol a adaN adamA al oid euq olleuqa euq dadinam - aíroyam al ne ,euq sasoc ed opit etse odot y ,selauxes soesed ,setnateiuqni senoicidnoc natneis odnauC .sorej

bos sadatceyorp nos sosac sol ed nararrec sedetsu is omoc se y ,olnevélE .amgarfaid us nagiartnoc ,sedetsu erreup al rop nárajed euq nárartnocnE .osecorp etse noc necah euq ol se ose ,ohceh eD .ralos oxelp us ed at

Page 36: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

63

itnes sose areuf a artne etnadrocsid se euq ol odot euqrop ,asorbmosa sám amrof al ed selbaesedni sotneimreup anu rop sedetsu :at .ralos oxelp le odoT .ísa se oN .otceletni le rop 'nebicer ol odot euq neerc sedetsU

ed sévart a artne !íha rop rartne euq eneit y¡ ,sotneimitnes sus obircsed sel euq osecorp le euq se ,ose roPa se royam noc nergol es sasoc sal euq odneicah ,anretxe airotciV al arap aicnetsisA árad sel y osollivaram ogl

.dadilicaf al ed nárednerpros es ,etnemlautca acirémA eneit euq sedadisecen sal noc y aniviD aicitsuJ al a racovni lA

ni erceD sotse ragracsed ed secapac nos euq al noc dadisnet noc dadicolev al y redop le áres ednarg éuQ¡ .sotauc sol íuqa edsed aicnatsid al ,nedreuceR !lanoicome y latnem odnum led sévart a árautca otse sel soL[

]selegnA nóicca asE .sotneimitnes ed odnum us ne etsixe on kroY weN atsah ne otseifinam ed atseup airotarbiv .dadicolev y redop narg noc ajaiv soterceD sus ed dadisnetni al rop sotneimitnes ed odnum le on ,otnat ol roP

y latnem odnum la soterceD sotse odnaivne nétse sedetsu odnauc nertne sonamuh soditnes sol euq natimrep?ecnacla us res adeup láuc y ragell nedeup sojel náuc ragzuj edeup néiuq¿ ,euqrop lanoicome

eit sedetsu ,aíd yoh oicivres etse recah la ,ose roP ed y latnem odnum le nE .adatimilI aígrenE y redoP nenetsu euq oreiuQ .oicapse in opmeit yah on sotneimitnes ol sed y redoP le ritnes nebed sedetsu euqrop ,nabicrep

ne rasnep nedeup sedetsU .nebas ol ose ,oicapse in opmeit eneit on otneimasnep lE .nóiccA al ed dadicoleVmeit núgla íha yah¿ ,oneuB .etnatsni la serdnoL ne y kroY weN ,neib secnotnE ?oicapse o op ed odnum le

neimitnes asnep le euq etnemaenátnatsni sám núa aútca sot le euq setna aútca euqrop ,otneim.dadinutropo anugla agnet otneimasnep

neívne sedetsu odnauc ,otnat ol roP .sotneimitnes ed odnum le ne oicapse in opmeit yah on omoc nev aY soterceD sose — eicsnoc selatnemanrebug selaicifo sol a odnaivne nátse sol es euq necitn — sol omóc nev on¿

le atsah zuL al ed redoP le y dadicoleV al ed sévart a nári soterceD soudividni sose ed sotneimitnes ed odnumrad y otcerroc oesed le selrad ,aicnetsisA selrartsinimus ,ílla rautca arap al a etnerf esratnavel arap azreuf al sel

?aicitsujni nev on oibmac lE .nereiuq ol ísa euqrop náraibmac solle ,ogeuL o solle noc atucsid neiugla euqrop árd.adip sol es

uv es sotneimitnes sus¡ ,roiretni us edsed oesed nu onamuh res le renet lA anu odnauC !setnenamrep nevle roiretni oiporp us edsed oesed nu eneit anosrep — arto anugla rop se o íha ragul us odamot ah zuL al is núa

egus aicner — itnes ed odnum le ne aútca zuL al ed redoP le le y zuL ed nórtap us euqrop ;oudividni led sotneimreuC .oniviD nedrO y aicitsuJ noc naútca y samrof sal sadot ne natseifinam es roirepuS latneM op

sed serbop sase ,daduic us ne :olpmeje rop nemoT nah y ,zuL al a otseupo nah es euq sarutairc sadanutrofaugi la ,roirepuS latneM opreuC uS .sedadeslaf satnat odaicini ol nagah solle euq ereiuq ,sedetsu ne euq la

arto ed ,argen aigam ed dadivitca anu edsed adatceyorp euf sel aígrene ase euq artseumed sel y otcerroc.opmeit otnat ritsixe arap etneicifus aígrene al odinet rebah naírdop on solle arenam

sotisóporp arap se is ,opmeit sám rop aígrene atse árdnetsos on latneM roirepuS opreuC lE¡!sovitcurtsed redoP la racovni nedeup saznañesne satse renet la euq nasneip soudividni sonugla odnauc ,ísA

al ed "aicneserP" agne nátse es savitcurtsed sasoc recah arap somsim ís a odnañ .olrecah nedeup on euqrop orp arap aígrenE áraname on roirepuS latneM opreuC lE¡ !sovitcurtsed sotisóp onis ,nedneitne ol on sollE ejasneM sol ed artnoc ne yeL al rasu nedeup euq neerc euq us ne evleuved sel es ose euq atluser orep ;sor

,nóicacifilac al ed redop le rop ,dadinamuh al ed sotneimitnes ed odnum le euq se adiV al ed dadreV aL .artnocauc adot aerc soslupmi necudorp euq solleuqa ,otnat ol roP .aútca salle a odreuca ed y ílla étse euq dadil

nematreic ,sovitcurtsed p ,sodanutrofased sám sol nos et neyurtsnoc nátse euqro sedadivitca odnaerc y odaíd núgla euq savitcurtsed .áranroter sel es

euq ogid sel euq olle rop se ,sorellabaC ,neib arohA sasoc euq natimrep on zuL al a oicivreS us ne.nóicneta us nagnetnam y neparta savitcurtsed iS¡ .serorre sol erbos agiac nóicneta us euq netpeca oN

al a neuqovni ,sozeiport yah euq ecerap "aicneserP" y anamuh etnem us a oidem led netiuQ !nóicca al a al a otser le nejed "aicneserP" ra al nárargol ísA¡ !sedetsu ertne aínom iM led serbmoH omoc ,sedetsU ,otun

ovaf rop nauc núa ,sopurG sus ed anosrep anugla aicah aglas acitírc ed arbalap alos anu in euq natimrep on r od al a neuqovnI .rorre núgla rebah aczerap "aicneserP" sanu elned o nóicca ne ertne etnemasoicnelis euq arap

:nagid y adlapse al ne satidamlap ».latoT oinimoD led rolaV y redoP le éd et y agidneb et soiD« al se atsE inú .dadinamuh al ne oinimoD le raruatser ed amrof ac

su euq aírgela narg noc atneuc yod eM ,otnat ol roP oicome yotse eM omsim oY ;senoicome ed nalbah sedet -rtned edsed atseupser al rev la odnan euq ol etnemaralc sám ohcum oeV .sotneimitnes ed odnum us ed o

ed álla sám ohcum ,ocifíngam se sedetsu ed ortned atseupser ase rev le ,ograbme niS .ritnes nadeup sedetsu.nagnet ol euq otcerroc se euqrop azreuF y otneilA yod seL .sarbalap sal

airolG al ed dutinelp al euq natimrep ,aicnecifingaM us adot ne zuL al ed redoP le ne neúnitnoc ,sorellabaC us se euq "YOS OY aicneserP asoredoP" nauc nevresbo y ,odnum us y sedetsu erbos oinimoD emot

us arap aniviD aicitsuJ y nedrO la natsuja es sasoc sal etnemadipár odnum le euq netpeca oN .oicifeneb oiporpnet etnerapa euq natneis sedetsu euq olleuqa odot etna ;opmeit sám rop solratimil o solraitsugna ed redop le ag

:nagid y somsim sedetsu odneis nagis etnemelpmis ,etimil sol !redop seneit on út¡ !otnemom nU¡« ",YOS OY aicneserP asoredoP" erbos soyaR sosoredoP suT atceyorP¡ !nóicautis atse ed ograc etzah¡

noc y olevléusiD¡ !otse negiletnI al emad y oniviD nedrO le earT¡ !olemús ne otcerroc ol recah arap aicecen aes euq ol odot »!oiras us ed náranimile arenam atse eD on euq nóisnet y dadeisna al ocisíf opreuc

al euq netimrep "aicneserP" ol ribicer redop arap amlac ne ratse ebed sotneimitnes ed odnum le euqrop ;eútcaseupser al elbisop odipár sám .adireuqer at

Page 37: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

73

ne ,otse nagah sedetsu euq adidem a ,sorellabaC noc sal rajenam ne sedatlucifid neneit on euq nárartnoc - us aes on euq asoc arto a redop nedecnoc el on euq y natnorfnoc euq senoicid ".aicneserP" adan euq oremirP

,anamuh nóicaerc y aicneirapa alleuqa odot a nagid »!redop seneit on¡« al a nemall ,ogeuL "aicneserP" l a anaM .nóiccA al ed redoP le euq atsah soliuqnart esnagnét "aicneserP" ,ogeuL .ograc agah es y ayulf es sedetsu

al ed redoP le euq atneuc nárad "aicneserP" nin ed¡ ,allaf sámaj !arenam anug ;reS íM a y zuL al a nóicoved us y roma us rop saicarg yod ,nózaroC iM odot noC .razilanif obed ,sorellabaC osollivaram atluser ,sorellabaC !somos euq sogima sednarg sol nárev aíd nu¡ ,nóicarepooc asoinomra us noc y

nocne art a odinet eh euq atseupser al lautca odnum le ne rart fitarg yum atluser y ,sorejasneM sol ed sév .etnaci se ollE ".odnuM led rodavlaS le" al a otnuj ,soterceD sosoredop y sounitnoc sus noc ,euq napes euq oreiuQ

ivitcA angaM utepmí noc árdlas rolav uS¡ .orgoL narg nu odinet someh edrat atse ,odatsefinam ah es euq dad!odargol ayah es acirémA ed airotciV al euq atsah áraznava y ,azreuF y redoP us ed dutinelP al aicah

!oczedarga sel oY¡

OSRUCSID IIIV SOL ,SELEGNA AINROFILAC

8391 ,13 oiluJ

sedetsu erbos otreiv euq nóicidneB al natneis y nabicer ,acirémA ed otuniM led serbmoH y sogimA sodamAlreart la yoh us se lauc al ,adiV aiporp us ed saznañesne sal se oP" "YOS OY aicneserP asored oc le ne adalcna -

.aicnegiletnI e aígrenE ,adiV us noc anamuh amrof us a odnatnemila y nózar itsevni adot ne euq dadinamuH adamA ,nedreuceR nah solle ,soña sol ed sévart a onamuh res led nóicag

sub oñin nu atsah euq arap azelpmis y dadiralc noc sedetsu a odíart someh sol es yoH .aznañesnE etse odac al ravell arap dadivitca ed odnum us aicah sedetsu ed sévart a áriulf euq latoT redoP le ritnes y rednetne adeup

idneB freP al y nóic .setrap sadot a nóicce ni sol ne y otse ed acreca osoiretsim adan yah oN euf elbisop olugná odot ,rednetne rop odasap led sotnet

adivitca sal sadot nE .adiV aiporp us ed nóisnerpmoC al ed le se euq ,elpmis sám led nóicpecxe a odagitsevni -sim ol aicah aicnednet al yah sacisífatem y satsitluco sed sE !adiV us ne osoiretsim adan yah oN¡ .osoiret

elpmis o odnanimac nétse aes ay ,otnemom odot ne opreuc us ed sévart a y ,ne redoP le ratnemila le etnem odneimrud — .odnautca aúnitnoc adiv al ,atropmi on ose sedetsU se opreuc led sonagró sol is nasneip acnun ed areuf étse ogla euq sonem a ,odnanoicnuf on o nát

ro dadivitca rojem al ,oirotarobal rojem le se ,opreuc us ed dadivitca y onagró adac odneigirid átse adiV al ;nedimíuq neta anu netserp el on euqnua ,erbmoh le rop adiconoc ac edeup euq ol nelpmetnoc oreP .ralucitrap nóic

aiporp us euq natpeca y neconoc odnauc esrecah erP asoredoP" "YOS OY aicnes y ,sedetsu ed amicne átse t se aígrenE y zuL ed osoredoP oyaR oyuc ,soiD ed odazilaudividnI ocoF le se alle euq nebas sedetsu euq ol odo

ebed aígrenE al y aicnatsbuS al ,redoP le ,aicnegiletnI al adoT .razilitu euq nárdnet y odinet nah erpmeis atse ed rinevorp neserP" ",aic !rinev adeup ednod ed ragul orto núgnin yah on euqrop¡

royam al ed ecnava ed socof sol nos sedetsu euq napes ,otse nadneitne euq adidem a ,otnat ol roPnegiletnI roP .latiV aígrenE atinifnI ase ed ortneC le nos euqrop ;osrevinU le ne aígrenE ed nóicarebiL ,redoP ,aic

l nis alracovni nedeup euq nárartnocne sedetsu ,otse odneiconoc y odnatpeca euq se ,ose euq arap onugla etimí ,laudividni odnum us a enreicnoc euq ol odot ne ,opreuc led sévart a riulf ebed allE .onretxe odnum us ne eútca

omra arap idnoc anu ne lanoicome odnum us a renetnam y razin rop sodanrebog nagis on ednod lat nóic.setnadrocsid sotneimitnes

euq edsed ,yoh orep ;solgis sol ed sévart a rev odidop ah on dadinamuh al euq ol se otse ed dadicilpmis aLnemoc átse onamuh res le ,otseifinam ed otseup eh ol led redoP y azreuF ,aítnelaV al ritnes y rednetne a odnaz

eart sel aznañesnE atse euq orgoL irp ,dadilibah y dadirotua us odneitnis átse onu adac ,otnat ol roP . euq orem etnemasoinomra somsim ís a esralortnoc arap ,adan — lanoicome odnum le ne ,riced oreiuq — eul y ,og

,asoinomrA ,asoredoP atse ,otneimasnep y otneimitnes led sévart a nóicca ed odnum us aicah odnatceyorp etnegiletnI " ,YOS OY aicneserP" ned eneitnoc lauc al la nóiccefreP al ravell arap odireuqer ol odot íS ed ort

.onretxe odnum uh res le orep ,otse ed acreca lausuni adan yah oN us ed acreca adan etnematulosba odidnetne ah on onam

rp ed otneimasnep nu noreid el sámaj orep ,odnazilitu nabatse al euq y adiV nare euq naíbas sollE .adiV aipo ed otnemgarf nu olós nat euq sám acifingis adiV al euq rednetne a odnaznemoc nátse aíd yoH .alrazilitu omóc

rof al renetsos arap azilitu onamuh res le euq ,oiranidro redop rop zeid le sáziuq razilitu ed zev nE .anamuh am al euq aígrenE y redoP ,aicnegiletnI narG al ed sonem o otneic "aicneserP narG" ,nedeup ,sedetsu arap eneit

ase a nóicacovni e nóicaroda asorovref anu ed oidem rop neserP" ,"aic rarebil ed sévart a ayulf euq ,lat redoP nu leuv es euqot euq ol odot euq lat onretxe odnum us aicah y sedetsu al adot euq ísa odneitimrep ,osoinomra avrof ed sévart a sorgol ed odnum us enell ,adiV ed redoP y nóiccefreP ,selarutan etnematcefrep sosecorp y sam

nuforp sám us .nózaroc led oesed od omoc ocitcárp nat ,larutan se otse odot euq atneuc ned es euq etnatropmi se aznañesnE atse a ragell lA

lauc sus a nacilpa ol odnauc y ;sacitámetam sal o acinácem al omoc ,onretxe odnum le ne asoc reiuquca ed ,sedadisecen atluser neneitbo ,odidnerpmoc nah euq ol noc odre a nagell sedetsu odnauC .sotcaxe sod

on al rop sasac sus ell es nóicatibah al adot y ocirtcéle nótob nu naslup ,ehc nat se dadilautca al nE .zul ed an us a nóicneta us nertnec euq ollicnes y lamron " ,YOS OY aicneserP asoredoP" a rartne la necah ol omoc lat

.nóicatibah us ed secul sal rednecne arap nótob le rimirpo y sasac sus

Page 38: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

83

us a nóicneta nadnirb el odnauc ,otse roP neserP" "aic zuL al ed redoP otinifnI le nedneicne sedetsu —S latneM opreuC us odnacifingis roirepu — os asnacsed euq us ,sedetsu ertne y erb OY aicneserP asoredoP"

".YOS ase a nóicneta nadnirb el odnauC ",aicneserP" ase ed rotcudnoc le odneis ,roirepuS latneM opreuC us le se euq ,zuL al ed redoP otinifnI le rednecne la y ,nóicca ne yeL al etnemallicnes se ,adiV y aígrenE asoredoP

epuS latneM opreuC us rop sodigirid zuL ed soyaR sol arebil euq oiporp us ed sedadivitca o opreuc us aicah roir odnum — oirasecen se is — odoT ,ovitinifed odatluseR nu ecudorp ogid euq esnejíF .ovitcA y osoredop

odatluseR" se ose ",ovitcA igami ogla se oN .riced oreiuq euq ol etnematcaxe nu se ;ocitátse ogla se on ,oiran.sotcaxe socitámetam sodatluser ecudorp euq sadiV sus ne ovitcA redoP

amA ,razitneicnoc y rednetne ed netart ,otnat ol roP ogral ol a adeuqsúb us ne euq ,acirémA ed sogimA sod y satnot sal sadot ed rasep a ,adeuqsúb agral ,agral ase ed nóicanimluc al a odagell nah soña sol ed eh euq sorbil ed eires atse odaidutse y odíel nah euq sedetsu ed solleuqA .sanamuh senoinipo sairotcidartnoc

sefinam al a odíart óicat nocne es ,yeL al ed dadilatot al nadnirb sel euq y ,n nu ne odnartne somsim ís a nárartemirP .oveun odnum ogeul y ,aínomrA y zaP ed onell odnum nu ,or y ,senoicacovni sus a satseupser sal nárdnet

noc rautca arap ,onretxe odnum le aicah árdlas euq ,roiretni us ne ejaroc omerpus y ednarg nu náribicrep.redoP y nóisicerP avitinifed ,oveun etnematelpmoc nedrO nu odnatpeca nátse euq atneuc nárad es omitlú roP

:ose ed sévart a árdnev lauc le DADICILEF AL AL ADOT ODACSUB NAH EUQ ADIV . moH y sogimA sodamA ,emnagíD átse on euq etrap anugla ne neiugla etsixe¿ ,acirémA ed otuniM led serb

?dadicilef al odnacsub adoT .res ebed ísa euq ebas nózaroc odot y ,dadicilef renet omóc ed avitinifed amrof anu yah ,neib arohA

rep euq aidrocsid al euq odidnerpmoc nah on orep ,res aírebed ísa euq ebas otceletni us ne odunem a anosned aútca al ed arefsómta al nanell euq senoicaunisni sal ,otnat ol roP .dadicilef ase ative sotneimitnes sol ed ort

arreiT — lap natseifinam odnum led setrap setnerefid ne y álla ,íuqa soudividni sol odnauc sotneimasnep y sarbasosoiciv — ,y ;nedneitne on euq sanosrep salleuqa noc ereifretni odarg núgla ne euq nóicarbiv anu nasuac

itnes sose necudorp euq solleuqa oreP .epmurretni sal ,etnemlaropmet ed alucítrap adac nárahcesoc sotneimefsómta al ne odneivom nátse es euq rednetne natisecen soudividni soL .olle ed anell ,arreiT al ed ar

.anamuh aidrocsid ed senoitsegus y senoicaunisni us rearta y zev arto selriced oreiuQ .laropmet ogla euq sám se on otse odot ,acirémA ed sogimA ,nedreuceR

tnup etse atsah nóicneta al a nóicneta netserp el sedetsu euq adidem a :lativ o y ,"aicneserP" al adot ned el euq rev y alracifilpma adeup euq arap sadiv sus ed nóicneta la nóicneta odnadnirb nátse el sedetsu ,areuf aicah alretnirb el odnauC .arreiT al erbos odaerc ol odot ed negirO odnad nátse el ,sanamuh saicneirapa sal a nóicneta nad

rene ed odatimil redop nu eneit euq olleuqa a nóicneta .otseifinam ed otseup ah ol otnemom le rop euq y ,aíg oN.oredadrev redop eneit us nátse on sedetsu ,otnat ol roP icatimil y saitsugna a sotej apa sal ed odnum led seno -

.saicneir ell ,etnatimil odnum etse a nóicneta al natiuq el odnauc euq napes y otse nadneitne euq etnatropmi yum sE -

rep ednod a naserger al ,aidrocsid ed y saicneirapa ed on adiV ed aicneserP al a ,ecenet — la OY osoredoP" ".YOS le ,roirepuS latneM opreuC led sévart a ,ogeuL "YOS OY osoredoP" sodnum sus ed sévart a áragracsed

.zirtceriD aicnegiletnI asoredoP uS y aígrenE adatimilI uS ,otinifnI redoP uS ,nóicca ed es sol ,netseifinam es saznañesnE satse euq atsaH aunitnoc sonamuh ser neic rop atnevon le odnatpeca nár -

orep ;nóicca ed odnum oiporp us ed zev ne ,rodederla us a sorto ed saicneregus sal ed ot .atneuc esrad nis roP nat ol al a neserger al y saicneirapa sal ed odnum led nóicneta us netiuq y ose nadneitne euq adidem a ot

",adiV ed aicneserP" iletnI al y adiV ed nóiccefreP al nárdnet sedetsu sus ed sévart a y ,ne odneyulf aicneg us ed sévart a odneyulf odatse nah sadiV sus euq ,rev la nárarbmosa es euq ,nemulov narg nat noc sopreuc

e are osE euq odneibas on ;sairutnec rop opreuc sus ed sévart a sedetsu euq y ,soiD ed laudividnI ortneC linam ed socof nos socisíf sopreuc sel euq nóicidneB narg ase naínet euq naíbas on aroha atsah euq y ,nóicatsef

.ragell aídop edeup orecnis y otsenoh aes euq arreiT al ed eicifrepus al erbos onamuh res reiuqlauc ,ogid sel ose roP nu ne odartne nah sedetsu ,otnat ol roP .oirartnoc ol riced árdop eidan y ,omsim ís rop yeL atse raborpmoc

euqer ah aznañesne ed esalc adoT .aroha atsah odiviv nah euq ol a etnerefid etnematelpmoc otneimidnetne odirP .ef ed acilpa al ed onis ,anugla ef ed nereiuqer on selauc sal ,saznañesne satse ed osac le se on etsé ,ore nóic

.acitcárp sal odnacsub ,omsim ís ed areuf arim euq se onamuh res led amelborp le euq ogid sel ,acirémA ed sogimA

oc .odartnocne nah al acnun y ,senoicidnoc sal ratsuja arap atisecen euq sas nareiuq sedetsu odnauC .etnemetnenamrep olrenet redoP arap adiV al ed negirO le atsah ri euq neneit ogla rigerroc nedeuP

la racilpa met sodatluser ritnes y sonamuh sotneimiconoc sonug oc núa :euq nebas orep ,selarop sám sol nse socigréne il rojem anu renet y senoicidnoc sal ratsuja rop sozreuf euq omixám ol ,odnum us ne nóicareb

.laropmet odatluser nu áres nárdnetbo a odinetsos ah sol euq ,adalumuca aígrene noc zev atse odamacne nah euq soudividni sonugla odibah naH y ,adazilitu euf ;odicerapased ah aígrene ase adot isac ,etneper ed ,euq atneuc nad es oreP .adiV us ed ogral ol

eit on al ed nóisnerpmoC al ne ,dadilautca al nE .alrenoper omóc ed nóicon al nen "aicneserP narG" res le en onamuh aígrene anu euq sám atisec .airanidro

ocnic ed sám y adatimilI aígrenE anu racovni ed secapac nos euq odnum la odaborp nah el sorejasneM soLah ol sorejasneM sol euq odatacrep nah es sanosrep lim sol ed onu adac arap se oigelivirp ese ,otnat ol roP .nec

ed aicneserP narG al a nóicneta us odad nah el sollE .nóicneta asorovref amsim al árad el euq sonamuh seres

Page 39: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

93

le :adiV ;"YOS OY osoredoP" nemulov narg ne aígrenE y aicnegiletnI ,redoP narG us areitrev euq odajed nah y .acisíf amrof al ed sévart a

esed sedetsu is etnerefid etnemlatot sE uya elrad na ni nedeup euq nárartnocne otse ne euq ay ,neiugla a ad - al a racov ,"YOS OY aicneserP angaM" agracsed lauc al edlimuh sám anosrep al ed sévart a zuL ed oyaR nu ár

,adiV ed etneirroC aiporp us ed dadivitca al ed atart es odnauC .senoicidnoc o seragul ,sanosrep a áraduya euq sE .setnem y sopreuc soiporp sus ,lanoicome odnum us etnaidem otceletni oiporp us ed sévart a rilas ebed atsÉ

al a nóicneta netserp el euq adidem a euq ,otse rop "adiV ed aicneserP narG" etneirroC atse euq nárartnocne zuL ed — al ed animáL asollivaram artseun artseum ol omoc "aicneserP" — zuL al euq odnasuac ;áracifisnetni es

il royam al selodnád ,adnapxe es opreuc us ed ortned odacot nárbah euq a odibed ,aicneicnoc y aírgela ,datrebcA al a redoP otinifnI us arebil euq adiV al ed livóm le nóic — nóicacovni us etnaidem — ed soyaR sol odnatceyorp

er aes ednod nóicidnoc al aes euq areiuqlauc a zuL .adireuq sedetsu ed acreca odnalbah odatse someH ni omoc aznañesnE atse ridnapxe sonnatímrep ,aroha ,soudivid

o senoican ,sedaduic sus aicah odnum la — amA ,euqrop euq etnemavitinifed nadneitne ,acirémA ed sogimA sodome y latnem odnum le ne odneiviv átse dadinamuh al .lanoic apor o oducse le euq sám se on ocisíf opreuc lE

.odnasu nátse euq secnotne ,sotneimitnes ed y selatnem seres nos euq nadneitne sedetsu odnauCoicome y selatnem seres ed atseupmoc átse dadinamuh al euq nárednerpmoc .selan

uniM led serbmoH sol netime euq soterceD sosoredoP sol etnaidem netceyorp es sedetsu euq adidem A ,otg anu omoc etnaleda árdlas euq redop ese náratsefinam num led ortned y sévart a etnaslup alo acsetnagi od

euq ol ed álla sám átse soterceD sotse ed ecnacla ogral ed redoP lE .dadinamuh al ed lanoicome y latnemetni lE .onamuh otpecnoc reiuqlauc rednetne adeup ogral ed redoP etse rednerpmoc edeup on onamuh otcel

inam ,nelas senoicarbiv sase euq somebas y somev ol ,zuL ed avatcO al edsed ,sortosoN orep ;ecnacla -orep ,onretxe odnum le ne dadicirtcele al ed sotcefe sol nev euq arenam amsim al ed ,esodnátsef ohcum noc

.redop sám etsU .aicnerefid al ne esnejíf ,neiB .redop le y zul al ed sotcefe sol nev dadicirtcele us ed osu le noc sed

osoN meit omsim la nóicca ne sobma ,otcefE y asuaC somev sort es euq airotarbiv nóicca al etnaidem ,opnod se ílla y ,dadinamuh al ed lanoicome y latnem odnum le ne atseifinam sednarG sase odnazilitu ,sortosoN ed

renE ed setneirroC zuL ed soyaR y aíg — larutan sám arenam al ed y — udorp ".sorgalim" sodamall ísa sol somicinam al naev odnauC ,larutan arenam ed eyulf aígrenE al euq nárev sodot ,sasoc satse ed sanugla ed nóicatsef

on lauc ol .nóiccA ne osrevinU led adiV al ,adiV aiporP us euq sám se nerpmoc euq adidem a ,acirémA ed sogimA sodamA ah euq ol se osE .oiretsim odot náratracsed otse nad

ive alc sám otneimidnetne nu agnet onamuh res le euq odat ed amrof al euq norasnep euqrop ,osicerp y or ohceh led setnarongi ,asoiretsim arenam anu ed res aíbed nóisnerpmoc atse renetbo — nu euq laugi la

olubmános — .nóicazilitu us arap seredoP sotse ed nóicarebil al ed dadicilpmis al ed , otneimidnetnE la odnagell átse dadinamuh al aíd yoh ,otnat ol roP osoN .etnatsnoc y aruges amrof ed sort

orp ,dadinamuh al ed lanoicome y latnem odnum le ne ragul amot dadivitca atse omóc odavresbo someh -etnematelpmoc naibmac euq selat sotcefe odneicud osrep ed sotneic ed y oudividni led lanoicome odnum le san

na nóisnerpmoC atse odacot naíbah acnun seneiuq .etnemroiret satse noc netcatnoc sám sartneim ,ísA .necitneicnoc euq oreiuq euq ol se otse ,acirémA ed sogimA sodamA

setna odnauC .olratpeca arap sotsil nat nátse senozaroc sus éuq rop nárednetne saznañesnE — al nis onerpmoc nóis — etnemarup nos euq ,sotpecnoc sojeiv sol ed asuac rop oditsiser neseibuh es etnemelbisop

moc arap ,somsim ís ed ortned ahcul ed opit núgla odinet neseibuh ;sonamuh satse euq reerc o rednerp ed atnetnoc yum etneg ed asam narg anu a somartnocne sortosoN yoH .selaer nare sedadreV sednarG

iuqnarT y zaP éd sel euq ogla noc ratcatnoc onu adac y sodot euq orgoL led redoP le néibmat omoc ísa ,dadil nah euq nárartnocne ,odis ah euq ol odot ed airomem al a nerrucer iS .adiv atse ne olós on ,odaesed nah

na .adiV al ed redoP led atart es etnemelpmis euqrop ,sasoc samsim sal erpmeis odaleh ,aíd yoH .adecus euq odative nah sanamuh senoicacifilac sal orep ,amsim ís a relav esrecah ereiuq adiV aL

nemlarutan náriulf nóiccefreP al y adiV al ,etnadrocsid arenam ed sotneimitnes sus racifilac ed rajed sedetsu la - nárdop ]omtir noc .g.v[ acimánid aígrene noc nacovni al odnauc Y .nemulov royam ne secev etniev sáziuq ,et

ua uc us ed sévart a adiv ed larutan etneirroc al aíres euq ol ed sám secev atneses o atnerauc alratnem opre olos on ,renetbo nadeup euq sodatluser sol náres sosoredop y sednarg sám otnáuc nárev ,otnat ol roP .ocisíf

atluser solleuqa ne selbisop nareuf euq odaños nah sámaj euq sasoc lim zeid ,lim onis ,odacsub nah euq sodazepme y ,sadiv sus .larutan etnematcefrep osecorp nu ed oidem ne nóicca renet a nár

ome y latnem odnum led ortned aígrenE al rigirid omóc és euqrop ,olumítsE narG iM selrad oreiuq ose roP -nocnE .etrap reiuqlauc ne serotucolretni siM ed lanoic oibmac nu euq ,acirémA ed sogimA sodamA ,nárart es

,y olratpeca arap selitneg etnemetneicifus ol naes ,rovaf roP .sotnemom sotse ne sadiv sus ne odneicudorp átse ed sám rop recah odacsub eh euq otse sedetsu rop recah emnatímrep ,nóicatpeca ed otneimitnes ese ne

.acirémA ne íuqa soña sotneicsod idroartxe odis ah euq ,yoh ed nóicatpeca atse nE on ojicoger iM ,oidem y soña sert ed sonem ocop ne airan

odnum le raznacla ed zapac yos oY sedadivitca sairav ed sévart a euq rebas la setimíl in saretnorf econocamA ,nedreuceR .dadinamuh al ed lanoicome y latnem od :oesed nu onis ognet on oY ,acirémA ed sogimA s

reart redoP y nóiccA al ed atart es euq ay ,ovitinifed se otse ,otnat ol roP .dadinamuh al a datrebiL y dadicileF el y ,nóicca ed redop le ílla árdnetnam ,lanoicome odnum us ne eugrac oY euq aes euq ol aeS .atinifnI adiV al ed

.ollE noc rirefretni adeup euq anamuh nóicacifilac árbah on

Page 40: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

04

ell átse sel euqrop ,yoh ose nadneitne euq oreiuQ us ne oibmac le náritnes sedetsU .nóicidneB atse odnagc sel euq ,aínomrA y zaP anu náritnes y ,dutitca us ne y lanoicome odnum etneicifus le renetnam arap áraticapa

otua - ,nóicca ed odnum led ortned ayulf nemulov narg uS y adiV ed redoP rojem nu euq áritimrep lauc ol ,lortnocorp .odalehna y odacsub nah euq sodatluser sol ísa odneicud

seL .sotneimitnes ed odnum us evresbo euq onamuh res la odip el ,ograbme niS .ocitcárp yum se otse odoTrop ;necid euq ol y sotneimasnep sus nevresbo euq odip ed ortned setnadrocsid sarbalap netreiv sedetsu is euq

rocsid y dadlam ase náradnam ,ertserret arefsómta al euq ,lanoicome odnum oiporp us a aid íha otsé esodnád.etnaleda odaivne nah euq ose odot rahcesoc euq nárdnet aíd núgla y ;ocisíf opreuc us ed rodederla le odnauC

reucer ,aidrocsid al ed sévart a nagell euq senoicidnoc sase sadot y dademrefne al ,sadiv sus ne ertne osacarf - res led ortned aicnegiletni aL .somsim sedetsu a aes on omoc ,rapluc neiuq a anosrep arto yah on euq ned

uh nóicalumuca al orep ,rojem ol se éuq ebas onamuh nedeup euq neerc solle y onamuh res la aslupmi anamluser sus rahcesoc on y oiciv reiuqlauc riculer a racas tsE .sodat ev ah onamuh res le euq rorre evarg nu se e odin

otse ,aíd yoh oreP .lautca odnum led senoicatimil sal néibmat acilpxe ose y ,solgis sol ed ogral ol a odneitemocadipár odimusnoc y otleusid odneis átse .etnem

ot nadneitne ,acirémA ed sogimA sodamA ,arohA siM ne sodaseretni nátse sedetsu iS .sasoc sal sad.sasoc sert ojixe sel oY ,odnaivne yotse sel euq senoicidneB sal ne ,sarbalaP

:oremirP le ,adiV adot ed aicneserP al a nóicneta us adot ned el euq "YOS OY osoredoP" erbos átse euq etneirroC ayuc y ,sedetsu .senozaroc sus rital ecah aígrenE y zuL ed

:odnugeS atse a neuqovnI "adiV ed aicneserP narG" ed zuL ed obuT elbicnevnI uS recelbatse arap .sedetsu ed rodederla nóiccetorP

:orecreT al a neuqovni "aicneserP narG" arodimusnoC ateloiV amalL al eruatsni euq arap sedetsu erbos adot amusnoc y avleusid euq y ,sasac sus ed osip le erbos ,nemreud sartneim samac sus ojab ,seip sus ojab

.íha adareneg res odidop ayah euq anamuh aidrocsid aL ",adiV ed aicneserP narG" atimil átse on euq all us áratsetnoc y ose árah ,ad odidnetne nah oN .odam —

aicneirepxe ed solgis rop és ol y ,ogid sel — net sámaJ !odamall etse ,nóicacovni atse recah nebed sedetsu¡ nárdulf átse etnemlautca euq ol euq adiV al ed sám acovni atse nagah euq sonem a ,odnum us aicah odney anU .nóicneerc al odinet ah dadinamuh al ed asam narg otua nis solle rop sasoc ed opit odot aírah soiD euq ed aic - lortnoc

artnocne es solle ,neiB .salle ed onamuh le oirartnoc ol ed¡ ;amrof atse ed naícah es on sasoc sal euq noc nor euq se ohceh lE !otcefrep aíres onamuh res ogla se euq ol ,sairutnec rop odazer y odazer nah soudividni solatluser sol odicudorp ah on orep ;osollivaram abatse ogla ,otnat ol roP .renet naíbed euq o naíreuq euq sod

al a nóicacovni us odis ah odidrep nóbalse le euq ogid seL .odnatlaf "adiV ed aicneserP angaM" eh euq som sodidnecsA sereS omoc sortosoN ,lauc al a saicarg y ,reconoc a odagell — omoc selaeR nat somos seneiuq

sám sáziuq y ,sedetsu — .natnemirepxe aroha euq anamuh nóicatimil ase adot ed odarebil someh soN m nátse on sedetsu aíd yoh ,ose roP sE .onamuh otpecnoc núgla o odinifedni ,ogav ,osufnoc ogla odnajena -

someh sortosoN euqrop ,odneicid yotse sel euq sarbalaP sal ne adiV al ed dadreV al odnajenam nát sereS somoS euq ,nóisnecsA al y sanamuh senoicatimil ed nóicarebiL artseuN noc odaborpmoc

osoN ,ísa núa ,y ;anamuh avatco al ed nóicatimil adot ed serbiL etnematelpmoc sort ne sonrevom somedop .sedetsu necah ol omoc laugi ,selbignaT sopreuC

ot onretxe odnum le ,acirémA ed sogimA sodamA ,ogid sel y ,otse otsiv ah on aívad .nárev ol ís sedetsu Y ap ,senoiserpxe sus ed anu rasu ar . »sáziuq o olós nat riced oreiuq on« ed odnum le euq ose rop se ,sodamA

.datrebiL us aicah odnahcram átse sonamuh seres sol !dadirotuA adot noc otse ogiD¡ sonugla olós nat ecaH sesem — ohco u eteis sonu zev lat - onamuh res le is ed etneM iM ne atnugerp elbaredisnoc anu aíbah aívadot

ed dadisecen al aíev euqrop ,odargol odis ah euq olleuqa odot ed rasep a núa ,atseupser etneicifus al rad a abi nóiccivnoc aruges anu a odnagell yotse ,kroY weN ed esalC al edsed oreP .sám ohcum al euq otnauc ne

odeup on euq riced oreiuq otse noC . nóisnerpmoC adireuQ sáM iM ed álla sám árednopser dadinamuh selralever — atimilI odatse iM ne núa od — ,onamuh res led sanamuh sedadilauc sal recah ed nárbah euq ol

xE ed otnup otreic nu a neugell otnat atsah odeup otse ed séupsed olóS .somsim ís ed ortned zuL al ed nóisnap ,nadneitne sedetsu euq araP .zuL ase ed dadilibaifnoc al ed adinifed sám aedi anu ralumrof a raznemoc

.sanamuh sedadilauc sal noc rev euq somenet adan in recah euq somenet adan sortosoN euq someconoC il sase sol ed ortned zuL al ed nóisnapxE al somev odnauc orep ;selbaifnoc nos on ,sarugesni nos senoicatim

sol ed atsiv ed otnup le edsed otse rev nedeup oN .elbaifnoc se zuL al euq somebas secnotne ,soudividni nat ,seroirepuS savatcO sal edsed etnemaralc somev ol euq otseupus rop sortosoN orep ,sonamuh soditnes

.ocisíf opreuc us a sedetsu nev omoc etnemadicúl reV selpmis satse aíd yoh selodnátneserp ,ose roP salle a esrisa atluser sel euq licáf ol nárev sedetsu ,sedad

sortosoN .salracilpa y nu omoc somecerfo sel ,oirartnoc le rop ,ogla agah euq arap neiugla a somicudni acnun atropmi sel seneiuq a solleuqA .adiV al ed dadreV asoredoP atse ,dadinamuh al a romA ed otiutarg olager ol rop ,acirémA ed sogimA sodamA .soenátnopse y sovitinifed sodatluser noc alracilpa y alraidutse nedeup

,otnat ed sedetsu ed .regocse ednep orep ;azelitneG y romA narG noc sedadreV satse somecerfo sel sortosoN .razilaer neesed on euq adan recah a somericudni sel on

tne nereiuq is najocse euq somidep sel ,nózar atse roP yeL narG atse ridnapxe y otse ne rar euq ,adiV ed areicnanif datrebiL atulosba us se ,somebas — arto reiuqlauc y — saedi sus noc raunitnoc nereiferp is o

ibecnocerp ohA .senoicatimil sus noc etnemaunitnoc odneiviv ,sad sel on sortosoN .etrap us ed olós adeuq areh soN euq sereS somos ,nedreucer orep ,recah nebed euq ol somerid somsiM sortosoN a odarebil som

caxe sodatluser ecudorp euq somebas ,ose roP .nóicacilpa amsim al odnazilaer dadisnetni al a odreuca ed sot

Page 41: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

14

racilpa es on alle orep ,acilpa es lauc al noc .alos á :sám zev anu selriteper emnatímreP YEL ATSE ES ON OCOPMAT Y ,ALOS ACILPA SOID AH A AV LE NAGAH EUQ SONEM A SEDETSU ROP ADAN REC

AL A NÓICACOVNI AL ED SÉVART A OZREUFSE AICNESERP ED ADIV , A SOID , LA " OSOREDOP "YOS OY ARAP.SOMSIM ÍS ROP RECAH EUQ NENEIT EUQ OL NAGAH EUQ

sedetsu oreP .atnuj dadinamuh al adot euq sám súseJ a oma oY ,acirémA ed sogimA sodamAudni sel neiugla o ,neerc is rorre narg nu netemoc enam sadot ed ravlas a av sel súseJ euq ,reerc a ec -

nóicatsefinam al a osimo osac odneicah ,sar nárartnocnE .dadlam ed opit odot y soiciv ed esalc adot edamalL sus euq sasoredop sám nos senoicaerc sahcid euq .súseJ a sod

sereS :etneiugis ol nadnerpmoc etrap arto rop ,dadinamuh atidneB sorto y súseJ omoc sotcefreP nat.sacinómrani nos euq sanosrep sal ed arefsómta al a neneiv on sednarG roP .nárah ol oN .olrecah nedeup oN

otua nebed ,súseJ a odneyulcni ,sereS sednarG solleuqa ed senoicidneB sal renet araP ,ose - y esrazinomraropmoc .sollE etna etnemedlimuh esrat a satreup sal sadot arreic aicnagorra aL al euq onamuh res leuqa

erpxe sal aicah omsivitisop le y zuL ed sereS sednarG sol etna dadlimuh al euq ,otse rop sE .as.dadinamuh al ed savitarepmi sedadisecen nos sanamuh senoicidnoc setnadrocsid

datrebiL us se nóicacovnI us euq atneuc ned es y adiV ed etneuF us nadneitne odnauc ,ogid sel oY ,sodamAesnE atse ed zellicnes al ne odíart eh sel euq nóicidneB al se ednarg náuc nárev secnotne ,nóisnecsA us atsah -

.aznañ y ,zuL al ed redoP le euq ednarg sám osrevinU etse ne redop yah oN utsE y sorejasneM sol is es setnaid

leuv seL .sám núa somaes ol sortosoN euq natimrep secnotne ,zuL al ed redoP le racovni la "sodanoisapa" nev lauc le ,soiD ed zuL al ed redoP le euq ,razilitu adeup onamuh res le euq ednarg sám redop yah oN¡ :ogid

!nóiccA ed redoP le y aicnegiletnI al ,aígrenE al adot eneitnoc ed odnum us aicah ,opreuc oiporp us aicah zuL ed soyaR sosoredoP sotse a odnacovni ,euq otse rop sE ed yeL narG al noc odneilpmuc náratse sedetsu ,roirepuS latneM opreuC us ed sévart a solodnátceyorp ,nóicca

sodot ne adiV al esrarebil nedeup etnemlarutan y odipár nauc nárev ,otse nadneitne euq zev anU .sellated sol .aesed nózaroc us euq olleuqa odot odnargol

odnacsub nátse odnauc ,ís ed ortned aútca euq osnetni oesed adac ne omóc ed atneuc nad es on sedetsU neesop ís euq selriced emnatímreP .nóicisopo ed azreuf anu odnautca átse onretxe ol ne ,otcefrep y oneub ol

amuh sopreuc sus ed ortned atseupo azreuf amsim ase nóicca al euq sám se on euq ,otceletni us neesoP .sonneit néibmat y ,onretxe odnum led adigocer nóicamrofni al ed se euq ,nóicarbiv us odnatsefinam nózaroc us a ne

le ,adiV adot ed aicneserP al ed dadivitcA al ".YOS OY osoredoP" ís ed ortned ed odilas nah senoicatnorfnoc sal y nóisucsid al ,secev sanugla euq nebas sedetsu sodoT rop asap in ,adecus otse euq a enopo es on zuL al ed redoP lE .nózaroc le y otceletni le se ose odoT .somsim led aicnatsus al odigocer odneibah otceletni le euq al rop ,nózar al atsé odneis ,onamuh oírdeblA erbiL le otla

em a ,onretxe odnum etni al ed o nózaroc led nóicca ed redop le animod odun il .aicneg oicaro sus ne soiD a nacovni :otse nadneitne ,arohA noc nóicacovni atse naluna etnemetnatsnoc ogeul y sen

neneitbo on sedetsu éuqrop le y omóc le se ese euq ed atneuc esneD¡ .sotneimitnes sol ne soiciv y saidrocsid !senoicaro sus ed sodatluser sol SAL ANEUB ANU SENOICARO AUC DADIL , .ACILPÚS ANU SE OREP OTERCED NU SE

LE ICONOCER OTNEIM LED REDOP ED SOID . .SEDETSU NE ODNAUTCA le omoc ,orto led etnerefid nat se onu lE .ehcon al ed aíd se olrazilaer y odneicah nátse sedetsu euq ol rebaS ed redoP le .nóiccA us ed dutinelp al y adiV

lE racilpus etsu euq acifingis sed .odneicah nátse euq ol nebas on :necid sarutircsE sal euq ogid sel otse rop ,sodamA siM »árah sel es ose y ogla neterceD« « EMNEUQÓVNI Y

oY ÉREDNOPSER SEL . se asÉ » súseJ odamA us euq nedreucer ,acirémA ed sogimA .zuL al ed redoP y nóiccA al oc sarbalap sal noc ,odnum le ne ozih e ,ojid euq ol odot odneicid abaznem « ."YOS OY" "YOS OY" AL

CERRUSER NÓIC AL Y ADIV » "YOS OY"« AL ATREIBA ATREUP EUQ EDEUP ERBMOH NÚGNIN RARREC ,» euq ol euq ayúseJ nóicaralced acinú ase ,emnaérc ,acirémA ed setnaidutsE y sogimA sodamA .etnematcaxe aícah ol aíced s

euq ol aíbas lÉ y ,arreiT al ed eicifrepus al erbos onamuh res reiuqlauc a rarebil arap etneicifus se amsim ís ne« :ojid odnauc sarbalap sal ed redoP le ne aíbah OY" eup erbmoh núgnin euq atreibA atreuP al "YOS ed

».rarrec sallE ,soña lim sod ecah sarbalaP sase óicnunorp lÉ euq edsed y ,adiV al ed ogral ol a odaunitnoc ah osE

cA .arreiT al ed arefsómta al ed sévart a odnarbiv odatse nah dinamuh al ,etnemlaut a odnagell átse da odnum le odot ed serodaciderp sol y ,oid soN lÉ euq redoP narG le rednerpmoc — ís a esrenetnam redop arap

op le ne somsim red — eidan euq y laicepsE reS nu are súseJ euq ed aedi al onamuh res la oditimsnart nah el .sairutnec rop erbmoh la ísa odnavirp ,atem ase a ragell aírdop sám

.oipicnirP nu se otsirC le euq yoh ogid sel otse roP nerpmoc al ed dutinelp al y ,erbmoh le are súseJ nóis uS ed "YOS OY aicneserP asoredoP" óitrivnoc es lE euqrop ;odnum led otsirC súseJ le ne óitrivnoc ol

al ne edeup odnum le ne erbmoh adac y ,otsirC led soipicnirP sol y redoP le ,dadivitcA al ed dadilatot.néibmat olrargol

ne euq oreiuq ose rop ,acirémA ed sogimA sodamA euq nadneit reS adac euq ol y se súseJ euq ol odotnecsA .aíd núgla náres ol sedetsu ,se ocimsóC reS o odid ol oL atse dutitcaxe noc rednerpmoc la ,nárarg

eh euqrop ,és ol oY y ,dadinutropo narg atse ed eívsed sel eidan euq natimrep on ,otnat ol roP .aznañesnEil sednarg sám sus edsed ,adiv al ed sosecorp sol ed onu adac y sodot rop odasap oicatim datrebiL al atsah sen

.opmeit ogral rop odinet eh y etnemlautca otnemirepxe euq

Page 42: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

24

seupser al odneinet y otseifinam ed olrenop la ,ísA sodot euq atsah someraunitnoc sortosoN ,somenet euq at us a reconoc a odagell nayah odnum le ne y acirémA ne ",YOS OY aicneserP asoredoP" ,adiV al ed etneuF al le

artne dadinamuh al secnotne olóS .odazilaudividnI soiD ed ortned ,onamuh res adac euq datrebiL narg al ne ár.dadrev se euq ebas ,nózaroc us

jasneM soL .olle ed abeurp al neneit aíd yoh ,odnargol nátse ol euq solleuqA onu adac y sodoT .neneit al sorerep oudividni le is ,orep ;nereiuq is alrenet nedeup ,eívsed ol anamuh dadeslaf al y senoitsegus sal euq etim

ílla rop éri on euq soruges ratse nedeup ,selraduya érdop on ,aicneucesnoc nE .ayus áres apluc al secnotnesub niS .nóisnerpmoC aredadreV al ed ortned selrenetnam arap sollebac sol rop selodnálah y selodnác

ase ,dadinamuh al erbos oditrev ayah es sámaj euq romA ednarg sám led sévart a oczerfo sel ,ograbmea se euq ,adiV al ed aznañesnE aredadrev ase ,adiV ed datrebiL nóicca o nóisicerp us ne acitcárp etnematulosb

su ed sévart a o ,ortned .serbmuditrecni noc odnatart nátse on ,ogid seL .sedet ,otse racilpa nedeup sedetsU¡eurp euq salleuqa otpecxe ,aglav euq odnum etse ne abeurp yah on y !somsim ís rop neb

al ed airolG al ne semrif esnagnétnaM "adiV ed aicneserP" elodnád ílla esnagnétnam ,dutinelp us ne alal euq natimrep y ,nóiccA us a redoP latot le y nóicneta iart sel y netseifinam es adiV al ed redoP le y aicneserP -

cev lim ,odalehna nah senozaroc sus euq ose odot nag om le atsah rednerpmoc nedeup euq ol ed sám se -op noc esratsefinam arap otsil ,odnum us ed airefirep al ne artneucne es euq ol nanigami in sedetsU .otnem red

am es sedetsu euq adidem a ,opmeit ogral rop odalehna nah euq dadicileF y datrebiL ase selrad y ocimánid -.adiV ed redoP etse ed ,zuL atse ed nóisnapxE al ne netseifin

:otnemom nu rop aes euqnua ,sedetsu nesneiP .oñad selrecah edeup oN !olnetnétni¡ ,ogid sel ,sodamA al a nóicacovni atse¿ "adiV al ed aicneserP" neiB ?oneub aes on euq ogla selreart edeup sol euq nebas

.redoP otinifnI e ednarG sám us ne romA y azelitneG aes on euq adan odamarred nah sámaj sorejasneM somecerfo sel euq robaL atse ed acreca laisrevortnoc adan yah oN — y azelitneG al ,romA le etnemelpmis se

nóiccA ne adiV al ed redoP le — erah acnun sortosoN y ned es euq oreiuq ,ose roP .asoc arto anugnin somneuc ah ,oniviD romA led redoP le noc odnatart nátse euq at al a nóicneta netserp euq odneic ed aicneserP"

",adiV .acimsóC zuL al a y socimsóC sereS sol a ,sodidnecsA sortseaM sol a gral ol A éuq¿ ,arohA ?dadrev¿ ,otsirC led oipicnirP le ne odíerc y odío nah sedetsu ,aznañesnE al adot ed o

ed nóicca al onis se oN ?solgis sotse sodot ed ogral ol a odnalbah odatse nah sedetsu euq ol ed otse odot se on adiV ed aígrenE al se euqroP ?otsirC led oipicnirP le etse se éuq rop y omóC¿ !sadiV saiporp sus

ifilac rop adanimatnoc onamuh res odot y adiV al ed otsirC led oipicnirP le se euq ol se osE .sanamuh senoicacsid ed sanamuh senoicacifilac sal razilitu ed asec odnauc ,otsirC ne esritrevnoc edeup aidroc onu adac y sodoT .

asoredoP al se ,soiD se senozaroc sus rital ecah euq solle ed ortned zuL al euqrop ,ocitsírC reS nu se.aniviD aígrenE y aicnegiletnI

itnes on otse nadneitne sedetsu odnauc ,seup ísA la euq soditnes sol ed sanamuh senoicatimil sal sám nár -mis sase noc euq nárartnocne y ,norabrut sol zev anug ed aicneserP aiporp us a nóicacovni ed sarbalap selp

le ,soiD y "YOS OY osoredoP" earta ,otneimidnetne royam nis ed nóiccefreP royam al aicneirepxe us aicah nártsu euq napes euq árasuac euq ,adiV anu nanaM le odacot nah sede .adiV al ed lait

neis sedetsu euq oreiuq ,acirémA ed sogimA sodamA ed sévart a odneicerfo somatse sel sortosoN :otse nat.otse noc rirefretni adeup euq onamuh res yah on y ,datrebiL atulosba us saznañesne satse ed zellicnes al

átse ,onretxe led sasoc erbos átse nóicneta us odnauc euq se y ,nadneitne euq oreiuq euq otnup orto yaH us erbos átse nóicneta us odnauc oreP .sanamuh senoicaerc nos ose odot euqrop ,adatimil "soiD ed aicneserP"

e la nacovni "YOS OY osoredoP" euq ol odot arap ovitcurtsnoc aes — sedetsu nóisnerpmoC atse noc euq oralcárevloved sel es otse euq nebas euq ay ,eidan a oñad elrasuac ed oesed le náralumrof on — a odnacovni nátse

la ,adiV ed aicneserP al "YOS OY osoredoP" nam neiuq sel euq ol y ocisíf opreuc us ed sévart a y aicah áradretxe odnum led senoicidnoc sal a avell el y azinomra euq aígrenE y zuL ,adiV ed redoP otinifnI nu ,aedor al on

.nereiuqer es euq sodatluser sol rargol arap aínomra etneicifus amuh al euq edsed oditsixe ah euq yeL anu se atsÉ ne ógell dadin rA aíbah olós secnotne leuqa ne ;arreiT al -

reucer ,acirémA ed sogimA sodamA .nóiccefreP y aínom ed sonamreH sotidneB sortseuN a odreuca ed euq ned ed atneuc a oreP .soña ed oidem y senollim ortauc rop arreiT atse erbos odiviv ah ohceh ed onamuh res le ,zuL euq asneip erbmoh le ,opmeit ed odoírep ese rop onamuh res led aicnetsixe al ed anretxe aicnedive yah on euq

.opmeit otroc rop íuqa odatse ah olós ep ese etnarud ,íuqa dadinamuh al ed saicneirepxe sal ed socisíf sovihcra ,sovihcra yah nóteT la yoR le nE -

atcaxe somebas sortosoN ,otnat ol roP .opmeit ed odoir ah euq ol y dadinamuh al ed acreca dadreV al etnemeh ne on onretxe odnum lE .soña sotse ed ogral ol a ohc odnauc :otnemom nu rop neredisnoc orep ,otse edneit

artne ,sotluda ed ay o oigeloc le ne soñin nare sedetsu ogla ne nor — olpmeje rop ,oicogen nu — on lauc ol noc moc latot al a sedetsu nabagelL¿ .sodazirailimaf nátse nauC .on euq oralC ?otaidemni ed oicogen led nóisnerp -

lác la ,arbeglá la nedragrednik le edsed noracnirb on oigeloc le ne norazepme od ed arto areiuqlauc a o oluc neneit sedetsu otse ne néibmat ,etnemlaugI .osap a osap noranimac sedetsU ?dadrev¿ ,royam nóisnerpmoc

.nóiccefreP narG ase odiugesnoc nayah euq ed setna osap a osap raznemoc euq ed redoP le odnamarred y ,onimac le selrañesne ed onis ,selriced olós on ed nóicisop ne somatse sortosoN

igami nadeup euq ol ed álla sám ejaroC y azreuF somad sel sortosoN ,odnum us ne airotarbiV nóiccA artseuN -me nátse setnaidutsE sol ed ejatnecrop otreic ,olóS .ran emlatot rednerpmoc a etnemlaer odnazep gis euq ol etn -

,ejaroC led ortned eneitnam sel euq zuL ed soyaR sol rop solle a adaivne ,airotarbiV nóiccA artseuN acifin odnatart nátse euq nárev ,somsim ís a esrednetne a neugell sedetsu euq adidem A .orgoL led dadilibaH y redoP

Page 43: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

34

asoredop y asoutsejam ,larutan ,asomreh sám asoc al noc — adiV aiporp us — on ,acirémA ed sogimA sodamA nin yah .zev arto anugla odatart nayah sedetsu euq al noc odnum le ne asoc arto anug

sid noc odnatart nátse sedetsu odnauc ,neib arohA samrof sadot ed ,onretxe odnum le ne aidroc art neugis - al aes on omoc esrasu adeup euq aígrene arto yah oN .adacifilac etnemadacoviuqe orep ,adiV al noc odnat

renE es odnauC .anamuh nóicacifilac adarre al euq sám se on ,aidrocsid res ecerap euq olleuqa y adiV al ed aíg.nedro ne odnum us renop y ratnerfne nárdop etnemadipár otse ed atneuc ned

ed etneirroC y redoP narg lat noc sedetsu erbos amarred es romA iM ,ogid sel ,acirémA ed sogimA sodamA .ejaroC y azreuF narg us ,rotnedeR redoP narg us ritnes nebed sodot euq aígrenE OLNETPÉCA siM SODAMA , Y

ROP ATSE ED RIULF ETNATSNOC iM ED OIDEM ETNEIRROC ED RENE AÍG ,ADICELBATSE ÍUQA YOH ED LE SE EUQ OJABART OSOREDOP Y OSOMREH ,NARG LE AGAH Y AGLAS EUQ SOMATIMREP

.SELRAREBIL :esratnugerp árah sel euq ejaroc y azreuf anu omoc árdnev otse secev sanugla :otse nárartnocne sedetsU

,oneuB¿« a aíbas on euq ogla oívne oidar al ne ío euq zov ase ,odot ed séupsed ,zev laT ?otse eneiv ednód ed».odnum iM odnagell átse sel euq aígrenE ed etneirroC ase euq ,acirémA ed sogimA sodamA ,orugesa seL

nat nat se etnemlautca c elbig reuceR .ofirg led elas euq auga ed orrohc le omo ed redoP ese ,adiV ase ;ned euqrop ,selraduya ereiuq euq redoP y aicneserP asoinomrA al se ,aígrenE atse noc otnuj agell euq oniviD romA

eiuq aroha euq y ,opmeit ohcum rop odarepse ah euq adiV aiporp us ed nóicacifilpma al se redoP etse reart er.odnum us a aínomrA ed

,sodidnecsA sortseaM sodamA sol ed senoicidneB sal noc ,zuL al ed redoP led dutinelp al noc ,sodamA siM,acimsóC zuL narG al y socimsóC sereS sednarG sol noc ,zuL al ed senoigeL sal !esnetnáveL¡ netreipseD

elp al aicah nózaroc us ed ortned átse euq ol odot noc .adiV adaicerpa aiporp us se euq ol ed dutin sE¡SITARG ! iN cefreP y azelleB ase ed selravirp nedeup satnuj sadot in ,osrevinU le ne anosrep alos anu nóic

ell átse sel adiV ed etneirroC aiporp us euq .otnemom odot ne odnav us a neuqovni ehcon al ne esratsoca ed setnA .acirémA ed sogimA sodamA ,sám asoc anu selriced oreiuQ

