Domenikos Teotokopulos

7/25/2019 Domenikos Teotokopulos

1/18

Margolari honen buruz lana egitea erabaki dut, adierazkortasun handikomargolaria izan zelako. Bere azkeneko objetan ikus dezakegun arabera,adierazkortasuna areagotzen doa bere ibilbidean zehar,abstrakzionismoaren muga ukitzera heldu arte. Niri ustez,adierazkortasuna margolan batean ezinbesteko ezaugarria delapentsatzen dut, beraz, horregatik eman diot hainbesteko garrantziaelementu honi. Arreta deitu dit bere ibilbidean zehar bere barrukosentimenduak azaleratzen joan den modua, izan ere, hasierako lanak ezdute ezer ikustekorik azkenekoekin.

Domenikos Teotokopulos (Greco !"#!an, $eraklion jaio zen eta !%!#koapirilaren &an Toledon hil zen. Greco (greziarra ezizenez ezaguneko'rrenazimentuko margolari bikain bat izan zen, bere estilo landu eta oso

pertsonalarengatik. Bere bizitzan, bere obretan bezala hiru aldi bereizdaiteke)% urte bete arte *retan bizi izan zen, bertan oso ikono+egile miretsia izanzen. Geroago ! urtez -talian bizi izan zen, bertan,berpizkundekomargolaria bihurtu zen. $asiera batean, Benezian hasi zen, Tiziano etatintoretto estiloak berenganatu zituen eta Miguel Angelen manierismoarenazterketa egin zuen. !"&&an Toledora lekualdatu zen eta bertanbizitzaren azken zatia eman zuen.

Bere ormakuntza margolari bezala konple/ua izan zen, hiru eremutan

eman zituen lehenengoa bizantziar artearen eragina izan zen, bereestiliaren bereizgarri nagusi bat izan zen, gaztaroan jaso zuen eraginhonen zati handiena *retan bizi izan zen bitartean. Bigarrena Benezianizan zen, berpinundearen margolari garrantzitsuetako bat izatera bultzatuzuena, Tizano estiloaren eragin handia jaso zuen, oleo pinturaren etabere kolore erabilera zehaztu zuena. Azkena, 0oman emandakoegonaldian izan zen. $onek, Miuel Angelen lanak eta manisterioaaztertzeko aukera eman zion, bere estiloaren oinarri bihurtu zena.

Bere margolanak bereziki elizetako erretaula handiak, hainbat debozio

kuadroak talde erlijiosoentzat eta autoerretratu multzo bat izan ziren.Toledon egindako lehenengo obrak italiako estiloaren eragin handiaikusten da, baina denbora labur batean berea den estilo bereizgarriahartzen doa. Bere estiloa bereizgarriak giza irudien orma luzeska,berezko argitasuna duena, meheak, mamuak diruditenak eta osoadierazgarriak direnak, gainera kolore erabilera kontrasteduna erabiltzendu.Nahiz eta gaur esgun ospe handiko margolaria izan, ospe hori lortzeaasko kostatu zaio. -zan ere lehen mendeetan ez zen bere pinturamiresten eta artearen historiatik baztertua eta marginatua izatera ailegatuda.


2/18

Bere estiloa aldakorra izan dela esan daiteke, izan ere bere hiru eraginhandien arabera aldatzen joan dira. 1so argi ikusi daiteke hiru margolanhauen bitartez

2ehenengoa, 3enezian margotua !"&an margotua, kolore beroenerabilera, eragin beneziarra azaleratzen du. Baita ere, Tintorettorenemakueen presentzia.Bigarrenean, irudien ierarkiaren eta arkitektura erromatarra azalareratzenda, argitasunaren erabilerari esker.$irugarrenean, irudiak greziar eragin handia dute, margolana estuago etabi zatitan banandua agertzen da.

Grecoren arte ormakuntzak, disenu manierista eta kolore beneziarrenarteko lotura lortu zuen. Baina -talian margolariak zatiturik zeuden aldebatetik manieristak zeuden, marrazkiari garrantzi handiena ematen zioteneta Migel Angeli kolorearen maisutzat hartzen zuten. Beste aldetikbeneziarrak zeude, hauek Tizano maisutzat hartzen zuten eta MiguelAngelen kolorearen erabilera alboratzen zuten. Grecoren estiloa haratagozihoan, bere artearen ormakuntzak bi estiloen arteko moldaketa egitekogaitasuna eman zion. $onen arabera, Tiziano kolore beneziarrenmaisuatzat zuen eta berriz Migel Angel, disenuaren maisua izanik.Grecoren pintzeladak, eragin handia jaso zuten beneziar estilotik behineta berriro aldatzen zituen bere margolanak, ahalik eta perektuengeratzeko baina aldi berean batbatekoaren ideia helarazten zuen 4.Bere margolanetan, milaka pintzelada agertzen dira, beraien artean bategiten ez dutenak. Beneziar koloreak erabiltzeaz gain, kolorearbitrarioaen erabilera ere ikus dezakegu hori eta berde argiak eta biziak,gorriak, laranjak eta gris+urdinak erabiltzen zituen.Toledon emandako urteetan estiloaren aldaketa ere ikus daiteke. 'tiloitaliarretik, berezko estilora pasa zen. Dramatismo eta adierazgarritasunhandikoa bihurtuz. 'lementu irrealak eta artiizialak egiten hasi zen, halanola, buru t/ikiko eta gorputz mehe eta luzeko gorputzetan5 argitasunarenerabilera bortitza. Azkeneko urteetan abstrakzioaren erabilera areagotu

