El Cuaderno de Trabajo 1 - educatrachos.hn

27

Transcript of El Cuaderno de Trabajo 1 - educatrachos.hn

El Cuaderno de Trabajo 1, Matemáticas de Cuarto grado de Educación Básica, es

propiedad de la Secretaría de Estado en el Despacho de Educación, fue elaborado por

docentes de las Direcciones Departamentales de Educación, en el marco de la

emergencia nacional COVID-19, en respuesta a las necesidades de seguimiento al

proceso enseñanza aprendizaje en centros educativos gubernamentales de Honduras, C.

A.

Presidencia de la República

Secretaría de Estado en el Despacho de Educación

Subsecretaría de Asuntos Administrativos y Financieros

Subsecretaría de Asuntos Técnico Pedagógicos

Dirección General de Currículo y Evaluación

Subdirección General de Educación Básica

Dirección Departamental de Educación de Cortés

Dirección General de Modalidades Educativas

Subdirección General de Educación para Pueblos Indígenas y Afrohondureños

Adaptación

Dirección Departamental de Educación de Cortés

Centro Regional de Formación Permanente Valle de Sula

Ana Cristina Padilla Gutiérrez

Oneyda Beyorith Estéves Zuniga

Productor Traductor

Sinia Rochez

Revisión Curricular

Subdirección General de Educación Básica

Riccy Barrientos

Lilian Elizabeth Gradiz

Revisión técnico-gráfica y pedagógica

Dirección General de Innovación Tecnológica y Educativa

Diseño y Diagramación

Yadira Yaneth Figueroa Alvarenga.

Eleazar Tomé Escobar.

©Secretaría de Educación

1ª calle, entre 2ª y 4ª avenida de Comayagüela, M.D.C.,

Honduras, C.A.

www.se.gob.hn

Cuaderno de Trabajo 1 - Matemáticas, Cuarto grado

Edición única 2020

DISTRIBUCIÓN GRATUITA – PROHIBIDA SU VENTA

Abelagülei

Irahüñü ,nibureitiña agübürigu laganagua maluru le ya Huligati luagu

Covid-19, la Secretaría de Educación, rutumutu idemu to lanina atuiyahani

luma yabu lun furumieti ,libiama luma lürüwa iñuni lanina furendei (1° a

9°grado) lun gayala lan wasigiru lau watuiyahan lidan dan gawa lamuga

werederun munada ani gayara ligieme babihinein subudin le yubei boun

lun bafaragadunei bisubudin tidan temáticas.

Uguchi,Uguchuru,luma Meistu hiderugubadibu lun larihin bifurendei lida ka

aba lidagien dasi furangudahamamugei sun le hereguti boun.Aniha yabu

le lun bafaragüdunei sun buri katei le luma durumadi le ichugübei tidan

cartilla to lau arumani ,wendeñu ani aba larigi aba ñeigieme aba

barufuduni houn meistugu dame wagiribudun tidoun luban furendei.

Haritaguabei busewamanibu aturiaha munada.

Secretaría de Estado en el Despacho de Educación

1

Matemátika/ Cuarto Grado

Tila iyawadinoü:

Iyawadinoü Lila

Haritaguabei furendei le baresibidubei lau irumu lügüa.

Difansebei sun le dasi le ichuguti bun

Aban subudi cheiluguti ani richati lun furendei

Fidiguaba bungua buidun lun bawadigimariduni dasi

Lila Dimurei

Dariba lila dimurei, ariyahaba aban furendei le iseri

Lila aban dimurei cheiluguti

2

Matemátika/ Cuarto Grado

Sileisi 2 Furendei le lunti lafaragadun Lila furendei

ladaarun ,

supeisi

• subusehali angulu houn

• alihaña angulu,luma buri lasetirun

• subusihamali anügulu luma lani beritise

• subishamali angulu le adyasenteti

• lila angulu luma sun luaguti

• anügulu luma lani gürou

• luoserun türanüsüborüdadoru

• Ánügulu agudosu luma obutusosu

• Ánügulosu boünaguati luma adyasenteti

sileisi 3 Furendei le lunti

lafaragadun Lila furendei

Agibedaguagüdüni

• Difansetiñu turobuli luaguti ibagari agarundagueina numeru.

• Yusuhamutu kalkuladora tuma kompiuta lun hasuburinu liricha hafurende.