"YOS OY aicneserP asoredoP" rep anu éd sel euq arap us eugrac ,nemreud sartneim y ,dadiliuqnart y zap atcefvart a opreuc aicnegiletnI asoredoP uS ,aígrenE adatimilI uS noc ,roirepuS latneM opreuC us ed redoP led sé

eR euq noc aicnetop al ,acirémA ed sogimA sodamA ,nárev séupseD .nóiccetorP elbicnevnI al noc y etneg al euq reerc nebed ,sorecnis res nebed orep ;saicneirepxe y sadiV sus náranell "aicneserP" nebed y íha átse

ne ribecnoc nadeup euq olleuqa odot náres sodatluser sol ísa ;alritnes .nóicanigami adnuforP sám us ,yoh odnahcucse nátse soN seneiuq ,sedetsu euq és y azelitneG narg noc otse somecerfo sel sortosoN

náritnes atse ed áravirp sol sámaj ,nagio euq airartnoc asoc arto reiuqlauc o emsihc otnot núgnin y ,dadreV atseelp al adeuP .aíd yoh odneicerfo yotse sel euq nóiccefreP narg y sadiv sus aicah esridnapxe airolG uS ed dutin

nugerp alos anu in renet a navleuv on euq redoP lat noc alragrac odot erbos ,otceletni us ne núa in ,sám at.odnadnirb átse sel adiV al euq olleuqa

sed ;lausuni reS nu omoc íM ed nesneip euq edeuP us ne ayus adiV al etnemelpmis yos oY ,odot ed séupem M nu se euq sedetsu neerc éuQ¿ .nóisnapxE roj sA ortsea odidnecsA ortseaM narG le se néiuQ¿ ?odidnec

neS ?súseJ is y ,osrevinU le odot rop amsim al se adiV aL .nóisnapxE royam us ne sedetsu ed adiV al etnemallicrep sámeda ecenam adacotni reP se ,sanamuh senoicacifilac sal rop .asoutsejaM y asomreH ,atcef

ímrep ,otnat ol rop ,otuniM led serbmoH sodamA nem sus ed erpmeis arap ratracsed a selraduya emnat set sol ricudorp arap ,nóicacovni us ed redoP led acreca y dadilaeR artseuN ed acreca erbmuditrecni reiuqlauc

arap neesed sedetsu euq sotcaxe sodatluser er sosE .ís adud aminím sám al in yah on ,nárdnetbo es sodatlus nóicalumuca us ne euq atneuc ned es y nadneitne euq ,sorup naes sedetsu euq sonem a oreP .olle ed acreca

odasap led — animile y odajepsed ayah es ose euq sonem a od — sanamuh senoicaerc odnartnocne náriuges , sedetsu euqrop se ,adiV al ed apluc se on osE .onimac us ne nereifretni e nepmurretni sol euq — o etneicsnoc

neicsnocni etnemet — .sadiV saiporp sus a aicneidebo laicepse anu odadnirb nah el on radrocer emnatímrep ,zuL ed sonamreH sodamA q sel ebo ridep sámaj odío ah soN onamuh res núgnin eu -

neM sol a norahcucse acnun sedetsU .sortosoN a aicneid euq ol odoT .sollE aicah aicneidebo selridep sorejasosoN orp us a ,adiV us a aicneidebo us se somidep sollE y sort led olageR royam le ,adiV asoicerp y aip

;ísa se euq ebas on otceletni us ed ortned onamuh res le oreP .atcefreP y aruP se erpmeis adiV uS .osrevinU odnum us ed ortned odnautca nóicacifilac ed redop nu eneit euq atneuc odad ah es on y odidnetne ah on

rop ed otneimitnes nu se euq y ,lanoicome .ís ed setna etnatsab ritnes nedeup sedetsU .redop otinifni noc aútca otneimitnes le ,sogimA sodireuQ

inet ayah areiuqis otneimasnep us euq al nárbas ísa y otse nadneitne ,rovaf roP .rautca ed opmeit odomra al renetnam ed aicnatropmi etneicifus opmeit rop sotneimitnes sus ne aín — narg le euq atsah

otsE .solle ed eugracne es dadivitcA y aicneserP atelpmoc y latot us noc adiV al ed nóiccefreP y redoPeiuqer es euq ol odot se !dadinamuh al a edip el es euq ol ocop nat sE¡ .elpmis nat sE .er

d serbmoH sodamA atse olós sortosoN ,otuniM le aL¡ .odneidip átse sel adiV al euq ol selodnádrocer som odarepse ah adiV — sodamA siM ,olle ne nesneip olós — y odarepse ah adiV aL !sairutnec sal ed ogral ol a

arepse arap ,somsim ís a esrigerroc ed sedadinutropo sal sadot noc nóicanracne sart nóicanracne selodnád ,odsuja es euq ol on is ,olrednetne naídop on sedetsu euq atneuc esneD .adiV al a aicneidebo naradnirb el y narat

:naíbas al ed aígrenE al se euq "aicneserP" .sedetsu ed ortned odnautca átse euq ol sedadilauc sus y C¿ omónirb y rebas naírdop ?naíconoc areiuqis in euq ose a adíarta eseuf nóicneta us euq ed setna aicneidebo elrad

Page 44: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

44

asnopser nos sedetsu odarg otreic ne euq oralC rocsid sal ed asuac a se otse odot etnemlaer orep ,selb said soiporp sus ed ortned núa ,sotneimitnes ed odnum us odicerbmosne nah euq y dadinamuh al rop sadalumuca us rop ,sedetsu ed naírah opreuc us ed aluléc adac ne zuL ed sotnup sosE !olle ne nesneiP¡ .socisíf sopreuc

l a atseupser al ne selaer etnematelpmoc y sosonimuL sereS sonu ,datnuloV aiporp ed setneirroC sasoredoP sa us rop sedetsu erbos sadamarred aígrenE ".aicneserP" sus ne aidrocsid al ed asuac a ,ograbme niS

ed neseipus sedetsu euq elbisopmi ozih euq dadisned lat noc zuL ed sotnup sose odaporra nah ,sotneimitnes us ed airotarbiV nóiccA al euq nareidnerpmoc euq ,sonem ohcum ,y aicnetsixe us "aicneserP" al aírad sel

.adiV al ed nóiccefreP netsixe dadisned al ed sévart a núa ,etnemlautcA y sodot ,sonamuh seres sol ed socisíf sopreuc sol ne etd selbisnes sám secev neic nos sedetsu ed onu adac nátse etnemetnatsnoC .neerc somsim sedetsu euq ol e

nis ;nóicneta adibed al odatserp nah el on euq olós ,somsim ís ed rodederla adinifed airotarbiv nóicca anu odneit .alrednerpmoc odatnetni nah areiuqis in nauc éuqroP¿ ?ozahcer otreic netneis anosrep anu a nacreca es od

roP .osoiciv etnemelbisop y etnadrocsid yum ogla yah oudividni ese ed lanoicome odnum le ne euq NÉIBMATECUS ED EUQ ALLE A SODÍARTA NAT NETNEIS ES Y ANOSREP ARTO A NECONOC SEDETSU EUQ

.SELRAZARBA Y SOZARB SUS NE SOLRAMOT NAREISIUQ ESE LE SE REDOP AL ED AÍNOMRA . emef sedadivitca sal noc otcatnoc us nE .rednerpmoc nebed euq otnup nu yah ,nedreucer ,sorellabaC y sanin

neiuq noc otseupo oxes led neiugla a naczonoc sedetsu odnauc odadiuc ohcum nagnet ,adiV al ed sanilucsamopse us aes on euq y aínomra latot ne natneis es ed selim y selim sahceh etnemetneconi nos ísa sasoC .as

le nE .asoinomra odis ah on adiV al euq ,on o sodasac sedetsu nétse ,nóicaicosa us ne euq nagnopus :secevseupo oxes led neiugla a netcatnoc sedetsu euq etnatsni rep atse y ot elitneg narg atse odnatsefinam átse anos -

neimasnep renet nabed euq acifingis on ose orep ;alle aicah sodíarta natneis es euq larutan se ,aínomra y az sot ,etrap arto roP .olle ed acreca sorupmi ebed sedetsu aidaR anu odneitrev átse neiugla euq esrajicoger naír nóic

omra ase riugnitsid a nadnerpA .arup nat soiD ed ugla lamina dadivitca yah oN .netneis sedetsu euq aín an.alle ed ortned

ne ed atlaf al ed asuac a natnavel es euq senoicidnoc ed opit le otsiv eh ,zuL al ed sonamreH sodamA -e ed acreca otneimidnet ogla se otsE .olraralca rop elbisop ol odot recah ed ratart oreiuq yoh ose rop y ,otnup ets

xe zuL asollivaram y asomreh anu noc zuL ed samaD satidneB a otsiv eH .aív elbod ne anoicnuf euq adidnapad sasE .acinómrani nóicaicosa anu aicah sadartsarra noreuf nózar anugla rop euq y salle ed ortned la ,sam

ra y litneg otseupo oxes led neiugla a reconoc ase aicah nóiccarta ed redop odnemert ese noreitnis ,osoinom .aínomra ta ase naíramot salle ,edrat sám o onarpmet sám ,seyeL satse ed acreca neseipus on salle iS nóiccar

.ocisíf ogla omoc ne néibmat ,odot se on osE ed onretni olehna le se euq ,aínomra ed dadisecen al ogeuj ne art ed nóicca al ne aíritrevnoc es ,otse neseidnetne on solle iS .sorto a sonu earta sol euq ol se y ,soudividni sose

.anamuh dadilauc anugla ne ,soninemef y sonilucsam ,sonamuh seres sol iS ne obac a aíravell es nóicamrofsnart éuq¡ ,otse nareidnet

se euq neiugla ed odnum le nacot y aidrocsid anu ed oidem le ne odatse nayah euq solleuqa sodoT !sadiV sus se euq netneis solle ,ocinómra etnemlaer y olle arap nózar anu yah euq ísA ?dadrev se on¿ arreiT al ne oleiC le

narG al a otseifinam ed renop se ,ohceh ah euq ol aínomra narg ase netneis solle lauc led leuqa euq se nózar al sobma ,acirémA ne soudividni ed selim selrartsom omsim yoh aírdop oY .nóicca ne adiV al ed aínomrA —

soninemef y sonilucsam — solle ose noc ,aínomrA al y adiV al rop nóisufe y nóicaroda narg ,atse naínet seneiuq senozaroc soiporp sus ed onretni olehna le are euq ,aínomrA ase naítnes euq samla salleuqa ís aicah norejarta

led on y solle ed adiV al atsah ógell sanosrep sarto ed aínomrased al omoc otnorp nat ,ogeuL .otceletni —onretxe odnum led sedadivitca sal ed nóicalumuca al odneis — aíbah euq aínomrA al erbos óicelaverp atsé

efni ed anell adiV anu y ,soudividni solleuqa ed ortned .odatluser le euf dadicil ,hO¡ ?ednerpmoc es adiV al is dadicilef asnemni anu ed razog edeup onamuh res le omóc nev¿ ,sorellabaC ,aicnarF a raduya ed abatart oY ocníha noc odnauc ,nóisnecsA iM ed setnA !osecorp ese odot rop ésap oY

atI ,ainamelA ,arretalgnI airtsuA y ail — olle ne nesneip — eh le rop iM ed acrec ay abatse oY euq ed ohc nóisnecsA — alle ed setna soña neic núa y — led otneimitnes y otneimasnep adac ed acreca rebas y ritnes edup

om y ,onamuh res asecnarF etroC al ne emodnéiv — ecih ol omoc — larutan ílla euq sagirtni sal aíbas euq etnem alucílep al rev ed dadinutropo al odinet nah sedetsu ed sohcuM .naídecus aM .ateinotnA aír arap otnemadnuf lE

y ílla odatarter átse euq ol odoT .asecnarF etroC al ne abatse oY odnauc ,opmeit leuqa a atnomer es atséhcum uac al euf euq y omirp us rop ahceh agirtni al ne nesneiP .óidecus etnemlaer ,sám o sasoc sal sadot ed as

us etnemaredadrev euf omirp le rop aditemoc aínolef aL .séupsed noreidecus euq sacilóbaid rop ,atutsa y lit aídop euq óños areiuqis in onamuh res le lauc al erbos y nóicidnoc atse adot ed asuac al abatse atsé ed ojabed

.ritsixe nua y ,etnemlanosrep ateinotnA aíraM a íconoc oY al y aicneidebosed al ed ajih al odarg otreic ne euf euq

óiserp al ojaB .zuL narg anu ed ajih al are alle ozneimoc la ,dadilovirf somertxe a ógell alle senoicidnoc sal ed n óirba el alle odnauc otnemom le euf ,retcárac ronem ed serejum sarto sal erbos oinimod us renetnam arap selat

.)sartseinis( savitcurtsed sazreuf sal a satreup sal nemlautca ones us ne odneidecus átse omsim otsE rom etnemlaugi se acirémA ed latipac al ne agirtni aL et -

ralever y rimusnoc ,revlosid nebed roiretni redop us noc ,acirémA ed otuniM led serbmoH omoc ,sorellabaC .lat.acirémA ne selaicifo seragul sol sodot ne aínolef al

e eM yoh euq sedetsu nasneip éuq roP¿ ifer yots sE .nóiccel asoredop anu se euqroP ?alucílep ase a odneir elnetsérp ,ogid seL .odatarter íha átse euq ol ed álla sám ohcum ,óidecus etnemlaer aidegart ase orep ,acigárt ne naíratse ,sodidnecsA sortseaM sol ed nóiccetorP y ozreufsE le rop odis eseibuh on is ;otse a nóicneta us

Page 45: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

54

noc sotnemele sol euqrop ,otnemom leuqa ne aicnarF ne obuh euq sal a selaugi etnematcaxe senoicid asoc anu olós nacsub sosoiciv solugná sus y satsinumoc — curtsed al y serboP¡ .onamuh res led nóic

eneiuq serbmoh sodanutrofased al se ose euq ed aicneerc al ne sodaparta nos s !nóiculos ag satutsa sus y ]omsinumoc le[ ose ,sorellabaC al ed eicifrepus al erbos saidegart sal ed royam al nos sarr

ne sarrag samsim sal euq sám nos on sadicerap sarto y omsizan le omoc sedadivitca sal néibmat ;arreiT.nóicca

inilossuM euq ol ,sorellabaC 21 irpmi es euq y ojid soiratnemoc sosoiciv sus ,dadrev euf socidóirep sol ne óim al ed saíd sol odanimret nah on aívadot ,seroñeS¡ !ose esragart euq árdnet lE¡ datrebiL al ed asoiD al ed acreca

adisorellabaC ísa soiratnemoc recah esritimrep arap omoc odavarped nat onamuh res nU !aíugladiH al y d — solairotarbiv nóicca ase nasuac euq y adiV us nos selauc — sedetsu ed senoicacovni sal noC .ojid euq ol áragart es

odneinet oúnitnoc oY .elbignaT opreuC iM noc lé etna emrecerapa euq agnet odnauc núa ,olle ed érapuco eM al ed asoiD artseuN ed acreca etnajemes ogla riced a av odanracne onamuh res núgnin y anilucsam amrof iM

um y datrebiL gid se areiuqis in lé euq ednarg nat se azeruP uS¡ .ayus al noc árdlas es sonem ohc le racot ed onitseV suS ed edrob !sarud

op sogima neneit sedetsu ,otnat ol rop ,sorellabaC raznemoc ed odnatart yotse oN .nedivlo ol on ,sosored arap nóicacovni al necah is ,otuniM led serbmoH siM omoc ,sorellabaC ,ogid sel orep ;lanoican aisrevortnoc anu on orep ,íM ed acreca nagid euq ol atropmi eM oN .agah es euq somerev sortosoN ,sasoc ed opit etse reneted

.saicarG .samad sal ed ísa nelbah euq ,éritimrep s eseibuh on is ,sozreufsE siM ed rasep a aíd yoh aíritsixe on acirémA euq sedetsu naíbas¿ ,seroñeS rop odi

nu olos nat se datrebiL al ed autatsE al euq esneip lé euq odneitne oY ?datrebiL al ed asoiD asollivaraM usobmís .odneibas ayav ol euq aroh se ay orep ,ocimsóC reS narG nu a atneserper euq ebas on lE .ol

aíd yoh euq oerc oY .otse elriced oreiuq is orep ,aíd orto le omoc opmeit otnat selreneter a yov on ,sodamA noc oczedarga ol y ,setna acnun noreitnis es euq ol ed ogimnoc sodazirailimaf sám odneitnis nátse es sedetsu

,nedreuceR .nóicca al a ri emnatímrep ,seroñeS aroha oreP .nózaroc iM odot mirp ol animreted al se ore nóicnes sus ed ortned aínomrA al renetnam ed eup nagah euq nóicacovnI al euq arap sotneimit anu renet ad

.aenátnatsni atseupser us on otse iS on nóicacovni us euq nesneip in netneilased es on ,otaidemni ed edec .ocimániD redoP noc olodnéicah neúnitnoc euq onis ,adatsetnoc odneis átse sedetsu euq nóicacovni adaC

renE asoredoP ase noc angerpmi es nagah .aíg us euq nebas is somsim ís a netoga es euq ed amrof yah oN "aicneserP" f is ,raterced neseidup iS¡ .nóicca ne redoP le y aígrenE al se aíd le odot arap ogla ,nóiccele us eseu

!anañam al ne nare euq ol ed setreuf sám res ehcon al ne y nu oditrevni someh sortosoN .ocisíf odnum le ne acirtcélE nóicatsE iM nos sedetsu euq nedreucer ,seroñeS ragul nE .nóicca ne somerdnop soN euq ne otnemom le se ,arohA .nóicaraperp ed ojabart etse a opmeit neub

neid y ojo rop ojo" led nóicidart ajeiv al a sodata riuges ed areiuqer euq nóicidnoc reiuqlauc arap ",etneid rop etoP ongaM la someracovni aroha sortosoN ,esranoiculos led red "YOS OY" ed sévart a y ,ne sus ed onu adac

reuC al y ,redoP y aígrenE ,aírudibaS navell euq zuL ed soyaR sol odneidnapxe ;seroirepuS selatneM sop etnaidem ,aidrocsid sám raerc ed ragul nE .aínomrA noc ecah es otse odoT .arbO ahcid razilaer arap aicnatsuS

os anu ebicrep es y sanamuh senoicaerc satse nevleusid es ,nóicatiga al .elbatse nóicul moH sodamA siM ,odnauc ne zev ed ,sorellabaC epsE .omsim ol etnematcaxe éridep sel ,otuniM led serb ,or

sopurG sus ne euq — zev anu sonem ol rop — el omsim oY ,ocigréne orep everb oterceD nu nagah a otse éridepom le roP .osu us arap etnemlaicepse ,sorejasneM sol neneit euq ol razilitu nárdop ,otnem — euq otseupus rop

ereifer es otse a otnauc ne aicnelupo narg anu neesoP — eH .etneserp es euq dadisecen adot rirbuc araP se otnorp ol rop euq ,oterceD nu rad selredoP ecafsitas eM y ,otnusa etse etnemasoicunim odnavresbo ,odatse

iD ,otroc ,nóicneta us rartnec nadeup euq ,lat amrof ed ;ralucitrap ne osu etse arap redoP narG ed y ocimán us ed redoP le ,roirepuS latneM opreuC le etnaidem OY osoredoP" bos "YOS .C.D notgnihsaW ed daduic al er

es sedetsU .ílla sadatsefinam ejanoipse y agirtni ed sedadivitca sase sadot rimusnoc y revlosid ,ragluvid arapuco odatse nah ,daduic us erbos zuL ed y redop ed ocof nu selrad areisiuq orep ,olle ne odnap — ,otseupus rop y

.adimrod átse acirémA euqrop ,agirtni atse adot reconoc a rad ivitca satse ned es euq netimrep solle ,seup esnejíF y ,seciran saiporp sus ed ojabed otsuj sacinómrani sedad

orgilep yum noS¡ .sasorgilep nos euq odneiconoc ,ogid sel tse on euq ed dutriv nE !sas yah on ,arreug ne somaitom ar yah on ,netseifinam es sedadivitca satse euq arap sov eneit acirémA euq soterces sol odneiconoc ,nóz —

idni neneit on solle euqnua sortosoN rop sodaidotsuc sol otpecxe sosoinegni etnemetnedive ]saípse .g.v[ soudiv ed senoitseg satse nareicih otuniM led serbmoH omoc sedetsu is ,sodamA siM .solrenetbo nadeup euq

.oicivres narg nu obac a naíravell ,nóiccetorp mi euq a odavitom ,nóicneta us ramall areisiuQ ed esarf aremirp ase raicnunorp a sutoL adamA al a eslup

oterceD .g.v[ redop oipse ed sedadivitca sase artnoc ] etsu euq edsed ,odirruco ol nevresbO .acirémA ne ejan sederceD sol ,ejanoipse ed senoicatsefinam salleuqa sodot ,ejanoipse le artnoc sedadivitca satse ne noraicini es -

es omóc¿ ,seroñeS .setnednerpros etnemaredadrev odis nah ,sotcepsa setnerefid ne senoitseg y senoicca ,sot setreuF sose recah la natneserper euq redoP ed opit le sedetsu nev oN¿ ?otnusa etse odot odalever ah

num us nasapsart soterceD sohcid euq se arenam lat eD ?soterceD odnagell ,sotneimitnes ed y latnem od a soiranoicnuf solleuqa a redoP y azreuF ,aítnelaV ad sel néibmat ,ose olós nat on ;nanigami es sonem seneiuq

21 eD .aivoD ne 3881 ne óicaN .onailati rodatcid y ocitílop ,inilossuM otineB :OÑEDEC NÉBUR ED ATON

ne laidnum arreug adnuges al ne ópicitraP .odatse ed eplog nu oid 2291 ed erbutco ed 92 le ;atsilaicos esab.omsicsaf le ódnuF .omoC ne odalisuf euf y ,5491 ed lirba

Page 46: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

64

sus ne naparta sol sortseinis soudividni sose orep ,necah ol solle ed sohcuM .otcerroc ol recah nazart es euq .nóicautis alleuqa ed ,sasucxe sase ed atneuc noreid es on seres sohciD .arto u asucxe anu noc sarrag saiporp

.ose neib yum aíratsE .nesahcram es euq naíridep sel y naíraticapacer otaidemni ed ,on iS ivitca sal euq nev on¿ ,zuL ed sogimA sodamA siM epse ,arenamerbos naútca sacinómrani sedad etnemlaic

anosrep anu atsah naragell iS ?odeim ed senoicautis ne — oc ol anosrep al recah areiuq otnat éuq ratropmi nis -otcerr — ,naírid y nóiserp ahcum naírad el ,ogla arazilaer alle euq narargol sacinómrani sedadivitca sahcid y o«

»sedadirotua sal a someragertne et o ,somereuq sortosoN euq ol secah secilpmóc sus euq necah ,ogeuL setneconi ed sotneic yah ,aíd yoh senoisirp sus nE .sorto ed artnoc ne saslaf saicnedive ed eires anu nemrofnoc

— neib yum és ol — lleuqa euq ed dutriv nE .saniñad sagirtni ed asuac a sol y azemrif noc norarap es serbmoh so sopmeit sose oreP .setneconi solleuqa artnoc saicnedive saslaf noracirbaf sangilam sazreuf salleuqa ,noratroc

ell nátse .lanif us a odnag las acirémA ne dadingilam y agirtni adot ,odazilaer nah euq sosoredoP soterceD sol sodot noc ,sorellabaC¡ -

edop y sedadirotua salleuqa sadot rop atleusid áres y árd .!otsuj ol recah ed náragracne es euq ser naifnoc adot noc selriced emnatímrep ,sodamA siM soudividni sonugla ed sévart a euq nenopus éuq rop¿ ,az

óicisopo atse etreiv es a elbirret odeim nu neneit euqroP ?arbo atse ed artnoc ne angilam y arodatsaved nat n ah sel es ,nózar lat roP .dadrev al se euq se ,solle arap odot ed roep ol y ;narbucsed es sagirtni sahcid euq odot ,soiD a saicarg ,orep ;acsom anu natam areiuqis in seneiuq ,sorejasneM sodamA sol a oido otnat odigirid arbO angaM atsE .enreicnoc sollE a otnauc ne otneiv le avell al es euq amulp aregil anu euq sam se on ose

sah áriuges .adnopserroc el yeL rop ednod agnetnam es acirémA adamA artseuN euq at ,sorellabaC sodamA reuf y semrif naes nózar atse rop .set NECILANA SATSE SADOT NEIB NEIDUTSE Y

SAZNAÑESNE EM SOTSE ETNAID SORBIL , NEL SUS ED ATNUP AL NE RENET ATSAH ANU SAUG ATSE ED AVITINIFED Y ALLICNES ,ASICERP NÓICACILPXE ARBO . etnorfnoc sol euq oudividni odot euQ

se euq ,odnalbah nátse euq ol ed nebas sedetsu euq apes y adneitne sol euq ,sedadreV nos seyeL sat dadreV atse euq y ;sorecnis y sotsenoh nos sorejasneM — sollE ed sévart a íM rop adartsinimus — al eyutitsnoc

irémA adot ed nóicarebiL uq leuqa odot ed y odnuM le ,ac aznañesnE atse euqilpa e — ne yum ogid ol otse¡!oires — .otse a agnopo es euq odnum le ne adan etsixe on ,otnemom le atsah odaznacla ol odot noC .

.odnum le ne anugla nóicisopo econoc on lauc al ,zuL al natneserper sedetsu ,nedreucer ,sodamA siMnun omoc otse odot ritnes sedetsu nadeup ,sorellabaC etsU¡ .otnemom osicerp etse ne sadiv sus ne setna ac -

al a senoicitep suS !ísa olatnéis ,zuL al natneserper sed "YOS OY aicneserP angaM" atinifnI ed seredoP nos itsev odoT .sedadivitca ed odnum us nerbuc euq ,zuL oig nárecerapased etnemelpmis senoicatimil y onamuh

le se ,arohA .sadneitnoc rop odasap someh sortosoN ,sorellabaC ,otse ne angup árbah oN .redoP etse etnaisopo etsixe on ay euqrop ,asoinomra amrof ed nárah es sasoc satse ,sodamA .aznava euq zuL al ed redoP nóic

.zuL al a a nóicneta us ramall emnatímrep ,sorellabaC ol sartseinis sazreuf satse ,etneiugis — on o selaudividni — nos

soN odnauC .adidnecsA azelarutaN artseuN ed artnoc ne otnetni ronem le in recah nedeup oN .senoicacifilacfilac sase ,selbisiv somecah ne dadinamuh al ed sévart a olóS .savitcani nevleuv es senoicaci nartneuc —

adareneg aidrocsid al etnaidem — sahcid noc seres socop solleuqa ne ,amrof al ed odnum le ne nóicca opmeit le odneidrep nátse y ,aicnednecsart acop ed noS .senoicalumuca — nebas ol — .adan recah nedeup on y

es solleuqa ed romet nagnet on ,nepucoerp es oN solle euq naerc on ,daduic us ne setneserp songilam serse sollE .arbo atse a o sedetsu a oñad selrecah nedeup em a y ,etnemaunitnoc etneuf aiporp sus odnaicav nát -

írc sus nesec euq son on y ,etneuf us etnemlatot áraicav es ,sorejasneM sol y saznañesne satse artnoc sacitrop eH .otcefe ohcid ecudorp lauc al ,nóicca ne yeL al otseup nah somsim solle euq onis ,oesed ortseuN aes euqatart nárdnet ,allE ne reerc arap soniñad odaisamed nos seres sose is oreP .yeL al odnamrifa solraduya ed od

er euq saicneucesnoc saiporp sus ed setneicsnoc ratse y ribic — ebaraj oiporp us ed adarahcuc anu — sahciD .esnoc yeL al se ísA .salratnorfa euq nárdnet orep ,saicneirepxe sagrama otseupus rop náres ,saicneuc .

es euq adiV al ed yeL al ed nóiccA al a onis ,sanamuh senoicca a odneirifer somatse soN on ,sorellabaC seres sol odnauC .sanamuh sedadivitca sal ne odnautca ,yeL al y oniviD nedrO la odreuca ed ,ecudorp

ilac ne netsisrep sonamuh nopserroc le ogeul nebicer ,etnemadaucedani salracif .odatluser etneid of y otnup iM sedetsu res rop ,sorellabaC ,arohA ,zuL ed soc al a y íM a odnatneserper nátse eM sedetsu

sortseaM sol ed dadisoutsejaM y dadingiD al ed arutla al a ratse euq eneit atcudnoc us otnat rop ,zuLecsA !odadiuc ,seroñeS¡ .sodidn res necid euq serejum y serbmoh ,sedadinutropo sairav ne odaton eH

led setnaidutsE " ,YOS OY" es y aznañesnE atse ed odajela nah es séupsed ,odaromane nah es recerap la euq utsE sol nos on sosE .seragoh sus odatarabsed nah led setnaid ",YOS OY" .otcepser la neuqoviuqe es on y

sus ne enier azeruP al y dadingiD al euQ .lanoicome odnum us noc satrela nétse erpmeis ,sorellabaCneimitnes nos euq sedetsu ed solleuqA .saicneirapa sase narruco euq natimrep oN .neuqoviuqe es on y ,sot

cnis rep y sore rep netsixe orep ,sasoc sahcid neugrebla on setnareves a setnaidutse "res nedneterp" euq sanosebed sedetsu odnauc ,secnotne sE .soesed sosrevrep sus racifirolg ed nif .aidraug ne ratse nár

euf euq rejum alleuqA .ainigriV ,dnomhciR ne óirruco euq nóicautis ase rigerroc euq érdnet ,sodamA siModnacovni ,saniñad saciuqísp sazreuf sal rop adamot le ecah latipsoh ese ne óican euq ,oñin nu ed otneimican

ed sol euq odatipicerp sám se on oñin leuqA .sesem sod neta al reart arap añamitra anu euf asE .sám ogla a nóic lausuni — saciuqísp sazreuf sahcid rop nóicneta us ravell ójed euqrop odot — anep al ragap euq árdnet aroha

.otnusa etse ralgerra arap orejasneM la atrac anu elradnam euq ogneT .olleuqa rop erdam alleuqa a ejid el orejasneM le etnaideM ase ed dadingilam al ed atneuc areid es euq kroY weN ne

;sasoc sahcid noc recah aídneterp euq oñad led y rejum

Page 47: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

74

nah ,satsenoh sanosrep nos dadilaer ne euq ,asopse us y rotcod lE .alle ne óyerc y osac ozih eM on ,ísa núase amsim alle Y .rejum ahcid rop sodañagne odis ad odneis át saciuqísp sazreuf sal ed oñagne le rop adañ

ba sám ol ed sasoc odneicah ,oinimod us ojab neneit al euq sangilam .sadrus am es sasoc salleuqa odnauC !odadiuc ,sorellabaC¡ sol is otaidemni ed salagnéted ,etneibma us ne netseifin

oY omoc neconoc on sedetsU .oidem ese ne nerculovni es euq natimrep oN .sojel nátse sorejasneM — ropud sanamuh senoicaerc sahcid odajenam rebah sairutnec etnar — sose nos euq sosoñagne y sorenoiciart ol

.odnuM le ne nif us acreca es euq nebas odnauc ,sociuqísp sotnusa rohA nauc ,orugesa sel ,otnemom la odagell someh a sal a etnerf érah el omsim oY ,orutuf le ne od

.drocér núgnin elumuca y eicini es on euq lat arenam ed ,nóicirapa aremirp us ne opit etse ed senoicidnocoicidnoc selat natsixe dadinamuh al ne núa euq ,ogid sel ,elbíercni eceraP nejed oN .netsixe etnatsbo on ,sen

soñagne sotse euq arap ,"YOS OY" aicneserP us a odnacovni neúnitnoC .neñagne sol senoicautis satse euqimusnoc y sotleusid naes .sod

al ne xeR odamA ortseuN :selradrocer emnatímrep ,otnemom etse ne otsuJ aidnI — odíel nah omoc — seam le y ,setnaidutsE ed opurg nu ne nóiciart al óleved ed ohceh le óngidni el isac ,odidnecsa are on euq ,ort

opurg le erbos oudividni ese ,euqroP ?éuq roP¿ .solle ertne nóiciart ahcid etneserp abatse euq aralever xeR euqneulfni atnat oditrev aíbah ,abayopa es lauc le ne solle ratse nis ,otneimitnes led sévart a acitónpih aic

il etnemlatot res nu are ,xeR .otnusa led setneicsnoc ceted ed dadicapac ne ovutse lé ,onretxe led aínev y erb rattleuvne naíbah ol on euqrop ,nóicautis ase .otneimitnes ese ne o .setrap sadot rop odnasap abatse osE arap "aicneserP angaM" al a neuqovni ,setnaidutsE omoc sedetsU

us ne riulf adeup in ertne adan euq lat ,elbicnevnI zuL ed obuT oiporP uS ne avleuvne sol y agnetnam sol euqnum sedadivitca ed sévart a on y ,zuL al ed serosnefeD sol nos euqrop ,ose nadneitne euq oreiuQ .lanoicome od

sol etnadrocsid adan euq arenam ed ,zuL al a odamalL osoredoP le etnaidem onis ,nóicatiga ed o savitcurtsedétse euq zev anU .otnup le íha eH .odnum us ne ertne o ebrutrep dadiralc anu nárdnet ,otse ed setneicsnoc n

.oditnes naíbah setna acnun omoc ed sohcum y ,oiraid a eviv ol euqrop ,otse ed etneicsnoc átse orejasneM lE a neugell euq atsah ,etnednerpros se oipicnirp la euq dadiralc atse ribicer ed dadinutropo al nárdnet sedetsu

.dadilaer asnemni us ribicrep niev nadeuq eM olóS .razilanif obed ,sodamA siM dutitarG asnemnI iM ritnes ed netart ,sorellabaC .sotunim et

somerarim sotnuj ,aíd núglA .sozreufsE sedlimuH siM a romA ed anell atseupser narg us y sedetsu noc arap,sárta on euq ,laer areuf on euq árecerap euq atsiv ed otnup nu edsed ,saicneirepxe salleuqa a otnauc ne

ah odnaznava yoh somatsE .ocop ecah óirruco ed zilef nat yotse¡ ,zuL al ed airotciV narG al y nóicarebiL al aicneis sedetsu euq és oY !ogimnoC solrenet al rop dutitarG iM se ednarg nat y ognet sel euq romA odnuforP le net

em nóiccetorP y nóicarebiL us rargol edeup olós lauc al ,dadinamuh al adot ed atseupser otneimidnetne le etnaidatsoca ed setna sehcon sal sadot ,aíd adac natneis ,ísA .yeL asoidnarG atse ed ,sanañam sal ne néibmat y ,esr

al ed redoP le noc somsim ís a esneugrác ",aicneserP elbicnevnI" cA elbicnevnI al ed ,asoredopodoT dadivitrac neúnitnoc euq lat amrof nadeup ,nóicca y redop oiporp us rop euq arap mutnemom etse odnaznacla y odnag

latot serbiL res .etnem al ne ,adamlac y etnanimreted dadivitcA narG anu onis ,solep sol azire euq dadivitca anu se on otsE

al a nóicacovni es ",aicneserP angaM" nocne atimil sal sadot redoP osollivaram éuq noc nárart senoicv y ritnes ,rasnep odneidup ,nárecerapased lat arenam ed ,sasoc sal ed senoiculos sal dadiralc noc re

otnorp euq otse naratpeca y nareitnis euq aíratsug eM !sárta opmeit nóicca us nabanigami on euq.sodnum sus a árdnev y áratse

meis nátse zuL ed soyaR siM ,nedreucer ,sodamA necenamrep iS .sedetsu ed onu adac erbos odneyulf erped emilbus sám la éravele sol ,sorup y soipmil ,sorecnis euq oev odnauC .nedud ol on ,senozaroc sus ed oes

etsu al rop anugla nózar yah on ,otreic rop ,yos ol oY omoc sotseupsid neib y socimánid ,sodidiced nat nos sed oY lauc .solraduya ed aírbah on

us ed sotinifnI seredoP sol euq y ,nózaroC iM ed romA le odot noc saicarg sal yod seL OY aicneserP angaM""YOS ed ,dadineres narg noc ;oirbiliuqe y azelatrof ,aítnelav lat noc ,nóiccA ed redoP otinifnI led engerpmi sol -

ni ed euq ,lanoicome odnum us ne lortnoc y nóicanimret ,zuL ed etnerrot narg nu omoc áratsefinam es otaidem.odnum us ne odireuqer ol recah arap

áp socimónoce sotneimireuqer sus ne ,sorellabaC aL .sosoredop socof omoc esner OY aicneserP angaM""YOS asaC us se - led - roseT ne nesneip on ,aicneserP us a nacovni e etnemanelp otse natpeca sedetsu is ,o

islob sus ne omitnéc nu nagnet on euq atropmi oN .sám adan us etna esneráp ;soll "aicneserP asoredoP" y :anamuh nóicatimil ase a elnagíd !nif ut a odagell saH¡ sám sazirometa eM on úT« OY aicneserP angaM"

usa ",YOS em uT edsed agracsed ;lanoicome odnum iM y opreuc ,etnem iM ed odnamoc le y odnam leilI etneuF asaC artseun ,adatim - led - ».oinegimirp ohcered iM sE .oreiuqer euq nóisivorp al adot ,oroseT noc ,ogeuL rif anu noc náraunit racsed dadivitca adanimreted y em etnemadipár náraton y aígrene ahcid odnag

recah nedeuP .sedetsu etna nárecerapased senoicatimil sal sadot euq ,ol es euq oreiuQ .éraduya sol oY y.saicneirapa satse ed nerebil

erP narG iM natneiS !razilanif a abi euq oY ,hO¡ y ,erpmeis rop sedetsu ed rodederla arotcetorP aicnes zuL al a sodamall sus ,soterceD sus ,nedreucer — néicer ejid sel omoc — .sodidnopser náres erpmeis ed oY« -

ni ed sodidnopser naes soterced sus euq odnam »otaidem ¡ detsu la ,arohA !dadirecnis noc ogid oL se .árautca euq odipár ol ed nárednerpros es ,ogimnoC odamalL etse rimusa

.saicarg sal yod seL

Page 48: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

84

OSRUCSID XI

SOL ,SELEGNA AINROFILAC 8391 ,7 otsogA

LAIDAR NÓISIMSNART

,sedetsu arap eneit adiV al euq ol ed dutinelp al ne yoh acirémA ed sogimA ,otuniM led serbmoH sodamA ah ,etnemlautca eneit onamuh res le euq ol odoT .adiV narg ase ed dadilatot al edsed ralbah sonnatímrep ,adiV al ed dadreV narG al ,dadrev uS edsed adidnerpmoc se is y adiV ed nóiccA al se ,árdnet o odinet

trap sadot ne nóiccefreP al áricudorp .se aroc ed nóicasrevnoc atreiba ne ,sám zev anu ,yoH ,acnun euq sám nárednetne ,sedetsu noc nózaroc a nóz

y sonamuh seres sol ed sotneimitnes sol ne aínomrased oditsixe ah dadinamuh al ed airotsih al adot ne euq.aitsugna y nóicatimil al adot odasuac ah euq ol se otse

amuh al éuq rop ,aroha razitneicnoc a nav sedetsU etsu aroha nárednerpmoc euq ol ,odidnetne ah on dadin -op selauc sal noc amrof al y nózar al rargol omóc¿ ,sed le ísa renetnam y sotneimitnes sus erbos radnam nárd

otua - ?lortnoc ot ,etnemlautcA íart eh sel euq otneimidnetnE etse a odagell nah euq sedetsu ed solleuqa sod le ,od

al ed otneimiconoc ",YOS OY aicneserP asoredoP" araP redoP y oinimoD ed orteC le ís etna neneit otua renet y sanamuh sedadilauc sal erbos rautca - arap sodaticapac náratse ,otse ed sévart a ,y lortnoc

erP al ed redoP y aicnegiletnI ,aígrenE narg ase dadivitca ed odnum us aicah ratceyorp adot ed aicnes le ,adiV y ",YOS OY osoredoP" orp .nóiccefreP al ísa ricud

amuh res le euq asoc arto yah on odnum le odot nE uq sám etisecen on al ed otneimidnetnE ollicnes le e y selim orep ,dadrev aes euq reerc odidop ah on onamuh res le euq ollicnes y elpmis nat se ,ohceh eD .adiV

sE ed selim naborpmoc ,aíd sart aíd y aroh sart aroh ,nátse setnaidut asicerp etnemlatot se yeL narG atse euq od ed nóicacilpA elbilafni e atcaxe al ,amsim al odaborpmoc someh sodidnecsA sereS omoc sortosoN y elbilafni e

ilpa euq arap selratnela ed nóicisop ne somatse ,otnat ol rop ;yeL atse nebeurpmoc al otnat atsah yeL al neuq.somsim ís rop

niM led serbmoH ,ogid seL sedetsu arap rolav núgla agnet euq osrevinU le ne adan yah on ,acirémA ed otu :sorto sol a sonu sol ohcid nah es sonamuh seres soL .somsim sedetsu rop odaborpmoc nayah ol otnat atsah

»!dadrev se olleuqa o otse euq emabéurP¡ !emartséum ,oneuB¡« elraborpmoc edeup eidaN .elbisopmi se osE rep arto a adan a sonamuh seres sol náragell otnorp sám ,adneitne ol dadinamuh al odipár sám sartneim y anos

ra nóicca anu ,otse odneicaH .sodaicosa sus ed otser le noc ,etnemairasecen y ,somsim solle noc asoinomnocne sedetsu inet nah sonamuh seres sol euq sotneimitnes sose sodot euq nárart nah selauc sol noc y od

enavsed nárbah es ,nereiuq solle euq ol nagah sorto euq rasuac o ranimod ,riulfni odireuq .arreiT al ed odic moH y sogimA sodamA siM ,ogid sel euq ose rop sE inÚ etse nadneitne oremirp ,acirémA ed otuniM led serb -

al ed alehna nózaroc us euq olleuqa odot renet ed odavirp ah sol asoc alos anU .adiV ed oipicnirP narG y ocicileF ,nóiccefreP al y dad .sotneimitnes ed odnum us ne adartsiger aínomrased al se y le sonnatímreP ose ranimi

.erpmeis arap y zev anu ed inomra se nóisim us ,nedreuceR y odnum oiporp us ranoiccefrep y raz .dadivitca ba ol ne enreicnoc sel on sámed sol nagah euq oL .otulos odíerc nah sedetsu aroha atsah ,oreP

y esrapuco nebed euq ocinú ol ed odnauc ,sám neiugla erbos ranrebog le aicnebmucni us ed are euq odazinomra nayah odnauc ,ogeuL .sotneimitnes ed odnum oiporp us nenreibog euq se sedetsu ed somireuqer

al a nózaroc le odot noc neuqovni ,odnum ese "zuL al ed aicneserP" oredoP us euq arap aicnegiletnI as ,aR asoredoP us y nóiccetorP elbicnevnI reP al aczudorp y nóicca ed odnum us a neugell nóicaid nóiccef

.adireuqer netne sedetsu aroha ,acirémA ed sogimA sodamA náred — nednerpmoc ol setnaidutsE sol — ,adiv us ne euq

etsU .opreuc us ed sévart a eyulf ,aígrenE al ed redoP le nátse ay euq aígrenE adatimilI al ed nárbas sednazilitu sal nanoiserp odnauc o ,dadirucso al ne ogla noc nazeiport odnauc omoc selat sotnemom ne od

.adimoc us nereigni euq zev adac odnasu nátse euq redop led atneuc nad es y salubídnam auC le neneit euq aígrenE y redoP le odot ed otneic rop zeid led acrec odnazilitu nátse olós euq ,ogid sel odn

us ne sodatluser serojem y nóiccefreP royam anu odargol nah on éuq rop le nárednetne ,rasu ed oigelivirp al ,adiV us ,dadirotuA us se nózaroc us rital ecah euq ol euq nárev ,otse nadneitne odnauC .dadivitca ed odnum

al edsed nóicca al a racovni nedeup sedetsu euq aicnegiletnI royam "adiV ed aicneserP narG" erbos átse euq atimil edeup odnum ohcna le ne adan etnematulosba euq atneuc nárad es ísA .sedetsu sedetsu euq sám selr

.somsim atse a racovni nedeup sedetsU y "aicneserP" reucer ,edne rop ;nóicca ne zuL al ed redoP le se allE euq ned

le ne opit núgnin ed sallatab nis y adacovni res la ,y senoicisopo ed econoc on zuL al ed redoP le odneis ed natart euq solleuqa ,acirémA ed sogimA sodamA ,somiced sel euq ose rop sE .nóicca ne enop es ,osrevinU

asneM sol ed acreca selbadargased sasoc necid euq o zuL al a esrenopo aiporp us rop odnajabart nátse ,sorejneg aL .nóiccurtsed s aíd núgla orep ,otse ne eerc on et nárbah solle euq ay dadreV al noc nárartnocne e

.negiro us a náraserger euq sovitcurtsed sotneimitnes y sotneimasnep euq sám se on euq ,asuac al odanigiro ed sévart a ,areufa aicah neívne y nenigiro sedetsu euq olleuqa odot ;onamuh res odot arap ,dadrev se otsE

imA ,ogid seL .sedetsu a raserger ebed ,sotneimitnes sus otse ,otuniM led serbmoH sodamA y acirémA ed sogepmi dadisecen al se ,otneimidnetnE ocifíngam y ollicnes se .aíd yoh onamuh res odot ed avitar esrad nebeD

Page 49: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

94

neuc sotneimitnes ed odnum us euq at ed lanoicome odnum le y íha yah euq ol odot ed asuac al se.odot nu omoc dadinamuh al ne yah euq ol odot ed asuac al se sonamuh seres sol sodot

uh res le euq ed atneuc nad es sedetsu euq orugeS lat o odatse la ,sedaduic sal a ,onreibog la apluc onam sotneimitnes ed odnum le ne euq ,atneuc esrad nis ,setnetsixe senoicidnoc satreic ed setnanrebog sus a ,zev sedetsu odnauc euq ,razitneicnoc nebed ;ose odot ralortnoc arap redop le acidar ednod se onamuh res led

se ogla netimda curtsed sedadilauc sám odnamus nát .ílla odnautca átse ay euq olleuqa a savit adan ranoiculos nedeup on sedetsu ,nedreucer ,acirémA ed sogimA ,otuniM led serbmoH sodamA

nánednoc ogima nu aes aY .ílla odnautca átse ay euq ose a avitcurtsed azreuf sám namus el olós ose noC .olodnis odaicosa o euq natimrep sedetsu euq otnemom omsim le ne ,selaicremoc sedadivitca sus ne aes ay ,orec

odnajupme náratse sedetsu ,neúnitnoc euq netimrep y naczerapa acitírc y nóicanednoc ed sotneimitnes solíd nu euq avitcurtsed dadilauc anu dadivitca aiporp us aicah y otolpxe rodederla us a átse euq ol odot euq árah a

.sozadep agah es opxe oreiuq ,dadinutropo atse ne aíd yoh ,ose roP in euq lat amrof ne ,seyeL sallicnes satse sedetsu etna ren

sodamA ,yoh ogid seL .datrebiL us y nóisivorP us átse salle ne euq ay salrazahcer adeup otceletni le areiuqis otuniM led serbmoH — olle ne nesneip euq odip sel — ed sotneic euq orenid ed nóisivorp ed dadisecen ase ne

im ,adimoc ed nóisivorp renet rop nóicarepsesed ase ne sosac sohcum ne y ;odneidip nátse sanosrep ed selr y eugrebla sacop yum ne euq y senozaroc sus rital ecah euq aicnegiletnI e aígrenE ,zuL ed redoP nu yah ,apo

op saroh enid ed nóisivorp airasecen al sedetsu aicah ratlos aírd .or rop olós somsim ís a natimil es sedetsU eh le amuh amrof al a oreifer eM .sonamuh seres sorto ed edneped otneimicetsaba us euq reerc ed ohc -

rof sacinú sal nos ,roiretxe odnum led sedadivitca sanugla ,sasoc satreic euq nasneip sedetsU .an samer euq sortsinimus sol ranag arap neneit euq .nereiuq

t ritrevni se odargol nah euq ol ,dutitca ase noC nacovni sedetsu odnauC .latiV aígrenE us ed etneirroc al ado al a "YOS OY aicneserP asoredoP" eT led asaC us se euq narebil sedetsu ,sotneimicetsaba sotse arap oros

us ed aicnegiletnI al a nóicca al aicah ",aicneserP" le "YOS OY osoredoP" ,esnejíF ,nóicca ol se ,sodamA siM udorp livómni o ocitátse étse euq adan euq ay ,nereiuqer sedetsu euq odnauc ,otnat ol roP .onugla odatluser áric

ovni sedetsu al a nac "aicneserP" ase ,nóicca al a "aicneserP" ed sévart a ísa ,oroseT led asaC us se néibmat cerid y sedetsu at odnazinomra ,senoicidnoc y seragul ,sanosrep aicah roirepuS latneM opreuC us edsed etnem

er sedetsu euq nóisivorp y aígrene al néibmat erebil es euq odneicah y odot .nareiuq atsE .nereiuqer euq orenid led sodavirp náratse sám otunim olos nu in ,otse nadneitne sedetsu euq zev anU

oT y asoutsejaM se orep ,elpmis yum yeL anu se us onamuh res le euq arap nózar yah oN .asoredopod arfsim solle nos orep ,nebas ol on sollE .senoicavirp peca ed licáf se oN .senoicavirp satse naerc euq sol som rat

úgla orep ,otse anu yah olos odnum le ne euqrop ,olratpeca a sodagilbo náratse setrap sadot ne y sodot aíd nividni e asam ed senoicidnoc satse anigiro euq asuac selaud — negiro ese y — inamuh al ed otneimitnes le se -

.dad euq arreiT al ed eicifrepus al erbos res olos nu in aíbah on saznañesnE satse ejart sel oY otnat atsaH al are sotneimitnes ed odnum le euq ed nóisnerpmoc o nóicalpmetnoc ed sotunim ocnic in odinet eseibuh

.neiuq adac ed odnum le ne odanrebog res aíbed euq lapicnirp y ocinú ol are euq y aígrene ed etneuF roP ed sogimA y otuniM led serbmoH sodamA nedreucer ,dadivitca atse raznemoc la ,yoh ogid sel ose

anugla aicnerefid ecah on y sedetsu erbos netreiv es zuL ed soyaR soiporP siM olbah sel oY odnauc ,acirémAnes ed odnum us ne artne y íM ed elas zuL ed oyaR iM ,odnahcucse nétse eM sartneim ;nertneucne es ednod -

aíbah sel setna acnun euq sol erbos soibmac ricudorp a azneimoc omóc nárev ,natpeca ol sedetsu iS .sotneimit.odalbah

noc ed oesed le noc odnahcucse nétse euq solleuqA iM íM a ,sarbalaP siM racitirc y raned sol a y omsasneM ed otnetni nu ne aicnarongi us odnagelpsed y somsim ís a esodnánednoc nátse olós ,nedreucer ,sorej

zuL atsE¡ .erpmeis rop árdnetnam es zuL atse euq ogid sel ,naerc ol on sedetsu euqnuA .zuL al a esrenopo omóc somebas sortosoN ,y erbil aes onamuh res odot euq atsah nóisnapxE asoredoP us noc etnaleda áriuges

.!adecus otse euq arap yeL al racilpa acirémA ed sogimA sodamA — aicneloveneb y dadnob narg noc otse ogid sel — ,acitírc ed otneimitnes odot

nu ed aglas euq ovitcurtsed o/y nóicanednoc ed solleuqa euq rev aíratnacne eM .áraserger lé a ,oudividniebed ,olrecah ne natsisni sartneim ,orep ,otse nárative soudividni nah euq ol etnematcaxe rahcesoc nár

.odarbmes odal orto rop y ,aicneserP uS odnacovni e otsirC súseJ a odnaciderp odatse nah odal nu rop euq solleuqA res odot nE .somsim ís ed artnoc ne adidivid asac anu nos etnematreic ,omijórp la odnanednoc odatse nah

adiV al ne odnautca sazreuf sod netsixe onamuh — eF odal nu rop y acitirc orto le rop y aínomrA y dadicilE .opit núgla ed nóicanednoc imA sodamA ,nóicca ne sedadilauc nos sas serbmoH sodamA y acirémA ed sog

.somsim sedetsu euq sám olle a esratnerfne adeup euq osrevinU le ne yeL yah on ,otuniM led nautca étse euq otneimitnes le aes euq areiuqlauC ne nóicca al animod euq redop le res nebed sedetsu ,od

a euq ,nos euq sonamuh seres omoc :nedreucer ,otse rative omóc nadneitne euq adidem a ,otse roP .sadiV susart sus y otceletni le etnaidem ,oreP .sasoc satse ranoiculos o raibmac nedeup on otceletni us ed sév

ni ,sotneimitnes al a neuqov serP" "adiV adot ed aicne ed ortned sanamuh sedadilauc sal sadot eicnelis euq arap al ed nóiccefreP y azeruP ed aígrenE adatimili al rilas agah y sedetsu ,"aicneserP" le ",YOS OY osoredoP" arap

nárbah ,somsim ís ne nóiccefreP al ricudorp la ísA .lé ne yah euq ol odot ecinomra y odnum us aicah ayulf euq.adiV adot y adiV us ed yeL al noc odilpmuc

Page 50: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

05

sus ne sotelpmoc soibmac necudorp es zedipar euq noc ,atneuc nárad es ,otse nadneitne euq adidem Aunni odagell nah el etnemetneicer orejasneM lA .sadiV d satrac selbarem utse odatse nah euq setnaidutsE e -

le se euq ol noreidnerpmoc solle euq euf oirautnaS led esalC etneicer al ne olos y ;ay opmeit núgla rop odnaidadnuf y sallicnes satse ed sanugla ed otneimidnetne ah sol "kcilc" ozih nóisnerpmoc us ne ogla ,seyeL selatnem

atluser" sodamall ísa sol ricudorp arap odaticapac ol roP .esalC atse ed ozneimoc le edsed "sosorgalim sodapa odnum le aicah ,sedetsu ed azemrif al y nóicacilpA aúnitnoc al se euq sodot a artseumed sel ose ,otnat -

t a osap árirba es etnemlanif euq ol etner arap sotcaxe sodatluser áricudorp y sanamuh senoicaerc sal ed sévar.sedetsu

nah solle omóc ed setnaidutsE sol ertne y dadinamuh al etna aicnedive al rev ed odatnacne etnemlaer yotsE nóicacilpA al noc odaunitnoc — ed res aírebed euq airotciV al odanag nah on euq secev sahcum odneitnis

solle — la nabatse euq setnetal sotneimitnes sonugla aíbah lanoicome odnum led ortned euq rebas nis ,orep y nóicacovnI al a atseupser al ísa odnative ,otceletni led otneimiconoc le nis odnautca nabatse euq y ohceca

uq nóicacilpa .odneicah nátse e civnoc latot al omoc ,otnorp naT ed redoP y dadirotuA us ed nóicoc nóicacilpA ed árdnev atseupser al ,nóicacovni al recah la y áritrevni es odot ,rautca a ecneim

.otaidemni .yeL atse odnacilpa étse euq arreiT al erbos onamuh res leuqa odot arap se otsE sol omoc y lat :otuniM led serbmoH sodamA y acirémA ed sogimA sodamA siM ,asoc anu ereiuq olós otsE

ed sedetsu ,odnum la odartsomed nah ol es sorejasneM omoc ,nóicacilpA al ne esrenetnam etnemavitinifed neb a odnavell neseivutse sedetsu is noc yeL al odnacilpa nagiS .dadivitcA y dadreV asoredop y narg anu asac

imreted sedetsu ,otse odneicaH .nárdnev euq oruges euqrop odatluser racsub arap olós on ,acimánid nóicanacilpA us y atleusid áres etnerapa nóiccurtsbo adot aíd nu euq nárev euq soenátnatsni sodatluser áricudorp nóic

.etnegixe sám la nárecnevnoc su rop otse recah arap atsil ovutse erpmeis adiV aL opus onamuh res le sámaj acnun ,nedreucer orep ,sedet

tlucaf y senoicacifilac sal sayus nare euq y rotisopo redop us nare sotneimitnes sus euq adac a nazilitu euq sedasu odnauc y otneimitnes nu se nóicacifilac uS .otnemom al a racovni ed amrof al nedneitne sedet "aicneserP"

neimitnes sus ne aínomrA al nárdnetnam ,otse reneted arap al a racovni la ísa ;sot "aicneserP asoredoP" al a ,nóicca al .nóiccefreP áricudorp adiV

ifilac arap oírdeblA erbiL ed nazog sedetsu euq aY neimitnes sol ed areiuqlauc noc elas euq aígrenE atse rac -neimitnes ed odnum us ed ortned odnautca nátse euq sot rop selbasnopser odis nah otnup éuq atsah nárev ,sot

ot imil sal sad us omoc nárev y oditemoc nayah euq serorre y senoicat "adiV ed aicneserP" arap áraticapac sol oiculos .solran

otua le recreje y aígrenE atse rarbiliuqe nebed ,sonamuh omoc ,euq nedreuceR - atse a racovni la lortnocerP" ."aicnes al a nacovni iS y "aicneserP" on ,sonamuh sotneimitnes rop sadacifilac sasoc odneicah naúnitnoc

iugesnoc al a neuqovni odnauc orep ;naesed euq sodatluser sol nár "aicneserP" otua le odneicreje y nóicca al a -nam lortnoc q al noc zedipar al nárev ,anamuh amrof al ed oirbiliuqe le neneit us a atseupseR al agell eu

cit le omoc adinifed y aralc nat ,nóicacovni - .joler nu ed cat etsu a ogid seL .oñad ronem le selrasuac edeup oN .yeL atse racilpa netnetni ,serbmoH sodamA ,ogid seL -

a setneinrecnoc semsihc soslaf ed daditnac narg odahcucse nah seneiuq a y acirémA ed sogimA sodamA sed nos semrofni sotse euq al rop nózar al selrartsomed y selrarugesa emnatímrep ,ojabarT etse a y sorejasneM sol

eslaf al etseifinam es euq recah in ricudorp nedeup on sonamuh seres soL .sedad "adiV al ed aicneserP" l in so us a racovni nebeD .zuL ed soyaR ",adiV al ed aicneserP" osoredoP" le "YOS OY sose aczudorp euq arap

ovitejbo nu aicah etnematcerid o opreuc us ed sévart a y ortned aes ay ,aígrenE al netceyorp euq zuL ed soyaRorp arap odad al ,soiD ed eneiv osE .odatluser nu ricud erP asoredoP" ."YOS OY aicnes euq sedetsu neerC¿

la aíricudorp soiD es sol arap aniñad dadivitca o nóiccefrepmi ed opit núg ?sonamuh ser dorp arap zuL ed soyaR sol razilitu elbisopmi aíres euq ,olle ed atneuc esrad nebed sedetsu y ,ose rop sE ricu

amitlú ,neib arohA .nóiccefreP al aes on euq asoc arto led acreca ohcum ohcid ah es y odalbah ah es etnemilep onni aicnarongi se osE .zuL ed soyaR sol razilitu ed org ,adan rañad nedeup on zuL ed soyaR sol euq ay ,elb

sodidnecsA sereS omoc sortosoN ,otnat roP .latoT nóiccefreP al sedetsu a selricudorp neib sám onis ,eidan a inazilitu zev adac somecah ol y ,sodatluser socifíngam ricudorp arap zuL ed soyaR sol ed nóicceyorP al adot som

ilitu sol euq m sol odneinetbo nátse néibmat setnaidutse sol ,somaz si al otseifinam ed renop la sodatluser som us ed dadivitcA ".YOS OY aicneserP asoredoP"

rac ah lé solle a ratsetnoc redop arap y sesem sol sodot orejasneM le atsah nagell senoicacovni ed seliM - aiporp us noc roirepuS latneM opreuC us odag erP" ",aicnes avatco al ne sadibicer senoicacovni satse naes

nos aduya odneidip sadaivne senoicacovni sal ed datim al ed sám euq odartnocne ah lE ;on o acisíf socisíf soditnes sus ecnacla anretxe nóicacovni al euq ed setna sadatsetnoc — opreuC us euq odnartsomed

epuS latneM epuS latneM reS etse euq y aidraug ne erpmeis átse roir olós on oicivreS etse aíranoicroporp el roir amrof al nareidnetne y nareipus sedetsu olos nat iS .aduya areidip sel euq areiuqlauc a onis ,somsim sedetsu a

.agah ol euq elridep ed nemetnatsnoc y ,avitinifed adiV ed yeL anu se atsÉ nagein euq sanosrep saL .se ísa euq artseumed es et

sorejasneM soL .otse odot elrartsomed edeup dadinamuh al euqrop ,etnematnot esodnátropmoc nátse otseetnatsnoc e ose y »abeurp a sonagnóp ;naerc soN oN« :ohcid nah sel etnem somereuq euq ol etnematcaxe s

seyeL satse nebeurpmoc euq somereuq :nagah sedetsu euq — orp sus nos euq adiv ed seyeL saip — rop as náratse ísA .somsim sedetsu artnoc ne recnevnoc ed etart el es euq oudividni leuqA .sodicnevnoc y sohcefsit

sim ís a esrecnevnoc" ,otnat ol roP .nóinipo amsim us ne árdnetnam es datnulov us ed ne esrenop acifingis "somsid al in ednod lat nóicisop anu eup nóicneta us odaparta nayah euq dadeslaf al in ,aidroc riuges nad