zuen, izugarri. 6ondoaren perspektiba eza eta giza irudien pilaketaareagotu zuen. Azkeneko margolanak, ezaugarri mistikoak eta oso


3/18

espresiboak izan ziren. $ainbat ikertzaileek erlijioaren eragina bilatzensaiatu ziren, bere azken margolanak erlijiosoak izan ziren, horrekin bateraadierazkortasun handia gehitu zien, baita ere, dramatismo handiarekinaurkeztu zituen giza irudiak.Beraz, Grecoren margolanak 3enezia eta 'rroma, kolorea eta marrazkia,naturalismo eta abstrakzioaren arteko nahasketa bat izan zen. Berezkoestilo handia lortu zuen, 3eneziako teknika eta manieristenpentsamenduen eraginari esker.Giza irudiak garrantzi handia izan zuen bere margolaten, manieristeneragin handia somatzen da bertan. Bere bilakaera artistikoaren zehar,giza irudiak gero eta misteriotsuagoak egiten joan zen, haien jarrerakkonple/uagoak eta bihurrituak eginez. Berak adierazi zuen moduan, gizairudiaren edertasuna bilaketa proportzio luzeetan aurkitu zuen.Bere artearen beste ezaugarri bat, natura hila bere margolanetan ez zuenerabiltzen, ondoak perspektibarik gabekoak dira.Argiaren erabilera beste ezaugarri garrantzitsua da. Margolanetan ezzuen inoiz eguzkiaren argia margotu, giza irudiak berezko argia zuten,barnetik islatzen zuten. Azkeneko lanetan, argiaren erabilera areagotzendu, indartuz.'rretratugile miretsia izan zen. 'rretratuetan, gizakiaren ezaugarriakadierazteaz gain, bere pertsonalitatea helarazteko gai zen. 7inturaerlijiosoarekin konparatuz, erretratu lanak oso urriak dira.

Grecoren artearen mirespena aldaketa handiak izan ditu historian zehar.Garaiaren arabera, misteriotsutzat, erotzat edota margolari bikaintzathartua izan da. Nahiz eta hasiera batean onespena izan pintura mailan,83--.mendean onespen hori guztiz desagertzen da eta balorazionegatiboa handitzen doa. Bere estiloaren inguruan kritika zorrotzak jasozituen, estilo apetatsu eta desegokia zela. Baina soilik 'spainian izanzuen ikuskapena, izan ere bertan egin zituen bere lanik garrantzitsuenak.

Th9ophile gautier, 'spainiara egindako bidai batean, bere liburuanargitaratu zuen moduan, bere estilo desegokiaren iritzia onartzen du etaerotasun puntu bat duela baieztatuz baina modu positibo batean ikustendu. Grekoren pintura goraipatu zuen bere liburuan. Beste hainbatikerlariak Grecoren margolanak aztertu zuten, mirespen handia sortuzuen haiengan eta bere estilo eta pinturaren goraipamena egin zuten.Denbora eta mendeak aurrera eginez, bere mirespena handitzen joanzen. 88. mendearen hasieran lortu zuen benetako mirespena 'spainianeta kanpoko lurraldetan. 'uropa eta Amerikan garrantzia hartzen hasi zeneta horrek arte modernoaren aitzindaritzat jotzea lortu zuen.88. mendearen erdialdea baino lehenago,!:;ean, bere artelanaksakonki ikertzen hasi ziren eta bere artelanen bilakaera dokumentatzenhasi ziren. Baina bere sorburuaren dokumentazio alta handia zegoen.

$urrengo urteetan beresorburuaren ikerketari ekin


4/18

zioten, eragin


5/18

$irugarrena, 'rroman emandako urteak dira, bertan !"&.urtetik egonzen bertan baina ez dago oso argi noiz joan zen 'spainiara,!"&%.urtearen inguruan.2augarren atala 'spainian emandako egonaldia da, !"&%. urteareninguruan heldu zen 'spainiara eta bertan egon zen hil arte.atal honenbarruan bi azpi+atal aurkitu dezakegu bata heldutasunari lotzen zaionaeta azkenekoa zatiari lotzen zaiona.