• Multiplikarwama luagu U (todos los productos son

menores que 10)

• Multiplikarwama luagu U (hay productos mayores

que 9)

• Propieda asociativa lani multiplicación

• Multiplicación luagu 10 luma 100

• Multiplicación luagu D0 y C00

• Multiplicación CDU x CDU

• Forma abreviada de la multiplicación (le fueseti)

• Forma abreviada en el multiplicador (cuando hay 0 en el multiplicador)

• Cambio del orden de los factores(lasansirun lufulasun)

• Ejercicios/ dasi

3

Matemátika/ Cuarto Grado

RESUELVEN PROBLEMAS DE SUMA, RESTA, MULTIPLICACIÓN Y

DIVISIÓN

Adϋgatiña dasi lani londarun, lagidoun lidagien,

agibedaguagudϋni luma afarenhani

Objetivos: Obuhetiwu

1. Basubusiagϋdϋni le furendei hamalibei adϋgeina hadasin.

Adϋgatiña dasi luagu hawiwan, ousieina, lagidoun lidagien, londarun

agibedaguagudϋni luma afarenhani.

1. Según akutihani, lidan irumu 2,001sun fulasuguna lidan lichϋgϋdina aϋdϋ

lani

Okotepeque 108, 029 awinwadutiña ñin, l Copán 288,766.

¿Atiñanu gϋrigia awinwadutiña lidan biamagubei lichϋgϋdina aϋdϋ le?

¿Atiñanu haun gϋrigia lidan lichϋgϋdina aϋdϋ Copán luei lani

Ocotepeque?

2. Ahen aresibida José idewesei hamagien hamuga lagϋbϋrigu 5 fiadϋ

luagu weyu.

¿Atiñen hamuga sensu luma José lidan 5 hati? _______

Luagun lagumuchun dan aniren 120 fiadϋ luma José.

¿Atiñen weyu asϋgϋti lun ladeiruni sun sensu ligia? _______

3. Tudiñan 2 gamiñonu ka aban barϋtu 4 tanke lau duna ani ka tanke

barϋti 37 litu duna.

¿Atiñen litu duna lidan sungubei ?

4

Matemátika/ Cuarto Grado

FURENDEI 2

LOS ÁNGULOS

Ladaarun Supeasi

Objetivos: Obuhetiwu

1. Hasubudiruni lila ladaarun supeasi, Ariyagua hamei aban luma le aban

ani adϋgahamei. Hadϋgϋni lasasirun ladaaragun (amplitud) lidagien

ladaarun supeasi luagu lamufun aban lidagien likaana.

Recordemos: Haritagua Wamá

LECCIÓN 1: CONOZCAMOS ÁNGULOS

Furendei 1: Subudi waméi ladaarun supeasi

Lidan ladarun biama likaana triangulu labu aban

bértise, supeisi liribe kaana le arederubei.

Gadϋrgϋbei ladaarun supeasi le adϋgϋbei lau

biama rectas que se cortan perpendicularmente

ligia ladaarun supeasi suruti. Ka káana lani gadϋrϋ

tigiri luma suruguati ligia ladaarun supeasi suruti.

5

Matemátika/ Cuarto Grado

A. Asuresihawamei lihuyu ladarun supeasi le labadinaguabei esicuadürasi.

Ka aban lidagie ladârun supeisi uwati dipenilan luagu limigifen louba ,

dipeniti lau ladârun louba.

B. Wafidira biama gararati tau kartulina to amuñeguarinaügúti tewegerun

ckei lidan iyewadi le, aban me ti wadügún fiyu siperasi, aban me

wagaradun aban lidangiñe le gayumabei hamurareina.

Ladârun supeisi lida yawadi (5), le louba OB labu louba OA adigatiña aba

misure. ladârun supeisi le, ladârun supeisi llano liribei.

1. Adigahawama ladaarunsupeisi 180 grados

6

Matemátika/ Cuarto Grado

C. Lun lamisuahounua ladarun supeisi hafu wouserun

türanüsüborudadoru.

wasibihali gradosu lau türanüsüborudadoru

Da woudali lan lamisuahounua ladaarun supeisi, “bandi weiyasu

wouserubei aban le giribei grado. 1 grado” labürüduwa lau símbolu “1° ”

D. Lamisuahoun ladaarun supeisi:

1. Ruwamei ani igirawamei me

türanüsüborudadoru labu lamidagien

bértise O ladaarun supeisi .

2. agararahawamei 0° daga lumou louba OB

ladaarun supeisi.

3. Eiyahawamei türansüborudadoru labu

graduasión haliagie la lasugura le aba

louba, OA numeru le ligia lamisuahouwabei ladaarun supeisi AOB.

Ladaarun supeisi le gayarati

lauseruniwa lidan símubolosu kei

ladaarun supeisi “AOB”.

Gayaratigiñe louserun kei lebu

dumurei . Ladaarun supeisi “X”

Arudalumuti

saini siperasi

le suruti

7

Matemátika/ Cuarto Grado

E. Wamisuahali ladaarun de las escuadras con el transportador

F. Weyeguali Iyawadi le únabugienbei

¿ka amubei lidagien sungubei?

Kei sipeasi le lidanbei aundaruni 1, le ameriahabei (90°), ángulo agudo

liribei.