Page 51: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

15

rop adimusa nóicisop amsim al etnematcaxe se euq ,selodnátcefa es on sollE euq ,otse rop sE .sorejasneM sol recnoc sedadeslaf sase sadot ed sodaretne rop nad odnum led sobol sosoiruf sol netime euq ,sollE a setnein

adeslaf sase aglumorp euq leuqa ed se atseif asE .roiretxe nedeup on euq nebas sorejasneM sol euq ay sed.aretne dadinamuh al árbas ol néibmat aíd núgla omoc laugi ,oñad ronem le selrasuac

osba yah on euq nadneitne odnauc :ogid sel ,acirémA ed sogimA y otuniM led serbmoH sodamA siM -racot adeup euq osrevinU le odot ne adan etnematul selrañad o elratimil ,sel a aútca euq olleuqa olós onis ,

op euq ogla se otse y ,adiV al ed dutinelp al a náragell secnotne ,sotneimitnes ed odnum oiporp us ed sévart -.otneimanoicnuf etse ed nóisnerpmoc al a ragell la olós rargol nárd

ohceh nah es sedetsu omoc ne amrof al aicah nóicneta us ogiarta sartneim sotnemom sonu rop emnagíSrenE acifingam us noc rirtun la odatimil nah es y oñad ne nesneiP¡ .senoicidnoc y seragul ,soudividni a latiV aíg

orejasneM soL .otse ohceh nah sonamuh seres sol sodoT !acirémA ed sogimA y sorellabaC olle ohceh nah ol s euq sasoredoP nat seyeL nos satsE .aíd yoh oditrever ah es otse omoc amrof al ne nesneip orep ;oipicnirp la

repus al erbos onamuh res adac erbos odnautca nátse .arreiT al ed eicif .olradivlo a nárevlov sámaj y aicneicnoc us ed ortned etnememrif otse elcna euq natimrep ,nedreuceR adaN

.sotneimitnes soiporp sus otpecxe selrañad o selracot ,selraznacla edeup osrevinU le ne edeup adaN¡ila adiV ed etneirroC us odnauC !olrecah .aznacla sol y evleuved es atsé ,avitcurtsed nóicidnoc anugla atnem

asE ed euq solleuqa ed acreca sodapucoerpsed nat nátse ,sorejasneM sol lauc al rop nózar al se namarrmes nah euq ol rahcesoc nebed sanosrep sase euq nebas sollE euqrop ,sollE ed acreca sasoiciv sedadeslaf -

amuh seres sol ed seneiuq¿ orep ,ojid ol súseJ .odarb ?noreyerc el son arbmes nayah euq ol nárahcesoC« .od » mis nat ogla rednetne areidup odnum le odot iS¡ orep ,otaidemni ed isac aíraibmac odnum le ,otse omoc elp

tne omsiM íM a y sorejasneM sol a nev sedetsu aroha ;onamuh res la otse odavell aíbah el eidan náger selod.!adneitne dadinamuh al euq atsah oñepme ortseuN somerajed on y otse

nemlatot náratse ,acirémA ed sogimA y sorellabaC atsah nóicca ne adiV al ed sazreuf sal etna sosnefedni et euq oreiuq ,acirémA ed sogimA sodamA ,sám zev anu olriteper emnatímreP .ollicnes nat otse nadneitne otnat

ne :otse nadneit xe nóicca ed odnum us a o selraznacla adeup euq odnum le ne ovitcurtsed adan yah oN -renE us noc odatnemila nayah euq olleuqa otpec netA us ed redoP le odot elodnéidecnoc ,latiV aíg .nóic

neta us odnauC ila átse latiV aígrenE ed etneirroC us ,nóicidnoc o ragul ,anosrep anu erbos aserp átse nóic - ose odnatnem — latiV aígrenE ed etneirroC aiporp us euq ne nesneiP !olle ne nesneiP¡ .ose noc adatcenoc átse

er eivutse el euq sal a sedadilauc sal noc sedetsu a áraserg .nóicneta odnad nor íngam y asollivaram sám asoc al se otse ,sorellabaC nerpmoc atse a neugell sedetsu omoc otnorp naT .acif -

moc rop áramrofsnart otneimidnetnE elpmis etse ,nóis etni us noc olos on olrednerpmoc nebeD .odnum us otelp -ibmat onis ,otcel ne nátse sedetsu euq ,otse rop sE .anreibog sol euq redop le y sotneimitnes sus noc né

al euq ritimrep y odnum us ranimod ed nóicisop "aicneserP" nu omoc ayulf adiV aiporp us ed redoP le y neiM .oír osoredop al a netserp el nóicneta sám sart ",aicneserP" la oredoP" "YOS OY os y zuL ed etneirroC al

ned eyulf euq aígrenE ev atneucnic áracifisnetni es opreuc us ed sévart a y ort acnun omoc áriulf y sám sec anu aíd yoh odnad átse sel acimsóC zuL al ed rosluporp redoP le euqroP ?éuq rop¿ Y .ohceh aíbah ol setna

idecus aíbah setna acnun omoc aduya .arreiT al ed airotsih al ne od se odnauc euq nedreucer ,acirémA ed sogimA siM nalbah somatse on ,acimsóC zuL al ed odnalbah somat od

.sacimsóC seyeL y zuL al a esrirefer arap etnemlautca nazilitu roiretxe led socifítneic sol euq sonimrét ne ortneC le se euq lartneC loS narG led adarebil aígrenE ed etneirroC asoredoP al ed acreca odnalbah somatsE etse a odnanrebog nátse seneiuq sodidnecsA sereS ed opurG narG le rop adatceyorp acimsóC yeL y zuL al ed

ed satenalP ed ametsiS zuL ed nóicalumuca al noc odnatart somatse on ,ose roP .dadivitcA ed ortneC ese eds y narG anu rop adatceyorp se euq dadivitcA adartnecnoc y acimsóC zuL al noc onis ,arefsómta al ne acimsóC

.arreiT al ed eicifrepus al erbos sodatluser sotreic ,dadinamuh al ed sévart a ,áricudorp euq y aicnegiletnI aibaS al acifingis euq ol rednetne a neugell sedetsu euq adidem a nóicnetA us ed redoP le árah euq ol esnejíF yeL narG atse a adigirid atse nóicneta us odnauC .dadivitcA asoredoP atse y nóicnetA us ertne nóixenoc

orp es euq acimsóC orP al rop y arreiT al a ,sedetsu a selricedneb arap atcey secnotne ,acirémA ed nóiccet sodatluser áricudorp euq ,onamuh res le rop adiconoc aígrenE ed etneirroC royam al a odartne nárbah sedetsu

erla y ,sévart a ,ortned sosicerp etneuF al ne nóicnetA us nagnetnam omoc opmeit otnat rop sedetsu ed roded.etneirroC atse ed negirO ed

sal sadot rop odasap someh ,dadinamuh al ed aidraugnav al odneis ,sodidnecsA sereS omoc sortosoNepxe nédi odinetbo someh y sedetsu odneiviv nátse euq saicneir ísA .nóicacilpA al ed oidem rop sodatluser socit

se¿ ,euq riurtsni ,selrajesnoca ed on o nóicisop ne sortosoN somat eM¿ ?seyeL satse rednetne a selraduya y seleL satse neconoc euq sodidnecsa on sonamuh seres yah euq nárid nayah seneiuq ,sortosoN omoc neib nat sey

ah es nóicacilpA al ed oidem rop euq y acisíf aicneirepxe al rop odasap atsah odidnecsA y odatnavel nay sortosoN — ?sotcefreP etnematelpmoc sereS nos y

náuc ,sodamA ,otceletni le ne núa rednetne nedeup otuniM led serbmoH sodamA y acirémA ed sogimA ocinú le se ,nóiccefreP al ed airotciV atelpmoc al odinetbo y ose rop odasap ayah euq neiuglA .otse se otreic acinú al somos sortosoN euq ogid sel euq ose rop se y ;adiV ed yeL atse ed acreca dadirotuA al res aírdop euq al otneimitnes us y aicneicnoc us noc odaznacla ayah onamuh res le odnauC .aíd yoh etsixe euq dadirotuA

náreconoc néibmat solle secnotne somapuco sortosoN euq nóicisop — avitinifed onam aremirp ed y etnem — eh sel euq sedadreV satse .somsim sedetsu abeurp a olrenop nebed oreP .odíart som

Page 52: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

25

tosoN ah euq somivut nóisnecsA artseuN ed aíd le ne sor sal euq selicífid sám senoicidnoc somiviv y olreceit euq idnoc rop somasap sortosoN .etnemlautca sedetsu nen euq sal euq sarud sám ohcum etnemlaer senoic

xe nátse .yoh sedetsu odnatnemirep nagitsevni sanutrof sasnemni odatsag ah ,arreiT al adot rop otneimiconoC etse odacsub ah onamuh res lE od

sol nos sedetsu ,acirémA ed sogimA sodamA y otuniM led serbmoH sodamA siM ,aíd yoH .adiV al ed dadreV al ,arreiT al erbos odibah ayah sámaj euq sodanutrofa sám seres y senoicacilpA suS y yeL amsim ase euqrop

ufeR a sodíart noreuf ,arreiT al adot ed ogral ol a opmeit otnat rop odacsub nah serbmoh sol euq odnuM led soigagoh soiporp sus ed al a y sedaduic sus ed sedadidomoc sal sotse odartnocne nah socop sonu olóS .ser

rop soigufeR itnes ed odnum us ne ednarg nat aínomrased al etna euq sonugla ,oralc ;noreitimda al on ,sotneim.onav ne etnemlatot euf adeuqsúb us y otneimitnes ed odnum us ed dadivitca al rop odal ed sodajed noreuf

dneis nátse sedetsU !ose ne nesneip¡ arohA ilos o uh res led selautca sedadisecen sal ed asuac a sodatic - es omóc ne nesneiP .selodnácsub átse euq zuL al rop odaznacla odneis átse onu adac ed nózaroc lE .onam

oN :solgis sonu ecah nare omóc ed ,sasoc sal oditrevni nah etsu orep ;rartnocne y ragitsevni euq somivut sortos - oreiuq euQ¿ .zuL al rop sodaticilos odneis nátse ,lautca nóicazilivic us y sedaduic sus ed dadidomoc al ne ,sed

?otse noc riced etni le ne zuL al euq ,riced oreiuQ y areufa aicah odneidnapxe átse es nózaroc us ed roirodneinop átse sel .adiV al ed otneimidnetnE le noc otcatnoc ne

eicifrepus al erbos zev anugla odiconoc nah is agid sel odnauc olle ne nesneip ,acirémA ed sogimA sodamA sorejasneM sol necah al euq nóicartnecnoc amsim al noc nóicacovnI al nagah euq sonamuh seres ,arreiT al ed

"¡« ;sesalC ed nólaS uS ne ,YOS OY aicneserP asoredoP nóisnapxe ayuc solleuqa a esalc artseun a eart" idnetnE osoredoP etse ratpeca arap aticapac sol zuL ed »!areuf sámed sol a nétnam y adiV al ed otneim

— P ?etnajemes ogla odío nah adiv al ne zev anugla¿ y nebas sorejasneM sol euqrop ,se osE .on euq osneixe ayah es oudividni led ortned zuL al euq sonem a ,euq nedneitne al ratpeca nárdop on ,etneicifus ol odidnapse ,acirémA ed sogimA sodamA ,zuL us orep ;adiV al ed dadreV narG .otse árahcuc

se etnemlaer orep ,dadisoiruc are euq nesneip euq adeuP ?otse odnahcucse sedetsu nátse éuq roP¿im sal ed al omoc ísa ,odidnapxe ah es roiretni us ne zuL al euqrop ed acreca naíbas on euq sanosrep ed self éuq¿ ,nóicatse atse odnazinotnis nátse y laidar nóisimsnart atse sedetsu etneper ed euq ósuac euq ol eu

otnis y oidar al nareidnerp al ed redoP le euq ,acirémA ed sogimA ,nadneitne euq oreiuQ ?nóicatse atse narazin al adot ed dutinelp al aicah áraiug sol zuL amsim ase ed redoP le euq ,odnautca átse sedetsu ed ortned zuL

le ,dadreV y ",YOS OY osoredoP" areiuqlauc omoc ísa areicnanif datrebil us otnat náranag aicneucesnoc omoc.arto

isecen sus ne ,dulas ed adnamed us ne euq ogid seL naterced euq socinú sol nos sedetsu ,sareicnanif sedad.nóicca ne esrenop a av euq olleuqa nI us euq nadneitne euq oreiuQ ".it arap árah es ose y ogla aterceD" -

nedrO anu ,adnameD anu ,oterceD nu se nóicacovnI uS .acilpús anu se on ay nóicacov — eiuq ol ísa is -ner — .sedetsu arap sovitinifed sodatluser aczudorp euq arap ,adiV al ed aígrenE al a

rocer emnatímrep ,otuniM led serbmoH sodamA¡ ase ed o ,odnuM led orelc le sona lim sod ecaH !selrad roiretxe odnum le ne recerapa aíbed lE .zurc al ne súseJ odamA us a óvalc ,dadilacol añeuqep — árah euq ol

omsim ol zev arto elrecah nárreuq y ,etnaleda sám — Q . nare euq ,naev etnemavitinifed y zev anu ed euq oreiu .zurc al a súseJ odamA us a noravalc euq sol odnuM led sasoigiler sedadirotua sal res nabamalc euq solleuqa

otidneB led aiselgi al ne ortne súseJ odnauC 31 euqrop odanednoc euf _____ otidneB le ,kroY weN ne _____ árdop adinu dadinamuh al adot in ,etseifinam es súseJ odnauc zev atsE¡ .elodnálbah súseJ a odío y otsiv aíbah

agen euq sonamuh seres solleuqa sodanutrofased :ogid seL !zurc al a olravalc odagen nah euq y ,súseJ a norartnocne eM¡ .dadilaeR iM nár . !odal uS a odarap

ap nedeup neib ,roiretxe odnum led sol ,sedetsu A us odneidrep nátse euqrop ,nóicanednoc y acitírc us rar sus a o somsim ís a nagid es on secnotnE .edrat aes ay sáziuq orep ,ose nárev sedetsU .aígrene y opmeit

:sodaicosa ».aídnetne on oy orep ,amitsál anu sE .aíbas on oY« . .odneidnetne nátse y odnahcucse nátse sedetsu yoH

ednoc o odnacitirc orutuf le ne nagah euq asoc reiuqlauc euq ísA sol etnemadipár euq nedreucer ,odnannacsed sodatluser ,otnat ol rop ;sazebac saiporp sus erbos náras noc litneg yoS .sám nagah ol on euq odip sel

etsu náres oN¿ .sedetsu ?íM aicah selitneg ed laugi sed ,odneicid yotse euq ol odot sozadep recah ed sanag noc odnahcucse nátse eM euq sedetsu ed solleuqA naerc oN .alnevrésnoc euq ísa ,náratisecen edrat sám euq aígrene odneidrep nátsE .opmeit le odneidrep nátse

!dadinamuh al ed odeim le érepus euq sárta opmeit ohcum ecah ,hO¡ .natsusa eM euq ednarg sám al ne sodarap nátse euq atneuc ned es euq odip sel euq ose rop se ,acirémA ed sogimA

ayah acirémA euq dadivitca osoredop le euq ol nárednetne sedetsu ,sodamA siM ,aíd nU .sámaj odiconoc utsE ed opreuc led setnaid "YOS OY" iconoc us nis sedetsu rop ohceh ah odapot naíbah es on euqrop ,otneim.arbO atse noc inam ed otseup nah solle euq soterceD sosoredoP soL asoredoP al a neneitsos otseif

narG sol ed nóicceriD al a sotejus ,sag ed nórutnic led ortned aígrenE rop adanrebog y zuL ed sereS sed.sollE .sozadep ne acirémA us a ratolpxe ohceh areibuh otse euq sesem sohcum ecah ,ísa res on eD

mA ,acirémA ed olbeuP odamA ,hO¡ !aínomrA us noc sosodadiuc naes ,ocsicnarF naS ed soda nes nátsE -.sadiv sus ed aroh adac a azanema sol orgilep le y náclov nu erbos sodat weN ed sodamA sol a ogid seL

31 :ROTIDE LED ATON ah es amrof acitnédi ed ,res etse ed erbmon le odalever euf on lanigiro orbil le nE

.nóiccudart atse ne odajed

Page 53: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

35

al a redoP us odot noc neuqovni ,kroY neserP asoredoP" "adiV al ed aic etsu ed rodederla nagnetnam euq arap - atse odneinetsos átse setrap sadot ne setnaidutsE sol ed nóicacovnI asoredoP aL .nóiccetorP elbicnevnI us sed

.acirémA ed sanosrep sal erbos nóiccetorP elbicnevnI e asoredoP repus al ed ojabed euq naíraños sallidasep seroep sus ne núa iN rop ,rigrus rop odnarepse ,arreiT al ed eicif

le in aradeuq on euq atsah arreiT al a aíriurtsed euq sag ed senorutnic sose ed ortned aígrenE al átse ,esrarebilem euq ay esratsusa éuq ed adan eneit on dadinamuh aL .anav nóicasrevnoc anu se on atsE .alle ed ortsar ron

res nedeup senoicidnoc sase ísa ,odad ah sel es ay euq ose a aduya elrad nedeup nóicacovni al noc euq nebasarebil res abed euq aes euq ol y arreiT al ed roiretni le ne sadalortnoc aminím al odneicudorp árah ol od

.nóiccurtsed ne ,otnat ol roP nirb sel es yoh euq dadinutropo atse narg la sedetsu nárinu es on¿ ,acirémA ed sogimA ,ad

led setnaidutsE ed opreuc "YOS OY" iuq sol ay asaperbos euq led serbmoH sol ed ojicoger araP ?lim sotnein nátse lim sotneicsies ed sám y setnaidutse ed oremún le somenet ednod ,sovihcra sortseuN ésiver reya ,otuniM

al a otseifinam ed odneinop y ay odnacovni ."adiV al ed aicneserP" arG .sogimA sodamA siM ,saic euq odnuM le y acirémA ne setnaidutsE sol sodot a recedarga arap dadinutropo atse ohcevorpA

i átse etnematerces al a odnacovn ,"adiV al ed aicneserP" la y "YOS OY osoredoP" ,oicivres etse odnatserp snart atse razilaer redop arap sotnemurtsni odis nah euq solleuqa a oczedarga ed rellaT la ,oidar rop nóisim

.sutoL adamA us ,arejasneM adamA al a ,nóisimsnarT ,acirémA ed sogimA sodamA noc esrebah ed sodicedarga náratse ,acifingis otse euq ol naev odnauc aíd nu -

.ailimaF narG iM ed etrap ne oditrev ednarg nat romA nu noc y osoreneg yum erdaP nu yos oY ,orugesa seL moc al aicah sonamuh seres sol ed senozaroc sol a avele euq al ed nóisnerp y ",adiV al ed aicneserP" núgla euq

odiconoc eh sol y sedetsu a oczonoc sol ís oY orep ,neconoc eM on sedetsU .datrebiL atelpmoc al áreart sel aíd.opmeit ogral rop

sus racifitcer ,somsim ís a esrigerroc rop dadinutropo anu ed sám areid sel on adiV al is ,acirémA ed sogimA eicifrepus al erbos zarfsid nu euq sám res ed aírajed on adiV al ,soditemoc serorre sol raidemer y senoicidnoc ,aicneirepxe rop ,somebas odnauC .omertxe ne sotnot nos nóicanracneer al nagein euq solleuqA .arreiT al ed

euq ed solleuqA .alle ed acreca dadreV al rebas ed nóicisop ne somatse ,dadilaeR anu se nóicanracneer al ed dadinutropo sart dadinutropo adnirb sel es lauc al rop nózar al ,odneidnetne nátse ol etnemlautca sedetsu al in rigerroc arap etneicifus aíres on adiv alos anu oreP .soditemoc serorre sol ed senoicidnoc sal rigerroc y zev anu ed ,datrebiL atse ne zev arto rartne la ,aíd yoH .adiv anu ne soditemoc serorre sol ed etrap amisétnec

meis rop ah euq zuL narG al ed sévart a naev ,acirémA ed sogimA sodamA siM ,erp ,senozaroc sus ed ortned y.acifingis otse euq ol

us a somajed ,otnat ol rop ;osrevinU led oniviD redoP led romA le odot noc otse somatneserp sel sortosoNsid mi el acnun sortosoN .olrazahcer ó olratpeca le nóicerc etnematelpmoc nos sedetsU .eidan a adan somenop

sal a natsisa odnauc olnesnéip ,ose roP .nebas ol ,odnahcucse nátse soN euq sedetsu ed senozaroc sol y serbil.orutuf le ne sorejasneM sol ed sesalC

naíbah sorejasneM sol euq norejid euq sonamuh seres sodanutrofased solleuqa ne nesneip ,sodamA¡acse ap acreca esalC acsetnagig sám al renet a nav solle erbutco nE !revlov a naíverta es on euq ,ogacihC ed od

xe us ed y dadreV al odneicid átse neiuq nelpmetnoc ,acirémA ed sogimA ,neib arohA¡ .ogacihC ne aicneirep es erpmeis dadreV al y aicneicap ed ocop nu renet se recah euq somenet sortosoN euq ol odoT !on neiuq nehcucse ,acirémA ed sogimA sodamA ,ogid sel euq ísA .atreibucsed áres dadeslaf al y amsim ís rop áralever

neM sol a naev y nagneV .oiciuj núgla esramrof ed setna airotsih al ed sodal sobma sorejas a euq reerc ed setna nárad es néibmat y ,osac le se on ese euq atneuc nárad es naev seL odnauC .sonreuc odilas nah sel sollE aicneicap y azelitneg ,roma narg nat odneitime onamuh res núgnin a otsiv nah sadiv sus ne sámaj euq atneuc

ejasneM sol euq le omoc ,dadinamuh al aicah amA ,ogid sel otnat roP .odnum la odartsomed nah el sor sod sedetsu rop naev y sorejasneM sol ed sesalC sal a nagnev etneinevnoc aes odnauc ,acirémA ed sogimA

,somsim rpmoc olrebah setna nis seromur soslaf sol naerc in nehcucse on orep .somsim sedetsu rop odabo ,acirémA ed sogimA sodamA ,nedreucer ,zuL atse ed nóisnapxE al ne somaznava sartneim yoh ,ose roP odartne ah aígrenE y adiV ed etneirroC iM euqrop ,odahcucse nah eM yoh euqrop íM ed etrap nos sedetsu euq

.sedetsu noc náratse erpmeis senoicidneb siM ,ogid sel otnat ol rop ;odnum us ne sedetsu odnauc ,aíd núglA ell su ,adiV al ed dadreV narG atse rednetne a neug utsE ed opreuC narg le noc otnuj ,néibmat sedet -

osoutsejaM etse selreart arap sozreufse sedlimuh siM nárecedarga eM setnaid nE osoredopodoT y - us acifingis ,datrebiL acifingis ;sedetsu arap odot acifingis osE .adiV al ed nóicacilpA y otneimidnet

orp arap nóiccA ed redoP osoredoP us acifingis y azreuF ,dulaS us acifingis ,areicnanif nóisivorp ricud.odnum us ne sotcaxe sodatluser

su odnauc y erpmeis otcaxe etnemacitámetam odatluser ese ecudorp adiv al a nóicacovni us ,nedreuceR - nóicacovnI al y nóicarebiL al se adiV al a nóicacovnI us euq atneuc ned es y sotneimitnes sus necinomra sedet

,euq ísA .nóicisopo econoc on euq zuL ase a nétnam ed dutinelp al nergol y ,acirémA ed sogimA ,setreuf esnag al ne atem al somenet ,edne roP .adiV al ed yeL al ed airotciV al ne sedetsu arap eneit adiv al euq ol odot us euq olleuqa odot otseifinam ed nagnop ,sorellabaC ,adiV al se euq ol odot y somoS euq ol odot ed dutinelp

net ,otreiba nózaroc le noc natnavel es sedetsu yoH !olle ne nesneiP¡ .etnemadnuforp odalehna ah nózaroc - us aicah sonam sal odneid ",aicneserP" ase y neserP" "aic zuL ed redoP otinifnI us noc sonam sus eneitsos

l aicah selodnávell .odaesed ah erpmeis nózaroc us euq ol odot ed airotciV a arap odot nacifingis sedetsU¡ .sedetsu aicah dutitarG iM se adnuforp nauc ,otuniM led serbmoH sodamA siM a soterceD sosoredoP sus ne semrif sám zev adac esnagnétnaM !odnuM le arap odot nos ol sedetsU¡ !acirémA

Page 54: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

45

royam anu nagnet ,dadivaN ne neserger sollE odnauc y ;ortneC us ed nelas sorejasneM sol euq adidem ,esalC amitlú al ne euf euq ol ed asoinomra sám ,esalC al ed dadivitca asoinomra al ed airolG al ed nóiccefrep

sám ,acifíngam euf ís rop ed ay euq xe adeup arbalap al euq ol ed álla .raserp idni sodanutrofased solleuqa rop nepucoerp es oN ,nedreuceR .aidrocsiD al y dadeslaF al nageir euq soudiv

noc dadineres adot noC .ose odot rahcesoc nárebed solle al a odnacovni ojabart us noc neúnit asoredoP"neserP "YOS OY .aic núgla nesu ,soudividni sose a nóicneta elratserp nebed nózar anugla rop is ,y nóiccA al a

:nagid y soudividni sose ed roirepuS latneM opreuC le noc etnematcerid nelbah y osoredoP oterceD erP asoredoP"¡ "YOS OY aicnes uh asoc ase a aicneliS !avitcurtsed y anam el on y ose ed esnedívlo ogeuL

us emall euq natimrep oN¡ !serbmoH sodamA ,redop eneit on olleuqA¡ .sám otneimasnep olos nu in neuqided!ebrutsid sol y nóicneta

,dadivaN arap sorejasneM sol ed oserger la :otse ogid sel orep ,ateforp nu yos on oY euq nebas sedetsU ,nedreuceR .aíd yoh se euq ol ed elbod la sonem ol rop ,adidnapxe senozaroC sus ed ortned zuL al érev

al a nóicacovni us ,sorellabaC se "aicneserP" aes asoc arto reiuqlauc o otceletni us euq natimrep oN .elbicnevni uq ed asuac al adan netpeca on y odnum us ed y somsim ís ed soñeud sol nos sedetsU .oirartnoc ol natneis e

reuceR .otse aes on euq nóicatimil ed alucítrap adac ratolpxe árah nóicacilpA adanimreted y emrif us euq ned.rodederla us a adíarta odis ayah zev anugla euq anamuh euq arap oimerpa sel sám zev anu yoh ,sorellabaC

us adot noc racovni nebed otse rargol arap ;arodimusnoC ateloiV amalL al razilitu ed nejed on ,rovaf ropy nóicanimreted al a rovref "aicneserP" .aíd la secev sod sonem ol rop atneuc atnat nad es on sedetsU

anu áreart euq datrebiL ase aicah selravell edeup otse euq odipár ol y acifingis ose euq ol ed ,oY omocovnI us a ataidemni atseupseR .soterceD sus a o nóicac isecen sedetsu euq ol odot se osE rargol redop arap nat

sim sedetsu ne aznaifnoc latot ase .datrebiL al se euq adiV al ed yeL al ne y som sus euqrop ohceh nah euq senoicacovni sal a sodatluser odinet nah on euq sanosrep setnatsab a oczonoC .adatsetnoc eseuf nóicacovnI us euq ne aznaifnoc anelp noreivut on sollE .setnaebutit odis nah sotneimitnes

neuB ,o us euq nebas sedetsu odnauc ,"aicneserP" le ,YOS OY osoredoP" se " og euq aicnegiletnI al -inam es zuL ed redoP us y osrevinU la anreib néibmat secnotne ,nóicacovni us a rednopser arap atseif

.nóicisopo eneit on ose euq nebas reuceR ixÉ us raulave la etneserp otse nagnet ,sorellabaC ,ned euq ol ,otmi se ,otnat ol rop ;senoicisopo ed econoc on euq ,zuL al ed redoP le se otseifinam ed nenop sedetsu elbisop

acilpA us ne nóicisopo nertneucne sedetsu euq ,olrecah la nóicisopo renet nedeup on euq nev oN¿ .nóic al a nóicacovnI uS ?sorellabaC ,"aicneserP" la oredoP" se "YOS OY os renE ed setneirroC sal ed nóicarebil al -

ed atneuc atcefrep ned es euq oreiuQ .senoicisopo ed nebas on solle y ,natseifinam es euq zuL ed soyaR ,aígah o soterceD sus natime sedetsu odnauc ,ogeul y ose etneicifus noc árdnev atseupser al ,nóicacovnI us nag

eiuqer euq aznaifnoc al adot selradnirb arap zedipar .nar etsu euq olleuqa odot ed dutinelp al ne ,yoh ose roP otseupus rop ,riced oreiuq ose noc y renetbo naesed sed

zuL al ed airotciv us a otnauc ne anamuh avatco al ne airotciV us néibmat ,orep ,nóisnecsA us ,etnemlautneve y otnemom etse ne euq ed ohceh le omoc ,avitinifed nat se ,sorellabaC ;natisecen euq senoicidnoc y nóisivorp ,nóicacilpA elbivomani us ,nóicanimreted us se ereiuqer es euq ol odoT .sallis sase ne sodatnes nátse sedetsu

.sorejasneM sol ed al a laugi nanif otneimicetsaba neneit on euq sedetsu ed solleuqa euq rev selrecah oreiuq zev arto yoh ,sorellabaC -

eivutse sorejasneM sol euq nadneitne ,rovaf rop ,oreic amsim al ne nor aunitnoc euq ídep sel odnauc nóicisop - neseidup solle euq orenid le odot odarebil rebah aírdop oY onam iM ed otneimivom oregil nu olós nat noC .nar aibas oY ;sanreip sod y sozarb sod selrad rojem ohcum are euq aíbas oY .oN ?ecih ol¿ ,orep ,odireuqer rebah

ne y ílla nóicacilpA al noc naídecorp on sollE is y yeL al sE .nóicanracne ase ne anugla airotciV aírdnet on secnot értnocne y évresbo oY euq ose rop — on solle euq oterces nu se ,aroha odneicid yotse sel euq ol euq oralc

naíbas — lE euq értnocne y évresbo oY ed ortned zuL al ne aíbah rogiv otnauc rev ed nóicisop ne nabatse sol.noranoisulised eM on y ,sollE

neimireuqer seronem siM sodot datnulov y aírgela atnat noc recedebo rop sE !olle ne nesneip ,sorellabaC¡ -.nedivlo al on ;dadreV al se atsé ,sorellabaC ,arohA .natseifinam es yoh sollE euq sot ohcid nah sal es sollE

um a otneimasnep etse nevell es euq oreiuq euqrop yoh odneicid yotse sal es omsim oY y secev sahcsenoicatimil neneit euq sám acnun ritimda a avleuv ,sorellabaC ,sedetsu ed onugnin euq y sasac sus

nanif .erpmeis arap odnum us ed ose netracsed euq oreiuq oY .sareic as nis etnemetnerapa ,serbmoH sotidneB sotsE atner al ed orenid le noramot ,ri ednod aicah reb — ed naíb

sesem ocnic — eurp al euf asE .aifledaliF a noreuf y sollE .narartsomed sollE euq aíreuq oY euq ol are ose y abeit euq amrof atse are euq adimít ol nareipus sedetsu is y ,redoP y aítnelaV adot noc etnaleda noreiugis etna nen

uh acnun sedetsu ,otnemom ese arap sedetsu euqa omoc ogla areicih euq elbisop are euq odíerc nareib .oll ,edne roP ,sorellabaC asoredop sám al ogid sel yoh ed nóicpecxe A .odnuM le ne etsixe euq dadreV

nes sus led selravirp adeup euq odnum le ne adan etnematulosba yah on¡ ,sodidivid sotneimitneimicetsaba netracsed ,ogid sel otnat ol rop y olrecah edeup adan ,nereiuqer sedetsu euq orenid ed ot

isop ase !dadilib revnoc uS ne ,noreilas sorejasneM sotse odnauC :norejid sollE aifledaliF aicah onimac nóicas ,arohA

"YOS OY aicneserP asoredoP" saba arap redoP le odot seneit uT .oicogeN uT se ,arbO uT se atse -uT is Y .sonrecet ,secah ol on soN »asac a someri al ,orep ;oires ne naíced ol etnemlaer sollE y neserP" aic

"adiV al ed meis sollE otnemom ese edsed y ,óidnopser ,aicneidebo aenátnopse y nóicanimreted uS odneiv erp.oditnes odot ne datrebiL al ed nazog yoh y etnaleda odiuges nah

Page 55: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

55

ifer yotse eM oY adinifed nózar anu rop ,sorellabaC sedetsu ed olos onu in yah oN .zev arto yoh otse a odneir a sollE norarepse¿ ,orep ,secnotne ese ne sorejasneM sol naínet euq orenid ed daditnac amsim al agnet on euq

l a aragell sel orenid le euq es y nóicacilpA al a noracided es sollE !oN¡ ?yeL atse raborpmoc arap sonam sa ;sorellabaC ,sedetsu olrecah a nav laugI .elbicnevni are euq nóicacilpA uS ed redoP la saicarg noreicnevnoc iM selrad a ognev is sám ohcum y ,nárah ol y ,!olrecah nedeup euq és oY¡ .sedetsu ed onu adac ne eF ognet ne nójiuga nu árbah ,ocop nu olos nat aes euqnua esreac a nazneimoc sedetsu aíd núgla iS .aicnetsisa y aduya

oY ognet al omoc nóicanimreted atnat neneit sedetsu is ,sorellabaC .etnaleda riuges árah sol euq sallitsoc sus areicnanif y lanosrep datrebil us renet arap — narg sám ourtsnom le res ecerap ese euq ay sol rop adna euq ed

serodederla - :se riced euq neneit euq ol odot ,nedreucer »!redop seneit on uT¡ !íuqa ed areuF¡« ase ,ogeuL .árecerapased y árevlosid es aicneirapa arodarreta

odnauc euq ed atneuc nad eS¿ ?otnup ocinú etse rednetne ed sedetsu náratart¿ ,sorellabaC sodamAapa reiuqlauc aicah sadigirid sarbalap satse naicnunorp sedetsu ,nóicatimil etner »redop seneit on uT« sedetsu

ed setneirroC sal odnaicnunorp nátse atcerid aígrenE y zuL sol euq asuac al a oreifer eM .?ose aicah etnem sarbalap ed daditnac al se oN ?ísa se euq nev oN¿ .areicnanif senoicatimil sus ed ortned sedetsu a eneitnam sus ed asuac al aicah adigirid aígrenE ed etneirroC al nos euq sarbalap salleuqa nos euq onis nagid es euq

oicidnoc sanugla o sotneimitnes ed odnum us ed ortned sotse naes ay ,samelborp .roiretxe led sadalumuca sen aroha y íha evleusid ol y revlosid arap elas aígrenE ed etneirroC ase ;aes euq ol aes anugla aicnerefid ecah oN

etsu is .serbil sedetsu náres secnotne olós ;zev arto eserger otneimitnes ese euq netimrep on sed on ,nóicacilpA al ohceh nayah sedetsu odnauc ,sorellabac orep ;otse se euq elpmis y laer ol naev euq oreiuQ odicudorp ah on nóicacilpA iM« :agid otceletni us etneper ed euq y aserpros ed otnemom nu in natimrep

».aívadot sodatluser ,orep ,etnemetnerapa odnum le ne sodatluser odicudorp ah on euq nagnopuS ?elbisivni le ne ohceh ah ol on euq nebas omóc¿ ellabaC nev on ,hO¡ us ed alucítrap adac ,odot euq ,sor

moc nóicacilpA nes ed odnum le ne ,elbisivni odnum le ne oremirp rautca a aznei !sotneimit nóicacilpA ase iS noc yah euq órtnocne íha ed sadacas res nebed euq senoicid — anoiculos sad - euq ed setna es neserpxe

,ocisíf odnum us ne sed euq ayah lauc ol rop ose ne ogla yah¿ ,oneub ?esrenopo u esratnela ejasneM sol ozneimoc la ,serbmoH sodireuQ ,neriM ed sesem núa y sanames ,saíd recah euq noreivut sor

ilpA ,orep ,nareidecnoc sel es sasoc sal euq ed setna nóicac otnemom nu rop areuf euqnua sollE noratpeca¿A suS euq ed olleuqa udorp nabatse on senoicacilp ?sodatluser odneic iN¡ se íhA !zev alos anu areiuqis

.airotciV al ecay ednod ,rallaf edeup on nóicacilpA uS .airotciV al natneis sedetsu euq oreiuq oY euq ol se osE luc al ,netsised sedetsu iS .árah ol acnun y ozih ol acnun ,sorellabaC ,nedreuceR ?dadrev se on¿ ,ayus se ap

selriced y selrajesnoca ed nóicisop ne yotse y datrebiL iM arap odacilpa eh sal oY .seyeL satse oczonoc oY euqnaírdop ,yeL al a rapluc sedetsu naírdoP¿ .soretrec sodatluser renet nedeup sedetsu éuq rop y omóc sedetsu

ilpA al a rapluc neimoc sedetsu iS¿ ?netsised euq sol sedetsu nos is nóicac sonu ed obac la y oicogen nu naz oicogen lE ?otixé árdnet oicogen le euq sedetsu neerc ,napucoerpsed es y adlapse al nevleuv el sesem socop

natsni omsim ese ne árdneted es .et ne artne ogeul y yeL al odacilpa nayah sedetsu odnauc ,neib arohA osicerp ese ne se »,aívadot onugla odatluser odinet eh on ,oneuB« :ed otneimitnes nu sedetsu

ase a adlapse al nad el sedetsu odnauc otnemom ,adiV ed aicneserP narG" em ay" mí le euq son utepaborp al ,omsim ís a esraslupmi arap omoc azreuf etneicifus odanag ayah laicini sedetsu euq se dadilib

.oipicnirp le edsed nóicacilpA us adot noc raznemoc euq nagnet sni nu rop in natimda oN !odnaslupmi yotse sol oY¡ anugla ne odallaf ah o rallaf odup nóicacilpA us euq etnat

someh ,sereS sednarG sol ed sortO omoc oY otnat etnemaditeper ohcid someh sel omoc euqrop ,amrof oslupmi le otelpmoc rop rajed ed otnup a noreivutse ,secev selbaremunni omóc setnaidutsE sol ertne odavresbo

tluser le aíreart sel euq nopus ,hO« :ohcid nah ;odaesed oda y ,»ónoicnuf on nóicacilpA iM ;litúni se otse euq ogid a abatse zev lat euq y otnemom ese atsah odanag aíbah es euq ol odot euq euf norargol euq ol ,ose odneic

al etna nadec on ,sorellabaC ,ogid sel euq ose rop sE .odaluna aradeuq ,odnum us ne esratsefinam ed otnup nóicneta us euq zev anu euq sedetsu neerC¿ !osacarf nu se sámaj nóicacilpA aL¡ .nóicacilpA us ne aromed

al erbos atseup étse ",adiV al ed aicneserP" adot euq atneuc nad es oN¿ ?zev anugla árallaf sel adiV ase l ?somsim sedetsu ed otcudorp se ,sadiV sus ne artne euq osacarf odamall ísa le o nóicatimi

es ednod nóisnerpmoc ed otnup la odagell ah euq atneuc ad es onu odnauc ,sorellabaC .osollivaram nat sE al ed asuac a se odot euq edneitne es ,nos omoc nos senoicidnoc sal éuq rop y odnautca átse euq ol edneitne rebah rop atoza sol o anednoc sol on adiV al ,ísa núA .onu ed etrap rop otneimidnetne y nóicanimreted ed atlaf

efid ecah on sortosoN araP .arepse olos adiV aL .serorre oditemoc s odis nayah selauc anugla aicner ;serorre suseuN se on ese someh acnun sortosoN .nóiccefreP al ricudorp a selraduya se nóicapuco artseuN .amelborp ortnin a odanednoc a nareifer es euq serorre rop areiuqis in ,serorre retemoc rop ,somerah ol in onamuh res núg

ogral ol a odarepse ah adiV aL .omsim ol ecah adiV aL .amrof anugla ne selriurtsni arap naes euq sonem a solle narg ne riulf ed dadinutropo al elned ,otnat ol rop ;zev arto nóicneta us nednirb el sedetsu euq arap solgis sol ed

.odnum us aicah nóiccefreP ed dadivitca y nemulov ellabaC yah euq dutitarG y aírgelA narg al náritnes sedetsU !olle ne nesneip oloS¡ .aruges se airotciV us ,sor

sol a rinu ed odnatart ,odivres y odivres ,odivres eh oY soña ed sotneic soirav rop euq ay nózaroC iM ed ortnedilpA ed redoP led oslupmi le ranag ísa y arreiT al ed sojih uh aicnetsiser y nóicacifilac adot areivlosid euq nóicac -

nup ese a somagell isac ,sorellabaC¡ .eseibuh euq anam !ot etse ed aicnecifingam al ne euq selriced oreiuQ

Page 56: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

65

neimitnes ed odnum led arebil es euq ogla yah ojabarT udividni sol ed sot y otuniM led serbmoH sol aicah solaer orep ,otse se omoc selracilpxe otnetni on arohA .etnemlamron arebil es on euq zuL al ed sajiH sal aicah -

.etsixe etnem atelpmoc al y nóicanimreted royam noc zev adac etnaleda nagis ,neúnitnoc ,sorellabaC ,edne roP ,acirémA ne etsixe euq nóicidnoc adot ranoiculos nedeup sedetsu soterceD sus rop y sus ne euq nóisnerpmoc

sudni odnum le ne al ed nóicaliuqina al arap soterceD sosoredoP sus necilitU .etropsnart ed soidem sus ne ,lairtleuh sal ed y nóicatiga sal nos sasE .sag átse euq senoicidnoc sal ne acirémA us a otseup nah euq sasoc

aC ,serodatiga sotsE .etnemlautca ,ísA .nóiccurtsed al aes on omoc asoc arto ne nasneip in nereiuq on ,sorellaboruE ne ahceh aírecinrac al nev omoc olle arap ovitom yah on ednod seragul ne ap — rop odnalov nasap solle

sed nos soñin y serejum ed selim y amicne sodiurt — nah solle ;arreug al ed álla sam odi nah solle euqrop on aY .etnemlautca ílla netsixe euq ,senoicidnoc sal nos sasE .asam ne aírecinrac y otanisesa le atsah odagell

icaredisnoc yah ot nóicarebil al olós nat onis aicitsuj o nó odadivlo ah evisulcni euq ,nóiccurtsed ed redop led lat.arreug al ed soigitsev somitlú sol

irémA us ne nóicca ne aírartne nóicidnoc amsim aL etse odíart eseibuh on oY is etnemlautca ac omoc setreuf etnemetneicifus ol sod a odartnocne eseibuh on oY iS .ecih ol euq otnemom le ne otneimiconoc .aíD yoh sedetsu ertne odnanier aíratse euq al se nóicautis ase ,otseifinam ed olrenop y otse noc ragrac arap

otse euq ol ed és oY¡ :sorellabaC .ose ed acreca neuqoviuqe es oN nejíF !odnalbah y sosoredoP sus omoc es ,sodazanema odis nah etnemetneicer euq solleuqa y acirémA ne sagleuh sase sadot odaicnelis nah soterceD

.odicenavsed nah es zev anugla euq sanosrep sal euqrop sanosrep sase erbos riulfni nedeup on ay serodatiga sotse ,sorellabaC sodaivne soterceD sosoredoP sus ed nóicatsefinam al a saicarg odnatrepsed nátse es yoh ,sadaicneulfni noreuf

oha ,y sotneimitnes ed y latnem odnum us a eH .alle etna nedec on ay y aínolef al rev nedeup sanosrep sase arse noc nózaroC iM otseup eiuq soudividni sose ne noreyerc solle euqrop serbmoh sotidneb so nat sen

il royam anu aicah solrartsarra ed aedi acinú al noc ,dadilibisop anu norartsom sel etnematutsa y nóicatim.nóicavirp

selautca satsinumoc sedadivitca sal neriM — aicnatsnoc y aicnetsisrep noc — la odacas nah soudividni sose nauc arap orenid ed otneimicetsaba le odot roiretxe eup ,sám aratpeca sol on etneg al euq aíd le esagell od nadser le rop etnemasojul riviv y recerapased solle ,ísa nah serodatiga sol euq ol se osE .sadiv sus ed ot noc ohceh

enid le odot reartxe are y oipicnirp le edsed oesed orto naínet on sollE .acirémA ed sanosrep satidneb sal ed oroc sailimaf sus is abatropmi sel éuQ¡ .etneg al !on o naím

adanutrofased euq ogla ed nóiculos anu ed dadisecen al odneitnis y odneiv somatse ,serbmoh sotidneB - es etnemadipár aroha euq orep ,sartseinis sazreuf sal ed odal le aicah odartsarra euf ,opmeit nu rop ,etnem arap roiretxe aduya ed dadisecen al sedetsu naev ,sorellabaC ,arohA .arreiT al ed zaf al ed odneicenavsed átse

etnam ,olle neidip soterceD socimánid y sosoredop sus nagn y sagleuh sal sadot erpmeis arap neicnelis euq odimile y riuges arap redop y oslupmi náranag sedetsu otse ed séupsed ;serodatiga sol sodot a acirémA ed nen

eiuqis rative arap ¡ ;ones us a navleuv satsé omoc sasoc euq rative a ragell edeup onamuh res nu euq rasnep ared nat res !omijórp us ed nóiccurtsed al raesed y racsub arap omoc odavarp

naidutsE naes sedetsu euqrop euq naerc on :otnup orto aicah nóicneta us ramall emnatímrep ,sorellabaC set led "YOS OY" yav rednet euq neneit euq rasnep a na ne¡ ,rovaf roP .sarbmofla nareuf is omoc esrartsarra y es -

anu erbos azelitneg y roma us retrev se recah nebed sedetsu euq ocinú ol euq acifingis oN !otse neib nadneitreuf azemrif y nóicanimreted noc azelitneg y roma ese retrev neib sám onis ,selriurtsed ereiuq euq artseinis az

.avitcurtsed dadilauc ase raliuqina arap otseifinam ed solodnéinop soterceD sus ed redoP narg le aicah idni sohcum ojabarT etse ed ozneimoc la euq és oY edetsU .esrenopo naíbed on euq norasnep soudiv es on s

sedetsU .nóicidnoc o asoc ase revlosid arap adiV al ed redoP le odot noc oterceD nu naívne euq onis nenopo savitcurtsed sanamuh sedadilauc sal artnoc semrif esrenetnam nebed — otse nedivlo on — res nebed on ,orep

euq onis serotcurtsed res éuq rop neneit on sedetsU .setneirih o sorud a racovni nóicanimreted emrif us noc al "adiV al ed aicneserP" usnoc ,avleusid euq arap se osE .odnautca átse euq aicneirapa al eliuqina y am

.natneis sedetsu euq oreiuq oY euq ol se y otsuj ol y otcerroc ol uc ,sorellabaC rep oY síraP ne y notgnihsaW ne odna a rearta arap oleuñes nu areuf drolyaG .rM euq ítim

reic elbama ocop o orud iuf euq sedetsu nasneiP¿ .avitcurtsed azreuf narg anu ed socof nare euq soudividni sot ,nóicaidaR aiporP iM ed redoP le rop ,y értne y satreuP sase ed sarudarrec sal írba onam iM ratnavel la odnauc oY !oN¡ ?ílla odnautca avitcurtsed azreuf anugla obuh euq sedetsu neerC¿ ?selitúni e selivómni evutnam sol

elpmis nautca nabatse euq sazreuf saiporp sus ívloved sel etnem vómni noreivutnam sol euq y od .seli la rivres a noraznemoc odnauc otnemaruj nu ozih artseinis azreuf al ed sarrag sase ed anu adac y adoT

acarf is recah nebed euq ol nebas salle y dadirucso al ed redop redoP in dadirotuA in somenet on sortosoN .nasive arap se orep ,otnemaruj ese rilpmuc euq neneit on sallE .noreicih euq otnemaruj le obac a nevell salle euq rat

sodot ,anugla nóicpecxe nis isac y olrecah a ógilbo sel euq dadirucso al ed redop le ne neerc solle euqropotua es( olodnéilpmuc nanimret - dnod sosac socop yum ne olóS .)neyurtsed oN e ed nóicneder al somev sortos

ad sel y dadivitca ase someneted ,roiretni us ne zuL al ed redoP le rop soudividni sose .dadinutropo arto som noc soruges etnemlatot ratse ,oirasecen se is ,nebed euq natneis euq oreiuq oY euq ,sorellabaC ,ose rop sE -

sedetsu odnauC .sovitcurtsed o sorud res ose rop on orep ,aidrocsid ed sanamuh senoicidnoc sal sadot art us ed redoP la nacovni ",aicneserP" anu raliuqina o rimusnoc ,revlosid arap nóiccA al a zuL al ed redoP la

q azetrec adot noc nebas sedetsu ,oneub ,dadilauc al ed redoP le eu "YOS OY aicneserP angaM" .árah ol

Page 57: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

75

odot rop euq sedadeslaf satse sadot ne setneicap nat odis nah sorejasneM sol ,sorellabaC ,nóicneta nagnoP seres soL .soña sod rop ílla norañesne y noreiviv solle euqnua ,nárevlov on sollE euq ,odagaporp ah es ogacihC arap odnaserger nátse sollE aroha oreP .ísa ogla ne reerc arap omoc sotnot etnemetneicifus ol nos sonamuh

sed dadeslaf amsim ase euq ,sorellabaC ,selriced oreiuQ .aritnem ase odicrapse nah euq solleuqa sodot a rirbuct isac a adidnapxe odis ah ol neiuq selriced otisecen oN¡ .acirémA ed ogral ol a selaicremoc sedadivitca sal sado

!olle ne nesneiP¡ !nebas ol ay sedetsu ,ozih - er euq serbmoh¡ dadivitca al ed nózaroc la natneserp ed laicremocirémA !otnusa led sodal sobma ragitsevni nis sedadeslaf sase noratpeca euq y ac

le ne sosoletuac sám náres soicogen ed serbmoh sose y acirémA ed seragul sohcum ne ohceh odis ah otsEuf etroper nu netpeca sonamuh seres sol euq rorre nu se etnemlaeR .serorre sotse rev nergol nif la odnauc orut

se is racifirev nis sotnot sose nenimile ,dadinutropo nagnet euq zev adac :selritrevda oreiuq euq ísa ,on o otreic rofni nauc ,somsim sedetsu ed soruges nétse y semrif naes ,sem .nagah ol od

selriced aírdop oY ,sorellabaC ,nóisnapxE asoredop atse ne ,somatsefinam soN euq adidem a ,otnat ol roP ;aírgela ed satleuv rad y racnirb a aírdnop sol ,dade al ed osimo osac odneicah ,oruges yotse euq sasoc sairav adot ed álla sám odi ah saíd atneses somitlú sotse ne zuL al ed nóisnapxE al ,orgoL le euq érid sel olos nat orep

isop mi elb ni le edsed atseupser aL .avitatcepxe o nóicaniga setnaidutsE sol ed sotneimitnes ed odnum led roiretnarg sám ohcum ,emrif sám ohcum odis ah setrap sadot ed ,saíd atnevon ecah elbisop aícerap euq ol ed ed

otua us odinetbo ayah onamuh res le otnat atsah ,etnemetnatsnoc oditeper eh sol es omoc euqrop - ,lortnoc recah a nav euq ol ed redneped nedeup on sedetsu — sotneimitnes sol a oreifer eM — es olle ed ohcum rebah lA

naS ed esalC al ed ozneimoc le edsed oreP .elbanrebogni evleuv g sám soibmac sol ed onu ,oiraut es sednarot ogla se otsE .acirémA ed setnaidutsE sol ed roiretni le ne ózilaer .ocifíngam y rodatnela ,etnajicoger etnemlat

acirémA ne sohcum a oczonoC .sorellabaC ,adan etna nadec on y odnum led aítnelav al adot nagnet ,ogid seLidec nah euq omoc ,sedetsu orep ;soelpme sus ed sadidrép sal y serodatiga sol ,sagleuh sal ed asuac a od

led setnaidutse "YOS OY" .redec ed dadisecen neneit on aív atcerroc y aiporp us a neugell senoicacilpA sus noc sedetsu euq ohceh le roP .sorellabaC ,asoc arto yaH

,oicivres ed ohcered le neneit onu adac y sodoT .olrecah ed sám neiugla a odnavirp nátse euq riced ereiuq onilpA al ed atcerroc us renetbo nedeup nóicacilpA us ne sedetsU .ayus apluc se on ,ecah ol on neiugla is y nóicac

ivres ed aív .soelpme sus renetbo nedeup y oic al sE !adapuco nóicneta us renetnam arap omoc odnuM le ne aidrociresim otnat obuh acnun ,sorellabaC¡

.lautca odatse us ne odnuM le ne dadinamuh al a elragell odup euq nóicidneB ednarg sám idem a ,sorellabaC -nárdnet sedetsu ,eugell nóiccefreP narg al euq ad irT amalL al atneserper euq nóiccA ed dadinirT al ,elp

.soña ed selim ed sotneic ne dadinamuh al odiconoc ayah euq nóicca asoirolg sám al ne sedetsU ivres ed saroh ohco ,nóicca ed oirbiliuqe us nárartnocne ed saroh ohco y nóicaercer ed saroh ohco ,oic

adot nE .sorellabaC ,olle ne nesneip iN .oicivres ed saroh sod o anu olos nat nereiuq on sedetsU .osnacsedreP al ecudorp oirbiliuqe ne átse odnauc y nóiccA elpirT ase etsixe adiV a y ose nadneitne euq oreiuQ .nóiccef

ell euq adidem óiccefreP royam anu a neug .sedadivitca sert sase neesop euq nárartnocne n euq adidem a ,ísA ne a neugell us euq rednet "adiV ed aicneserP narG" olós on ,"latoT" oudividni nu ne solritrevnoc edeup

op nóicneta us nagnop euq ol ne olleuqa odot recah ed secapac náres euq onis ,asoc anu recah nárd al ed aicnegiletnI al euqrop ”aicneserP“ apac sol .olle arap áratic

al ,ose ne nesneiP "adiV ed aicneserP narG" ednod olleuqa ozih ,arretalgnI ne ,orejasneM neub etse ed acarf orejasneM ese y ,acirémA y arretalgnI ed sodagoba serojem sol noras ol roP .nevoj nu euq sám are on

us a racovni la euq atneuc ned es euq oreiuq ,serbmoH sodamA ,otnat "aicneserP" es euq aív al anu se olós on anifnoc náratse on sedetsu y ,saív sal sadot onis orgol y otixé us arap erba .salle ed alos anu rasu a sod

us :ralucitrap ne dadivitca anu ne sodanertne odis nah sedetsu euq nagnopuS ed aicneserP" adiVraraperp edeup zul ed ogapmáler nu omoc" er aes euq asoc reiuqlauc arap selraticapac y sel ,adireuq

datimili nóicca ase nagnetnam euq oreiuQ .naesed euq oicivres le arap us ed a "aicneserP" ed sévart a.aredadrev y atreic se euqrop ,opreuc y orberec us

al a racovni la is adiV ed nóiccefreP y datrebiL ,anretE nóicidneB al nárdnet sedetsu ,sorellabaC neserP" "aic ed euq olleuqa odot ed adatimilI nóisivorP y nóiccefreP rargol arap setnatsnoc y sodanimreted ,semrif nos nees

odnum us aicah y opreuc us ed sévart a etseifinam es neesed euq ;nóicca y osu us arap etneserp agah es ed.nóicca

s y yoh odadnirb nah eM euq dadinutropo al rop oczedarga sel nózaroC iM odot noc ,sorellabaC¡ euq nape se !adiV al ed airotciV al rop y otneimicetsabA le ,datrebiL al rop nóicanimreted us ne sedetsu noc yot iS¡

sámaj anosrep anugnin aduya iM noc y ,sedetsu a otnuj érdnetnam eM oY ,íM a otnuj neneitnam es sedetsu!ósacarf

sedetsu is orep ;dutinelP uS ne oniviD romA led redoP le se euq ol nebicnoc on sedetsu zev lat ,sorellabaCrama aírdop on oY acisíf nóicanracne ne sojih siM nareuf ,etnemlautca oma sel euq ol ed etrap amicéd anu sel

nauc arap airasecen nóicacilpA al recah arap nóicisopsid us oev od sortosoN euq napeS .datrebiL al rargol éuq rop le nedneitne¿ ,ose rop ;nóicacilpa amsim al odneicah ,acitnédi amrof ed datrebiL artseuN somargol euq ereiuq euq romA ed redoP narg nu onis olle ne onamuh otnemele yah oN ?ednarg nat se romA ortseuN

iL al nagnet sedetsu .alle ed acrec nat nátse euq ay datreb imrep ;sedetsu ed sévart a y ortned ayulf redoP narg etse euq natimrep ,sorellabaC ,sodarap nátse sartneiM -

euq nat arodimusnoC ateloiV amalL al d rodederla y sévart a ,ortned aicah osip le edsed adneitxe es adac e reiuqlauc ed serbil ,nóicatimil reiuqlauc ed serbil ,anretE nóicaidaR uS ne sotleuvne esnatnéis y ,sedetsu ed onu

Page 58: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

85

.ocisíf opreuc us odabrutrep ayah euq nóicidnoc ed sévart a odneyulf adiV ed ogeuF osoredoP ese natneiS nas etneirroc us odnacifirup y odnaipmil sanev sus ne es íha euq azerupmi adot odnanimile y aeníug -

.ertneuc ed y socisíf sopreuc sus ed aeníugnas etneirroc al ed nóisesop amot dadivitca ase adot omoc natneiS itnes y lanoicome sodnum sus ne aígrene ed setneirroc sal tse nagnetnaM .latnem ed ortned emrif dadivitca a

nes sus atse neuqifilaC .datrebiL y nóiccefreP ,dulaS al ed dutinelp al aicah somidnapxe al sartneim sotneimit sedetsu euq arap íha agnetsos al euq nadip y roirepuS latneM opreuC us ed redoP led oidem rop dadivitca

yoh rodederla us a odatnuj y odíarta odis ayah euq ol odot reneter nadeup sám adnapxe es zev adac euq arap .nóiccefreP y datrebiL us aicah

sed zev arto odatsefinam ah es aicneserP narG anU átse sel aicneserP asE .oicneliS narG led roiretni le edaduyA uS adot odnadnirb neuc ned es sedetsu euq oreiuq y se roiretxe led erbmoh le euq ol odot euq ed at

.otneimicetsabA y nóiccetorP ed redoP odinetsos us ,datrebiL us arap nóicca al a odíart se ribicer ed zapacimreted somatsE led etnaidutsE olos nu in euq a sodan "YOS OY" émA ne sol nis étse odnuM le ne o acir

ese rargol arap soterceD sus noc naúnitnoc sedetsu is ,y oicivres us arap soirasecen sotneimicetsaba sodomócinam us nárev sedetsu ,ovitejbo .olle ed acreca otneimanoitseuc yah oN .airaid nóicatsef

roC satse euq natimreP cefrep us necilaer setneir ot a selodnágrac ,dutinelp uS netpeca y ojabart ot -num us ed roiretni le ne odnalcna y aígrenE ed sod ileF al y aítnelaV al ,azreuF al sotneimitnes ed od -

.nereiuqer sedetsu euq ol odot arap dadic ifnA narG led erbmon ne ,sorellabaC oczedarga seL sal ed ,socimsóC sereS sednarG sol ed ,zuL al ed nóirt

eL ,redoP elbicnevnI uS ed dutinelp al netpeca ,íuqa adartnec átse euq acimsóC zuL narG al ed ,zuL ed senoignI uS rebiL us y etnegeR aicnegiletnI us ,nóiccetorP elbicnev irotciV y dat .erpmeis arap y aroha zuL al ne a

.saicarg sal yod seL

OSRUCSID X ,OGACIHC SIONILLI

8391 ,90 erbutcO

sám zev anu ,acirémA ed sogimA y sorellabaC .acirémA ed serbmoh sol a etnematcerid elralbah ed dadinutropo al renet rop ednarg se aírgela iM

ed ,selriced euq ognet euq ol ed oicaferp omoC us ed airotarbiv nóicca al sartneim ,euq nadnerpmoc euq oes aL .sarbalap satse elodnáivne ,orejasneM led sortemítnec socop sonu a odarap íuqa yotse ,ev eM on acisíf atsiv

uqrop se nev eM on sedetsu lauc al rop nózar acinú .asnetni sám ohcum se opreuC iM ed airotarbiV nóiccA al ecéle secul sal nev odnauc sedaduic sus ne onreivni le nE rodederla nóicaidar ed eicepse anu nev néibmat sacirt

senoicatimil sal ed esrarebil odargol nah euq sereS solleuqa noc edecus laugI ?dadrev se on¿ ,salle edsixe sanamuh amrof al ne ,onamuh opreuc le ne senoicatimil yah éuq roP¿ .anamuh amrof al ne setnet

rop otreibuc ayah es anamuh amrof us ed zuL ed nórtaP le euq odasuac nah somsim sedetsu euqroP ?anamuhitnes sus ed aidrocsid al .sotneim

lE :otse omoc elpmis nat ogla ed otneimidnetne le se ,aíd yoh ís etna eneit dadinamuh al euq redop royam ed odavirp ah sol euq al se sonamuh seres sol ed sotneimitnes sol ed roiretni le ne aútca euq aidrocsid al olós