!+. *0'TAGrecok !"#!an jaio zen =andian, gaur egungo $eraklion irlan. Bertanpintura ikertu eta ikasi zuen, posbizantiar ikono margolaria bihurtu zen. ))urte zituelarik, margolari moduan lan egiten zuen. !"%%an aurkitutakokuadro baten bidez ondorioztatzen da. Margolan horretan MaisuMengos theotokpoulus moduan sinatu baitzuen.

7osbizantziar estiloa, estilo greziaeklasikoa eta ortodo/oaren ondorioa zen.Artelan erlijiosoak ziren, oso arautuakzeuden. Giza irudiak kopiatzen ziren, arauzehatzak zituzten, naturatik at zeudenak.*uadroen ondoa urrezkoa zen,sakontasuna galduz.

)% urterekin lehen margolana saldu zuen,ohol gaineko kristoren pasioa irudikatuzuen, urredun ondo baten gainean.

$ainbat margolan margotu zituen garaihoneta

San Lucas Birginia margotzenmargolana !"%&. urtea baino lehenegintadokoa, garrantzienetakoa da.(Alboan dagoena

Erregeen gurtzeabeste obragarrantzitsu bat da. !"%"+!"%& urteen inguruanegina.San Luke Birginamargotzen margolanarekin

batera, Manierismoeraginaren lan


6/18

garrantzitsuenetariko bat da. 'z dakigu zehatz+mehatz non egin zen oholhau, aditu askoren ustez, 3enezian dela margotu zuela diote, ondoriozBizantziar artearen ezaugarriak galtzen ditu eta eredu klasikoarenerabilera antzematen da. Beste hipotesi posible bat,*retan egindakomargolana izatea da, margolariaren jaioterrian margotua.Grecoren obra esanguratsuenetako bat da, >maniera ret ? eta arteerrenazentista arteko trantsizioa erakusten delako. Nabarmena da7armigianinoaren erabilera, nahiz eta urrezko ondoa galtzen ez duenarre. Giza irudiak naturalagoak dira, espiritualtasuna eta bizantziarartearen beraren santutasun aura galtzen dutelako. Baita ere,perspektiba eta mugikortasunaren erabilera garrantzi handia dute. Gauregun Atenaseko Benaki museoan dago.

Garai honetan baita ere,AmaBirginaren Heriotza (Dormitiovirginis margotu zuen, @irioko elizabatean kontserbatu dena.atorriz!"%" an egin zen @irioko elizabatean (Grezian, !:;an aurkituzuten.Margolan honi , AmaBirjinaren lokartzea ere deitzen ,Ama Birjina eta bere arima zeruraigotzen heriotzaren momentuaerakusten du. Tenple gaineko oliohau, Grecoren lehenengomargolanen adibide bat da. ikonomargolari bihurtu zen, Georgios*lontzas tailerrean ikasi zuen. 2anhonek , urrezko hondo etaperspektiba eza bezalako elementuklasiko asko izan arren, irudienokerdura berri batzuk eta 'spiritu@antua irudikatzeko usoarenerabilera estilo berritzailea gehitzen diote. orman aurkezten'szena honetan, Ama Birginaren heriotzaren unea eta bere arima zeruraigotzeko momentua irudikatzen du. -rudi hau, !:; urtean aurkitu zen,garrantzia handia duen margolana da, izan ere, ikonoen margolaria izanzelaren roga nagusia delako .

).+ 3'N'C-A!"%& inguruan 3enezian kokatu zen. Artista gazteak bere hiri horretanjarraitu zuen prestakuntza, garai hartan, -taliako zentro artistikohandienetakoa zen lekuan. Bertan Tiziano maisu gorena bere bizitzakoazken urteak eman zituen, Tintoretto, 7aolo 3eronese eta acopo

Bassanorekin batera, badirudi, Grecok beraien lanak aztertu eta ikasizituela.


7/18

7intura argitsu eta koloretsu


8/18

$orretarako, ateak eta baldosen erabiltzen ditu. Giza irudiak, mahai bateninguruan kokatuak daude. *ristoren irudia argi oku baten moduanagertzen da, argitasunaren iturria da. Apostoluen jarrera aipagarriak dira,erabili ditueneredu eta koloreengatik. 'kialdeko bernizaren presentzia ikus daiteke,bere margolanen bereizgarri nagusienetakoa da.

tenpluaren arazketa !"%an egindakomargolana da. Gaur egun ashingtonD=+ko Arte Nazionalaren Galerian dago.Gaia honen erabilpena geroko obretanere erabiliko du. Margolari askorenustez margolan hau garai honetakobikainena dela diote.