Kei sipeasi le lidanbei aundaruni 2, le marihabei súgülau aban surti (90°), y

ünabu leui (180°), ángulo obtuso liribei.

G. Ounababei ka la liri ladaaru nsupeisiburi le

8

Matemátika/ Cuarto Grado

ALIHABA ANI ERANGABEIME LIRI: RESUELVEN PROBLEMAS DE

SUMA, RESTA, MULTIPLICACIÓN Y DIVISIÓN

Adϋgatiña dasi lani londarun, lagidoun lidagien, agibedaguagudϋni luma

afarenhani

Objetivos: Obuhetiwu

1. Basubusiagϋdϋni le furendei hamalibei adϋgeina hadasin.

Adϋgatiña dasi luagu hawiwan, ousereina, lagidoun lidagien, londarun

agibedaguagudϋni luma afarenhani.

1. Según akutihani, lidan irumu 2,001sun fulsusun lidan lichϋgϋdina aϋdϋ

lani

Okotepeque 108, 029 awinwadutiña ñin lidan Copán 288,766.

¿Atiñanu gϋrigia awinwadutiña lidan biamagubei lichϋgϋdina aϋdϋ le?

¿ Atiñanu haun gϋrigia lidan lichϋgϋdina aϋdϋ Copán luei lani

Ocotepeque?

2. Ahen aresibida José idewesei hamagien hamuga lagϋbϋrigu 5 fiadϋ

luagu weyu.

¿Atiñen hamuga sensu luma José lidan 5 hati? _______

Lugun lagumuchun dan aniren 120 fiadϋ luma José.

¿Atiñen weyu asϋgϋti lun ladeiruni sun sensu ligia? _______

3. Tudiñan 2 gamiñonu ka aban barϋtu 4 tanque lau duna ani ka tanque

barϋti 37 litu duna.

¿Atiñen litu duna lidan sungubei ?

9

Matemátika/ Cuarto Grado

(1) 70° (2) 180° (3)90° (4) 160°

H. asuresihawamei ladaarun (opuestos) “a” y “b”

1. Derihamei ladaarun supeisi “a” y “b”.

2. Darihamei ladaarun supeisi “a” y “b” lau egesihani.

✓ Gayarati wadeiruni biamagubei ladaarun “a” y “b”. Bagidauni 50°

de 180°

✓ ladaarun supeisi “a” luma “b” amisuahati130°.

Ladaarun supeisi “a” luma ladaarun supeisi “b” ligia opuestos luagu lani vértice.

(bertise)

ladaarun supeisi aban larigi aban le üwaraguati louba ani suruti , kei sipeasi“a”

luma amerihati 50°, ángulos adyacentes liribei.

Le lisuma sperasi adüyasentesi 180° lichugubei

10

Matemátika/ Cuarto Grado

I. Deiwamei lamisurahouniwa ladaarun supeisi “a”, “b”, “c”, “d”, “e”, “f”,

“g”, “h”, “i”

Laaun meme dasi

1. Ariñagawamei liri ladaarun supeisi

2. Amisuahawamei ladaarun supeisi “a” y “b”.

11

Matemátika/ Cuarto Grado

3. Deiwamei ladaarun supeisi “a”, “b”, “c”.

4. Adigabei supeisi le amisuahoubei lau 72°, 110°, 165° y 260°.

Wahurara

Hayanuhaña san udurau . Lun wasubudiruni mosu wouderuni ka letra le

ñeibei.

osu wamediahani ka angulu le hayumulugubei lun lounderuniwa lumagie le

ñüroübei lun le weribei

¿Ka hariegubei uduraü?

12

Matemátika/ Cuarto Grado

13

Matemátika/ Cuarto Grado

SILEISI 3

Agibedagüagüda

Obuhetiwu: Adügawamei ayusureina itara adügabei ünabugien lun iiyun

lidan buri UMCDU por U

Haritaguawama :

FURENDEI 1: AGARANDAGUAGÜDA LUAGU U

A. Anuein aban waporu anugütu 1321 girigia lidan

ka furi.

¿Atiñanu girigia gayaralan tanügu lidan bian

furi?

1. Bürübai ida luba lan ladügüniwa dasi.

✓ PO: 1321 x 2

✓ Samina wama ida luban lan wadügünei tau tarhetas lau numeu.

1. Nadagimeibei dasi le 324x 2 325 x 3 239 x 6

748 x 7

2. 2x3 y 3x2 aba habu biamagubei ladiga

3. 6. ¿siempre da lo mismo cuando se

cambia el orden de los dos factores en la

multiplicación? ¿Por qué?

14

Matemátika/ Cuarto Grado

La multiplicación de 1321 x 2 se calcula así (como los casos DU x U y CDU x

U): Hay que colocar los dos números de modo que las cifras del mismo

valor posicional estén en línea vertical.