.solle arap adadraug eneit adiV al euq saneub sasoc sal sadot is etnemlatot nárarebil es ,otse nedneitne iS¡ !yeL narG atse racilpa y rednetne ratpeca nediced eup sotnuj sonamuh seres sol sodot in ,sorellabaC redop ísa y yeL atse racilpa ed onu adac a selravirp ned

num us y somsim ís a esrazinomra oneub ol odot nagiart sel adiV al ed seredoP sol euq recah y ,lanoicome od nóicaerc ed redop yah on euq adneitne onamuh res le euq opmeit se aY .adiV ed etneirroC us ne etsixe euq

meit nu obuH .dadinamuh al a rañad o ratimil adeup euq anamuh y redop oid el onamuh res le euq ne oprep sal a nóicneta .adiv ed etneirroC aiporp us norañad o noratimil euq roiretxe led senoicidnoc y seragul ,sanos

nes etse odaivne nah sonamuh seres sol lauc le ne opmeit nu obuh néibmaT ,sanosrep sarto aicah otneimitnoc y seragul .zedipar noc odnasap atse opmeit ese orep ;selrañad ed nóicnetni al noc senoicid

le rop orep ;selaer somos sodidnecsA sereS omoc ,sortosoN euq nadneitne euq oreiuq euq ,ose rop sE ,azeruP y datrebiL ed senozar rop adipár sám ohcum se sopreuC sortseuN ed airotarbiV nóiccA al euq ohceh orberec us ed ortned eneit sedetsu ed onu adac ,ograbme niS .airanidro acisíf nóisiv al arap selbisiv somos on

al erbos ertnec es nóicneta us odnauc y erpmeis y ,eV ol odoT euq soiD ed ojO le asoredopodoT y adamA" OY aicneserP "YOS — odazilaudividnI soiD us ,adiV ed etneuF us se lauC al — ne euq ojO le otnat euq nárartnoc

le ,adiV ed etneuF us noc árazinotnis es sedetsu ed ortned eyO ol odoT euq odíO le omoc eV ol odoT,"YOS OY osoredoP" cerid náribicer y etse euq al a laugi aígrenE y azreuF ase ,zirtceriD aírudibaS ase etnemat

.ribicer ed zapac se yoh sedetsu etna átse euq orejasneM as sedetsu ed sohcum omoc ,sorejasneM sod sotsE se ose ;rarebil arap aígrene adatimili anu neneit ,neb

ebil ed secapac nos sollE y onamuh euq sám ohcum al se asE .otnemom reiuqlauc ne nareiuqer otnauc odot rar is ,atneuc ned es euq oreiuQ .selautca soicogen ed serbmoh sol ed y soicogen sol ed odnum led dadisecen

eiuq idnetnE osoredoP la reart se euq etnatropmi ol ,ner la y lairtsudni odnum la adiV al ed nóiccefreP y otneimagne odneis agis on dadinamuh al euq arap ,onreibog al nos arreiT al ed zaf al erbos ocigárt sám oL .adañ

.odnum led selatipac sal sadot ne netsixe euq aínolef y agirtni ac sus ed sanugla ne odatse nah euq sedetsu ed solleuqa ,sorellabaC euq azelitus y aidifrep al nebas selatip

noc ne selrenop y onamuh res la ricudes arap azilitu es sim ís a esranrebog ed secapacni naes ednod senoicid -

Page 59: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

95

som — sedetsu ed sohcum odnauc núa saicnetrevda satse ogah seL .ísa senoicidnoc ed selim yah etnemlautca se ecelaverp euq aedi al euq napes orep ,sogima nos euq nedneterp sanosrep saL .odatnemirepxe nah ol ay

selbaicos res ed nif le noc sacixót sasoc rebeb nebed serbmoh sol euq ed alleuqa — arap litus ameuqse nuraug al rajab selretemos ísa y datnulov us ed aid areiuq ednod euq náraton ,sorellabaC .solle ed datnulov al a

sám nárebeb zev arar somsim solle ,setnacixotni serocil nabeb euq natsisni sel euq sanosrep ayah euq aes euqaC .odnuM le ne odartne ah nóiccurtsed atnat euq ose rop sE .ogart nu ed etnemetneicifus ol naes ,sorellab

.rodederla us a nátse euq senoicidnoc sal ratnerfne a atilibahni sol euq aidifrep ase ritsiser arap setreuf sixe euq satutsa y selitus senoicidnoc sal ed artO ivitca al se acirémA adot ed ogral ol a y odnuM le ne net dad

sagord sal ed anigamini samrof ne adazilitu se euq sedetsu arap selb — nah areiuqis in euq sasoc ed sanecodem ne euq orugesa sel orep ,aívadot satreibucsed odis os ahcah nu náres y satreibucsed náres oña nu ed son -

.sazebac sus erb y rejum asomreh anu a náreart sel ,amrof arto anugnin ed sodaznacla res nedeup on is ,sorellabaC ,ogeuL es ase omoc seliv sasoc ,odnuM led selatipac sal sadot ne ,notgnihsaW nE .sarrag sus ne nagiac euq náratart

ah is in euq sojeiv y senevój serbmoh y etnemetnatsnoc nec euq ol nahcepsos areiuq odot y ,nebmucus ,asap.datsima anu ed nóisneterp al ojab

aC ,ogid sel euq ol rop sE .adarebil y aditrevda res ebed dadinamuh al selauc sal erbos sasoc sal nos sasE - adot ed sopurG sol ed %001 le isac a sodaivne odis nah sosoiciv soudividni sose ed saípse euq ,sorellab

utsE %001 nos euq odneidneterp sodartlifni odis naH .acirémA sám aseretni sel on etnemlaer odnauc setnaidutsE sol ertne sovitcurtsed y sosoiciv semsihc rarrusus euq adan artnoc sonu neelep euq a selodnáticni setnaid

eis átse otse ,orep ;sorto náretemos es on ,sonamuh seres sol y zedipar noc odidnerpmoc y otreibucsed odn.sase omoc senoicidnoc a sám

ed erbmoh nu iuf oY ,nedreuceR .elbadarga yum odis ah aicneirepxe iM y otsiv eh ol ,sorellabaC ,arohA ed setna núA .roiretxe aicneicnoc al odnuges nu rop in redrep nis soña sotneicortauc rop odnum le ne soicogen roP .soña sohcum rop nóiccefreP y azreuF ,dulaS ed onell opreuC iM a renetnam ed zapac iuf oY ,nóisnecsA iM

ed senoican sal ed sagirtni sal oczonoc oY .onamuh res le se euq ol és oY ,otnat ol ne evutse euqrop arreiT alac res rop ,sodasap solgis ne aporuE nE .salle sadot euq ol odot ed odasuca iuf ,satse omoc sasoc recah ed zap

euq solleuqA .ojabarT iM ed etrap se on ,sorellabaC ,ose orep ;dadreV al otpecxe arreiT al ed zaf al erbos etsixe.somsim ís rop náreconoc sal y senoicasuca sase náratnerfne aíd núgla norasuca eM

se sotneimitnes ed odnum us ed aname euq nóicidnoc adot euq :yoh nadneitne euq oreiuq euq ol se osE¡ ne otixé nereiuq iS !serodaerc sus nos euqrop ,sedetsu a raserger a adagilbo ,seragoh sus ne y soicogen sus

ame ebed euq ol secnotne ,nóiccefreP y dadicileF ,romA aicnerefid ecah oN .dadnob y roma se sedetsu ed ranmi euq ol ,anosrep arto odneicah étse euq ol anugla num us a agnetnam sedetsu ed onu adac euq se atrop ed od

anu noc ,lé ed sévart a riulf adeup zuL al ed redoP le euq atsah aínomra etneicifus anu ed ortned sotneimitnes rautca adeup adiV al ed aírudibaS al euq arap aínomra ne somsim ís a esnagnétnaM .royam ohcum dadisnetni

rorre sol noc riuges on a eslupmi e eripsni sol y .odasap le ne otejus ovutse onamuh res le selauc sol a se y sedetsu etna átse euq animáL atse namot adiV al ed yeL al racilpa la ,sonamuh seres sol omoc ísa sE

ilpa nedeup omoc y sedadreV sednarG satse nos euq ol artseum sel animáL al :riced ereiuq euq ol nedneitne -ni al atnemua omoc otsiv eH .soicogen sus ne salrac sol ed aíroyam narg anu ertne aidrocsid al ed dadisnet

setneicer soña ne sám ohcum y soicogen sol ed odnum led sonamuh seres — atniert somitlú sol etnemelbisopsoña — a es sonamuh seres sol odnauc ,sogimA sodireuQ¡ .soicogen sus ne soiD a reconocer ed nazneügrev

le ,adiV ed etneuF us niS !íuqa naíratse areiuqis in ,soiD nis "YOS OY osoredoP" al ne íuqa acidni es omoc y lat se adiv ed etneuf asE .otneimasnep nu renet in onam al ratnavel naírdop oN .íuqa naíratse on sedetsu ,animáL

neimitnes noc adiV al rirbuc o etnemaenórre racifilac la serorre oditemoc nah iS .nos euq ol odot ed sotasnopser sol nos sedetsu secnotne ,aidrocsid selbapluc sol ,selb — rop adiV al a nepluc sámaJ¡ .adiV al on orep

L¡ !adan ra nóicca anu rop etnem y opreuc us ed sévart a riulf etimrep el es iS¡ !redoP se adiV a sus ed asoinomreP áricudorp adiv al ,sotneimitnes nuM le ne adan etnematulosba y ,sedetsu arap nóiccef euq rative árdop od

!aes ísa al ,soiD a náricudortni soicogen ed serbmoh sol odnauc ,aíd le odagell ah ,sorellabaC aicneserP asoredoP"

"YOS OY sodaicosa sus ed sojo sol etnematcerid rarim y seip sod sus erbos esratnavel a nav , soicogen sol ne :odneicid

»!»YOS OY« led etnaidutsE nu yoS oY¡« etneuf iM oczonocer oY¡ - D le ,soi "YOS OY osoredoP" - iM omoc negiletnI onamuh res le ísA »!sonamuh serorre sol ed datrebiL iM ,dadivitcA ed redoP iM ,etnegeR aic

ca anu árartnocne aidaR us áridnapxe euq acirémA ne soicogen ed dadivit ,oniviD nedrO lE .setrap sadot a nóicivitca ase y sairtsudni sal sadot ne náranier aínomrA al y aniviD aicitsuJ al acilóbaid y asoiciv ,atsinumoc dad

.erpmeis rop acirémA ed adarrob etnematelpmoc áres sartneim oyus sévart a ayulf etneirroC asoredoP atse euq natimrep ,eip ed nátse euq aroha ,sorellabaC sel

odasap eh etnemetneicer euq naírbas ,oY ogah ol omoc lat rednetne neseidup iS .sarbalap samixórp sal ogid rop adaenalp odis ah euq y acirémA ne ertne nóiccurtsed asoiciv ase euq rative arap aporuE ne opmeit ohcum

niuq o ecod soña ec - nátse solle euq ol és oY¡ .laidnuM arreuG etneicer atse ed ozneimoc le edsed ,ohceh ed eR¡ !odneicah y aírudibaS iM rasu ed nif le noc redoP y osimrep oid eM acimsóC yeL al ed redoP le ,etnemetneic

acirémA ed nóiccetorP al rop oiciuJ — nI ese a saicarg érazilitu euq y inif siM zev atsE¡ !zuL al ed redoP ot!nárasacarf on solgis ed sozreufsE

Page 60: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

06

es euq ídep sel odnauc ,noraznemoc euq ed séupsed ocop sorejasneM sodamA sotse a ejid seL sasoiciv sasoc sase sadot ,saslaf omoc naírartsomed es euq ,zuL narG atse acilbúp nareicih e naratsefinam

ca odneidecus atse euq ol se osE .sollE ed acreca ohcid nayah es zev anugla euq .etnemlaut redoP le ,osrevinU led redoP le etal senozaroc sus ne euq atneuc ned es euq oreiuq ,sorellabaC ,otnat ol roP

reconocer a sotseupsid nétse odnauc y zuL al ed osE — le ,soiD ,etneuF us "YOS OY osoredoP" — al omoc erP acinú y ongaM uS odot noc alraname ed secapac náres ,sedetsu ed ortned aútca euq aicnegiletnI e aicnes

oP osoinomrA noc ne nagnop es selauc sol noc soudividni sol sodoT .red y aínomra ase náritnes otcatedebo alle a nárednopser al a y oniviD nedrO la ís ed ortned eneit olós euqrop ,adiV ed etneirroC us a odneic

.aniviD aicitsuJ odnéyurtsed riuges nárdop on sonamuh seres soL senoicidnoc y seragul ,sanosrep a odnapluc ,ís ertne es

at etsixe euq ogla rop nes ed odnum oiporp us ne olós n amuh nedeup on sonamuh seres sol odnauC .sotneimit - olós nat ,olpmeje roP .sosoiciv yum nevleuv es sosac sol ed aíroyam al ne ,onimac oiporp us rartnocne etneman

utairc adanutrofased atse a nemot ,nóicartsuli omoc ar 41 y dadeslaf atnat odager ah euq selegnA soL ed ____ejasneM sol a etneinrecnoc odnuM led rodederla oiciv erpxe anosrep atse ed atrac al eneit orejasneM lE .sor -emirp sal etnarud sollE aicah dutitarg asnemni odnas ibicnoc anosrep ase ogeul ;euf euq sal a sesalc sar al ó

sol euqrop odazahcer euf orep ,sorejasneM sol ed onu ne esritrevnoc y ffatS le ne rartne aíbed euq aediejasneM ase ,otnemom ese ed ritrap A .elbisopmi areuf ose euq aícah euq olleuqa roiretni us ne noreiv sor

lov es anosrep sus ne sodartsurf ,sonamuh seres sol omoc ísa sE .otulosba ne nózar anugnin nis asoiciv óiv sosoiciv nevleuv es ,sonamuh soesed - sed onis ,olugná ese edsed olós on y osE .adiV al ne sotcepsa soirav ed

náuc odnum le odot a érid sel oY euqrop ,sanosrep sase arap odanutrofased yum se odis nah saslaf y sasoiciv .sorejasneM sodamA sotse a rainmulac ed odatart nah euq sámed sal sadot euq laugi la sanosrep sase

naes ay ,otixé us arap otneimidnetnE etse odot acifingis euq ol a someserger ,otuniM led serbmoH sodamAagoba ,lairtsudni odnum led serbmoh ,socisúm ,satsitra al ,setrap sadot nE .selatnemanrebug y seceuj ,sod

named adiV ed redoP narg ese ed nóicacovni e nóicatpeca ,otneimiconocer le ne atse lautca adiV al ed adne y ís ed ortned etseifinam es y sedetsu ed ograc agah es euq odneidip anu se on otsE .sedadivitca sus

.odal ed odajed ah ,olgis sart olgis ,onamuh res le euq y adiV al ed adnamed al se euq onis anamuh nóinipo anracne ed selim y sotneic odiviv nah euq otreic sE sohcum euq ohceh le rop aretla es on dadreV al y ,senoic

dadinutropo anu odad ah sel es euq atneuc esned ,sorellabaC ,otnat ol roP .ísa netpeca ol on sonamuh seresxE etneicifus eneit sedetsu ed oremún narg nu aroha y ,arto sart arap omoc roiretni us ne zuL al ed nóisnap

oc odnauC .sotneimitnes sus ed sévart a rednetne euq ol se euq atneuc nárad es dadreV narG atse noc netcatn nah es ay euq sanosrep ed selim y selim ed otcaxe oiratnemoc le se ese y ,adiv al adot odnacsub odatse nah

catnoc ne otseup .senozaroC sus ed roiretni le ne zuL aiporp us roP ?nebas ol omóC¿ .zuL narG atse noc ot reuc us ed ortned oibaS le se nózaroc us ,sorellabaC yum nózaroc us a nadnopser el odnauc y ,ocisíf op

norp rep ol y otcerroc ol olós nat erpmeis recah a náragell ot .otcef ifo sus a nayav ,otixé renet nereiuq is ,sorellabaC sanic — eneit is edró sus ojab sohcahcum ed opiuqe nu n -

solle etna otse recah nárreuq on sen — sus erbos adiV ed senoicidneb y roma us odot nename ,natreiv y sol a ogid sel oY .soicogen sus a y sedetsu a senoicidneb y roma ese naserger sel solle omoc nare'' .sodaelpme .oicivres ese ed otnemgarf nu olós nat se oicivres us rop odnatpeca nátse solle euq orenid le euq sodaelpme ed dadinutropo ed etneuf al se ase euq otnemom le edsed y oicivres ese a adiV al odnad nátse el euq ogid seL

neb nebed ,rivres t noc rodaelpme us a riced racovni nadeup euq senoicidneB y oniviD romA led redoP le odo us edsed .»adiV ed aicneserP«

xe ed dadivitca ne árdnetnam es ,ísa otse odneiS .ones us ne áranier soniviD aicitsuJ y nedrO le y nóisnapaelpme sus a netorobla y ones us a nagnev serodatiga sotse euq natimrep sartneim ,sorellabaC ,ogid sel oreP -

ed sám ol se ,droF yrneH a somarnoh sortosoN .solle nárah ol ocopmat y zap al náreconoc sámaj sedetsu ,sodren le ,azemrif al odinet ah lE .selriced somerdop euq ol a raifased y esratnavel ed etnauga y oiv sose

otsih sal sadot ed rasep a ,soniviD aicitsuJ y nedrO uS .serodatiga oditrevnoc nah ol ,oirartnoc ol necid euq sairoP nu ne .zuL ed red

oP le rednetne y reconoc a neugell euq sol sodoT senozaroc sol rital recah euq red — euq otinifnI redoP le euq recah y soicogen ed dadivitca al aicah y anicifo al ed ortned aicah nóicaidaR asoredoP uS rednetxe edeup

aniviD aicitsuJ y nedrO led osoirolg otixé nu aes — ah .adiV al ed oicogen oredadrev le ne secnotne odartne nárbnóisnerpmoc atse ed setna áredecus on otsE¡ laropmet ogla euq sám se on otse a roiretxe y oneja ol odoT ! —

ed esodnáecnalab oludnép le se ;orto le aicah ogeul y odal nu aicah oremirp ,onamuh res led nóicautculf al se ,adiV al ed oirbiliuqE osoredoP etse ed airolG al ne neyopa y netnavel es sedetsu odnauC .orto la omertxe nu

itca ed latiV etneirroC us ne artneda es omóc náritnes y dadilatot us ne redoP etse náritnes secnotne al ,dadiv.lautca otneimireuqer le se esE .nóiccefreP uS íha ecudorp y animod

deup on savitcurtsed sedadilauc satse ,sorellabaC riced aírdop oY aíd yoH .acirémA adamA us ne raunitnoc ne -

sol euq sasoc aírid sel néibmat ,etrap arto rop ,y sollebac sol atnup ed rarap aírah sel euq sasoc sanu selajicoger res odot euq ol rebas ed nóicisop ne yotse euqrop ,raserpxe adeup arbalap al euq ol ed álla sám naír

.recah atnetni onamuh

41 rof acitnédi ed ,res etse ed erbmon le odalever euf on lanigiro orbil le nE :rotidE led atoN ah es am

.nóiccudart atse ne odajed

Page 61: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

16

nal a ,naesed is ,emneñápmoca ,ogid sel edne roP¡ euq ,sorellabaC ,és oY !soterceD sosoredoP sotse raznauc sel oipicnirp la ,soterceD sosoredoP sotse ed oívne le neyo y zev aremirp rop sesalC satse a neneiv od

rap not nece edop sám ol se euq selriced emnatímreP !nos ol oN¡ .sot al ed eicifrepus al erbos etsixe euq osor.arreit

atnem seres nos euq atneuc nad es on¿ ,sorellabaC euq ol odot euq nasneip secev A ?sotneimitnes ed y sel ísa naev ol on orep ;acisíf amrof us ed anretxe nóicatsefinam al se nos — om nu rop olós nevresbo euq odip sel -

.ísa se on éuq rop le somartsom sel y somacilpxe sortosoN sartneim otnem etsu etna ecay ,revádac ,odamall ísa ,nu odnauC socop sonu ovitca etnemlatot opreuc nu odis odneibah ,sed

mom ina abatse euq osE ?dadrev se on¿ ,acisíf arutcurtse ase ónodnaba ogla euq riced ereiuq ,setna sotne - ed etneirroC ase ed sévart a oniv ,rautca arap redop y aicnegiletni ,azreuf elodnád y ocisíf opreuc ese a odnam ódeuq opreuc le y ónodnaba ol adiv al ogeul ,acisíf amrof al ed ortned odnautca adiV al arE .adiV ed redoP le is ,ísA .otse ragen adeup euq arreiT al ed zaf al erbos onamuh res nu yah oN .litúni etnematelpmoc

e adiV nos sedetsu secnotne ,anamuh amrof ase ed ortned odnautca y odnamina abatse adiv al noS .nóicca n dadicapac us euq nabasnep ednod roiretna otneimidnetne leuqa ed zev ne sotneimitnes ed y selatnem seres y sadalortnoc res naíbed euq sasoc sal nare sotneimasnep sus euq naíerc néibmaT .odot are ol latnem

aesed sedetsu is ,sadanrebog are néibmat aedi ase euq atneuc noreid eS .sosotixe y sosoinomra res nab aenórre - itnes ed odnum us euqrop¡ itnes us otnat atsaH !aígrene ed atnalp us se sotneim aes otneim

.selraduya árdop on odnuM le ne nóiccerroc y otneimasnep le odot ,odanrebog ac nayah odnauC odnum us ed y opreuc us ed arutcurtse al adot odaibmac nárbah ,sotneimitnes sol odaibm

etnam ed dadisecen al nadneitne odnauC .dadivitca ed secnotne ,aínomra ne sotneimitnes ed odnum us ren le otixé y aínomra al euq nárartnocne y nóicca ed nemulov narg ne dadilarutan adot noc áriulf adiv al ed redop latot

.ecenetrep sel odnum us ne utan riulf le ertne yah euq aicnerefid al ne nesneiP cefe omsim le aíricudorp opmeit le noc euq adiV al ed lar -

acovni e otneimiconocer ,nóicatpeca us noc odnasuac ,ot al a nóic " ",adiV al ed aicneserP le OY osoredoP" ."YOS odnum us a adiV ed dadivitca aenátnopse y royam anu arebil es nóicacovni atse noC - etniev ,zeid zev lat

aname ed soña ne ricudorp areidup es euq al ed royam secev us ne aínomra al ed sévart a adiV ed larutan nóic.sotneimitnes ed odnum

ac odis nah sorejasneM sol euq nózar atse rop sE iV sus ne sosorbmosa nat sodatluser ricudorp ed secap - sad - dadivitcA us y ojabarT etse ed nóiccefreP al ne y - al a nóicacovni uS euq rebas a odagell nah euqrop erP" -

iV al ed aicnes se "ad ellabaC ,éuq roP¿ .asoredopodoT us se ol omoc acitcárp nat se :otse ne esnejíF ?sorácem erla nev sedetsU .livómotua us omoc acitcárp nat ,acin animáL al ne arugif atse ed roded — arugiF al

roirepuS — al a nacovni odnauC .alle ed nelas zuL ed soyaR sol euq »adiV al ed aicneserP« ne ertne euq arap ed soyaR sotse ed onu atceyorp roirepuS latneM reS us ,ílla aínomrA y nóiccefreP uS aczudorp y dadivitca ase

uL al ed seredoP soL .ecelbatse aínomrA al euq atsah ílla eneitnam ol y sotneimireuqer sol aicah zuL neyulf zse ,ílla aicah ivitca anu se osE .odot ne aínomrA necudorp y necelbat sol odnauC .etneidneped y elbilafni dad

nuM le ne nóiccefreP lat náricudorp ,alrasu a nadnerpa sonamuh seres senoicisop sal sadot ne od.neñagne sol euq socitílop sám nárbah on ay euq ,sedaduic sal ed sedadivitca sal sadot ne ,selatnemanrebug

lat odicudorp ah euq ol nedneitne ,sorellabaC¿ ?etnemlautca lairtsudni odnum us ne ogartse royam le zevd daditnac royam al ne sarrag sal ravalc ed dadinutropo al nev euq ,soiraidemretni suS ed etneinevorp orenid e

osrep sal odnauC .rodimusnoc le y rotcudorp le :sobma arap erbmoh nu a najile y netnavel es acirémA ed sanap el y sohcered sotreic ned el ,rodiubirtsid le aes euq samelborp sus ,riviv adeup euq le noc oiralas nu neug

num us ed sol néibmat omoc ísa nárasec arreiT al erbos la ravirp ed dadinutropo al áranimile osE .lairtsudni odnoc le euq asuac euq y ecenetrep el euq ol ed rotcudorp ed rolav oredadrev le sám secev zeid eugap rodimus

er es euq ol se adiV al ed oirbiliuqE lE .sasoc sal sudni odnum le ne adiV al ed oirbiliuqE áricudorp otse y ,ereiuq -!odagell ah otnemom le ,sorellabaC ,ogid sel otnat ol roP¡ .lairt

rop sadad senoicacilpxe rop odidnerpmoc nah sedetsU .royam dadivitca anu ne rartne sonatímrep arohA nu ne dadrev se otsE .odicelbatse etnemlasrevinU ogla are acimsóC zuL al euq roiretxe odnum led socifítneic

osoN somalbah lauc al ed acimsóC zuL al orep ,oditnes otnitsid etnemlatot ogla se sorejasneM sol y sort - on nóiccerid us ne atnitsid neib sám onis ,dadilauc ne atnitsid yum il es somirefer soN euq al a acimsóC zuL aL . -

ed lartneC ocoF lE ,lartneC loS narG le omoc reconoc a odagell nah sorejasneM sol euq lartneC ocof led arebsiS etse ed etnegeR aicnegiletnI e aicneicnoC ,adiV adot es acimsóC zuL narG al odnauc ,ísA .satenalP ed amet

irefer soN .alle ed sodagrac nátse seneiuq sodidnecsA sereS sol rop etnemetneicsnoc adatceyorp se ,atceyorp -id etnemetneicsnoc aígrenE y zuL ed soyaR sose a som soibmac sednarg sotse odneyart nátse euq sodigir

.arreiT al ed zaf al erbos on sedetsU uh seres sol iS .setnatsab rev nárdop narepooc is orep ,aívadot soibmac sohcum sotsiv nah -

,orep ,ay odneicudorp nátse es euq soibmac setnadnuba sol naírev ,ravresbo ed aitselom al naramot es sonam ratserp ed zev ne savitcurtsed sanamuh sedadivitca sal aicah nóicneta us naívsed serbmoh sol ,nóiserp rop

émA ne etnemlautca somenet euq nóicatpeca narg al noc ,ísa núA .odnagell átse euq nóiccefreP al a nóicneta -.sám zev adac dadisnetni us áratnemua zuL ed redoP ese ,acir

selrajesnoca emnatímrep ,sorellabaC arohA nayah on euq socop sonu onis yah on euq oerC .asoc anu rebiL al ed autatsE al rop otepser odinetnam y oditnes eM euq ol A .kroY aveuN ed aíhaB al ne atse euq dat

ned átse euq oiratnulovni otneimitnes ese a se oreifer al euq se y ose arap nózar anu yaH .soudividni sol ed ortsóC sereS sednarg sol ed onu a atneserper autatsE osrep oczonoc neiuq a ,datrebiL al ed asoiD al ,socim -irémA ed etnaduyA rojem al odis ah neiuq y etnemlan odis eseibuh on iS .netsixe euq sereS sol sodot ed y ac

Page 62: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

26

eibuh acnun oY ,allE rop nu se datrebiL al ed asoiD aL .otnemom etse atsah ohceh ah es euq ol rargol odidop essaW a oid el euq al se y osoredoP y laer ocimsóC reS se oidosipe recret oyuc ,nóisiv acifíngam ase notgnih nát

abac edne roP .etnemlautca sedetsu odnatnerfne ,soña sotneicsod ed sám ecah otse otsiv odneibah ,allE ,sorellac ne átse ,zedipar adot noc ,ay euq oidosipe omitlú le rative ed dadilibisop al ne aznarepse oiv néibmat .onim

netne naírebed sonamuh seres sol euq ol se otsE a saicarg elrad y esrallidorra naírebed y red ase a y adiV al .acirémA erbos rotcetorP legnÁ la otseup rebah rop acimsóC aicneserP narG

iuqina y sonamuh seres sol a aduya elrad arap royam redoP nu y royam dadirotuA anu éuqsub odnauC a ral etse ed redoP y zuL ed lartneC ocoF osoredoP le atsah euf datrebiL al ed asoiD al ,savitcurtsed sazreuf sase

ni ne esodnátsefinam ,socimsóC soslupmI sosoredoP sotse noracovni es nóicnevretni uS noc ,y atenalp solavrete ed royam le arreiT al erbos odarebil euf ,esalC al ed arutrepa al ed setna selocréim lE .seraluger sots

.soslupmi ot us ne nednerpmoc on aívadoT ?sarbalap siM ne neerc odnauc núa olle ed atneuc nad es on¿ ,sorellabaC -

roiretxe odnum led senoiserp saL .elbicnevnI dadivitcA anu se euqrop sodacifingis y samrof suS sadot dadilat sodamA !aíretnot euQ¡ .ev es euq olleuqa laer se olós nat euq naerc sonamuh seres sol euq odasuac nah

céle satnalp sus ne nazilitu euq redop le odot ,otuniM led serbmoH sol a neneit íhA .elbisivni se sacirtneirroc ase nev on orep ,etneirroc odnareneg ,etneirroc al odnaerc serodareneg led sotnup sod euq sonem a et

etse ne sasoc sal sadot ne y ,redop nu se osE .solle ertne negrus euq sapsihc sal nev ísa y otcatnoc nagah ocraisivni se redoP narG le osrevinU ís ed ortned zuL al nadnapxe sonamuh seres sol euq adidem a orep elb

adot noc sasoc sal rev nadeup euq atsah áratnemua airotarbiv nóicca al ,nóicacovni al ed oidem rop somsim.dadilarutan

es euq nóicneta al a odreuca ed átse y dadicolev ronem o royam ed airotarbiv nóicca anu se adiV al ne odoTl is ,sorellabaC ,ose roP .adiV al a ad el edeup eidaN .yeL narG atse neuqilpa y nadneitne ,nael aseretni se

olrecah rop naseretni es on is orep ,aduya ed daditnac atreic anu selrad somedop olós ,sedetsu rop alracilpa.yeL ase eart euq senoicidneB sal nárdnetbo ocopmat ,somsim sedetsu

eup soñeuqep o sednarg náuc atropmi em on íM A esE .sotnot naes on ,soicogen sol ne sedetsu res nadsni etse ne soyus sopreuc sose ed esrilas edeup adiv ed redoP erbop sám al omoc setnetopmi nat naíres y etnat

inav al y ollugro le euq natimrep oN .arreiT al ed arutairc dad — anu odiriuqda y odargol nayah euqrop olós nat nac atreic orenid ed dadit — le se senozaroc sus rital ecah euq zuL ed redoP esE .sotnot y satsíoge avleuv sel

iletnI e redoP ase iS .odnautca atse lauc al ed sévart a anamuh amrof al on y orgol ese elbisop ozih euq aicnegebo anamuh amrof y nóicca al rartnecnoc ed dadinutropo al adiV al a oid el ,osnetni oesed nu ovut y yeL al óicedenid ese ralumuca !nedivlo ol on y ,ozih ol euq al acisíf amrof al euf on euq se otreic se euq oL¡ .or

rellabaC ,otnat ol roP el y adiV al se éuq y ednód ,omóc nedneitne odnauc y adiV al noc odnatart nátse ,sonirb narg sám ol ne netreivnoc al ,nóicaroda y nóicneta us ned sel¿ ,sorellabaC .osrevinU led osoredop y ed

emef aneus ne oditrevnoc someh soN euq sortosoN ?adiV al a nóicaroda us ned el euq adip sel es euq oninseun somid el odnauc y olrecah ed dadisecen al somiv aíd nu ,serbiL sereS le somivut adiV al a nóicaroda art

.solle ne nóiccefrep uS odneicudorp sopreuc sortseuN ed sévart a odneyulf adiv al ed redoP latot sorellabaC euqir al adot nóicisopsid iM a ognet oY , oL ?rolav núgla eneit ose euq neerc¿ orep ,odnuM led az

ol ,aínomrA ne olrenetnam y sotneimitneS ed odnuM iM ralortnoc ed dadilibah iM se adiv iM ne elav sám euq etneirroC atse euq nedneitnE¿ .nóiccefreP uS adot ne eyulf euq adiV ed dadivitca laer y asoredop anu ad el euq y atcefreP ,aruP etnematelpmoc se ,oudividni led azebac al ed epot le euqot euq ed setna ,adiV ed

d el es olós nat is dulas ed onell y osomreh ,otcefrep opreuc nu aíricudorp sel euq y ,asoredopodoT rautca araje?sotneimitnes sus ed aidrocsid al noc alragrac nis atneuc us rop

nE etse etnemlanif ,sorellabaC ,euq ose rop sE¡ osoN !esratsefinam euq eneit adiV al ed otneimidnet on sortelpmis sortosoN ;eidan a ragilbo ed somatart ed etnemaredadrev euq solleuqa y somarepse etnem ratpeca naes

al ne y niamreG tniaS ed sorbiL ed eireS al ne nóicisopsid us a átse atse euq nebas aírudibaS y aduyA artseuNamA sotse euq nóiccurtsnI asoredoP evneib al somad sel sortosoN .nad sel sorejasneM sod odot noc adin

ortseuN sadot ed ,naesed al on euq solleuqa a y ,aduyA artseuN naesed euq solleuqa sodot a nózaroC sodot ,sonamuh seres sol soña somixórp sol nE .somicedneb sol sarenam - y ogid sel euq ol neuqram

olnevrésbo - as renet nereiuq is ,otixé renet nereiuq is ,secilef res nereiuq is ,dul renet a nav atse rednetne euq.»adiV ed aicneserP«

odnautca seredop sodnemert sod yah y ,sorellabaC ,sacopé sal ed nóicanimluc al se :atse se nózar aL — sol al ed seredop sol a nenu es iS .zuL al ed seredoP sol y dadirucso al ed seredop nárajed otnorp yum ,dadirucso

.senedró sus ojab osrevinU led redoP otinifnI le nárdnet zuL al ed seredoP sol a natnuj es is ;res ed al oczonoc euqrop ,oY euq ocitcárp sám oudividni nu a otsiv nah adiv al ne acnun sedetsU .ocitcárp yos oY

elp euq oreiuq ,otnat ol roP .odnatsefinam átse es euq ol odot y osrevinU led odot oczonoc ,adiV al ed dutin sám adan yah oN .atsilautiripse o ociuqísP adan yah oN .otse ed acreca ocitsátnaf adan yah on euq nadneitne

evleusid ,adidnetne neib ,y adiV al ed nóicca arup al euq odot .alle etna yah euq ol ropo atse oczerfo sel yoh euq ,sorellabaC ose rop sE ne y soicogen sus ne selraduya arap onaM iM y dadinut

neta us najirid el euq y ovitcurtsnoc aes euq olleuqa odot a odaduya someh odasap le ne secev sahcuM .nóicogen sus ne atorracnab al raralced a nabi euq sorellabac soirav ol euq somañesne sel y somijid sel orep ,soic

atse sol euq y noreidnetne solle odnauC .ones us ne odatnesa aíbah es euq aínomrased al are odneyurtsed abs nóicidneb y roma odnaname ,osecorp etse noreitriver aelpme sus erbo acnun euq royam otixé nu noreivut ,sod

.recah nedeup sedetsu ed onu adac y sodot euq ol se otsE .setna

Page 63: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

36

émA a odnagell átse oniviD nedrO le ,sorellabaC led setnaidutsE ed opreuc narg la nenu es is y acir oP« -»YOS OY osored y evleusid es acirémA ne aidrocsid adot euq nárev ,soterceD sosoredoP sotse naname y

.ecerapased es¡ ;soudividni ed acreca odnalbah somatse arohA ividni sol ed aíroyam al iS¡ !nóicaN us a necarba ,ser soud

atse rednetne a nagell »adiV ed aicneserP« ell y omoc rednetne a nag a zuL ed soyaR sosoredoP sol a racovni nedrO le ,nóiccetorP al ojab acirémA us a etneinrecnoc ol odot ranrebog nárdop omoc nárev sedetsu ,nóicca al

ase ed aniviD aicitsuJ y y ,»adiV ed aicneserP« ed zaf al erbos dadinamuh al arap etnenamrep ocinú ol se ose!arreiT al

etnematcaxe áres nóicisop artseun orep ,sanosrep ed senollim a riurtsed y arreug al a ri nedeup sedetsU noreitnis otnemom nu rop sáziuq y ,odatoga nah es y arreug al a odi nah sanosrep saL¡ .setna are omoc a laugi

apa anu ap ed nóicasnes etner sotneimitnes ed odnum le ne aídecus euq ol otsiv neseibuh is ,soiD rop ,oreP !z— dadivitca ase ed asuac a orebil es euq oido le otsiv neseibuh is — etsu nat rasap ed aírbah euq naírbas sed

ed sarreug sal sadot ne odirruco ah euq ol se osE .zev arto areitiper es euq ed setna otroc yum opmeit nu olósoc sus edsed arreiT al mat ,adan arap nóiculos al se sámaj arreug aL .sozneim ,adan a nóiculos al se ocop

.soudividni ertne saelep netsixe odnauc rojem o ,ollislob nu ne ollugro us nadraug sonamuh seres sol odnauC noC ateloiV amalL al euq najed ,núa -

sasoc nagid sel soudividni sonugla euq ed ohceh le roP .samelborp sol nasec omoc nev ,avleuvne ol arodimusoiciv natimrep es euq arap omoc etneicifus nózar se euq neerc¿ ,sotnot sonu omoc netrop es y ,saresorg y sas

sorto nos euq sotnot ol artseum opit ese ed nóiserpxe reiuqlauc ,naev ,sorellabaC ?aínomra us ed rilas :riced y setreuf etnemetneicifus ol res naírebed sedetsu ,otnat ol rop ;soudividni sedeup on ,nóinipo ut se ase«

y »,emratselom nevresbo ol es euq ocifingam .redoP us ár ohcid nah es euq sasoiciv sasoc sal sadoT !sedetsu etna orejasneM edlimuh etse a ,sorellabaC ,neriM¡ ;oñad ronem le elrasuac edeup on ose ,agid es euq ol atropmi el on lE a orep ,senemúlov naíranell ,lÉ ed acreca al erbos selbisop sotnetni sol sodot sohceh odis naH .aname ol y atseifinam ol euq oudividni la rañad edeup olós

us orep ,sotneimitnes sus ne araderne es y aidraug al arajab lE euq rargol ed ratart arap arreiT al ed eicifrep.otixé odinet ah adan

reiuq is emrecedarga nedeup ,sorellabaC ol res rop orejasneM la elrecedarga nedivlo on orep ,nenemetneicifus edoP sol ísa y aínomrA uS renetnam arap omoc etreuf et ed sévart a riulf neseidup zuL al ed ser

.aduya selrad y lE se on ,dadilaeR anu noc odnatart nátse sedetsU aP saL .eidan ed anamuh nóinipo al noc odnatart nát sarbal

,salrazilitu atropmi sel iS .sorgol y aicneirepxe ed solgis sogral ed aírudibaS nos somad sel sortosoN euq obuh euqrop somsim sortosoN a somarebil soN .sortosoN somivut euq al a acitnédi aicneirepxe anu nárdnet

uq zev anu atimil sopreuc ne soserp somivutse e .soyus sol a selaugi sod eS atse aicah nóicneta us ramall oreiuq ,sorellabaC eub ol anugla aicnerefid ecah on íM araP .sorbiL ed eir -

oremirp reel a nedecorp iS .soicogen sol ne sedetsu res nadeup euq son acigáM aL« y »sodaleveD soiretsiM«neserP »aic — al natneis y solodnéyel aroh anu sonem la nesap ,anicifo aiporp us ed duteiuq al ne solnaél

solle ne yah euq dadreV — nitsid etnemlatot seres ne náramrofsnart es sose ne arbalap adac euq nedivlo oN .sot uS ,dadrev se sorbil .ogimnoc aicneirepxe aiporp

:ojid y ,ehconaetna euf euq neib sam oerc o ,lE a olrev a oniv orellabac nu ehconA sase ed yah euQ¿«alced ed oipicnirp la etsicih úT euq senoicar "sodaleveD soiretsiM" atsahS etnoM la etsiuf úT euq etsijid ednod

»?onreibog led sotnusa rop :óidnopser el orejasneM lE otlas le y nóicaterpretni ut orep ,otreic yum se osE«».rorre ut euf roiretxe odnum led oelpme nu are ese euq rasnep a otaidemni otnusa nu ne ogimnoc íha ovutse lE

nemanrebug uh seres sol arap aicnatropmi lativ ed lat on y adiV al ed anretnI dadivitcA al rop euf orep ,sonamxe nóixenoc rop .onreibog le noc anret

saicnapercsid rartnocne ed ratart arap odahcevorpa nah sosoiciv soudividni euq sal nos sase omoc sasoC sodot euq aralc nat nóicacilpxe anu odad rebah aírdop orejasneM lE .sasoiciv setnem sus ne netsixe olós euq sol etnemelpmis lE sosoiciv nevleuv es soudividni sol odnauC .olrecah on óigocse orep ,odidnetne neseibuh

ah ol necah euq ol euqrop áriurtsed sol oiciv omsim ese aíd núgla y ,ri ajed atidemerp adot noc nec .nóic apmoC ,acirémA ed sogimA sodamA ,sodireuQ¡ adeup euq adan yah oN !sorellabaC ,setnaidutsE soreñ

al a neuqovni e aínomra ne nagnetnam es odnauc y erpmeis sorejasneM sol a o sedetsu a selrañad aicneserP«»adiV al ed neitne euq oreiuq ,otnat ol roP .nóicca al a naesed sedetsu euq ol nos on soicogen sus is euq nad

naes euq — olreconocer ne sodimít ogla netneis es is sodaelpme sol a etnerf otse recah euqrop neneit on — led seredoP sol a neuqovni e anicifo us ed dadicavirp al a nayav »YOS OY osoredoP« ca al a nóic — id on y nag

.»soiD« erpxe al ertne aicnerefid al selrartsom emnatímreP se omoc y lat ,soiD .»YOS OY« sarbalap sal y »soiD« nóis

.etrap anugla ne aicneserpinmO anu se ,solgis sol ed ogral ol a sonamuh seres sol ed aíroyam al rop odidnetne al ed oicnunA le nos »YOS OY« sarbalap saL »adazilaudividnI soiD ed aicneserP« al ,osrevinU le ne ragul us ne

uA le in ,eidan etnematulosba yah oN .senoicacovni sase necah odnauc nóicca ne aírudibaS y redoP ,dadirotsed sám us erbos ecay euq soudividni sol ed odarapma satse raicnunorp adeup on euq ,amac anu ne adlapse

.áranimac y áratnavel es ,nóicanimreted y azemrif etneicifus noc ecah ol is y sarbalap sol erbos esratnavel ,onamuh ollugro otnot ese a odal ed rajed neseidup is ,soicogen sus ne etnemlautcA

al a rojem ritnes arap sonam sal ratnavel ,seip sod neserP« ,»aic :riced y ",YOS OY aicneserP asoredoP"« nelis uT nétnaM¡ !nóiccefreP uT ecudorP¡ !senedró sut ojab res im y etnem im noP¡ .erpmeis rop otse aic

num im a nóicaidaR asoredoP uT etreiv y oinimoD itca sim ,od odot ed etagrácnE¡ !oicogen im y sedadiv

Page 64: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

46

»!otixÉ uT aes euq zah y — adipár náuc sedetsu naírev y aíranier aínomra al ,naírecerolf soicogen sus etnem res a sodanitsed nátse omoc ísa sE .erpmeis rop rodederla us odot a dadicilef al noc sodicedneb naíres

.orutuf le ne soicogen sol sodicudnoc y sartseinis sazreuf noreuf euqroP ?odot rop raelep ebed euq reerc arap ohceh euf onamuh res le éuq roP¿ euq sonamuh seres sol ed ortned sotneimitnes y aedi ase noraslupmi euq sal anamuh nóicaerc ed savitcurtsed

aelep solle nareyurtsed es etnemlanif y ís ertne nar — a saicarg ,aíd yoh oreP .éuqrop le se ese narG« al »adiV ed aicneserP .etnemadipár otleusid odneis átse otse

yoh euq ,sorellabaC ,ogid seL — saíd socop sonu ne áres ,yoh se on is — nóicaralced anu árah sel es .daduic us a noraserger sorejasneM sol euq edsed aroha atsah odargol odis ah euq ol odot ed acitámetam

art somatse sortosoN ed acreca sodapucoerp ocop nu in somatse oN .sorellabaC ,odot ne dadilaeR al noc odnateuq orenid ed daditnac al ed o sanamuh senoinipo sal soN euq ocinú ol se adiV al ed dadilaeR aL .renet nadeup

uh seres sol ed sévart a dadivitca royam us ne somaivne euq ol se ose y enreicnoc .sonam al a nóicneta netserp el euq sol sodoT »aicneserP« sortosoN aicah najirid al y ragul remirp ne - ed náribicer

edoP sol ,sohcum ed o ,sortosoN ed onU ed oserger netnam sol y nárevlovne sol euq zuL ed soyaR sosor nárd areiuqis in euq nóiccefreP anu aczudorp nóicacovni us euq atsah ,adiV al ed oirbiliuqE narG led ortned

.nanigami e euqrop sorejasneM sol a oreifer eM zul al a nareilas euq ídep sel odnauc :adiV al ne etnaveler ogla s

orep ,sám o atner ed sesem ocnic naíbed sollE .omitnéc nu in ícerfo sel on ,ojabarT etse noc naragrac y acilbupah sollE acnun sollE ,olrecah a nabi omoc noratnugerp eM on sollE¡ .ojicoger noc emrecedebo a odidnerpa naíb

etnaleda noreiugis euq onis arbalap anu norejid - er sol naev y nareibicer euq ohceh rebah aírdop oY !sodatlus aírbah sel osE .sollE arap oicifeneb núgnin ed odis aírbah on ose orep ovitcefe ne seralód ed senollim zeid

imrep us Y .datrebiL us oid sel euq ol euf setnerapa sedadisecen sal ne nóicacilpA us orep ,etnaleda riuges odit ese is orep ,seralód ed senollib zeid nagnet euq edeuP .sedetsu a datrebiL al árad sel euq ocinú ol se nóicacilpA

,soiD us se ne icileF al se euq ol nárbas acnun sedetsu ,adiV al ed zev .datrebiL y zaP ,dad if senoicidnoc seroep neneit euq sol nos etnemetnerapa euq sedetsu ed solleuqa a ramot odeup ,sorellabaC -

oña ocnic ne ,sorejasneM sol noreicih ol omoc lat ,aicneidebo atcaxe us nad eM is y sareicnan lat érad sel s otnemgarf nu olós se ose ,sorellabac orep ,adiV al ed nóicacilpA al se asE .otsiv nayah sámaj euq le omoc otixé secev lim se somsim sedetsu ed nóiccefreP al orep ;anep al elav ,osomreh se acisíf adiV al ed otixé lE .olle ed olós nat noc olrenet nedeup y ,oyus rodederla ralumuca nadeup euq sazeuqir sal sadot euq asoilav sám adiV al ed yeL aL .larutan etnematelpmoc dadivitca anu ,somsim sedetsu ed ortned aínomra al ricudorp

etsu odnauc y erpmeis ,nagah euq ol odot ed rasep a núa otixé áricudorp ifus nagnet sed le ne aínomra etneicoC uS .ílla nagnetnam al y roiretni árigirid sol álla aicah y atcefrep dadivitca anu nagnet euq ereiuq adiv ed etneirrmeis ,adiV al ed yeL aredadrev aL allicnes y elpmis ed ísA .olle arap aínomra etneicifus al nagnet odnauc y erp

.adiv al ed yeL narG al se satse aíced sel orejasneM le sartneiM .yoh ed dadivitpecer y nóicneta us ,sorellabaC oczedarga seL al ,neib arohA .abarepse euq ol ed acrec sám ohcum abatse euq ogla sedetsu rop recah eduP oY ,sarbalap

olle arap nózar ed sévart a rinev ebed renet o res narepse ,nos euq ol odot euq ritnes nedeup ,rovaf roP :se ?sotneimitnes ed odnum ed odnum us euq ovitarepmi se ,otnat ol rop ,rinev aírdop ednod ed ragul orto yah oN

euq arap etneicifus opmeit rop aínomra ne agnetnam es sotneimitnes meit agnet adiV al raipmil ed op — ol omocecah — .sotneimitnes ed odnum us ne y ocisíf opreuc us ne rebah adeup euq nóiccefrepmi e aidrocsid adot

a omoc árev eS .erbil áriulf adiV al ed redoP le ,ojabart etse ed etneicifus ohceh ah es ay odnauC ogleup on euq lat redop nu noc orep ,larutan etnematcefrep op lanosrep aicneirepxe rop olóS .aíd yoh ribecnoc ned -

.sadiV sus ne atarter es omoc nárev alodnácilpa olós y yeL narG atse raborp nárd sonamuh seres sol sodot a datrebil al elodnájed ,ocilbúp otse odneicah nátse sorejasneM sol euq ose rop sE ne nétse otrauc le ne nertne euq sanosrep sal euq se nedip solle euq ocinú oL .olrazahcer o olratpeca arap

omra .nagnev on rovaf rop ,odnazilaer nátse euq ojabarT le atsug sel on sedetsu ed onugla a is ,y aín le ne odaseretni yotse euq ,sedetsu ne odaseretni yotse euq natneis yoh euq oreiuq ,sorellabaC ,edne roP

imulI us ne odaseretni yotse euq ,soicogen sus ed otixé nátse euq ol ed sám ohcum sáziuq ,nóiccefreP y nóicanutsE soveun y sojeiv sol evisulcni o ,somsim sedetsu .setnaid

eup ,anamuh aidrocsid al ed senoiserp sal a nedec is ,adiV al ed selaedI sotla sám sol ne núa ,sorellabaC - el sorejasneM sol euq ose rop sE .alrednerpmoc on y asoc amsim al secev ecniuq o anecod anu rahcucse ned

anosrep sal a odidep nah neugisnoc y secev sert o sod sanu neneiv solle is Y .sesalC sal a nagnev euq sis euq ol rednetne nárdop ,sotnemadnuf sol rednetne sedetsu ed esalC anu yah iS .zedipar royam anu noc eug

ramrof ed atart y zev alos anu eneiv neiugla orep ,saíd zeid ,elbisopmi euq sonem ocop ogla aíres ,oiciuj nu esni ejasneM sol nos euq socitcárp ol naev ose roP .elbíerc .necah euq ol odot ne sor

noreiv acnun sedetsu ,nedreuceR — an ocopmat y odnuM etse ne sám eid — sámaj y rilas sanosrep sod a y ,eidan a omitnéc nu in elridep al a nóicacovni al noc ,ograbme nis , »aicneserP« atimili anu odiugesnoc rebah -

al ed oidem rop olós nat ohceh euf osE .ojabarT etse noc raunitnoc redop arap adireuqer orenid ed nóisivorp ad al a nóicacovni .»aicneserP« ejasneM soL .oirartnoc ol nárah acnun sorejasneM sol y otse ebas odnuM le odoT -

.laudividni amrof ed areicnanif nóisivorp rop racovni acnun a ,acirémA ed seredíL sopurG sol a neyurtsni sor al a oterceD ese raivne y eip ed esrenop nebed sollE erP« »aicnes ereiuqer euq otneimicetsaba le odneidip y ,n

odartsomed nah el sorejasneM soL .oniviD nedrO nu noc etneserp agah es ose euq nárev zuL ed seredoP sol.olragen adeup euq otsenoh oudividni olós nu in yah on y odnuM le odot a otse

Page 65: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

56

uS etna etneserp ecah es euq adiV ed dadivitcA y redoP nu noc odnatart nátse solle y sedetsu ,otnat ol roPuh res odot a elraseretni aírebed otse ,sorellabaC .nedro nóicaerC al ne adaN .arreiT al ed zaf al erbos onam

,omsim ol riugesnoc nedeup sonamuh seres sol sodot y sorejasneM sol neesop euq datrebiL al selratiuq edeups nirb el i nóicacilpA al nanigami es on sedetsU .yeL al ed acimánid nóicacilpA al necah y aicneidebo nad

eicih euq acimánid nareicih es euq ídep sel euq oña remirp le etnarud aíd nu sereS sedlimuh sod sotse nor sel acilbúp zul al a nareilas euq ed setnA .odnatnerfne nabatse es euq ol a naíbas sanepa solle euqrop ,socilbúp

:ejid »?ratnerfne a nav es euq ol a atneuc nad eS¿« :norejid sollE ».amrof atreic ne ,zev laT« euq aíbas oY oreP euq sám naídnerpmoc on sollE m ratnerfne a nabi euq olleuqa ed acreca ocop yu arap ílla abatse oY orep ;

ed yeL narG atse ed dadivitcA y redoP ongaM le se euq ol ed abeurp al nos sollE ,sogimA sodamA .selradlapser.oretne odnuM le arap adiV al

is secev sanugla íM ne nesneiP .dadnoB y romA narG iM odot nózaroc us atsah nevell euq oesed aíd yoH anu odneitnis on o aibmac sotneimitnes ed odnum us is esnejíf ogeul ;zev aremirp rop íuqa nátse is y nereiuq

aH .aítsixe euq noreipus setna acnun euq dadiliuqnarT y zaP al euq on o naerc ,nóicacilpa us nag »aicneserP« os átse nagah ;sedetsu erb leuv ogeul y secev sairav nóicacovni al al is esnejíf y íM a nóicneta us neuq

.on o dadilaer ne esritrevnoc a agell nóicacovni etrap omoc selrev oreiuQ .secilef y sosotixe selrev oreiuQ .oma sel euq riced azneügreva eM on ,sorellabaC ed dadilibisop al etsixe aívadot ednod arreiT al erbos adeuq euq ragul ocinú le ,acirémA ed datrebiL al ed soac le ne orep ,odnuM le odot a somama sortosoN .odigocse someh sol sortosoN euq ose rop se y ,olrargol

G ese ritnes nedeup euq soudividni socop sonu yah olós ,etsixe euq .selrad somereuq euq aínomrA y romA nar isergorp odnanag somatse acirémA ne ,edne roP arap airotciV asoredoP ase etnemelbadudni e etnemav

rebiL y nóiccetorP al rop y dadinamuh atidneb al adot se zuL ed nóisnapxE atse euq nedreuceR .acirémA ed dat al noc odnatart nátse sartneim y ;asoredop se ,lanoicacude ,»aicneserP« le ne sonugla ,adiV al ed redoP le

sám al se atsE .nóigiler anu on y yeL anu se otse odnauc núa ,osoigiler ogla omoc otse odaredisnoc nah odnuMú ol ,otnat ol rop ,adiV al ed dadivitcA asoredoP eh le se naviverbos odnuM led senoigiler sal euq árah euq ocin -

atse y yeL atse rednetne a neugell euq ohc .»adazilaudividnI adiV ed aicneserP« ed ametsiS etse arap lartneC ocof le edsed sereS sednarG sotse rop adatceyorp acimsóC zuL narG aL

enalP eugell odnauc soremirp sol náres aicneidebo us nednirb el euq sanosrep sal y ograc odneicah átse es ,satrebiL al ser le noc árasap euq ol somerev séupsed ;acirémA ed dat .odnum led ot

al ne ,etneirO le y aporuE ne etsixe euq ecitróv etneivrih le nareiv sedetsu iS led y aporuE ed etrap royam nátse euq sosoiciv y seliv serodatiga sose ed asuac a aporuE arap saznarepse yah on euq naírasnep ,etneirO

ílla - !ritsixe ed nárajed sollE¡ .serodatcid sol nes ed odnum us raralca arap otnemurtsni nu odis eh oY euq neífnoc y nóicneta us rop ,sorellabaC saicarG -ne ,adiV ase a aicneidebo elrecerfo nereiuq iS .sedetsu ed ereiuqer es euq ol se euq ,otneimidnetne y sotneimit -

iM ne odatimil yotse on oY ,odidnecsA reS omoc ,nedreucer orep ,elbisop aduya al adot éradnirb sel secnotapaC ic dad — necsA sereS sorto sol ed onugnin átse ol ocopmat .sollE ed sotneic sohcum yah y ,sodid

serp el sonamuh seres sol euq adidem a ,otnat ol roP al a nóicneta net »adiV ed aicneserP« a ogeul ,oremirp nárdnetnam sol euq ,zuL ed soyaR sosoredoP sotse sodaname náres solle erbos ,adiV ed sereS sednarG sotse

ned ne aínomra al ed oidem rop aicneidebo nednirb el solle euq adidem A .adiV al ed ecnalaB otcefreP nu ed ortnes sol dadivitca adot ne y adiV ed etneirroC al ne oniviD nedrO noc árartne odot ,sotneimit .areiuqer es ílla euqreuceR anu ne redoP y aírudibaS ,romA se adiV ed etneirroC ase ne sedetsu aicah eyulf euq ol ,sorellabaC ,ned

nalab amrof us a nacovni odnauC .adaec "YOS OY aicneserP asoredoP" ,romA omsim ese ,nóicca al aca átse redoP y aírudibaS ricudorp edeup éuq rop nedneitne sedetsu ísa y adarbiliuqe amrof ne odnaut

erp es is y ;socsetnagig sodatluser oicidneB sednarG sase nárdnetbo ,olracilpa ne napuco .nárarebil sol euq sendoP uS ne selrevlovne y selricedneb zuL anretE al ed seredoP sol nadeuP aicnegiletnI uS ,aicneserP asore

nam y elbicnevnI nóiccetorP uS ,etnegeR .erpmeis rop adiV al ed nóiccefreP y azeruP al ne selrenet .saicarg sal yod seL

OSRUCSID IX

,NOTGNIHSAW .C.D 8391 ,6 erbmeivoN

eicnunorp euq le res arap emregocse la odarnoh nah eM ,niamreG tniaS ed otuniM led serbmoH sodamA res le euq ronoh nu oredisnoc oY orep ,atneuc ned es on euq edeuP .sedetsu noc elbah y sarbalap satse

siv emrebah nis ,otneimiconocer etneicifus le odad ayah eM onamuh somsim ís a esraralced arap omoc ,otserbmoH uniM led .niamreG tniaS ed ot

nem sus ne elcna es euq oreiuq ,yoh érid sel euq otsE erpmeis euq arap sotneimitnes ed odnum us ne y set ol .roiretni us ne redoP iM ed airotciV al omoc ogisnoc nevell

al se onreibog le euq ogid sel oY ,serbmoh sol ed etnem al ed dadivitca al se onreibog nu euq ohcid odis aH sacop noc orep sasoc sahcum nos euq rasnep nedeup y ,serbmoh sol ed sotneimitnes sol ed dadivitca

neucesnoc noc es sosnetni sotneimitnes rebah la ,ograbme niS .saic arbiv nóicca ne ,dadivitca anu ne etreiv ,airotivitca ayuc .atseifinam es airotarbiv nóicca us euq adidem a odatimili redop nu ed se dad

zuL ed soyaR yah ,necah ol euq redop y otneimitnes le odot noc solle ed nóicaname al ne y ,soterceD sus nEmon ese selrad negocse is ,zuL ed samrA nos euq odneilas etnatsnoc dadivitca anu ne etreivnoc es osE .erb

neb arap .dadinamuh al ed oicifeneb y nóicid

Page 66: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

66

nuM arreuG etneicer al ne noreivutse euq solleuqA acifingis euq ol odnuM led otser le euq sám nedneitne laid seres sol solgis y solgis roP .nóicaralced atse etxe odnum led senoicidnoc sal ratsuja ed odatart nah sonamuh -

luser euq ,otseupus rop ,y sotnemamra ed sévart a roir amuh al ed odal nu ,odicudorp nah es selaropmet sodat -anag ah sámaj eidan orep ;ónag euq odnaredisnoc dadin nam dadinamuh al ed etrap anU .arreug al ne adan od -

otpecxe senoicidnoc sal ne soibmac yah on orep ,arto al euq ogral sám ocop nu opmeit nu rop nóicisop us eneitmac .selaropmet soib

uA al y orO ed dadE al ed adinev al ed asuac asE ebed es euq ateloiV oyaR le ojab »YOS OY« led dadirot r áodacsub eh soña ed sotneic soirav rop otse odneibaS .odnuM le arap sairasecen senoicidnoc sal reart odot rop

ser anu nareid eM seneiuq sanosrep a odnuM le seres sol ed nóicca al raibmac areidup oY ednod atseup sol omoc amrof y nózar acinú al se atsE .animál atse ne acidni es omoc y lat otneimidnetnE le reart y sonamuh ,zaP ,aínomrA al aczudorp sel euq ,redop le renetsos y etnenamrep nóicca anu renetbo nadeup sonamuh seres