Beste hainbat lan egin zituen

Modenaren #riptikoa

urtea !"%;& / % cm

GalerEa 'stense(Modenan

Deikundeaurtea !"&)%,& / ) cm

7radoko museoa (Madril
http://es.wikipedia.org/wiki/Galer%C3%ADa_Estensehttp://es.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3denahttp://es.wikipedia.org/wiki/Galer%C3%ADa_Estensehttp://es.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3dena


9/18

$ristoren Hiletaurtea !"%:+!," / #; cmAle/andros @outzos museoan(Atenas

;.+ '001MA 'rroman !"&etik !"&&rarte egon zen. 'rroman bizi zen,Miguel Angel eta 0aael hilak zeuden baina beraien eragina oso handiaizan zen. Bi hauen eragina 'rroma osoan zehar zabaldu zen, ondoriozerromatar teknika ikasi zuen, manierismoa.Garai honetan margolan handiak eginzituen

Deikundea!"&"+!"&% urteen arteaneginda eta ThFssen+Bornemiszamadrilgo museoan kontserbatua. Gaihau irudikatzen duen lehenetarikoobra da. geroago askotan errepikatuko

duena. Bertan, Ama Birjinia eseritaerdi etzanda agertzen da, Gabriel
http://es.wikipedia.org/wiki/Atenashttp://es.wikipedia.org/wiki/Atenas


10/18

aingeruaren bisita agertzen da, 'spiritu @antua adierazten duena.Margolan honetan Tiziano eta Tintorettoren eragin nabarmena ikusdezakegu, bate zere, kolore eta argitasunarengatik.

!iulio %loviorenerretratua!"&!.urtean egina.Giulio =lo


11/18

Errukituaurtea !"&!+&%): / ) cm6idadeliako Arte Museoan

Merkaderesen kanporatzeartea !"&!+&%!!& / !" cmMineapoliseko arte institutoan

'incenzo Anastagiren Erretratuaurtea !"&!+&%! / !)& cm6rickbilduma (Nue


12/18

eragin oso nabarmena du. Garai hau, bi azpi+garaitan banandu daitekeheldutasun garaia eta azken urteak.


13/18

$eldutasunari dagokionez !"%tik !":%rainoko urteak osatzen dute. Berebereizitasun nabarienak adierazten dira obretan. Giza irudiaren luzaketa,horro


14/18

Azken urteko garaia !":%tik !% urterarte luzatzen da. 'stilo

dramatikoa eta elementu irrealak areagotzen dira buru t/ikiak

dituzten giza gorputz luze/kak agertzen hasten dira5 argitasuna

gero eta indar handiagoa hartzen doa eta ondorioz arropen

koloreak zuritzen doaz. Azken urteetan abstrakzioaren

mugaraino landu zuen, obra oso adierazkorrak sortuz.


15/18


16/18


17/18

'@712-C-1A

!"&&+&: urte artean oleozegindako margolana da,

beraz, Toledon emandakolehenengo urteko garaianegin zuen. )"/!&; cm+koohol gainean dago egina,Toledoko katedralarensakristian dago kokatua.Margolanean *ristorenirudia erdian dago kokatua,bere jantziaren orban gorriagure begirada erakartzendu, garrantzia *ristorengan

jarriz. -nguruko jendartearenburuak mandorla batenantza hartzen dute,espiritualtasuna hareagotuz.*olore gorria beste koloreilunekin kontraste handiasortzen du. -esusen gorputzluzeska eta buruarentamainaren bidez, errazezagutu dezakegu grekorenlmargolana dela,

manierismoren eragin handiadu.


18/18

Kolore ilunak ongi kontrastatzen dute, erabilitako urre kolorea eta zuriarekin, baina

lehen haipatu bezala, kontraste egitea lortzen du gorri kolorearekin.

Bikaintasun teknikoa ikusi dezakegu metalean agertzen diren disdiretan eta Kristoren

arropetan erabilitako gorrian.

Bere teknikaren bereizitasunak eragin handia dute margolan honetan, erabilitako

elementuak eta teknika adierazten duen moduan, Greco Toledon emandako garaikoa da.Bertan hasi baitzen adierazkortasuna handitzen bere lanetan. Elementu guztiak

elkarrekin multzo bat osatuz agertzen dira, gorputz luzexka eta buru txikiko giza iruak

dira, berezko teknikaren bereizgarri garrantzitsuak margolan honetan bildu zituen.

Kristoren posizioa, jarrera eta begirada oso esanguratsuak dira, ispiritualtasunaren isla

dira. Inguruko jendartearen akidura ikus dezakegu kristoren goranzko bidearekin

kontraste egiten dutela. Bere begirada galdua, aurpegiaren espresioa, eskuen jarrera eta

gorputzaren jarrera goranzko bidea irudikatzen baitute.

Domenikos Teotokopulos

Documents

Transcript of Domenikos Teotokopulos