1. Calcular las unidades: 4x2 = 8 y escribir el 8 en las unidades.

En este caso es recomendable calcular 2x4 para utilizar una sola

tabla de multiplicación.

2. Calcular las decenas: 2x2= 4 y escribir el 4 en las decenas.

3. Calcular las centenas: 2x3= 6 y escribir el 6 en las centenas.

4. Calcular las unidades de millar: 2x1= 2 y escribir el 2 en las unidades de

millar.

15

Matemátika/ Cuarto Grado

1. Adügawamei:

2. Adügawamei:

3. Adügawamei:

FURENDEI 2: AGIBEDAGÜAGÜDA LUAGU D0 LUMA C00

Obuhetiwu: Wasubudirun ke lun la wagaodagüagüdun luagu 10 (o por

100), mosu wichigün 0 (00) dale wagaoudaguagüdun.

16

Matemátika/ Cuarto Grado

A. Aluguahouwatu manüsana tidan aban busedu. Anuhein 3 manüsana

tidan ka busedu. Ahein anuhein lubei 1 busedu, ¿Atiñoun manzana lau

sungubei?

✓ PO: 3X10

Deiwamei oünabugülei le arihounbei tidan iyawadunaü tute.

B. Alugürüwati regüla 23 fiadürü ka aban. Anhawa agañeriha 10 regüla.

¿Atiñein fiadürü wamegeirun?

✓ PO: 23X10

Wariahali ounabagülei ayusureina tarheta to lautu numeu.

Si se multiplica por 1, las cifras del multiplicando cambian de valor y se

trasladan a la izquierda una posición, ósea que el producto que se obtiene

agregando 0 al lado derecho del multiplicando.

17

Matemátika/ Cuarto Grado

1. Kalükularüba:

2. Kalükularüba :

3. Kalükularüba :

4. Kalükularüba:

18

Matemátika/ Cuarto Grado

FURENDEI 3: AGAUNDAGÜDA LUAGU DU

Obuhetiwu: Calcular DU x DU en la forma vertical

A. Aluguahuwati borrador lau13 fiadürü ka aban.

Tidan ka gafu anirei 20 borrador.

Meistiru Ruben Dario againhati gafu borrador houn 21 alihatiñu.

¿Atiñein lafayeirun meisturu?

✓ PO: 13x21

Dariwamei ounabagülei le arufudubei tidan iyawadunaü tute.

✓ Lebegi le tidanbei gafu 13x20=260

✓ Lebegi le bougudibei tuei gafu 13x 1= 13

R: 273 lempiras Total 273

B. Adügawamei dasile 13x21 unabuge lun iyun

1. Adügabei.

2.

2. Adügabei dasi le ünabugien lun iyun.

19

Matemátika/ Cuarto Grado

3. Adügawamei dasile ünabugien lun iyun.

4. Adügawamei.

5. Adügawamei.

C. Akutihawamei dasi le.

Adügawamei kei wadügüni lei buri libiri

Bürüwama 0 lidan unidades ñeingia aban watatirun adügai 34x2 lau

izquierda.

20

Matemátika/ Cuarto Grado

6. Adügabei lidan (b) ahein gawaran ban. Ahein basierun adügawei

lau (a)

FURENDEI 4: AGIBEDAGÜAGÜDAWAMA LAU CDU

Obuhetiwu: Adügawamei CDU x CDU unabuge lun iyun

A. Alugurúwatu simisi 112 fiadürü ka aban laun sun

imupuesitu incluido.

Añahan agaiñeriha aban simisi ka aban

hidagien 231 alihatiñu tidan luban furendei,

¿Atiribei sensu wafayeirun lidan sungubei?

✓ PO: 112x321

✓ Wasaminara ida luba lan wadügüni ünabugien lun iyun.

21

Matemátika/ Cuarto Grado

1. Adügawamei unabugien lun iyun.

2. Adügawamei (Ahein asian wadügüni agaundagüda lau cero,

bürübei)

Dasi Obuhetiwu: Churungüdabei le furendeiwamali afaragadeina dasile.

1. Adügabei durumadi lite

✓ Ahein yusu tubei aban durügü 19 litu luagu

aban hati.

¿Atibei litu gasolina layusurun lidan aban

irumu?

✓ Alüguahuwatu simisi luagu amuyagüarügü ebegi anurei 72 anuhein

243 fiadüru, 47 anuhein 195 fiadüru tuma buri 65 to160 fiadüru.

¿Atiribei lidan sun alügüahani?

2. Deibei numeu le lunbei ludin tidan ka gafu

Cuaderno de Trabajo 1 - Matemáticas

Cuarto grado de Educación Básica

Impreso y publicado por la Secretaría de Educación

en el marco de la emergencia nacional COVID-19

Tegucigalpa, M.D.C., Honduras, C.A. 2020