.selrad odireuq ah erpmeis adiV al euq adatimilI dadivitcA y nóiccefreP ,licáf se oN y eralca es odot etneper ed euq ,onamuh res led etnem al ne nóisufnoc ed solgis ed séupsed

oreP .rautca ed atart erpmeis adiV al lauc al noc dadicilpmis ase eralca y evitca es nóisnerpmoc al euq atimrep saíM sarbalap satse sonamuh seres sol a evell euq arap orejasneM la odigocse eh ,ohceh res ebed otse euq ay

.sadidnerpmoc y sadaidutse ,sadíel res nadeup euq lat amrof ne namirpmi es euq arap néibmat y ,sortO ed sal y us a neuqovni sorbil sose reel la ,nereiuq is ,sorellabaC ,ogid seL »aicneserP« a euq arap us ed sévart a eútc

setnatsab necerap seyeL satsE .seyeL sednarG satse nadnerpmoc euq agah y etrela sel y roirepuS latneM reSmis ed etnenamrep nóiculos al nos sallE .nóiccA uS ne sasoredopodoT y sasoutsejaM nos orep ;dadrev se ,selp

elborp sol .sonamuh sam neimiconocer le otnemom nu rop nareidecnoc eM iS ,odidnecsA reS nu ne oditrevnoc emrebah la euq ed ot

iuc y anamuh nóicatimil adot ed erbiL etnematelpmoc odeup ,arreiT al erbos nóicalbop atsav al adot ed odnaderbmoh sol ed setnem sal ne nóisufnoc al rev sedadivitca satse ed sairav nenopmi sel es omóc oev y s

erbos odnautca nátse euq senoicidnoc satse ed acreca reconoc on la euq odidnetne nah socoP .savitcurtsedetneicsnocni ,solle y arrama sol euq nóicatimil al ose noc odnasuac ,nednopser sel y erbil osap nad sel etnem

.odidnetne nah socop euq saitsugna satse eart sel idnoc sal ojab núa ,acirémA ne íuqa etnemlautcA sal ed aedi ronem al in neneit on sedetsu ,setnetsixe senoic

q le ne odatse le atsah odavell ah al euq oiciv le y aporuE ne yah euq senoicidnoc sim esE .artneucne es eu omabaC .acirémA ne sarrag sus ravalc olelarap nis aicutsa anu noc odatnetni ah soña ohcoiceid etnarud oiciv -

senoicidnoc sal és oY ;sesem etnarud aíd adac aporuE ne odatse eh oY .íha yah euq ol atneuc nad es on ,sorellifrep al ed senoicidnoc sal és oY .álla sotneimitnes sol ed euq arreug al ed seroñes sol ed nóicidnoc al és oY .aid

aisuR ,ailatI ne etneg al ed odeim le olós nat se y ;sovitcurtsed sotisóporp noc ecnacla us a odot odnazilitu nátseratnavel ative sel euq ol ainamelA y otse euq rev aírednerpros eM oN .odnuM led serodatcid sose a raliuqina y es

odnaclov atse odnuM le ne nóicca ne odnartne acimsóC zuL al ,zuL al euqrop otnemom reiuqlauc ne arruconerpmoc odneicudorp redoP us sonamuh seres sol erbos serbmoh sohcum ,sohcuM .odeim le odnative y nóis

erp sel senozaroc soiporp sus euq senoicidnoc sal ojab esragelbod euq setna socisíf sopreuc sus redrep naíriref.rinev netreivda

eiS .ís ed ortned sotneimitnes sose agnet etneg al ednod ne acirémA omoc odnuM le ne ragul orto yah oN m-anema ogla odnauC .sasoc ed opit ese arap ísa odis ah erp odatse nah euq sanosrep sal núa ,síap ortseuN a az

nuj natnavel es ,ís ertne odaido nah es euq y odreucased ne nedeup y ;acirémA artseun ed asnefed ne sat.ísa se otse euq raifnoc

se »YOS OY« led setnaidutsE sol euq soterceD soL euq oicivreS osoredop sám le nos odnaname nátca nátse solle euqrop ,sámaj odautcefe ayah onamuh res reiuqlauc ed odnum le erbos etnematcerid odnaut

ame átse sanosrep ed opurg nu odnauC .dadinamuh al ed sotneimitnes e odnan al nev on ,soterceD sots y aígrene ase egirid es ednod aicah etnematcaxe somebas sortosoN .ís sortosoN orep ,solle ed nóicca amirrétlu sal ne redop yah on aíd yoh ,otnat ol roP .sonamuh seres sol ed sotneimitnes ed odnum le ne ecudorp euq ol

erceD sotse ed nóicaname al omoc osoredop nat aes euq roiretxe odnum led sedadivitca le rop ahceh sotsies etnemlautcA .setnaidutsE ed opreuc noc acirémA adot ne omsim ol odneicah nátse setnaidutsE lim sotneic

s odanag ayah es euq atsah oirbiliuqe le renetnam ed aedi al eD sotse ed sévart A .oslupmi etneicifu al soterc y atsuj ,elbaronoh amrof ne neútca solle euq árasuac y aidrocsid ed sonell soudividni sol a núa aralortnoc zuL

.atcerroc y agirtni atnat yaH .etneg al a nóiccetorp elrad arap onreibog us aicah odigirid res atisecen redoP etsE soterceD sol ed oidem rop y esratnavel nebed sonamuh seres sol euq saípse sol ed sévart a atseifinam aidifrep y sodidnecsA sortseaM sol ed ,acimsóC zuL al ed redoP le ísa euq arap nóiccetorP ed roiretnI redoP la racovni

sóC sereS sol ed y selaer nos sollE euq nedreucer rovaf rop ,neib yum otse nedneitne on iS .odarebil aes socim etnemetneicifus ol se on onamuh res lE .etnemlautca eneit dadinamuh al euq aduyA acinú al nos sollE euq nóiccetorP al arap oirbiliuqe le omsim ís rop renetnam ed ,odanag rebah adeup euq aduya al ed rasep a ,etreuf

.acirémA ed nac atreic anu renet nebed sodidnecsA sortseaM soL arap anamuh avatco al edsed adarebil aígrene ed daditecen es euq aduyA y nóiccetorP al elrad atimrep soN euq la renet somebed sortosoN .atis ose y aígrene us ed og

y dadirotuA al ad soN euq aígrene al odnarebil nátse :soterceD sosoredoP sose raname la ecah es euq ol se eseibuh sel on oY iS !éuq rop le se esE¡ .acirémA a y arreiT al a ,sedetsu a oicivreS etse elridner ed redoP

émA a nóiccetorP atse elradnirb elbisopmi odis eseibuh ,otse rebas ohceh sám zev adac yotse oY y ;aciret a somav euq odicnevnoc .ojabarT etse ranimret redop y otixé ren

Page 67: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

76

:nagid eM euq edeuP sol ed adagell al a notgnihsaW ed daduic al ne aírargol es euq ol odot saíbas oN¿«M »?sorejasne sotneimitnes sol ed redneped aírdop oY ,sorellabaC ,secev sahcum ohcid eh sol es omoc y laT

selriced aírdop y aínomra ed odarg otreic nu ed ortned nareivutnam es euq setnaidutsE sol sodot edrecah nedeup on orep ;recah somaírdop sortosoN euq ol etnematcaxe ol - in redneped nedeup on sedetsu

auc sal ne esraifnoc ,ose recah aírdop oY .otneimitnes nu recelbatse ,nóicca anu recelbatse y sanamuh sedadild nat amrof ed ona led nif le atsah aroha edsed anames adac rasap a av euq ol odot selriced aírdop avitinife

somedop erpmeis on euq ay sasoc satreic ed sonragracne somebed orep ;sacitámetam sal nos ol omoc.sonamuh seres sol ed sotneimitnes sol ed redneped

oY euqrop abarepse oY euq ol euq sám ohcum notgnihsaW ed daduic al arap rargol odidop someh sortosoN opreuC iM noc ayav oY euq areiuq ednod y ;daduic al ne elbignaT opreuC iM ne anosrep ne evutse secev sanav elbisopmi etnemlatot aíreS .orgoL le elbisop ecah euq anamuh avatco al aicah seredoP sotreic orebil ,elbignaT

auc ed oidem rop orgoL etse a ragell iM sám zev adac natneis euq adidem a ,edne roP .amrof arto reiuql.onreibog us y sedetsu arap rautca arap dadirotuA y redoP sám zev adac árad eM ,dadilaeR

olle noc y nedrO oniviD le reart ed ratart ed al odis ah soña sotneicortauc ed sám ed ogral ol a dadivitcA iM értnocne on euqrop etnematelpmoc ésacarf aporuE nE .odnuM led selatnemanrebug sedadivitca sal ralgerra

ifus ellabaC ,ose roP .sonamuh seres sol ed atseupser etneic oY ,etnemlautca nad es euq atseupser al ne ,sorH sol ed nóicamrof al ohcum oicerpa émA ed otuniM led serbmo soudividni omoc ,sedetsu euqrop acir

erper ,sonilucsam yah aninemef amrof al ne euq sartneiM .avitisop azreuf anu acimsóC yeL al etna natnessam azreuf al ratpeca se yeL al ,avitisop azreuf narg anu natneserper euq sahcum azreuf anu omoc aniluc

oruges yotse euq ose rop sE .ovitinifed odatluser nu a odnagell átse otnorp yeL narG atse ojab euq al ,avitisop .otuniM led serbmoH sol rop sodaname soterceD sol ed redop le ne ,otse netneis sedetsu ed sohcum euq

c anu odnarebil nátse sedetsU op azreuf atrei ebed euq olleuqa odot arap asoredop etnemadnemert se euq avitis.ohceh res

euq setna euq ed oruges yotse ,acirémA ed otuniM led serbmoH senoinuer sus ne otse nedreucer ,edne roPmoH ed sopurG sednarg nárdnet sesem sies odasap nayah ol ed etrapa ,oicivreS etse odneidnir otuniM led serb

ivirP us euq nedreuceR .samrof sarto ed odneicah átse es euq sotse ratsefinam se dadicapac noc rivreS ne oigeloredoP .soterceD sos

ovni :aicneregus anu selrecah a yov ,sorellabaC rtseaM sol a etnematcerid neuq eS sol y sodidnecsA so serah zuL ed soyaR sol netceyorp euq arap socimsóC y ,aniviD aicitsuJ y nedrO le naczudorp y onreibog us aic

arap neuqovnI .ovitarepmi ogla se otse sotnemom sotse nE .senoicidnoc satse etnemetnenamrep nenoiculos ne étse aniviD aicitsuJ al euq a neugilbo y selaicremoc sedadivitca sal sadot ne nertne zuL ed soyaR sotse euq

reuf sal a nednopser soudividni sohcuM .setrap sadot nopser sonugla y olrebas areiuqis nis savitcurtsed saz nednam ed renop orep ;nereiuq euqrop etnemelpmis salle a ed odnum le ajir euq arap zuL al ed redoP la otseifi

er es euq ol odot se euq ,onreibog la aniviD aicitsuJ y nedrO le áreart sonamuh seres sol ed sotneimitnes .ereiuq ni nu ed otceletni led ranimile nedeup on sedetsU savitcurtsed sazreuf o sotnetni sol oudivid ne soesed yah is

le orep ,agneted ol euq ogla ayah euq sonem a árautca osE .sodacoviuqe sotca retemoc ed sotneimitnes solnopser el sotneimitnes sol euq nis raesed edeup otceletni narg anU .laropmet ogla euq sám se on ísa y ,nad

s ebed euq ol ed etrap odartne ah on aívadoT .otceletni le ne átse selautca senoicidnoc sal ne odalgerra rened etnemadnuforp nárative soterceD sotse ,nózar atse roP .ovitnecni narg nu odative y sotneimitnes sol ed ort

ni led soesed sol euq nat ol rop ,y sotneimitnes ed odnum le ne nertne otcelet ne netreivnoc es soterceD sotse ,ot.nóicca ed avitisop azreuf anu

sA sortseaM sol ed soterceD sol ed sévart a ,ose roP ed daditnac narg anu raluna nedeup sodot sodidnecnoc atimil es nóicautca us euqrop ,odicerapa nah euq senoicid — rop aroha — euq ose rop sE .otceletni la

epse sortosoN us rop euqrop ,sesem somixórp sol ne otnat rargol somar sám árednopser dadinamuh al ,otseupni euq elbisivni ose ranimile sortosoN somadop sám euq adidem a odipár sévart a sonamuh seres sol a aicneulf

.savitcurtsed sedadivitca ed arefsómta al euqroP ?aporuE ne atseupser asacse nat evut soña sotneicortauc ne euq nenopus éuq roP¿

es sol euq savitcurtsed nat sazreuf noc adarutas átse on sonem ol rop ,soliuqnart ratse nedeup on sonamuh ser,etneicifus opmeit rop oN saíd sose ne euq náradroca es y ,narartne seredoP sol euq ritimrep arap omoc sortos

xe yoh olrecah somedop ocopmat y soudividni sol ed oírdeblA erbiL le ne sonriucsimni somaídop on íha otpec savitcurtsed sasoiciv sazreuf yah ednod - ed oírdeblA erbiL le sosac sose ne euq ohcid ah acimsóC yeL narG al

oicidnoc satse ranoiculos arap aznarepse anu se asE .odnautca riuges árdop on soudividni sose ol rop ,sene y sosac sohcum ne odirruco ah euq ol se osE .sodineted res nebed sovitcurtsed soicidni sotse ,otnat nózar al s

ile res nedeup sedadivitca sase éuqrop led .arreiT al ed sadanim acimsóC yeL narG al ed dadivitca al se asE - yeL al onis nacilpxe sel socifítneic sol euq acimsóC yeL al on

ol sorejasneM sol euq y oiratenalP ametsiS etse ed etnegeR lartneC redoP le edsed atceyorp es euq acimsóCall sereS sednarG sose rop adatceyorp acimsóC zuL al se asE .lartneC loS narG le ,otneimidnetne us arap ,nam

eiuq arap nóicca us ne osoredopodoT se euq ose rop sE .oiratenalP ametsiS etse arap dadirotuA al nos senricudorp er .oslupmI narG uS ed nóicatsefinam al nev euq adidem a sám zev adac nárev ol y sodatlus

razilaer la sonamuh seres sol sodot arap dadirotua ne onU nos sedetsu ,nedreucer ,acirémA a aduya us nE al a nóicacovni al ",YOS OY aicneserP asoredoP" neserP al sosoredoP suS etceyorp euq arap ,zuL al ed aic

nóicidnoc reiuqlauc aicah zuL ed soyaR - onreibog o odatse ,daduic ,oudividni nu aes - uS ricudorp arap etnam y nóiccefreP .oinimoD uS ílla ren

Page 68: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

86

zuL ed socimsóC soyaR sol a neuqovni euq adidem A - le edsed aes ay ne oriteR le edsed ,noteT layoRidnecsA sortseaM sol ed ,socimsóC sereS sol ed ,aibarA arap ,»YOS OY« led setnaidutsE sol ed o sod

onreibog us ed sedadivitca sal erbos zuL ed soyaR sosoredoP sus ratceyorp - euq zuL ed aicnatsbuS nos solle auc anugnin euq nagnopus ,neib arohA .nóicca ne enop es etnemelpmis zuL aL .raibmac edeup anamuh dadiluac sedetsu ofne es ,ecilacol es zuL ed soyaR sotse ed onu euq nas us ed sanicifo sal ed anu erbos euq

icivreS le rargol atsah íha nóicca ne aradeuq es oyaR esE .onreibog ritnes ed netarT .noracovni ol lauc le arap o.asoredopodoT nóiccA anu se euqrop otse

:rasnep naírdop sedlimuh soudividni omoc sedetsU »?dadirotua al oy renet odeup omóC¿« sus rital ecah euq al se euq adiV al ed dadirotuA al neneit ,oneuB

ozaroc y datlaeL al a racovni ed oesed le neneit iS .olle noc rev euq adan eneit on acisíf nóicisop us ;sen ad sel neiuq se euq ,nózaroc us edsed rautca arap adiV al ed dadirotuA al adot neneit ,acirémA arap nóiccetorP

d aicneserP al a nóicacovni al recah arap dadirotuA al al ,adiV e "YOS OY aicneserP asoredoP" sol sodot a zuL ed seredoP - uA al y itejbo nu aicah zuL ed soyaR suS ratceyorp arap dadirot atsah ílla olrenetnam y odad ov

rO ,nóiccefreP rop ecalpmeer ol y sámed ol odot avleusid zuL al ed redoP le euq .aniviD aicitsuJ y oniviD ned yah oN !atse ed areuf dadirotuA arto yah on y ,sonamuh seres sol sodot neneit euq dadirotuA al se asE¡

orP aiporp us arap sedadivitca satreic a racovni nebed on euq riced adeup sel euq dadirotua ed al y nóiccet.acirémA

tsu euq ol odot nE aicah nevleuv es odnauc euqrop nóiccetorP elbicnevnI al a racovni nebed ,nereiuqer sedereivnoc es ,nóicca al a nacovni sol y zuL al ed seredoP sol selbisivni sazreuf etna redoP ne net - on selauc sal ed

arap sozreufse sol sodot somecah y ogeuj ne átse euq ol somebas sortosoN .ís sortosoN orep ,adan isac nebasinumoc sus erbos odnautca odatse ah euq orep ,otneimiconoc us arap odatimil odatse ah euq ose selrac

.etrap us rop otneimiconocsed latot noc sotneimitnes tsu etna átse euq orejasneM neub etse a neriM¡ e odot odartsurf nah sorgen sogam sol soña atniert roP !sed

ne otnemom le oniv ogeul ;obac a odavell neseibuh es ,amrof arto ed ,euq senalp suS sodot ,otixé ed otnetni uSuya iM elrad ,rartne óitimrep eM adiV uS ed yeL al euq ner arap otsil yotsE¡ !sorellabaC¡ .olrarebil ose noc y ,ad -

noreuf solle zev anU .sorejasneM sotse a oma oY ,oralC !acirémA ne etnaidutsE odot a oicivreS omsim le elridnup le se on ese orep ,édivlo ol acnun y sojih soiporp siM erbos oinimoD us recreje ebed zuL al ed redoP lE¡ .ot

t al se asE .arreiT al erbos odasacarf árbah onamuh res le secnotne ,rasacarf ebed otse iS !acnun o aroha arrei átse euq atseupser al y árasacarf on euq oralced oY orep ,aíd yoh sonamuh seres sol ed nóicisop al

arf on euq sám ecnevnoc eM aíd adac ,acirémA ed etneg al odneyurtsnoc !árasac atseupser us emned ,otnat ol roP - eup euq al adot :sonamuh seres sol a elriced odeup on oY .nad nagneV¡«

nopser naesed on sedetsu iS !nóicidnoc al se atsE¡ !áca ».saicneucesnoc sal noc neugrac secnotne alle a red p iM se on asE el y ;alrenetnam y alrecerfo arap otsil íuqa yotse oY y datrebiL us atisecen dadinamuh aL .nóiciso

odnuM la odaborpmoc eh - lautca nóicisop us atsah sorejasneM sol a ravell la - le y dadirotuA al ognet euq ragen adeup y dadreV al rev areiuq euq eidan yah oN .aicneidebo etneicifus al noc otneuc is olrecah ed redoP

eup ,acirémA ed setnaidutsE ,ogid sel otnat ol rop ;otse ebo amsim al nad el is sedetsu rop omsim ol recah od -ejasneM sol noreicih ol omoc ,nóicacilpA us a aicneid nedreucer euqroP .ayus al noc sor , se ed nóicacilpA al sat

ac ,sasoredoP nos seyeL satsE .acirémA ed datrebiL al arap y datrebiL us arap avitarepmi se seyeL sednarG -.sorellab

orep ;secev sanugla ,etnemaenátnemoM ?otinifnI redoP uS netneis¿ ,oterceD nu odnaivne nátse odnauCotseifinam ed sotseup soterceD sosoredoP sus ed otinifnI redoP le ritnes a necneimoc euq zev anu le ne

led erbmon ,»YOS OY« yah on euq ogid sel euq ose rop sE .rargol nadeup on euq asoc alos anu in árbah on mi nat adan al omoc sonamuh seres sol ertne lativ nat ,etnatrop ame arap »YOS OY« led soterceD sol ed nóican

sim ís ed nóiccetorp al y ,zuL aiporp us ed nóisnapxE al ,ecnava le al se odoT .acirémA ed y sailimaf sus ,somoredop acinú acifilac y senedró sus a odreuca ed odnautca aígrenE as .senoic

ritnes ed netarT .oicivreS etse ridner arap lautca al omoc dadinutropo anu odinet ah acnun onamuh res lE .sodireuqer naes euq aes euq ol arap o acirémA arap ,somsim ís arap aes ay soterceD sus sodot ne otse

reuceR átse sovitcurtsnoc sotisóporp noc ogla naicnunorp odnauc euq ,ned otinifnI le otseifinam ed odneinop n arap anamuh nóicazilaudividni al edsed amall euq al zuL al ed zoV al se ,otse necah odnauC .zuL al ed redoP

otse oditnes nah on sanosrep saL .dadirotuA al se allE ,otnat ol roP .airotciV y nóiccefreP uS - euq natneis orep seifinam y amsiM íS a amall es euq adiV al ed dadirotuA al se nóicacovni us selrad arap aígrenE asoredoP uS at

neB y nóiccetorP uS .nóicid ne y ,enreicnoc el euq ol odot y onreibog us ne ,síap us ne ,selaudividni sotneimireuqer sus ne euq natneiS

ni sus setnoc átse zuL al ed redoP narG le ,sairtsud rop sedetsU .senoicacovni sal ed sadamall sal odnats otnetni le obac a odnavell átse es lautca lairtsudni odnum us ne euq ,agid el oY euq nis ,nebas euq otseupu

sal a ragilbo ,odeim led sévart a ,y sonamuh seres sol ed adimoc ed ortsinimus le rarrec arap ocilóbaid sám raterced nebed sedetsU .solle erbos dadirotua ed redop otreic sorto sol a ad sel euq aicneidebo anu a sanosrep

.eúnitnoc on otse euq I us ned sel euq arap zuL al ed seredoP sotinifnI sol a neuqovnI ividni núgnin euq arap nóiccetorP atinifn oud

laropmet euq o dadirotua ed nóicisop al a eugell odud on oY .selbirret sodatluser aczudorp y elortnoc sol etnem euq se otse odot ed odanutrofased sám ol y saíd sol sodot recah atnetni es euq ol se ose euq selriced ne

.asororroh asoc atse ne sodaparta nos setneconi soudividni sohcum nóicartsuli atse nagnet :olpmeje roP - selauc sal rop senoicagitsevni sal y arehcel airtsudni al ed nóicidnoc al

árt sám le se etsé euq oyarbuS .etnemlautca odnasap átse soiciv y ocig dadivitca al ralortnoc y rarrec ed otnetni o

Page 69: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

96

uh seres sol a renet redop ísa arap adimoc ed nóisivorp ed oralced oY ¡ ,oreP .olleuc le rop sodarraga sonamele le odnad ,soterceD sus ed nóicaname al noC¡ !ísa áres on euq ,anamuh avatco al ed atisecen es euq otnem

asu sortosoN !acirémA ne esap ísa ogla euq rative arap senedrO sartseuN ojab átse euq redoP le odot somer soña sod ed sám ne odarap eh on ,sorellabaC — otnemom nu rop in — sol odnatceyorp ,raligiv y ravresbo ed

oicidnoc sal aicah zuL ed soyaR sosoredoP sol ohcid nah ol es omoc y laT .ertsased le rative arap sen sámaj arreug asoiciv sám al euq sesem ohcoiceid ecah ,ojabarT etse rop odis eseibuh on is euq ,sorejasneM

moc us anep al elav ,otnat ol rop ;acirémA ne odaznemoc areibuh adiconoc euq otnemom odot y nóicoved atelp al a oicnelis ne racovni arap ,nagnet »adiV al ed aicneserP« al ,sedetsu a oicivreS etse adnir sel euq arap

etnatropmi ol natneis euq oreiuq oY euq ose rop sE .acirémA y ,dadinamuh isop us ed redop arap lautca nóical renet y rednetne ibah ed dadil .soterceD sotse a otseifinam ed renop redop

irémA ,aicneirepxe us ne setna acnun omoc yoH¡ are etteyafaL y notgnihsaW ed sopmeit nE !atisecen sel ac asE . .nóicalumuca ed solgis ed selim ed sotneic ed dadirucso al artnoc zuL al se ,yoH .síap orto artnoc síap nu

euqa y notgnihsaW ed nóicisop al ed aicnerefid al se reuf ed sévart a airotciv al noranag euq satoirtaP soll saz eugis ol ,secnotne ese ne acirémA a abaligiv datrebiL al ed asoiD al omoc y laT .saniviD néibmat y acisíf

h orep ,aroha odneicah euq dadirotuA al ad el ,sanosrep lim satneicsies ed sám nadnirb el euq nóicneta al ,yo abatse allE euq aíbas euq ,omsim íM ed areuf ,ocinú le are lé euq ay notgnihsaW ed sopmeit sol ne ovut acnun

er edne roP .acirémA a nóiccetorP elrad odnatnetni .nóicneta us nemall euq sasoc sal sadot ne ose nedreuc le lauc al etnaidem amrof al res rop aicnarF a roma us elraivne ne ,nózar arto anugnin rop se on is ,nesneiP

.kroY aveuN ed aíhab al ne yoh artneucne es datrebiL al ed asoiD al ed olobmís ve sal ,serbmoH sodamA ,etnemetnatsnoc sonamuh seres sol etna otseifinam ed otseup nah es saicnedi

nátse sotnat y etnemallicnes odnaralca átse es odot odnauc ,yoh arohA .odidnetne nah socop yum orep ,zuL ed soyaR sol ed nóicceyorp al ed oidem rop oicivreS ridner ed nóicisop ne nátse sedetsu ,odneidnerpmoc sodatluser necudorp olós euq sodanibmoc sotnemamra sus sodot euq sosoredop sám secev lim zeid nos euq

.dadinretE al adot rop sodinetbo sodatluseR necudorp zuL ed soyaR sol euq sartneim selaropmet ed renop la dadivitcA us adot nE oP sol otseifinam us ed sered "aicneserP" sévart a ergol es euq aes euq ol

,ogid sel otnat ol rop ,aicnerefid al ne esnejíF .ohceher res euq árdnet acnun y etnemetnenamrep se olle ed al artneucne es íM ed ortned euq nedreuceR !laeR yos euq nedreuceR¡ .sorellabac ,dadinutropo atse necilitu

arf árbah on euq orugesa sel atseupser us noC .acirémA ed datrebiL es sonamuh seres sol is orep ;osac aL .arreiT al arap y etneg us arap ,acirémA arap odidrep áratse odot ,aduya rad a nagein es y odal nu a nevleuv

atsaved eup on aíd yoh euq dadicolev anu noc arreiT al odot rop árager es nóic al ne íuqa sodatnes ribecnoc nedibah atse ed dadidomoc .nóicat

reuf sal omoc amrof al ne atneuc nad es on sedetsU sadaparta neneitnam zuL ed sederaP sal ,zuL al ed sazrebog res nadeup otnat atsah savitcurtsed sazreuf sal a y oicivreS etse ed ojicoger le natneis euq oreiuQ .sadan

itnes sus ne ertne erbmuditrecni al euq natimrep on rep ed oremún etneicerc le y senoicacovni suS .sotneim -etsaba otneimidnetnE etse a odnagell nátse euq sanos ed airotciV al arap oirasecen aes euq olleuqa odot árec

y ecerapa atsé a airartnoc asoc arto reiuqlauc odnauC¡ .asoc arto anugnin netpeca on ,otse noc naviV .zuL atse !redop seneit on úT¡ :elnagíd y zuL ed soyaR sol ed redoP led oidem rop alnelíuqina ,nóicneta us amall al noc ,acirémA ne ereiuqer es euq nóiccefreP al euq ronem aicneirapa anu agnet euq nóicidnoc reiuqlauC

irotuA us ed redoP y dad »aicneserP« :elnagíd .»redop seneit on úT« led seredoP sol a neuqovni ogeuL »YOS OY osoredoP« ,eliuqina euq arap nerapa sol amusnoc y avleusid ,asuac ,ílla nátse euq sotcefed set

em y ovihcra ,otcefe .oñeuqep yum se otcefe le asuac al ranimile la y ,asuac al odanimile nárbah ísA .airom reS somidner sel sortosoN odnauc ,nesneip arohA y odnarutpac ,sonamuh seres sol a ,sedetsu a oiciv

y solgis rop arreiT al erbos nóiccurtsed adot ed serodagitsni sol odis nah seneiuq sorgen sogam sotse a odnataetrap artseuN odneidnir somatse el néibmat sortosoN ,solgis reS led on etnemelbisop euq amrof anu ne oiciv

neS .naírednetne lic all euq sám olracilpxe arap sarbalap yah on etnemal euq arap olle aicah nóicneta us odnam uS azreje euq rereuq arap omoc etnemetneicifus zuL al somama y somama sol sortosoN euq atneuc ned es esrecah arap acimsóC zuL al adnameD euq olleuqa ne esacarf on arreiT al euq arap ,arreiT al erbos oinimoD otsE .satenalp sol ed otser le ne oinimoD us recreje y zuL sám ridnapxe ísa y airotarbiV nóiccA uS noc etneserp soudividni sol lauc al a acimsóC zuL al adnameD euq ol ed otnusa nu onis soudividni ed otnusa se on

nif .nárednopser etnemla nI aduyA anu neneit sedetsu ,ogid sel ,otnat ol roP¡ oredopodoT sogimA eneit y otinifnI redoP neneit ,atinif sos

res nadeuP¡ !olritnes nadeuP¡ !zuL al ed airotciV al aicah selravell y sonam sus renetsos arap sotsil nátse euq odneibas ,oigelivirp us se euq ,oicivreS etse ridner ed aírgela atelpmoc al ne rartne nadeuP !otse rop sodinetsos

reS us euq y ,nóiccetorP uS y acirémA arap se oicivreS us euq us euq a áragilbo airtsudni al a y onreibog la oicivefrep amrof ed eugell datrebiL aiporp .larutan etnematc

sonritimrep senozaroc sus a rital necah euq zuL al ed seredoP sol nadeup y ,sorellabac oczedarga seLifilpma sisa y aduya artseun selradnirb y ,solridnapxe y solrac arto ed o etnemlaudividni ,otnemom odot ne aicnet

rof iL us y adatimilI nóisivorP us ,dadicileF us selrad y ,am .adiV al ed airotciV y datreb .saicarg sal yod seL

OSRUCSID IIX

DADUIC ED AVEUN KROY 8391,72 erbmeivoN

Page 70: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

70

ah somatsE ,setnaidutsE sodireuQ y sorellabaC sám núa y etnemaveun selraserpxe ed ozreufse le odneic etnemaralc sal ,sedadilauC sal racilpa le sedetsu arap acifingis euq ol y adiV us ed sotneimireuqer sol

le ,aicneserP us ed seredoP sol y ,sedadivitcA ,"YOS OY osoredoP" al ed odnum le ne ,soicogen sol ne a yov sel euq ol noc raunitnoc ed setna ,ograbme niS .aíd ne yoh adidem narg ne atisecen es ednod airtsudni

siD neiB serbmoH ,odip sel ,racinumoc euq ,otnemom etse ne opurG ed seredíL nos euq solleuqa a y ,sotseupS .setneconi sanosrep ed otneimalecracne le rineverp arap oterceD osoredoP nu neuglumorp etnemavitinifed ol i

euq rop se otse odip sel lauc al rop nózar aL .rinev rop átse euq ol se otse euq ay aton nemot rovaf rop ,naesedneicah nátse sosoicilam soudividni ednod ,acirémA adot ne senoicidnoc sal netsixe sotnemom sotse ne le od

racas arap setneconi sanosrep a ratserra ed otnetni sotse ed onu euq riced ne oebutit on oY .onimac led sal ed oidem rop ranednoc arap sozreufse sol sodot odneicah átse y ,arehcel airtsudni al ne átse soudividni

oicasuca je ísa y setneconi sanosrep a setneicifusni saicnedive y saslaf sen arap sotnetni socilóbaid sus ratuceus le ralortnoc .acirémA ed etneg al ed sotnemila ed ortsinim

ísA .asorgilep etnemadamertxe nóitseuc anu se otse euq ogid seL !sohceh sotse etna setnerefidni naes oN¡eiuq seL .dadinamuh al a ralortnoc narepse solle omoc se sám sasoc sal ed anu euq ,sorellabaC ,riced or

nateiuqni etbo nah solle neib le recah ed otxeterp le noc euq se set alleuqa adot ,solugná soirav edsed ,odinnoc nóicamrofni dis ah otse secev sahcuM .acirémA ne erbmoh odot ed adavirp adiv al a etneinrec noc ohceh o

nóicnetni anu - ah euq sanosrep ne oibrut otcepsa reiuqlauc rartnocne le ne zev anugla rorre núgla oditemoc nay y ,zuL al ed dadivitca anu odis ah on otsE .salle erbos lortnoc y nóiserp recreje arap nazilitu ol ogeul y ,sadiv sus al erbos redop etnarticlacer etse renetnam naesed euq sartseinis sazreuf ed dadivitca anu sE .nebas ol sedetsu

natsbo oN .dadinamuh .odigerroc áres otse euq nóinipo emrif iM se ,et los anu ratropa adeup euq asoc alos anu yah olós odnuM etse ne euq ,sorellabaC ,nedreuceR nóicu

nenamrep ovnI al se y ,etneserp led selairtsudni samelborp sol a et al a soudividni setneicifus ed nóicac,"YOS OY led aicneserP asoredoP" y renetsos arap acitcárp al a adavell y adacovni zuL al ed redoP le se lauc al

oP ase obac a ravell acinú al sE .airtsudni al ed odnum led ortned zuL ed avatcO al ed nóicaidaR asoredamrep res edeup euq nóiculos al a eicosa es euq erbmoh reiuqlauC .etnen "YOS OY aicneserP asoredoP" ne

deup euq nóicisopo yah on euq atneuc árad es y ,otixé le árartnocne ,soicogen sol núgnin ne lé noc rirefretni a.otnemom

aduic sednarg sal ne euq neib yum nebas sedetsU al odacsub nah sotpurroc sol ,acirémA adot rop sedenam ni sal ed anu adac ed oinimod le recreje y renetbo ed ar ed ortsinimus led y ,sedaduic sus ne sairtsud

omoc ,ogid sel oY orep ;sotadnam sus recah a etneg al a ragilbo nedeup euq nasneip solle ísa euq ay sotnemila oY" ,salucílep sod salleuqa ,ehcona óidula orejasneM le onroc y otsiv nah ay »yeL al yos y )waL eht ma I(

"satsinoisrotxE" nartsuli o nartseum ,)sreetekcaK( omoc ,sodamA¡ .redop nu noc odneigreme átse etneg al sol odnauc euq ogid sel oY !acirémA us arap dadirotuA al ,redoP le nos acirémA ed etneg al y sedetsu

ris euq selatnemanrebug sedadirotua sal a rigele nárdop nanu es y necla es sonaciremA la y zuL al a nav.sotnemom sotse ne atisecen es euq ol se osE .ovitcurtsnoc otisóporp

aporuE ne senoicidnoc sal rev nareidup iS - sarreug sal sadot areiuqis iN !airotsih us ne sacigárt sám sal¡ noca tca etsixe euq nóicidnoc al ne rayar a odagell nah odasap le ne sadicet sodot íha odatse eh oY .etnemlau

y yov omsiM oY .sámed sol ed nóinipo al nóicaredisnoc ne omot on oY .odnalbah yotse euq ol ed és y saíd soloicidnoc sal oev oY .aporuE ne oslaf o otreic se euq ol riced adeup eM euq eidan yah on ,edne rop ;satcaxe sen

,ogid seL .asoicifeneb res edeup euq osneip euq ay dadrev al ed etrap lat ogiart sel y ,omsim íM rop oevitsixe aíbah acnun euq ,sorellabaC sotse ne omoc lat ailatI e ,ainamelA ,aisuR ne nóicidnoc etnajemes od

reuc sol neesop serodatcid sosE .sotnemom l ed sop le nis osap nu rad a neverta es on salle y ,sanosrep sa.otneimitnesnoc odibed

emes rineverp ed dadinutropo al ognet oY arohA¡ sod roP !ogimA us yos oY y ,acirémA ne nóicidnoc etnaj -oh oidem adac odacsub y odajabart eh oY soña sotneic neg al ed ratrepsed le ricudorp arap elbibecnoc elbaron -ejasneM sodireuQ sotse ed oidem rop y ;acirémA ed et nah ,elbamodni ejaroc nu odinet nah seneiuq ,sor - oN -

sortos - le ,adiV al ed aicneserP narG al rev ohceh nah el y ,sám o sanosrep lim satneicohco odatrepsed osoredoP" ."YOS OY

acovnI !rañagne nejed es oN¡ !adiV al ed senoitseuc sal etna namreud es on¡ ,sorellabaC ,etneiugisnoc roP -amot oN¡ .etnetsixe nóicidnoc adac ograc us ojab emot euq arap aniviD aicitsuJ al a y aniviD nedrO al a som -

ednoc ocopmat in somacitirc oN !eidan noc oditrap som al somenet ís orep ,onamuh res núgnin a soman euq solleuqa sodot arap soniviD aicitsuJ y nedrO le ojab selautca senoicidnoc sal ramrofsnart ed nóicanimreted

.otse noc rev euq nagnet us ed ortned osergorp lat noreicih euq satsinumoc soL ,sairtsudni sus ed ortned y saleucse y sedadisrevinu s

dadeicos al ed ortned serodatiga ed nóicaerc al odagitsni e saípse sus a atutsa arenam ed odaivne nah senoicidnoc y sagleuh satse odnasuac ,anacirema - ne odatselom ah es areiuqis in etneg atse omloc arap y

,ocop areuf is rop Y .sagleuh sal ed odatluser omoc sanosrep sal ed saicnerac sal ed etrap amicéd anu rilpus acnun oreP .satsiugleuh sol ed erbmah la ocimónoce oicifeneb nu neib sam odartnocne nah el serodatiga sotse

at noc adan odargol ah es tca sel .sedadivi nah acnun y ,satsé ed etrapa senoicacifinosrep y sosac ne sacopé satnitsid sal etnarud otsiv nah ol sedetsU le otpecxe ,anugla airotciv óiugisnoc arreug anugnin ocopmat omoc ;odnuM etse ne airotciv anugnin odanag

oga ocer euq zev anu ,ograbme nis ,y ,etneg al ed otneimat ah aporuE .racata a nevleuv ,sazreuf sus narbros ed se on y ,solgis sol sodot etnarud solavretni ne odaelep selauc sal ne senoicidnoc sal ne nétse euq rednerp

ne es p aporuE ed onreibog adac a odacilpus eh oY .aíd ne yoh nartneuc sal a iuF .soña atnerauc ed sám ro

Page 71: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

17

odot solle noc ítucsid y ,nóisnecsA iM ed setna núa ,elbignaT opreuC iM ne selatnemanrebug sedadirotua neseibuh euq asoc reiuqlauc naírednecsnart ,naícedebo solle is ,omóc y adiV al ed yeL al ed acreca olleuqa

na odibas .rahcucse arap omoc setnagorra odaisamed nare sotsé oreP .etnemroiret un narg nu acirémA ne odartnocne eh oY arohA al ed ovitcurtsnoC onimaC le naesed euq sanosrep ed orem

u ed otnup nu a avell eM ose Y .adiV al a recedebo a sotseupsid nátse seneiuq y ,adiV lativ ed nóitseuc an la ,adiV al ed aicneserP al a odneivris nátse sedetsU .aicnatropmi ."YOS OY osoredoP" ,dadirgetni rebah ebeD

orperri aes euq larom dutitca anu y ,ronoh led oditnes nu on odnauC .odnuM le ne anosrep reiuqlauc rop elbahcsu a ragell náratnetni savitcurtsed sazreuf sal ,odnuM le ne oidem orto reiuqlauc rop sodatcefa res nadeup sedet

oga arap selamrona selauxes sedadivitca selratrepsed ed náratart sallE .selarom serolav sol ed sévart a sus ratl ed selrajopsed ,aicneucesnoc omoc y ,saígrene al a nenu sol euq azreuf y aicnetsiser a ,"adiV al ed aicneserP"

o netsisA al selradnirb arap nóicacovnI us rative .nareiuqer euq aic sol omoc socisíf sopreuc ne íviv néibmat oY .Z al atsah A al edsed dadinamuh al a oczonoc oY ,sorellabaC atsah sanosrep sal ed lanerret oesed led ortned ediser euq ol és y onamuh res adac ed otcat le oczonoC .soyus

netne o ranigami nargol somsim solle in euq ne otnup le rad arap nóicisop al ne yotse oY ,otnat ol roP .olredsisA nin aicah sacitírc ognet oN .raduya arap ,aicnet al adoT .arreiT atse ed zaf al erbos onamuh res núg

ropmi se on ay otse orep ,serorre setnatsab oditemoc ah dadinamuh se etnatropmi etnemaredadrev oL .etnataC .solrigerroc ni odnum us ne etnemlautca ,etneiugisnoc rop ,sorellab y aicnetsiser us navreserp on is ,lairtsud

reuc sus ne redop atse ,sotneimitnes ed y latnem odnum us ne ,socisíf sop sol ednod se íhA .sodidrep nár árbah on y ,arreiT atse ed zaf al erbos elbicnevni redop nu ne yoh esritrevnoc nárdop "YOS OY" led setnaidutsE

l euq odnuM etse ne eidan .reneted o raifased adeup so tniaS ed sotseupsiD neiB serbmoH sol ,sotseupsiD neiB serbmoH sol somsim ís a odamall nah es sedetsU rad adeup el dadinamuh al euq ronoH osoredop sám le riced ereiuq osE ?acifingis ose euq ol nebaS¿ .niamreG

av sus ne otneiro sel ,sorellabaC ,lat omoc Y .adiV al a neb a otsiv eh acirémA adot rop euq ay ,selarom serol - al euqrop oneub nat nózaroc us odneis lauxes oesed leuqa ed oinimod le ojab reac sotidneb serbmoh a ,sotid

reuf d sus natnemua y ,solle ed ahcevorpa es artseinis az e nev es ogeul sanosrep satse euq ed omertxe la soesni sni seL¡ .atsé etna nebmucus y ,alralortnoc ed secapac us a neuqovnI !senoicautis satse etna redec on a ot

erP" "aicnes arenam acinú al sE .sedetsu ed rodederla elbicnevnI nóiccetorP uS agnetnam y erebil sol euq arap .acirémA ed datrebiL al rop airotciV atse renetbo nárdop omoc

rop ogimene omitlu le euq ojid ,súseJ ortseaM odidnecsA le ,reS narG le euq ed atneuc nad es¿ sorellabaCell etreum al euq se omóc Y¿ ?etreum al se recnev yah on dadilaer nE ?ag arebil al a óirifer es lE ;etreum ed nóic

ellabaC .socisíf sopreuc sus ed somsim sedetsu aroC led ojabed rop abmucus oesed leuqa odnauc ,sor ,nózreum adamall ísa al aicah esodnártsarra náratse euq atsah opreuc us ed aígrene al árarebil aíd núgla euqrop ,et

lam se aígrene uS .etreum adamall ísa al ed nózar acinú . al se ase y ,lé a esrarrefa nadeup on sedetsu ,adatsag.adidrep se

nauc ojabarT etse ed oipicnirp la euq nedreuceR al a otneimidnetnE ocifingam etse óserpxe orejasneM le odsnep sohcum ,dadinamuh moc odeup ,aígrene al reartxe omoc odidnerpa eh oY euq aroha ,oneuB" ,nora -

emnatímrep ,sorellabaC !nóicacoviuqe euQ¡ ."areiuqer euq aígrene al reneter núa y eesed euq ol odot emrecalp al y ocisíf opreuc us ertne euq selradrocer "YOS OY aicneserP asoredoP" epuS latneM reS us artneucne es roir

al ed nóiccefreP al econoc lauc le y ,"aicneserP" renE al ed rotceriD la sE .anosrep al ed senoiccefrepmi sal aíg al edsed opreuc us ed oidem rop nacovni euq ol erP" ."aicnes le ,roirepuS latneM opreuC us euq nasneip Y¿

il nis naczalpmoc es sedetsu euq arap odidaña redop nu ed aígrenE aírarebil ,oibas etnematelpmoc se lauc -!otse noc neuqoviuqe es on¡ ;sotisóporp sose arap aígrenE al árarebil on lE ?setim

.sopreuc sus ne asoredoP aígrenE ase reneter ne átse aíd ne yoh dadisecen al ,sorellabaC ,ogid seLléuveD al a olesnav "aicneserP" adeup areuf aicah aname euq zuL ed oyaR osoredoP led redoP le euq arap

sbus ase ravell sodatluser etnaidem dadivitca ed odnum us atsah ocisíf opreuc led acisíf avatco al edsed aicnat .socisíf airotciV reiuqlauc renetbo redop arap onimac ocinú le sE - al ed redoP le ,aítnelaV ,azreuF ,dulaS

aicneserP aiporp us edsed aígrenE y adiV ed etneirroC ase ed sévart a eneiv etnemaloS .otixÉ led ,nóicazilaeR us ,soiD ed edoP" ;"YOS OY osor ?aígrene us adineter áres ednód¿ ,ri najed al is orep

ase ed oicidrepsed led otnusa nu onis ,selarom serolav ed nóitseuc anu se oN .sorellabaC ,ocitcárp se otsE us ed eneivorp euq aígrenE ,"aicneserP" ,aítnelaV elrad arap sopreuc sus ne adavresnoc res aírebed euq

,azreuF .olrecah ed arenam acinú al sE .airotciV al renetbo arap redoP y sanarpmet ne ,odnauc ;odavresbo eh y oczonoc seneiuq kroY aveuN ne serbmoh lim selralañes aírdop oY

acided abatse nóicneta aretne us ,sarerrac sus ed sapate el on ,soicogen sus ,airtsudni us ed otixé la ad solle odnauc séupseD .seragoh soiporp sus ed al otpecxe lauxes dadivitca al a nóicneta anugnin nabatserp es nóicneta us secnotne ,odiunimsid aíbah otixé le aerraca euq nóiserp al y nóicazilaer atreic odaznacla naíbah

eleus ednod aicah óivsed .av erpmeis anazagloh y adapucosed etnem anu ednod ragul la ,olrecah etnem anU«at le se adapucosed ».oinomed led rell etnem us nepuco rovaf rop ,sorellabaC — arap ogla nagah ,neidutse ,nael

ecen dadinamuh al euq ol se osE .lauxes oesed led serbil setnem sus renetnam ,sotnemom sotse ne atis.sorellabaC

an a odnacitirc yotse on ;neterpretni lam eM oN atulosba se euq és euq yeL al odnatic yotse sel orep eid -serp le ne netsixe euq senoicidnoc sal ed esrarbil árdop dadinamuh al lauc le rop onimac ocinú le etnem .etne

euq atsah sodidnecsA sortseaM sol ed sogimA sol sodot a nózaroC us odot noc racovni ed nejed on ,sorellabaC a earta y arebil euq redoP le ,zuL al a nóicacovnI al se asE .acirémA ed selaicifo sotseup sol sodot nepuco

Page 72: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

27

ividni sol y zuL al a nóicacovnI al ed sévart a rinev ebed orep ;ranigami naírdop on euq sarenam sanu ne soudseaM .sodidnecsA sort

seaM sol ,sortosoN éuq rop nedneitne¿ ,sorellabaC larutan sedetsU ?soirasecen somos sel ,sodidnecsA sort -onoc a noreiniv odnauc odasnep rebah noreidup etnem c us a re ,"YOS OY aicneserP asoredoP" ireuqer on euq -

nayah y nóiccivnoc atelpmoc al odanag nayah on euq atsah euq orugesa sel oY oreP .oicivreS ortseuN ed naírni us ed utepmí etneicifus le odacov "YOS OY aicneserP asoredoP" aítnelav al in azreuf al nárdnet on ,nóicca ne

al ed odiriuqda nayah euq atsah ritsiser arap "YOS OY aicneserP asoredoP" ell arap omoc utepmí etneicifus le -oN .azreuF ase somenet sortosoN .etnaled aicah solrav us ne azreuF ase rarebil ed dadilibah al somenet sortos

neimitnes sol ed odnum el euq onis ;sortosoN a aicneidebo us neugertne soN euq odneidip somatse sel oN .sotep arap odnum us y res us ed ograc árah es adiV us ísA .adiV aiporp us ,adiV al arap aicneidebo us somid

artnocne euq nóiccefreP y ,dadicileF ,azreuF ,dulaS lat ricudorp .íha airotciV al nár ne aígrene uS ratsag a lÉ ógelL¿ .orejasneM neub etse aicah nóicneta us rigirid orolpmi sel ,sorellabaC niS azreuF y aígrenE atse racovni ed dadilibah al aírdnet lÉ euq neerc soiD ed erbmoN le ne omóC¡ ?serecalp

ed ohco sal edsed etimíL neiugis aíd led sod sal atsah anañam al et - nu odneicah ,asoredoP aígrenE atse ritime orep ,odireuqer y oirasecen aes euq ol racove edeup lÉ !dadinamuh al ed nóicidneB y nóiccetorP al rop odamall

.aígrene uS odnatsaglam eseivutse is olrecah aírdop on lE ellabaC ,sedadreV sednarg sám sal ed anu se otsE a odatnela ah es dadinamuh al euq se amitsál al y ,sor ís

anu sE .esrajaler arap etnemautum naczalpmoc es euq a rejum al a y erbmoh la namina serotcod soL .amsimdireuQ siM .dadinamuh al arap aidegart y anep imA so asoredoP ase étse sedetsu ed abirra ílla odnauc ,sog

notne nárid eM¿ ,nózaroC us a odnatsiuqnoc osrevinU led aicneserP arodazinomrA al ,adiV al ed etneirroC sec al naev ,sorellabaC ,soiD ad erbmoN le nE¡ ?nóicajaler al rargol arap aígrene us rarraflipsed ebed onu euq .serotcod sose a odnacitirc yotse on dadilaer nE !nátse soudividni sose sodacoviuqe nat euq esnejíf y dadreV reerc arap acidém aicneic us etnaidem sodanertne odis nah euqrop ,ísa neerc ol etnemlaer solle ed sohcuM

p se asoc etnajemes euq satse ojab orep ;nárbas ol néibmat solle aíd núgla y ,és oL .se ol on oreP .elbisonatsnucric uh al ,sadidnetne naes sasoc satse euq sonem a ,saic .adidrep áratse dadinam

sol ,somsim ís a ramall nárdop es sedetsU .acirémA ed otuniM led serbmoH sol naes euq ebed es ,ose a YmoH nos euq ay ,acirémA ed otuniM led serbmoH omall sel oY euqnua ,niamreG tniaS ed otuniM led serb

obac a áravell lauc al ,adiV al a nóicacovnI atse ,aígrene y redop etse rarebil arap odneped seneiuq ed solleuqacirémA arap nóiccetorP al .adayopa árdnetnam al y a

es is euq és oY :otse oczonoc y ,soesed sus ed onu adac oczonoc oY !nadneitne rovaf rop ,sorellabaC¡ oesed evel sám le natneis euq otnemom le ne ,riced a nanertne ",YOS OY aicneserP asoredoP"« ,lauxes »,nóiccefreP y nóiccafsitaS uT rop oleyútitsus y oesed etse ematíuq etsé náres y recerapased a odagilbo áres

ase atsah áravele y árearta sol lauc le ,soesed y soditnes sol ed odnum us ed etnanrebog redop le sedetsulanif ednod ne nóiccefreP .etnematelpmoc árecerapased oesed ese etnem nauc núA al odnacot nétse od

ell on olleuqa euq etnemadipár nat sodaiug náres ,oesed ese agnet euq neiugla ed nóicaidar nóicca renet a árag.odnum us ne

epse us ed nóicaercorp al arap adiV al ed azreuf al rasu aírebed on dadinamuh al euq ,riced oreiuq on oY ,eic satse a odneibmucus átse dadinamuh aL .etneicifus se ay ose ,ograbme nis ;recah ebed es núa ose euq ay ne oditrevnoc ah al euq ol etnematsuj se aígrene ase ed oicidrepsed le euq edneitne on euqrop senoicidnoc

éitnE .savitcurtsed sazreuf sal ed aserp al ed yeL narG al euq ne aíd le olehna oY euq ogid sel odnauc emnadnnaT opreuC iM ne sedetsu etna ratse atimrep eM adiV al ed nóicavresnoc al acifingis euq ol selrartsom y elbigetsu etna ratse adeup oY euq aíd lE .adiV al ed aígrenE etse aíramloc euq opreuC iM ed zuL al rednecne y sed

otnicer - oC iM ,atnagraG iM ,azebaC iM edsed raivne su a otcerid soyaR sosoredoP sose sonaM siM y ,nózar - sedet - omoc sortosoN éuqrop le se esE .adiV al ed aígrenE al ravresnoc acifingis euq ol naírednetne secnotne

sA sereS ne euq ay ,setimíl nis redoP somenet sodidnec e ase ed soesed yah on ,sorellabaC ,odidnecsA odatsE !atsE le ne lauxes oesed le omoc asoc lat yah oN .elodní uh avatco. al a ecenetrep etnemalos ose ;odidnecsA od -

.anam ed seip lim eteis atsah arreiT al ed eicifrepus al edsed adacibu artneucne es anamuh avatco us ,nedreuceR

etnemadamixorpa arutla - adilacol satreic ne odnairav le ednod ragul ocinú le se ese orep ,senoicidnoc y sedellabaC ,nadneitne ol euq oreiuQ .etsixe lauxes oesed lauc al rop nózar al y ,sor es otse a odnacided yotse eM

ecen ol kroY aveuN ed sanosrep sal ,sedetsu euq a ebed us erbos ecreje oesed ese euq nóiserp aL .natisnetsiser y setreuf naes euq sonem a y ;acigárt se ,etneg y daduic al a nóicacovnI us ne set "aicneserP" arap

naideM .etnemlarutan ,lé etna náribmucus ,oesed ese ed selregetorp al ed etrap res a nagell nóicacovnI us etrene al navresnoc sedetsu omoc omsim ísa ,sámeda ,zuL al ed airotciV ase naznacla y sopreuc sus ne aíg

al a nóicacovnI us ,redop y aicnetsiser "aicneserP" ratorb anid aiporp al omoc á atseupseR al nárdnetbo y ,atimacovnI al a ataidemni .nóic

naligiv nétse euq ,otuniM led serbmoH ,odip seL ni nareiuq euq solleuqa sodot noc sosoletuac naes y set - seL .opurG led otser la solragaporp aírdop sosnetni selauxes soesed agnet euq onuglA .sopurG sus a raserg ase ed oesed odot ehcesed ,opurG ed senoinueR sal ne rartne ed setna sedetsu ed onu adac ,sorellabaC ,ogid

all soesed sohcid euq o agiartsid sel adan euq nejed on y ;elodní otseup ,íha nétse sartneim nóicneta us neme euq .zuL al a rivres arap íha nárats

al a asoredop nóicacovnI atse ne yoh ,éuqrop le se esE ,"adiV al ed aicneserP" euq redop nu nos sedetsu uS .nanigami on núa "aicneserP" ovnI us ;rodecaH le se rogiV us y asoredopodoT aicnegiletnI uS arebil nóicac

suS .recah nárdop ol néibmat sedetsu ,aroha atsah agah orejasneM etse euq aes euq ol y ,nóicca ne

Page 73: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

37

roP .sodibicer samargelet y satrac sal nos abeurp al y ,oyar led redop le noc sadidnopser nos senoicacovnI al ed nóicavresnoc al y utepmí ese ed nóicnetbo al noc ,edne árdlas atsé ,nóicacovnI al nagah odnauc ,aígrene

sol y airtsudni al ne aírirruco omsim ísA .árargol es otnusa le y ovitejbo le aicah litceyorp nu omoc adasluporp y soniviD aicitsuJ y nedrO la neuqovnI solle odnauc ,ogeul ;aígrene al odavresnoc ayah etneg al ednod soicogen

orp aírdlas zuL ase ,soicogen sus ne nertenep euq arap nóiccefreP al a aíraznacla es euq lat arenam ed adatcey.ednarg yum se dadisecen ase yoH .ratnetni edeup ol ,racifirev areiuq ol euq leuqa odoT .otseuporp ol

rellabaC ,nóicacilpA us nE al a neuqovni euq etnemaveun odreucer sel oY ,so ,"aicneserP" ed sám o onu y noc omoc ;aicnerefretni o aicnetsiser econoc on zuL al ed redoP esE .náratorb zuL ed soyaR sose ,aicneuces

odatluser ese euq arap avitarepmi nedro anu aes adiV al a nóicacovnI us euq ritnes le rative nárdop on sedetsu nu ne sadidnopser naes senoicacovnI sus euq náriugesnoc secnotne ,arenam atse ed nev ol iS¡ .odicudorp aes

uqrop ,onimac le odneyurtsbo náratse secnotne ,rodecah le ocisíf us se euq rebas nis netneis is oreP !etnatsni eamuh otneimitnes us etnematsuj se osE .egreme euq adidem a aígrene al a odnata o esodnéitemortne áratse on

ne nah on sollE .dadinamuh al a odneirruco odatse ah el euq ol zuL al apat aígrene al ed redop le euq odidnet euq adidem a zuL ase a erbuc euq dadilauc al euqrop ,zuL al ed redoP led zev ne dadilauc ed anell al y elas euq

lauc ecahsed y allE euq setna agell ednufid es atsE .aíricudorp zuL al euq dadivitca reiuq noc adiV al ed aígrenE asoredoP ase a racifidom ed nagnetsba es euq zev anu ,otnat ol roP reiuqlauc

anamuh dadilauc - euq aicnedive al adot árad el y oicivreS le etnemadipár árazilaer y áraname aígrenE ase nárartnocne y ,somsim ís rop salraborP nebed sasoc satse sadoT .sedetsu arap aútca euq redoP led nareiuqer

.dadreV al se ohcid eh sel euq arbalaP adot euq eteis etnarud olós y ,soña sotneicsies rop dadinamuh al noc odatnemugra eh oY ,sorellabaC ,nedreuceR ísa rop ,aletut iM ojab aínet oY aicnarF ne odnauC !sorellabac ,olnesnéiP¡ .nóiccaer anu odartnocne eh soña

riced nóelopaN a ,ol - odneis y orejasneM etse omoc etneidebo nat are ohcahcum - al ne ésnep secnotne oY sodatsE sol ed nóicaerc al arap oidem nu omoc olratpoda arap íM etna abatneserp es euq ol odot ed airolG

uE ed sodinU sol a seup odinet someséibuh ,oipicnirp le ne ozih ol omoc aicneidebo us odad eseibuh lé iS .aporelaverp yoh euq nóicidnoc al y ,etnemlautca aporuE ed sodinU sodatsE .aíritsixe on ílla ec

rep sátse ,nóelopaN" ,roiretna ehcon al ejid eL .úcsoM a ri aíbed euq elesrírruco atsah etneidebo euf lÉ -c et onamuh ol euq odneitim naleda seugis is y ,elortno elL ."ehcon amsim atse rallirb ed árajed allertse ut ,et éug

amrof anu ne lé ne odnartne redoP iM ed elrecnevnoc ed ratart arap nócnir nu ne obmoib nu racoloc ed otnup la y onamuh oesed ese ne odanilcni nat abatse lE .onav ne euf odot oreP .amrof arto noc lé ed odneilas y

odal nu a óhce eM euq nóicanimreted — inamuh al a y dad — amus ed are oírdeblA erbiL us ,otnemom ese ne recah onis recah euq sám adan aínet on oY .aicnatropmi rallirb ed ójed ,otcefe ne ,allertse uS .odal nu a em ase

es sairav rop rasec nis odnamall ovutse eM lé ,etreum us ed setna ocop nU .sodatluser sol nebas ay y ,ehcon - nóelopaN :ejid el y lé a iuf ,rirom ed setna etnematsuj ,ograbme nis ;odamall le ídnopser el on oY orep ,sanam

uh oesed ese euq etsajed soiD ed erbmoN le ne éuqrop¿ airolG acifingam y narg anu odnauc aranimod et onamnemacigóL ?anosrep ut etnaidem odaznacla areibuh es .rednopser arap sarbalap ovut on lé ,et

oírdeblA erbiL ovitcurtsed le euq odalupitse nah acimsóC yeL al y acimsóC zuL narG al ,yoH idni sol ed - le odíartxe aírbah el oY ,otnemom ese ne nóicidnoc al ase res eD .odal nu a rajed y reartxe edeup es soudiv

op osE .airotciV al riugesnoc a odagilbo y lé a oírdeblA erbiL .secnotne léuqa ne on orep ,yoh esrecah aírd ed daditnac al selodnáremune raunitnoc areidup oY .yoh aicnetsisA odinet nah ,sorellabaC ,éuqrop le se esE lauc ol ,sotnemom sotse ne arreiT al ed dadisecen al rop odnanoicroporp átse sel adiV al euq soidem y sonimac

atsab on opmeit le orep ,secnotne leuqa ne aítsixe on .aír nu edseD odis ah nóicacovnI al ,solgis etniev ed sám ay ecah ,súseJ odamA led oicodrecaS led setna ocop

seres sol ed sévart A¡ ?ecah ol arreiT al euq se omóc¿ ,sorellabaC .zuL sám adnapxe arreiT al euq arapart a ridnapxe edeup es etnemalos zuL aL !sonamuh al ed nóicacifisnetni al ecah ose ;sonamuh seres sol ed sév

sómta al ne socirtcéle somotá ne zuL al ed nóicarebil y agrac al riced ereiuq euq ol ,arreiT al ed zuL al ed arefc ne somartne odnauc etnemaditeper orejasneM neub etse a odartsomed ah el es otse ,arreiT reva sollisap o san

al a óibed es osE .odanimuli etnematelpmoc abatse ragul le etneper ed y ,ehconaidem a sorucso nabatse euqefsómta al ed ortned zuL al ed nóicarebil ot ne arefsómta al ne artneucne es zuL al euq ay ,ar .setrap sad

ne aicnerefid al selradrocer emnejéd ,sorellabaC aL .odacifidom ah dadinamuh al euq ol y dadilaeR al ert ortned nareivutnam ol y otse nareidnetne etnemlaer iS .soiD ed ogeuF ed otneilA le se naripser euq arefsómta

reiuqlauc raripser sedetsu arap elbisopmi aíres ,soditnes sus ed sedetsU .opreuc us racidujrep a areuf euq asoc .aroireted al euq olleuqa odot y senemrég sol ed redop le noc sedaduic sal ed aicnatsbus al a odaticapac nah

mi se sopreuc sus ortned zuL al euq nebas¿ ,sorellabaC le rop otpecxe ,senemrég ed opit odot a elbaemrep redoP ed amall ocidém odnum le euq aicnatsbus al ed salucítrap yah arohA ?etimda sol euq dadicapaC al

elbaemrepmi nóiccetorp al omoc íha odatse ah zuL al orep ;senoiccefrepmi nos ,etnemlarutan ,euq senemrégh al ,etnatsbo oN .anamuh arutcurtse al arap rad ne oditsisni ah dadinamu arap saenárof sasoc satse a redop el

sase a rativni arap oírdeblA erbiL le neneit euq ay dadirotua al nos sedetsu ,otseupus rop y ,oñad recah y rartne.sogartse recah y sopreuc sus ne rartne a sasoc

sose ed esrarbil a etnemataidemni razepme y sadot rop zev anu ed otse rednetne nareidup iS !hA¡sah odi ah orejasneM neub etse euq nevresbo sorellabaC .sotnemele odot y aleuriv al necedap euq solleuqa at

emrefne ed opit oicidnoc sase sadot a enumni odicenamrep ah y ,sedad ¡ !hA¡ .sen ,nóicatpeca us ed redop lEeup sedetsU .odnautca adiV us ed redoP le sE !osoredop ogla se ,sorellabaC euq ol raiduper o ratpeca ned

y senoicatimil sus ragnolorp y alrazahcer o ,serbil res y yod sel euq dadreV al ratpeca nedeuP .neesed.saitsugna

Page 74: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

47

soña eteis ecah ,seneiuQ sorejasneM sotse a nerim euq odip sel ,sorellabaC - soña ocnic ecah osulcni - atse etnegilid us rop y ;sotnemom sotse ne erbmudehcum anu artneucne es lauc al ne nóicisop amsim al ne nabebo otsE .datrebiL uS odavitluc nah sollE ,íM a aicneid oY .dadilaer al onis nóicanigami al ed otcudorp nu se on

a sotseupsid nabatse sollE euq aicneidebo y nóicanimreted amsim al noc sedetsu rop omsim ol recah odeup adan nedip on sollE .adiV al arap acifingis aicneidebo al euq ol se osE .rad y renet - adan somidep on sortosoN

ebo us euq sám net ,etrap anugla ne ,aíd núgla ,sodot y ,adiV al a aicneid .alrecerfo euq nárd atse ed airotsih al ne otsiv setna acnun odoírep nu ne odartne nah sedetsu euq ,otseupus rop ,nedreuceR

eiT dnod odoírep nu ne odartne naH .arr sóC zuL narG al e ,selatrom sol a ohcid ah el acim nebed sedetsU«.»ratrepsed o ,solle ed se nóiccele aL !rarongi edeup arreiT al ne onamuh res núgnin euq odnamoC le se esE¡

etna nebmucus o ,aicneidebo us nad se núA .roiretxe nóiserp al .rigele ed opmeit ne nát acnun :nedreucer ,res iM a natneserper euq sotseupsiD neiB serbmoH sol omoc sedetsu ,aicneucesnoc nE

irgetni ,ronoh noc aírah on oY euq asoc anugla nagah y náritnes ,selarom serolav sol a etneserp odneinet o ,dadtsos arap aígrenE y azreuF iM nárdnet sortseaM sol euq asoredopodoT azreuF y nóicidneB al adot y ,esrene

al ed larbmu le ne nartneucne es ,sorellabaC .sedetsu aicah otsug ohcum noc odneitrev náratse sodidnecsA otnesopa etse ne eidan yah on y atinifnI nóiccefreP - dade us atropmi on - ,dutnevuj us raruatser adeup on euq

eiuq ol odnauc y erpmeis redop y ,aicnetsiser ,dadilativ imreted narg anu ,oipicnirp la ,aíracifingis ose orep ;ar - sedetsu iS .rodederla us a odot ed odibrosba nah euq adagrac aígrene al odarepus nayah euq atsah nóican

ovni nesac al a "aicneserP" alucítrap adac rimusnoc y revlosid ,etneidrA ateloiV amalL al ed esrivres arap alumuca le ne euq ,sorellabaC ,ogid seL .licáf etnatsab naírartnocne ol secnotne ,etneserp led y odasap led ad

.adiV al a nóicisopsid atse a otcepser odacoviuqe abatse oY euq norasnep sáziuq solle soicogen sol ed odnumireuqer sus ed onu adac oczonoc oY .selriced emnejéd oreP a aczedebo onu euq sonem a euq és oY y ;sotneim

uh nóicaerc al ed nóiserp al etna áribmucus onu ,adiV ase .anam tanretla sod etnemalos yaH irra aicah ri nedeup :savi ,ayav aígrene us euq areiuq ednod y ;ojaba aicah o ab

ed redoP le y nóisiV ,nóicnetA us ocisíf opreuc led larutan dadivitca al ne neneit ,sorellabaC .áriuges al adiV us dadicapaC us - sal ,osrevinU led sedatlucaf sednarg sal ed sert c al onis dadirotua yah oN .rigirid nedeup selau

raelpme nedeup aL .razilitu a nav al omoc ridiced arap ,odnum us y sedetsu a enreicnoc euq ol ne ,ayusivitca ne etnemaretne aneub asoc adot ed dadicilef y datrebil al atsah esravele y savitcurtsnoc sedad nedeup o ,

us aígrene ase euq rajed .nóiccele ed nóitseuc anu se ,edne roP .alle noc ertsarra sol y abmuc ah eM sanamuh saicneirepxe sal rop odasap rebah lE .ednarg yum se sedetsu rop romA iM ,sorellabaC

irepxe dadinamuh al euq ol ed otneimiconoc oretne le odad és oY .senozaroC sus ne átse euq ol és oY .atnem sel ,netimrep ol eM is y ;soesed sotse etnarud datrebiL y azreuF al a odacovni nah senozaroC sus omóc

neuqoviuqe es oN .solle ed esrarbil a éraduya - oyaR le selratceyorp odeup oY .odatimil yotse on oY a zuL ed sisA al rad y ,zev anu ed acirémA ed setnaidutsE sol sodot a o sedetsu ed onu adac .nereiuqer solle euq aicnet

imil nis redoP le ednod se íhA .ecerapa zuL al ed set sil nátse sereS sednarG sotse sodot ,otnat ol roP erfo a sotseupsid nátse is ,aicnetsisA uS selrad arap sot -

airasecen aicneidebo al selrec - sadiV sus a onis ,sollE a on - nadeup euq ol odot ,rebas nadeup euq ol odoT . ocitcárp ol naev euq oreiuq oY .sadiV saiporp sus euq sonem adan y sám adan se osrevinU etse ne raelpme

l se ,otse se euq ,osU uS ,sadiV sus ed onis sám adan ed somalbah acnuN .osrevinU led acitcárp sám asoc a odis ah asé y ,aicnesua anu odatluser omoc odibah ah ,erbil odis ah on dadinamuh al euq otseuP .nóicacilpA uS

.adiV al ed nóicacilpa us odot ne rev euq ogla etnemlaer odinet nah solle euq reerc dadinamuh al arap licífid yum odis aH - soiD euq

sol sodot etnarud dadinamuh al ed rorre nu se esE .solle rop aírah soiD euq ol solle etnaidem recah euq ovut solle rop aírah soiD euq odíerc nah sollE .solgis - sim solle ed rasep a som - sévart a recah areidup soiD euq ol

ah euq neneit ,sorellabaC .nóicacovnI us ecerapa ednod se íhA .solle ed anu noc nóicacovnI us rec ed ,adiV al ed nóiccefrep al ed etart es odnauc semrif esnagnétnaM .etnetsisrep y elbabrutrepmi nóicanimreted edeup otixé uS .setimil nis sedetsu etna artneucne es nóicidneB narg al éuqrop le sE .nárdnet al on ,oirartnoc ol ;avitcurtsnoc etnemaretne dadivitca anu etnaidem y ortned ,neesed ol euq arenam al ne orgol reiuqlauc raznacla

c el euq sonem a áraznacla ol on orep orp al se euq adiV ase a aicneidebo us nadecno .arotcud ecerapased oiraidemretni le ,sorellabaC ,aíd núglA emretni le odnauc ojicoger ed otnemom narg nu áreS .ár -

cudorp le secnotnE .acirémA ed odicerapased ayah oiraid asoredop us ne olos onu náres rodimusnoc y rotivitca .dadicilef y datrebil us rop etneicifus amus anu adagap áres el rodiubirtsid lA .árarepsorp odot y ,dad

secnotnE on sal a saicnanag rearta ísa y rotcudorp y rodimusnoc la rargnased arap soicerp ed lortnoc árbaheneit on euq neiugla ed sonam rop odicerem ol otpecxe adan a ohcered le áres secnotnE .odatserp oicivres le

inamuh al odnauc íha .adiV al ed ecnalaB le edereh dad omra al ednod acirémA narg atse nE !olnesnéiP¡ atsé y arreiT al ne aíratceyorp es sanosrep sal ed aínid soudividni sotse ,setimíl nis aicnadnuba aíricudorp otnup nu ne soicerp sol renetnam euq somenet euq nec

ed elodnágap ,rodimusnoc la odnargnased ,odanimreted nos sasE ?otser le av ednód Y¿ .rotcudorp la odaisamanu y ,arreiT atse ne sadaidemer res nebed euq senoicidnoc sal al árdnet dadinamuh al ,nétse ol euq zev

.odnuM etse ne sadatnemirepxe setna acnun datrebil y dadicilef nedrO la selatnemanrebug sedadivitca sal ravell ratnetni ne adartnec odatse ah solgis soirav rop dadivitca iM y eúnitnoc es euq erpmeis ,acirémA ed etneg al ed atseupser al ed otnemua le noC¡ .soniviD aicitsuJ y

elp noc soniviD aicitsuJ y nedrO árbah euq otemorp sel ,agnetnam ne y ,acirémA us ne nóicca ed seredop son!acirémA ed sodidnecsA sortseaM sogimA ,sodacoloc náres laicifo otseup adac

Page 75: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

57

C ,nedreuceR acirémA us ed acopé al somesapeR .sasoc sacop sanu selratic oesed olós oY ,sorellabaatisecen es etropsnart ed soidem sol y selirracorref sol odnauc obuh on y ,síap us ed orto la odal nu ed nab

sitas arap razinomra y rinu nareidup es euq sanosrep setneicifus ,etneiugisnoc rop ;sedadisecen satse recafut sortosoN id ed sedaditnac sednarg ritraper a rirrucer euq somiv sotreic ed sonam a rarap a noreuf euq oren

ed samus satse ralumuca a noragell euq sedadilibah sus a saicarg euf euq norasnep sollE .soudividni ;orenidni adac euq arap ocof ese a somavell sel sortosoN ,ogid sel oY orep y nóicautis al ed lortnoc le areivut oudivid

oidem nu res a ógell euq etropsnart le raerc ísa y ,acirémA adot rop selirracorref solleuqa riurtsnoc areidup dadinamuh al ed ecnalab le atisecen es arohA .adicetsaba ay odis ah dadisecen ase yoH .dadivitca ed odatimili

sa le ne .airtsudni al y adimoc al ed dadivitca al ed odnum led oreicnanif otcep mula y aíratnelac euq otneimirbucsed le sotunim zeid ed osrucsnart le ne rad aírdop sel oY sasac sus aírarb

revni senollim sol sodot a odibeD .aíd la sovatnec ecniuq rop ed nóiccudorp al arap selautca soidem sol ne sodit nasneip solle euq olleuqa etna redec nereiuq on soudividni sotse éuqrop le núa sedetsu natnugerp es¿ ,otse

ah el euq al nedneitne on sollE ?senollim redrep naír "adiV al ed aicneserP" — on euq etnemaruges naírbas solleadiV al ed nóiccefreP al euq rajed la adan ed naírecerac - naírdnet on sollE .setnajemes sus arap zul al a areilas

u noreitrivni on solle ,ograbme nis ,y sedadisecen ag ocopmat y ralód n ol neiuq¿ secnotne ;ralód nu noran ?eesop aicneserP" aL¡ !"adiV al ed

odavell ayah es euq neiugla a rartsom nedeup eM¿ ?odnuM le ne ocigól sám ogla yah osaca¿ ,sorellabaC ?navell es euq ol se éuQ¿ .sopreuc sus najed euq zev anu ritsev euq eneit sol atsah onU ?rirom la lé noc ogla

neip sollE on ay euq sopreuc sose ed necahsed es sollE .olratse ed sojel nátse núa orep ,sotreum nátse euq nas yah on ;sorellabaC ,otse noc neuqoviuqe es oN .nabatse euq ol ed soviv sám nátse orep ,litú se sel etnajemes

.és ol oY y ,osrevinU le ne etreum al omoc asoc nemelbama olesneétnalp ,dadinutropo al nagnet odnauc y ;netidem ol otse euq oreiuq ,sorellabaC ,edne roP -

,atnugerp atse selnagáH .setnajemes sus a et »?ravell sárdop et éuq y ogitnoc etsijart euq ol se éuQ¿« sedetsU itígel se ose ,sonam sus ne átse euq ol ed soidotsuc sol nos res núgnin euq nejed on orep ;oredadrev y om

am sus ne eneit euq ol ed odatluser omoc etnagorra aes onamuh seyeL sal nos satsé ,sorellabaC .son odnagell nátse euq sasoredopodoT es adiV al y ,dadinamuh al ed nóicca y aicneicnoc al ne esodnájola y

peca ol solle euq árarugesa .net rep ah aroha atseupser etneicifus al euq otseuP .nárev ol sedetsu y ,oinimoD uS ne odnartne átse adiV aL -

otelper secnotne áratse otnesopa etse ed otneisa adac ,etnemetnatsnoc y aruges aczerc utepmí etse euq oditim ,dadicileF acifingiS ?sorellabaC ,acifingis otse euq ol nebaS¿ .acirémA ed sotseupsiD neiB serbmoH ed

neB ,datrebiL rep sal ed odnum le ne aínomrA y azreuF ,dulaS ,nóicid tsudni odnum us ne ,sanos us ne ,lairogen sol ed odnum .orto la recahsed ed soesed árdnet anosrep anu in euq ,soic

yoh serolav ed aslob us ne esnejíF - y sonamuh seres sol a raniurra arap oidem ocilóbaid y zagas sám le iuq ed aslob al ne otsiv ol omoc arreiT al ne aidegart lat etna odatse somaíbah acnuN .neesop euq ol odot selrat

us rop reac salrecah y etneg al a rearta arap otengam nu ed amrof al ne adiurtsnoc ,daduic us ne íuqa serolavop .árecerapased osE .red

nerpmoc seneiuq sedetsu a ,sorellabaC otnat ol roP c ocilpus sel ,ned euq ,nózaroC iM ed dadnoB al adot no euq olleuqa odot euq nóicanimreted emrif lat noc asoredopodoT nóicacilpA uS nagaH .adiV us a naczedebo ,nózaroC us a acot euq zuL ase ed airolG al ne ,ogeul ;otnorp aczerapased y avleusid es odalumuca nagnet

adiV al ed rodnalpser ocifingam le neidarri - .sanamuh samrof sus ed anu adac ed sévart a zuL al euq sedetsU .adiV al ed nóiccefreP al ,zuL al naesed euq és oY .soneub yum nos senozaroC sus euq és oY

euq olleuqa odot ed aidraugnav al res nebed ,rednetne a nazeipme ay us ne setreuf res nebeD .rinev rop átse noca etnematelpmoc ratse nebed y ,nóicanimreted nadeup euq amrof ed odad eh sel euq otse ne sodajes

sid árdop eidan ísA .sarbalaP sartseuN rop rednopser euq dadreV al ragen árreuq eidan ;sedetsu noc rituc odnauc orep ;senoisucsid ne sotleuvne nárartnocne es secnotne arenam arto ed olrecah natnetni iS .naseforp

sag acnuN .oirasecen se is eseugrál y nerap ,arruco otse neib núgnin ecah oN .senoisucsid ne saígrene sus netrop narudrep euq somsinogatna areneg etnemlausu y .soña

:nagid ,natnugerp el solle is ,etneg al a zuL atse ed nelbah sedetsu odnauC em ol érednopser el ,neib yuM« -».nóitseuc al somitucsid on ,edreucer orep ;elbisop roj aremirp uS ne arutsop ase óimusa orejasneM neub etsE

epxe nun y onamuh res nu noc oditucsid ah acnun lE y ,aicneir ,ose noc adan a agell es on euq rop árah ol acrosed la onis us edsed rodnalpseR la nacovni sedetsu iS .ned neserP" ,"aic euq ol áratnugerp sel etneg al

nob ese ne y ;netneis le ,"aicneserP" us edsed redoP led rodnalpseR osodad dutitca al se asE .nárahcucse solnepsid odnauc adaiporpa .etneg al arap zuL atse nes

siM selrad arap sedetsu a nav aicnatsbuS iM y romA iM .nózaroC iM odot noc ,sorellabaC oczedarga seLneB ,acirémA ne airotciV atelpmoc uS ertneucne zuL aL euq atsah onam us renetsos oY adeup euQ¡ .senoicid

!zuL al ed sodidnecsA sortseaM sol a sonretE sogimA omoc agnet y aidraugnav al aes .saicarg sal yod seL

OSRUCSID IIIX

SOL ,SELEGNA AINROFILAC 8391 ,81 erbmeiciD

OIRAUTNAS LED ESALC

Page 76: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

67

s seL !acirémA ed sogimA y sorellabaC y ,aírudibaS ,romA led erbmoN le ne ,adiV al ed erbmoN ne odulaovni oigelivirp us se lauc le ,redoP ranoiccefrep y recellebme arap nóicca al a rac odnum us a y sedetsu a sol

ac se dadinamuh al euq rednetne odidop ah odnuM etse ne adan acnun omoc .recah ed zap imA sol a otse ogid sel y ,yoh nahcucse euq adidem A us ne euq ,setneserp sol a omoc acirémA ed sog

uco nátse es euq nedreucer ,nóicca ne zuL al racovni ed oigelivirp osrevinU led redoP led odnap - .sadiV sus ed adidem a orep ,odibas nah ol on sedetsU al noc nóixenoc us nedneitne euq "adiV al adot ed aicneserP" uS ne

neta y nóicanimreted us rop ,nóiccA ed nóicartnecnoC amisísoredoP atse racovni sedetsu nárdop ,nóicoicca sus ed odnamoc le ramot arap redoP y ,aicnegiletnI ,adiV ed nóicartnecnoC us ricudorp ,sodnum sus y sen

netne a nagell sedetsu odnauc etnemaloS .ílla oinimoD uS renetnam y ,nóiccefreP al ed redoP oretne etse red onretxe otarter le nos lauc led adiV - odnalbah somatsE euq al ed adiV atse se opreuc us a alumitse euq olleuqa

redoP leuqa y oC us a acot euq nózar - ocsed ratse nedeup on euq nárednetne secnotne y lE ed sodatcen.ocisíf opreuc us reneter al noc sodatcenoc etnemanretE y etnemetnatsnoc nátse sedetsU ed aicneserP"

y ;"adiV al adot ogid odnauc retE" ,"etneman .riced oreiuq euq ol etnematsuj se ili al atsiv ed otnup ortseuN edsed rev nareidup iS ol odis ah euq olleuqa odot ,adiV al ed dadivitca adatim -

y sortosoN noc naírajicoger es ,etnemalos oña odasap le ne acirémA us ed saretnorf sal ed ortned odargolumítse ednarg sám le naírdnet ovnI us raunitnoc ed odnuM le ne arap redoP odipértni uS ne adiV al a nóicac

ned y odnum us ne nóiccA y ,redoP ,aírudibaS ,adiV narg ase rarebil .acirémA ed sedadisecen sal ed ort inamuh al omoc nárev ,orutuf le ne aíd núgla odatsE ortseuN necnacla euq adidem a olós ,sorellabaC ah dad

er arap racovni nedeup euq adiV al ed nóiccA y ,redoP ,oipicnirP led otneimidnetne nu a yoh odagell raidem ose euq ogid sel orep ,acisíf azreuf al ed sévart a salraidemer ed odatart ah dadinamuh aL .senoicidnoc satse

se acnun luser aczudorp euqnua ;etnenamrep itca adinetsos y anrete anu se on ,selanoisivorp sodat oreP .dadiv al a nacovni odnauc "adiV al ed redoP y aicneserP" a odnarrefa nátse es etnemalos on ,agnevretni euq arap

uS a odnacovnI ,nózaroC us a acot lauc al amsim adiV al ed redoP le rop ,nátse euq onis ,olleuqanI us euq etnematelpmoc nedneitne iS .nóicacifisnetnI osoredoP led nóicavitca al areneg adiV al a nóicacov

oP le ne aígrenE y aicnegiletnI se lauc le ,zuL ed oyaR itejbo nu erbos adacofne nóicceriD al ed red allE ,odad ov us ne aíd ne yoH .aniviD aicitsuJ al a y aniviD nedrO al a áreart y sosoinomra y sovitinifed sodatluser áricudorp

.aniviD aicitsuJ y oniviD nedrO lE natisecen es etnematreic ,acirémA .nóicacovnI atse recah le otneimidnetne otsav nu ed ereiuqer on y ,adiV al a nóicacovnI al nagah ,otnat ol roP al recah ed etnemaredadrev netart :etneiugis ol ogid odnauc etnematcerid olbah sel oY ,acirémA ed sogimA

us euq orugesa seL .adiV al a nóicacovnI neserP" ,"aic se lauc al adacofne adiV al ed dadivitcA ase us ,"YOS OY aicneserP asoredoP" roP .nózaroC us acot aígrenE y zuL ed oyaR uS y ,sedetsu ed amicne rop átse

nóicacovnI al necah is ,ogid sel ,otnat — ne ed oesed y dadirecnis al noc orep ,sotneimanoitseuc y sadud nis - al euq ed abeurp al ,nóicca ed odnum us ,opreuc us ne adarebil res arap ,rartnoc "aicneserP" artneucne es

ílla — eurp al agnetbo on euq onamuh res núgnin yah on al ,odot ed séupsed euqroP .nóicacovnI us ne ab erP" -"adiV al ed aicnes imod al se ,opreuc us alumitse euq cnegiletnI e aicneserP etnan revinU led etnanrebog ai y ,os

.olrecah ed dadinutropo al agnet euq zev anu árednetne ol dadinamuh al otse nare socisíf sopreuc sus euq o ,acisíf amrof us ne redop le odis nah euq odíerc nah sonamuh seres sol oreP odatse ah dadinamuh al ,otse nE .adiV al ed nóicca al a etneinrecnoc ol ne dadirotua al otceletni us y redop le

aL .adacoviuqe etnemaredadrev "adiV al ed aicneserP" se anamuh amrof y otceletni ese ed sévart a aútca euqzonocer euq adidem a ,acirémA ed sogimA y sorellabaC .dadirotuA al se ,redoP le etnemacigól sedetsu otse nac

ev al ne setimíl yah on ,sonem la ,euq nár ,"adiV al ed aicneserP" al is olóS .racovni oigelivirp us se lauc le inamuh nóiserp al arap asuac anu yah euq y sodatimil nátse solle euq aicneerc al a esodnéidnir aunitnoc dad

.odnatnemirepxe náriuges ol ,solratimil arap redop nu y anamuh amrof us erbos ibah us ,dadilautca al ne ,euq ogid sel ,sorellabaC odnum us ed revlosid arap atelpmoc se dadil — zev anu

al a neuqovni euq "adiV al ed aicneserP" — ata y odatimil ah sol euq olleuqa odot etnemanelp natpeca ol is Y .od senoicasnes sal ed oidem rop y — etni le rop sadiconocsed otcel — necerap euq senoicidnoc sal a redop ratiuq

xe a revlov a nav sal on ,odasap le ne odatimil solrebah .yoh ratnemirep ni ol euq adidem a euq ogid sel etnemetneucesnoC ifirev arap nóicanimreted al nagnet ,semrif naes ,netnet -

y ,adiV al a ratidercased edeup osrevinU le ne eidan euq ay ,etidercased ol otceletni le euq rajed ed zev ne olracnauC .odnalbah somatse euq ol ed se osE .odnaidil somatse euq ol noc odot se ose al euq atneuc ned es od

inamuh dadilaeR aredadrev al a odatcatnoc ah on ,saicneerc ed oremún elbibecnocni us ne ,dad — es solle yne nah senoicpeced satnat noc odartnoc — snoc núa euq nárev sal ed onamuh oditnes ese rasec nis neyurt

neucne es lauc al ne nóicidnoc ase a odavell ah sol euq senoicatimil .sotnemom sotse ne nart "aicneerc" arbalap al ed oñartxe ol nárasnep ,sáziuq ,arohA — odazilitu ah al dadinamuh al y

émA ed sogimA y seroñeS ,orep ;etnemadanimircsidni etsu rop árah arbalap ase euq ol nebas¿ ,acir aL ?sedacidni atelpmoc al se y erbmuditrecni anu se aicneerc al noC .sonamuh seres sol ed setnem sal ne olle ed nóic

neerc al omoc asoc etnajemes yah on ,sortosoN noc ,adiV adiV al ed redoP oibas le sE .aic — somoS lauc le — es ,adiV al a nóicneta y nóicanimreted us ne y ;selracinumoc odnarucorp etnemedlimuh somatsE euq ol

redoP oibaS ese ne netreivnoc — ,sedetsu ed sévart a redoP oibaS ese res a agell adiV al ,sarbalap sarto ne oah euq ol se euq anamuh nóicalumuca al adot odal nu a atrapa y evleusid lauc le .aicneerc al omoc odidnetne n

itca atse ,yoh oreP .acirémA adot rop etnemadipár odneivlosid átse es aicneerc al ed dut arreiT al ed arefsómta al ne anamuh aicnese al esrevlosid a odazepme ah aY — ogla eneus sáziuq ose

aicnatsus al noc odnatart nátse ,acirémA ed sogimA y sorellabaC .elbignat yum se orep ,sedetsu arap osufnocac odis ah aicnatsus atse Y .adiV us ed otnemom adac al a odanell y odagrac ah y ,dadinamuh al rop adaticap

Page 77: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

77

se yoh sedetsu euq ed otnup la ,arreiT al ed arefsómta nóiserp us ojab nát — a y al a nadnerpmoc euq sonem "adiV al ed aicneserP" ne yoh setnaidutsE ed selim sol ed sohcuM .nóiserp atse ojab náriuges ,alrevlosid arap

nE .nóiserp y nóicatimil ed nóicasnes atse netneis euq solleuqa nadeuq núa orep ,olrecah odidop nah aídreted y azemrif ed sám ocop nu ereiuqer es ,dadilaer al a racovni ed aroh al a nóicanim "adiV al ed aicneserP"

nava nárdop ogeuL .etnematelpmoc salrevlosid arap al ed ortned raz "adiV al ed aicneserP" oicatimil nis noc ,sen us ed aznaifnoc aretne anu diV al ed aicneserP" ,"a ricudorp arap natisecen euq ol odot ed arotceriD y añeuD al

reP o ,odnum us ne nóiccefreP y dadicilef .anamuh avatco al ne nóiccef al y lanoicome odnum us ne átse euq aicneerc adot avleusid es euq arap neuqovni ,sorellabaC neserP" aic

"adiV al ed cA uS ed redoP oretne la evele sol y ,lairosnes odnum us ed ,otceletni us ed odnamoC le emot nóicned ,anamuh avatco al ne necenamrep núa odnauc nos socisíf sopreuc suS .ocisíf opreuc us ed otibmá led ortnasu nátse lauc al ritsev ed adnerp anu etnemarem y ;od al "adiV al ed aicneserP" al ed ,adiV al ed redoP le se

ah euq aicnegiletni al ne adatimil ratse odíerc ah dadinamuh al euq ed rasep A .aicnegiletnI al ,aígrenE al ,zuL aL .aroha osac le se on ese ,odaelpme "adiV al ed aicneserP" se aicnegiletnI ayuC ,nózaroC us a acot euq

arred arap adaraperp artneucne es erpmeis ,adatimilI a ,otceletni us ne amsiM íS ed dadivitcA narG al ram nóicca al ed odnum le ne areuf aicah y ,opreuc us ed sévart — su euq arap ogeul y ,olodnázinomra oremirp sedet

sed racifilac ed nesec aicneserP y redoP otulosba le euq natimrep y soditnes o senoicasnes sal ed odnum us ed.ayulf adiV al ed

al a racovni lE "adiV al ed aicneserP" imreted aneres y narg anu onis ,etnatcapmi dadivitca anu se on nóican lA .onretxe odnum us atsah opreuc us etnaidem ayulf euq arap adiV ed nóicarebil etneicerc al eart euq

etsu ,odnum us razinomra ed dadisecen al rednerpmoc y redoP sám y sám nóicacovnI us ne nárartnocne sed atse ed nóiccA ed dadicoleV "adiV al ed aicneserP" — osrevinU led acitcarp sám asoc al — auc al áramot y áriulf l

euL .nóicca ed odnum us ed ,dadivitca us ed odnamoc le rop áratorb etnematcefrep y licáf nat euq nárev ,og.azelarutan

.osrevinU led acitcárp sám asoc al se amsiM íS ne adiV al euq nedreucer ,acirémA ed sogimA y sorellabaCnaripser nátsE .otsE ne ocitsím o oñartxe adan yah oN aroC us ;adiV al ed nóicca al se ase y etnatsni adac a od -

al se ase y ,opreuc us a nóicca elodnád odneital atse nóz ."adiV al ed aicneserP" eM on sedetsu ,otnat roP isecen omall oY etnemelpmis ,adan raborpmoc arap nat neta us al a nóic "adiV al ed aicneserP" átse euq

ned odnautca a acovni el es is otpecxe ,dadisnetni ed ecerac ocopmat y adatimil átse on allE .sedetsu ed ortneerc us ed sévart omer nayah euq zev anu Y .revlosid euq yah lauc al ,aic y orup ,onelp le ,nóiccurtsbo atse odiv

.atisecen es euq ol odot se osE .nóicca ed odnum us ed odnamoc le áramot adiV al ed ojulf osoredop NE ADIV AL ís NÓICCEFREP AL AVELL , sal ,adiV us ne odatsefinam nah es sasoc sarto orep ;sonem se acnun

acifilac al etnaidem nerruco selauc sol lauc al ,soditnes sol ed odnum us ed nóicca anu se asE .anamuh nóicnad odatse nah el ,etneiugisnoc rop ;odneivlovne átse noc al are ase euq odneyerc odatse nah ,nóicneta us od -

azinomra euq adiV ed ojulf etneicifus le renet odneidipmi abatse sel euq ol etnematsuj are y etnetsixe nóicid y aírnoc al se atsE .nóiccefreP aretne uS aíricudorp sel irémA ed sogimA y sorellabaC ,ocitcárp se otsE .nóicid al ,ac

mra aunitnoc etnaidem aicneidebo us rad omoc rednetne la ,otnat ol roP .odnuM le ne acitcárp sám asoc ne aínone sedetsu ,senoicasnes sal ed odnum us ni royam noc eneiv aicnecerapmoc us euq nárartnoc aíd adac dadisnet

.nóicacovnI us ne neM etse ed aicneirepxe al a nóicneta us omall arohA satse odneitimsnart odatse eh neiuq etnaidem ,orejas

aP nóicacovnI us ne lE ed sévart a odneyulf adiV al ed nóicca al ed dadisnetni o redop le ,soña ortauc nE .sarbalauc ecah are euq ol ed ednarg sám secev atneucnic sáziuq se ah es litnaidutsE opreuC le odot y ,sárta soña ort

nemom le ,etneiugisnoc roP .otse ed atneuc odad ed árdnetnam y áramot ,dadinutropo al adad ,adiV ed mut ohcum noc euq oudividni adac ed anamuh amrof al etnaidem ,dadinamuh al ed oidem rop oinimoD uS oveun

ergela y otsug nóicca ne euqovni al etnem — .edneped ohcum lauc led otnup le se etse noc euq edeup ,acirémA ed sogimA y sorellabaC atse euq elbíercni neredis ,"adiV al ed aicneserP" el lauc al

etsu arap nóiccefreP uS aczudorp y datnuloV aiporP uS rop aczerapmoc on ,sopreuc sus a nóicca ad a ,sedse abeurp al ,oneuB .allE aicah anretxe dutitca us ed rasep al ed senoicatimil sal ne euq sedetsu etna át

senoicacovnI sus recah nebed euq ,anamuh nóisnerpmoc al odis ah ase y ,ogla odatlaf ah erpmeis dadinamuh oinimoD y dadirotuA atelpmoc elodnád ,nóicneta us ed redop led oidem rop etnemairaid y aroh adac adiV al a

uh amrof al ed sévart a eútca y etseifinam es euq arap adot etnematulosba euq aicneerc al revomer ísa y anam anamuh amrof al ne abatse adiV al — y sedetsu ed amicne rop artneucne es ednarg sám etrap us ,orep ,átse ol

alp ed nódroc( etsé ed oidem rop eyulf sus ed sévart a ayulf adiV al euq arap lanac le odajepsed rebah lé niS .)atnoc samsim sal ne nárecenamrep ,dadisnetni etneicifus al noc odnum us ne areufa y ,otceletni us ,sopreuc -

.acirémA ed sogimA y sorellabaC ,yoh nartneucne es selauc sal ne senoicid atse racovni ne dadisnetni e nóicanimreted narg uS ne ,sorejasneM sol ne oibmac le otsiv nah euq otseuP ís adiV al ed redoP etse euq sedetsu etna aicnedive al neneit ogeul ,dadinamuh al arap nóiccefreP y nóicidneB

ís ,nóicacovnI us a ,odamall us a ednopser sotse ricudorp arap anamuh amrof al etnaidem nóiccA uS acifisnetnini led nóicacovnI al ne socitámetam sodatluser sotinifni ne nóicisop etneserp al ne ,etnemetneucesnoC .oudivid

adiV al ne nartneucne es sedetsu lauc al — av sám eneit alucítrap anu euq otnup la atropmi ocop yum lauc ol ,roledlimuh yum onalp nu ne nóicisop adot odnajorra — al a nóicneta us ratserp a yoh nazneimoc is al ed aicneserP"

"adiV neibas ,sedetsu ed abirra artneucne es euq ne ,nózaroC us acot aígrenE y zuL ed oyaR uS euq od secnottnoc animreted emrif al noc odnacovni nárauni erP uS ed sám ,nóiccefreP uS ed sám renetbo ed nóic aicnes

.nóicca ed odnum us ed ortned elucric euq arap etnarednoperP

Page 78: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

87

satse ed dadreV al omsim ís rop raicnedive adeup on euq oudividni yah on euq ogid sel ,acirémA ed sogimAerra euq árdnet ,ecah ol on dadinamuh al iS .sarbalaP sairutnec etnarud odarepse ah adiV al euq ay ,salesrálg

.nóicca ne alracovni dadirotua aiporp us ed oidem rop ,ogeul ,etneuF uS areiconoc dadinamuh al euq araP ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ro euq sol nos ;odnum us ne naterced seneiuq sedetsu nos ,nedreucer -

nedeup oN .sedetsu arap rautca a av ,opreuc us ne alucric lauc al ,aígrene ase omóc nanimreted y nanedsu a solranoiccefrep ne adacilpa nóicca al ed aíroyam al euq odad ,opreuc us rop ayulf atsé euq nis alracovni -

res nebed euq sotnup sod nos sosE .opreuc us rerrocer euq eneit y adiV al ed aígrenE se ,sodnum sus y sedet.etnemavitinifed sodidnerpmoc

us ed oidem rop zuL ed soyaR sol a racovni nedeuP ,"aicneserP" davelE us ed nóicceriD al ojab opreuC oneM ell odnauc oreP .socifíngam sodatluser ricudorp arap ,lat odnum us y sopreuc sus ranoiccefrep a neug

rop etrap narg ne riulf euq eneit ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ,aígrene ase ,etneibma y nóicca ed otaidemniuh amrof us nedreuceR .sedetsu etnaidem ecah lE euq ol sedetsu rop ecah soiD éuqrop y omóc se ísA .anam

noc ol ne adiV ed etneirroC us ed etnemetneidnepedni aútca on soiD euq .laudividni odnum us a etneinrec ,soiD neiuq al se oP" ,"YOS OY aicneserP asored .adacovni aes euq zev anu aútca

omoc o ,adiV al ed oipicnirP o soiD ed otpecnoc oiverp us euq nedreucer ,acirémA ed sogimA y sorellabaC noramall ol euq aes — aniviD aicnegiletnI — sám uS ed sévart a elbisop etnemacinú nóicnevretni ase aívadot se

sám euq naesed is otse rednetne nebeD .nóicneta us ed redop le rop y nóicacovnI us ne dadisnetnI ednarg.odnum us a y sedetsu a solranoiccefrep arap ayulf adiV ed redop

sed esnejíf ,otse netnetni euq adidem a ,otnat ol roP euq oibmac le ne senoicacovnI sus ed oipicnirp le educo d odnum us ne árirr lauc al a adiV al ed aicneserP y redoP le ne áragell euq aznaifnoc al ,senoicasnes sal e

se el ca ,roirepuS latneM opreuC us ,nedreuceR .odnalbah nát us edsed odnaut ,"adiV al ed aicneserP" anu se negiletnI oc es euq adidem A .adatimil átse on y asoredopodoT aic al noc nacinum "aicneserP" éd sel euq arap

zuL ed soyaR sosoredoP suS aívne allE ,nóisiv "orp y datrebil — adigiriD aicnegiletnI nos selauc sol — arap rebog y razinomra em ,neart euq anamuh avatco al ne senoicidnoc sal ran us ,selarutan setneuf etnaid nóisivorp

.zilefni ohceh nah ol euq senoicidnoc sal ed nóicarebil y eiuq ,sortosoN sodoT .osoredop se y ;oralc se otsE ,sanamuh senoicidnoc sal ed odarbiL someH soN sen

orep ;solgis rop dadirotuA al odis someh ,nóisnecsA al a odalsart us y ocisíf opreuc led nóicacifirup al etnaidemidnetne aíbah son alle euq ,etnemetneicer dadinamuh al noc otneimiconoC etse ítrapmoc oY euq atsah se on .od

om sotse ne acirémA ne etneg ed oremun narg nU y ,nóisnerpmoC atse a ohcevorp elodnácas nátse sotneme selim ed sotneic reV al etnemairaid odnacifirev náts odnuM le arap oinomitset nu sE .sarbalaP siM ed dad

adrev al odatcatnoc ah nif la dadinamuh al euq oretne a alrenop omóc odidnerpa ah y adiV al ed etneuF ared.ranoicnuf

ilpa omóc rebas le orep ,oneub se ogla rednetne lE .osoredop y ednarg sám núa se olrac oruges yotse oY odis nah euq sorbiL sol ed racilpxe nis adan odajed eh on oY euq ogid odnauc ogimnoc odreuca ed náratse euq

xe orejasneM le rop sotseup — op le y ,orejasneM led saicneirepxe sal ,adiV al ed nóicacilpxe al sasoc satse éuqr sol ed sosrucsiD sol neneit euq sorbiL somitlú sol ne y ,sodaralca odis nah sotnup sotse sodoT .saredadrev nos

narG .oudividni led odnum la dadilauC al navell euq soeforT nos sarbalaP salleuqa ,sereS sed adiV al ed alcna us y nóicneta us rajif otnemom etse ne emnatímrep ,acirémA ed sogimA y sorellabaC

;nóicarbiv al navell ,aicnesE al natropsnart sarbalap sal euq odidnetne nah oN :otnup etse ne etnememrif os seneiuQ ,sodidnecsA sereS sol ed sarbalaP satse nael euq adidem a y etnemetneucesnoC ,serbiL n

opodoT suS ed nóiccefreP al noc adagrac aicnesE al odnatropsnart náratse sarbalaP suS ,sotcefreP ,sosored a adicerfo se nóicneta us otnemom odot ne euq natneis rovaf roP .nóicca al recreje arap odnum us ne sodnuM

ed dadilauC al noc odnum us odnagrac nátse seneiuQ sollE cefreP y datrebiL etnemlarutan nos euq ,senoiccA suS .nóic

euq nóicca al ,redop le se lanoicome odnum us euq ,reconoc a oid es euq atsah ,odibas nah acnun orePetnaled aicah sedetsu riuges la ,otnat roP .onimac us odneyurtsbo abatse ,adiV al ed nóiccA ednarG sám al ne

satse noc odiviv nah euq rasep a ,euq nóicacilpA aiporp us rop náracifirev y nárev etnemaruges y ocop a ocopnarud senoicatimil avitarapmoc opmeit ocop nat ne yoh núa ,solgis sotnat et ,raibmac ,raretla nedeup ,etnem

orre sose sodot racifitcer nerpmoc on rop etnemairatnulovni noreitemoc es euq ser al a red al ed aicneserP"."adiV

moC narG al noc odanoicaler ol odot ,aroha atsaH gine ed olah nu rop otreibuc abatse adiV al ed nóisnerp -yah on euq atneuc esrad ed netarT .sam acitcárp nat éuq ritnes a neceipme odnauC .adiV al ne osoiretsim adan

.otnup etse selracilpxe emnatímrep Y .sám zev adac rebas nárreuq ,larutan se omoc ,sedetsu ,adiV al seíf odnum le ne ogla nereiuq odnauc ,acirémA ed sogimA y sorellabaC arap onam us nedneitxe sedetsu ,ocis

lanoicome odnum us edsed onam al nedneitxe euq adidem a ,ogeuL ?otreic¿ ,olratpeca — sol ed odnum ussoesed — am renetbo arap y sonam sus nareidnetxe onretnI atsiv ed otnup le edsed is omoc se ,nóiccefreP roy

óiccefreP narg ase narejart us a ,adagrac átse adiV al ed dadivitca adot lauc al noc y sedetsu etna átse lauc al ,n.senoicasnes sal ed odnum

us noc nargol ol on sedetsu is y ;adiV al a senoicacovnI sus ne netnemirepxe euq ,nebeurp ol euq odip seLesnoc atsah odnatnetni nagis ,oipicnirp la oesed oretne otixé neneit on is ,onretxe nóicca ed odnum us nE .olriug

al ne sohcahcum nare odnauC ?otreic¿ ,odnatnetni naíriuges ,renet nereiuq ol is ,etnemelbaborp ,oipicnirp laeucse ,licífid ocop nu res rop abater sol euq ogla a nabaicnuner y al ,otnat ol rop ;sasoc sal neib naílas sel on

icapac royam uS ne adiV al ed dadivitca al adot ne omsim ol erruco .dad

Page 79: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

97

sop anu nemusa is ,acirémA ed sogimA y sorellabaC sel atsE ,adiV al a nóicacovnI us ne zanet y emrif arutse amsiM adiV al euq rop ,nóicpecxe nis árednopser le euq rop selriced emnatímrep arohA .etnecnivnoc redoP

ser a adagilbo sámeda onis atsil atse etnemalos on adiV al y sorellabaC ,se éuQ¿ .senoicacovnI sus a rednopof etimrep el euq ol se éuQ¿ ?nóicacovnI al ecah euq ol ,acirémA ed sogimA al recah arap sarbalap sal ralumr

al recah etimrep el euq adiV al ne átse euq aicnegiletnI al se on osacA¿ ?adiV al se on osacA¿ ?nóicacovnIned odnautca nátse euq senoicidnoc sal ,odot ed séupsed secnotnE ?nóicacovnI al nos adiV al ed ort

,nóisivorp al artneucne es ednod ragul le racsub nebed ,sám nereiuq is Y .aígrenE al ,adiV al ,aicnegiletnI?otreic¿

?on euq dadrev¿ ,ejarag nu a naíri on ,onretxe odnum us ne orenid ed adeuqsúb al ne nareivutse iSelbaborP otisóped ed sajac sus a ,ocnab nu a naíri etnem se aíd ne yoh ;odadraugser aíratse orenid us ednod

ol euq odnadivlo secev a ,arreiT al ne olracoloc y orenid us rednocse ed odajed ah etneg al euq etnediveatsuj rartnocne nedeup led oroseT led asaC al se y ,sedetsu arap odneicudorp átse adiV al ,yoH .ílla etnem

.osrevinU y onretxe odnum le ne odnacsub nátse ,etnematneta nehcucse rovaf rop ,acirémA ed sogimA y sorellabaC

omoc senoicidnoc y ,seragul sol ,sanosrep sal a odneiv 18 al odnauc ,rirrucer nebed euq al a nóisivorp al nareuf al euq se dadrev cneserP" "adiV al ed ai y sorellabaC .odnuM etse ne etsixe euq rodartsinimuS ocinú le se

y ,adiV al a nóicacovnI us necah odnauc ,esnejíf orep ;selanac azilitu allE anugla adud nis ,acirémA ed sogimA al ,adiV al ed acisíf aicneirepxe al ne selanac sol sodot odnanrebog átse adiV al "adiV al ed aicneserP narG" ed

y ,natisecen euq nóisivorp al nagnet euq ereiuq rodederla us a sodot a nema euq ereiuq sedetsu ed onu adac.alrarebil etnemetneicsnoc y alratuceje omóc nadneitne euq ereiuq

po allE omoc nedneitne on is ,arohA ,orep ;alrenet omoc napes on euq aserpros anu aíres on secnotne ,arenerpmoC aretne al a odagell someh sortosoN euq otseup a odacilpa someh sal y seyeL sednarG satse ed nóis

seuN atimrep sel euq olleuqa selritimsnart arap dadirotuA al somoS y nóicisop ne somatse ,datrebiL artesritrevnoc ne .somos euq dadirotuA amsim al

su euq osecorp omsim le rop somasap ay sortosoN soN is ,otnat ol roP .yoh odnatnemirepxe nátse sedetrep maznacla ay sortosoN euq yeL al ed nóicarepo al selrad y solraslupmi ,selraduya netim árbah¿ ,secnotne ,sougla luser omsim le renetbo nis naczudorp euq nóitseuc an ?odat

émA ed sogimA y sorellabaC ,olritnes nebed oreP ed oN .sedadreV satse ed dadilaeR al ritnes nebed ;acir - sodaseretni nátse lauc al ne railucep dadivitca arto se euq ,laicos otneve nu etnemacinú se otse euq reerc neb

itrap uS selritimsnart ed aerat al odneidnerpme yotse oY ,yoh y ,adiV al noc odnatart nátsE .etnemlaropmet raluc.nóicarepo

nerfne nareivutse iS .adireuqer azemrif al noc arutsop anu ramot nebed ,otse rednetne lA ed derap anu ed et .otreic¿ ,oicifiro nu rirba ed arenam al naíracsub ,alle ed sévart a ejasap nu recah nareisiuq y otercnoc o ardeip

inamuh al ,adiV al ed sotnemom sotse ne ,otnat ol roP al se lauc al ,ardeip ed derap atse etna artneucne es dad al ,elbisivni atsiv ed otnup le edsed ,euq atneuc nad es on sedetsU .anamuh nóicaerc al adot ed nóicalumuca

uca ed derap al omoc emrif nat res edeup ,sedetsu arap elbitpecrepmi núa se lauc al ,aicnatsus ed nóicalum artneucne es lauc al ne nóicisop al se asE .ardeip ol odatnugerp nah es seliM .etnemlautca dadinamuh al

,omsim euq és on y ardeip ed derap anu etna ratse oczerap éuq roP¿« »?ramot aív al a nóicacovnI us nE ,"adiV al ed aicneserP" al ed zuL ed oyaR ese "adiV al ed aicneserP" etna áregreme

ovni ,sorellabaC ,ogid sel íuqa Y .ardeip ed anu omoc emrif nat aczerap euqnua derap ase áriterred y sedetsu -imac ese nejepsed y zuL ed soyaR sol ed redoP la neuq ed derap ase euq aes euq oL .sedetsu ed etnerfne on

aerc al ,odis ayah anamuh nóic "aicneserP" c y árevlosid al ed etnerfne arutrepa al ,onimac le y ,árimusno zuL ed soyaR sose ne euqrop ,adiV al ed nóiccefreP al noc y zuL al ed redoP le noc adaneller áres sedetsu

cefreP al nátse .sedetsu arap eneitnoc y eneitsos euq ol odot y adiV al ed nóic eiuq is ,naesed ol is olnetnétni ,ogid sel ,otnat ol roP acirémA ed sogimA ,ogid seL .serbil res ner — sol euq ol

nebas ay setnaidutsE — al odad ah sel adiV aL .asoc anugla ebeurp sel odnuM etse ne adan euq nerepse acnun ropo ev euq eneit sal dadinamuh al y ,solgis etnarud dadinut somatse sel sortosoN .amsim ís rop racifir

on ,somiuf ol sortosoN omoc semrif nos y nóicanimreted al neneit iS .olrecah omoc odnartsom y odnañesneifid anugnin nárdnet y ,seyeL sednarG satse ed dadivitcefe y aicnetsixe al ed somsim ís a esrecnevnoc ne datluc

nu res naírdop euq sacifíngam sasoc selrartsom aírdop oY .sedetsu arap aicnatropmi eneit euq ocinú ol se ose sal ed sanugla euq ay olumítse sonem asoc reiuqlauc odneis naíranimret ,ograbme nis ;osoredop olumitse

detsu arap ricudorp areidup oY euq sasoc naírasnep euq ecnacla us ed areuf y selbíercni nat naírecerap el ,se.ísa se on dadilaer ne odnauc ;naíraznacla sal acnun euq

ca al a saicarg se ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ,somecah sortosoN euq ol odot euq nedreuceR - al nos adiV al ne sodazilaer odis nah euq sorgalim setnerapa y sodamall ísa sol sodoT .adiV al ed nóic

.óidnetne sol eidan euq rop sorgalim sodamall orep ,adiV al ed larutan nóicca ed nóicrosba al ne ,aíd yoH ed nóicca al ,redop le ,dadiralc al odartnocne nah ,dadinamuh al ed nóisnerpmoc al al euq adidem a y ;adiV al

us ed dadiralc al euq nárartnocne ,nóicca us etuceje euq arap etnememrif y sám zev adac neuqovniilaeR uS natneis euq atsah ,aíd adac esodnájepsed áratse nóisnerpmoc le se euq dadiralc al etnaidem orep ,dad

odoT ojO - .nóicca uS rop nózar al nárbas y nárev ,soditnes sus ed sévart a odnautca soiD ed rozivA us a neuqovnI .yeL atse netnemirepxe ,yoh ogid sel ,etnemetneucesnoC "adiV al ed aicneserP" acnun omoc

ccA y nóiccefreP royaM uS euq arap nóicanimreted y arutsop al namusa y setna opreuc us ed sévart a nayulf nóimiS uS ne adiV al ed seyeL sednarg satse raborp nárdop odipár nat euq nárev y ,odnum us ed ortned y ,dadicilp

narG ase somenet seneiuQ ,sortosoN .adiV us ne senoiccA suS ed nóicidneB al y ,redoP y ,dadisoutsejaM

Page 80: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

08

aznacla nah al on núa seneiuq ,sedetsU .acifingis osE euq ol etneserp somenet ,etnemlautca datrebiL el on od laeR yos oY euq neerc euq ay oreP .dadilatot uS ne alreconoc elbisop se — sol a otse odneicid yotse sel y

setneserp sotidneB — nua ,laeR yos oY euq otseup t euq oY euq redoP le euq rednetne nebed ,elbisivni aívadosu arap elbisivni néibmat se selritsisa arap ozilitu sus onroc elbignat y elbisiv nat áres aíd núgla orep ,sedet

ca us euq adidem a euqrop ;socisíf sopreuc soiporp adavell ,adavele se acisíf airotarbiv nóic y oralc sám la omoc elbignat y elbisiv áres sedetsu arap elbisivni yoh se euq olleuqa ogeul ,adiV al ed otneimidnetne royam

.yoh néibmat nos ol socisíf sopreuc sus nóiva nu ed seciléh sal ne sedetsu etna neneit al y ,adiV al ed larutan nóicca al se asE serodalitnev sus ne y

;elbignat amrof atcefrep us ne nátse otneimivom ne nartneucne es on odnauc euq ravresbo nedeuP .socirtcéle rev nedeup sal on nóicca ed dadicolev atelpmoc us ne orep - amrof us rev nargol on sonem la - al neneitbo orep

uco omsim ísa Y .oslupmi us ed redop le noc nóicca us ed dadilatot sedetsu lA .adiV al ne odot noc errnetni us ratnemercni .aev al euq atsah acisíf arutcurtse us ed airotarbiv nóicca al áravele ,dadis

ot a y ,acirémA ed sogimA ,ogid sel ,olpmeje roP ellabaC solleuqa sod naidutsE naes euq setneserp sor ,setarapmoc yoh ed sairotarbiv senoicca sus ed aicnerefid al atsiv ed otnup ortseuN edsed naravresbo is euq sad

nemaralc naírednetne ,sárta sesem sies ed sal noc aL .odnalbah yotse euq ol ed etnematsuj erpmeis arap y et al a nóicneta us rop ,otnesopa etse ne solleuqa ed airotarbiv nóicca se ,"adiV al ed aicneserP" am ohcum ne roy

,edne roP .socisíf sopreuc sus omoc elbignat nat se ose íM araP .sárta sesem sies are euq ol ed dadisnetni usetsu ,daditnac al ed otnemercni le ne nemua sed edip sel adiV al euq ol odot se ose ;airotarbiv nóicca al nat

.námi osoredop nu aerc lauc ol ,allE a nóicneta us elrad la yoh recah itca al omoc ed olpmeje nu selrartsuli emnatímreP al a nóicneta us ed sévart a ,adiV al ed larutan dadiv

erP" aicnes ,"adiV al ed nu nemot :nóicca ed odnum us ne etnemadiuges y ,ocisíf opreuc us etnaidem arepo al sedetsu etna nárdnet y ,abirra aicah atnup us neuqoloc y námi er adiV al ed atcaxe nóicca al ed nóicatneserp

anamuh amrof us ed oidem rop nóicnuf us odneicreje ,socisíf sopreuc sus ed ortned námi nu renop a nareuf iS . ah adiV al euq olleuqa ed nóicartsuli atcaxe al sedetsu ed etnerfne naírev y naíritnes ,abirra aicah satnup sus

.eelpme dadinamuh al euq odireuq al ed aígrene al ed nóicazilitu al etnarud dadinamuh al adot a odatrohxe someh sortosoN éuqrop le se esE

al a alrevloved ogeul y ,nózaroC led levin la anamuh amrof al ne nenoicca y nagiarta al euq adiV ed aicneserP","adiV al euL .adiV al ed dadivitca arodacifirup al se lauc al y nóiccaer ed redoP uS ne og ol atsé ,oserger

.anamuh amrof al ed areuf y ortned adiV al ed nóicca al ed redop oretne le ne áritrevnoc oxes led dadivitca al rop ,aibar al rop adatsaglam se opreuc us ne odnalucric aígrenE ed etneirroC us iS

rona y ,ocisíf opreuc us ed areuf y ojaba aígrene us a áraivne y soditnes sol árarebil atsé ,aes euq ol rop o ,lameuqa adiV al a odaserger árbah el on sedetsU .alraruatser nárdop on a ,otnat ol roP .odad árbah el atsÉ euq oll

otse nadneitne sedetsu euq adidem - l arap námi nu se ocisíf opreuc us euq sasoredop suS odnartsarra ,adiV a al a asoredop nóicca us ne atleuv ed salodnáivne ,etnematcerroc odidnetne se otse is y ,aígrene ed setneirroc

adiV - árasuac euq ol ,odad ah sel atsE euq olleuqa elraserger la adiV al ed nóicca al odilpmuc nárbah sedetsu y atcaxe uS áricudorp euq nóicca ed odnum us ne aicnesE y seredoP y sazreuF seroyam erebil adiV al euq

.sedetsu arap nóiccefrep acitámetam émA ed sogimA y sorellabaC ,ocitcárp se otse odoT acir - adiV al ed nóisnerpmoc al a otcepser adan yah on

aes on euq eS omoc sortosoN éuqrop le se esE .ocitcárp led socitcárp sám sereS sol somos sodidnecsA ser sortosoN .sanamuh samrof ne dadinamuh al ed adiV al ed aicneirepxe al odiviv odneibah ,éuqrop le y ,odnuM

oicidnoc sus someconoc sortosoN .samelborp sus somednetne y ,salle ed datrebiL al odiriuqda someh y senetsu a solrarebil arap salrednerpme omoc etnematcaxe somebas sal a aicneidebo us necerfo sedetsu iS .sed

somidep sortosoN euq sasoc sacop - sel euq arap sadiV sus a onis sortosoN a aicneidebo aíres on lauc ol iL us neugroto datreb - oS socitcárp nat euq naírednerpmoc sedetsu ed sogimA y sorellabaC ,nedreuceR .som

etsu ,acirémA ebo us elridep sorejasneM sol a o odío nah eM on sed euq ocinú ol a euqrop ,adan arap aicneidamuh al ebed elpmoc naczedebo odnauC .adiV al a se recedebo dadin allE ,sorellabaC ,adiV al a etnemat

se nah sedetsU .ritsixe adeup euq aneub asoc adac noc odnum us áradnuni sáziuq ,aírudalbah ahcum odahcucnemetneicer olós on oc aremirp al ,oneuB .avitarepooc dadivitca al erbos ,et ebed nóicarepo us noc res aír aiporp

y ;"adiV al ed aicneserP" us noc nerepooc sedetsu euq sonem a neserP" ,"adiV al ed aic etnemelpmis áres ra rarepooc elbisopmi .omijórp us noc etnemasoinom

esnejíf ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ,arohA a aicneidebo us nad el sedetsu odnauc :otnup orto etse ne rad y sonretxe sotneimireuqer a aicneidebo rad a sodanitsed etnematulosba ,sodanitsed nátse sedetsu ,adiV al

neb sus aicah y sotneimitnes sus ne aínomra acilpmi adiV al a aicneidebo al euqrop ,setnajemes sus a senoicid omijórp us num le ne napot es sedetsu selauc sal noc senoicidnoc sal y .roiretxe od

aírirefretni osE .nóicabrutrep anu aíres ose euq ay ,aviserga dutitca anu neuqifitsuj euq senoicidnoc yah oN sedetsu euq ol ricudorp arap eyulf adiV al lauc al etnaidem senoicasnes sal ed odnum us ed dadineres al noc acoR al omoc semrif nat res nedeup sedetsU .azemrif al noc rev euq adan eneit on ose ,sorellabaC .nareiuqer asE .onilom nu ed ogal le omoc odamlac nat ,ograbme nis ,ratse senoicasnes sal ed odnum us y ,ratlarbiG ed

d al se nerefi ,odreuca ed nátse on sedetsu lauc ol noc ogla aicah dutitca us ne oviserga otneimitnes nu ertne aic.dadrev atse ed etneicsnoc ratse arap omoc nóicanimreted aneres ed nóicasnes al o

rop adaicidoc nóicisop anu ne nátse ,zuL narG atse ed setnaidutsE omoc ,sedetsu :yoh ,éuqrop le se esEer adiV al euq ol nebas sedetsu éuq rop ,dadinamuh al adot euq adidem a euq nebas sedetsu y ereiuq

.nóicca ed odnum us ne nóiccefreP uS ricudorp a adagilbo áratse allE ,adiV ase a aicneidebo us netnemercni

Page 81: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

18

uq areisiuq oY .adiV al ed azreuf al se etnecnivnoc nat éuq y omóc ,sorellabaC ,yoh naev sedetsu e neta uS -reP narG uS elraserpxe a agilbo aL adiV al a nóic ,edne roP .odnum us y sedetsu ed sévart a nóiccef

.amsim adiV aL ?nóicneta us se éuq¿ rarebil a atrohxe aL euq etnecnivnoc azreuf al se adiV al a nóicneta uS retxe odnum us ed ortned amsiM íS ed nóicca royam anu us ed sévart a y otceletni us etnaidem nóicca ed on

.anamuh amrof omoc nóicca ed odnum le odot ne ocitcárp nat ogla rev sedetsu nedeup¿ ,secnotne otnugerp seL us se ol

ah etiplap nózaroC us euq ecah y acot euq adiV ed etneirroC us ed oidem rop ,sorellabaC ?adiV aiporp al ne sohcum euq laugi la ,náritnes es sedetsU .ocisíf odnum us ne etsixe euq olleuqa odot odigreme

irbucsed sus ,selautceletni sotpecnoc sus ed sosollugro yum ,dadinamuh odaerc nah euq nóiccefrep al ,sotneim- airaniuqam al ed odnum le ne etnemlaicepse - ellabaC ,ogid sel oY orep y livómotua adac ,rotom adac ,sor

íhev odot ,arotomocol me ,yoh ,acisíf avatco al ne samrof ed nóicatsefinam adot ,oluc al ed sévart a óigrerene y adiV al ed etneirroC eul ;aedi anu omoc ótorB .sonamuh seres sonugla ed aíg y ;otceyorpetna omoc og

euq ol o ,asac anu ,oicifide nu ,livómotua nu aes aY .amrof us ratelpmoc ísa arap ónoisuf es aicnatsus al ogeul omoc y aígrene y redop le odigrus ah lauc al ed adiV al ed etneirroC al ed otcudorp odis ah odot ,aes

netsixe nóicatsefinam adot aicneucesnoc .ocisíf odnum us ne et us ed atneuc nad es sedetsu is ,otnup etse rev a nagell sedetsu is ,acirémA ed sogimA y sorellabaC

cifingis nátse on ay sedetsu euq nárednetne ,oda - sedetsu ed onu in - ase ed dadisnetni royam al ne sodatimilinam es euq arap racovni nedeup sedetsu lauc al ,adiV al ed nóiccefreP .laudividni odnum us ne etseif

op sám al se y ocitcárp etnemaredadrev sE .nadnerpmoc ol euq oesed etnemlaeR le ne dadreV asored.rarongi o ragen adeup ol euq onamuh res yah oN .osrevinU

,sorellabaC ,otnat ol roP euq adan yah on euq napeS !adiV al a nóicneta us ne oinimod us nerugesa¡ oP osoredopodoT le euq ridepmi adeup sel iccA uS ed red odnum us ednuni e etorb nóiccefreP uS y nó

.nóicca ed atse euq etneicsnoc ratse lE erP" "aicnes al rop ,renopsid arap orep ;osomreh se ílla átse aicneserP","adiV al ed royam anu aívadot se ,odnum y opreuc us ed ograc agah es euq arap nóiccA asoredopodoT uS ed

.adiV al a nóicacovnI al laicnese se y ,nóicca al ed nóicanimret y nóicca ne sedetsu esodnártnocne ,yoH al ne nátse sedetsu ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ,adiV us ed dutinelp al

"adiV al ed aicneserP" orellabaC ,olnesnéiP .odatse nah ol erpmeis omoc omoc odidnetne nah on núa sedetsu ,sla nedeup lauc al adiV al ed dutinelp royam al ratpeca aL¡ !atimil sol on adiV aL¡ .otnemom reiuqlauc ne raznac

al ed aicneerc aL ?odasap ah euq secnotnE¿ !atimil sol ocopmat aicnegiletnI aL¡ !atimil sol on aígrenE.sám adan y amsim ís a esratimil a odavell ah al sonretxe seredop ne dadinamuh

us ne etnematelpmoc áramarred es adiV al etnemadiugeS .allE a nos euq ol odot elned ,adiV al a revlov lAiV al euq nóicidneB narg al nárev sedetsu ogeuL .nóicca ed odnum us y opreuc arap odnadraug átse erpmeis ad

al ed acitcárp nóicca al y dutinelp náritnes euq se ,adiV al a ,asac a aserger nóicneta us odnauc olóS .sedetsureuceR .odnum us a nóicidneB narg ase áreart sel euq adiV regocse a sotejus nátse seneiuq nos sedetsu ,ned

sedadivitca ne natsag al is ,aígrene atse noc recah a nav euq ol .savitcurtsnoc sasoc salleuqa arap alrenet nárdop on secnotne ,savitcurtsed

aígrene ed setneirroc sal radalsart euq nárdnet sedetsu ,adiV al ed avitcurtsnoc dadivitca al renet nereiuq iSoserger ed reP uS áricudorp atsé omoc nárev y adiV al a ed odnum us ne y ,opreuc us ed sévart a ,ne nóiccef

ca .etneinevnoc amall roiretxe odnum le aíd ne yoh euq socitcárp seredop suS sodot ed ortned nóic us nE ácem ;amsiM adiV al euq ocitcárp sám adan yah on acin

inácem us odicudorp ah euq ol se éuq¿ ,nózar atse rop ?sasoc satse sadot odicudorp ah euq ol se éuQ¿ ?acnemurtsni sose sodot y onaip le odicudorp ah euq ol se éuQ¿ euq nesneip ,sorellabaC ,secnotnE !adiV aL¡ ?sot

cárp nat nátse on sedetsU .adiV al se acit ni adan noc odnatart al euq adan noc odnatart nátse on sedetsU .otreic.ricudorp adeup on adiV

iS erpxe nah ol sedetsu lauc ol ,asoiretsim se adiV al euq ed odnum us ne otneimitnes núgla yah odas .olnetrácsed rovaf rop ,arto u arenam anu ed odajelfer y ne serbil etnemlaer naes euq oreiuq omoC !hA¡

;adiV al ed nóicacilpA asoredop atse al arap seranimilerp sojabart sol odneicah somatse sortosoN euq ay y eip oN .dadicilef y otsug le odot noc nertne odnamoC y otneimitnesnoc us ojab ,sorellabaC ,eneiv euq esalC n-

etnarud odarebil nah euq aicnese y ,aígrene ,redop us ,nóicca acifíngam us ed etneicsnoc yotse on oY euq nes ed onu adac aicah otneimicedargA iM natneiS .setneserp odatse nah on sorejasneM sol euq ne sesem sies sol

cetorP y nóicidneB al rop adarebil aígrene ed azno adac rop sedetsu .acirémA ed nóic su euq sonem a ,rednerpmoc licáf se on euq és oY olleuqa odot atsiv ed otnup ortseuN edsed naev sedetnemlaer se ,sorellabaC ,ogid sel orep ;odireuqer se euq odot odneiV .odargol ah es euq ol odot ocifingam et ol

sol ne rargol árdop es euq ol emriced neiugla edeup secnotne¡ ,sesem sies sodasap sol ne odargol ah es euqis abaC ,olnesnéiP !olnesnéiP¡ !hA¡ !sesem sies setneiug ahcul narg al ne ,sorell - atsuj arbalap atse ozilitu y -

arri e rearta ed ozreufse le ne sacisíf sahcul saiporp sus otsiv nah sedetsu euq rop ,nóisaco atse ne etnem raid ogid sel oreP .solrecafsitas arap omoc etneicifus ol odargol nah on sedetsu y ,adiV al ed nóiccefreP royam al

er odis ah euq nóicidnoc al ne euq etnemacnarf cirémA us ed adivom sedetsu ,nóicca ed odnum us y aseupseR al riugesnoc le licáf sám zev adac nárartnocne .senoicacovnI sus a at

acilpA sus euq natneis sedetsu euq oreiuq oY ec oN !sorellabaC ,nos ol Y¡ .selbicnevni nos senoic nad;otneimitnes o otneimasnep orto etna su is euq ilpA sus ed atseupseR aretne al núa odinetbo nah on sedet -

euq oL .alrenetbo arap atisecen es euq ol recah a sotleuser sám nétse ,semrif sám naes secnotne ,senoicacedetsu nóicanimreted y azemrif royam al noc ,odnum us ne odalumuca nagnet sedetsu euq aes ase nárabirred s

Page 82: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

28

neyulf adiV al ed dutinelp al euq atsah ,sozadep nárah al y derap - 0u ertneucne on odnum us ed ortned y sévart a .nóiccirtser anugnin ,nóiccurtsbo anugnin

,sedetsu o sorejasneM sol arap saicneirepxe sal ed ednarg sám al áres eneiv euq esalC al éuqrop le se esE ,nóicanimreted al someneT .odneicah atse es atsiv ed otnup ortseuN edsed euq nóicaraperp emrone al rop

oiD al omoc a¡ ,sortosoN noc nóicarepooc atelpmoc us noc ,hcaeB gnoL ne solleuqa a ojid sel zuL al ed assE adac a rarebil etnaidut !odnasoca odatse ayah ol euq areicnanif nóicatimil adot ed orecnis y oires

ose ,omsilairetam la evilcorp yos on oY ,oneuB ?areicnanif dadivitca atse a oreifer eM éuq rop¿ ,sorellabaC argol es on dadiliuqnart o amlac anelp al euq somebas oY y sedetsu orep ;oralc atse - adeup es on euq se on

eugisnoc al on dadinamuh al etnemlausu orep ,otelpmoc rop rargol - datrebil ed nóicasnes atreic anu nis .areicnanif

eiuq ,sorellabaC ,eip ed nátse sedetsu euq sartneiM c sus ed sévart a aígrenE ed setneirroC sal ragrac or reu - le ne asoc reiuqlauc euq ed nóicasnes ase ed esrarebil a solraduya rarucorp arap soditnes sol ed sodnum y sop árdop ol on ,sorellabaC ,ogid seL !sám ratpeca a navleuv al on rovaf roP¡ .ratimil edeup sel onretxe odnum sedetsu is ,odnatimil riuges adeup sol euq anamuh nóicaerc al ed odnum le ne saicnatsnucric árbah oN .recah

rapa nediced .onimac us ed salrat senozaroC sus euq ecah y sopreuc sus ed sévart a eyulf euq adiV al ed redoP le omoc napes y natneiS

ovnI sedetsu la adiV us ne oinimoD le se netiplap o ,ragul ,anosrep yah on euq natneis rovaf rop y ;alracinamuh al euq és oY .solratimil o sedetsu noc rirefretni adeup euq nóicidnoc ase noc adagrac odis ah dad

euB .alratimil naírdop senoicidnoc o ,seragul ,sanosrep euq otnup la zilefni aicneerc .dadrev al se on ase ,onneirapa anu eneit etnematreiC .dadrev al se on orep ,aic

nemetnatsnoc somsim sedetsu a esnagíd ,edne roP :et eM euq asoc reiuqlauc ayah euq olucídir sE«iletnI al se lauc al ,"adiV al ed aicneserP narG" iM ed nóicatpeca al ne ratimil ,adeup reboG aicneg etnan

peca a ogein eM y dadrev se oN .osrevinU led »olrat - oN !hA¡ .sorellabaC ,senoicasnes sus ne otse nagah odnauc orep ;ohceh etnemlaicrap áres euqrop ,otceletni le noc etnemalos sasoc satse recah ratnetni a nayav etnanimoD al ne áritrevnoc es atsE ,senoicasnes sus ed al noc otceletni led nóicca us naúnitnoc sedetsu

neserP er y ,ocisíf opreuc us ed sévart a odnautca adiV al ed aic ay ,odnatimil átse ol euq olleuqa odot áreleposrep naes .senoicidnoc o ,seragul ,san

nah sedetsu euq ogid seL amuh senoicidnoc sal ed solucátsbo setnagig rarepus sorejasneM sol a otsiv san se euq ay ,olrev nebed sedetsU .odatcefa nah sol on satsé y ,sonamuh seres sol a rajorra odidop nayah es euq

mat sedetsu ,olrecah nedeup sollE iS .otreic se odad y ohcid eh sel euq ol odot euq ed ,sorellabaC ,abeurp al - al a odarebil nah y solucátsbo sotse a necnev ís sollE euq ed oretne odnuM le arap abeurp al nos sollE .néib

idnoc satse ricudorp arap atorb euq adiV al ed aígrenE .senoic otunim zeid sonu rop euq oesed ,sorellabaC etsu s senoicidnoc sal atsiv ed otnup ortseuN edsed naev sed

sodasap sesem sies sol etnarud sorejasneM sol ed senoicacovnI sal a satseupseR sal y ragul odamot nah euq - soudividni sol arap odanigiro nah es senoicacovnI suS ed odatluser omoc saenátnatsni satseupseR ed sotneic

se ne .senoicidnoc sat sorellabaC — eip ed nátse sedetsu sartneim otnemom nu — senoicidnoc sal euq atneuc ned es euq oreiuq

sU .sedetsu erbos redop neneit on roiretxe odnum led ,nedreuceR .etnemavitinifed otse rebas nebed sedetc sol odnau setna ,otnetni ocilóbaid sám le ozih es ,oirautnaS led esalC amitlu al ne ,íuqa noreivutse sorejasneM

,sodarutpac nareuf sorgen sogam sose euq ed ed lauxes oesed lamrona nu dadinamuh al erbos ranimesidsed ah ay osE .sadatcefa noreuf soña rop sadacidujrep odis naíbah on euq sanosrep salleuqa y ;elbalortnocni -

a sám zev adac árecerapased y ,etrap narg ne odicerapa .arreiT al ed adimusnoc y atleusid aes aicnatsus ase euq adidem

sose ed ozagital omitlú le ,néibmaT — solramall ed arenam anu yah olós ,oneub — abaC ed« sose ,sorell -inamuh al ed nóiccurtsed al noracsub euq »soinom atsesed y romet raerc arap euf ozagital omitlú le ,dad -

apa ase etna nadec on ,zuL al ed setnaidutsE ,ogid seL¡ .acirémA ed etneg al erbos areicnanif nóicazilib !aicneiriV sus ne odimusa nayah sámaj sedetsu euq arutsop emrif sám al namusA .retemos nejed es oN :nagid y sad

!asoc etnajemes ratpeca osuher oY¡« ",YOS OY aicneserP asoredoP" oseT iM sere úT úT y aírer».odnuM le ne y osrevinU etse ne selanac sol sodot sanreibog

a anu yah acirémA nE ili orenid ed aicnadnub rop ;yoh atisecen allE ne onu adac euq ol odot y adatim .acirémA ed etneg al ertne aniviD nóicubirtsiD y aniviD nedrO al ne odinetsos áres ose ,otnat ol naeS

irotua al nagnet euq ,selaicifo sotseup sol ne in ,onreibog us ne etneg yah on aY¡ .otse ne setnetsiser y semrif -noc ol ne dadinamuh al a ravirp adeup euq redop o dad !etisecen euq orenid ed nóisivorp al a etneinrec

ase a elnagíd ,nóicatimil o areicnanif nóiserp narg anu natneis euq ,etnemlaudividni ,sedetsu ed onu adaC:asoc ¡« !redop seneit on ,otnat ol rop ,laer sere oN¡ !aritnem anu sere úT !"YOS OY aicneserP asoredoP"¡

peca osuher y ,aíreroseT uT ed orenid ed nóisivorp adatimili al noc odnum iM anell y agrac¡ reiuqlauc rat»!asoc arto xe odnum le ne odot euq nárartnocne ,emrif arutsop anu ramot sedetsu la ,sorellabaC árad el roiret

on ;rasec euq árdnet asoc atse euq ,sorellabaC ,ogid seL .natisecen sedetsu euq orenid led nóicarebil al a osapdot odagertne y odicerfo ah adiV al euq ,otseuP .sodireuQ setnaidutsE sotse a áratcefa eneit euq ol o la

allE a nóicneta aretne us ecerfo el euq elbatepser oudividni - reiuqlauc yah osaca¿ ,secnotne emnagíd le ne netisecen sedetsu euq olleuqa odot ed solravirp o ratcefa adeup euq roiretxe odnum le ne nóicidnoc a otseupo ah es euq odnuM le ne oditsixe ayah euq nóicidnoc adot ,sorellabaC ,nedreuceR ?zuL al ed oicivreS

.aditrever odis ah zuL al ed setnaidutsE sol

Page 83: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

38

erP" al a oingised us ne ritnes a nagell sedetsu iS ed onu a neuqsub ,nóiserp ed ocop nu "adiV al ed aicnessogimA sus somoS .sortosoN .odinet nayah sedetsu euq sogimA sednarG sám sol , ed onu adac ,sorellabaC

osoN am omoc ebas ,solraduya somaesed seneiuQ sort secnotnE .olrecah arap seyeL satse ralupin !sotidneB sereS¡" :sonnagíd ogeul y ,nóicacilpA asoredop y emrif sám al recah ed dadilibama al nagnet arap senoicasnes sal ed odnum iM ne aicnetsisA al emned arohA .elbisop ol odot odneicah yotsE

."nóicarebil atse ricudorp .sorellabaC ,saicarG !ohceh áres otse ,egroeG rop Y¡ neitnis nátse sedetsu euq odneyerc etnemlaer yotsE .dadilaeR iM od orp ed nóicanimreted al ognet ,oneuB -

alos oN .yoS laeR nat euq sedetsu ed onu adac a elrab someh sortosoN odnauc ,ogid sel orep ,ose etnemeuq sedetsu nasneip¿ ,añazah atse noc sojel nat ragell odargol euq ol odot ed nózaroC le atsah éragell on oY

netbo euq arap aicnetsisA al ,sotidneB ,sedetsu a selrad y ,ritsixe adeup ?adiV al ed airotciV al nag a renet se asoc arto orep saneub sal ne ogima nu a renet se asoc anu euq etneserp nagnet euq oreiuQ nu

us yos oY ,nedreucer y ;salam sal ne ogima ne ogimA om odot oN .)salam sal ne atsah( otnem adan euq nejed as sedetsu ;rodederla us a rallua nadeup sobol sol otnat euq atropmi oN .sorellabaC ,etsusa sol neb

nelis euq zuL ed oyaR ese razalpme omóc .odillua ese áraic em us euq ,sorellabaC ,nedreuceR yoh amra roj us edsed sodacovni zuL ed soyaR somisísoredoP solleuqa ed redoP le se osrevinU etse ne erP" "aicnes al ojab

uS selatneM sopreuC sus ed nóicceriD .seroirep neM opreuC us a rovaf rop yoh natneis ,sorellabaC ,opreuc us a aígrenE artsinimus sel euq ,roirepuS lat

uQ ?ranoicnuf ed ejed ogla euq sonem a nasneip ol on sedetsu osacA¿ .opreuc us ne onagró adac a aticreje neios sedetsU is ,oralc ;opreuc us ne onagró adac arepo ís latneM opreuC odavelE le euq ay ,olnetpéca etnemal

iS !olnesnéip olóS¡ .etnematcefrep aírahcram onagró adac ,sosoinomra etnemetneicifus ol neseuf sedetsunemlamron naranoicnuf opreuc us ne sonagró sol sodot ,senoicidnoc sal sadot nu naírdnet acnun sedetsu ,et

nesnéiP¡ .lamrona otitepa a sedetsu nátse euq otneirbmah ol ed atneuc sedetsu nad eS¿ !ol ose ,oneuB ?secevumoc ocop socisíf soicicreje recah nárdop atsah sedetsu ;lamron recerap aírdop atsah ,sorellabaC ,oreP .sen

.otibáh led oidem rop opreuc us ne acimóta arutcurtse al ed otirg le se otse euq selrarugesa emnejéd um ecah ed aicneirepxE iM ne írbucsed euq aíd lE opmeit ohc - ,soña setnatsab odasap nah ,otseupus rop

omoc on euq ,nóisnecsA iM ed setna osulcni - atse on euq eM¿" ,sageloc siM a ratnugerp aílos el y odneimoc abís orep ,remoc on le aírajesnoca sel on oY "?remoc erbmoh núgla otsiv ah .selamrona sotitepa ralortnoc le

us ed nóiccA y ,redoP ,aínomrA narG al euqovni sedetsu odnauC "aicneserP" ,ocisíf opreuc us ranrebog arap .nárecerapased y nárevlosid es selamrona soesed sotse

sorellabaC ,odip sel oY - araperp al ne aroha euqrop somatse soN sortosoN esalC atse etnarud y nóic asoredop y adanimreted nóicca anu ne odnarculovni - al rop oesed narg nu ritnes a nesagell sedetsu is euq

adimoc adaisamed riregni le etive y ,"amlac noc olamót ,etarépsE" ,nagid olós y olnenímod rovaf rop ,adimocarud mah nayav oN .esalC atse ed adeuq euq ol rop y opmeit etse etn sotneirb - ;oreifer eM euq ol a ose se on

em sal ne nétse sedetsu ísa euq arap adimoc ed daditnac al nelortnoc orep al arap selbisop senoicidnoc seroj .otse omoc ísa ogla odibah ah acnuN .esalC atse ne odnatuceje somatse sortosoN lauc al dadivitca atcefrep

abarT le somazepme sortosoN opurG ed senoinueR sal ne otse someraunitnoc y hcaeB gnoL ne ehcon arto al oj.ecneimoc esalC al euq setna

ridep a yov sel oY ,sorellabaC - zev arar yum euq nebas y rovaf nu odip sel - led esalC atse etnarud euq autnaS euq arap rodadomoca la nemall ,oibrutsid o nóicpurretni ,aitselom anu ed atneuc ned es odnauc ,oir

norp noc euqas on sortosoN y ,ojabarT narg nu recah somereuq sortosoN .adaesed on anosrep alleuqa a dutitne euq somereuq lauc o razilucidir o ratselom a nagnev euq soudividni nert euq ay ,elodní ase ed asoc arto reiuq

sortosoN .ragul etse a recenetrep naírdop acnun soudividni sotse ,íuqa sasoc selat recah a odinev nah solle is ne odnarculovni somatse soN dadilamrona reiuqlauc ed setneidnep nétse secnotne ;adanimreted nóicca anu

rebog aes euq arap odot ed soiraicifeneb sol náres sedetsu y ,etnememrone someraicerpa ol sortosoN ,adanneidnep nétse orep ,etneg al noc selbanozar naes on euq eidan a odip el on oY .otse al euq arap setnaligiv y set

.esalC atse ne adinetnam aes elbisop aínomrA royam rad a norazahcer euq sanosrep salleuqa revomer la orejasneM la ohcum ídnerpros oY ,notgnihsaW nE

pros nabatse néibmat salle euq ritimda obeD .aicneidua al ne aicneidebo ed opreuc le ,ogid sel oreP .sadidnerutsE ,nagnev euq sonem a euq adneitne etneg al euq arap omoc ednarg etnemetneicifus ol se aroha setnaidosoN y etnemelbama rartne sonem la naírebed orep ,somecah euq ol odot netpeca euq somidep el on sort

orep ;odinevneib áres íuqa ratse areiuq euq lE .somidep sortosoN euq ol odot se ose ;somsim solle esrazinomrani solleuqa agnet sol euq le omsiM oY aes euqnua esalC atse ed areuf sodinetnam res nebed sosoiciv soudivid

abarT nu recah somaesed sortosoN euq ay ,rerroc euq na acnun oj noc y ,ose sedetsu nárednetnE¿ .ohceh setabaC ?odnum us ne náratpeca ol dadnob y roma narg us ed dutinelp al led ednarg sám asoc al se ,sorell

osoN euq le osrevinU rebog omoc somebas y sogimA sus somos seneiuQ ,sort ,adiV al ed seyeL satse ranorp arap sedetsu noc sometse nesE ase senoicasnes sal ed odnum us ed ortned ratcey al ed otadnaM y ,aic

abaC .adireuqer aicnetsisA al ed sel euq arap natisecen sedetsu lauc al adiV al ed aicneserP al ,sorellsU .sortosoN nis asnefedni aíratse dadinamuh et esa sel oY ,orep ;nadneitne o naev ol on euq edeup ,sed ,orug

sal ed odnum us ranrebog adeup euq ,yoh ,odnuM le ne o acirémA ne sanosrep ed sotneic ertne eidan yah onreP al euq rajed arap omoc etnemetneicifus senoicasnes A .aicnetsisA artseuN nis ename adiV al ed nóiccef

idem acifilac etnemetnanosid arreiT al ed aicnatsus al euq ad ,adimusnoc y atleusid se dadinamuh al rop ad amus ed se dutitarG artseuN euq ose rop sE .etneg al arap lasrevinU aduya narg ed áres aicnetsisA artseuN

natropmi ,sedetsu arap aic .sorejasneM sol y sortosoN aicah eyulf euq roma y dutitarg us se ,sorellabaC

Page 84: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

48

osoN acnun euq ,yoh riulcnoc arap ogla riced a yoV sol omoc otsiv nah sedetsu ;odanoicnem someh sortneM sodoT .soudividni sol ed ortned oniviD romA la odacove nah oniviD romA ed agracsed narg uS ne sorejas

sed ah el es arreiT al ed airotsih al ne acnuN .otsiv nah ol sedetsu narg etnajemes oudividni reiuqlauc a odagrac ed etrap ed oido etnajemes odibicer ah eidan acnun y ;sorejasneM sod solleuqa ne omoc oniviD romA led redoP

nugla op so .oñeuqep etnemlaer se odarebil odis ah euq oniviD romA narg le noc nóicarapmoc ne euq soc átse sol romA ese euq naírbas sedetsu secnotne ,otse ed asuac al rev neseidup sedetsu is ,sorellabaC ratse nebed ,otseupus rop ,sedetsU .solgis etnarud odata ah sol euq olleuqa odot ed etnemetnatsnoc odnarebil

uh soesed noc oniviD romA ed agracsed ase racifilauc on ed setneidnep al a nóicidneB uS ne redoP esE .sonamem a ,edne roP .renet nadeup euq ednarg sám oigelivirp le se dadinamuh ebil nagis sedetsu euq adid sám odnar

reup sal etnematelpmoc otreiba nárbah sedetsu ,nóiccA uS ed redop sám y us a sat OY aicneserP asoredoP","YOS sedetsu euq aneub asoc adac noc odnum us ranell arap aíreroseT uS a ,aicnegiletnI asoredoP uS a

ed ritrap a odnamoC emrif le ,nóicanimreted emrif al yoh sedetsu noc nevell ,sorellabaC ,rovaf roP .netisecennum le ne adaN :euq otnemom etse su a solratimil edeup anamuh nóicaerc al ed onamuh od núgnin ne sedet

imreted anu erpmeis nagneT .oditnes orugesa sel oY y ,otse ne arutsop emrif y etnan etsu euq ed náratse sed atsah sedetsu a otnuj ératse oY .dadreV al ohcid eh sel oY euq ne edrat euq onarpmet sám ogimnoc odreuca

.datrebiL ase nertneucne euq idnoc ,seragul ,sanosrep :euq oveun ed nedreuceR senoicisop o ,senoic - ojabart ed senoicisop a oreifer eM y

- anu renet naíbed sedetsu euq reerc a sodanilcni odatse nah sedetsU .nóisivorp us noc rev euq adan neneit on us orep ;adanimreted nóicisop ,"adiV al ed aicneserP" aracibu sol ,arodatneirO aicnegiletnI asoredoP al omoc

,atcerroc dadivitca us ne us ed otceriD redoP le ojab "oN" riced adeup sel euq adan yah on y ."aicneserP" roP nétse dadinamuh al ed sanretxe senoicidnoc sal euq aes euq ol y ,dadirotuA al se atsÉ euq natneis rovaf

natsefinam .nedivlo ol oN .sedetsu erbos o ,sodnum sus erbos dadirotua al neneit on núa salle ,od moc aralc al rop nózaroC iM odot noc oczedarga seL sodot euq és oY .yoh sedetsu ne etneserp nóisnerp

am ase y ,nóicanimreted royam ase ,azemrif royam ase netneis etneinrecnoc ol ne nóisnerpmoc ed dadiralc roy selpmis satse a árarelot on euq nóicanimreted y redop emrif nu noc salratuceje náritimrep sel selauc sal ,seyeL

noc ratse a yov oY .natneis sedetsu euq oreiuq oY euq ol se osE .anugla etneuf ed aicnerefretni anugnin aroha y aporuE ne odaesed aíbah euq ol ed etnatsab odargol eh euq ay ,esalC atse ne sám ohcum sedetsu atse obac a someravell sortosoN y ,saíd sol sodot sedetsu noc ératse ,otnat ol rop ;datrebil royam ognet

arga sel oY .yoh ed nóicanimreted .adiV al ed nóiccefreP al ed dutinelp al noc ogidneb y oczed

l yod seL .saicarg sa

OSRUCSID VIX SOL ,SELEGNA AINROFILAC

8391 ed erbmeiciD ed 13 OIRAUTNAS LED ESALC

licífid se eM ehcon atse orep ,sarbalaP nis ratse somaírebed on sortosoN ,zuL al ed sereS sodamA odasap oña led oicivreS ocifingam le rop dutitarG y romA narg ortseuN selraserpxe arap sarbalaP sal rartnocne

.etneiugis led nóiccefreP al ne odnapisid etnematsuj atse es euq euq us ne aroha atsah odnauc ,ogimnoC esnejícogeR ,sesalC sal ed senoisime sal ed sévart a ,daduic adir

osoN d atneuc al odatelpmoc ay someh sort rep ed nóllim nu e atse a adamall odis ah nóicneta ayuc sanoserP asoredoP" ."adiV al ed aicnes

anU .sarbalaP setneiugis siM etnememrone náraicerpa seneiuq aicneidua al ne setneserp sorellabac yaHanrebog sol sodot ed rodederla atseupmi odis ah aidraug ase ed ortned y ; nóinU al ed odatse adac ed serod

y oniviD nedrO led airotciV narg al ne ecudart es osE .adanracsed daditne anugnin sám acnun árartne on aígiv.sedaduic setneidnopserroc sus y sodatse sus arap aniviD aicitsuJ

a sesem sies somijid sel sortosoN aíbah ay euq sárt ne olbah oY¡ .adanimreted nóicca al ne odartne som !acirémA us ed nárecerapased ocitílop oñagne y agirtni aL¡ !raibmac a av onreibog us euq ogid odnauc oires

rac anu omoc atseupmi odis ah el euq acitílop aicneulfni al adoT¡ áredrep sotsenoh y sorecnis soudividni sol a ag!redop us

redop le y ,onreibog us ne selaicifo seragul sol sodot ne adacoloc odis ah setna acnun omoc aidraug anU¡!áraluna es renetbo ed odnatart odatse ah omitlú etse euq

sol odis nah sedetsu ,sadasap sacopé sal sadot nE arohA .zuL al ed serosnefed sol ;neib led serosnefed meit le odot ne evisulcni ,setna acnun omoc esodnártneda nátse nu ed acifingam airolg al ne ,odiviv nah euq op

y nedrO aniviD al arap zuL al ed redoP etse nE .onamuh oditnes le arap elbitpircsedni se lauc le oicivreS aicitsuJ — etnemeverb racot odidop ah orejasneM le lauc le — eh sortosoN sorgol sol ed onu odaicneserp som

la netroper ol es solle euq ed ograc érah eM oY .saíd atniert sotse ne setnaidutsE sol ertne socifíngam sámtsu euq oreiuq oY .orejasneM e natnetni odatse ah euq olleuqa euq napes ,sotidneB ,sed a ravirp y raicneulfni odrep ah néibmat setnaidutsE sol .odneicerapased átse y redop us odid

ni atse selritimsnart arap dadinutropo atse omot oY oY euq ay ,eugell oveun oña le euq ed setna nóicamrofmi núgnin odnartsarra sedetsu ed onugnin a rev oesed on ojicoger eM omóC¡ .oredinev oña etse ne otnemidep

al ed atneuc ned es odnauc ,sedetsu etna átse euq orgol le naev odnauc Y !zuL al ed sotidneB ,sedetsu noc odireforp someh sortosoN euq dadreV — t euq redop oretne us odneidrep nátse savitcurtsed sazreuf sal sado

Page 85: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

58

dadinamuh al erbos — sotse ne acirémA a odidecnoc oicivreS led etnematelpmoc atneuc nárad es secnotne eR¡ .sesem sies neiM !zuL al ed airotciV al nos sedetsu ,sojiH ,nedreuc odamA us sart 51 atse abatnac ______ amA al¡ ,nóicnac nu omoc ,etnemacnarf ogid sel y ,redoP y datsejaM uS ne íuqa abartnocne es airotciV ad

!aroha atsah otsiv eh on oY euq senoicasnes sal ed odnum us ne airotciV ed redoP snes sal ed odnum us ne otse natpeca sedetsu euq adidem A apmurretni adan euq ed satrela nétse ,senoica

ni o etnemacitámotua rautca a árazepme ,otar nu rop neneitnam ol sedetsu iS .onamuh ozreufse us noc areifretevesrep redoP nu nárartnocne y ;senoicasnes ed odnum us ne setneicsnoc noreivutse acnun sedetsu euq etnar

rad arap ehcon atse etnemadanoicnetni otse ohceh ah lE .renet ed odnum le ne y oñA oveuN le ne airotciV al sel.oveun

roP¡ ?etneibma omsim le ne odnalucric nartneucne es sedetsu euq ay ,oñartxe ocop nu otse aneus osacA¿us odamA siM ,oN !on euq otseup etne se oveun odnum us ,s olós ;etneibma us ed etneidnepedni etnemar

reucer ,orutuf le ne solratnorfnoc adeup euq ol odot nE¡ .olnedréucer artneucne es zuL al ed airotciV al euq nedetsu ed ortned ciV al naev y ;emrif y ,aneres arutsop anu namusA¡ !sed nárev sohcum omoc ,hA¡ !zuL al ed airot

amA siM !oredinev oña le ne esrazilaer senozaroC sus ed oesed narg la al arap osollivaram nat se ,sod sáM .nagnet sedetsu euq aesed adiV al euq airotciV y ,airolG ,datrebiL ase ne sám zev anu rartne dadinamuh

q onarpmet etsu sodot ,edrat eu ne osup sol euq sadiV sus ed yeL al noc sodicedarga náratse y nárednetne sednerpmoC narG atse noc otcatnoc led nóis ."YOS OY osoredoP"

ehcon atse selramrofni emnatímreP ,sorellabaC y samaD — omsiM íM ed olbah zev arar y — euq oesed euq iM ed setna senoicanracne salleuqa a oreifer eM y ,odiviv eh euq opmeit le odot ed setneicsnoc nétse sedetsu

necsA opreuc le ne adiV al reneter ed solgis ecah ed odotém ojeiv le euq nadneitne sedetsu euq oesed oY .nóis opmeit ed sodoírep sogral rop — d sonu sies ,sotneicsert ,sotneicso soña sotneicetes o ,sotneic — ogla are

,adiV anu ne orgol us ed airomem al redrep ed zev nE ?acifingis ose euq ol sedetsu nebas oreP¿ .númoc ed airotciV al odnatropsnart y esodnávell senoicanracne satnitsid sus ed odoirep led sévart a naúnitnoc sedetsu ,ídnecsa odnauc osulcnI ?oigelivirp ese are ednarg nat euq atneuc nad eS¿ .orto a odoirep nu ed sotneimiconoc

notne edsed raicerpa aívadot odidop eh napxe arap oím are euq nóisnerpmoc y oigelivirp ese sec ne adiV al rid opreuc ese le ne orep ;setna ohcum odanoiccefrep rebah edup ol oY ,otseupus roP .aranoiccefrep ol euq atsah

eter íreferp oY ,odneicerfo abatse euq oicivreS .opreuc ese ne adiV al ren uh al arap odanimreteD oicivreS iM euq ogid sel oY orteC le sonaM siM ne odacoloc ah arreiT al ed dadinam

seredop sol euq ritimrep arap aznaifnoc aretne us éd eM dadinamuh al odnauc Y .onamuh ol erbos redoP led al omoc dutitnorp noc érartsom el oY ,nóicca ed odnum y ,opreuc us ,res us ed sévart a nayulf ozreje oY euq

art airotciV p árajab .alle ara neM sol ed aicneidebo edlimuh al sedetsu nevresbO nedeup sedetsU .soñeuqep sám soeseD siM a sorejas

sod a odartnocne rebah le aicneirepxE iM ne ednarg sám asoc al sE .acifilpmeje ol ose omoc y ,orgol le rev euq acimánid sám adiV al ed nóicacilpA al recah núa y aenátnatsni aicneidebo ase naírad seneiuQ soudividni

.raicneserp odidop ayah oY aroC iM odot noc ,sodamA sereS ,oczedarga sel oY .sorejasneM sotse a romA osnemnI ,narG ese rop nóz

ol nárednetne ,oredinev oña le ne sáziuq ,aíd nu ,sodamA siM .dadinamuh al adot arap odacifingis nah sollE euq edsed otsiv someh sortosoN odnauc orep ,oY omoc neicerpa ol on sedetsu euq adeup ,sodamA ,ogid sel oY

atimilI artseuN sed odatnetni nah euq sazreuf sal ,arreiT al ed nóisiV ad ed odud on oY ,sorejasneM sotse a riurtarG .sollE ed asnefed etnanimreted us acreca es arohA .roma narg us .saic

oiciv aicneirepxe ase euq raton le ohcum orgela eM sE ed opreuC led ortned ratrepsed a ogell ogacihC ed as -acnun solle euq asnefed anu ,odnuM le y acirémA adot ed setnaidut a ravell redop ed setneicsnoc noreivutse

etsu omoc ,euq ay ;otse rev le ,sodireuQ ,osollivaram sE .obac rop res noreibed sojiH sod sotse ,naradrocer sed.asnefed aiporp uS soña sod

aiporp uS se dadreV al opmeit ed odoirep ogral nu ed osrucsnart le ne euq ecid es euq nebas sedetsUnefeD ,nedivlo ol oN .onamuh ozreufse le etnaidem ad es otse anamuh avatco al ne euq ,ogid sel oY orep ;as

amA sereS uS aes amitlú atsE euq ecah ,dadreV al ed redop le noc nóicarepooc ne onamuh ozreufse uS .sodl ne asnefeD aiporp a adalumuca aidrocsid ed asam narg anu neneit sedetsu odnauc oreP .anamuh avatco a

idepmi nóicalumuca atse odunem a ,odasap led onamuh oírdeblA erbiL led asuac nóicautca al otnemom ed árividni ed onamuh oírdeblA erbiL le euq ay ,yoh oreP .zuL al y dadreV al ed redoP led res edeup sosoiciv soud

.odartneda odis ah oveun odnum nu ,adiV al ed aírudibaS al ne odivomer sairotciv satse nedreucer ,ogid sel oY ,edne roP ed íngam sol nárev sedetsu ,sodamA siM .setnaidutsE sol -

ol euq norasnep acnun euq sofnuirt socif amuh seres s uco a odnazepme nátse ay euqrop ;rargol naídop son .rirr núgnin natneis on euq etnemarecnis odacilpus ah sel orejasneM le sehcon sod satse ne omoc nedreuceR¡ ,zuL al ed sojiH !sanamuh sedadilauc sal a ritabmoc arap nacovni sedetsu euq adiV al ed aicneserP al ne romet ortned esrajola nedeup ednod ,seromet sus sodot rahcesed nedeup ednod otnup le ne nartneucne es sedetsu

et el oN¡ .sojo sus etna airotciV uS rev y zuL al ed osoN¡ ,ogid sel oY !recah adeup erbmoh le euq ol a naín sorttsom somerdop al nos sedetsu euq ,odnacovni nátse euq redoP narG y nóicanimreteD aveun atse noc selrar

!zuL al ed airotciV somartne sortosoN euq adidem a euq rop ,setna acnun omoc natneis ol sedetsu euq oreiuq oY ehcon atsE¡ ratropmi niS !zuL al ed airotciV al nos euq nedreucer sedetsu ed onu adac euq oreiuq oY ,oveuN oñA le ne

51 ejasneM etse ed erbmon le odalever euf on lanigiro orbil le nE :atoN led rodarobaloc ,zuL al ed or

.niamreG tniaS ortseaM

Page 86: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

68

al nagnetnam ,esnagnéted olóS¡ .elortnoc sol odeim le o dadeisna al euq natimrep on ,etnerfne sol euq olleuqabo y regreme redoP narG uS a naev y natneiS¡ !zuL al ed airotciV us nedreucer y ,amlac asoc arto al a nevres

sisA al adad áres sel sedetsu A¡ !sedetsu etna esrevlosid es oN¡ !odatnemirepxe setna ol ed álla sám aicnetopa us ne esneyópA !olnadnérpmoc rovaf rop ;sortosoN ne ney ."adiV al ed aicneserP" odnauc ,ogeul Y

.aicnetsisA artseuN noc ratnoc nárdop sedetsu ,dadisecen al somevresbo sortosoN nárah ol sedetsu secnotne ,sojel nat ragell ed aítnelav al odinet nayah sedetsu odnauc ,nedreucer arohA

sortosoN arap elbisop - erpxe us osu is emnenódreP y nóis - se osE ."etimil le atsah ragell arap" eler yum etnavoicatimil odibah ah sedetsu noc aroha atsaH .setimíl yah on sortosoN arap euq ay ,aicnatsni atse ne sen - la

.ratpeca a nav sal on ay orep ,noratpeca sal sedetsu sonem ropo atse emraD rop oczedarga sel omóc ,etnemlaeR siM euq otseuP .etnematcerid selralbah arap dadinut

sE uE ne sotnemom sotse ne sodireuqer sonem nos sozreuf arap dadinutropo al rartnocne orepse ,aporeup ísa euq arap ,aniviD aicnesE al ed eveiN adaroD al noc solraciplas nóiccefreP y azelleb uS rebrosba nad

aD .saíd sol sodot m isecen on sedetsu sesem sies ne euq oruges yotse oY ,sa sol núa is orep ;socitémsoc narat.sadaznogreva natneis es on ,natisecen

ne aírgela narg al natneis sedetsu euq oreiuQ IM a soigolE y sotneimicedargA siM y ,ehcon atse nózaroCairotciV uS renetsos arap sedetsu ne odartnocne ah zuL al euq azreuf etneicifus al rop sedetsu anrete uS ne

soyaR sednarG sol euq natimrep y ,sayus al ne sonaM siM natneis ,sodamA sereS !hA¡ .ílla dadivitcA avisnapxe ed selom o odatimil ayah sol euq asoc adot ed erebil sol zuL at .od

ed ed ehcon atse dadilibisop al odnaredisnoc yotsE le selrajed érdoP¿ .sedetsu a sasoc satreic selriceuq acimsóC atreuP al náradrocer sedetsU ?ordauC etneiugis .ogacihC ed laticer le ne óirba zuL al ed asoiD al

edsed atsiv sámaj nóicpeceR ednarg sám aL .ehcon atse atreuP ase árasevarta orecnis y otsenoh res odoTse euf atsE euq on atse ílla obac a áravell es ,noteT layoR le ne adicelbat y ehcon al ed zeid sal a áraicini eS .ehc

ah setnaidutsE ed oremún narg nU .anañam al ed ecno sal atsah árarud ca nár aicneserp ed ot - sus ne sonugla soeréte sopreuc sus ne sorto ,selatnem sopreuC sodavelE - náraunitnoc sohcuM .senoicidneB sal náribicer y

.anañam al ed eteis sal a oserger us ed setna ,aidnI ne adnanahC ed asaC al ne y aibarA ne oriteR le atsah sairaid sanitur sus nareuf is omoc sedadivitcA sasoredoP satse ratpeca y ,rednetne ,ritnes a neugell odnauC sedetsU .satse ed sám sahcum ed sotneimiconoc sol aicneicnoc al ne naravresnoc sedetsu ,sanicifo sus a ri ed

eit nemreud sartneim saicneirepxe sacifíngam nen on al ne latneM opreuC odavelE le ne nátse euq sartneim ,ehcserp ros eS .sotnemom sotse ne odatisecen oicivreS le odnat nátse sedetsu ed sotnauc nareipus is naírednerp

natserp .oicivreS narg etse od neib etnatsab neconoc eM sedetsU - erp on sáziuq eM ís orep¡ ,olnedréucer y otnemom etse ne etnemasic

somos on euq ísA .secev sahcum onam al odad someh soN y neib etnatsab neconoc eM sedetsU !neconocsed sonu avitinifed natneis ol sedetsu euq oreiuq oY y ,sodiconoc sojeiv ,sojeiv somoS .ehcon atse etnem

.sogima nátse satlocsE soL .aicneserP uS ne ozarba sol y zuL al ed redoP le odot noc ehcon atse oczedarga sel oY

sil ednarG sáM la ,noteT layoR la selraiug arap ,sopreuc sus rimrod a nagnop sedetsu euq zev anu ,sotla evalcnóC .acirémA ne odinetsos zev anug

.saicarg sal yod seL

OSRUCSID VX SOL ,SELEGNA AINROFILAC

9391 ,51 orenE LAIDAR NÓISIMSNART

:drallaB roñeS

niamreG tniaS odamA le euq zev anu ,niamreG tniaS ed otuniM led serbmoH sodamA ,acirémA ed sogimA asoirolG uS netpeca y natneis ,yoh selralbah a eceipme suS euq nedreucer ,acirémA ed sogimA .nóicaidaR

ame aígrenE ed setneirroC moH sol arap necah ol omoc omsim ísa ,sedetsu aicah nan etse ne otuniM led serbetsu netpeca ,otnat ol roP .nólas erfo sel lE euq olleuqa senozaroc sus ed dadnob al noc sed nárartnocne y ,ec

ecenamrep erpmeis euq nóicidneB anu .sedetsu noc ár om etse ne selralbah a áraznemoc niamreG tniaS al ed ortned solravele árebed nóiccurtsnI uS y ,otnem

.adiV al ed oinimoD us ed aicneicsnoc :niamreG tniaS odamA

dinamuh al euq otseup ,sodamA sereS ocsed ah da sedetsu seneiuQ solleuqA ed aicnetsixe al odiconneta us ramall oesed oY ,sodidnecsA sortseaM sol omoc neconoc sasoc sanugla aicah nóic — ed ogolórp le ne

avresbO siM senoic — ,sodidnecsA sortseaM sol ed redoP le ragell edeup ednód atsah rev náritimrep sel euq le euq asoc odnum .sárta soña ocnic atsah odarongi ah latnediccO

odalutit ocidóirep ed olucítra nu etnemetneiceR "sodaleveD soiretsiM" íel etnemetneucesnoc euf y ojarta odoicnetni ogla euf on otsE .sanosrep ed nóllim nu rop d etrap rop odan al ed ;sortosoN rop onis ,socidóirep sol e

iM sol odacovni nah setnaidutsE sol euq arenam amsim al rigirid arap sodidnecsA sortseaM sol ed sorgal al a etneg al ed nóicneta y "YOS OY aicneserP asoredoP" edoP uS noc ;dadinamuh al ed ortned dadivitcA asor

sed ed nif le al euq rirbuc ,"adiV al ed aicneserP" sus ed sodital sol ed elbasnopser al odis ah erpmeis lauc al ne ,senozaroc arap adacovni e ,nóicneta adicerem us ed otejbo se odnauc nóiccA ed redoP onelp uS ertneuc

Page 87: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

78

all ísa ,suS ricudorp liM sosoredoP sodam inamuh al euqrop ;nóiccA ed sorga se adiV al euq odidnetne ah on dadnautca redoP ocinú le .sasoc sal y etneg al ed sévart a od

odnuM le odot rop aútca euq ol odot euq yoh nadneitne rovaf rop ,setneserp acirémA ed sogimA y seroñeSetnI uS ,azreuF uS ,aígrenE ed setneirroC suS ,adiV se le eneit dadinamuh al euq otseup oreP .redoP y aicnegil

aígrene al a racifilauc arap oírdeblA erbiL — ap sarto ne num us ne etnetsixe nóicidnoc al noc alritsever ,sarbal odsoditnes o senoicasnes ed — pser se on adiV al secnotne seres soL .dadinamuh al ed serorre sol rop elbasno

euq al se lauc al ,adiV al ed dadivitca al ed dutinelp al ,nóiserpxe al ,seredoP sol odadivlo rebah la ,sonamuhlaer omem al rarbocer nedeup solle euq aroha nárartnocne ,anamuh amrof al ed ortned odnautca átse etnem ,air

oD led ortned alraruatser y ,adadivlo nóisnerpmoc al us edsed oigelivirp us odis ah lauc al adiV al ed oinim.otneimican

utan se otse odot euq nárednetne sedetsu euq aY neta nehcucse secnotne ,adiV us ed nóicca anu se y lar -euq arap etnemat irp al aes euqnua ,ribicrep nadeup ol y ,adiV aiporp us ed nóisnerpmoc etneicifus al ,zev arem

oredopodoT uS etserp sel euq arap racovni nadeup ed secapac nos euq ne odarg la odreuca eD .oicivreS osed y ,rallac salrecah ,sanamuh sedadilauc sus rateiuqa al euq raj "adiV al ed aicneserP" dadilauC ase eugrac

uceje arap dadisnetni royam noc racovni nedeup euq sal sadot náribicer secnotne ,oyus sévart a nóicca al ratiac euq recah arap ,aesed dadinamuh al euq sabeurp al etna nátse sedetsu euq atneuc ne nag rP" al ed aicnese

,"adiV al ne odnarig ",adiV al ed aicneserP" oinimoD oyuC — rarepo a raznemoc la — y odnam le árimusa núgnin ed etnem al ne adud aminím sám al árbah on euq lat sodnum sus ne nóiccefreP etnajemes áricudorp aicnegiletnI asoredoP uS y adiV al ed nóiccefreP adot ed etneuF al odatcatnoc nah solle euq ed onamuh res

.arodatneiro nemanretxe odacsub ah dadinamuh al euq a odibeD al ne oditsixe ah euq ol odot ed sabeurp sal et

atsefinam F al ed atneuc esrad a neceipme euq aroh se ,sonamuh seres sol ed nóic napes y ,odot ed etneuoP nu rarebil omóc erp senoisnerpmoc y senoicca sal ne setnedecerp nis ,red uS amot y aroha atorb lauc le ,saiv

snart ed soidem sus ne ,sairtsudni sus ne ,dadinamuh al ed odnum le ne oinimoD sedadivitca sus ne ,etrop us ed dadisecen al y yoh necelaverp euq senoicidnoc sal econoc dadinamuh al adoT .acirémA ed selaicifo

agul sol ed etnemlaicepse y ,acirémA ed aniviD aicitsuJ y aniviD nedrO al ednod selaicifo ser res neb.sadicelbatse

e ne soudividni sol a adigirid acitírc anu se on atsE ,acirémA ed sogimA .nóicidnoc anu a onis ,seragul sos anu sám nos ,yoh sadaidemer res natisecen euq ,acirémA ne senoicidnoc sal sadot euq ritnes ed netart

moc ed atlaf al ed euq ,aicnadnuder al aglav ,senoicidnoc ed nóitseuc soudividni sol ed nóisnerp — secev aaicilam adamall — acop yum euq anamuh nóicaerc al ed nóiserp al ojab odnajabart átse dadinamuh al euqrop

neuc odad nah es on ,aroha atsah ,setnaidutsE sol osulcnI .rednetne edeup etneg atse ed etnematelpmoc atc riced o recah asuac sel lauc al ,nóiserp us a odreuca ed nedro ed areuf naíratse euq secev sanugla saso

.otneimidnetne irp rop otse odneyo nétse euq acirémA ed sogimA al ,sodasap solgis sol sodot ne ,euq nedreucer ,zev arem

sedetsU .setnanosid sedadilauc sal a dadinamuh al ed atseupser al rop nóiserp us odatnemua ah nóicalumucaeuqa odot ritrever nedeup lauc al ne nóicisop anu ne nátse yoh al ed redoP le noc olrimusnoc y olrevlosid ,oll

al ed sévart a nóicca uS ratuceje a adacovni ateloiV amalL etneidrA ."YOS OY aicneserP asoredoP" ogeuL p sedetsu il nárdo al a senoicacovnI sus a náritimrep el euq asoinomra nóicca y otneimitnes nu noc rad y esrarb

seR rartnocne adiV ah adiV al euq ol odot ed abeurp al áragell otse ed oidem roP .sataidemni satseupud sonamuh seres sol rop roiretxe le ne adacsub odis ah lauc al ,sedetsu arap odavreserp .solgis etnar

sal sadot euq nedreucer ,adiV al ed nóisnerpmoc aretne us ne o soicogen sus ne aes ay ,acirémA ed sogimAall ísa sol a naev euq edeuP .somsim ís ed sévart a sedetsu a ragell nebed oretne odnuM le ne sabeurp sodam

etsu rop sodazilaer odis nah on sotsé is orep ,sorgalim al a odacovni nah on o sed al ed redoP y aicneserP" "adiV all ísa sol secnotne ,oyus sévart a etuceje sol euq arap ol roP .neib núgnin nárah sel on sorgalim sodam

azilaer al rev a nagell is ,arohA .ratufer árdop odnuM le ne onamuh res orto núgnin euq abeurp al nárdnet ,otnat - ese ed sojel átse odnauc orep ;oredadrev aes odot euq edeup y etnatsni ese ne reerc nedeup ol ,ogla ed nóic

ucesnoc omoc ,náradud y ,anamuh nóiserp al ritnes a nárazepme ogla us ratropmi nis ,aicnetsixe us ed ,aicne.dadicarev

al a nóicneta us najirid euq a sodot a otrohxe ,setnaidutsE ed opreuC narG la odamall iM ne ,euq ose rop sE,"adiV al ed aicneserP narG" ovni nah sohcum euq ay aicneserP elbignaT y elbisiV iM a odac — ucric odunem a ol

areiuqlauc ed ocisíf opreuc le omoc elbignat nat ,elbignaT aicneserP aiporP iM ne dadinamuh al ertne — nis imreted dadivitca anu ne odanrot ah es ay otse ,ograbme ed ;setnaidutsE ed opreuC le ne adicelbatse y adan

ne areicerapa oY is euq odom naírayopa es etnemataidemni solle ,sodot arap elbisiV ,elbignaT opreuC iM us a racovni ed zev ne arodatneirO aicnegiletnI us res arap íM ne etnemaretne ,"adiV al ed aicneserP" lauc al

al a setnerehni seredoP sol ed aicnetsixe al aírarevesa solle etnaidem y ,amsim airotciV al ne aíritrevnoc solidnoc sal ranoiculos y adiV .senoic

noC ?nózar us y riced ed obaca sel euq ol nárednetne¿ ,yoh nahcucse etnematneta euq acirémA ed sogimA atsah oreP .selbignaT sopreuC suS ne nárdnev sodidnecsA sortseaM sol ,opmeit le ayah on dadinamuh al euq

esnoc ,dadrev anu se adiV al ed yeL al euq ebas y econoc euq ed sabeurp setneicifus sal amsim ís rop odiugsortosoN rinev a sosneporp someratse on — nemlanoisaco yum sáziuq et — ertneucne dadinamuh al euq atsah

neis ,naev sonamuh seres sol euq etnatropmi sám asoc yah oN .sabeurp sus solle ed sévart a nerebil y natinifnI abeurP atse somsim .sodnum sus y somsim solle ne nóiccefreP uS ratuceje arap adiV al ed redoP led at

carebil al ne y arodacifirup ,arodacifitcer dadivitca al ne ,yoH ed sol ed sotibáh sol ed dadinamuh al ed nói -

Page 88: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

88

selanerret soes — ed lamrona omusnoc led aicneucesnoc omoc nad es euq senoicidnoc sal :olpmeje rop omoc ed nóiccefreP y nóicacifiruP al a necudnoc on euq saicnatsus sarto u ocabat led osu le y sacilóhocla sadibeb sal

adiV al — y ,erbos odnautca átse euq olleuqa ed etneuf anugla ed nóisnerpmoc al renet ebed dadinamuh al napes ,ogid sel ,otuniM led serbmoH y acirémA ed sogimA .sotibáh sounitnoc sotse etnaidem alle ed ortned

ed ortned artneucne es euq oesed ese :otse ehna lauc le y sedetsu a nóicacovnI us ed oidem rop rahcesed nal la ,adiV al ed aicneserP al ,"YOS OY osoredoP" lupxe áritimrep sel ne y ,etnemasoinomra soesed sose ras

oisaco sahcum .etnematelpmoc y adipár ,sen reucer ,otuniM led serbmoH y acirémA ed sogimA us etnaidem obac a avell es euq nóicca reiuqlauc ,ned

al a nóicacovnI ,"YOS OY aicneserP asoredoP" ahcesed nayah sedetsu euq olleuqA .etnenamrep otnusa nu se -eh res árdop otsE .esriteper a árevlov on etnemlatot od icacovnI al ed sévart a etnemadipár ohc ed redoP led nó

led ,aicneserP us ."YOS OY osoredoP" et soesed soiporp sus rop sadareneg senoicidnoc satse euq nedreuceR - adiV al ed aígrene al odnatsaglam y odnacifilac nátse selauc sol ,selanerr — aicnarongi us ed odatluser — sol

eup ah dadinamuh al euq ol odot etnematsuj se otsE .adiV al a nóicacovnI us recah la raibmac y ritrever ned.sodasap solgis sol etnarud sedadivitca sal sadot ne recah y rartnocne ed odatart

etnaidem ,soidem sol rartnocne ed otisóporp le noc arreiT al adot rop odajaiv nah serbmoh soL ,selauc solibah naH .adiV al ed nóisnerpmoC narg atse aírdnetbo rad odup dadinamuh al ednod odnuM le ne seragul od

ifus ol odidnapxe aíbah es zuL us is ,átse oralc ,allE noc ís ed ortned etnemetneic — y otsoc otla nu a euqnua¡erp al euq nóisnerpmoC acitnédi ase ,acirémA ed sogimA ,yoH !seragul sose a ragell redop arap nóis

noc al socop y ,renetbo aesed y odnuM le odot rop acsub dadinamuh oY .sedetsu a adíart odis ah ,noreiugismeje rop ,omsim renam anu ed nóisnecsA iM ed setna otneimiconoC etse éuqsub ,olp naírartnocne euq lat a

ep a y ,reerc ed licífid zuL al ,ocigárt ol ne rayar ed I otnup le atsah ,oudra etnemlaer euf ozreufse le euq ras.alle ed sévart a airotciV al rargol edup euq emrif y etnetsiser etnemetneicifus ol y etreuf nat are íM ed ortned

selodnéyart ,nóiserp y nóisnet adnemert ase ed odarebil ah sol adiV al yoh euq ogid sel ,otuniM led serbmoH euq adiV al ed nóisnerpmoC acifíngaM atse ,seragoh sus ed dadidomoc al ne ,nólas etse ed dadidomoc al ne

hcum ednod ne y setrap sadot rop adacsub odis ah ratnetni arap seralód ed selim odatsag nah soudividni soitnéc nu in odidep ah sel eidan euq ay ,onugla oicerp o otsoc nis nóicisopsid us a neneit aL yoH .alreneter .om

rop rednetne nebed euq otseup y ,sedetsu aicah adiV al ed nóicca al ed aicnerefid atsav al nárev ,otnat ol roP.ocilpxe sol es sartneim etnematneta nehcucse ,odinev ah éuq

soudividni sod ,sárta soña eteis ,oipicnirp lA ne iM ojab norazepme drallaB aroñeS al y roñeS le ,ogacihCosrep eteis noc oremirp ,ojabarT etse recerfo a nóicceriD hA .san sod ed nóicneta al a odidnapxe ah es aro

led nóisnerpmoC atse a sadíarta odis nah seneiuq ,sanosrep ed senollim ."YOS OY osoredoP" nehcucsE sol rop onis ,dadicilbup ed opit núgnin rop on óirruco otsE ?óidecus otse euq se omóC¿ .etnematneta

orp soterceD sosoredoP aícerc sanosrep ed daditnac al euq adidem A .setnaidutsE ed opreuC le rop sodaglumnem odnum le ne sodaglumorp soterceD sosoredoP sotse ,lim sotneicortauc a eteis ed al ed lanoicome y lat

oredop us ne noraname dadinamuh odnacot ,airotarbiv nóicca as sal ed aicneicnoc al odnavele y ,odnazinomra ,noc o nóiccarta al y socisíf sopreuc sus ed ortned zuL al ed nóisnapxE al ed oidem rop sanosrep al noc otcat

es y ,nóicatpeca al oniv ogeuL .nóisnerpmoC sanosrep sal etna átse lauc al ,nóicacilpA asoredoP al etnemadiug.oinimoD oretne us rargol arap

al ed sévart a noragell sanugla ;ojabarT etse odatcatnoc ah etneg atnat euq ne arenam al odis ah atsEpircsnart sal ed oidem rop sanugla ,laidar dadivitca nemlaer raznacla arap ohceh odis ah ose odoT¡ .senoic et

tse arg odargol ah es aíroyam narg al oreP !orgol e rop sodicrapse odis nah euq soterceD sosoredoP sol a saicirémA adot ne setnaidutsE ed sopurG sednarg sol latnem odnum la y lanoicome odnum le atsah ragell ísa y ac

.ojabarT etse noc otcatnoc us raraperp y ,dadinamuh al ed ,otuniM led serbmoH sol evisulcni ,náratnugerp eM sonuglA icerfo y obac a somavell on sortosoN éuq roP¿« -

»?setna dadivitca royam atse som us oremún nu euq roP atsah y ,sadaraperp res naíbed sanosrep ed etneicifrtned sadinetnam ,odarg otreic led nóisnerpmoC al ed redoP led o "YOS OY osoredoP" ecnalab le renetsos arap

euqa ed .edrat sám naírartne euq sall idar y atelpmoc eibmac euq adiV al ed nóisnerpmoC anu radnirb le acifingis euq ol nanigami es on sedetsU - sol ed aicnetsixe al abatiderca on zev us a neiuq ,dadinamuh al ed odnum le ne sasoc sahcum etnemlac

al a aíconoc on euq ,sodidnecsA sortseaM y ,"YOS OY aicneserP asoredoP" anu omoc soiD a abacsub euq revinU dadivitcA cA anu se néibmat orep ,lasrevinU dadivitcA anu se soiD ,otseupus roP .las aY .laudividnI dadivitseup nu nos euq sedetsu erbos aicneserP ayuC ,odazilaudividnI soiD ed aicneserP asoredoP al ed odaznava ot

le se oP" ,"YOS OY osored erpmoc aretne us a ragell odargol nah le ,soiD a nóicaler noc nóicisop us ed nóis."YOS OY osoredoP" netni sodadnev sojo sol noc nartneucne es on aY nis etneibma nu ne ogla racsub odnat

isop us rednetne .otejbo la rev etnemlanif nargol ,sadnev sase nahcesed odnauC .nóic ,sadnev sal odatiuq esodnéibah ay ,yoh secnotnE sal cneicnoc al ed olev le nos selauc ah euq anamuh ai

al noc otcatnoc us odative y dadinamuh al a odagec ",adiV al ed aicneserP" ,etneg al ed amicne rop átse lauc aL sotneic al euq etnemavitinifed ritnes y reconoc a odagell nah selim ed "adazilaudividnI adiV al ed aicneserP"

icne rop átse adiV al ed dadisnetnI e redoP nu rarebil y racovni nedeup solle omóc y ,sonamuh seres sol ed amni odis ah euq .yoh atsah reerc ed licífid y odiconocsed etnemlatot ,elbisnerpmoc

dnacifirev y nóicca ne adiV al ed redoP narG etse odnatpeca nátse sanosrep sahcuM euq ,samsim ís rop o odidop ayah dadinamuh al euq ednarg sám asoc al se ,dadilaeR anu se odad eh sel oY euq nóiccurtsnI atse sám ol se euq setneicsnoc nétse euq ed nóicnetni al noc onis ,artalóge arenam ed ogid ol on oY otse y ;reconoc

osrevinU etse ne ragul yah on euqrop ,rebas y reconoc nadeup euq ednarg nat ogla rartnocne nadeup ednod ne

Page 89: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

98

us omoc ocifíngam erP" ."adiV al ed aicnes ed euq ol o etsixe euq ol odot se osE a ratuceje arap racovni naes.nóicca ed odnum us ed ortned y anamuh amrof us ed sévart

S aY .selanerret senoicidnoc sal ed decrem al a nátse on ay euq ogid sel oY ,acirémA ed sogimA y seroñeeup al ojab odnaname adiV al ed redoP le nos selauc sol ,soterceD sosoredoP sotse ricrapse y raivne ned

usnoc y áriulid osE .aidrocsid al revlosid arap nóicneta us ed nóiccerid y laudividni odnum us ne aicitsujni al árim sol ed sévart a odnautca aniviD aicitsuJ al y nedrO le ,zuL al ed redoP le aczelaverp olós euq atsah ,acirémA ne

.oelpmesed ed nóicautis us ne odnautca ,sairtsudni sus ed ,sonamuh seres imA snoc o sodatnelased nétse on ,acirémA ed sog euqrop ,yoh netsixe euq senoicidnoc sal etna sodanret

snoc etneicerc atse ed redoP led ortned nátse sedetsu led dadivitcA adacovni e avitcurt "YOS OY" racoloc arap senoicidnoc áreart adiV al a nóicacovnI asE .oicivres led orednes otcerroc y oiporp us ne onamuh res adac a

acovnI us necah sanosrep ed daditnac etneicifus al is ,sorednes sotcerroc y soiporp sus ne sodot a árdnop euq -iviD aicitsuJ y nedrO la áricudnoc lauc al ,adiV al a nóic tsudni al ed odnum us a an idnoc al noc árabaca y ,air -

soelpme y soicivres soiporp sus renet ed dadinamuh al a odavirp ah euq nóic — ísa olramall naesed is — sol ne auc .somsim ís ne aznaifnoc renet y ,setneicifusotua ,setneidnepedni res naírdop sel

le euq dadinamuh al a aznaifnoc sám éd el euq odnuM le ne adan yah on ,nedreucer ,acirémA ed sogimA res adac ,arodeevorp al se adiV al euq otseuP .soidem soiporp sus rop adiv al esranag ed dadilibisop al renet

uh ivres le ratserp ed zapac res aírebed arreiT atse ne onam c aíreart el euq oic al adot aicneucesnoc omo sartneiM .ri eesed lé ednod a evell ol euq etropsnart le y apor ,ohcet ,otnetsus us arap etisecen euq aicnadnuba

mat areisiuq oY ,senoicacovnI sasoredop satse odneicah naúnitnoc euq euq ol aicah nóicneta us rigirid néibol someh sortosoN mac socifíngam sol naev ísa y soña ocnic sotse ne odarg .aroha atsah odad nah es euq soib

arT etse odneidnerpmoc nátse sairtsudni sal ed sallicebac sal ,acirémA adot roP us otnorP .olodnácilpa y ojabednetne ol néibmat etneg al ed ortned sodot y ,ár al ,aniviD aicitsuJ al ,nedrO le náracovni lairtsudni dadivitca

cefrep nóicca al y nóiccefreP omra nóicca alos anu sotsE ed nárah euq oicivres led at ,etnemetneucesnoC .asoinocsed ogla áres oelpmesed le al ed nóisnerpmoc us etnaidem redecus árdop olós otsE .acirémA ne odicon"adiV al ed redoP y aicneserP" .alratuceje ed dadilibah us y

al racovni arap dadilibah al y etneicsnoc otneimitnes le eneit oudividni adaC :atiper sol es euq emnatímreP"adiV al ed redoP y aicneserP" am uS ne alratuceje arap netnI roy ,etneiugisnoc roP .oinimoD royam uS ne ,dadis

naícelaverp euq senoicidnoc sal y ,nóiculos al óimusa dadinamuh al omoc nárev ,otse nadneitne euq adidem a solle ednod ragul aíbah on ,ílla ejalcna aíbah on euqrop onarpmet o edrat rallaf euq naínet otnemom ese ne

eidup ,ogid sel oY .laropmet ,etnatsbo on ,otixé ed odarg nu odiugesnoc naíbah euq rasep a orgol le raznaifa nar a nóicacovnI us ne odinetsos redop us odacifirev nah euq solleuqa olós :laugi odneis aunitnoc otse yoh núa euq

al oP" S OY aicneserP asored "YO .otse ed setneicsnoc etnematelpmoc ratse nedeup ,neuqifirev ol somsim sedetsu euq sonem a orep ;olreerc ed ronoh le recah nárdop em ,acirémA ed sogimA

eit sedetsU .yeL narG atse neuqilpa euq odip sel ,otnat ol roP .dadrev res edeup otse omóc rednetne nárdop on -ah ednod ne sorbiL sotse rartnocne arap soidem sol nen eh lauc al nóiccurtsnI atse nárednetne y nárall

y adiV al ed yeL aredadreV aL .allE ne lanerret nóinipo anu in yah on ;adiV al ed yeL al se asE .otseupxenerpmoC artseuN sortosoN ,odot se nóis sal ed datrebiL artseuN ne nóicacilpA ase ed airotciV al somos

sim al noc nóicisop ase ne yoh nátse sedetsu y ,nóisnecsA al ne y sanamuh senoicatimil euq nóicanimreted amoL oretne led ortned óslupmi soN .datrebiL y org

su ,adiV al a senoicacovnI sus ne nóicanimreted narg noc ,etnemarecnis nóisnerpmoC atse nacilpa iS sedetnautca aicnegiletnI e redoP omerpuS le se adiV al euq selriced arap ,sám eidan a in ,náratisecen eM on od

sedadisomina y senoicatimil sal sadot árevlosid ollE .anamuh amrof us ed ortned eje y oyus rodederla uS áratuc us ed aíreroseT al ed árarebil y ,oinimoD uS árdnetnam ,odnamoC uS áramot ,adacovnI zev anu redoP narg

"YOS OY aicneserP" .netisecen sedetsu euq ol odot al a nóicacovnI us nE .dadrev se otse éuqrop le yoh nadneitne ,acirémA ed sogimA y "adiV al ed aicneserP"

se sedetsu omóc nadneitne ,orenid ed nóisivorp us res a eneiv lauc al ,oroseT led asaC us omoc alratpeca la nát uS .osrevinU le ne yeL ednarg sám al noc odneilpmuc "aicneserP" setellib o oro ed sadenom odnadraug átse on

ne ot raerc arap sadasu noreuf aicnegiletnI e aígrenE uS o ,arodaerC al se euq ay oreP .nóisesop uS sal sadnI us ne ,netsixe euq setellib y oro ed sadenom us ed nóicatpeca y nóicacov "aicneserP" led asaC al omoc

atco al ne asoredoP aicnegiletnI uS atuceje euq adiV al ed yeL al noc odilpmuc nárbah ,odnum us ed oroseT avorp al ed nóicarebil al náritimrep euq senoicidnoc sal reart arap ,onamuh nóicca ed odnum le ne o anamuh nóisiv

adiV al ed nóicca us ne ,orenid le odneyulcni ,nareiuqer sedetsu euq ol odot ed aicitsuJ y nedrO led sévart a.aniviD

al a nóicacovnI us nE arap "adiV al ed aicneserP" meis ,azreuf y ,aítnelav ,dadicilef ,sortsinimus renetbo erp ragell árdop aidrocsid anugnin ,odatluser omoc y ,odnautca átse euq al adiV al ed aírudibaS al se euq nedreucer erig atsé euq najed is olóS .etnemarecnis nagah al odnauc y erpmeis ,nóicacovnI ase etnaidem sedetsu a

ah euq séupsed núa sotneimitnes sus a onrotne icudorp es aidrocsid al euq se ,nóicacovnI al ohceh nay lA .áraicah arecnis y leif arutsop anu rimusa ovnI us satse selradnirb arap árautca aírudibaS uS ,adiV al a nóicac

ivorp al odneyulcni ,natisecen euq senoicidnoc .orenid ed nóis seneiuq ,acirémA ed sogimA sol a odreucer sel oY ,rasu nebed sodot euq redoP le se ese euq otseuP

nemelbisop etnemlaer sedetsu euq olleuqa racove odidop nah sedetsu euq ,otse odatnemirepxe nah on et.selrecenetrep aírebed euq naíbas

secev sahcum odañesne nah sel sedetsu A .otneimitnes us áraroborroc y adacovni odis ah ay nóiculos atsEdop nu ritsixe aírebed euq adiV al etnarud sol lauc le ,olratcatnoc omoc nareipus olós is redop nu aírbah euq ,re

Page 90: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

09

il émA ed sogimA .etneicelaverp nóicidnoc adot ed aírareb !nózar al adot etnematulosba neneit¡ ogid sel oY ,acir le recah ed adeuqsúb us ne dadinamuh al orep ,oditsixe ah erpmeis adiV al ed redoP osoredopodoT etsE

rep otcatnoc as nebeD .odidrep aíbah ol acnun euq aíbas on ,etnenam us euq yoh reb "adiV al ed aicneserP" al neucne es lauC odatse ah acnun ,etiplap nózaroc us euq etimrep aígrenE y zuL ed oyaR oyuC ,sedetsu erbos art

tcenocsed sedetsu ed ada — .ocisíf opreuc us reneter y ritsixe naírdop on allE nis ase neneit euq se abeurp al ,ocisíf opreuc nu neesop euq odaD "adiV al ed aicneserP" nirb ,olodnéinetsos -

nat roP .rautca lauc al noc aicnegiletnI e adiV elodnád ase a esnajírid ,yoh ogid sel oY ,ot "soiD ed aicneserP"imreted al nagneT .abeurp a alnagnóp y sedetsu erbos satsenoh y sarecnis sám sus recah ed nóican

neimitnes orto reiuqlauc etna nadec oN .nereiuqer euq abeurp al árdlas adipár nat euq naev y ,senoicacovnI ot ase aes on euq iletnI uS renetbo ed nóicanimreted arodenetsoS dadivitcA al ed redoP uS ,arodatneirO aicneg

orp y oinimoD uS ramot arap ,lanoicome odnum us ed oidem rop ,opreuc us ed sévart a adarebil al ricudisecen adeup oesed led odnum us euq ol odot a eyulcni ,otseupus rop ,ose Y .nelehna euq nóiccefreP al ed rat

.avitcurtsnoc dadivitca y nóiccefreP econoc y náritnes ,nárev ,otse necah euq sartneiM aítsixe euq naíbas acnun euq oinimoD y datrebiL anu nár

c al se atsé euq aY .nóicanracne atse ne etnemlaicepse ,adiV us ne ,dadinamuh al ed odoírep nu ed nóicanimluican led adeur al ed odoírep ogral yum led esrarbil abed odnauc ne selim y selim yah ,otneimicaner y otneim

racne atse ne lanerret ejanirgerep us náranimluc seneiuq yoh acirémA .nóican sedetsu iS .acifingis euq ol rednetne adeup dadinamuh al adot euq arap otse ogid sel ,acirémA ed sogimA nah lauc al rop arutrot al ,aitsugna al rev y adiV ed etneirroC us ed oidem rop sárta aicah rarim euq nareivut

arta neip oY secnotne ,nóisnerpmoc ed aicnerac al rop odasev on euq os renetbo areisiuq on euq neiugla aírbah ell arap nóicanimreted lat noc alracilpa y nóisnerpmoC atse euq otseuP .eart atsé euq datrebiL y airolG al a rag

etsu sel oY ,soña sohcum etnarud senozaroc sus a odnatisiv odatse nah euq ay y ,oigelivirp ese neneit sed us a y ,solodnádnuni nóiccA ed redoP uS ritnes a y nóiserpmoC atse ed airolG al a neuqided es euq yoh orolpmi

.odnum nob al nagnet ,acirémA ed sogimA .otuniM led serbmoH sol a sarbalaP sacop sanu rigirid areisiuq ,arohA dad

salrazilitu y salrahcucse ed reic anu odinetbo nah euq solleuqa ed airolg aretne al ne iS .nadeup euq rojem ol atagell nah y ,ojabarT etse ne nóisnerpmoc ed daditnac euq ol odot euq ed adiV al ne nóisulcnoc y otnup la od

nareidup ,solle etna etnemataidemni arepse sel euq ol ed otnemgarf nu sanepa se aroha atsah odargol nayah ne omóc y ,robaL al odis ah ednarg nat éuq adiV al ed avatcO artseuN edsed rednetne etnemetneucesnoc y rev

se ne adicerfo aicnetsisA al latot isac odis ah soudividni sohcum y raipmil ,rajepsed arap sesem sert sot racifirup otnorp ,adiV al a nóicacovnI us ne rodenetsos redop us noC .setnaidutsE ed opreuC led lanoicome odnum le

moc áres noc nárartnocne al ,nóicarebil atelpmoc al oditnes nayah on seneiuq ed otser le euq nárallah y ,atelp.odnazilaer átse es euqrop ;zedipar narg

er odis ah ,etnanosid nóicaerc y lanerret nóicalumuca al y aidrocsid atse odnatnemila odatse ah euq olleuqA -alumuca aL .oveun ed árautca on y acirémA ed odivom uh al erbos nóiserp odicreje ah euq aicnatsus al ed nóic -

c y atleusid odis ah dadinam amuh seres sol ,otnat ol roP .nóicca rartnocne a avleuv on ,ísa euq arap adimusno -um ne ,soicret sod sonem la ,ed sodarebil nátse ay son sol euq nóiserp al ed sotniuq ortauc ed ,saicnatsni sahc

al ed odnum le ,adiV al ed senoicidnoc sal noc raidil arap dadilibahni us ritnes odneicah y odneimirpo odatse ahapa .odatnerfne ah sol euq aicneir

neim ,ogid sel ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ,secev satnat otse ed odalbah someh sortosoN euq sartetnam natisecen euq ay ,olriteper le sám ed átse acnun etneserp olren odnad nagis el sartneiM .sedetsu etna

etnatsnoc esodnázeport náraunitnoc sedetsu ,anamuh nóicaerc anu se lauc le ,aicneirapa al ed odnum la redop - le ;atcefreP se adiV aL !olodnéicah riuges ed ojul le rad nedeup es on ay sedetsU¡ .solucátsbo sol noc etnem

num redop y dadilaer ed ecerac ,azilucatsbo euq anamuh nóicaerc etnanosid al ed onell átse aicneirapa al ed od atsah alrenetsos arap adiV al ed nóicca us avell lauc al ,eugroto ol es nóicneta us euq sonem a ;rodenetsos

daseretni etnemlaudividni nétse ednod adlapse al nareid el y otse nareidnetne is oreP .so — ,etnemlausiv olós on sal ed etnanosid aicneirapa al a ,atimil euq aicneirapa al a adlapse al elrad sotneimitnes sus noc onis

naedor el euq senoicidnoc — al a nareivlov y ,"adiV al ed aicneserP" y ,azreuF ,aítnelaV ,dadicileF se lauc al notne ,nóiccefreP .selaer odíerc nah euq senoicidnoc satse ed esrarbil arap alracovni naírdop sec

ed odnum le :acirémA ed sogimA y sorellabaC cefa ed redop le eneit etnemaloS .laer se on aicneirapa al ratidem dadinamuh al a ucse nátse euq acirémA ed sogimA ,oreiuq oY oreP .lé ne adinetsos nóicneta us etna -

iv us ed redop led sévart a otpecxe ,solraznacla árdop etnanosid asoc anugnin euq nadneitne euq ,yoh odnahc - noc olodnátnemila náratse ,ogla erbos átse nóicneta us odnauC .nóicneta us ed redop le o ,acisíf atsiv us ,nóis us ne nóicca árartnocne y áraserger ,asoinomrani se is ,dadilauc ase lauc al ed oidem rop ,adiV ed aígrene us

.odnum neirapa al ed odnum le aíriulcxe y aíranrebog ,otnup ocinú etse areidnerpmoc dadinamuh al iS us ed aic

abaC .dadinamuh al a arenam anugnin ed arabrutrep euq adan aírbah on euq omertxe la ,nóicca ed odnum - redoP etnajemes lanoicome odnum us ed ortned ralcna oesed oY yoh otnat ol rop ,acirémA ed sogimA y sorell sodatimil nartneucne es sedetsu lauc al rop nózar acinú al :etneiugis ol atsiv ed náredrep on euq lat nóiccA ed al ed odnum la redop odad nah el sedetsu euq rop se ,senoicidnoc sarto ne o etnemareicnanif ,etneserp le ne

y sedetsu a ecid el ,ecudortni es nóicidnoc atse euq zev anu y ,aicneirapa ,socisíf sopreuc sus a nátse sedetsU«il » .sodatim etnemlaropmet renetnam aicneirapa ase a oditimrep nah el euq serorre oditemoc nah euq rasep A

odnatneserp yotse sel oY lauc al ,adiV al ed nóisnerpmoC al ne redop renet a odagell ah on atsé ,oinimod us ne.aroha sarbalaP satse

Page 91: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

19

arap adiV us árdnet on euqrop ,árecerapased y árevlosid es ,nóicneta us ed aicneirapa al a ravirp sedetsu lA us euq natimrep oN .otse etna nadec on y semrif naes otnat ol rop ,sorellabaC .esrenetsos y esratnemila

inetsos aes nóicneta us ne adiV al ed nóicca al ed azeretne al ed netimil sol euq y setnanosid sasoc ne ad etnematulosba se otsE¡ .senoicidnoc satse sadot ed erpmeis rop solrarebil y rimusnoc ,revlosid arap nóicacovnI

latot sE !ocirógetac se obac a avell nóicacovnI us euq ohceh le oruges etnem euq netimrep on is sodatluser sot.odnum us ne avleuvnesed es euq etnanrebog redop le aes y aidrocsid al ne esnacsed nóicneta us

sel ,acirémA ed sogimA y sorellabaC ol naes ,ogid .semrif etnemetneicifus NERITER us ADOT ED NÓICNETANOC CID NÓI .ETSELOM Y ETIMIL SOL EUQ ALESNAVLÉUVED AL A ADIV EBED EDNOD RAGUL LE SE EUQ

uS NE OGEUL ;RATSE NÓICACOVNI AL A ADIV , ESE EUQ NEJED REDOP AL ED ADIV NE uS NE AYULF ORET REDOP ED NÓICCA ED ODNUM US Y LATNEM ODNUM US ED ,ANAMUH AMROF US ED SÉVART A

US NELLORRASED Y ,SENOICASNES OINIMOD .ERPMEIS ARAP OLAGNÉTNAM Y ÍLLA res edeup otsE aicah aígrenE ed setneirroC satse orebil y olbah sel sartneim ,yoh atneuc ned es euq oreiuq oY y ,odazilaer

etsu renetsos y renetnam a odnaduya yotse sel euq ,sed ac oinimod nu ,acirémA ed sogimA ,sedetsu y¡ ;ocirógetebed oicasnes ed odnum us ne odnartne redoP ese ritnes naír y ,azreuF ,aítnelaV ase a solodnávele y sen

nod aznaifnoC satse euq ,nózaroc oiporp us ne adiV al ed redoP le etnaidem ,netneis y nebas ís sedetsu ed;saredadrev nos sarbalaP

olrarebil y redoP oiranidroartxE uS ratuceje arap adiV al ed dadirotuA al neneit euq ,sedetsu arap nos euqemni .opmeit odaisamed rireuqer a av otse euq natneis oN !neromed es on ,hO¡ !etnemataid

c al ed otneimanertne us ne ,olpmeje roP nerpmo sohcum nabatisecen es euq aínopus es ,adiV al ed nóis ed sogimA y seroñeS ,ogid sel oY oreP¡ .arejudorp es nóicarebil al y sedadivitca satse arap nóicaraperp ed soña

émA la odibed ,dadinamuh aL .sárta solgis ecah etnemacinú are osE !laugi se on ay otse yoh euq ,acir al nis sasoc satse artnoc rahcul euq aínet ,naítsixe euq acimsóC zuL al ed sosrucer sol ed otneimiconocsed soudra sose ed odnarbil átse sol euq acimsóC zuL al ed nóicarebiL al ne ,yoh oreP .eidan ed aduya

átse ,selaudividni sotneimireuqer al etnaidem datrebiL atse ribicer ed nóicisop al ne n aicneserP" y ;"adiV al ed adiV al a atleuv ed salraserger y ,netimil euq sasoc ,aicnanosid adot ed sojel nóicneta us renetnam — ogeul

al a saicarg ,sedetsu ,"adazilaudividnI adiV al ed aicneserP" moc y atulosba somsim ís a nárarebil es etnematelp.opmeit ocop ne

se etse recah sedetsu la euq ogid sel otnat ol roP ,selaeR nat nos seneiuQ ,sodidnecsA sortseaM sol ,ozreufmoc aroha ,acirémA ed sogimA .aicnetsisA al nárad el ecsA sortseaM sol éuqrop le nadnerp il nátse on sodidn -imilI aicnetsisA anu rad nedeup sel sollE euq y sodatim ís a esracifirup ed ,serbil res ed nóicanimreted us ne adat

necah iS .arodenetsos dadivitca aunitnoc al anracne lauc le ,nóicca ed redop onelp ese renetnam y ,somsim ah adiV al ,aitsugna us ne opmeit etse odot etnarud omóc y ,se adiV al laer nat éuq atneuc nárad es ,otse

epse odatse .nóicca ed odnum us ed ortned nóiccefreP royam uS retrev arap nóicneta us rop odnar nerpmoC atsé a rinev le odnuM le y acirémA ed onamuh res adac ne átsE sednarg suS racilpa y nóis

saretrec nos satsE .seyeL - aiverp us noc in ,odnuM le ne eidan noc nereifretni on seyeL satse uh al euq nóisnerpmoc al nanimuli ís sallE orep ;asoc arto reiuqlauc noc o nóisnerpmoc ah dadinam

ol ísa etneg al odnauc y erpmeis ílla neneitsos al y otcerroc orednes le ne nazuacne al ,odinet.enimreted amuh seres sol euq otseuP atse omóc ed ohceh le rop y odnum oiporp us ed soterced sol nos son

an retemertne ed nóicnetni al somenet o somedop on sortosoN ,solle arap rautca a av aígrene on solle euq ,ad ,nóiccefreP al ,adatimili nóisivorP anu aesed ,datrebiL al ereiuq is dadinamuh al euq aY .eidan erbos ,nareiuq

ne ,odnum oiporp us ed oinimoD ,dadicileF árad sol es euq olleuqa otneserp el oY secnot - adiV al ne ocinú ol y .olesrád árdop euq

dadinamuh al euq otseup orep ,otseupxe odis ah euq ol odot a otepser y dadnob al adot noc otse ogid seL on us odneidnet ratse secnotne aírebed alle ,eesop euq nóisnerpmoc al ed oidem rop datrebil us odinetbo ah

odot ay ,ograbme niS .alraznacla arap onam se sonamuh seres sol s royam anu renet a odnazepme nát.árarebil sol lauc le nóicacilpA ed redop oiporp us árad sel euq nóisnerpmoc

neta us nejif euq arap ocirógetac odamall nu ogaH inamuh al euq a odibeD !olnesnéiP¡ .otnup etse ne nóic - ase odallah ah on núa y ,odasap le ne odatneserp ah el es euq olleuqa odot ed oidem rop odacsub ah dad

elp atse odnartnocne nátse selim ed sotneic euq edsed y ,datrebil sévart a senoicatimil sal sadot ed datrebiL anmoC atse ed h se secnotne ,odadnirb eh sel lauc al nóisnerp euq ed ohceh le etna etreipsed etneg al euq ed aro

er ecudorp otse socitámetam ,sotcaxe sodatlus - satobaipmil le edsed ,sodoT .socop sonu arap etnemalos on y nab le atsah ellac al ne y nóiccefreP al noc yeL atse racilpa nedeup ,sodinU sodatsE sol ed etnediserP o oreuq

a nagell ol olós is ,nóicidneB .recah op us aes euq areiuqlauc euq ,acirémA ed sogimA ne adan yah on adiV al ed nóicacilpA atse ne¡ ,yoh nóicis

dop yah oN !nóicavirp al ne o senoicatimil sal ne solodnéinetsos riuges adeup euq nóicaerC al adot le ne re ed nóisnerpmoC atsE .senoicidnoc satse a sodanedacne renetnam adeup sol euq somsim sedetsu arap odnuM aes ay ,onamuh res núgnin ed redop yah on y sotcaxe sodatluser ecudorp ,sedetsu etna artneucne es adiV al le se adiV al euq rop ,ecerfo adiV al euq nóiccefreP al ed oudividni nu a ravirp adeup euq ,sorto noc otnuj o olos

reted noc oudividni nu a ravirp adeup euq nóicidnoc o ,ragul ,anosrep yah oN¡ .osrevinU led omerpuS redoP -V al ed nóicacilpA y nóisnerpmoC atse ne oinimod y datrebil us ed nóicanim !adi

imA .oyus se somsim sedetsu a esrarebil y rartsinimus ed redoP le euq ogid sel oY ,sorellabaC ,saicarG sogoC sal ne y yoh sedetsu a sadigirid nátse euq sarbalaP satse ne átse solrarebil arap redop le ,acirémA ed -atimil opit núgnin ognet on oY orep ,nadneitne ol on ,sáziuq ,sedetsU .odaivne eh sel euq aígrenE ed setneirr -

alaP satse odneitimsnart yotse el euq sartneim y ;nóic ed onu adac a odneitrev yotse sel oY ,orejasneM la sarb

Page 92: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

29

neirroC sasoredoP sase ,adiV al ed redoP ese ,odnahcucse átse euq sedetsu e rodenetsos ese ,aígrenE ed setni ,oinimoD ese ed ortned olodnávele y senoicasnes sal ed odnum us ne odnartne átse etsE .redoP elbicnev

rebiL datrebiL y redoP osoirolg ese a ,aíd núgla ,náravell ol selauc sol aítnelaV y ,redoP ,azreuF ,dadicileF ,datud odalehna ah nózaroC us euq olleuqa elrad y ,adiV al ed sedetsu selauc sal ed aíroyam al ,sadiv sahcum etnar

os is sonam sus ne naírallah al nóicarebil us ,datrebiL us ,acirémA ed sogimA ,euq ogid seL .yoh adreucer on -narG atse rednerpmoc naratnetni etnemal .adiV us ne naracilpa al y aírudibaS

al ed otcerid agell otse odot ,nedreuceR neserP" "adiV al ed aic .sazebac sus erbos artneucne es euq amrep us racsub natisecen on ay sedetsU !olnesnéiP¡ euq ed otneimiconoc le noc orep ;soiD noc otcatnoc etnen

ireuqer us ogeul , nárdnet ol erpmeis y neneit ol etnam y adiV al ed redoP la odneiduca áratse otneim al odnein al ed oíR narg etse ed nóisufe al euq atsah odinetsos opmeit ed odoírep nu rop sotneimitnes sus ne aínomra

adot odnum us ed sojel evell es y etorb adiV y redoP onelp ese agnetsos y alle ne etnalpmi e ,nóiccefrepmi aloicidnoc sal a sotejus náratse on sedetsu ,acirémA ed sogimA y seroñeS ,ogeuL .adiV al ed nóiccefreP euq sen

.odicelaverp nah ser se dadinamuh al euq ed rasep a euq napes euq arap acifárg nat arenam atse ed ,yoh nóicneta us omalL -

.somanednoc sol ocopmat sortosoN .anednoc sol on adiV al ,odasap le ne soditemoc serorre rop elbasnop al aicah esraclov a sotsil nétse sedetsu euq se somereuq euq ol sortosoN "adiV al ed aicneserP" atsE euq arap

l sol irup y eipmi etsu euq arap y ,odnum us a omoc sedetsu a otnat euqif euq adidem a adiV al neuqifilac on sed naterced y nanimreted euq sol nos sedetsU .odnum us a nóiccefreP al ravell ed nóisiM narG uS ne aname

su arap rautca a av omóc omoc sodamrofni odis nah sedetsu yoh sarbalaP sacop satse ne euq aY .sedetser al ,otse odot raibmac nedeup sonam sus ne átse olrecah ed dadilibasnop - ;on o racilpa nedeup al sedetsu ahcer o olratpeca nedeup sedetsu l on adiV us orep ,samrof sadot ed somama sel sortosoN .olraz al áricudorp se

ropmi on euq napes y ,otneimidnetnE etse noc neuqovni al euq sonem a naesed euq nóiccefreP nayah selauc at.anednoc sel on adiV al ,soditemoc serorre sol odis

otua neviv etnemlautca euq sohcum yah euq ay ,acirémA ed sogimA ,otse otiper seL - esodnánednoc!namet on ,ogid sel oY¡ .oditemoc nah euq serorre sol rop selauc ,serorre suS !odeim natneis oN¡ areiuq

arap áritsisa sol nóicacovni us ne zuL al ed redoP le euq ay ,sodineted res nedeup odis nayah euqc y solracifirup ,solraipmil ,solrevlosid .nóiccA asoredoP uS noc odnum us ragra y seroñeS ,nedreuceR

num us neugraC" :ogid sel odnauc ,acirémA ed sogimA "od - us ne apmurri adiV al ed redoP le euq a nednam ne etnetsixe nóicidnoc anugnin ed anugla aicnerefretni erelot on euq ocimánid nóiccA ed redoP nu noc odnum

.onamuh odnum le neuqovni ,acirémA ed sogimA ,ogid el otnat ol roP .oinimod y redop onelp us noc adiV al ed redoP la

,naíbas ol on sedetsu euq ed rasep A .recah odireuq ah ol erpmeis omoc y lat agidneb sel adiV al euq natimrePv nah sedetsu odnazer y odnarepse ,odnahcul erpmeis ,senoicidnoc samsim satse ojab solgis sohcum rop odivi

reic rargol arap etsu etnemlautca euq otseup orep ;datrebiL ed odarg ot ed oidem rop nóicacilpA al ed nazog sed ed senoicidnoc sal a sotejus nátse on ay sedetsu ,ogid sel ,acitámetam nóisicerp noc atseifinam es otse lauc al

us a reconocer ed serbil esnatnéiS¡ !oinimod us relav nagaH¡ .anamuh nóicaerc !"aicneserP" etna nóisnerpmoc anu on o odinet nayah nedreucer ,sarbalaP satse ne ,acirémA ed sogimA ,ogid seL s ,roir i

la ,adazilaudividnI adiV ed aicneserP narg al a natpeca sedetsu ,"YOS OY osoredoP" y zuL ed oyaR oyuc nacovni al y senozaroc sus rital ecah aígrenE - al euq ed nereiuqer euq nóicartsomed al nárdnet sedetsu

"adiV ed aicneserP" nam euq onis sanamuh saicneirapa sal a redop ned el on ;nóicanimreted nagneT !íha atse - atse noc selbixelfni e semrif esagnét y "adiV ed aicneserP" ed sévart a ayulf adiV ed oíR narG uS euq nejed

etsu inelp al se asE .odnum us a nóiccefreP agiart sel y sed d redoP le sE .adiV al ed dut al sE .adiV al eeiT al ed zaf al erbos onamuh res odot euq adiV al ed aicnegiletnI .etnemlautca ereiuqer arr

senoicatimil ed solgis ed selim ed sotneic ,solgis ed nóicalumuca al ed ortned nátse sedetsu ,nedreuceRamuh net oipicnirp la euq selrednerpros ebed on euq ísa ,san a nóicacovni us ne selbixelfni e semrif res euq nag

al erP" y ,"adiV ed aicnes nah sol euq senoicidnoc sal amusnoc y avleusid ,sozadep agah atsÉ euq edeup .opmeit etse odot sodata odinetnam

es euq odip sel éuq roP¿ náratnugerp es sedetsU al a nóicacovni us ne selbixelfni e sodanimreted ,semrif na?"adiV al ed aicneserP" sah ,oipicnirp la etnemlaicepsE us ne nóicca emot etnarepO redoP ongaM uS euq at

animreted ereiuqer otse is nadnerpros es oN .odnum al se nóicanimreted us ,nedreuceR .etrap us rop nóic otelpmoc le árad sel ,sazreuf árad sel ,árdnetsos sel euq ,adiV ed redoP y anretnI datnuloV al ed anretxe nóicca

imreted ozreufse y rovref ,nóicneta se ereiuqer es euq ocinú oL .adiV ed redoP etse ritnes árah sel y oinimod -rartnocne arap etnan .roiretni us ne nóicca atelpmoc y latot uS

se etrap artseuN euq nedreuceR .sedetsu rop recah edeup euq ol naev y ,acirémA ed sogimA ,olnetnétnIerp artsomed someh euq adiV ed dadreV narG atse elratnes artseuN y datrebiL artseuN ed oidem rop od

neneit euq nóicacilpA amsim al ,adiV al ed nóicacilpA al ed etneiviV abeurP al somos sortosoN .nóisnecsAnemlautca sedetsu artseuN somenet ,aíd yoh ,sortosoN lauc al ed oidem rop nóicacilpA al a acitnédi se euq y etsu aíd nU .datrebiL tosoN euq atneuc nárad es sedet sedetsu nos ol euq ol ed sám ,sám se ,selaeR somos sor

.sonratcatnoc le aicnebmucni us ed se ,edne rop ;somsim la ,adiV al ed aicneserP al a nóicneta us ne sonamuh seres sol sodot euq nedreuceR OY osoredoP"

,"YOS sub nah sedetsu euq otseup ,nóiccA ed redoP onelp us ne socitsírC sereS ne esritrevnoc nedeup - ed ojiH le se onamuh res adac euq nedreucer ,onretxE odidnecsA otsircuseJ la y onretnI otsirC la odac

ep al y soiD ed adiV al euq se abeurp al y ,soiD nózaroc led ortned atse euq soiD ed amalL añeuq

Page 93: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

39

onamuh irémA ed sogimA ,ogid sel oY y ,ílla átse abeurp al ,otnat ol rop ;etiplap omitlú etsé euq ecah ,ac átse euq amalL al ocisíf otnemurtsni nu ne rev árdop onamuh res odot soña socop sonu ed ortned euq

.nózaroc oiporp us ed ortned le ,soiD euq rebas áritimrep sel otsE se "YOS OY osoredoP" al ed aicneserP al y oinimoD le y datrebiL al náreconoc sonamuh seres sol odnauc secnotne sE .nózaroc us ratiplap ecah euq adiV

adan - sanamuh senoinipo sal sadot areiuqis in - .solesrátaberra árdop ot nu ne ratse sonatímreP adidem a y ,nóiccA ed redoP ongaM y onelP le ,adiV al ed airolG al ed redoP lat

nedreucer ,adiV al ed aicneserP narG atse a sogima sus ed nóicneta al najirid ,acirémA ed sogimA ,sedetsu euqneped oN .oicivreS nu odnatserp náratse sel sedetsu euq ,necahcer o netpeca ol solle euq le sedetsu ed áred

su otse aicah solle ed nóicneta al odigirid rebah sedetsu la orep rop áratsE .etrap us noc odilpmuc nárbah sedetabarT etse ed etrap res a odagilbo átse eidan euq nedreuceR .olrazahcer o olratpeca le solle ed etrap onis oj

.regocse ed datrebil al eneit neiuq adac euq ,oinimoD uS azreje euq arap ,acirémA ed sogimA ,adiV al ed nóicidneB anretE al someraivne sel sortosoN nagnetnaM .anamuh avatco al ne adiV ed nóiccefreP al éd sel y ,nóiccefreP uS aczudorp euq arap ,nóiccA uS

al a alnajírid y sanamuh senoicatimil sal ed sojel nóicneta us "aicneserP" y redoP onelp áradnirb sel lauc al átse sel allE euq ay oinimoD y nóiccA uS ojab neúnitnoc ;allE ne atseup nóicneta us renetnam redop arap airolG

redoP led aicnedive al odnad nam es y ograc árah es euq adiV ed .erpmeis arap íha árdnet op le elbitpircsedni aírgelA anu ed se ,sorellabaC oicidneB siM y nóicaidaR íM sedetsu erbos retrev red ne sen

ese rinuer rop y sotneimitnes sus rop ,nóisnerpmoc us rop oczedarga seL .númoc ocop dadinutropo atse nóicanimreted ase noc raunitnoc ed nejed on ,sorellabaC .adiV al a nóicneta us etnaidem roiretni us ne oinimoD senoicatsefinam sal euq netneis sedetsu euq ed rasep a etnematelpmoc árarebil sol ocop ed ortned euq

odatcefa nah sel on sanretxe ed ereiuqer adiV al euq al ,somidep sel euq aicneidebo acop ase euq nedreuceR .ela narg al noc nóicarapmoc ne etnacifingisni etnemlaer se ,sedetsu oneub ol odot ed nóicarebil adatimili e aírg

.renet odaesed nah sedetsu euq bo sedetsu euq arap adireuqer aicneidebo al sedetsu ed onu adac ne odacsub someh sortosoN ,nedreuceR -

areuq sortosoN euq se oN .datrebiL narG ase nagnet olleuqa ed o oírdeblA erbiL us ed ,odot ed selravirp sometsu euq sonem a orep ,relav recah nadeup sedetsu euq aicneidebo nednirb el sed selpmis sotse a

neimireuqeR sal rop odasap odneibaH .sodiurtsbo nárartnocne es sedetsu ,odidep someh sel selauc sol sotneirepxe samsim atcaxe somebas sortosoN ,naseivarta sedetsu euq saic is y ,natisecen sedetsu euq ol etnem

imrep soN sedetsu su somecerfo sel euq saicneregus sal noc selraduya net ;etnemadipár sám nárarebil es sedetneip sedetsu is orep onarpmet o edrat ,anosrep arto a enreicnoc el otse euq ,enreicnoc sel on otse euq nas

h nah sedetsu euq otseuP .serbil náres on euq atneuc nárad es sedetsu odargol nah ,osergorp lat ohcemoc esrarebil y raunitnoc on éuq rop ,oneub ,aroha atsah zuL al ed nóisnapxE etnajemes !etnematelp

neip sedetsu euq ol ed adidnapxe sám átse zuL uS !setneidnep nétse ,ogid sel ,sorellabaC¡ oN .nasatimil sal etna odnuges nu rop in nadec op le neneit salle euq odnatpeca sanamuh senoic ed red

!neneit sal oN¡ .sedetsu erbos redop etnallasava nu neneitnam euq o selravirp ,esnejícoger ,yoH¡ !ogimnoc — aroh atse arap etnemlaicepse éraperp eM — atse odnahcucse nabatse sedetsu sartneiM¡ s

us ed aírudibaS al nárarepse y otse náratpecA¿ !sodata aínet sel euq omitlú ol ed odarebil eh sel oY ,sarbalaP"adiV ed aicneserP" ?nóicca ed odnum us ne otse ed abeurp y anretxe nóicatsefinam al agiart sel euq arap

etsU acifingis ,odarebil eh sol euq ogid odnauC .dadrev areuf on euq arbalaP anu aírid sel on oY euq nebas sed ay orep ;adud al o odeim led ortned eneitnam o ata sol euq olleuqa odot ed odarebil eh sol etnemlaropmet euq

hceh aes otse euq odasuac eh ,ose ed rodatnetsus redop le res odeup on euq esratsuja ed opmeit selrad arap o al a somsim is a "adiV al ed aicneserP" agnetsos y agnetnam euq arap nóiccA ed redoP latot uS a racovni e

il atse .odad eh sel euq nóicareb laeR dadivitcA acinú al euq nebas sedetsu euq otseup y dadilaeR asoredoP anu se otse ,sorellabaC

sim sedetsu a salodnácilpa sarbalaP siM ed dadreV al ritnes secnotne netnetni ,amsim adiV al se .som oiD al euq ol odot ,ohceh ah oniviD rotceriD narG le euq ol odot etneserp nagnetnam erpmeis euq odip seL ed as

euq ol odot ,ohceh ah zuL al íngaM sotse ne nesneiP .ohceh nah airotciV asoredoP al y azeruP al ed asoiD al - ed odnum us a sedadilauc satreic odadnam nah sortO a otnuj euq sosoredoP sereS ,sorellabac ,sogimA socif

íS ed etrap ne sedetsu a oditrevnoc nah sol otse noc y nóicca euq ol ed atneuc nad eS¿ .aicnatropmi adibed al noc otse odot natneis sedetsu euq oesed ,sorellabaC on oY ohceh areibuh es on otse iS ?sollE ed etrap aes adiV us euq recah sereS sednarG sotse arap acifingis

ca sedetsu is orep ,yoh oicivreS etse odnatserp aíratse sel pe us a nacovni e aroha otse nat al ed aicneserP" "adiV sarbalap siM ed dadicarev al ed atneuc nárad es sedetsu ,nóicca us ratuceje arap - ol on oY otse orep

ebo adibed al ned el euq sonem a sedetsu rop renetnam odeup .adiV al a aicneid abaC !ohceh ah es osoredopodot nat osergorp éuQ¡ somecah sortosoN euq ol rev nareidup sedetsu is ,sorell

ajicoger es sedetsu acirémA ed senoicidnoc sal sadot ne olóS¡ .odaserpxe res adeup euq ol ed álla sám naír.odnazepme somatse sanepa sortosoN ,sorellabaC !olle ne nesneip sedetsu euq somereuq sortosoN ,hO

,sorellabac ,ogid seL .adiV al ed elbicnevnI redoP la racovni ed dadilibah us ne dadicilef y aírgela narg natneisif senoicatimil sal ed romet y nóicasnes al etna odnuges nu rop in nadec on euq eh ,sorellabaC¡ .sareicnan

ata sel euq sozal sol odatroc !senoicatimil sase a nab su sartneim nóicautis atse sometnerfne ,sorellabaC nam euq nóicatimil ed opit reiuqlauC .eip ed nátse sedet -amuh dadilauc anu se sedetsu etna aicneirapa us agnet setneicsnoc nátse sedetsu euq arohA .an yotse ,otse ed

y adiV eneit on euq otseup adan se on otse euq ed ogimnoc odreuca ed náratse euq oruges sedetsu ose rop.redoP eneit ocopmat euq nebas

Page 94: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

49

reuceR .yoh ,sorellabaC ,aroha otse ritnes netnetnI ed opit reiuqlauc odicudorp ah sel euq ol odot euq neduh dadilauc anu onis se on romet odasuac o nóicatimil euq nev oN¿ .amsim ís ne redop eneit on lauc al anam

roto el sedetsu euq sonem a redop núgnin árdnet on otse nagah ,edne roP¡ ?nóicneta al etnaidem adiV us neug nóicneta us renetnam arap etneiugis ol ilauc sal ed sojel :sotneimitnes sus ed sévart a elnagíd ,sanamuh sedad

nam euq ay aroha etragral sedeuP !redop seneit on úT" ase y sadneitne ol euq atsah arutsop atse érdnetasnes peca a nav on sotneimitnes siM .odi ayah es iM ne nóic otsE¡ .nóicatimil ed onamuh oditnes ese sám rat

"!sám otunim nu in ératpeca ol on y redop eneit on euq onamuh otnusa nu olos se euq aes euq ol o romet le revlosid nedeup euq atneuc ned es sedetsu odnauc ,sorellabaC .ogid sel ose roP

olrahcesed nárdop sedetsu ,odnum us ne étse ot eh sel oY euqrop otse natneis sedetsu euq oreiuq oY .etnemlatalos ,otseupus roP .yoh datrebiL us odagroto peca ol sedetsu euq sonem a laropmet res árdop etnem y net

eh sel euq ol euq atneuc nad es sedetsu is recah ed licáf yum áres otsE .alle ne atseup nóicneta us nagnetnamebil odis nah sedetsu euq y dadreV al se ohcid dadilauc arto reiuqlauc o romet se is ;senoicidnoc sase ed sodar

.etneserp artneucne es on ay ,ótsefinam es ílla euq al euq oreiuQ edetsu is euq ,sorellabac ,ogid sel euqrop ,natneis ol al zuL ed avatcO artseuN edsed nareiv s

ohco rop euq atneuc naírad es sedetsu acirémA us ne sanames ocnic ne odirruco ah euq nóicamrofsnartos atseupmi etnemadarebiled odis ah acilóbaid asoc ase sesem erbos etnemlaicepse y acirémA ed etneg al erb

sus ed odnarebil nabatse es on euq reerc selrecah y romet ritnes selrecah arap setnaidutsE ed opreuc lemoc rop adacidarre odis ah isac asoc asE¡ .sareicnanif senoicatimil ed etneg al ed arefsómta al adot ed otelp

am ,y acirémA ,setnaidutsE ed opreuc led ,etnemroy reuf atse euqrop arasacarf zuL al euq aíreuq asoiciv az - !árirruco acnun ose orep

sid nétse y dadisecen al naev euq ,dadisecen al natneis sedetsu euq ed ,sorellabaC odicedarga nat yotsE - sel ;ojabarT etse aicah aicnerefretni ed otnetni odot rallac arap sonam sus ne étse euq ol odot recah a sotseup

émA adot ed setnaidutsE ed opreuc le odot euq erpmeis ,ogid sasoiciv sarutairc sase ,arutsop atse amusa acirapased euq ogla se on otsE .ojabarT etse a agnopo es ogla euq arap nózar yah oN .otelpmoc rop nárecer

ni y dadinamuh al adot ed nóisnerpmoC al ednapxe etnemalos otse ,odnuM le ne asoc arto anugla noc areifret soudividni sotse euq ,ogid seL .atsixe dadinamuh al a atimil euq otneimitnes etse euq arap nózar yah on

seupsid nátse euq sosoiciv .áres ísa euq oruges yotse y ,odaicnelis res nebed otse recah a sot moH siM solramall ed odarnoh etnematreic otneis eM y ,sorellabaC sedetsu noc ojicoger eM ,otnat ol roP -

somatse sortosoN .odnazepme somatse sanepa sortosoN ,nedreucer ,sorellabac arohA .otuniM led serbnautca d zuL al ed nóiccA al ed nóisnapxE etnatsnoc al :otse ne esnejíF .royam redop nu noc sám zev adac o

a ,sedetsu A .natneis ol ísa euq oreiuq y ,sedetsu rop sám recah somadop sortosoN euq elbisop ecah anretnIetsu ed onugnin aíd nu rop areiuqis in arongi sel es ,sed - su euq oreiuq sedetsu nasneiP¿ .otse natneis sedet

sed ,sortosoN euq selradivlo arap omoc sodicedargalam nat somaíres ,ozreufse etnanimreted etse odot ed séup on euq y senoicacovni sus somahcucse on sortosoN euq sedetsu nasneiP¿ ?otunim nu rop in al somitnes

imreted sám ertnE ?najeuqa sel euq senoicidnoc sal ed selrarebil ed dadisecen sám ,sedetsu nagnet nóicanmat sortosoN somerdnet seuN ed ortned selodnéinetnam narartnocne soN y ,néib ,zuL ed soyaR sosoredoP sort

sedetsu euq ,sorellabaC ogid seL¡ .natisecen sodot euq rodenetsoS redoP y azreuF ,aítnelaV ase selodnádnirbixe ne nesacarf oN !nárdnet ol - otse a ohcered us rig - us edsed oremirp ",aicneserP" eul ed oidem rop og

.sortosoN os sortosoN euq atneuc nad es on¿ ,sorellabaC ,hO ám etrap anu som ?somsim sedetsu ed adaznava s

sortosoN euq natneis on ,redoP y nóiserpxE atelpmoc sám uS ne adiV somos olós sortosoN ?nev ol on osacA¿amed somos rev sE .odaznacla res arap omoc selatnednecsart odais socifíngaM sereS somos sortosoN euq dad

.otse natneis ,rovaf roP .sortosoN omoc res a ragell nedeup sedetsu orep etnanimreted arutsop us ne ecudart es otsE .somos sortosoN euq ol res a ragell edeup sedetsu ed onu adaC

us a nóicacovni adanimreted y aunitnoc us y "adiV al ed aicneserP" .aduyA artseun noc nesneiP¡ yoh euq nagnopus ,soña neic ecah óitsixe otse euq nagnopuS !sorellabaC ,senoicidnoc sal ne

osoN aiporp us ed redoP led otelpmoc rop aíredneped ,secnotne ,nóicacovni us ,acopé ase ne somaréivutse sortetnI zuL led sedadilauc satse odinetbo nah sedetsu yoH .airotciV al on o nenag sedetsu euq ratropmi nis roir

al ed asoiD al ed y azeruP al ed asoiD al ed ,zuL al ed asoiD al ed ,airotciV asoredoP al ed ,oniviD rotceriD narG datrebiL - a sotneimitnes ed odnum le aicah sasoredop sedadilauc suS odnatceyorp sadot .rodederla us

imsóC zuL narG ase euq sedetsu nev on¿ ,secnotnE ?arreiT al adot a aduyA atse odnadnirb átse el acnotnE nitsid nat nóicisop éuq ,sorellabaC atneuc nad es on¿ ,sec sedetsu nartneucne es euq al ne se at

arT ?etnemlautca nis árdnetnam sel y ,nóicacilpA us ne azreuF y aítnelaV al árad sel euq otse ritnes ed net ,sorellabaC ,odanimreted nat yotsE .naesed senozaroc sus euq ol odot odíarta nayah sedetsu euq atsah romet

nis ,oiluJ ne someserger sortosoN odnauc sohcahcum sonu a omoc solrev a yov euq t al ed redoP onelp le odneinautca dutnevuj al ed aírgelA nat y laer nat se otse ,h0¡ .nóicca ed odnum us ne y sopreuc sus ed sévart a od

amA ,olrenet nedeup sedetsu y olleb amsim al neneit is y ,olrenetbo nedeup sedetsU !zuL al ed sonamreH sod,ognet euq nóicanimreted .sojo sus etna dadilaer ohceh nárev ol

ed arutsop us rop nózaroc iM odot noc oczedargA se otse ,hO .íM a romA us a y adiV al etna adanimretellabaC ,oveun ed ogid sol eS .osomreh se otse ;ocifingam d y soña sotneicsies isac ed séupsed euq ,sor séupse

ah ed ol eh ,dadinamuh al adot rop etnemaudra odacsub reb a y nahcucse eM euq solleuqa a riugesnoc odarg salle a odidnopser nah y odaicnunorp eh euq sarbalaP sal ed dadreV al nev euq solleuqa - on ,nedreucer

.sanosrep ed oremún royam nu a sám zev adac raznacla arap dadinutropo alos anu in someredrep

Page 95: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

59

otnuj etal nózaroc iM euq napes ,sayus sal ne átse onam iM euq napes ,zuL al ed sonamreH sodamAnev ratiplap etse ed euq napes y oyus le noc al ed oinimoD le y nóiccefreP al ,azeruP al ,airolG al árd

diV etsu ed sévart a y ortned oinimoD uS rartnocne arap opmeit ogral rop odahcul ah euq a .sed

.erpmeis arap ogidneb sol y oma seL .saicarG

OSRUCSID IVX SOL ,SELEGNA AINROFILAC

9391 ,90 oiluJ ESALC LED OIRAUTNAS

art la nasacarf sarbalap sal ,zuL al ed sorellabaC nE¡ !zuL al a datlael us rop dutitarg iM selraserpxe ed rat

nis ,sotsenoh nos sorejasneM sol euq y laeR se zuL atse euq nebas senozaroC sus ol roP !soredadrev y soreceh ,ogid sel ,otnat aborp ebed orecnis etnaidutsE odot ednod otnemom la odagell som dadirecnis y datlael us r

sosoiciv nos soudividni sol odnauc orep ,setnegludni yum odis someh sortosoN aroha atsaH .nóicca al etnaidemxe ,nózar anugnin nis a esravell ebed secnotne¡ ,zuL atse a arac al avleuv arecnis etneg euq ratart ed al otpec

en aes otnauc odot sedetsu a ojed sel euq ísA¡ !airanidro euq sám nóicca anu obac sol raicnelis arap oirasec ne odneital zuL al ne átse aítnelaV y azreuF us ,nedreuceR !ones us ne yah euq sosonenev y sosoiciv semsihc

.senozaroC sus e soña sotneicsod rop oicivreS iM oY .sosoiciv soudividni socop sonu ed asuac a ,onav ne áres on acirémA n

nauc saznarepse yah on euqrop ,sanosrep sal ed odipsed em nah solle y dadinutropo al odad eh sel oder odaunitnoc .oiciv le odnag

al asnacsed acirémA ne "YOS OY" led etnaidutsE adac erbos ,sorellabaC yoh ogid sel euq ísA¡ atse noc neugrac sorejasneM sol euq éritimrep on ay oY¡ !acirémA ed datrebiL al ed dadilibasnopser romA ed nóicarebil narg us otsiv eh euq ay zuL y romA narg us rop saicarg ,otnat ol roP !solos dadilibasnopser

oniviD netsisa sol aicah y sorejasneM sotidneB sol aicah al erbos orgalim nu se otse ,sogimA sodireuQ¡ .setrepus eh odis nah sotnetni sotnáuc nesneiP !arreiT al ed eicif atse raruatser arap solgis sol ed ogral ol a sohc

acarf nah sotnetni sotse sodot omóc y ,dadinamuh al ne zuL narg sol noc ,aíd yoh oreP .otelpmoc rop odas narg us ed acreca odneibas sonamuh seres ",aicneserP" le "YOS OY osoredoP" al reart ne rasacarf nedeup on

sonamuh seres sol a datrebiL anretE — .nárah ol on aL ",aicneserP angaM" le OY osoredoP" ,"YOS sol a odacidni someh el euq orO ed dadE al áreart

acirémA lauc al ne ,sonamuh seres es dadicileF y airolG ed zuL etnallirB anu ne áratnavel — iliuqe le oirbdadinamuh al a arreiT al ed sasoc sal sadot ed nóicubirtsid al ed — aL olle ,adiV al a nóicacovnI us ne euqrop

ol nárev ,ogeuL .eneit sel arreiT al euq saneub sasoc sal sadot ed selreevorp ísa y oirbiliuqe le reart a áraslupmiadeisna ed serbil ,secilef y sotnetnoc riviv acifingis euq ed airolG al ne y sed ".allaf acnun euq soiD ed zuL aL"

a sel oY euq atsah ,sám aíd adac ,aroh adac esracifisnetni otse adeuP .datlael us rop ogidneb y oczedarg us ed zuL etnallirB al ne natreivnoc es sedetsu "YOS OY osoredoP" sus ed y acirémA ed asnefed al ne

naidutsE soreñapmoc .zuL al ed set .saicarg sal yod seL

APATARTNOC ED ATON

rodatumsnarT ateloiV oyaR led rotceriD y oiraucA ed arE aveuN al ed ratavA le se niamreG tniaS ortseam lE al ed yeR lE“ y ”suiraucA ratavA“ ,”datrebiL soiD lE“ ed solutít sol ebicer lÉ .ovisapmoC romA le y nódreP led

.”adaroD dadE ed 61 lE a ratcatnoC la arE aveuN al ed aznañesnE al a oicini oid niamreG tniaS ortseaM lE ,0391 ed otsoga drallaB yuG – gniK yaR erfdoG – led otneimiconoc le dadinamuh al a zev aremirp rop rad arap ,atsahS tnuoM ne

.ateloiV amalL al y ”yoS oY“ etsE .adaroD dadE al ed yeR lE omoc odanoroc euf niamreG tniaS ortseaM le ,4591 ed oyam ed oremirp lE

.arE aveuN al ed laicifo ozneimoc le ócram ohceh odnugeS le ,lanoT evalL rop y atlaM ed zurC al ocinórtcele nórtap omoc eneit niamreG tniaS ortseaM lE

treicnoC led otneimivoM .ogirdoR níuqaoJ ed zeujnarA ed o :nos aírotua us ed dadiruges anelp eneit es euq niamreG tniaS ortseaM led sarbo sal eD

AIFOSONIRT ATNAS YUM AL ”YOS OY“ LED SACITÁLP ORO ED ORBIL LE ODIDNECSA ORTSEAM NU ED NÓICCURTSNI

ALBAH NIAMREG NTIAS ORTSEAM LE OTUNIM LED SERBMOH SOL ARAP ”YOS OY“ LED SOSRUCSID

OYAR OMITPES LE NIAMREG TNIAS ORTSEAM LED OIRAID LE

nóiger al ne ,erbmoH led otisóporP led oicalaP led olpmet uS ne artneucne es nóicaidar us euq aredisnoc eSalivA etnoM led aciréte - atsahS etnoM le ne y sacaraC sol sodot ed erdap le se niamreG tniaS .ainrofilaC ne

arE aveuN al ed setnaidutse y socisífatem sopurg oñedeC nébuR

Page 96: Discursos del “YO SOY” para los Hombres del Minuto · T reinta años después en la mis ma ciudad de Cara cas, ba jo la radiación del Monte Av ila, retiro etérico del Maes tro

69

y ,soña lim sod ed nóicarud anu eneit arE adaC .oiraucA ed arE al ed ratavA le se niamreG tniaS ortseam lE y satercnoc sám sal dadinamuh al ed neib arap odajed ah ortseaM le ,óicenama ay euq are aveun atse arap y nóiculove us nacsub euq sanosrep sal a naticapac sallE .reS oredadrev ortseun erbos saznañesne satelpmoc

forp ed rinevrop nu sortoson a etnerf somenet euq ísa se ;odnum le ne zerudam le odot arap otneimicerc odnu.atenalP

euq se ,savitacude etnemadnuforp orep allicnes amrof ne satircse sarbo sus ne ,zednéM ynnoC a saicarG ódud on ,onamuh res led sasoirepmi sedadisecen sal ed atneuc esodnád ,euq aY .ortseaM la someconoc –

niamreG tniaS oiporp led sadibicer saznañesne sal etnaidem - aremirp al néibmat odneiS .odnum la salraclov ne ,.”yoS oY“ led ”sacitálP“ o orO ed orbiL lE onalletsac la ricudart ne anosrep