El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments...

251
El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT. La consulta d’aquesta tesi queda condicionada a l’acceptació de les següents condicions d'ús: La difusió d’aquesta tesi per mitjà del servei TDX (www.tdx.cat) ha estat autoritzada pels titulars dels drets de propietat intel·lectual únicament per a usos privats emmarcats en activitats d’investigació i docència. No s’autoritza la seva reproducció amb finalitats de lucre ni la seva difusió i posada a disposició des d’un lloc aliè al servei TDX. No s’autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant al resum de presentació de la tesi com als seus continguts. En la utilització o cita de parts de la tesi és obligat indicar el nom de la persona autora. ADVERTENCIA. La consulta de esta tesis queda condicionada a la aceptación de las siguientes condiciones de uso: La difusión de esta tesis por medio del servicio TDR (www.tdx.cat) ha sido autorizada por los titulares de los derechos de propiedad intelectual únicamente para usos privados enmarcados en actividades de investigación y docencia. No se autoriza su reproducción con finalidades de lucro ni su difusión y puesta a disposición desde un sitio ajeno al servicio TDR. No se autoriza la presentación de su contenido en una ventana o marco ajeno a TDR (framing). Esta reserva de derechos afecta tanto al resumen de presentación de la tesis como a sus contenidos. En la utilización o cita de partes de la tesis es obligado indicar el nombre de la persona autora. WARNING. On having consulted this thesis you’re accepting the following use conditions: Spreading this thesis by the TDX (www.tdx.cat) service has been authorized by the titular of the intellectual property rights only for private uses placed in investigation and teaching activities. Reproduction with lucrative aims is not authorized neither its spreading and availability from a site foreign to the TDX service. Introducing its content in a window or frame foreign to the TDX service is not authorized (framing). This rights affect to the presentation summary of the thesis as well as to its contents. In the using or citation of parts of the thesis it’s obliged to indicate the name of the author.

Transcript of El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments...

Page 1: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics

Carles José i Mestre

ADVERTIMENT. La consulta d’aquesta tesi queda condicionada a l’acceptació de les següents condicions d'ús: La difusió d’aquesta tesi per mitjà del servei TDX (www.tdx.cat) ha estat autoritzada pels titulars dels drets de propietat intel·lectual únicament per a usos privats emmarcats en activitats d’investigació i docència. No s’autoritza la seva reproducció amb finalitats de lucre ni la seva difusió i posada a disposició des d’un lloc aliè al servei TDX. No s’autoritza la presentació delseu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant al resum de presentació de la tesi com als seus continguts. En la utilització o cita de parts de la tesi és obligat indicar el nom de la persona autora.

ADVERTENCIA. La consulta de esta tesis queda condicionada a la aceptación de las siguientes condiciones de uso: La difusión de esta tesis por medio del servicio TDR (www.tdx.cat) ha sido autorizada por los titulares de los derechos de propiedad intelectual únicamente para usos privados enmarcados en actividades de investigación y docencia. No se autoriza su reproducción con finalidades de lucro ni su difusión y puesta a disposición desde un sitio ajeno al servicio TDR. No se autoriza la presentación de su contenido en una ventana o marco ajeno a TDR (framing). Esta reserva de derechos afecta tanto al resumen de presentación de la tesis como a sus contenidos. En la utilización o cita de partes de la tesis es obligado indicar el nombre de la persona autora.

WARNING. On having consulted this thesis you’re accepting the following use conditions: Spreading this thesis by the TDX (www.tdx.cat) service has been authorized by the titular of the intellectual property rights only for private uses placed in investigation and teaching activities. Reproduction with lucrative aims is not authorized neither its spreading and availability from a site foreign to the TDX service. Introducing its content in a window or frame foreign to the TDX service isnot authorized (framing). This rights affect to the presentation summary of the thesis as well as to its contents. In the usingor citation of parts of the thesis it’s obliged to indicate the name of the author.

Page 2: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

������������������ ������ ���� ��

����������������������������������������� �����

��!����"��#�������!���

$��%�!������&��'�!�������

���(�����&��������)���

����!�������&��������)������!*�������+!,������

+!��!����&�������!���-��!�����+�� ����������)��&�������.�

'������/0012/000�

��!����!�&���������3��!�4���!��!������(!��5�%�!�6�

Page 3: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

Page 4: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

��������������������� ��

Page 5: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

Page 6: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

7��8��

/4� ����$�� 9�

�������� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ����

����������������������������� �� ��������������������������������������������������������������������������� ���

�������������������������������� ����!����"���������������������������������������������������������������������� ����

������!#�� ���#������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ �$�

����%������&���

������'�#������ �������������������(�#������(�&���������������������������������������������������� ���� �

���������������������

���������������� ����(�#����������������������������������������������������������������������������������������������)�

���������������� ���������&��(����� �#�*����������������������������������������������������������������+�

�������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

:4����+� ����; ���� ������ �����������������

����� �#������������ �� �,������ ��&��� ������������� ���������������������������������������������������

������������ ���-���(�# ��#�������������������������������������������������������������������������������� ���

����������������� �� �����������������������������������������������������������������������������������������������������

������%�� ������ �#���� �#����������������������������������������������������������������������������������������������)��

��������!"���&�������������������������������������������������������������������������������������������������������������� )+�

�����-� ���������������� ���� �� ������������������������������������������������������������������������������� �)�

����.#��#�-�������# ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������+$�

������/� � �#�� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ++�

��������!�&� �#������������������&�#��#�������������������������������������������������������������� ����

Page 7: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)��

������� ��������� ����������������������������������������������������������������������������������������������������� ����

��������&��������� ����������������������������������������������������������������������������������������������������� ��)�

���������-����#���� ������������ ����#������ ������������������������������������� �����

<4���+��������� �+��7� ���������+� ����; ���� ������ �������

����������

����.#��(�&������"�� �� �#0���#&���,������������������������������������������������������������������������� �)��

��������������������� �� ������,�������������#�1��2� ������������������������������������� �)��

��������&�������-������������������������������������������������������������������������������������������������� ����

������������������������ �#������������������ � ������*#����� ���,����3���������

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ������

������4� � 5���������,� �#�� ��#�������������������� �#� ���������������������������������� �����

��������� �# "������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ �����

��������4� � 5���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ����

=4�����$� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ �����

>4�' '� �;��� ��

����6�#����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� �����

����7����&��(����� �#�*�������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Page 8: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

/4��

����$�� 9��

��

Page 9: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+��

Page 10: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

���

/4/���������&���(&��

������#�����������-4����#����8� ������&�#����������������#��� � ����� �� �#����

�� ����� ��� �4� � 5� �#� !����"��9� ��� ��� �#�� �� �3������ ��� ����� �#� �� ������� ��:���

�����������#-����&� ��9� �# ����#������#����!�����������#�(�#������#� �� 4����� �&�#�������

�� �� �� (���� 4�� �#� �����#� ���� �������� �5�� � ���;� ��� �� �� ���� <�� � ����� ��&��#�� ��

�#-����&� ���������#��4������ ������!��:9�4���� ��������� �������� ��� �����<�-����#��&���

������ �� �� �� ������ �� �# �� ��� ��������� �� ��� �4� � 59� -*�� � ���#��=#��� ���� �#��

���������� ����� ��� �#�� ��(: �� ���&������� �#� �� #������ ��� �� ��� #�� ������*-� � �� (�#�� ��

�3���������� (�#� �#��4����8� �����������#�� �����9� �9���������� �� ��9� ����������������

��� �� ��� �#� ��� ��<�� � ����� ���#�(�� �#�� �#� �� �#-� ��� ��&3�#�,� ��������

�����(� �"��� �#�� �� �3��������� �� ���� 4�9� �#� &�#���9� ��� � �� ��� ���� � � ��� ��� -����=<��

1 4�2� ����#����� ������4� � 59�#����#���#�����#��������������� �� ����������#� �������4�

� 5� <�&�� ��� � ���� ���� ���� � �� �� ��������9� ���� ��� ��#�� ��� -����� �����"&� 9� ���

��� ���� ���3��������� �� ���9���#������������#�����#�������� ���� ������� ������ �� ���������

��������� �������������������������������� ���������� ���� ����������������������� ���

>���#��� ������9�������#�9������������� �#�� �����&�������� � �������� �#����� �: ���9�

��� �#���������#��������&�#��� ����������4� � 5������# ������������� �#���#� ��������

������#�����#� � ������� �� �3��������� �� ���� ��#������� �������� �� �#���<�� ��&��#�

��� ����� ��� �#���� ���� :(� ��� !��� �49� ��� �� �#�� ��� ���� ���:� ��� ����� ������ �� ����� #��

��� � ����� #�� ��� �#���� � �: ���� #�� ��� �#���� ���: ���9� ���� � ���� ���<����� ��

�#-����&� ������������&�����<�&������������4� � 5��������� �# ���������-4��#����� ������

���������� ����������(: � �#��-������9���� 4��#�9��#�-����� �#����(� �������

Page 11: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

���#��8� �#�� �����"&� �������� �������(��9�#�&�#� �#0�9���� �#����������#��

��(�������� ����� 4��&�#������������&���������������3�����#����� �=��:�������������������

��&3�#�,������-���� �� ���������#��&�����-���#����� ��#� �������4� � 5������ �����-���

���������������� ��������?� ���#������ �#0���#��������&�#����@�����#���� �#�� ���;������

(������<� ����#� � �#����A�9���������������������������&�#��9������#� ������#�������������4�

���� �#�-����� �#�� �#��#&���� �#� �� �# ����� ��� �4� � 59� #�� ���� �#0���#��� ��

�#������ �����������"������#��-���� �#�����<� ��9��#�-�������&����1 4������#����������

-�������&���29�����#�����������(����49���(��� �� �#���!���������������(����9�<� ��������

����#0����������#�������#� �����&� �#�� �������������� ������� ���� �����<����<�-��=<��

�#�������� ������������������������������4� � 59�������(��4�����-�#�� ������������?�����-������

��� ��������� ��#�����9��������9�������-���������������#�������� �������� �����1������#��9�

�#���-����#����* �� 2� ��������������������� ��� ���1����(�&� �#�2����"����������4�����#��

��������� �� �� �� �������� #:���� �#�� 1�� �����2� � � �B��C� ���:9� �� ���� 8�� �#� ��� ��� � �� ��

������ �# �����������:���������#��9�<� ����������������������(�#� �#�������*������&��#��

�#������� ������4���#����� ��� ������ �� ���������4� � 5���� ����� �#��D���9�����<���������

��#��� � � �� 5�� � (�#� �#�� �� ��� �� �� ��� �����&� E���� ����� ��� ������� ��������E� ���

����� �#����� �#�� �������� ��� �#��������#� ������#� �#�����F�#���� ���G��#��������

���<���:� ���&������ � :����#��������H��I�������#��#��#���������������#��������� ���

!�� ��"� �� #��� $�� ��9� ���#� �(�� �� ���� FJ�K�� ����� ��� ����0� �#� �<�� (���� �(� ��<� �� �(� L��

(�� ����� ���� �� �#��� #�&���-�09� ����9� �(�L�� �� �#�� �<�� �� �#����#� �(� ��((���#&� ���<���

�<�#��<����� ����#��(�<����#���G�9��#� � :�����M��%��7�� ����� �� ���#��#��F� ������

��INII>9�H�9����� ���!�� ��"���#���$�� ��C���#��#9�>�����&��O�H�&�#�I��9���)��9�-��P9�����+���Q�&�� �����#��&����#�� ��������%����#���#&��&��!��� �����#�1%�!2��#�����������#��������#� ��� �85� ������#����� �#5� �������� ��� ������(���# �-� ���� �������� ����

Page 12: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

����� ���� �� ��� ��-�9���������� �#���<� ��#�G�9� ����������#�������� � �#����� �� �������

��������#�� ��� ��#&�#0����� (��& �#�*���� �#� �"� �� ���� ��� ������� �#� �3������ 4�� �� ����

F#�&����G������������������#&�#0�������"�� ����9���&�#���� ������7�� ���9��

FJ�K�� ������ ��� �#�� �� ��#� ���� ����#�� �� � ����������� ��� ��������

��#�(� � ��#� �� ��#�� &���� 0� ��(�#���-�9� ���� � ����� �� ��������� ��� ��

�� ��#������ �#� �� � ��#� �� ���� ��� R�#&�#���:�� �� ��� (��& �#�����S� ��� ��

�� ��#�����#����?�#������#����������<��#�&�������:� �� �������� <������

�����#��� ��#�9�������������#��� ��������(�#��-�9���� �#��#������� ��#�����

��� ��#��� ����������� ��#������ �#��� ��� ���� ��#�����9� ��#�# ��#��� �� ��

��&��� �#(��#?���#���������-���������#�����T��������������#��� ����#�(�#9�

�������� ������������������������������������������� ������ ��G����

!����49� �#� �� ���"���� ���� �� �����#�� ������ <�&�4�� ��&���� (�� ���� ��#��� ��� � �#��

����������F����#�&���-�G9���(���������<������ �&����������������#�������� �� ��<�����������9�

�������#���#�����-�����&�#��� 9��#������ � �������� *�� �������� �#�� �������#����(�������

� ���F�#���� ���G� �#����D�������������������� �������� ���������������"����"�#��4������

���������#��� ����������������:���������9���4������8��4���#���(�� � ��������� �����������

����������������� �# ����#��������� ����������� �9��# �����������#�������������#���� ��#�����

� ������ ���� ����������������������9�����#��#��:#�� � �#���&�������E��������#�����#�#E�

��7>%./N9�M�%�9�$% �� �"�&��� � '�(�� � � ���������� � �� ��������C�7�� ��#�9�U������9�����9�����������'(���INII>9�H�9�����(�����"��%�) ���� � ��C���#��#9�>�����&��O�H�&�#�I��9������9���������������N��� ���9���������

Page 13: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�� ����� ��� �4� �����#����9� ��� ���� � ��� ��� �� �������9� 8�� �� ��#� �� ������ ��� ����C� �#�

�#���3�# ��9����� ���������:���� �#�������&�#��� � �#��#� ������������ �� �#�������#� ���

��� �� �����������#�� � �������� ���������&������� �# ���������4� � 59� ��������� ���

���� �#� ��� ��������#� 9� � �#0�� �#� �"� �� �#�� ��!����"��9� ���� �� ����� ���&���� � �# ��

�#0���#�#���� �# �����(�#� �#�������������(����(��� ������������� �9�4���������� �������

���������4��

!������� �#-����&� ��9� ��# �9� �������� ��� �� 4�� �� ��� ��� ��� ������ �������� ���

�����&�����9��������9�������������������� �#��#&����8���������������$*����������#�# �����

���-4��������:����<������� �������� ���������$���������$�����9��#���(�� ���<������� ���#�

�3������4���#������ ���������� ���������� ��1�5����������#�����#�� �����������"�����8���#�� ��

������<��"����� �# ��#����E����<��<�&���#�(��5�� ������ ���E�4�� �#��������� � ������2,�

FQ��<��<�9���# �9��#�(������� ���9�����-�� �������� ���������������-�� ����

������ (�#�9� ��� �#���� ���� #�� ��&� � ���� ���� ��� ����� (�� E��� <�� (4��� �

��#���:� �����#(�#��9��� �#��&3�#� �#��������&��������������-�E9����<����9�4��

�-���#������ ������� (��<���*���4����� �� �49� �� �4� �� �� J�������������� ���

������K�G)�

��#��#��-�#�9��-�#��� �#�� ������� �������&����$*���)�!>PQVWVP�9��� �� ������C� �������-������������ ������M��7����9�7�� ��#�9�6�#�� ���7��#���%��&�9�����9�-���P9������9��$�����=����V�������� ���������$*��#� ���*9���������#�� � ��� �#��*���9������(������#�������������� ������#&3���� �:�� ���������C��� �4������?� ������������ �����#�����<���������(����=#������� ���� ��:����������(���#��� ��������� �$*9� � ����#�������#� ����#���� �����������&������ �����&�� �1��&������#����&��� ������� ��������#������ � �#����&��� ���������?���2��@��#�� 8���� �#���� �� ���#� ��� ������������� ��� �����������&��9������&��#����$*����������������������+�����9�� ���� ����(��=����#���������(�#����&���9������������<�&�� -�&��� ��������� �&�#� ��� �� �� ��� ��� �#� ���� ��C� ��������� ���#� ��� ��#�� 5#� � �#�� ��#� (����� �#� �� ������������������#��#�� �����#�� ������-� ���������������� 9���(�#�-���������������� ����������#�<��(���#�� <�� ������ ������� �� 4�� ���������� P� ��� ���� (�� �� �� (�� �� ������ ������� ��� ���� ��� ��� &�� �� �#� �� �����������������9���<�������#&��� �5����� �� �# ���� �� �������?� ��9������ ��-� �#�9���� ���������(�#����&���� �����������(�#���#� ����-��1�# ���������#���� �������� �# ����� �4���<�&�������9��#�� ����#�9���������� ��������&���� 4�� ��� � ����9� ���� �� �#�� �#� �#������� � �#�#� �#�� (��"&� �9� � � ���� �� ��� ���� ����� ��� ��:������2C��#� �������5�����������F�� �# �������G9����"9���<�������� �8����*��� �#�������� ����-���

Page 14: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

#������� ��#��������������&����-�#����#��-�������������&� �#�� ������������ ���#�

(����(��� ���,�<��<�� ����(������� ��������-�� �������� ������������4�� �����1�� �������9�

������ ����2����������� � ���9� �� ������� (�� 4�� ����� �� �������� �� �<� ����� ��� ������#�� �����

��� ��#�����"&� �� ��� (�#�� ���9� ���� ��� �� ������ ��-�� �� ��� ��� �4� ���� ���� � �� �� ��

�# ����������������9��������������&3�#��-����#����* �� ,�

F1���2������������������� ���?����-�-�����&5#�����������-��#����J 4���-����

F��&5#������������� ����#G9���� ��!���"�������������K�����������#�����

�&5#�(�#����-�-������#�J�������#�$%�K�1���2�0�(�8�#����#�4������8����8� ����X�

������ ���� � ���9� ����� -�?� ���� ��� ��&#�� ��� �#�� &��#� �� �# ��� J����%�

� ���&�'K� �� #�� ����#��� �#�� ��� -���� J(!� ������)*��� ���� +���K� �#�

��� ��#� �#��#�(�#G���

V�# �����9�4�� ���������(���������(����(�����* �� ����!����"������(�#����#����������

��� �4� �� ��� (�� #�� -�� ���� ���� ���� �� (�"��(� �����&���� ��-�4�� ��� �#�����# �9� ����� ��� ��

� ��� ��#��������#0�#��<� ������� �#�� � ���E��(�#����������������-����E�����(�#��������

��#� ����� �� �#�� �������� U�� <�� �#�� ���� ����� ��� ����� �� �#� ���� �� ��������� �9� �� �#�

� �����#�� ��� �#���&�� ��������� ����� �� ��� ���� �� ��� ��� �#�� �� ������� ���� ��#0��

��!>PQVYV�Q9�,� ������� C�����!��Z� �?�>�����9�%4�� �9�.[!%9�7�����<� ��Q ������� �Z��� ��� ����>� �#��� �%��� �#�9�����9���������!�(�������#��-�������#� ���*���������������9� ��<��� �����������(����=#��=<�� �� ����� ������������ �#�&��� ��&������ ��� *���� �� (����(�����* �� ����������� �� 1�� �4�������*��#��-�������� ����*���� ��� �� ������29�5#� ��-����������#0������ ��� ������������� �#�4� �#(��#������ �����&�� ��U���������������������9�������<�#��������������#� ��� ��#��&��&����������������#������ ���������� ����-�����#�#��������

Page 15: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�<� ������49� � ������������U����� :9��#���(�#���-�9��* ����&��������� �� ������������#��

�#-����&� ���+�

/� 4�9� �� �3������ ��� �� ���� <�� ������ �� 4�� �8����*��� �#�� �#0���#&���� ����

� �#�����������!����"����.#�����-�������"�������:� �������9�������� ��9��#������(���#���

:#����� �# ������� �\�� &�������� ��� ����� ��� ��� ��� ��#�� �#�� ���*#���� ��� �$*9� ���

������ �������(��#����� ��#� � ���#�� ���#���������� ��������������:� ��#� �#���

F-� ������� ��������� � ��� �� ���G9� ���� �� �#������ ��� ���� � ���� �� �� ������� � �� ���

#� �������(�� ����#&3:������������4�1����,9������9�������-�9�.���,9��� �2���P��������

#��(��������� ������������������� ��9� ����-�������� �4��������#���������� �����������

�� �� ����<����#� �# ��#���9�#���������-�&�����<����#���������� ��=#������(� ��������

������� ����!��:9���#� �������� ��������&3�#��������������U��Z��!�������#������(� �����

����-����� �������$*,�F/�((� ������������(�� ��� ���������� �������� �� �����#� ��#�#&9�

��&�9� �<�� ��� �� ����9�����9�(�*�'��9� �#�����'��9� (��� �<�� ��� ����((���# ����(� �<����

��#�#&�� ���� #��� �� �����#���� (�� � �<�� ����#�� L��]��� � <� �(� �<���� ��� �9� <�L�-��9�

��� ������������� �#�����#�0�1���2G�$C����"��� �4�������V���# ��P�L�#��#���&������������

��-����� �����������9��#���(����=��������8� ��-� ������ �� ���,�F-� ����9����9�����9�--����

+�!������ ����� ����� ���������� 9����������#��9� �#����������#������ ������#0� �#����� �� ����������"#� �9� � ��4�����#0���!&#���U���9������� �4�(���� �#���������# ������������&�����������*9����#�� �#����������9����"������#��������������-�����,�F#�I���#9������������ �#��������� ���������� ��<� �#������#�����#�#�����(�#������� � ��������������������#��#�-����9�����#�����#�&���-��9�<�0������� <�?����9�0��#� �#�� ��# ���#����#���&#�������#��?������#�!���������9�����#���� �0����0���#��-��������X ����������������� ��#��������#9� ������ �� ��� �� �#���� � ���#� �#� �&��� � �����#��� 0� �#�����0�#� �� ��8���� ��� #� ��������#-����&� ��#��G�1U��>9�!�9��� ���������"� ��������� ���C� �����M=6��^-���� ��!=I��%�0�9�7�� ��#�9��� ��#���I�#:#���9����+�9�����$�=+����� ����-��4��#�����2����#����������#���9��#� ���(�&��#��1�# ��������#�� �������#&������#����� �������$*2��������������������5� ����� I������ I��&��#�.�� ������ ��� ���� ������ 1I����9� �����9� �$$�29� ���9� ���� �� �#��� �#*� ��� �� ��������� ��* ������9��� �#������ �� �#�������-���_����������������� ����$� !>PQVNV�9� ���� * ������� $�� ��C� V��#������ L��<� '� �#������� �#�� Z�����0� �0� U���� ������ Z��!�����9�/����� <�9�/��>����9�����9��������

Page 16: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

����������/�����������/���� ,�P�� ���<������������#0� ���������# ���#��#�!���������������(��<����

��� �9�L<� <������������(����<�� �#����0��(�ZNN/��#��`'��[VG�����

/��������#��9�����_�� �#�������"�����������-4�� �����&���������������������� ��

��!����"��9� ��� 4�� �-���� �� ������ �# ��#�� ��� �� �� ��� �� ���� ����#� ������=��� �#� ��

�#8�#���������&���������(����(�����* �� ����������� ��� ���� �#����# ���������_����#����

�� ��-�� �� ����� ��(� ����9� �� �� �� � #�� �����#� &�����4� ��� ���_����� �� ����� �� ��� ��

����� ��9� � � �4� ����#0��� �� ���� ���� Q���<�#� Z�� Q�]�-��� �#� �� ���� ������� ������ ��

(����(�����:�� ����!����"����#���������FJ�K#�&�#���9�!������������� ���(� ������ �� �����

�������� ���#�����#������ �9� �#�� �#��� ]����� � ���� ��� �<�� ����� �#� � �����#��L�0��G����

!��"9��#� �#���3�# ��9��#��<����#����� �#������"�� ����(����#���� �� ������&������-���#��

1����� 4��#����������2��������F-� ���������������� ���� �� ���G����#���� �#���9�������

� ��� :#� � ��#&��� ���8� �������F-����=<�� 4�� ��G��#� ���� ��#��� ��� ��� � �� �# ������

����� �� ��������� ����� ���#����� ����������&�������/����������(��������#������*�� ��

�#�� � �� 4��������(�#���������������C��#����� ��9������� ��� �#����<�� ����������(�&���4��

�#� �� ������ (���&�� �� ���9� ��� ��&��9� <������ � ������ �� ���� �#�� �� �"� ���� �����-��

�� �� �� ������ �� (����(��� ���� ��� �����&������ #�� ���� ������� ��� ���-���9� �� �����9� �#��

����# ��� �� &���� � ���#���� ��� ����!����"��9� �#� � ������� �� ���� �&������� ������ �� ���

��* �� �9�-����������� ��������������������������#�������-�#�������#���� ���� ���#��� ��

�#� �# ���C�����������=������9�� ��������������&��9�#�������� ��������<� �-�&������������

������������������9����"� � �����8��#����#� ��� ����������-�#�9�#� 4������ � �� ���

���P>aP[9�V�9��� ������'�* �������$�� ��C�P#���#�����9�U� ]����I'9���+�9������$�����������#���������#���������������#����������� ��������-� ������������ ������$$����0������%�$�� ��9�������4����8� ������ � �#������#�������������������������������������Q!�Hb>9�Q�Z�9�1 � �� ����2�'������"���(��� ��� ��� ������ �(�� � ���(� ������"C�I��# ���#9�I��# ���#�.I9�����9������$�#�����

Page 17: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

��8������� ��������������1���#���� ������������� ������&��� �29�-�������:���� ����*# ���������

�����������

%4���#*���!����"��9����"9� �����������������������#� ������ �� ��������������

��������#��"���������:� ��#� �#���F(����(��� ���������Z�� ����#��&�G�1������U� ���

(�#�� ��� ����#��� <�_�#:��� �29� �� �� � #�� <�� ���� ��9� ������� �#�� �� ����� ���&�#���

�� �� ��#����� ��#������ ��-����#��� ������� :(� ��������3�����9��#��#���������� �������

��������� �#-����&�����9� ������ �������� � ���-��=��� ��� �#�� ���#�� 9����� ��� ��9� �� ���

� ��� ��#�� ��� �������� ��� ��(������� �� �� (����(��� �������� &�� ����� !��:9� ��#� � �#��

��� ��� � �����P-�#�Z���0�����������-�������.�������� �������������(� ������ ���9��#9����

����(���� ��� ���� �� ���9�#� 4���� ��� ��������4�� �# "���� ����� ���(�#�������� ���

��&#������ �# ���1�9��#�� 4�9���� ��#�=�������������������������������� ���� 4��� �����#���

�����(����(���&��&���-�����!����"��2C����#�9����"9��� �� �6����I��������3���-�(� ������ ���

�����4���) ���� ���.�5 ����9�<�-������� ��� 4�����#���#����������� ���� �� ����1�� �4���

���-4�������� ���������9���� ���#���#�������#�����"�(��;������� �# �����������&�����9��#����

�������� ������29� �� 5#� � �#�� �� ��������� M��N��.� ��#�����3���-�(� ������ ���6������"�)9�

������-�����=����#�� � �� 4��������� � ������#�����"�� ������#��� �����

������ 4��#�������������_��������� �� ��#��������������� �#��������������<�� ���� �������� ������ �� ����� �� ��-��#���� ���� �#���� �#�9�-������������� ��� ��������#�������� ��-��� �#�#� �#���� �*�� ��� M����������� ��������#��&�����9� � �<���� �����#���� ��������I������!����"��9�<����������� � ��� ����#� �#�����������!� ���� ���#9� �� �# ����� ��������� � ���������9� (�� �#�������� ���������� �3������ �� �*�� �9� �� �4�<�����-� ��� <���"�� � �#�� (��;����������� �#��_� ����9� �5�� �� ��#&������� �������� ����� ��=�� �#� �� ��&�#�� �����������&��``��#������-���������� ���������#�(����(��� �����b�������������������3�����9������ �������������� �� �#����� ��� ��� ��� �_�#�� ����� ��� %�#��� N���� Q�&���9� .�� �� ��� �� �� �� "� �]���:�� �� �� ���������1.#�-��������'� ����#������%�����9��$$�2�����ZN7>^9�P�9�.�������� �������������(� ������ �C�I����9������9��$$$�����IV>Q9�6��9�3���-�(� ������ ��������4���) ���� ���.�5 ��C�[�L�^��]�.#�-�����0�I����9���)������.>%QN[9�M�N�9�����3���-�(� ������ ���6������"C���#��#9�/� ]L���<9����$��

Page 18: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

I���������&��9���# �9� ���� �������� �������������� ����������4��������������#�#�9�

�� ���� �� ������ ���� ��<�� ���� �� ��� �� ���9� ��� 4�� #�� ������ �#�9� �8����� �� �#&������� ��

-�� ���� �#���� �#�� ������ ���� ����� �����&������ 1��#��� �#0� ��� �#�9� 4�� ��9� ��������

���������(�����9�8����&��#�����������"�� ������* �� �2��

/4/4/������!?(*�&����@�!����A�B������!���

.#� ��� �����#���� ���8� ��� ��"�� � ���������� ����9� ������ 8����(� ��� ��� ��� ���

������������ �� ����������#� �#��=���Q�<��������9��#����������#���9�����8������������# ����

������� �� ��-���#� �#�������=��� ��� �#��������� ��#�,����#����#���������� ��#����� ��

�-� ��9�����������������������(�#� �#���� ������!����49���� � �8��<���������������#�9�������

��� �����#��� ���� (��� �#� ������� &�#���� ��� ���� �"� ���� ��&�#��!����"��� ������� �<� ����� ��

�#�� � ��� ��� �49� ���� #� ������� �#� ��� �� ���� ��&�4�� ������ �� #������ ��-�������� ���

���-�� ��#�� ���� �#(�� �#� �� ���� F�������=��� ��� �4G�� P� <� � ��&������� ���"� #�� ��<������

� �#��&����� ����� ����������������-� ��9����(���<������ �#�������?����1�����"�-���� �4�

���� �� ���� ������� �#� ������ �#&3��� ����#��9� � � ���� �-� ���� �#� ����*� �� �-� ��� �#�

(��# ��2����������������������9�������#�9���(������&�#��� �#�����#��(�#" �#�������7% �����#����

#������* ��������� �� �� � ���#��������������� ��#����� ��* �������� �#���������#9��#���

�� � ��� �� ������� ��������� �� ��� ��� �� ��8*� ��(����'9� ��� ����� �� ���� �� ��(�&��� 1���

����9� � ����-���*� 4���#��-�#�9� �� �4���-��&����#���� �� ����� �#������2��������������

� �� ����9� �#� �#-�9� 4�� �� ��# ����#�� ���������� ��(� ��#� �#�� &�#��� �� �� �#(�� ���-�� �#�

��� ���� ������#�����������������������9������������#���4�� �#0�� �##�����-��1�9�������#�9�

4�� ��#�:(� �2����� �-� ��9� ��� �������#�������� ��#���� ��� ������ � �#� �#�� �����-��� �#���

Page 19: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

-� ������� ���� ������� � ���� �� ��* ������� ���9� �#� � ����#�9� ����#0�#� ��� �� �&�#����

������������&�������#������-�� ��9�<� �����*� �# ��������9���� 4��#�������5��<�������

���� !����"��� (�� ��� ��� �� �������9� ��� ��� ��� �� ������� �-� ��� <������ �������9� � �#0��

���#�����9� �� ������ ���#�� �� ��#�-���� ��������� ���#�� (�� �� ��� #�� �#�� � ��� ��� �4� ��#�

� �����#�� � ���������9�������� ��#������������9�����#�������#� �������� ����#����

+������ �#� ���������� ���������� ��#� ����(� ����� � � �� <�������� ����� ��(���#��9� <�� <��

� ����#�� �#�����!����"��� ������� (��;�� ���: ��� ������ �� ��(���# ��� ����# ��� �#���� � �����

(�#" �#�9� � �������� ������#����$*��(�� �9��� �#������� �# ������#�� ���������#����

���3��������� � � ����� ��#��������������� ��������������������9�����FJ4K���-���#�9�

��# �9������� � ����� ���J�������K�#��4�������#�-� ��J�����K9���������������<��4���#��#�

������#����J��� ��/�0��KG����I�����#�9��������������#��������������#����<������ ����#���������

�����7% �� �� �� �# �#��#�# ��� 1F� ����� ��G� �#� �������� ��� M�� 7����29� ��� -�� ��#���� ����

��(: � �#�� ������� 8����(� ��=��� ��� ��� ���#� #� � � � �-� ��� ���� ����&#��=#�� ���8� ���

��������9�8������ � ��� :#� ������-��(�������������������������<�����������8���� � 5�����

���#����� �#������-��F�#�� �&�1���������2���#�G�+��

Q������� 8�9���# �9���#����&�#��� � �#��#&�������F�������=�������4G9�-��������������

��-�����������#�����&��&��������������������#�������#-���� �#��������������$*C���(�#��

��� �#���� ��:������������39�!����"����(�� ������&3�#�,��

���$*9�49��9���������#���� ���� ���������������������� ��/�0��9� ������� ����� � �#��������7��#�������FJ�K0��/�L�� �����#������#��5�������!��#�����#�G�1����$�� ����%��� ������C�������L��<��#��#����� ���#��#��#������0�M�<#�7��#��9���#��#9�%��<��#O'��9���$$9�������2��

Page 20: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

F1���2�<� �����������J6(���)���K���� ����� �#����9�������� � ��� ��J���

�����K�(�� ������������#����� �#��C������4�J���������K9��������� �#��9� � �

� �&�#�-�#��������&"�� ���I�� ������� �� �#��J���������K9��#� �#-�9�#� 4��

�������(������#�� �#�����I������"9��#�� ����4��(* �9� �� �����9���(: �C�4��(* ��

����&����������8� ���9����"���(: ����������=��G���

�[��� 9���# �9����������&����������������� � ���#�����*�� ����� �� ���9���� ��

��8�� �� ���� �� �_�# ��9� �#� �� �# ����� �������9� �� ���� ������ ������� �# ����� �� �� �����

��� ��� ��� ������ !� ��&� ��� ���� ������� ������ ��������#� ��� � �� � ��#�� ������������

��������������� ��9��� ������ �� ���������� ���#����������� ��������#�#��������# ��#����#��

������#� ���������-� � ��� ��������* �� ���$�

/4/4:���C����&����@�!����A�B*�����&�!��������

� ������������ ���� �� ��!����"���� ��(������ �#� �������� �#-����&� ��� �9� ���# ��� �#�9� ��

�#��#&���������������� �� ����������� ��������9���#����#�������������� ����=#�����������

<���"�� �� �� �� ��� ��� 5������� !������� ������� <�#� ������ �� ������� ��������� �*�� �

1���� �� �#������� ��9� � �<� �����*����������������������� �#���&����� ��� ��#��������

�������#29��# ���������� �4���<���������� �#��#&�����:�� � �#����� ����������#�������=���

�+�'(���$*9�49��9������+=������$*9�39��9���$)��+=�����$� .����?� 9� ��# �9� ��� ���������#�� F �� ��* �� G� �9� �#0�� (���3�#� �#�9� F����-� � ��� ��* �� �G9� � �� ����#�#������������#��������� ����� � ��9������ ��-� �#�9���#"#� �����F �� ���G���F����-� � ��� ���G9���� 4��#���#���#�������������������� ���������(������������(�� ����� ���� 4�����-�#������������<� *�1 4��� �#0������������ �� �#�������� �2�����Q���������������3�����#�9�-���� %�9��������

Page 21: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

�� ��� ���������# ��������������+������ ��������� ����V�# �����9� �� ����������������#� ��

����# ��������(����(��� ������������� ��������������&�������� �� �#����� ���������&�����9����

�#���� ���� �� �#��#&��� ��� ������� � � ���� �� (��� �� �� ��9��:� �� <�� ������ �����?��� ���9�

�*�� � �#�9� ��#��� ������� ��"�� � �� ��� �# ����#�� �� -���#�� ������� �&����.#� �&��� �#�

��� �� �������<��8�&�����������#���������#������� �#���9��#���:#��������������#0���!��

%� P#�0��� �� �%���� 6 ����� ���#� ���� ���� G� 1���2� �<�� ��������#� L��<�#� L<� <� P� � � �� �#&�

!�������� L��� �#�� L<� <� ���� �<��* ������� $�� ��� �<�� �#�#� �� ����� (��� !����������

� ��#���(��<��-������G���1��#����� ��������9�������� ��29�� ������#�#������������������

�����<����������� �#"#� ��������(��������� ������������ ��������-������9��� �4��<���������

��� ���� (�� �� ������� ��� ��� ���� �"� ���9� �#� ������� ��� �9� #�� 4�� -��������� P� ��� ���� (�� �� ��

����� �#� ��9� ��� ��� �#�9� ���� ��&� �#��� ��� �"&� �� ���� ��� ���#� �* ���� ���� ����

������(���������-�����9��#��<� ��8����������2��%7� �� �������� ���������7�*,�1�����D����

���*�� �����:���(� ����� ;<�������� �� �#��-������������� �������������29� �#��������

���� �� ������� ��� ���� ���� �� ����:�� �� ��� ���� ��&��9� ��(��7� �� ��<�� �#�����D�� �#� �� �����

�����&���� ��(���# ��9� 8�� ���9� � � ���� �� �4� %� P#�0��� ���� ���� !����� ) ����"� �%� $�� ��9�

�#����FJ�K<��$�� ��� �<�L�����L<��� (�� ��#����0���(� �(������#� �����0� ���<����#���9� �<��

(�� � ��� J�<�L�� ��K� L<��� ����� ���� (�� � �(� �#��������#9� L<��� ���� �(� �#��������#�� J�� ���:9�

��&�#�� �� ��� �#��������������� ������%� P#�0��9� �� �# ����� �#����� ��#���� �4���� ��K9�

����#� �����0���� �]���<���(�� ��(� �(�� ������������#�������(�&����� ��G�)�� M���� �#��������

���@��#���� ��3���� �9�<�������������� ��#���-������ � ������������<�����(������8��#����� ������������� (�#�9� ��5#� � �#�� ����=�����#������� �#��#&����� ����������&�#�������� �# ����#����������������C�#�� �����9���(��� ���� �#�� #������ �8����� ������������� ��!����"��� #�� �� �#������� ���� �#�� ����� ��-�� �� ���� �� �#����� ��#����� �������� �&�������1-���� %�9������29�-��� ������������� ���������#������� � �#�����#&�4��� ����������� ���������%!'P[V^>9�!�9��%����6 ����C�[�����/� �9�.#�-�����0��(�[�����/� ��I����9���+��9��������������� �� �#���#�����# ������#���� �������� :(� ��������������* ���������F#��-�����G9� �� � ��*# �������4�� �������� %�9� ��:�����������!>PQVWVP�9�(� ����� C�����M�������9�7�� ��#�9�����9���+�����)�%!'P[V^>9�!�9���!�����) ����"��%�$�� ��C���#��#9�>�����&��O�H�&�#�I��9����+�9��������

Page 22: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

������� 5�� ���#�9� ���� ���9� �� ����<� � �#������� 4�� ����!����"��9� �#� ����� � �� �����(�#���

�� �� ���� ����:�� ��������-������������ �9������&���#������������&� �#�������-�#� 4��

�#*� (�#�� �� ���� ��� �� �#-����&� ��� ��:�� �9� ����#�� �������� ��&� �#��� ����# ���� ���� �� ��

�����#���� �� ��1���� �� �#������������������ �#�� ��#���������������������� �#����� �����

�#����� ��#������#0����������%� P#�0�������!�����) ����"��%�$�� ��2��

� @����� ��9� ��# �9� ���� ������� 4�� �#� ������ ������ �� (����(��� ���� ������D��� ��

�������F!����"��G����9�������#�9��������:�#����<����������� ���#����<�����-�����&����<���"�� ��

����������������3��������� �� ����#�<�&����������������� �9���&����������������� ������

��&��C� ���������� �#���9� �� �8�������� ���� �#����� �������?�� ����������� ���� �� ��������� ��9�

�����*� (�#�� ��(���# ��� �� �� (����(��� ���� ��� �����&�����9� �� #� 4�� �#�� ����#�� ��<�������?���

���������� �������_���������(����(��� ������� ��������������� ��1� �����#��# ������-�����

�#�������������#���#�������#0�� � �����F��� ��������������G����� ���������� �#������ ���:��

�#�� �#(������#������������� �# �����2���

/4/4<�������&�����

� /����4�����#���#��#������ �������&�*(� �9�#� 4��<� ���&�����������#��������� �����

���� (�#�� ���� ��<�&�� � ����� ���: ��� �#�� ��� �� �� &�#��� � ��� �� ���� �#�!����"���� ��

��� ��������������^-���[�������7���L���9�.������������������ ��������� ��9���(�#������

�� 6� ����� ��� 6����(��� ��� �P#������� '��"� � ��� I��:�� ��#0� ����9� �� ���� <� � ��#&���

�������#�������� �#���������� �� �#���

Page 23: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

� ����������[�������7���L���� �#���������#��#� � �#��������� �������� ��������9�

�������#� � ���(�����&��� ����������� �� �����Q�&�#��������9�FJ�K�� �������4�����������#��

�-� �����4 �#��9���8����4 ��4������<����9���#���#�#�����������4�������9����������� ��

���������c���� �#�����4� � �� ��&�#�������� ����� ������������#����� ������ ���� �����

����4 �#��G�+9�� �������� ������� 8����(� �����������"���� ��"�� ����F�4 ��-������������9�

���� � ��J�� �# �������������� ���� �� ���K9� ����#�4����!�������9������������������ ��

��#�� �G���� �� ��� ��� ���#� ������ ���� ��4#� ��� �#���� (���� �� �� (�#�9� �� ���� ���� ���

�#(��#���9� � �� ��&��� �� ����������9� ��� ������ ��#��8����� �� ��� �#�������� ��#�� �������� (�#��

� ��������������#�������� ��#����� �����#������������������������� ���� �����������&��``9�

� �����b�#�!�#� ���%�������[������������&�� ��#�� ����#�9����� �� �#�����#��������

� �#��������������� ���������$�-�#� 4���#*�������������������_� �#�#���&�#�����������

���� ����������� ���I������ ��9������ ��� �#���#���� ���� ����������<�������#������� ����

���*&��(�� ��� ��:��� ���� �� �� ��&� ��� ��������� �����9� ��� ��&3�#��� �������� ��� [���� ���

7���L������#�(��;���� ��������9���#��������#����� � �����(�#� ���(�#�,�

F�����������#� F �� ���G� #�� ��� ����-�� ���#�� ��#�� �� J�� K9� #�#� ����

����� �#� ��� �� 4���-��#�C� � �� ��&&���� ���� ���4�� �������#��#��� #�4�����

��= c �������# ���� � ���� �#��4����4���'���#��#�9� 1���2�!��������#���

���� �&#��4� ��� 44 �#��� ���9� �#�� (���� �4�#��9� ��-���#�� ��� ������� (�� ��� ��

�# ������� �� ���,� ������������ ������� �<� ���������9������*��������

(�#������� ������9� �#�� �����#�� (�#���� �9� ��� ���� ��#� 4�#��4-������(���� �#�

�����#� ��� �����#��� �������� ��� ��� �����#��� (������ ��#�� �� ���� ��= c �� ��

������ @���� ��((���� ��# 9� ��� ����� ��� #����� �#��c��9� ��� ��������� �����

���Q�������(�&�������������9�-���� %�9���������+� [N�V� /� 7>!.a>9� ^�9� .�� 2�� ����� ��� ����� ���� ����� ��C� I����9� V<���� ��� �� �����9� P#�������'��<���������I����9�����9����`PPP�����P����9����`Pb��

Page 24: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�4(�#����#��� �����������-������������#���8��,��� �� �������������-����#�

�����������������������#� ����c ����� �<� �9����� ��������� (�������� ��

���#����G����

�$�#��#��-�#�9� �8����*��� �#�� ������� �������&����$$������N��� ���9����`Pb����� ����-��4��#�����9���������������������&�#���

Page 25: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

/4:�����&�������

/4:4/������&�!���A���C!��������@����)���������)��(!��&����(��!��

#��* ���������(����(����#��&�9�����������-���&���������� �#����#;���������<�-���

�#���#� ��� ��#��-���� � ��:� �� �� F���G� �� ���� ������������#� �#��� ����� �#����� ������ 1� ���

�������� ��� ���� 8���� �#�� ����������� ������ ���#�� ���� ��� � � ������ 29� &�����4� �� ����

����������"� 4�� �#���-������ ��(����=��� �� �� (�&������� ��������� ������ ������� �������#��

-�� ���(������ �������������F!����"��G�#��#�4�������#���� �� ��9�����<���� ���� ���������

��9� 4���#*�������#��� ������������# ������#��#��-���� �# ����� �����������&�*(������ � 9�

���� ��� ��9� ���� �������� ��� I���9� ������� ���#�� #�-�� �� ��� (���"(� �� �� ��� ������

��!���#������Z��#9� ���������������#��-�����#��3�������������������� �8�����������������

���� � ��#�#���+�������� ������ �������� ��������:�������#���� ���#��(���"(� �����#���� ���

��#��#�9� �� �4� 4�� 4�� �����#�#�� -�# ���� ������ ����� ��� �� �#�� � �#����� <���"�� �� ���

��#�� �#�� ��#�� ������ �# ��;����� ���� �#� �����9� ���"� �#� �� ���� <�� <�����#� �#(�D�� ��

�����������-�����8����-������ � ����������� ������������� ���

I������(���������������� �� �#����� �����+�����9���������� ���������������� �����(��

������#����[����#�������� �� ������9� ������������&�#��������� �����(�#���������������� �

��������� ��9�<���� ������� �� ����������������9� ����<��������������� �����(��;����������������

<�-����������������#��&��<���"�� � �# ���9� �����#�������� �� ��-�� � ���� ������&�#���#�

�����-�� ��9� �� ���� �� ��� <�-��� ����#&��� �#�� ����������� &�#�����?���� 4�� �� ����� ����

��� �� ����������#��������������#������� �����&�����������?�-�����<������� �������������

Page 26: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�&������� 1FJPK�� �<�� ���������#�� �����(� � �����#����� �-���L�����#G9� �(�� �� ��#��� � �����

%� P#�0����29� �9� �#� �#���3�# ��9� 4�� �#�� ����� ���� &�#��� �#�� ������������ �9� ��&�� =#�9�

!����"���<���"�� ��

���� �� �������4���#������������������# ���� ��� 4����� �����9� �� ��3���� ��#��

� ���� ����� �����=��� � ����������������� ������#�� �C��������(������������� �������������

-������� �� ��� -� ��� �� �4� �� ���� ����!#��"#� � ���>����9����������#����������1�9 <�� <��

� �����#� �#�������=����������#����&���������&��P��'����'��!��:���# �9� �!����"���������

�� �����-���=����� �����������#����#0� �����$*9��# ���������� �� �#��<�#�(�������#��

��������������E � �����!#�<�#0�H�##0E������(�� ����#�������������������������#�� ��1�9����

4��#�9���������#�� �2��������(����������� ������ ����������&�����9�4����� �������������!��:�

#�����(��*�����������"��3�����9���� �#��������� �#0�����#�����$*�1���#� �#��#*# ���� ��

��8���� �#��������� � ���������������������(�#���������������� ���������� ��������� ������#��

���� ��� ��� &���� �����#�� ���� �� ������� ��� ���29� ���� ����� � ��� �������� ��� 6��# ���

Q����<���� �#� �� ���� ������� � �#����� ��� �����,� FP� � � ��]�#&� �<�� � ���� ����� �(�$*9� ���

������-��� �#� �� �#�� ����� ��������#� �<��� ��� #���0� �#�#� ���9� ��� �#� ��8� �� &�-�#� (���

���&����9��� %����L�����<��L��]��(��#����<����#���� %��<������<���L����!��������G����/��#���

��� ���� (�� �� ��� �� ������9� �� ��� ���� � �� �� ���� ��<�� ���� �� ��������� �����9� �� �4� ��

�#������ ��#�������������(� ���������#�� �#����� ���������&�����9� �# ���� �#���������

���'(�������9������������%����6 ����9������������'(���H[[^9�!�9������� ������ ��<� �4���!���"� �%� ����9��� ��� �� ���=��� ������� ��#� ��[� � � <��#�$�� ��� �%��� ������C�N�(���9�'���#��#�I����9� ���+��#� �� ����������9� ���"9�#�<�� <��<�&������� (�#�� �� ����<�#��(�� ��� �������#���*# ������ ��3���� �9� � ��#��� ������Q <��� � <��9������� 4���� 4�� �� �#������-����#� ������� ��������� �� �#����������� �����+������ 1 (���Q'U�P>%!'U>9�6�9�>����� �� ��� �����?��-�������� ��������� ��#�� P/�9� !@��� ���� ?��-�C� 7���#9� �+��9� ��� �$)=���2C� U�#�� b�#� !�#� � E�� �� ������� ���� (�&������ �#�#��� � �/�� �������/3��#&E��� �4������#&�49�� �� ������9������#�� ������������������9����"�8�#�� �#��� ��������$$����$*��

Page 27: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

(�������� �#���������$*�)9����"�#�������������� ������������ � ��� :������� ���������-��

�������� <���"�� �� ���#�� �� �� ��-�� (�� �� (�#�C� ��� ���� (�� �� �� �3������ ���� ������ � �#�9�

(�#� �#�9����� �� ��Q���<�7��������������� ���� ����FL��<��<����L<�����#��(0��<��$$����

�<��(�����<� ���(��<�� � �#����]�9�����#�#��<�������]������<���!��������<� ��(�L����

<�-����# ���#����� �#&��<�#��#��<��[� � � <��#� �#�����G����

/4:4:4������!�C������@�(����

/4:4:4/�����!�C������C����)����

������#�� ������ ��<������������ ��������� ���� �#��#���#*���� ����� *�� ����� �� (�#��

&��&�9������� �� �9� � �8���-�#;*-� ������9����#�(�#� �#����8� ����������� ����F�#���;��G�

�� ����������������#��������-�&������� ��� �#-�����=������� ����� �� �����#����� �����

�����&�������P������(�#� �#����8� �����#���U���"���������6����(�����#9������� �_�# ��9����

������� 1�#������ ��������� ��� �� ��������#����� ��� ��&#�(� ��29� �#� �� #������ ��� �# �����#��<� �

<�&������#��#�����#��� ���#����������� �#��������9����� ������������������������(�#� �#��

��8� �������������� �#-����&� ��� �#��"����� 4�� ��� �#���*�� ���� ������&��,� ����������9� ��

�-���#� �#���5���������#�(���

� �

/��� ���#� ��#�� ��� -����� ��#�"&� 9� ������� ��� �#�� �� ������ ��� ��� � � � �� -��� ���

(�#� �#�� ���-�����&�#��=����#��#����� �����-���� �#�9��������9�������� �#��� �8��������

���QI!>QUNVV9�6�9��- ��. %��!�� ����"'���!���"� �%� ������������ �%� ����[� � � <��#��<� �C�V���#��=7�((��=��#��#9�.#�-�����0��(�V���#���I����9����)9��������)�'(��� %�9���������

Page 28: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

����� ��#�� �#�������� ���� ������� ��� �� ��!����"��� #�� ��&���� �������� ���� �� �������� ��

�<�����������������-� ���������� �� ���������?������������&�������!��:9������-*�� �����

��� �������� ��������� -� ������� 1 ����9� ����9� (�*�'��9� �� �2� #�� ��#� ���� #�� ���#9�

���� �#�������9������D������ ��������� ������� �#����+9���#�����9��#�� 4�9������(���#���

-� ��������������#��� ���� ������� ������ ���&�� ��#��3������18��(����� ���*9� ����*9�

�#&��9� (��# ������� �#09� ��� �#&3��� 4�������?������#���#������ ������#���<�� ��������

� ��-�����#�� ����#�����������&�� 29��� �� �#�����#��� ��������� �� �#����#"#� �9�� ��

�� ���� ���� -�� ���&��� �� �������� ���� ������� ������-�� ������#�� �#�� � �����#�� ������� ���

��:���C� ���9� ��# �9� ��-����� ��� �#�� ������� ���&�#�9� �� #� 4�� ���:� �� ��-�� �������9�

�#�� 4�9� � �#;������������������ �#������������� ��#�����������#����� �����#*��������

��������(������

� �����-����&������������������ ������������������#-����&� ��9�������#�9�-�������#��

���#��� �� ���(�#��� ��� ����� ��� �� (�#�9� � �� ��#*���� ��� �� ��� ����� &�� � � � �� ���# ����

����������� ���� ��(���#��� -�����#�� �#� �#&3��� ����#��� ���� ���� ������� ��������� �� ��<�#�

�����?��9� <�#� ������ ��#�� ������ �#� ��� ��#� &���� ���� � ���?��� ��� ������&��� ���� 4��

�#�������-�#9����"����������*�� ���(�#� �#�����<��(���� ������&�#������ ������#����������

������������# ������������ �:�� ���������� ��#�������?����9����� �� �#��������� ����#�����

M��7������#��� ������ ��� �� ��������'���� ������������ �#��#�� ������ ������ �� (�#��<��

���7>N!/P9�Q�9�$�� ���= ����� ������C�[�L�^��]=N�(���9�N�(����.I9�����9�6���L������+�! ����#�������� �� ��������������������,9� 4��������������#���8� ������ � �#�����������&3�#��#��������!���� �� ������9��������(�������������3�����9� 8��<� ����������������#��#������� ����������� �������,9� ������ �(�&��� ��� ���� &�� �� ���� E���#� ��� <�� <�E� �������#�#� ��� ��(���#��� -� ��� ���� �� 4�� �� ���� ��(� ��C� ���� �#����������� ���9���� � �������� �����������������,9���#������D���&�����4��� ����� ���� ����������������&������#����&�����-�������������������?����������-��(�� ���������������#������ �������������� �9����"9�8������� ��������������������� ����#����������� ��9���4�������# ����������&��#���� ���������&��#�<�-����������������� ��� -� ������� ������� ��� ���� �9� �#� �� ����� ��������� � <�#� ����-�#&��� �� #� �� ���� ��#��� �� (�# ������� :(� ����9�#�� � �#�9�����&#��� ������ 9� �����#�4#������#���� ���� #� 9� ��� � ��� �4��4��������� ���

Page 29: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

��#�����#�����������(�����������8���9��9�������4���������&�����4��&������ �����#�9�<����� ���

�# ����� � �� �#�� ���� ��� ������� � �#�� ����� �"���� �� �����&��(��� �� �#�*���� ���� ��� -��

����� �#������ �#�������

� �

/4:4:4:�����!�C������C����C�C����!�)������(�&,!���

� ���� �#������ ��#��������� ���#����(������#������� ����*# ���������� �� ����������

(�#�9�����#���#����#�������������#�4����� �����<�� �������������������&��(����� �#�*����

�#�������������C���� �� �#��������9��� �#����9���#����������"�<�&������������#���� ���������

��� �#0���#� �#���Q� �� �#��������-4�����#���#��<� �-�&�������������� � �#����� ��

� �#��������&��(�������������������;�����8��<��<������������� ����!����"��9��� ������9����

��&���=�9��#��<���������-�������-����������8� ������������������9�����#��4����#����������#��

���� ��� ��"���� �#� ��#��� ��� ���#�������� ��#�� ����� ��#��� ��� �� (����(��� ���� ���

�����&�����9� � ���� ���#��#�-����� �������������#��� ��(�#��������* �� � �#�� �#0���#&��C�

4�� ��9� ��<�#� ����� ��� ��&� �#��� ��������� ���� ����� E��� ���� (�� ��� 4�� #�� �� (����(���

���E� �������������� ��� � �#�� �� ��� �� ��&�#�� ������ ��� ��&�� ������� 1!���#���� ��

%� P#�0��9� ���� ����=#�� ���� ��� ��#� �#�&���29� ���"� 4�� �#*� ���������� ������� ��(������ ��

������ ���� &�����4� ���<� 9� ��<�� ����� ��� ��#��� ���� �#� �� ��� ��� ��� � ������ ���� #��

&�����-�#��#������� ������ ���� ������ ������������

� I�� ��� �#�� ��� ���� (�� �� ���������� ���� :(� �� ������ �� #������ �"�� 9� �� ��� � �

�����#��-������#�����9�-������������#�����#�<����������&����9�� �#0�����<� ��� � �����

�����,��1��������������������,�29���&����� ���������D������� ������� �#����1�# ��������<�������&������ �#����

Page 30: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

� �� ��� �#��� ������ ��9� � ��� ��#�� �� ������ ���� <�#� ��#&��� �� ��#�#� ���� ��8� ��� ���

�3�����#�� *�������� ��� �� (����(��� ���� ��������� �� 1�� �4� ��� �<� �� �� �����# ��� ��� ��

-�����9����� ����� ��2������������� ����* �� 9��#����������#���9�4���#������������ ���� ����

� ����� �#� � � ��������� �#� �� ���������� ��� �� ������ �����&�����9� ��� �#���� ���� ��� ��� ���

���#��#� ��� (���3�#� �#�� �_���������"��������-�&����������������� (�#�C����:9��� ��<�#�

������������� ���������<�#���&�������������� ����5#� � �#������ ���-������ �9� �#��������

������� (�� �� �#�&��(������ � ��� ��#�� ��-�����4��&�����4�������� �9� �#� ��#��#��� � ����

��������8�� �������������� �� ������������� ���������������3�������

� �

!����������� �#����9������������������<��(���4���� ���������&��#�� � �#������������

���������9� � �8��<� ������������9�<������������� ��#� �#�������� � �����#�������(���# ���

�*�� ����������#��� ��������(����(��� ������������� �,���� �� ��������P�<��<� �(�������

�� �� �����#(�� � ��#�� �# �������������-����#��������������� �#����������"���������� �����

���&��� ������������������Q�<������������ ������# ��9���# �9���� �#� ������ � �#����������

��&��� `P`� �� ``� 1��� <�� ��� � ���� ���#�� ������ ��-�� ��#�"&� �9� ���� ��� Z��#�� (�#�� ��

Q����<���9� �����#�� ���� Q��L���9�/�� ����9� ��Z���<���=M��(� �#���� �������29� �#���� ���� ���

���� (�� ��� � �#��������� �#�������9� 8�� ������� �� �������!#��&������ (�#�� �� �����%����#�9�

<� � ��������#����-��������&�������V� *����!���#��1#�A�����. �����$�� �������� ������ ����

* ��������$5��� � �29��# ��������������� ��������-������������-��?�������-��� ����*# ������

(� � �����������#������Z���<���9�8�������������� �������:�����������,�

��������2��

Page 31: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

F'�� ������ c �� ���� ���#� �� ���� Q��#�� V<� ��� �#��#����� (����,� �#�

� �#������������##������#�� ���4������ �-�����!�������9� ������#���#�����

��#�� �� �4���� ��� ��#�0��� &�� ��� ��� ��� �#� ������ <�#�� �������� *� �#�

����� ��� ����-� �#�� �� �#��#�� �� ���#��� 1���2� ��#� � �#������ ��4��#���

�������� ��� ���������#����-���������9�(����9����8���������9�R��� <� S��1���2�@����

����� �#� ����9� �� � �#������ ��� ���#�� V<� ��� ���� �,�� ���9� �#-���&4� ���

���#�����-���������4&�����������4� ��##�9������#��d�-��� �#��4��������#��

�� �����F�$��

� #� �#� ��&�#� ������ ��� ������� �����?���9� ���� �:9� <�� <������ �� �#8�#�� ������ ��� ����

��#� �#����<����&�������������������� �9���#��� �� � �8��<������������#0������#���� ����

��� �� �������� �� ��&��������8���C� �#������-�� ��9� �#��<�� <� ���� ��� ���� �� �#�� �� ���#�<��

�#��#���������������� *�� ����(������� �� �#��������#��������#�������#�9����"9�<����������

����� �� FV<�� %���� Q������ �(� F�<�� %�#0G� �#� !�������G9� ��� ���(������ ��� �� a�����#�

H�#�� ]0� .#�-�����0� M�#� �L���� Z��������9� ���� (�� �#�� ������ � ��� �� ���(�� ���� ����

��������#��#����� ����� ������������-�<� ��#�����&�#���������������#�������9�����������

�#��#���#����1��� ���#�� �# ����2��������(���# �������#������������ ��9���#��� ��� �#�����

�����9���������� 4����&��������� � �#�����������������3���������� :(� ����� �� �����#�

�����&������ <� � ������� �#� �� �� ���� ��� �� #������ �� �� �9� �� <�� ������ �#�-������ ���� �#�� <��

��(��:��� �� ��#��������&���������#������������ �<��������:� �������������&&���#�:��� �

�:��� ���"� � ���#� ����#-���� �#�� �#���#� ���� �� � �8���-�� �� �� �#-����&� ��� ���:� ����� ��

�$�!>PQVNV9�.�,�� ����8�* ������C�P#����� ���#9������ ���#���� � �#����������>�!��Z���<�������M�^��M��(9����-��#=I����9�P#�������Q��4���������I<�����<�������.#�-�����4�������-��#9����$�9�V� ��P9�I�� ������������1FP#����� ���#G9�����>�!��Z���<���29�������=�����'���� �#�9������#�� �#����������#������������#��<����������� 4�����(�����A�����9����:� � ������ �#����������&����������&�#������������!����������� �9����"�-*�� � ������ ���� ��� ��� ��� ��� �#����� ��� ������ ������� ��� �#������ 1��� 4�� #�� ���� �#�������� ��� �������� ���Z���<���2��� � �#�������������$*�#�<��(������������� � 4���#��&#���

Page 32: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��� �9��4������������� �-�#��������#���3������ ��� �# ���������� �&�#������� ���������� �

��(��������� ����� �9��4��������������-�#������� ����-� �#��&�#������������

� [�� ������� -�&����� ��� 4�� �8��9� �#� �#-�9� ���� �&�#�� ���� ���� ��� ���� ��� ���#�

���� �#����14�� ��9�Z�����������#��29�<�#������������������� ����� 4��&�#�������������� ��

��������� �9� 4�� �����9� ������ ������9� ����#� �#�� �#�&��(���9� �����(������#��#��-��������

�#8�#�� ��� �� (����(��� ���� ��� �����&������ �# ���� ���� ���"� ��&��� ��#��=��� �� ������� ���

��#*�������#�-����#������#������&������� �� �#����� ��#���� �����3������ �# �������� ��

���9���� � �������-49�������� ��9��#��� ������I��!���#������.������������B��� �������

#��������������������� �� ���� �#��� ��� ���"����!��%� P#�0������������%����6 ����9���

����� � ��#0�#9��� 4���� 4�����8�� �����!���#���9��������������� �����#������#����#����

���E��#��#� 4���#����� ��E� � ����N4=�����#����!��U���C��� �4�� ����8�������������9�

4�� ��9���<�� �������� �#��������?����������� �#�� ���� �� ���������(���� ��&�����������

���� �� ��!����"��9� �� �#� �&�#�� ����� #�� #� 4�� ��� ���� (�� �� ���� �9� ��#�� ���#�� �� �� ��-��

(����(�����# �����

� �

���Z!>>VV9�M�!�9�V<��%����Q�������(�F�<��%�#0G� �#�!�������C�0������%� ����) ����"��%�(� ������"9���1����2�9����=�+�������.#����#�� ����������������������#5�� �� ���&�����(����7N�NVP[9�/�9�!���������#��<��@������#��(�-�� �7!>V�VV9�>�'�9����'N��P[Q9�Q�/��1����29���� ����+������� �4�!��� ��� �����2������(�� � ������������%��� ������C�Q.[^�I����9�����9�������=��$��/��������#��:��������#�� ���#���� �� �#��&�#����������3�����9���<��� �&���#������� �������&������� � ������&��������#��8�����#� ��#�����8���: ������#8���: ��9��#��#����� �������(�#� �#��#����<�#�8��8������(�����������������#-���� �#����������#���������!��������� ����#� ����� �����&3�#���(�� � ��,�F!�<��&<�Z���]�<���#��L�����<��������� �������#�������<��#&��<�L����F�-�G9�!������������]�� ���0� �#��&<��(�L<���L��<�-�� �#� �#��L<�#�L�� ��0� �<���U����� �#��Q���#�L���� �-�G� 1��� ���2��!���#��� ��� �� �����-�� �# �#�����# ��� ���� � �� �� �������� � ����� �(�� � ��� 1��(: � �#�� <� � ���� ��������(� ��#� �#�� ��������� � ���#��������������������(������#������ ��� �#�������������� � 29�<� �����������������4�������#�������#*������ � 4���-������� �������(�� ���8������ �#������������������#�7����#9�4�������9�������&�� � *��� ��������D����(� ��#���������������� � ����������(����� �#��#&����*�� ��������������#&����F�-�G9� ���"� ���9� �#� �#-�9� ������� #�� � �#��&���:� � ������ �� ���-4�� ��� ��� ����������� ���������������������� �#�� ���� �� ��:�� � ���� �� #� ��#��� ���� �� �� ������#�� �� <�#� �������#����� @��#�� �� ��������� ����-� �#�� &�#��������� �9� �#� �#���3�# ��9� ���� *�� -���� ��#�:(� 9� �#� ����:� � ����� ���� ��� ���6PN>[VP[N9�6�9�P� ����#�!������������#�I���#�C�!� �B9��P1���+2�9�����+�=�����

Page 33: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

%4�� �#*9� ���"9� ��� �� �����&��(��� ���� �� �#�� ��� ��#���9� ���#�� �#���� �� ����9�

� ������#�� �#����� ���������&�����9�<��<���#����������������������&����� ��������#�<� �

����4#� ������ �#��-�#�� �#� ������ �� (�#�� ������ ������� ���� ��� �\�� ������ �� ������� ��� ��

(����(��� �#��&�,� �#�� ��(��� � �� �� �����&��(��� ����� �� �#�� <���"�� �9� ���� �#�� �#(�� �� ��

�� � �#����������������#-���-���9����#�� �#����������9��#(�D���#�����#�� �#������������

�� ������� ���������9� �\�� �# ������ �#� �� ���(�� �� ����:�� � ��� �� �3������ ��� ����C� �� ���

��!����"��9� #�-� �#�9� #�� #�<�� ��� ���� �#�� �� �� ��9� �� ���� ��#�� ��<�� ��� ����� �������#���

�&�#��� ��� ��� ���� �#�������� ��� �� ��-�� ��� �9� ���� �� �#�� ������� � �� ����� �#� ��

�#������ ���������� �� ����� �� ���� �� ��-�� ��� �� �� �� ������ (���#��#� ������� ��#���9�

<� � ��� ���� ���� �# ���� ���� �� ���������� <���"�� �� #�� � ���� �� �� ���� ��#� ��� ���� ������

�3�����#�� �������� � � �� ���������� (���"(� �� �� ��(� ��9� �� &���� ��� ���� �#�� ���� <�� <� �

��&��� ������� �#�������� � �����%�P��6�#�0��� M�����>� �0�#��#� 4���#��<����� ������

� ���-����#����#������ ����!����"�������(����������� ���1(������� ���#����<��������������

���9�#�� �����9�#��4�� �# � �������� ���#���-�#����-�&�# ����������-��(����(��� ���29�

��#������(�#��������<���_� �#���� ����#� �#���� � :��������"������(������

� P� 8�� ���� � ����� ������� ����������� ���� ��� �� �� �����&��(��� �� �#�*���� �����?���9�

-���:� �(����� �#����� �#8�#������������� �#����������#� ���� �����<�������������?���

���������������=#��������#���-����#�� 4��(��"&� ���������������C��#����(��� �����������

����������� ��#����� ��&�� *����������&�� � *��� �1�������� �� ������������ 4����#?�9�(�#����

��#��� ��������� �� � ���� �#������ � � �� . �����C!����C0���29� �# ���� ���� �#� ������� ��:���

�� �4� ������ �# ����9����� ��� ��9��#� �� �� ��� �&�*(� � ��#� � �����#�� � ������������

���� 7�#��?� �#� �� �� � ��� ���� ��� ���� 7�]]��� (4�� ���� ������� ��������� �C� �&�� �#�� ���

������#��# ������������������ ���&����9�(�#� �#�9������ �#������ ��������� *�� �� � �����

Page 34: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��(�������A � ���. ���"��������������. ����3����9������#�� ����#��<�#�(� ������(��;�����

�������� 4�� � *#������������� �� ����

Page 35: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

/4<����!(��(!��&����������

� !������ �����9� ��� ����� � ��� ��#��� �� �����#�� �#����� ��� �� �� ����� (�#�� ���

�# ����#�9� ������� ����� �#� ���� &��#�� �� �� ��"�� �� ��#� ��(���# ������ #� �� ��� ��� �� �

��������������������������� ���� �#�����#��-������������ �� �#����� ��������3��������� ��

�����#�!����"��9���������#����� �#�(��������������� ���&�������������# ��#����������-�#�#�

�� ���-����������#�� 4��� ������ � ���#���������������3�����9���� ������<� ���#&��� ����

����������#��� ������������������� �����&���������� �8����������������� ���&�������������# ��#�9�

#�&�#� �#0�9� 8�� <�� ������ �� �#�&���� �� ���������� ���#�� �#���� �� �#�� ����� ���� �� ��&��

����� ������&��� ����� ��(����(��� ������!����"��9����"��#�������� ������#����<��<��-�&���

������� ��� (��=#�� �#� ������ ���*�9� �� �� �4� <�� <�#� ������ ����������� � �������� ����� *�� �

������������� ���������� �����#��� ��:��������

� ! ��� ���������� ��� ���&�� � ��� ���&������ �� �����# ��#�� �������������� �#� ��� ���

� ������ ����� ����* �� 9� ��4�������� ��:�������������� �#�������� �#������#����������

��� ���������1��(�#����������#�������������29������9���� ������#�������# ��������#�� �# ����������

(�#������<�-��#��������&�����4��#��-�������������������� ����������������������(������(���# ���

�#������ �#���(� ��-� �#�9� �#� ������� ��:��� ���� ��� ����� ��� �� �� ��� ��(���# ��� ���� <��

<�������#������(�&������� ������������(�*�'��9���(���# ���������<���������#��#�����#���

�� ����#������� �#���� �# �������?� ������������ ������ ���� �9��#�� �# �������?� ���

����������� �4�#��#��#�� ������� � �����[�� �����9� ��������� �# ����#�����������������

�#� ������� ��:��� ���#�� �� ��� (����� ����#0�����9� #�� ��<������ ��&��� ������� ��#��� ��#��#��

������(�������������������&�#�������(�#�C��#� �#���3�# ��9�������� ��:�����������������4����

�����# ������9�������9��#� �8���������(��"&� ��9���� 4��#�9��#�� �8��� �# �� �����������

Page 36: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

���������� ��� ����� ��������� 9� �# ���� ���� �������� ���# ��� ������ �� (�#�� �#� �� ��-�� -������

���&�#�� 4�� �#� ����� ���� ���� � ��9� ���#�� �#���� �� ����9� ���� �� ��&� ��� �����#�� �������

V� �4�4���� ��:������� �#�4� 4����������9�(�������#��������������(��;�������#�����# ����

��������������# ����� �# �����������������

#���� ���� ��������&��9����"9����-�� �#��������#� ������������������ �� �������� �

��� �� �� �� �� ����#�9� 4�� �� ���9� ����� �#8�#�� ��� ��(���# ���� �#� ���# ���� �����#��� �� �� ��

��������9� ���"� ��#��� �� �#������ ��� ��� ��� ����� �� ��� �� ���#-����&� ��� <������ ��������

��&��� �#�� ������������#� ������ �������9� ��� ��� ��-�� ��� ������� ���� �� �#�� �� �"�� � ���

�� ������#����#��� ��� �# ������������� ����������� �9������"�4����������<�� ��������(���

�#��� ��:�������1F� �#����,� ����� ��&��� ������������� �G2�������������� ��������9��#�

��:��� �#� �� �#����� ��� ��� ���� ��� �����#� ���� 4�� ��� ����� ������ ���� �#��#� � ����

��� �#�����F��� ��&��� ������������� �G���

I������(������&�#�&��#��� ����������9����*����� ����*�� � �#��E � �8�����#�����

���� #� E� �� �� �� �#���� �� ����:�� �� ��� ���� ��������� �� ��&� ��� �� � ��� ���#�9� ��

������� ����� �#� ���� ��:���9� �#� ��� ��� 1���2� ���� ��� �� �� (�&���� ��� ��� ������9� (�&����

����� ��#� �#�� �#0���#&���� ���� � �#��������� ���� ������� ��� ���:�� �� ��� �����&������

���"������#��������#�������9� �#���������������9���<��� ����� �#������#�� ������#���� ���

� ���� �#������ ������������ ����� �� �����������#�������� ��-���� ��9����#���&�#�1���2�

��� ��* ���� �� ��� �#�� 4��������� ���

I������(���� �#��#&��������� ������������� ��:���9��"������������������������<��

<���#��#������� ��9��� �4�������������#��� �������� �#������(�#��&��&�9�4�������(�� ����

Page 37: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

������� �# �����F���� ���G��9��������=<��� ���#�-� ���� ��� 4��������9�������&�� 9�

�#�� ���&����������� ����-������-4��� ���-���#������-����(��������������������:�� 9�����

�� ����!����"��� ��<�� ��(������ ��� �#���� ����� (���3�#�C� �#� ������� ��#���9� ��<�� <�#� �#��#����

��� ��#������#� ��#���������������&����������������������� ����� ���������������9�� ����

��� �� �#�� ���� ��� ��#�� �#� ��� ������� ��������� �� �� �� ����� (�&���� ��� ��� ������9� ��

�#�� ����� �#���#�-�� ������ �������&3�#�� �# �����&�#���,���������� ��#�1��2� ������

#�������� ��:��������� �4���<����� ������������ �#��9������������� ��#*������������ �#����

������&��� ��� �� (�#�9� ������ ������� ������#� �#�������=��� � ��#�� ����� �����*#����� ����

��#���* ���������� �#�� �����������-��#��<� ����������� �#������4�������4���������

@��#������&�#� ��:���������������&�#����������������9��#�������F��4� � 5������

���,� �#�� ��#����������������� �� � �#� ��G9� �4��#� ����� 4�� �� ������9� �� ��<����� ���#�

�#��#�� �������� ��=��� �� ��������� ��� � ��� �� (����(��� ��:�� �� ��������� �� #�� ���� ��� *��� �

�#(� � �#����������� ��#��������������4���-�����9���#�����������#�-�������� ��-�������#��

�(��������������������3��������� �� ������#������#�� �#����� ���������&�����9���� �#����

���� �� �#��#&��� ��������� ��:��� ���� ���� -������� ��#?�� �#�� � � �#� �#��#�� ���#��� �#��

� �� 4�� �#*� ��� �� ���������� ��� ����� ��������� � ���� ����� ��#�9� ���"� �:9� ����� ��� ������

�����"&������ (�#� �#���,� ���#�� ��#��� ��� �� ��� ������ ����� ��������� 9� �� ��� ������

���������1�9��#��� ����������������9��8�����=����2�������������9����#����#���?��������������

(�#�9� ���� �#-����&������#�(����(��� ����<����� ����=<�� ����#��1�# �������9�4�� ��9��#����

�����(���#��� �#-����&�����������&��������#�������#�� �� �#��#&�������# �����������������2��

!��:� ��# �9� �� �� ��(���# ������ ���� ������-4��#� �����"����� �� ��� �����9� �#�������� ��:���

(�#�� ���-�� �� ��� �# ����#�� <� � ������� ���(����� �#�� -����� ��� ��&��� ���9� �# ���� �#�9�

�� ����� ��#������ �#������������� �# ����#�����������������������3��������� �� ����

Page 38: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�#�!����"��� ��<�#��#���� �#��&��#�9�� �� �# ������ *��� �� �� � �#� �#��� ���������� ��

(����(�����:�� ����������&���������9��#������ ���9������� �����<�&�#��������#�����������������

����������������������������<� �������*��������!������������� � ���&�#������<��(���&�����

��-���#����� ��� ����������(����� ����)�� 1����� ������� ����������� ���������: ��� �#��

��� ���������� �� ������29�����<�� ���� ���#�����&���������#� ������F�4� � 5G������#�

����� �#�������� ��������#�����?���������������<��&������������ �������������������

Page 39: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

Page 40: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

:4�

���+� ����; ���� ������ �����������������

Page 41: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

Page 42: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

:4/���������@��&�����!���!��3�����������������!����!�����*�����

� V�� � � ��<�� �-�#;��� �#� �� �������� ����� ��� �� �#����� ��9� �#� ������� ��:��� ��<��

-�&���(��� �# ������#�������������������(��;��������������#�#��"��� �#�������#��������� ��

��������� �9� ���� �� �#�� �� ��� �� ������9� �� ���� �#� ������� ��#���� �#���������#� �� "&� �

� �� �� �# ��������������(���# �������� ����� �� ���������������������&�������Q�#���

�� �#������ ��������������������(���� ���� �#�� � �� �����������������#������ �#8�#�����

��� �� �#������ ��(���# ���� �������������� �� �� �3������ ��� �� ��* �� 9� �9� ��� (��9� �� ����

��� ��� �#�����(���#� ����������������������������������4������ ���������� ��������#����

���������������&������8����� �#�� ��-��� �: ��� �#���#�����#� �#8�#����������/��������#��9�

���������������� ����<�������#������ ����-�� � ���� � �&�����4��#��(�&����������#� ���

�����# ������#���� ������������� ����� ������� :(� � �#�������3��������� �� ���9�4�������9�

�#����������+�������#����������<�������9� ���� ����� ���������#����#0�#������ �#�� � ���

����4�<����&��#���� ������� ����8� ������9��#���:#������������� �� ���#�������� ��:��9�-�&�#�

� �� ������#� �� ��# ������ ���#������� �#����9� ������ ���� ��������� 8���� �#�� � � ��

�������� ���� �#�����������<�������9� ���� ����� ����1� ����� �#��#&������"�� ������ �����

���� �������#&��#��#� ���� ��29��#����#0�#������1����#�� �2�(�� ������#� � ����������"9�

��������#� ���#�#� ���������� �� �#������ ������������������3�����9��#�!����"������ ����

���� �#�(���� ����#� �# ������� �� ���� ��#��������=�� �#����� ��� ��� ���� ��������

(�� ��������������� ����* �� 9�����#���-�# ���=��� �� 4�����#����������� ����&�#�����

�������-����� ����

������ ��� ������������������ ��(� ��=���� �������� ��� �����?�������� ��������

(�*�'�����������8������� �� ��������!*9���#��������������!����"������� �������3������

Page 43: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��� �� -��#��������� ���� � �����9� �������� (�� �� ��� ����� �������#����-�� ��� �� ����

����������4����� ������� ���-� �#���#�(�# ��������������3�����������-��#����������9����#� ���

��� 4��������� �#� ��� ���� �� ������ (�� ��� �:���������� �� ���9� ���# ��� �#���������

��������� ������ (�� ��� �:������� ��� �� ��* �� � �� �� � #�� ��#� ��(������� ��� �#����

���� :(� ���#��������� �# ��#������Q���#� ����������������������9����"9�-���� �������� ��

����������*�(�� ����������������������_����#�����* ������� �� ���9���4���������"�����

�#� ��� ��� � �� ��� ����"����� ��������� ������ ���� ���� �� ���� ��&���?�� ���_����#�� (���

�#���;��9��������#� �#8�#�9� �� ��� ��#���� �����"�����<� �-�#&������#� �#���F��� ��&���

������������� �G��

[�&�#� �#0�9� <� �������� �(�� ��� ���� �:� ���� <�� <�� �#� ������ ��� ���� ������ �� ��

������#����+�����9��������9������������� � ��#����������#?����� ���� ��:������������

4� ��� �$*�� '���� �#�9� �*� <�� ����� � ��(� ������ �� ���#����� E � �#;�#�� ���� ��������9�

-��������#� ��������������� �����������������4E���#�������������(�� ��������������#�����

�� ���� ���� �������#�#� �� ���� �� ��������� �9� ���"� #�� ���� ����� ���� ��<�� ��������� ��

����� ��� ����� 1������� ��9��������(���� �5�����-� ������2� ����<��������������9���&�#�����

���������#� ����������� ��:��9���������������=������#���� �������������3�������!��"��:9���#����

������&����#�����!����"��9� ��#��� ��� �#����������9��� ��;�� 4����(��;���������������#�

��� ��� � �� �� �� �� ��� �� ��* �� 9� �� #�� #���-�� � ���� �� ��-�� � ����*# ���� V�# �����9�

�� �4� ���� �����(�����#������� �#��������������������������������$*� � ����� �#�������

�����$���$���� ��������������'(������$���=������������=�������>��������� 4��#��������#�#�9��#����������#���9������#����������������������� ��������� � ���#���� ��#���� �� �� (��� ��� ��������� � � 4�� �� �3������ ��� �� -��#��������� ���� � ���9� 5#� � �#�� ��<�� �# ��#�� �������������:�� ���� ������ �� �����#��#��������� ����#�9��������9�����������������)��#������ �������� ����(�&������� ������,� �������� �#��� �� ���� ����� � ������ ����������9� �� �#��� ��&�#���� (�� �_����� ��-����������#��#� ����������� ����������� ������#������� ����� ���-�������� ����� � ��� ����#���[��4���� ��9�4��

Page 44: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��#�� �#�� ��������� � �������� �� ���9� � �#0�� ��� ��� (����� �� ������� �#�������9�����

��� ��9�<� � �#��������������9���� ����������� � ����� �#���������#�� �#����������� �

������ ��� -������� ���#���������� #� ������� ����� 9� ��� �$*� <�� <�� �#�� ����#� ��� ����

�#��#&��������� *�� ������<�����-�9� �����"�#����������������������#?����� ���� ��:�������

�����4��'��� �����9���# �9���������� �� �#�����������&������(��������3��������� �� ����

���������� ���� ������&�������������������� �9�������� ��#�#�=������ �#����������E���"�

#�� �� ���� ���: ���E� � �� ������� ������ ��� (�#�� ���� ��(�#����#9� ���� ���#� ��#�� ��� -�����

��� �"&� 9� �� (����(��� ���� ��� �������� '� � ����#0��� � �� �# ���� !&#��� U���� 1�#� ��

�� ���9���# �����9����#�� �:�� �����(�#������(����(��� ������������&�����29��

��

FJ(K���!��������������#���� ������������� ��#�#� �-�������8��������� ����

�#� �&��� ���������� �����#��0����� ��<� ������� ��#� �����#�������� ��

� ��������#��I���� � ������ ������� ����������#9��� �������� � ���#�

�����?�� #�&���-�,� #�� �����# ��9� ��#�� ����# ��� ��� �&�9� �#� ���� <�� ��� ��

(�� �9������ ���������� �#����� <��G�)��

@���������9���# �9����#���������������# ����4����3��������� �� �����#����� �����

�����&������ �9����� ��#�9� � � �#-4���� ��#����������������# ���� �������� ����� �# ������

������#&�����P���� ��� �#���������(�������������������&#����������� �#8�#��������������

#�� ����#� ������� �������� ��� ��#����� � �� �� �� �� ��� �� ��* �� � 1���� ��&��� ����

��������� ��29� <� � ��� ���� ���� 4�� �#�� ���������� ���� �4� � � �� ��(���#�� �� �:��� ���&�#�� ���

��9������� ��������9��#�<� �<��������������#�����#����� �� �#��������3������������# �#��#�# �����(�����#��&�#���������� � �����������-��#�������������� ������)�N��� ���9�����$$=�$���

Page 45: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��� ���� ��������� � ������ �*#� �9� ����� 7�*,9� �� ���� -������ ���=#�� �� ����_�� ���#�� ��

������� ������ ����� �� �#�� ��������� /��������� �#���9� ��� ��� ����� ���� �#� �� ��� ����

��������� � ������ �*#� �� ��2�*,� <�� 4�� ��� ����� � � �� �#�� ���9� ��&��� ���#�� ��&��� �� ��-��

���� ��9� ��� ��� ��#�� � �� �#� �#� ���� ��#-���9� ���<����� �#� �#� �-�#���� ��� ���� ������

�*#� �����������������������������*#� ��8��#��������������#������������*#� ��<� �#��

�#��������� �#� ����� �� ��-�� � �������� 1�#�� � �������� ���� �# ��� �� ��-�� �� �#����

�� ��#�9� �#�� ���������������������(��� ���29���<�������������-����������������� � ���8 ��

���� ��� ���� �� ��������� 8 ���� D�����E9� �# ��#�=<�9� 4�� ��9� �� ��� ��� ��(���-�9�����4�� ��

����-��������(�#� �#������������ ����������� ��+����������#���9����"9������ �� � �#����

�������� ���� ��� �����#��� �� �#��#�� ��� #�� 4�� ���� #�� ��� �#0�� �� ��� ���� �#�� ���&����

��<�����-����������:��%�2�*,9�����#���� ��������# ����������������#5# �����(������9�

���#�� �#����������9� ����� ���#��3������8��-�������#�� ���������� �������$*��!����49���

�$*9� �� 4�� �� 4�� ���� �#��#&���� ��� �� ���� �� �_�# ��9� ��<�� ���&��#� �������� ��� ���

��-�����:#����1 ���(:�� �9���:�� �9������� �"&� �9��� �29���������<� �(���4�� �����������������

������ �� �#���������� ��� (����(��� ���� 1������&�����#� ��� ������� ���� �� ���� �9� � �

������ ������ �#���� �#�29���� ��#��=#������������#�����������#� � ��� 4��� �����#��9��9�

(�#� �#�9� � � 8�� <�� ������ ���9� ��#��8��� �� ��� ��� ���� ���� �������=��� �#���� ������� F#� ��

��� G� �� ��� ��(���#��� �_����#�� ���� !����"��� (�� �� �� �� ��� �� ��* �� � 1 ���� �#�� <�� <��

� ����#�9� ���"9� �#� ���� ������� -�# �� 8�� ������ ���� ����� ��� ������ !����"��9� �� ���<�����

#���������#��<� �� �����������#0���=�� ���9��-�#��� �#�9������=���#���� ���� �� ������

�# ����#��#��������� � ����������������&������� �� �4� �����#����#�� �#������ ����� ��

-�# �� �� �#���2�� V��� ��&��#�� ������� ������9� �#� ��� ��� � � �#�� � ��� � ��� �&� � ����

���-�#���� ��� �������9��#� �� :#������������� 9��������������� � ��� �:��������4��%�7�*,9� ����� �5��������8� �����9�������� ��9����������

Page 46: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�����&����������������#���� �� �������� �� ���� ����� �# �������������� ������9�<�� ��&�����

��#*������������ ����#������������������������ ������#��������8� �����������9���(�#� �#��

���(���#������������&���������#� �� �#(�� ������� ����* �� ��� �#���� �#���

:4/4/�����&�����%���)(�������&�������!���&���&���!�

� #�� ����� � ��-�#�� ���#��� #� ��#�� (�#� �#���� ���� �� ���� �� ��������� ��� ���

��� �����#��������� ��#��������� ������9� ��&�#�� �����&�����9� ������� ������� � ��� ��������

����(��������(�#� ���������#����������� ����-�����������#����9��� ����-�9�-������#��������

��#���9��#����������5������ �#����� ������������� ��� ������#����� �������(�� ������9���� � :9�

����-�#� �-������������ ��* ���C����� �#���9��#����� ������������������<� ��� ����������

��� ����� ��-�� ���#� �� ����� �#� ��* �� �9� �� �#�� ��� �� � �� ���� ���#0�#� ��� �����#�� ��

(�� ��������� �4������-��������� ���e���#���������������� � ��� �#������������&�#���������

��� �� ������9����#�������#0�������FJK��-��������� ���4���-������ ����������������������

1���2� � ��� ���� ���J� � ����K��� ������������C�����(�&� �J����� �#����#����#0� ����9�

���*�(���K�����4#��J�#�����#�K��� ������������G��C��#��� ������4�9�����$���$9�!����"���

��� �����"�����������#���� �#������������,�

F���#���������(���# �������#��������(5�������� �#����������8� ���,��"�����4��

#���� J�����K9� �"� ���� 4�� �#-�#��#�� J��( ;�����K� �� �"� ���� 4�� ���#��

J<�;�KC� �9� �#� ��#���� �#�����9� �"� ���� 4�� �&#� �#���� J�=�*���K9� �"� ���� 4��

���8��� ���J+��+����K����"�����4���������J�������K��#���������(��9�������

�+�!������ ��* ���� ������������� �����(���-���#���(����(��� ������������&�����9���� ������� ���� ������#������ �� �#����������� ������ �����9������4� � �����#�� ����#����������� ��������$*9�39��9���$�����

Page 47: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

4����� J�������K� � ���#��� � :� �� ��� J������1���K9� ������ 4�����#�� J��

����K� ��� �������#��� J����� �#�� �������-� ��9� 6(���'���K9� ��������� ���

����(���������G�

������ ���� �� �#�9���# �9� �#��4�� ����������#������ � ��#� � �����#������#09�

��� � � ��� ���� &�����4� <� � ��� &�����=#���� !����"��� 4�� (��;�� ���: ��� �� ����� ��9� ����

��� ������<���������#��=#��� �#���������� � ����#���=#�������-��������� �,�F1���2� ������

�#����� � �#���#������ �����&����9����� �� �#���#(��#���������4�����#����������� �����

�����J����� �#���������#������������9����<�>������!��<���,�K9�������� � �#��<��8��&� �

� ��� �� �#�G�$��!����49����#��������������5�� ������������ �# ����� ��� ��������#�8��8���

������� �������8� �������#��A�!� ����-�9� �� �������#������������ �<� �9�������9� � �

��<�� ����#0���� �� � ���#�9� <�� ��#� � �#�� ��#��# ��� #������ 1(?������� &��(������� � �

<���)29��� � ��� �#���3�# ���F�� ��#����� 4��(* � �#��-����������#(��#� �#������#��

����-���� �� �����G���� P�4�����9��#���(�#���-�9�������&���������#����������������#����� ���

����� (�#��� ��� �� �#�� ��� ���� <� ��9� ����� ���� F���<� � � ���� ������ ��� ���� 4�� ���#�� ��

#���G����

/�#����� ��� ��� ������ ���� ��� ���#� ���� �#���9� #�� ������� ��(: �� ���-�#;��� ���#�

���������������� 4������� �������#���-�#���� �#�� �����������#������# �����������9�4����

���9� ������ �#�� ��� ������� �#� �� ���# ���� ��* �� � 1#�� #� ���*��� �#�� ��������

�� ��#� �#�2� ���� �� ����� 4�� �"� ������� �#�� 4�� �����8����� e�� ��� �#���� ��� ���� ����

�$�$*9�39��9���$��+�����$*9�39�+9���$������������$��$�1����� �#��F���<� �(�������� ����������� ��������#����������� �����#����G9���&�1��J� �<��������� ����)K�� ��*)����)�����)������)������2��

Page 48: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

Q��L�������#��(�� ������FJ�K<��<�&� ��� �� ��<�#&��������� ������� ��-�0��(� ����&���#�������

�����0��P#����]�#&��<���������#���<����( ;������ �#� ��� �#� ������(����0��� ��(��<�#&�C�

L<�������#�(��L�#&��<��<�&9������ <9�<��<���������L��<� ���0�������������� ����G����P����

������ � ������� (�� ��� ���� �#�� ���-����� Q��L���9� ���� � �������� �� �� ��&3�#�� �# ����,� ��

�#���3�# ��� 4������#��������� �� ���������������������4���� ����� ��������������#��*����

��� -���� <� �#�� ���� ���� �� ��������� �� �����#��9� �� ���� ���*� �#�������� �#�� �&���� ��

���8� ��� �� ��#����� �����&����� ��* ������� 8����(� �9���# �9� �������# �������!����"���

�� � ���#(��#�������<���,9����� ��� ��������� �#�� �����������#������# �����������9��#�

��#��������#0���<� ��������8� ����������� �#���9�<��������������(�� ����������� ��*�&�

��� �� ���� 1��� 4�� #�� ��� ���� (�� �� (�� ��� ��� -���� ���� ���� ��(����#2��#���������

��P�L�#,�

Fb� ����(����(�� �-�������� ������<��-�������������#��#�L�������������#��<���

�<��-� ����������#������#����-�#���]��V<��-�������������#�<�����]���L<���

����� �(� �����#� <�� ��&<�� ��� ��9� �#�� <�L� <�� �<���� �# ��-�� <� ��(� ��� ��

�����#�� �&�#��L��<� �#� ����#���� �(��� 1���2� �<�� -��L� �<��� �#�� ��&<�� ��� ��� ��

�����#� ����� �(� �����#9� ��� �<��� �� �� ���� ��� �(� �#���(� �����-�� ��� ���

��-������ ���� �<�#� ��<���9� ��� �#� �-�����-�� 8��&� �#�� �<��� �<�� -� �����

�����#������#��� �]�G���

'�� ��#��� �#� � ���9� ���"9� ���� �#� ������� ������ ���� �� ��<�� �����#� ��� ��&3�#���

�(�� � ��#�9���-���#���������� ����#�����������-� �,��

���QVa!>V9�M�!�9�*�����������* �������$�� ����%��� ������C�N�(���9�'���#��#�I����9��+��9�-���P9�����+$�����P>aP[9�V�9�b� ���#��>����#C�0������%�$�� ��9��1�$$�2�9���������

Page 49: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

FV<�� -� ����� �����#� ���(���� �#�� � ���#� �-��� �#��<��� �� �0� �� ����� ���

����������<� 9�#����� ������(��� ��(���<��� �#-� ���#�����������-�����N#��

L�0�������������<�������������������� ���#����������0��<���L������<� ��� �0�

(����<�����������(�����!�������������������<���(� ���0���0�#&��<����<��-� �����

�����#� �� -�� <�� �<���� �="�� ������� �<�� �����#�� �<�#&� �<��� ��� �-�������

V<���L������� ������#&��(� ��� ��#���<����<��-� ����������#�����#����# ����

�����]�0��<�#���<������������(��&��� ���������������(����� ��������&� �

�����#��1���2�!�����������#������#&� ������#&9�<�L�-��9��(�<�� ��#���<����<��

-� ����� �����#� ������� <��� �#��� �0� �#����#&� <��� ���(���# ��� �#��

�# �#����#�9��#�������#�����0������� ����<������(���# ����#���# �#����#���0�

�#���������#��(�L<������L���<�������#&G���

P�L�#9���# �9������� � ���#��#� ���&�#��� �����-� �������#&������� ����� �#�� ���

���� #�������� �� #�� -�� ������� ��� ���*�� ��� �� ������* �� �� ��������� �9� �� ���� ��� �����#&����

��� �#�������������������� ������#��#� ������ ������������������� �����#���#��������������

�����������������<���������#���(���# ���9����"�8���-�# � ������� �4����#� ���� ���#��&�#��

������ �#����������# ��#��1�� �# ����������# ��#�2������# ����

#� �����-�� ��9� ���� � ���� ������ ��� ������ ���� ������#� �(���#�� ��� ���#� ���

� �#;����� �#(�� ��������� ���&�������� �� ���9��������(�������� ����������� �9��� �4�

����(��8��=���f � ������������ �# ������ ��������(����(��� ������������&�����f����������

��� �� �#������ ������(����� �������# ������ �<� �9��#�(�����9��#���(�#���-�9��������� � ���

� �#� ������#����� � �����#������ �#���������<���#��&��#9��# ��#�=<���� �#�� � ������

����9� &�����#� �#� ����� �#��� ������ �#� (�# ��� ��� ��� �#�� ��� �� � �#� ��� ���� �� (��

���P����9����+�C��� ����-��4��#�������

Page 50: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�������#���� #(��#�� ���������� �# �� ��� ���� �-�#��� �#�� <� � ������� (�&����� �� ���-4��

���#�� � ��&������ ���9���� ������ �� ��������(��������#��������� ������� �� �#�� ���&�����9�

���: ��� �#���� � �: ���9�������# �������������#��� �� ������������������� �#�� ��9� ��

�#�� � ������(�������-����<� �#�9��#���������������(������ �#������������� �9�4���#����� ��

��#� ��������������8��#���� �����#���#�9��� �������� �������1���� ��������2���������8�9�����

� ��-�������������-�9���(�� �� ���1�9��#� �#���3�# ��9������-�������������������2������

�� ������&�#�����������8��<� �-��������<���_�����P�L�#�������4������#0��������: ��� �#��

���� Q����<���,� FP�� �#�� L�0� �(� �-�#&� �� <� �#� �(�� ������� �<�#� ��<��� L�0�A� V<��� ��� �<��

�������#� ���L<� <� �<��$�� ��� ��� ��L<��� ����0�� �#� �#�L��G�)�� P� ��� �����������&�#���#�� 4��

(�� ����� ���� ��&�#�� ���9� �� ���� ��#0� �#�� ��� (�� ��&��� 4�9� �#� ��#�� "&� �9� &�����4�

����-������,�

F��4��� 1�# �#��#�#��2���� ����&������������#�4� ���������-�������# �����

�� ��#�� 0� �� �-��� ��#� ���� ������ (�#���� �� � ��#9� ����� ��9�#�� ��������

����� ���#��#����� �� ��� �� ������ I���� #�� ��� ������� ����&��� �� �#8����� #��

����������������� � ��������������X� �#-�# �������������(�#������� ��#�

��� �� �� ��� ��#� ������ ��#�� 1���2� � -��������� (�#� ��� �� � ��#� ���� ���

�#�(�������#�����-� �#������#�� �����-���������� ���������-������1���2��I���

������-� ��������X� ��&����������������� �����G���

�)�N��� ���9�����������>Pb>!9�M�!�9�I���#9�!����������0�V� X�����!���#���������� ��������������� ��C�A F�����9���1����29���������>�-������ �4������&�#��� � �#����� ��&�#��-� ���� ��#����<�����4���(�����������������# ��#�9����"� ����-���#*�����#����������#�(� ��������#���������������������#��������#����#������������������ �����,����������<*�����

Page 51: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

� !��9����#�#�������3����������� ����������� ����#���9����#����#��9����������������9���

��� ������ �� �� ��* �� 9� �� 8�� ���� � ����=#�� ������� �*���� ���*�9� #�� -���:� � ������� ��� (���

�# ��� �:�� �� ���#�� �-�#���� �#�������� ��� ��� ������&�� ��������� � ����� �� ����� ��� ����9�

��&�#�� �� ���� �<� �� ��� � ���#� �� � :� �� ��� ���#�� ��� ����� ��8� ���� ��� ���(���# ���

��* �� �9� �� �����9� �"� #���9� �"� �#-�#��#�� �� �"� ���#�9� �#���� ���� �<� �����#�� ��<��

����-� �9� ���� �� �#���#��"� �� �#�� ������C� ���:9� �� �#�������� ���������������#������ ��

�� ������(������ ��(�� ��������������#���#������� � ���#������������������������ �����

�#� ��� ��� � �� ���� �� ��������� �� 4�� �� ���� �#������ �� �����9� �#� �#���?��� �� ������&�� �#�

�3������1�������������#������������������(��������:�<����� ��29�����!����"������*���� ��-�#��

� ���� �#������#�������������������������(������*��� �#�������8� ����������(���# ���

�� ��(5�9� ���� � ��������� % ������������ &� ��� ����� ���% ���������� �� �����������������%���� � ��

��%����!���������������� ����9����"9�#��&��������� ������������������ ����� �#��� �8�����

��� ��� �����?� ��#������������������������������������9� � �#� �#�������#����� � ���

(�&�����#�� ����������8�� ����� �������(���# �����C����(��9��#������������� ��� �����?� ��#��

�� ����� ��� (�#�� ��� ������ ��:��� �� ���� �������#� �� ������&������ �#��� ���9� �� 4�� ��#�

�# ���� � � ���: ���� ,� FJ@K����-�� ��� �� �#�� ��� �� -������ �� �� ��:�� �� <�� ��� ��#��� �#�

� ���������������������@����#�(� ���#���#�5������-�#��*�J@���K���C������#�(� ���#� ��

5�9� �-��� J�� ��� ���#� ����KG�+�� M���� �� �#��#�� ��9� �����&������ �# ���� ����� � ��� ����

���# ����� �� �� ������������ ��&�#���&�#�������#��� �� �:�� �� ���3�# ���.�;����=@��=AB=

C��9� �� �� ��������� �� �#�� ��� �������� �#��-�����#���9��#�����# ��9���� ����* �� �� ����

��������#����������(�#���-� �#�� ����������9����� �������<� ����������-����#�� ������

�+�$*9�39��9���$���$��P������� ���� �� �� �# ���������������� �#������ ���(���9��#����� 9�����FJK��-�������������� �� ������ ����#��#�� �� ������ �� ������ ���C� ���"� �������� -������ �������� �#(��#�� ���� <��������� ��������� �����������,��#�/��������#��4���#�/����� �� �#����D�9� �����"���&#�(� ���#������� ���������&�����5������������������G�1Q!>>!V9�'�9������ ����!����"��� � ��� ���(� � ������� ���� �C�+��������9��1����2�9���=)�9����)�2��

Page 52: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

4�� ��� ��(�#0� ��������� � ��� ��#��� ��#� � ���� ��� �� #������ ��������� ��� �������������

������

:4/4:������������������������������������������!���

� Q� ������������#� ��������������9����� ��� ����(��������#��������� ��9�<������

��� ��#��� �#�� � ����*# ��� ����� ���� �� �� �����#�� �#-����&� ��9� ����� ���� ��� �#�����

���������F4���"����� 4����"��� �#�� �������#����(����� ��-������ J����� �#��F�� ���

���� �"� 4�� (� ����� �� ��-�����G9� �=���������� ���-�������-� �D�����DK9� �� �"����� 4��

� ����� �#����� �����������#&����#���������-������ ��* �����JE�'K9� ��� 4������#������<��

��� ���#����� ��#��J��)B�1�KG����������&�#������� ��(��=��9����"9�4�,�/���������F��-������

��* ����G����� �# ��#��!����"��9������������#��##� �#�����#��������������#�� �������� ���

��� �� ��������9� #�<�� <�� ���� ��������#� ��� �� -�����A� I��� ��� ���� �� ��������� �� ��������

���&�#�����&��������(�� ���-�9� �����������#���#���������������&3�#���������������,����4���

��������������������-������ (�� ������� �������#�#9� ���� �#�������9����#������ �#���

� ������� ��* ���9���� �#���������#�E�� 4�E����������� ��������� ��* ������&�������&��#����

������ F#�� -������G9� �� �4� �� &���� ���� �� ��� �����# ��� ��� �� ��������� �#� ��� ��(���#���

�#�� �����#��-��������� ������(��9���#������8��� ������������������# ��#���#���(�� �������

��"������������9��#����� �� �#� ����*�� ���#���� ��� ������� �#�� ���� �#��-�����9� �����"�

�#�����#������&3�#�,� �� �#��������-�������������#������� �����������������4�������#�����

�#���� �#��#���������(�#��"���9��� �� �#��������&�#��� � �#����-�����������������#�������

���$*9�89��9����������

Page 53: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��������� ������ ������������ ��� �� �#���� �� �#����9� �� ������ �� ���� �#�� ���� #����

� ���#��������#���"�����

� !��#�9����"9���� ���������������(�#�������#���#�� ���� �#��������������������������

���8���������������� ���� �� ������������������9� ����� ��� �#��������� ��#����� ���������� ���

������<��(� ���#�&�����&�#�����<�&��(�#� �#�����(�� ������������������4���� ���-�����

��* ����-�������1<� �#�������������������������5�� ��4�������#���������$���� � ���AB�

��������,9� �� ���8� ���� ��������,� ������� �#��#������ �#� �#� ��#���� ������ ���29� <� �

����� �#��� ���#�� �#�� �&�#�� �������� ������&��� ��� ��� �� ������� �#� ���� ��� �����

������������������9�������� �#���������� ������ ��������������� �# ������#���� ���� ����

#��������8� ��������������

���� �������������&������� ����������#�����������#������������ �#�����D���������

��� ����� :#���� ��� �$*,� FV���� ���� J�;*�'K9� ����� �� �� �� J(;����K9� � � �� �4� ����� � ���

J��?BK� �� ��������"���� J��������K� ��#�����#9���������� ��9�-�����&�#��4�G)$��!�������

�������� ����������������������������9���&�#���� �����4��������� �#����&�#�����?���9���

������ �#�� ���&�#� �49� #�� ���� 8�� ��� �#�&���� <�� ��� ���� �#0���#&���9� ����� ����

�#��������������(� ���� �� �����#������� �����#���#�# ������������� 9��������9�F�� �� �

�"� ���� ���� � ���(� �� �#�� ���� 4�� ��� J������&(���� (��� F� ()����� 0�(��� ���� �

)$�$*9��9��9��$����=���7�����������������:������������� �������"������#� � ����������� �� �#���1����� �����������?������&���������������� ������� ��:������������8��#����������������4���_�����29����������#�������� ���&�� ��#��3�����9��#���������#� ����������9�F����&#�������"����9��#�&�#���9�<� ������ �#�����(��G�1��'�� �'9������$���#29���#��#� 4���������� �������* �� ��F�����������#����#������� �#������ �����������"������#���-4� �#� �#�� � ��G� 1��'� � �'9� ��� ������#2��!��� �49� �#� ��#�� ���� �� �# ����� &�#��� � ��� F����"���G� ��� �������# �������� �� �� ����� ��� F����&� ��������� J+�������!� G��BK� ���"� ���� ��� ������ �#� �� #������ �����G� ������(�#���� �������������� �����8� � (����������29� ���� �������������� ��� �#��#�� ��������� ���������������������#� ������$*�#���#���������#� �#(� ���� ����� ���������7�����(�����:������� ��1�#����#��#� �#������ �#������ ������������#����������� ����9� ��������#������� ��������� ����2��

Page 54: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

G���KG)��� Q� ������ ���#�����9� ���� ��#�9� ���� �#���� ��������� �� �4� <�� <�� �#�� ��� ���

�#����������������#����������#����(�����#����� �������_�����������!����"�������������#����

+�&�'�� �� �4)�9� ���"� <�� <������ �#� �� �#�� ���� �� ��(���# ������ �� ���-� �#�� ����������

5�� �C� ���:9� �#���� �� �&� � �#���� +�&�'�� �� �4� ���� ���# ��=��� ��8�� ����� ��� (�� ���

��-������� ���� �#���3�# ��������<� ��� ������#0�#�=������#��4�������#����������������

��#����1��4����������#����# � �#��������� ��� �#��-���_������=�������&���������������29�

����� ����#������������� ���4��������9�����#�����#� ��� � �!����"��������#����#�&�#����

�������� ������� ��������9� � � �#� �&� � ��� 4�� ������� �� �#0�� ��� ��� �� ������

(�� �������e���������� �� ��Z���<�������#9����� � �#��#����������&���#������������&������

�(�� �����9��#�&�#��������&�#���� ��9�F��� �� �#���4�������8� ����"���������������#���

#�����������G)�9��#����������&3�#�,��

F1���2� ��#���� ���!�������9� ������#����9� -���� �#� ��� J<���������K� �#�� �� ���

�4 ����#���������� ������% �����������9�������� �#4�� ��*���4 ��������������c����

-��� �#�� �� ������ ����� c���9� �#�� �4 ����#� �((� � �9� ��� ��� ����� �##�0���

���������#&�����8�������#�������4 ����#������������������"���������� ��8���% �

����������G)���

)�� $*9� 89� �9� �������� ����-����� ����(� �� �#��9� �����?��� ���� 7����� ���� �� �������� �()�����9� ������������# �� �#�� �� �#��#&��� ���������� � �����#�� ����� ��������� �9� ����� ���� �� �#���� �#�� ���(� ��� ������ � � 4�� �#�� �� � ��*# ��� �� �� ��#�9� �#���� ���� �� ��� ���� ���� (�� ����� ����� ��� �� ��������#������'�����9���# �9�������������������������������(� �����������9���&�� =#�9�F *�� ���#(�� � ��������D��G9�����4����������� �#������8���������������#��5������()�����9�� �������� �����#��������������� ������������&��(����F�� �� �������� ��������� 4�� ���� ���#��G9� � ������#�#��������������� �#���� �#�� �����9� �#� �� �8��������� ����9�� ���(� ����)��'(���$*9�89�)9���$$9�39�bPP9������),�+�&������H�I���J��0�����-���������1����� �#��F#�#&5�#��-������������"����� ��������4�����#�G2��)��$*9�89��9��������=�$�)��N��� ���9�V� ��PP9�I�� �����������9������)��/�� � �#��������Z���<������M��(� ������� ����� �49��#���� ���� ��������#�# ������������� ������� �� ��"����� 4������ � � �����9�����-���(�� � �������FJ�K�-������� ����#���#��(���,���-��������� ���C�����#��#������# � ��������-� ���� ��# �9�����#��(������� �#�������������#(�� ������4 ����#G�1������2C������������� �# ��������� ��# �����������#��<�����#�������� � ��������1���:�����#����=<�9��#� �#-�9���������#����������29�4�� ����������Z���<������M��(�����#��#��"� �����������(������� ��������0�(���

Page 55: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

P������������������������� �������������� ��8�#��� % �������<��������9���# �9��#��

�� �������� ��� 1����&�# ������(� * ��9��� ������� ����-����(�#��������� �������������&�#��

�#�� �� Z���<���9� ���:� <�� �� �#����29� �� �4� ���������� ��(�� �#�� ���� �������� ��#��� ��

��(���# ��� ��� �� ��#* � �� ��� ����������� ����� ��� �� �� ��#* � �� ��� ��+�&�'�9� 8�� ����

��������5�� �9�����(���# �������������#��� ���9�4���#����#* � ��#���#��:#�� � �#���&����

����������������(�(��#����� �#��&�����"���������#�����1�#������� ����"�+���'���29���� � �

����#0��� �� ������ !����"��� �� �������)�C� �#� ������� ��#���9� <� � ����*� �# ����� ���� ��

��� ���� ���� ��� �����?�� �� ��������� 4�9� �#� ��(�#���-�9� ��� � � �#��������� ��� (��� ����

F��� �� �#�� � ������ �� ���� ���� �� ��#��� J<� � �� ��������� (�� � ������ ����

������KG))��

� !��������������� �#������ ��#��������� ���#����(����������������������������� �9�

�� -������ ��� ������&��� �#� ���� �������� ��������� 4�� �����#����� ���#�� ��� ����� ������

����# ���9� ������� �#�� ����� � 8�� �#� ���� ������� ��� ��� �����#���� �� ���&�#��� ���� �#��

��#��8*-� ��#���#� ������������������9��������9��#����#���#�������������������-4��#�� ���

������-� ��� ��� ���� ��� ��� �����#&��� ��� ��(���#��� ��* ����9� �#� ���� ��� ������ ����

��������#������-�������!����49�����������������(�#��������<������#0����#���� �������������

#� ���������������<�&�����8�&��� ����������#������� ��� ��#������<� ���&�����#������

��� �#�� ���� #�� -��������9� ����� ���� �#� ���� � ��� ��� ��������� <�� �#(�����#� ��#�� �#��

���������9���#��� ��#���&� �#�� 4�������(�� ����������&� ��#����������������4�����������9��#���(�#���-�9���� � ���(: ��������# ����)��F1���2��:�����<��<��-�� ������ �� �������9�������� ������ �� � �������������-�� ��9����������#��9��#<���J�� �4K��"������#� ������ ���#��������������?��9�������� ��9������� (����#�� ���������#������G��))�$*9�89��9����������!������(���������&��#�������������#���1���� �#(�� �#������� 4������������2�������������� ��� ���� �� �#�9� �#��������� ��� ��� �#�� �� ���� ��� �#���� ��� ���� �#�# ����� �#������ �#�� �����,� ��� ����������������#����� ������4�1�$����=�29����%��� �����#� 4���� �� ��"����� 4�������1�# ����������&���������� �#����� ���(� ��2� � ������1������29����"�#� 4�����������������������������# ������������������#����#������ 4�������#����� ����������� ������� �� �#���

Page 56: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��#��# ��� ������4)�9� � ��#�� ��8�#���� ��#��������-���������������#��# ���������#�������

�%��� ��������� ���������-���� ���������#�� ������� ��8�#������������� �� �#�� � �������4�

�# ���������# ��#��������4�������<� ���#����)+9�� �������� ����&��#0�����(��;���������

������ ������� �� �#��<����� �������#����5#� � �#�9��#���#��������� ��9��� ��* ����-��������

V�# �����9� ���<� ��#���?�� � �����# ������ (��& �#��� �#�����!����"��� (�� ������� ��� 4��

����� *�� ������� ���������������)�9�#��<��������*������#���(5�����: ��������������������

���� �� ��� ��� ��������� ��&��� ���� ���� �� ��� �� ���� �&5� #�� -������9� �\�� ���� ��#&��� ����

��8� ������ � ������#������������ � :������-�����9��������������"�<� ����������#��=������

���#�#������&3�#��������&�������&�#� ��:�����������9�����$*,�

F!"� ���� ��(�� � ��� �� �� #�&� ��� ��#� �#� �� ��#��� J�����KK9� ���"� ��#� ��

�����&�� �#������-�������#�������&�JL�;B�K��I��� �#��&3�#�9�8��������-������

��� ��4���#��<����������� ��������� �� �#��4���#�����&���������9� ��������

���#� �#�� ��&��� -�������� �� ���� �� ����&� ��&��� �� ��� J��-� � � ������ ���� ���

������ ��'�%� �-��� ���� �!�� G��B�� L��,�K9� �� (�� ���� ��� �� �#�� ��&���

��������� J��������KC� � � �9� �� �49� ���� �"� ���� �� ���� �� ��� ��# �������

� �� �"� ���� �� ����&� �����&������ !������� ��#��� �� �������� -������� ��#�

��* �������G�$�

��

!����������������������������� �������(� ��-� �#�������2��������������������� ��

4���#�(��� ����#��������#&����� ��* ����-������9����2����9�������������#�� ���������������

��&�������-������9�<����� � �����#�������� �#����� �#�� ��#�9��������9����������#� �#��

)��$*9��9��9��$����=���)+�$*9�89��9����������)��$*9�������89� �����C�$$9�������39� ����`��

Page 57: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

� �� ��� ��&��� -�������� 1������ ��'�%29� �� ���� �� ����&� ���� �� ����� ��&��� �� ��� 1G��B��

L��,�2C��������������� �#�� ��#�9����"9�����������#��� �� ������� � ����������(�#� �#�

��� ����������� <� � ���� ������� ��#�� �� $*9�89� �9� � � ��$$9�39� `9� �� �#� �#���3�# ���

�#����#� ��� �� �#�� � ����� �����-����� � ��� ���� -����� ���������� �� �������9� �#� ��� ���

��� ������������� �� �#����� ���

[�������9��#� �#-�9� ���� �����<��<����(� ��#������#������ �&������������-��#� ���

�#��"&� �9���� �#���������"�������������(�#��!����"������������=������#���������F ������

�����#� �#����&���-��������������������&���&����� �����(��������� �� �#����&�����������G9�4��

�� �� �#������#0�������������(���������-49��������9����� ������������������#�� ������

��#����$*9�������89� �����9� � ���$$9�������39� ����`9�#��������������������� �#�����D��9�

�#���#��������� ��9� 4������������ ��# ���# ����������#���9����#����#��9����� �� �#����#��

�������� �� �� ��-������� �#���� �(������* �� �� 1����:� ����9��#�� ���������29� �9���� �����9� ��

�� �������������#��# ���-������(������<� �����!��� �#�9�������������������� �#������#����

�� �������� ��� ���#� �#�� �� ��� ����&� ���� <�#� ��� ���� �� ����������� ���������#� ���� �#��

�(�&���#�� ��� ����� � ����*# ��� � � ���� #�� ���� �# ����� �#� ��� 8�� ������� ������ ��#��

����� *������� ���������� ��������9� �� ���� �#� ����� �#��� �� �� � #�� ���#��#����9� ��� �� ���

�: �����������������&�4�������� ����-�� ��� �#����-��#��14�������9�������#����&�4��

-�# ���=���&�#��� � �#�� ��� � ���� � �������-��������� � ����#��-��������29�����!����"���

#�� ��4�� ���#�� ���9� ���� ���� 1��2� ��I���B��� 4�� �� (�� ��� �G��B9� F��#�� ���� � ���� J��� ��

�$�$*9�99��9��������=�������������� ������� ��������� ������������������ ������F1���2����4����"�����4���#��_� ��������* �� ����*��#���-����������� �# ������ ��������&��� ��G�1$*9�99��9�������+=��2��P�������&������(�#� �#����#������������FJ�K����# ������� �� ���E���"�4�9� ����&�#9����"�#�� �� (�#�����9���� ���� �-� �#�E�4�� ��� �� �#�9� �#�������������# ���������� �� �#��4��������&�����������#��#�����#�(�G�1$*9�99��9��������=��2��

Page 58: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��������K� ���� 4�� �#�� ��#��� ����������-�� JL������� ���K9� � � ���� 4�� �#� ����&�

�#��_� ����JG��B�����'��!KG����

V���������8�#������������������ 9����"9� ���� �<�-������ �������#�������#�� ��������

-������E���� �#�� ���-���������#�&�#���E�4�����������������(���# ���������"��� �#���� ��9�

�#� ��� ��� ��� ��* ���9� �� �# ����� ������������� !��:9� ��� ��� �#�� �#� �� �� � ��� �� 8��

������ ������ ��� ��� �# ����� �� ��� �� ������9� �����&�����9� �#� ��� (���� ��(�� � ��� ����

�� �� ��"����� 4������ ���9�<���(�&��������&3�#�,�

FQ� ��9��� 4�9�������������� ��#��� ����#����#�������� ������������

��#�#� ��� ����� ���#��#�� J�I*� ��� �I���� ������-���� ��� ������ ����

��B)$��KC���#��� �#�����9�#�<��<��������#�#����#��#����������#�(��;���49����

����9����"9�����# � �#�������-� ��J� �������K9�#���� ��#����������� ��

J����-�����I*�F���-K�G����

�U� � �����?��� �� ����-�� ���� ����� ��� �� ������� �#(�#����� �&� 8�� ���� <� � ����*�

�����-��� ���9� ���#� �� ����� ������ ��� ��(����=��� �������� ���� �� ��#� �� ���� ���

F����# � �#���G� ��� -� �9� �� ��� � �� ���� ���� ���� �#��� ������ ��� ���� F������-���G� ��

���$*9�99��9�������=���Q������� �#������ ��������I���B��� � ���(������G��B�<� �����*� �#������IVPV9�!�9� ������5 9� (�#� �# �#�����##��C� (� ������ �9� 1�$$�2��9� ��� �+=��9� ���#� �#�� �� ��� �����#�#�� E���� �� � �&������������������� � ���#����������� ����������� �E������ ��=#������&3�#�� �# ����,�F������5 �������# ����� (�#� �# �#�����##��� ���� (�#� (�#��9� ��� #����� ���� �����#��� �#� �� �#��#�� ��� (�#� �#� (�#9� ���� �#����#�����&��#�������������#�# ����� <�����(�#C���#��4����� � ������ �����(�#��# �#�����##�����������(� �������� <��� ��#����������#��4�����9� <������ �����������4��#����� ������ �����������(�#�����(�#��� �#�#��G�1�����2�����$*9�89��������+=�$��

Page 59: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

������ �� ���� F����-���G� 1�# ���� ���� 7����� ��������� ������ ����� (�� ��� � �� �� ������

F�� ��#G2���������� � ���������#�������� (� ����������� �������� ��9� �� ���� ���� �������

�-����� ��������� ����# ���������������� ��� ��� � �� ����������� �����#�������&���9�4�� ��

��&3�#�,��

�2 �� ��������� ������ �� ��� ������ ��� ���� ����;�� �� ��-�9� ��&�� =#�9� F����# ���

�� ��-�G����"������������4�� �����9� ���������9��������4�� ����1�����:��� ���

� �����E��� ������������#�����������&�#�E���(���������������# �������<� ����

�����9� ����� ������_��� ��� ���� �# ��������F �������&����G9�F���-2C� �#�

������� ��#���9� �� ���� (����� �������� ������� ������ ���� ��� 4�� �� ���������� ��� ��

-�������

��

�2 ��M����1�#�� ������#��-�� �#0������������������������2��������� ���������

��� ���� ����;�� �� ��-�� ����# ��� �� ��-�� �� �"� ���� ��� �#�� ���%��� 59� ����#��

������� � ��� ��� ���(���# ��� 5#� � �#�� ����� �#��� ���� ��� �# �#� ��#��

���� :(�������� �#��#&�#���1��#�������\���#��_� ����2��������������&���9���#��

�������� �#������ ��#�� ��<*����� �������� �� (����������� �<� �C��#�������� ��#���9�

�<���������������� ������������������� ��� ���4�9�&�#��� � �#�9����������

Q�� 4�� #�� ���� ���#� ��#�� ��� -����� ��� �#�"&� 9� �� ������ !����"��� 8�� �_������

���: ��� �#���� �������# ���������� ������� (������#� 8������ (�#����������������� ��:������

������8�����$*��(�� ������FJ(K�#���� ��������&#�(� ������ ��������� ������&&�������������

Page 60: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��� ��� ��� ��� � � ���-�� �#�� ���(����� �� ������ ����� JN� O�� ���� P�;�1�� �������KG����

[�������� #�� -�� � ���� -������ ��#�� ��� ��(���#��� �#�������� ��#�� ���� ��<�#� (��� ���������

��* ���� � �������� ��� �� ������������9� � � �#����=#����#��� ��* ���� 4�� ����������

�� ��� ���� �� �#�9� �#� � ���� ��� � �� �� ��� ��� ��&�#�� �� ���� ���(���# ��C� �#� �������

��#���9� � � ���� 9� ��<�#� ����� ��� � ���?��� 4�� ������&��� ��� �� (�#�� ���� �-�����#� ��

�����# ��������#������#������������� ��M���9� ��-�� ����������#�<��<�� �&�#�����#������

� ����*# ����

!��:9��#���������������� ����� �� �#��� �����#���#�����������#����(���������#��������

-�# �� �#�������#����#��� ��M���� � ���� ��������� �� ���� :(� ����#��&�#�� ����� ������ ��

����# � �#� �#�� ���9�4���� ��:���)����������8�����$*9��#� ��:����#���������� ���

�� ���-�� �_����� �� �&� � �#���� +�&�'�� �� �4C� �*9� <�� <�� �#� � �#�� �#� ���� !����"���

��#��8�� ��� �#���� �������&� �� �#�� �����#�� ���� ��� �� �������� ��&�#�� �� ���� FJ�K�� ����

���#�#�������(�������-�� ���4�����49��������������<�#����� ������������������#���� ��

�� �� �#�� J�� (!� L��#� ����&(���K� -�� ��� ��� �#�� �"� ���� #�� 4�� -�&���G�)C�

�#����#��#� �#���������������������������#��#� �#�����-�&��� �#��(��;�1�����-��9����"9�

���#���&� �#������# ������������� ����������� �29�4�� ���������(!�L��#�����&(����4���#��

���������� ����� �� �9� ���� ����#0��� �#�� �������� �#��������9� �� �����9� ������ �� � ����� ���� �

������ ��� ����� �� ���� �� ���� ����� � ����� �9� �� �� ���� 4�� �#�� � ������ ���� 4�� ������� ����

�������� (�&���� #�� 4�� �����#����� ���� � � ��������&(���� 14�� �� ���9� � � �� �����#�� ����

��&������#������� ���9���� � ��������� ���<�������������#�������� ������$*����$$�8�� �����29�

���$*9�89��9�������)�����7*�� � �#������9��#���������������� �#���#������ ��������:� ��������(������9����#������������#������ �����������-����#�� 4���#��"&� C� (�����8�� ��������� �������$*����Z���<������M��(9�������������� �PP9�������=+��

Page 61: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)$��

��#�� � � ����&(���� 14�� �� ���9� � � �� �����#�� ���� <������ � ����� ��&�#�� �� ����

���(���# ��2��

[��4����������&�� ����9����"9� �5#� � � ���������� ��:������ �$*��#����� ����� ���

�#����M������ �� �����������#�# ����C�8������(�#�9������4�������������#�� �#������� ���

�#������������-���������������������(��������� �� �������4���������#���#� � ����������

������#9�!����"����(�� ������F�� �8�������&����J��������K�������� � ����(����#��49���(��&�

�������� � ����(����#� �G9� ����������M������������������������ ������� ��-�����=��

� ��#�� �������# � �#���������9�����(���# ����������������-4�� ������������9�����F����<��

8��8�� �� �� �#�� �� J�� ���K� �#� ���� �� �������� �� ���� 4�� -�������G9� �#� �� ��� ���� ���� ��

��� �� �������4���������� �����M�����#��3���������*����������#����������#&�#0�1��)�'2�

�#���#� �� -���� ��� ��� �������� Q��Z������� ��<�� ��(������ �� ���-4�� ��� �� (�&���� �# ����� ���

����,��

FJ�K# ��� �� ��� ������������ ������� �#��� �� � �#�� �� ���� � ���9� ����

������ �#������� �??���#�-��������(�#���#� ��� �#����������� ��� �9������&���-��

������?��#���*9� ���������#�#�� ��������-��������������������?��#��#�#����

�#� ��-�#�� �#� �#� ����#�9� #�#� ��#�� �&&����� ��� � �� ��� � �#� ����9�

�������#���� � ����#������#�(�#� ���-��9� <�� ��# ����������������� �#���

��� ����1g2G�+��

�)�������)=�+�1�� ����-��4��#�����9� � � ����-�&�������������&����#� �����#� ��� ������#�������&���#�&�� 2��!���� ���7����� �#0��4� 1��� (��9�<��(����� �#��������� *�� �2� �� ��&����������(������� �� ���������� �� ��� ��������(�� ����M����9����������������� ��� ��(�"&� � �#���(�#������������+=���������+�Z!QV!�/P9�Q�9��������� ������������ ��������� ��������� �C�$������9�1��+�2�9�)�=�$�9�����)��

Page 62: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

e�� ��9� �#�� ���� � ��(���#�� �� ����� ��#�� ��� ���� :(������ 1���"� �� ���2� ��� ���

#� ��#�������������� ��M���9��������4���##�&�������������� ����#��3��������#�������

��� �#���� �����-���������&���#������$*� � �����$$��!��:9�<��<���#���#����������4�

����$*��#����������&�����������#������������� � ����������F�����&�������� ������#����

������&�������9�����������&����#��� ���9������ ���������J� ����������K9������:� �� ���

0�#������#�#&�#������� ����������������������������G��9���8���� �#�����"�4����� � �����

����(���# ������ ������,9���������������F�������������������� ������# ��� J.���(#�K� ��#��

��&����� ��� �� �� �#�� J������&(���� �H� �QKG+$C� �� ������� ���������� �����#�� ��9� ��# �9�

�����������������#��&�#���� �#������������������"����������"��&�#��������&(���+�9��9�

���(��9�������������������(���# ���&�#��� �����������&��������#��8���#�����# �#��#�# �����-� �,�

�#���� �� ��� ���� ��� ��#�� ��� � ���������9� �� ��&�#� 4�� ��� � �!�� ���������+��� '��

�� �#�����9� ���� ��#�9� ���� <�� <�� �#�� ������ ������� ��� ��� �� ��������� 1�� �(�#�2� ���� #��

���8����#����������# ��������#��������#* � �������������������������M������<��-�&���

������������9����"���-�#�����������(����� �4� �����������#&������� ����#���#�����!����"���

��������� ���������� �����?� ������������# ����� ��-�������&�#�� ����1 � �������� ���

���#��������������������#����������&���� ��������� ����29�������� ����#���#�����!����"���

���������� �����?� ������������# ����� ��-�����-������9�� ���� �����?� ������������# ���

�� ��-�����#�=-��������#��������� ������:�����������������#���������-�&������������# ���

�#������������� ��M���9� �����"�4����������<��-�&���(�������+���'������������� ���#��9�

������� ��#��9� �� #�� -�# ���� �� (�&���� ��� ������,� �� ����� �# ����� ��� �����?� ��� ��� ��

���!>PQVYV�Q9�,� ���* �����C��� ��#����#&3��0������ ��#����%��!���8��0�M��%��:��9�%�����9�'�#���������������I�:�� ���0�'�#����� ��#���9������9����$��+=������� ����-��4��#�������@��#���<�� ��&���������������-��������!���8�=%��:������8����-�� 4��������&�#�9���<����������������?��������#�7������+$�$*9�89��9��������=����+��'(����� �4�$*9�49�)9����+���=����+��b����$*9�49��9������+=���+��.#���� �� �������������#�� ������#��:� ���$$9�39�`9����+��=����

Page 63: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

����# ��� �� ��-�� ��� #�=-������9� 8�� ���� �� �# �#��#�# ��9� ��� ���� ����9� #�� ������� �#��

� �����?� ������ ������ �#�� ��,� ������,� � ����������� �+�9� ������ ��#���#��� ���� ��� ��#��� �

��#���� �4� ���� ���� � ����������&(���� � � ����&(���C� �����:� ���� <�� <�&�� �� ������������

���#��#���� �� ��� ��� ��� ���������� � � �� ������&(���� �#� �#� ��#���� ��� �� &�#��� 9�

������� ��� (��� �����*� � ����#�� �� �#� ������ ��� ��� ��9� ������ ��� ��# �#��#�#�9� �#� ��

���(���# ����� ��#�������&�#��#��<��8�&�� ����������#� �#-�9����#��� � ���� ���������-4�

� �� ��&�#�� -������9� (���� �#�� ��� �����?��� ��� ��� �#�� ���� �� �� ��#������ �� (��������

�������� ��� ����� �� ��-�9� ���������� <�� ��� ������� �� ��������&(���� �� ����� �� �:��� ���

������&(���� �� ���� ��������� ���9� �� ���� ���� 4�� �������� ������9� �� ����-�9�

���������� ��� �#������*�����-�����������(�#��������������#����#���� ��9���#���"�� �� � �

��* �� �9��������������������� ���9���#�������������*�������������� ����� ��5���� �����

������������ �����-������(���# ���9������������#� �#�3�����#������# ����������&��#�����������

���� ����������� ���� �#� ���� � �� �� ��#�� ���9� ���"9� ��#��*� � � �� 5#� � ��8� ���� �� ����

�#�� � �����������������������(���# �����V�����&��9��#�(�9� �#(�� ���������FJ�K���� �#��

J��������K������ ��������((� ����� ��#��� �#&����������� ����#��������&#��������# ����

�����#&����� �#� !��������� �� ���� ���� �#� ��#��� �� #� �� ��� �#� ���� ��h� &�#��� �� �� �#��

��� ���??���G+�9� �5������ ��&�#�� �������#�� ��������#�� ������:� ��� ��� �� ����������#�

!����"��� �(�� �� ���� F�� #������ �#���� ��4����� ������� ���� ���� �� �4� �� �� �� J�R� � ��

������-���� ����� � S� � � ��� � ����� ��;� .�(��K9� �� #�� ���� ��� ��#��� �#�� ���#��G+)��

!������� �����9� ��# �9� �#�� ��#�� ������ ��5�� �5� ��� ��� �9� �#� 5�� ���� ���:� #�� <�� ������

+��'(���$*9�49��9�������$=����#������������� �� ����# �� ���#���� �*�� �������� ����� ���������;���9� � ��� �*�� �������������������;���9��������������#��F�������#9����"�#����� �#��#�#��#������ ����#����������� �����������������#�G9�����������9�����#����������9�F��#��#������������������#�G�1 (���$*9�49�+9����$���=��2��+�� !>PQVNV�9� $� �� $���� C� V����?��#�9� �#�����?��#�� �� #���� ��� I�����&�� /�#�#�9� >� �=7���9� ������������?�9�'���� ������6����(��� �#�V�������6��#��9�����9����`��+)�$*9�89��9�������=���

Page 64: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

�� ����?��� ���"� ���� ��#�� ������ �#��������� �#�� -�������� (�#�� ��� ����� ��� ���&��� �� ���

� ��� �4��� �#�������'������������,�

F@�����Q��&������������� ��*����� <#� ��4������ �������� ��� ��f���� ������

�������-�������4��������#&��� ����#������������#�4-�#���������&#�(� ����#��

��((4��#����f9� ��� ����� ���� ������� �#�� ��#��#�� �� ��&3��4� ��� ���� ��#�9�

#�����������#������-�������4����������� ������#�����4�����#�G+��

'<����� '<� �����#9� �#� �� ���� �# ����� ���� �� FV<�� %��#�#&� �(� (��� ��� �� �#�

!�����������<� �G++9�������8���� �#��������������� ������#�������� ��9�����<�#����������

���� ��������������&#�(� �������# ���������������������������������<���������������� 4��

#������� ���&����� ��� �����&�����9� � � ���9� ���� '<� �����#9� >���9� !#� � ��9� H�##0� ��

U�����+�C� ���9� 4��������������f���������� ���� �� ����#����� �#� �� :#����������<� �-�#&���

��(�#��#�� �� ��&� ��������� �������� ���#�� �� ������ ����� ��� �� ��������f� �� ���# ����

����#0� ���� �&��� �����8��� �� �<���� ���������� �#�� �����(� �"���� � ���#���� ��� �� ��� ���

��������� ��&��� 8���� �#�� � ���#����� �#� ��� ��� ��� ��� ���9� ���#� �#�� � ����� ��� ��

���������������(�#������� ����#�� � ���#��������������������������������,�

F1g2� �<�� ����� �� L<� <� � <����� �# ��#���� �#� ���#����#&� ���� ��� �� �#�

!������������<� ���������� ������<�0�<�-���-����]�����-���� �� ������ ����(�

+��'N.�N.7!>PVQPQ9���9��������� ���������� ��� �� <�?�!�������C�����������#�� �������(� ������ �9�����9��=�$9������++������ ����%��������� ��(� ����� �������� � �9�����1��+�29�������=�����+��'(��������9������+���

Page 65: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

�#(�� ����#��#��<����<� ���!#���� �#����#��(�*$�)����<�L������ ��� ��������

�<�����������(�(�� �#&���#�L��������������������V<�� ���� ��0����#�����#���(�

�<��L���9��� <����F <�� �9G�FL�9G�F�������9G�F����-�G�1�#�� � ��#����#��

�� <� ���H�##0��� F�������-�� <�� �G2� ���� �#��������� �� ����� �<�0� ��(��� ���

��((���#���������(��<��L<������ ����G�$�

� ���������������:���<�������#������G� �����?� ������������# ����� ��-�G��#����������

*���� �# ��������F���������(�(�� �#&���#�L������������������G�����'<� �����#��������9���

���� ������#�� � ���#������� ����������� �#� �������� :#��� 4�� �� ���������� ��#���#��

���� �# �������?� ��� ��� �� ���� �#� ��� ��� � �� ������ ��� �3�����#�� � �� ����� �#�

��������� �������� ��� ���������������

:4/4<�������!����������@������

� .#� ���-�����������������������������������������8�&��#��#���� ���� �����8� ���

�����������������������9�����#��8����#����#���#��������#����� � ��������E�#������������� ��

��������� �E� ��������� �� �� ���9� 4�� �� � �#�� ���#���?��� �� �&� � ���� �����&������

��������� �#���� ������� �� ��* �� � �� �� �#���� �#�� <� *� ��� ������ ���� �#� �#� ��#����

&�#��� ��

� �

� #����������#�9�4�� ��9����3����������� ������ �#���#��������������4������(������

�� ��#&���� (�#� �#� ��� �� �# �#��#�# ��� �� �������9� ���"� ���:� #�� ���#� �����*�

���� :(� � �#����������#���#����������������������������� �#���� 4������� �� �#����� ��14��

�$�P����9���������

Page 66: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

�����9����� �� �#����� ��#����� ������������F ��* ���G2�������������� ����#���� �� ������

�#���� �#�� ���9��������"�����(����(���# ������� � ���#��������� �#�� ���� �*�� ������

��������������� ��-����� �#���� �#�9� ��� 4���-������#���* ���������(����(�������� ����

#����������#���9���# �9��#��<���� ���� 4�������#�#�� ������������� �#������ �����#���#���

�� �����#��� ��� ��� �#�� ���� ���� ��������#� ��� �4� ��� �#���� F������G� �9� ����:� � ���9�

�#���#� �#�� �#�����#�9�����#�����������#��� � � ���������������������#��=����#�� ���� ���

� ��� ���� �*�� �1���� ��������������� ������ ��������������������� �4�� ��������� ��#����

������������������������#� ��* ������� ������&�#���2��

Q�#�� �����9� �#� ���� ��� � ��������� �� �#� ���� 4�� ��� (����?�� �� � ����*# ��� ���

�#���� �#�� ����1�9� �������9��������-�� �# �#;�2��#���� ���� ����(������ ����* �� 9�

4�� �� ��:��� �� ��� �����8���� �$*9� �#� ���������� �� ��� ��� ���� <� ����� �������� �#���� ��

�&#��*# ��� ��������-��#�������������� �����V� �4�4������� ����� ����9����� ���9��#�����

�����&������(������������E��#���$*E���#� ������(�*�'���9�������������&���4��� �����#��(��=

#�� �#�� � ������ �#*����� (� ��-� �#�9� �*� ��<�� �(�� �9� ���� ��� ��9� ���� ���� (�*�'���

��� �#���� 1�����-2� ��� ����� ���� �� (��� 1F� ��-���)����2� �� ������� ��� ��� ����� <� �<��

���������=�������(�&��� 1T��� ���;��29� �� �� �4������������ F�� �&#��*# ��� 1<������2� �#� ��

� �#�������� �� �#��1.���D������;��2�#��4�������� �����������#-��#�������������� ���

1������������29��#���������-�� �����1�%�(�*�'���2G�����

!��������������������� ���� �_����� �� ��(�*�'���9� -�� � ������ ����# ��� ������ ���

(�&��������������&�������-� ���#��_��������������������#�� �����"�� �,��� ���� �1��(��&1�2���

���$*9� 89� �9� ���$���=���� !��� � � �� � ����� ��� M�� <� � ��&�#�� �� ���� F��������� ��� ����� J�#� �������������&�K��#��<������#��09�#����<���� <#� ����#��G�1!>PQVNV�9�����* �������$�� ��C�!� � �#���0��0��<������U�U��M�� <� ���������0�/�!��>���9�N�(���9�'���#��#�I����9���)�9������#2��

Page 67: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

))��

�������D������ ����� 1L��$�(���2����e�������9������#�������#�� ����#���������� (�#� �#����

�� ����&����� �� ����� ��� �� �#�� �� ���9� ���� ��#�9� ��#� ��� ��� ��� � ����� ��� �8����

�-������� �#������������#��#�������������.#������9����"9�������<��<�#������������ �#����

-��#�*���� ����#�������<��<�&������������������ ���� ���9� 8������������#����#���FJ�K&#�����

�������<��������J6�AB�K����-�#�#������������� ��-������J ���#��#���=<���#���#����&�#��� 9�

.������.�����-�������A�����K9�#� 4��<��(������4����#��4��#���"��J����� �#��F�#����5����

�#��&��G9���(�D������,���KG��9���� �����9� � �����#0���Q��L���9� F�� �#� ��� �����#�����

(��� ����]��� � ������ �#� �� �����0� ������� �(� �&#���# �� �#�� ��� �0� ���#]�##���� ���

������#9� �� ����� ��� ����� �#��� �<���� ������� ��� �#��#&�#�� #��� #� �����0G���� P� 4�� ���� ���"�

8���� �#�� ���� F<� � �#(�&���� ��#��� ������ ��� � ���� �9� ���� ��� � � �� ���# ���� ��� ����

� ��#�������#���,�����-���#�������������#��� ����&��=��9����� ����&�����(����� ��������

���&#��*# ��G����

!��������&#��*# ��� ������������� ����&����9����&#��*# ���.���D������;������#��

�����9�4������ ��#���#�� �&#��*# ��������-�#&���� 1F�� �����0���� ������#G9��#������������

Q��L����)2� ���� � ������� ��#��� �� �� -����� ��� (�#�� ��&���� �#� �� � �#�� ��� ����9� �� ���� ��

��(���# ��������� �&#��*# ����������� �#����� �� � ��*# ���������-������#��� ��� �# ����9�

������4�����(� �� �#�� � �������� ���#�� ���� ������-��������(�#���!����"��� �4� �������

�����#&����4�������������������� ��#�����#��(�� ������FJ�K� ��������� �� �#��4���� ������

� ����� ���� �&#��*# ��� J�U� ������� ��)����9� �� ��� ��� �� �&#��*# ��� ��� ����� �#�����

�� � ��*# ���������-������� ��K������ ������ ���&#��*# ���J�������������9��#��������� ��

���$*9�89��9����$��)�����$*9�89��9�������=�$�����N��� ���9�-���P9������������$*9�89��9��������=�����)�N��� ���9�-���P9���������

Page 68: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

������������%�����]�������� ������#�7�]]����(�&����#����-���KG��C��#�����&�#� ��9� ���� �#��

�_������� �� �� ���(� ��� ���� �� (�&���� ��� �� ���� ��� �� ��� �����9� �� �&#��*# ��� ���-4� ���#��

����������J�(;����K����-����������������������������������������F#��&#���#��&�#�� ����

����<�-��#���� �#������������#������&�#����(: ����������G�+9���8���� �#�����-� �9��#��� ���

����� �������9���������&�#���#��� ��D#�����F����#������(�#9��#���&#���#�=<��J�I���=�V����

���H�����#�KG�����

!��9� ��� ������ � �� (�� ��������� �����_�� �� ���� !����"��� ��������� �#���� ���&� ���

�&�������&� ��� ���9�<� �����*� �#������������#��* �������� ���� ��1�* �������������

����&� ��� ���2��"�����(�#� �#����<����� �#��������#��4��&�#����(: ����������9���#����

���� �������*������������ �#�� ��������������(������<� ���'� �����V� *����!���#�9�F1���2�

����� <� ���� ���X� ���&���� �� ������ ������ ����#��� �� ��� ������ ����&��� ���� ��������

� ���G�$$9�����������4���#�������#������������ ��#����� ����(�������F��(�#������ �#�� ���

#�������� �#� ������� ��&�#������(���?�������#������� �#?�����'�����#�������<� �����

���?������� �������0������#�����������<� ��������#�������G�$���I��"9�������������� ������

��&�� =#��F:#�� ��G���#�#�� 4��#�� �#0���������"9����� ������:#�� ��9��� � �������������#�

���� �#� ��&��&�� #� ������� ���"� �� ����-�� �#��(� ��#�� ��#�� ���8� ���� ��� �������� �#� �� -����

���� ��� �� �����9� �#�� -���� ���� ���� �� ���� �#� �!��#��� ��!����"��� #�� ��� �����#&���

��"��� �#�� ��� �� -���� ���� ���-���9� � � �4� ������ �� ������ !����"��� �� ��(��7� �� ���#�

���$*9�89��9����$���=����Q������5���������� ��������������������(����_�������� ������#�����#��������������=�������U����������)����9���������� ��=����� �4���(�� � ������Q��L���,�F7��#&����� �"� ��������9� ��� ��9����%� <������ ��]�9�L�������������0��<������� ���������������&����#&�L��<��<�����8� ���(���)����G�1N��� ���9�-���P9�������2���+�$*9�89��9��������=��������!����������� �� ���#�� � �� 4�����������������#� ������(;�����#-� ��������!����"������������:��4��#� ��* ���� 4���-����&�#��� �����$*9�89��9����$������$$�[email protected][N9�V� X����9�+���� ����� ������� ������ �����C� �����#�� ��#9� ����� ��#�0�#��������?������V4�?�%����9�I� ��#�9�.[Q!9�����9�����)+���

Page 69: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)+��

����#0��� ���� FJ(K���� ���� �� ��� ��� ����� �(�� ����� ���� �� (�� ����� ��� ���� �#�� ��� ���

<� ����� ��� �� �� �� ���� �� ��� �� ������ �� ����#�� ��� �� �� ��� V� ��4#� ����� ��� ���,�

������ �����X#� ��� � ������ �#� ���� ��� �� �� �G�$�C� �#� ������� ��#���9� ��# �9� �� �����'�

��������� ��� �4��� ���9��������#���#�����-����� ���9�(��=���� ���#����������� �#��#&����

4������ :(� ���������9����"9�#�������#����� �#�&���� 4��������� �#���� ������9���4�����9�

�#�&�#���9������<�#���9�8����&�����* �� ���\����"�� �9����"�����(�#� �#�� �#-4����<� ���#�

�� �������� ���������#����� ��� �#���#��� �� ����#�������� ������� �������:�� ������ ���

�����9����������#9�����(� �#���� 4���� �#0�� �����������<�#�����#� �!��#�����!����"���

�� ��-�#� ��#��=��� ��� �#�� ��#�� #� ���*����� ���� ��� ���� �#� �����*� (�� � �#�� ��#�

��� ��� ����&�4�� �#� ������� ��� ��������� �� (�� ���� �� ����� �-�9� �� �#� ������� ��#���� ���#� �#��

���� ���� ����*# ����� �# ������������;�����G�"���&��G��

:4/4<4/������&��(��

�(������������ ��#� �#��������&�������!����"���<�&�#������������������ �#���#���

-����#������� �� �#������� �#�������� ����-����� �9�<�����-� ������� ��� �#����"#�� �����

�� �4�<��4�� �#��#&���<�&���������&�����4�������� ������.#� ��� 4�9����"9�%� P#�0���#�4��

�#�� ����� ���� �� �� ��9� �� <�� 4�� ���� �(�� ��� ��#��� � ����� ���� FJ�K�� ������ �� ��� ��� ��

���#��#� ��� !���������� ���� ������� ������ ��� � ��#� ���X#� ���<������� �� ����#�����

������� �#��9���#� �#�������� �� �#���# ����#�� �#�� ��# ���G�$�9� �#������ �������&������

��� ���� �������������F�#���#�������� ��#�������-���������#���#����������������# ��������

�$��7!QVN[Q9�%�9�.� ��� ��� ���F�� �'�.�% ����% �������� ������ ��������C�7�� ��#�9�I��<� ��� ��#�9��$$�9�����)���$��(��7� �9�������=+������� ��������#��������������<� ������?�������(��=#����� ���������(���# ���������#�#���4��!>PQVYV�Q9� (��7� �C� �� ��#� ���#&3�� 0� ����� ��#� ��� M��X#�%��:��� 0� %��:�� !���8�9� %�����9� '�#���� �����������I�:�� ���0�'�#����� ��#���9��������

Page 70: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

)���

�#�������� ��#� ��� �� -���� ���� ��� �#�� � �#����� #�# �� ������ ���� �:� �� �� �������

�������0� � ������^�!���������9� � ��<� ���-����9��� �#� ����������#�������� ��#�������

-�����������#������ � �������� �#�����9��������-���������9����������������� ��#��������X#�

������� �#������<������G�$���e�����:9��(� ��-� �#�9������� �# ������"���&��������"�����

��1��-2�(���4�� ��������#���#�������������� ����������&�����9��# �����������#�� �#���� ���

��(���#�9� 4�� ��9� �� � � ��������#� �������� �# ������ �#� �#������� � � ���� ������ � �� ��

]�#��*�� #� !����"��� ��� �;��� �4� �#� -���� � �#�#� �#�� �� ��9� �� ���� ��#�� �� (�#�� ���

����&���������� #�� 4�� ��� � � ���� �#� (�� �� ��� ��� ���� 8�� ����&��� �#���_��� �� �� ����

<� �#�9� � ������#���H�#��$�9������ � ��������#&��� � �������# �������-������� ��� ���

���#�������#�-����9� � �4������������������������ ��$)��V�� � �����#0�*�a�6�>��U������

�#� �� ��-�� �� �#�&���� ���&���� ��� ��� �� ������9� FJ�K(� L�� ��]� �#� L<��� �<����� �<��

�������# �����(� ���(����&����#� � ���#���<���J��!����"��K�-��L�L���<���� �#������<�������

�(� ���&<���1�� 2��#���(� ���&<���1� - �2���������L<���<�� ����<���#�����1-��2G�$�9� ��#�#&5�

#����(������ �����#��-����#���� ������������ �# ������������������!�a�U��!�]�#���# �����

-���#��=<�� 4���#*,�

FV<��* �������$�� ���1���2�������������]��#���� �� ��V<�������#��#����C�

�#�� 0��� (�� � �<�� �� �#�� ��� �<�� #�#�<� ���]� �<�� ��� � ���� ��� ������ �#��

�-�������#����#���� ���(���� �� 9������#���� ���(��� 9�������#� �����09��#��

�$��������� ����9������$���$��P����9���������$��'(���H![V9� P�9�.����%7� �� ��� ��� ����������C� �����!��'����#�� 0� M��'�#�9�%�����9�V� #��9� �����9� ��� �+=��,�F �� �� ��J7����#�� <]���K������#� �����������#��� ��#��������8���#�� ������-�� ���&��� ���������?�#��1���2�A�����JI(� <�K������� ��#����������&���#����X����&����J-����#��#K�G���$)�'(���/PYZ[Q��!>'PN9�.���% ����%������� ���C�����!������?����9�7�� ��#�9�II.9����$9�����+��1bPP9��$�2,�F!�� X�9��(�� �#� J��� (����(�������� ��K������������� J���%���K���� ��� ��#������#��-�?� ����?���������#���#��8����(� � ��#���?�#���9� � �������8� ��,���� ��#� �#�� ��#����#���-���9� ���������� ��4#���������#����������#����0�������#� ���C�������� ��4#��#����������� ���#������������G���$��U!>/P9�a�6�>�9��� ���������$�� ��������"C�N�(���9�'���#��#�I����9���)+9���������

Page 71: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

�(���<��-�����!��������<��9��(� �����9�#����((� ��0��#������#&�<��������(�����9�

�� 9��#��-��������� �� �G�$+�

��� �# �� ������"���&��������#�������#��������&�����9���# �9�����������#���� �#��

���� ���� �� �#9� �� ��(� ����� �#� ������� ��#���� �� �#����� ��� ���� ���� -�#����#� �� ���� ���

�����<*������� ���� ��������� ������&��&�9��#������ ��������������� �#�� �����������������

���� ��� E�� ���� �� ������� ��� �� -��� ��� ���� � ��E� � �:�� � �#�� �� ��#��� �(�#0� ���

� ���#����� 1�� ������ !����"��� �� �#���� ���� F<�� <�� �����#��� ���9� ���� �� #�� ������

��#�-����9� ��#� 4���(� ��#������� ������� �� ����#G�$�29����"�����#������ ���"� ���������#�

-����#���:�� � �#����"�� ��

!������ -����#�� ��"�� � ��� �� �#������ ��� ��������� �� ���"� ��&��� ��� �����

��#&��� �#����� �#�(�����#� �� �#"#� ����(�#� ����������#�� ������ ��-��������������� ���

����� ��:�����������3�����$*9��#������&����������������#���&#�(� ���������_��� ���#������

-�������#����� � ���(����'������ �� ��8*��#��������-� ��������������� �#�� ��8�#;�#�� ��

���������8����#�=�����8��� ����� ���(�9� ����-�������#����� � �����#��*&���1�����'2�����

�����������#�� �������������1@�������-��)��������.����-���)B���2�����&����C������:�������

1�����;����2,��

�$+�!/HP[Q9�!�a�U�9�2�� ����9����� � � �"'���!���"� �3���-�6����C�N�(���9�'���#��#�I����9����$9�����+���$��$*9�99�+9����������������#�� ����#� ��#�-����� ��#�����I���=����9� �����#� ���� �� ���"�������#����� 4���(� �;������������������:��� ����#9�����-�#�#��������������

Page 72: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

F���-������4�9���# �9��#��<����������� �������� �#���������#��#���� �� ��8*�

������� �� #�������9� ����� �#��� ���� �� #�� �� ���9� 4�� �� ���9� ���� �"� ����

����� �#����� �� ���� 4�� �����#���!������ ��� �� 4�� ��8*� �#� ��� ��� � �� ����

-� ��,���#������� 4�������������� �# �#;���V� �4�<��4�9���� ��8*9�����������

-� ������4�#����������#����4����������#��"���������������#�� ��8*�����#��

�#����������#���� ���� ��#�9� �#����������-���������������� �����������#��

��8*�� I��� ���"9� �� -�����9� �#� ��� ��� � �� �� ��-�� ����# ��� �� � �� �"� ����

��(�#��������-����������9�4���#���� �� ��8*C����"9��#���� ���� ���� ������

� �����49�4���#������ �G��$�

!����49������������_��� ���#����(����'��������'�#��4�����������������_��� ��

�#���� ���� ����* �� �9� �� ��� �� ���#��#� ������� � ���#������� �� �#�� ���<� �#���#�

8���� �#��#�� ����#����* �� ��#������#��#��#��������� �#���� �����9� � �� ������ ���� ��

"&� �� �#���#�� �� �� #� ��� ��� (����'� <�� ��� ���� �� ���� ��"�� � �#� ���� ��� ��(� ������ ��

�# ������������;����!��"9����"9�#��<�����(�����������#� ��� �����-����#���� ������������

�# ��������"���&����#������&�����9�8������ �#������-�������#����� � ���(����'�4���#�����

���:����#����������# ���������������#��:#������������ �#�����<�������-��������1��� �(����!��

�I�����������������������������W���X��29�����-�� � ���#���� � ��������'��9��#��������

��#���9� � ��� �#0� �#�����"���&��9����*��#�(�# ������"��� �� �#�� 4����#�-������1���

������2������������������#�(��� �����#����������� �����,�����Y�1��)����2�����

��$�$*9�39�)9���$�����=+��[��� �����7������������������������������;�������������#��� ������������"���������������#�� ��8*�����#��9�� �� ���#����# ���������# ������ �# ������������;����#�������� �� ���������&�������$*9�39� )9� ��$��+��V��� ������ �#� ������ ��� �;�#����������� ������&�� ��������5#� � �#�� ����������� ���� �Y�9� ���� � ���� <� ����� ���#��� �#�� �(�&��� 1��� 4�� #�� � � �� �� ���� �# �����2� ������� -���� ���)������ ����� � ��#0�����-�����8�������5�����������(�� ��������Y�� � ����� ���������_�����&�#��� � �#���������������4�1�� ���� �����(� ��-� �#�� ��������� �#� &�� � *��� 29� #�� &������ &����� ������#�� � �� �� �8����� �������� �����������-�������Y���#�������������� ����������� �9�#��� ���� �#����<������������4���� ��� �#�����_������������������4������&�������

Page 73: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

� �#���� �#�� �� �� ������� �#� ��* �� �� ��� ��� �;��9� ��# �9� �#���������#�

�� � �� �#�����#�����&�# �����"�� �=��* �� ������#��#� 4���������� �����*��#��� � :�����

�#�� ��� �� �� -���� ��#�9� ����9� �� -���� ���� ������� �����#���� �� �"� ���� <�� <�� �#� �<� ��

������ :(� � �#��<� *9���#������(������������� ������ �����*������#&������"�����������

������������V�� � �����#0���!�a�U��!�]�#�9�

F!���% � ���(��� ����<������� � ���0C������(������&����� <����$'*'���������

((������ �#�������9��������-���#���<���!��������L����<�-��������<����#�� ���#�

�� 9����#� �����09��� �����������-���1���2C��#�������0��<���������-����#]��������

��� �� 9� ��� ��� �<�L#� �#� �<�� ������ P�� �<������� �-���#��<�L� (��� �<��� ���� ���

#� �����0������� �-���(�� ��<���/��0���(������#���&� ����<� �G����

@���4����������<��<�&���������-�#��9��#����������#���9����#�<� ������������ ������

���"� ���� �� (��A� U� � ���� �#�� ���� ����� ������������,� �� �4� ��#��#0� �#�� ��� ��

���� � �����* �� �� �#� �"���&���<�#� ������ (�� � �#����(� ������� 1�9� ���� ��#�9� #��<�����

�������� �����#0� ���� ��� ���������� �#� ������ �#�� ��� � :� ���#�� ����#0���29� �� �4� ������

�#��#0� �#������� � �����* �� ����<�#���#���(�� � �#�� � � ���9����"������8� ��� ����

�#� �3������ #�� ��� <�� � ����� �# ���#�� ����������� ���� ��� ����� ��� ��� ��� ���� ������������

����#���� (� ����� ����������������� ���� ���9��#�&�#���9� �� ���8� ������������� ����9����"� ��

��&�#�� ��� ��� ��� ��#�� �� #������ � �� ��� �� �� ��� P� 4�� ���9� ��� � � ����#0�*� >�&��� M��

Q��-�#��#������� � �#����������� �� ������9�

Page 74: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

F!�������� ����-��� �<��9� �(� �� �����#�<��� ���#� �� �#�0� �#��L����0� #������

L��<��<������#�����0�(������#����� �� �� 8��&� �#���#���(�<��<���&��L#����

L��<�#��<����� ����#������ �������(��� ���09�<�� �#�<���0�����#�L�����(��<��

��&<�� �������# ����C��#���(�<�������#���]#�L��<� 9�����������&#��(���(� ��-��

���� <��� ����G����

��� � ����#�9� ��# �9� ��� �� ����_��� ��-�#�� �� ��&�9� ���#�� � ������ ���� #�&�� ��

-���� ��#;����� ������ ���*�� ���� ��� ������ �� ���� ��� �#��� �� �# ������������;��� ��

���9��#���(�#���-�9�#�&�� �� ������� ��������(����� �<� ���#������� �� �#������������� ���U��

���#��� � 4�� �#��-�#�9� ������ �� (�&���� ���� ������ ��(�#���� �� ������� ���������� � �����C�

�#������#�9��������#���#�������������������������4�� �������������#� ����������;���8�&����

�� ������������ �##� ���������������� �������8�� ������#��# �������<� ���#-����������

�49�� ���� �#8�#�����(�#������ �#���������#�������4��������#���#�����-������� ��9�����#�=

#������� � �������F<� �#�<����#�������������#����� �0��<������# ���(���������0��������#���

�����������(���-���� ����#&�����������#�����������(��<�������L<� <� �0�������-������0�

�<����� ��(����� ��0���� �����G�����Q�#������ �#�����#� ����������;��9���# �9��� �����*����

�����������������(�������(���#���#�� ������ ��������� ��9���������<�#���� � �� �#����

���� ���������&�����#��� �� ���-4����� �� ��-��� ��� ��� �<� ����������C����� ������&��9�

�#������� ���-�#�����#��#� ��� �����8��#��#� 4�������� �#�������� � :������-�����9���#��

�� �4������-������������16(�����2� 4��&��#�������&�#��!����"���������� � ������#��� � ��

����� �������9��������9������ �#�����#����#����#��������#�����(�#�������������<� ���#���

����N��� ���9�������������Q.��Pb![9�>�M�9�2��� �"�������3����. %�4���+������"����� ���������[� � � <��#��<� �C�%� �<���Q�����.#�-�����0�I����9�����9�������������Q!�Hb>9�Q�Z�9����� ���9�������=�����!���������� 9����"9�#����#�#�������������#� ���*��� �#������:�����������������-�������* ����8��:�� C� (���������� ����5���������;��������+�����

Page 75: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

� �#����� ����������9�������#�9� �#-����������<� ����#��#8���������#��#���� �#�����#���

1� ��!�����&�'��6(����������������Z�1������������������2��

V�# �����9� �� ���� ��� ���� ���������� #�� 4�� �#�� � ���#���� &����� <������� ���"�

��&��� �#� ����&���� ��� ���� �� ��������� �C� >� <���� H����9� ���� ��� ��9� �#������� ���� �"�

��&���8�&���#��������#���� �#��������������#���� ���� �������������4,�

F!�������� ����� #��� �]�� �� ��������� ����0� �(� �� 9� ��� <�� ����� �(� -�����9�

�������9��#��(���#��<��9��� �����#���#���� ����� ���=#���������&<�=#�������

�<���=#�����N#�� ��� ��� �� �� &��� �<��� �#�� ��]��� ��� ��� &���� 1��� �#�� ���

���L#� ��� ��9� L��<���� �-��� <�-�#&� �� ����� ��� ���]� ��29� �#�� �#�� ���L#��

�# ����#��������L<����� �������f������L<����#�� ���������&<������<����

��f��#��<���&<���(��<���&����#���#�����#������#��#&���(���G��)�

I��� �#���9� �� ������H����� �#�� ������<��<��<�&��� �#�����������!����"��������#� ��

��-�����&������� ��� �� �������<�#�������� �� ��������"���&����� �� ��������;�������� ��

����� ��� �49� �# ������#�� ��# �� �����&������ �� �#� ������ �#�� ����#�� �#� ��(: � �#�� �� ����

�# ������������;������������ �����,�

FV<����L<��<����<������ �� ���<�#]�#&��<����������� �������#��<���L�0�f

��0�#&�������������#���#�����������#���(���&<���#��L��#&9��#��#��� ���0����

�������#��������&�����#�����f�L��� ����!���������(��((���#&�<�����������

����$*9�89��9����$��+=������)�H>!.V9�>�9�/��#&�a��<����%�����0,�>�(� ���#���#��<��%��#�#&��(�A� ��#�!����������* �������$�� ��C� 5%����!��� ��� ��� ���(� ������"9�```�1�$$)29����=�$$9�����+����

Page 76: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��� ���� <�(� �� ���� �<�����<0,� <�� � ����0� �&#����� �#�� �(� �<�� ����

� �����#��(� ������#���� �� �������#�#&9�#� �0� ������&<�#����G����

'���� �� ��H����� ���� ������� ������ �������� � ��� �� ���� �� ��� �����&������ #�� �� (��

1&�#����2�8���: ��9����"��� �������� �����(��� �������(������#���=� ��� *����#��������-��

����� ���� ��� �;��� 8�&�� �#� ������ ��� �#�� ����������� ��#�� �� (����(��� ���� ��!����"��9� ��

���� �<�-�����&� �#������(� ��#� �#���� ����� ��,�����;���#�� �#���������� ���� �#���#��

����#���-�� �� �"� ��9� ���"� �:� �� ��-�� ���������� �:�� � �#�� � �#��*���9� �� ���� ��#�� � ��

�� �#�����(���# �������f�������� :(� �f��#���� ���� ���������&�#��� ������4�����<� ���

! ����� �# �������#���#(�� �#������(�#����������#�������� ���9����"� �#�����#�<��(������

���#�������� ��-��� �#�#� �#�� �#��-����9� ������<�� (��������� �������� ��-������� �� �#��

�� ����:�� �����������������������#������ �#�4����#�������� ������#�H�����4������������������

�# ������������;���#��8�&���#���� ��� �#���#���� �#�����#������ ����������� �9����<�����

<�� �������� �� ���-��� ���#� (�� ��-���� ��� ���� �:�� � �#�� �#��������� �� ����� ���"� ��� ���� ��

�<� �9��������9��#�(���# �#�� ��#���� ��&�������#��������#��# ��� �������(�� ����,�

Fa<����<���#�����������#��#���� �#���������#�#�����JH�����-������� ����f

� ���5#� ������#���-��������-������f���������������������#������ �#�� ���

��&��� ��-��#�� �#� �� ��#���� ���� ��� ���� �����#���K9� �#� ������ ��� �� � ��

��������-�9� ��� �-���# �� �<��� !�������� (�����#�0� ����0�� �� � ��� �������� ��

�#���� �<����9� �#������� ��� �#� ��L�0� �<��� � ����� �<��� �<���� ��� �� ��((���# ��

���L��#��<��&���#�����(��#�� ���#��#��������&<�#����1�<�����9� �������#&��� <�

�<����#�� ���������9��-�#�������(�� �����&���#���2�G��+�

����P���'9������)����+�P����9������+��

Page 77: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

I��"�#�� �������"���&������"�������#��#�����# ��� %���������������������� ����

#� �����&���������-����#�� ��������� �(� ������#���� ���� ������&�#�C��# ���� 4�9�#�� ��

(������������������� �#������ ������������� �#�� ������������ �# ������ � ��������� �����

���#�� ������� �#���9��#���:#����������8��<������������������������������# �������!����"���

�����#��� �#���� (����'� �� �����'� �� �<���� ��� ��(�#��� �� -������� !��:� ��# �9� �#����

��#����� �#���������;���������#*�������H������ �� �9����������#��� �#�������������������

������9� <�� <�� �� ������������ ����������=�� �#�� � ����*# ��� � ���� � �� �� ���� ��-��� #� ����

������� ��#�� ��#�� �� ������� ��� �� ��� �����&�����9� ��#��� ���� �������� ������ ��� <�&�� ���

�������#�����#������;� �#�����������#&����� ���#����� ��������������

Page 78: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

:4:����%���C(��!���!�����*����&���������!���

� @��#�!����"����������� ���9� �#�� ������ ��* ����� ��� �#�� �#�� #����9�<��<��

�#�������������� �����������-�#�#�&�����4�� #� � ���#����������9�������#�9� �#���������#�

��� �#����� �����#������� ��������#����#���� : ���������-�������&��� �# ���������������

���� �� �� �����#�� ������� #� ��� ��� � � ��������#� ��� #� ��#�� ��� �� ����� 0� ��� �����9�

������� �#����� 4��&�#�������������������������?��������������&���������<���������(����=���

�� ����* �� 9�������� ���� �#������� �#����������9������ ��-� �#�9����������������������

����������� /��#�����9� <� � ������� �# �������?��� �� ����� � � ����� ���� ����� �#� ��

��(�#� ����\���#��#����� �#�� � �������(�#����* �� ������<� �<����� �� ��=��9�����-�#������

������������� 4�� �#� ������� ��#���� ��� � ���� '� � 8�� ��<�� ����� ������$9� ��� ���� ������

16(���)���2���� ����� �#����9���������� ���#�<��<�����9� � �����������,9���(�#����#�

���� �� �#�� ��� ����� (�#�� ��* �� �� ���"� (�� ����#� ��� *�� � �#�� �#� ��#��#�� ��� �� ��-��

�#�� � �������-������������#���

� .#����&�#������� �����#������#������(����(��� ������������&���������� �4�� ���#�

��* ���� 4�� �-���� &�#�������9� 4�� �� ���� ����������� �#���� ��� �=�*���� �� � � �=�*�)� ���#��

��#��9� ����������� ��� ����)���������������� ������#������� ���������� �#�(�����(��;���9�

���� ��� ��9� �� �����8� ��� ��� �� ������9� �� ���� � �#� �#�� ��� ������ ��(������ �� (���9�

� ���� �� �#�� ���9� #�� ���� �� �#��-����C� �#� ��(����=#��� �� �� �����&��� ���� ���� ���������

!����"��� #�� ��� �����9� ��# �9� ���� �=�*���� �� ���� ������ 1�# ���� ���� �:� ����

����'(��9�������� ��9�$*9��9���9���$���9���$*9�39��9���$)��+=����@��#������������ ��-���(�� ����#�&�#����#��������#� ��������9� ���� ����������������!����"���� ���� �#�������#���������������������9���#��(���� � ����������<�#��9����������9��� �����9��� �# ����� � ������ ����1-����$*9�89��9�������$=��2��P��� �4� ��������#��������#�����9��#�&�#���9��� �# �������������-�� 4���#*���� �#8�#��������(�#����#������(���#�����������-� ����

Page 79: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

��������������2�� #� �����-�� ��9� �������� �����# ��� �#���� �"��=�*���� 1�� -��&�#0�#�2� ��

�"�������1��#���2���(� �������-����#�� 4���� ���������� ����������� �9��*��#������&������

��4#� �� ��&� �#��� ��� ����##*� 4�� ����� �� �#�� ��* �� � �9� ��&�� =#�9� �#��������� !��:9�

����#��� ����)���� � �������������-������� �#-����&� �����:�� ����9� ���"�������F1���2� ��

���� ���#��� ���(������ ���� �:� �� �� ���� J�� ��4#K� ������� JJ� [�� �H� �"��� �������� O��

.��������\KG���9��"��=�*����<���*���������"������8�����#���9� ���� 4���� 4���� �� �#��

�#�� #���� 12�����2�� !������� ������ .�������\2������ �� �4� 4�9� ���� ���9� (��;��

(���3�#������(����(��� ������!����"��9�������#-������#��� �����#��(�# ������ �� �#�����9�

������� ������#������&�������(�� ������F1���2������ �� ��8*��� ����4����&�����J<�(����'�

.�������K9� �#����������� ����� ��#��<�� ��#9� 8�����9�#������#�� (�������� �� �� �����9� ��#�

��� ����� J�Q�H� L�� � �]�H� .����� � ��� � 2���)KG���C� �� �4� �� (������� 4�� ���#��� ��

��� �����#���� ������9� �#����������-��� �����4��#��������&���������!����49������-*# ���

���� ���� � ���� ������-� ��� �� �������-� ��� ���#�� �� ����� ���� ���������� ����� -�#�����

��#������� (��� ���9� �� ����-�9� F1���2� #����� � ����� �� ���� ������-��� �#�� � �� J��(^���

(����������Y������+���1���I�2;����K9���&����#� 4�����#� �#0�C���#��������������-���

��� J�� �^�� ��;��K�� .#�� �����#�� � � �������� #�� ������ ������� ������ J�_��� � �� �I�

����)��KG��)��

� .#��������� �������?������������&�������������� �4��� ��������#���������� �#��#&���

����# ���������������� �� ����(������� ��� �#�������6(�����9������# ���������� �#����

��$�'(���#������������'(���$$9�`9�PPP������b����$*9��9��9��$�����=��������9���� �9��9��9���))���=�������-����������<� ������?��9���������#�� � ��� �#��*���9�������(����=#�����������������4�� �� ��!#��#���V�-��� 1!>PQVYV�Q9�9���� �C� ��� ��#� ��� ������ �#� �������� �:�� �9� ����� ��#9� ����&�� 0�#��������!#��#���V�-��9�%�����9�'�#���������������I�:�� ���0�'�#����� ��#���9������2������$*9�39��9���$+���=�)������'(���$*9�a9���9�������+=����

Page 80: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

&�#��� ���� �������� ����� �# �����������-�� ���������� ��#�#�=��� ������������ �#�� ���

������� �� ����-� ����� .#� ��#� ��� ��� ���������� -�# �� ��� ��� �# ����� �������� � �� ��

����#0� �#�����"���&����� ��#� ��#� ������� ������� �����&������ (����� ��-���������-���9�

���#� �(�� �� ���� FJ�K#� ������� � �9� <� � ���� � ����� ������� J������� �#�� 6(���#�K�

�������<� ��� ��"�����#�� �� �4 ��9��������<� �(����� � ���� �� �#��������#�� ��

(��=<�� �� ������� <� � <�� (�� �#� �� � �#�� ���� #�� �� (��=<�� �� ��� �����-�� �#����

�&�� �#���#���������G�����P�4�����9� � �8��<� �-�����������(�� ������$������+9��������4��

����������-� ��16(���'���2��#���� ���� ���"�#���9� �#-�#��#�������#��1���� �� �#��

���#�������"�5�� 29��# �������� ��#�������������������� �# ������������� �����#����� 4��

�#*����������(�#������ ��* ������������8�����9���&�#�������&�����9�(�&����� � ����������

����_*#� �1(���2�*�2�����-�#�����1*����2�F1���2�#���#���� ��#����������#������#����

J�����K9� 8�� ���� #�� (�#� �� �� #�#&5� J�I� � �� ��������� �=��K9� ��#�� ���-������

J<(���'(;��KG�����U� �������� �# ����9��#����������#���9�����4������������������6(������

�� ���-�� ���f����� ��� �� �#� ���� -������f� �� ���� ���� ��#�����?�� ���� ���#� ��#�� ��� -�����

��"�� � �� � ���#���� ��������� �� ��� �� ���9� �� ���� ��#�� ���� <� � ���� ���#��� �#��

�����������������-���_������� ����* �� ������������������&������<��(� ����(���# ����

� /���� ������� �#���9����"9��������� ��#�� ������� ��* ��������# ��������#� ������

6(���������<�������#� ��������&������� �� ������&�#��!����"��9����� ��� �4���(�� ����$�

���� ��� ����� <�������� ���� ��������#� � �� �#� ���(�� ��#� ��(���# ���� ��#�� �� �#������ ���

��������� ����� �� ���9���#������#� �#������# �#��#�# ���1<��������29���������������-� ��

��)�$*9�39��9���$����+=��������$*9�89��$9��������=������+�b��������9������������$*9�a9��9��������=�+����$�'(�������9��������

Page 81: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+$��

1<� �����2�� ������&������ ��� �����#&���� ��� �#�� �9� ���� ��� ��9� ��9��:� �9� �#� �(�� �� ����

FJK��� ���������� ������������&����T���0�<� ��� �� �#���� �� �0� J ��������-����� �����

��(��K���#�-� ������#�� ����# ���J������.����������������KG���9������� ���#������ ������

��#� �#���������������� �� ���������#���#�#� ������9����� �� �#���#���������49��#�

���3����������� �# �#��#�# ��������#�����#����� �� �#���#������������������������������9�

�#� �� �� � ��� ����� � ��� ��� �� (�&���� ��� ����9� ��� (�&����� ��� ��# �#��#�#�� �� �� -� ����

����#�����&������ �� �#�����&��� ��

����9���� �9��9��$9���)+���=�����

Page 82: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

:4<�$�����%��&�������A�

%4�� �#*� ��� ��� �����# ��#�� ��(� ������ �� ��:��� �#������9� ���"9� <�� <�� �#�� #�-��

�����# ��� ���� ������� ������ -�� �#�������� �� ���� 4�� �� ���� (�� ��(���# ��� ��� �# ������ ���

�������(�*�'����.#��� ����������(� ��������� �����#������������(��7� ���#�������������

������� � �������8�-���8������������������������# ��9��*��#������&�������(�� ������F<�0�����

��8��� ��� ��� 8�-�#��� ����� �� ���� ��� ��� J� � ����K9� 0� ������ ����� �� ���� �#�� ��

�����-� ��#�0� ���-��#���� JS�(�*�'�����S����(;����KG����� Q�&�#�� ��#*�������� �������

����<� ���������� �9�<��<�������#���������������� �# �������#����(���# ���(�#� �#�������

<���������# �������� �#����#�������#��� � ���#����&����������3��������� �� �����#�

���� ����!����"��9�����������������# ����#��3������<�������������� ����� �#�-����� �#���#���

�#������ �������� �8�������� �# �����������#������������>������ ��� *��� �#���#���� ���

� 9����"9�������<��������-���#������������������� ������#����#������������(���&��������

�������������������������������!����"����

#��� � ����������� ��� � �#���������������������������������&�����9��#������� ��

�����������(�#������<�������#&�������&#�(� ������� �������������(�*�'����<��������6��# ���

Q����<�����!�����������������a�6�>��U�����9��#���3�����"��������-�������8�� �����9���#��

� � �� ������� �#&���� ���� �������� �(�*�'���� �� ��� �� �L� ]���9� ���� �(�&�#�� F ���0�

�����-��GC� ��&�#�� �9� �(�*�'���� 4�� �� -� ���� ��������� � F�(� ��� �(� �0� ����

�#�� #����#G9� ������#0��������� � ������#�����"���#����� �\�� �##��������� � ����������

#� �#���3�# ��9�Q����<������#��������������� ������������5�� ���� ���#�� ��������#��

��#� ����� ���� ��#"#� ����� �L� ]���9� �� ���� �������f<�� �#�� �� �� �����f���� �� -���������

Page 83: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

���$������3���-C$�� ���.�5 ��,��� <���9����09���&<�9�����0�������#���� ����&�#��� ��������

�� ����� ��� ��� � �����9� �9� ���#� ������� ��� �� ��� ����� �� ��� ��� �����#��9� ��L� �#� ��#]9�

��#9� � �#�C�������������9���# �9������#�������������������(�#����#��"� ����9�F����#���

#� ������0� (�*�'��� ��� �-�#� ���'��G���9� � �� �� ���� ���� Q����<���� �� �4� ���*�

�#������#�� �"� ���'��� � � ��� � � �����#�� ��#�� ���"� ����� � � ���"� (�*�'����

'�# ���� �#�9���������#&�= �#���# ���#��������������� ����������'����������������#��

�L���<����� �� �&���=(��=#��<�#&�9� �� �(�&���,� FJ�K����� <�(L�0� ���L��#� ����� �#��

(�*�'��G����� [�������9� ���� �� �� �4� ������ ���� �"� ���'��� �#��������� �#�� ���&�����

��(���# ����� ��#�� �� �#������ ��� ��������� �� ��� �� �3������ ��� �� ���9� #�� #�<� � (���

��8� ������� :(� ���������9��# �������9�4�� ��9��#��<����(��� ��#�� ����#��������������������

�# �������� �� �#������ :(� �4�9���#?�� �#�9�������<�� �#�������� ��� 4��(� �#�������

���#���#�����-������������ ��������# ����#���� �������(�*�'��9���<����������������������#��

<�� <� � ��� ��� ���(���#� �#��� #� ������� ��#���9� ��� � �#������ ��� Q����<���� ��#� �#�

� �����#����#�����������9��� 4���#��-�#���#����#� ����������

I������(���� � �-�#�#��� ���������������� ����#������ ��#����� 4��� �����#������

&�� ��#�� 9� �������#���� ���� ���� 8���� �#����. �����C!����C0�����)��������"�����8���� ��

Q����<������ �#������� ��� �����9���<�����#����(�&����#�����&�#������� ����� �� ��#�����

��� ���#� 4�� ����� ��� ��� ��� �����#��9� � �� ��#�� ���� ����-�#�#� (�#� �#���� ���� �� ���

�# ����#�� ��������� ������� !��:9� ��&�#�� ��QM9� � ������ �� �4� ���� -���� ���� F �%% � ��G9�

�������)���=��������N��� ���9������$������P����9�������������P�� ����)�#��#��-�#�9�F�QMG��

Page 84: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

F��G9� �� F&�#���09� %�� ��G9� �� �� �4� F�������9� �����������9� � %%����G����� #� �� ��� ��� ���

� ������ �4� �� ��#���� ��� ��%����� ����������� ��� ���� ���� � 4�� �#��-�#�� �� �����9� �� 4�� �#��

� �� ���������� ������ �� �4��� � �#������#�I�����+C� �#��� ��&�#� ��� 1�������9� �����������9�

� %%����29� ���� ����# ������� � ������������ ������ ��#���� (�#� 4���-������(���# ������

����� ���� ���#� �� ��� �� ��� <� ��9� ���"� �"� ���� ����#0��#� ���� ���� ���(� �� �#�� ��

�&:�� � �#����#�����#���� ���� �����<� ��� �������9������"�4����� ��� �#���������#��<��

�� ���� 4��� �����#����������#�������#*���C������� ��9��#���(�#���-�9��������(���# ������#��

����� ��� ���:���9� �#���# ��� �� (�#�� �� ���� � :���� 1�# ���� ���� ������� 5�� � �# ����� �����#0�

��"��� �#�����#����� �����������������#� �#������������(���#��������������� 29������-*# ���

��� �������������#������ ����������� ���<� ��� ����?�������������

@��#����(�*�'��9���QM��� �4��� ���#��� �� ���(��;��� �����#�9��������9�������

����(����(���# ������� ��������#�� �#������������������ ����#��=���1F�#������L�0G2���9�����

4���� � �#�������#�������-4�����I�����$� � ���!����"����������_�������������&���#��3������

�����(��7� ������������#����� ����#�������������������#���� �� ����������*����(�*�'������

��� ���� ��� ����#�#� (�*�'�#� ��#� ���� :(� � �#�� �����#����� � � �� �� ���(;��� ��

����������9� �#��� ��#������������ ������� 1�-�#��� �#������� �#����������2��#�� �#�� ���

��������#�������� �#�����"� ��������������������"��#��_� ���9��������� 5����������& ��

�����P//��=Q'NVV9�3���-C$�� ���.�5 ��C�N�(���9�'���#��#�I����9���)+9�������$����+�'(���(���8��������� 9��#� ��������������������9���.�� ������9��#������� ���4��� ����������C���_��������#�� �#�� ���F�#(�����G���������:� ���3:�� ����+� ��#��#� �����4��� �����#�������#��� �� �������� �#��������#����������#� ����#� ��� �# �������-� ���������������� ���� ����* �� 9�<�&��8��������������D������ 4��#����I����1�#���� ��9�4�� ��9�� ���5������������ ���#��3���������(���#��������������"#� �2C����"� ������������ ���������������5����������� �����#����������#��&� �#��4���#�5�� ������9��� �#�*��� �#��1��������� ���=�������� ���#�� ���#� � �����#�� ��� ���#�� (���"(� 29� ���� <�� <�� �� ������������ ��� �#�������� �� ���� 5�� � � �#� 5��� ��7% �9��# ���������� �����&�4������*#0�����-� ��������������1�������������-��������(�"�&�(��# ���I������'<�#����#�9� � �-���� �����8������ �#��#�� ��2������N�� ������$�3:�� ��9��$��9��$��������(��7� �9����������

Page 85: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

��&�#���������*#� �9��#����4������-���9�4������#���������1 &��2��"��� ���9����� ����"�

��&����!��������������� ����� ��������-�����9�� ����������#�#��� ������9�4���� ���-����������

�����#���#-����&� ����

Q������� ����#������������������� �#0������������� ��QM����"� ��� �� �#�&����

���� ���� �������9� �� A �� � ��� ��"����� ���� �������� ���� �� �#�#�� I������ '<�#����#�9�

������� �������<������ ���#��� �����#���#����������� ��� �������#��� ���&�����&�� ��� ��

����8� �����U����� :��������� �#��#&��,�

FJ!K�8� ��(��&#��4��������4����4���������0�����9�������4���#�������������������

��-����� ��1���2C�������������#�������&4����1���29�������#��������������������#����

� 4�������� �����������#����# �*����#&���(� �����C�1���2� ��������������9�

����� �� ��#�� �48�����(� ��� 4�����#�,� �#� ����#�� ��<� ��9� ����� ��� �������(���� ��� ����� �� �<0������ 1���29� ����#���� �#�� ��� ��� ����� 1R 4 <�#�9�

�-���#�9� -�S29� ��� �� ��-��4� ��� ��� �� �#������ 1R�# �����9� �#�((� � �9�

�#<����S� ��� R�#��� ��#�9� 4&��9� ���������S29� ���� ������� ��� ��� �4�� ����#�

1R � �#9� -�&����9� &�������9� �� 44-�9� �����4S29� ��� �� �#�����#� �� ����

1R<� ��S2C� �#� ����#�� ��� <����,� R��#�9� � �#9� &�������� 1-c�� �#�29�

��-���SG����

'<�#����#�9���# �9����#����#� ���� �� ��#����� � ������ �� �������#� ��QM9����"�

�#���(�������# ���9���� ��9� 4������������������ �# �������?� ����� �9����������&�#���������

�#�� <�� ������ � ���� �� �#�� �#� ����������� ��������� ��������� ������ 1���� ��� ��� �� ���

����'U![V>!P[9�I�9�A �� � ��� ��"����� ���� ��� �� ����� �������'�) ��� ��� ��������C�I����9�e�����#��H�# ]��� ]9���+$9�-����9������+�=���

Page 86: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

R���������S9����� 8��<������������� �������#���#� � �#���� ����������� �� ������ � ������

�� ���������QM2���

!����49������ ����&�� � *��� ���������-4�&�����4���<��������������(��������� ������

��������� ��#����� ��� � �����9� 4�� �� ��������� ���� %�!�� 7��09� �#� ��<�� ��#��8�� � � ��

�#��#&��� �*�� � ��� ��� �� �� ����� ��� F��� �����4� �#(4������G9� �� ��<�� �����#&����#� ���� &��#��

�� �� ��� ��&#�(� ���9� F�-� � ��4�� ��� �i �G� �� F��#�� ��4�� ��� �i �GC� ��#�� ��� ��� ��� 4�� �#�

����� � ��� � �� ��#�� 4�� �����?�#��� ��� ��9� ��� ��� ����� �#� ����� ��:� � �� ���

F�4(� �����G9� ���� 7��0� �_������ ���(���#� �#�� � �� I���9� �� �� ��� f#�-� �#�f�

F#4&�&�#�9��#���#�9����������GC����#������&�#�&��#��� ������&#�(� ���9���<�����(�� �������

�#��#&����*�� ������� ��E���� ���#������ ���������������� �� ����E������(���# ��;����� ��

�� �� ��� F���#� ��#&� �#(4�����G����� 7��0� �� �4� �# ������� "�-�� �#�� �#�� �#������ � ��

�(�*�'���9� �� �� ����� ���� 4�� ��<�� �� � �#��� 4�� ��� ��� �#�� �� ����� ���� ���� <� ���

F 4 <�#�9����-���G���9��#���#��#���� ���������#�-�#� ��� �#��#���

I�� ���� (�� ������������ ��#����� ��� &�� � *��� ����"� ���� �#� �#&3�����#�#�����9� ��

�#����#���#��������#� 4���������������������������#��&�������/���>���:&��?�!�������

�� ����� ����� ��� '�#��8�� Q�������� ��� P#-����&� ��#��� '��#�:(� ��� 1�5�� � -�� � ����� ���

�$$�9� �� �������#���-� ������#���� �a�B������'��� �� �b�������1�2���9� (��� ���(���# �����

A �� �� �� 3� ���C$��G��� ���� ��� ����� �� ���� ��� ��� 6�P�� Q������X#� ^��?�C� �*� ���8� ����

� �������4� � ������ ������ �� ��#��FJ-K�C���#�-���C���� ��� �����C���(� �����C��4��G�

�9� �� �#�*��� �#�9� �#���� �������9� FJ#K�&�&�#��C� ����?���C� �#���#��G9� FJ�K�� ����#� �� ����

����7!P��^9�%�!�9�A �� � ���3����H�1�I �C�I����9�����������U� <����9����$��9�����$��������P����9������$���

Page 87: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+)��

�#(�����G��)C��������(���� �(�*�'���9����� ��#������#���#�������� � ��� �� ����:�� � �#��

���� 1FJ�K��-����C� F ���� ����G29� ���� #�� �4� ��� ������ ��� ����_�� ��#�� �� �#8�#��

��� �� ��#�� ��� � �����C� ���#�� �� �(�*�'����9� (�#� �#�9� ���(������ �� ����� ���

FJ�K����-� ��#C� ���-�������C� ����G����� I���:� � 8�� � �#;��� �� �#���-����9� ��# �9� ��

� �����#�������# ������(�#���#���������#�������� � ������ �� �(�*�'���9� �����������#��������

��#�� �� ������ � �� �� *#�� � 1�� ��� �� ��* �� 29� ���"� ����� ���� �� �4� ��#�� ������

����#0��#�� �#�� ���9� <*����� �\�� � ���� ���� ����� � �� ��(���# ���� �#� �� ��&3�#�� ��:��9�

���� ��������� � �#�� �������������������������# ����#�!����"����

I���� ����9����"9�� ���������������#�� ������ ����� 4���-����(��"&� 9�-�� �(������

#����� �#�������� ���#�����"#� ���������#0���9� 4���#*�����5�����#�� ��������������

�#����������������9�(�#�������#���#���"�������� ����*����#������������# ����#���� ���� ��

(�*�'����#���� ���� ��!����"��9�4��8��������� �#�������#���#������������������ �������

>���������� �� �#���_� �#�����9��#����������#���9� �� �#���������� �`Pb�1F�������G2�

������N�����'� ���������(�#����������! ��� ������������������Q� �4�4���e�����#�R.���

J������ .������S�� ���# ����&��� ��������� �� 9� ��#-����&����� 8���D��� e������� /��� I� ��9�

����#0��� �#� ����� ������ ��� �� �(�*�'���� ����������� ��� �4� ����� ��#������*�� �� �� ��&����

���������"#� �,�R ��4����S9�R��#��-����S���R���-���S��+��I���������#������8����<�#����#����

�#� �������� �����#�� ��� �� ���� �����&�� � � ���� �#�� �#� �� ��&3�#�� �������9� �#�� <��

�#��������� ���� �� �#�� ����/��� I� ��� ����&#�� � ������ � � �� ��#"#� � ��� �(�*�'���g�

���#��������5�� � ����4���-���9�-�&��� ������#�*# ��9����R��#��-����SC��#� �#��#*# ���

���� >N/>jZ.k� !/>!/NQ9� 6�� 1����29� A �� �� �� 3� ���C$��G��C� %�����9�P#�������� !#��#��� ��� [����8�� =�'�Q�P�'�9���+$=�$$�9�)�-������)�Q7!QVP![�^!>k!9�6�P��1����29�A �� �� ��3� ���C$��G��C�7�� ��#�9�Q���#�9����+9�-����9������)�������P����9�������=)��

Page 88: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

� �����"9��� �4�-���� ���� �#��������� �������� � �����#"#� �����(�*�'����� ��-����

���R���-���S9�/���I� �����#���������1��������2�����=�*��������V�����&���&������������f

���� �#������� ����/���I� ��������������#���# �#�����# ����#���#�f�� ���� �#��#&������

����� �� ������ � ������ ���� ����� ��#��� � 4�� �#��-�#���$9� �#� � ��� ����� ������������

��� �����#��������� ����� ��� ������#�&�#���� ��#� �R 4��� ��9� (����S9� �#��������������

���#� ��� ����� �� ��� �����#��� ���#�� ��#�� R ��-���9� 4 <�#�S���C� ��� #��9� ���"9� 4�� � �� ��

������������ ��� ������ ��#�#: ������#� ����� �� &��#0�� �� *�� ����#���������� �� ��#������

�� �� �9� 8�� ���� ��&�#�� /��� I� ��� �� ��&#�(� ��� ��� � ������ �#� ��� ������� ���"#� �� ������

�-�#��� �#������_������&#�(� �����������������F1��2�������G9��#�������������� �4�(��;��

�����#�� �#� ��� ������� ��������� �� �� �� �� ���� �#�� <�� ��(��� � �� ����� �#�� �#� �� ��&�#� �� �

���������� ����9� 8���� �#�� �#� ��� ��� � �� �� �# ����� ��� ������ @��#�� �� ���� �����*�

��#��8�#�� �#� ������� ��� ��� �� 9� 4�� �����5� ����� ���� ���������� (��# ��� �����#��� � � ��

�#�"#� � ��� � ������ �#� �� ��� ��� ������� ���"#� � �� ��� �� ����������9� �#���� ���� ���� ��

�(�*�'���� � �� -���� ��� R���-���S� 1�� -���� ���� 4�� ��� ����� ��*� �#� ������� �����29�

��#�"#� ���#��� 4�� ���������!��������9� �#� (�9� ��� ������ (�#�� �� ���#���#�� 4�� ���� �� �#��

� �����#������� �������������������� ��#�9��#���� ���������������9��� �4���#�����������

��� ���������� ��

��+�I�!VN[9�K������+��������9�V� ��`Pb�����e�����������I� ��� 1F����������� �� �#&����<�����<�����������&���������I���#G2C�I����9�����7�����������9���)�9�-����9������������������_��� ���#������(�*�'�������� ���������-����(�������!����"�����9��:� �9��9��$9���)+���9����� �4��#������� ���� ��:�������������b�����$*����$�P����9�������������V��� �� ����/���I� ��������#��� ���:� � ��� ��#"#� �� � ��-����� �� � 4 <�#��9� <� �����*� �#������� ���� ���#&��� (��# ���� ��� ��� -�<� ���� �#� � �����#�� ��:�� ��� � �� ������� ��� �� ��-�� ��(���# �� ��� �� *#�� �� 1-���� %�2��

Page 89: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

++��

:4<4/����(�������A�

� .#� ����#������������3�����������#��-���� �#�#� �#��(��"&� �9��#����������������

-�� � (��� �# ��� ��� ����� ������&��� ��� �$*� ���� ��� ���#� -����� �� �����# ��� �#���� ���

#� ��#����� �������(�*�'������ �#������*(�#�9�&�����4����: �����!���������(���8��4���#�

��� ����� ����� ���9� ���"� ��� ��� �4� �#� � ���� ���9� �#�� 4�9� ��� ��� ��� ��� ������&���

��(� ��#� �#�� � �����#��� ��#�� ���&� �#�� ��� ��� �� ��� �����&�����9� ���<����� �� -���� ��� ��

�����# ��� ���� ��<�� (�� <�� ����������� �#�� ���� ��� ���-*# ��� �� �<���� ���� ����� ��� �� �#���

(�#� �#��������� � ���#������������� ����� �� �����

� � ��� ��� ���������� ������&��� �� ����� � �� (�#�� ��� ��:��� �$� ��� ����� 49� �#�

���(�� ������#���������������(���&�#�� ������ �������������1�H�<���,�2�4����������9�

������������,9���#��#� 4��������(����� � �F�����#�������&#� �#����J�=�*�)�KG�����

Q�����#� ���(�������!����"���-��������9�����#� �������#������� ��:�������� �����������49�����

����������4��(�*�'��9�8�������*���� � ���������������� ��������,����������������

(�*�'���������� ��� 4�� ��� � � �# �����9� �"#� � �� ������� �������� ������(�*�'��9� ��

��(���# ������ �������(� ���������,���9����<���������(���# �� ������: ���������#��������

��:����$�������������#������(�&������� ����� �����������������<� ����� �#�������=��

�&:�� � �#���#�������# ������ ���#������(�&������� ����� �� �����(�*�'��9� �������9����

�������#9���������#&����#� ��� �#�������(�&�������������,���

����$*9�49��$9�������$��'�#������ ���������� ��������������&�9� ��# ���#��� ������!���8�=%��:������ ����������������� ��#�������� �#��#�� �������� ��� 9� 4��� ���������������#�7����9�������(������������� � ���������� ����#��3��������&�������� ������#������<� ��������������� ����1F����#�������"�����<� �(�����������4����GC���'�� �'9�-����9�������2��I������(���������&�� 9� �����������#� ���(������ �_� ������ �#�� ���������������;�#���� ��#������ ��� ������#����9�������#��<��<������� ��������� � ���#��������������� ����-� ������#���� ��������#�#: ��������'(������$���=����

Page 90: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

+���

� 6���� �������� � �����#�� ��� ����9� �� 8�� ���� �#������ 9� ��# �9� ������� ������&�� ���

(�#����� ��:����$���� �����4���� ��� �� ������� � ��#����;�� � �����#����� ��#������

��&� �#�� ��9� #�� �������*� ������� �#�������� ���#�� #�<�� ������ �� -������ �#� �&�#���

����� ��#������$*�������#&3��� ����#����/��#������ �����������#����������-�����#������

�� �#��#�� ���������#0��#9������ ��� ��� �#��#&��������(�#��&��&��4������� ������P��������

(����������� ���������(���#������ ������� �#���������#������������ ��� ��9� ���� ��������#�

����#�������� �# ����#�����(��;���8�����U����� :9���# �9��������������<� ���������,��

� ��������� c����� �����,�

7!V!��!���� ����#(��#��� ���-���� P �������

!>!.MN=%!>j!Q���� � �# ����� ������ ����� P# �#��#�#���

I!��j��)� ����#(��#���� ��� P# �#��#�#���

MN�P6���� �#�� �4��#�� ��-���� P# �#��#�#��

>NQQ=.>%QN[��+� ��(=�#��&�#�� ���� P# �#��#�#��

/P>�%P>���� ?� <���� �#���L����&� �#��<���� <��

>N�6Q=7P[�)$� �# lm�&� � <� <�� .#�#�<���� �

ZPZN[�)�� ?3&���� � <� <�� �#��<���� <��

����N��� ���9�-����9�������������N��� ���9�����������)�!>PQVYV�Q9�,� �� ���F���C�V���� ��#�0�#���������M����I�:�7�#��9�%�����9�Z�����9����+9�������������N��� ���9��� ��P9�/����� ��I�����9������$�1�#����� �#� 4��M�^��M��(9���#���� �4���>�!��Z���<���9������������� ���-��������# ����&������������� �������������39�b���49��#��������5�� � ���(�#���� ��:����#?�2����+�7!>[Q9�M��1��29�����+��������?��-���%��� ������C�I��# ���#�.#�-�����0�I����9���+�9�-����9�����+��������!>PQVNV�Q9�* -���� �����$�� -C�3������?���#��]� �#������-�#�6��/�� ����9�7���#9�!]��� ��=b���&9���)��9����������)$�!>PQVNV�Q9�* -���� �����$�� -C�!�(�����Z��#��&������n������?�#&�-�#��&�#�>�(���<�����&�&���#�-�#�Z3#�<���7��#9�U� ���&9�6����%��#��9�����9����������)��!>PQVNV�Q9�A �� -���� �����$�� -C�����N�(�Z�&�#9�%3# <�#9�/���� <���V�� <�#�� <9����+�9�����$��

Page 91: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$��

� U� � ������� ����� ��� �#� ��� ��� � � �� ��&�������� �#� �� ����� ��� ��� ��� ��

������,�9� �� 4�� ���� ��#�� �� ���-4�� ��� ��� (�� ��� �� *#������ ���-�#�#��� ��� ����� ���� ��:�

��� ��� � �� �����&�� *#��������#��<���� <�������#�#�<���� �9������*�����#0��#���������

��� �# �������� � 1���#� �����29� ������# ������ ����� �� 1����������������8��� �� ������#�2��

o#� � �#���#��� ������ ����� ���������#�7����9� �� �������9�<� �������������-��=<��

�#� ����� ��#���9� ������� ��� ��� �#�� �� ���� � �� �� �� (��� ��� ���������9� � � -���� � ��

�#��#�� ����

M���� �#���������(����������� ��������� ������������9������-� ������#�-�#���

��� (�� ��� ���� ��(������#� (��;�� �#���� ��� 1#� 4�� ��������� ����_��� �� ��(�"&� � �#���� ��

�����#(��#�������7��������������#(��#��������I�:29����"���������������������(�� ����4��#�

����������� *#�� � � 5��/��������� �#���9������� ����#��(��� ��#����(�� �������� �� �#��

�� *#������ 1�����#(��#���9� �� �# �����9� �����#(��#����9� ��#�� �4��#��9� ���(=�#��&�#��29� #��

�#��<�� �����*��� �#����������(���# ������#�������#������������������ �#�� � �����������

�#� (�� �� ����� �� 1������� �� ��� ��#�� �4��#��� ������� ��#��� �#�� ����� � ����9� ���"� �#�

�����-�� �����#�� ������� �4��� �����#�����2��P��������(�������(�� ���&�� *#����������

��(�� �� ��������(=�#��&�#��9�����&#�(� ���4�����(��#��(���� �����9����"�� �� �����������

����#� ���� ���#������� !��:9� ��#� � �#� ��� �� ��#� ���: ��� � � �?� <����� ���� ��&#�(� ��

����� �#��F �# ��������� ���#�G9����#������������#��_���������� � ��?3&���������# lm�&�9�

���� ���(� �� �#�� ���� � �������9� ����� ��-� �#�9� � � F �# ��� ��� (��G� �� F �# ��� ���

�����GC�(�#� �#�9���-� �������(=�#��&�#����4��#��#&����#���#������8���������4�����������

��(����=��9� ��������#���#�����-����� ���9� �� �������#������������ ����� ������ ��� ��#����

� ����������

Page 92: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

I�����#�9�����������4�����������#������� ����������� ���������� ���������<� �9�

���"�������� �����������-�����������# ���4�� �� ��� �#����(���#���������������# ��������

������������� � ��������������,9������� ����-�����������9����������?����#������������

��#�������"� ����#��D��-�9���������������������9��#� �#-�9���������L�� �#�����������9�#��

���� �#�������������� ���C�4�9��#���(�#���-�9��#�F�#��� ���#��G��

P��� ����A�'���� ����9������#�����-����#� �#�������#���������� ��������#�(�#�

7����� �� !���8�=%��:��� 1����-����� �� ������� �����9� ����� ��-� �#�29� �� ������ ��� -�����#��

���#��#����#�� �#�� ��� �������� :(� ���[��� ����������# ���� ��� ���:��� ��������� ���

� ���9� � ��-����9� ������ �� �� <� <���4������ ����� ����� ����� ������ � �B�������������������������

� ��� ����� � �� ����� ���� ��%�� �C��� � �� � ����� ��� ��� ��� �� ����� ��&������ ���� ��9� ���� ����

��* �� � �#�� #�� ���� � ���� ��� ��� ���� -� ����� �����?���� ���� �������� ����������� ��

������,��� '���� 9� ��# �9� ���� ��� �# ��#����� ����� ��#�� ��� � �����9� ���� �#��#��#��

����� �����������# ��������#��������� �#�4������ ��� ��������#��������������&������)�9��������#�

���#��#�����#�� �# �� ������������ ��� �#�#� �#��F����� ����G���� �� ����(�����#� ���

�#�����"&� ��1���� �4��� ��9� � �-���� � 4���#��-�#�29������� ��������(���# �������#��

�# �� �������� �� �#����� �� �� 4����������1���� �������# ��������� �#0�#�2��� ���-�����#��

���# ������������(�#� �#���� �� ��������� ����������&4����1�������Q�#��!&���:2���

(�#���������� ������H�#���(�����#��#������������Q�-���Z������,��

F1g2� �#� ���?��#�� �� �����#�� ������� ����� �� �� �#���&����??�,� �� �������

�������� <��#�#�������#������#���������#���� �#���1g2��-���#�� �#��9����

������� �# ��� ��*� ���-����� �#� �#� � ����� �� �� �����9� ��� ����#�� �� #� �9� ���

Page 93: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�-�������#�� �����*�������� �?��#����h�-����9� <�������(� ������ �#�����

�����#�� ����&#����� �� ������\����� � �#�� ���� ���\ ����� <�9�

�#������&#�������� �# �#?����������9������ <�??�� ���# <�������� ��*9���#��

�������#������������&�����#��#�����?����������#�����)��

��

V�����&����#��<���������� ����������� ������� ������������M���3����� ������2���4�

$ �� !��� ����� %�� ��� [���?� <���)�� '� � 4�� ��#� �����9� �� (�"��(� ������*� ���-���� �#� ������

�� �#������#���� ���-�������# ����#����������������N����#�����#�������9����� ������� ��� �#�9�

4�������������������<� *�������#�� ���#0�����#������������1�����9���# �9�������� �29����4���N���

����� ���� ����4#� �#��#��� ��� -����� #����� 1�9� ���� ��#�9� �#��#���� ��� �2� � �� ��

�#���3�# ��� ��� ���� ���� 8��8��� ���� ���������� 1� �� �� (�&���� ��� �� ������ �� ����-�#�2� �#�

��� ��� ��� ����� ��� ����)��� I��� ��#�9� ����������� �#�� ���� �#������� ��� �#���� �#��

� ���#������� ��1�# ����#������� �� �#�� ���9�������2����������#���#���� ��������%�����

�����������1��(� ������������8� ������ <� <��29����#�� � ���#������9�����8���:9� �� ���� � �

������� ������&���� ���������������1������ ���������N���� �����������������4#�������-������

�#�� �� -����� �� 8���������� ��� �����9� ��#��� ���#���� �� ���# ����� �����#�� �� �#� �# ������

��(�#������������-����������������8���������2��!��(� ��������������#���� �� �9��������# �������

[���?� <�� �# ����� �� �������9� �� ������� ��� �� ��-�� �#*���� (��"&� �=<���"�� �9� �#���� �#��

�)�� P��8����#�=��9��� ���� ���#9��� ��#�����������#�#�����-������������� ��� �� � ������ �9�������� ��9�2��%7� ���$�����=�$�������)��N��� ���9�����))=�)����)��[������ �����������(���#��������9��������� ��������<����#&����� �8������������� ��������� ��� 9���� �������� ����� ���� �� ��� ��� ������������ ���������������*� � �#��#�� 1���� �� �#����� ����� �����-��� ����� ��#�9������-4�����#�������� �#������������9����� ���������������#0�� 29��� ����4�������� ������� ��� �#�"&� ��������:� ����#� �#� ��* �� �� #�� �����4#� �� �� ������ ��� ��� ����� ��#�� ����� ��-���� !��� �#�9� 4�� �������� ����(�#� �#������� �����# ���������������������������#��<����������������&������!����"��9���#������&�������������������� ��#����!����"��g�V� �� �&�����4�#�� ������������-�# �� ��� �# ����������#�������������� ��#������� ����� ��#�� �# ������ ��������� ������&�� ��!����"��9� �� �� (����(��� ��� [���?� <�9� �#� ��� ��� �� -�� ������#���� � ��#���(���#�������������� �����#� ���*��� �#�� �#���������#����<����������������

Page 94: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�# �� ���� �#�#� �#���� ���#�����"&� �����#�� �# �� �������� �� �#����� ������ 8��� ���

��� ����9�4����#�������� �� ����!����49� � �����Q�]�-��9�FJ�K#��#����#���� ����L<�0�

[���?� <���������# ���#����L��#� �������#����-�� �����������������<����� <�L�����J��-��

��� ������ �#� �� 9� ��#��� �����#&��=<�� ��� ������ ��� ��:�9� ���� ��� ��� ����9� ����9�

(�*�'��9����'��K�1���2� ����� �#��L��� <��#���9� ����09��#�����#&������#����0������G�))��

/������#������� �#���9� ���#��"� �� �#����������� �����,�[���?� <������������#�������# ���

�# ������ �#� ��� ���� ��� 8��� ��� ��� ����9� ���� ���� �������� (� �#��� ���� �� �� #������

�#-����&� �����#������� � ��� �#����������� �&���� ����������# ����������������&�#���&���

��� �� ���� ��� (�"��(� ���>p ]�#�� I��� ���� ��&��9� � ��� � (�#�� #������ �� ����� ��� Q�]�-���

��&�#��������F�� �<�L��<��#����#��(� ����0����L��� <��#����#������������# ������#�����

�����#&��(�!����������1�#��I�����2���� ��(������� <��� ���G�)���

[��� 9����"9� ���� ������ ��� ������ �#&3��� ����#���E�� 4�� �� 4����� ��� �#0E�

� �� ��� ����� ���� � ������#�� 8�� �#��#�#� �������� �����# ��� �#���� �� �� �#���� � � ��

��(� �������� �����1�-�#��� �#��������D�����<� �� �����9� � �������-�#������#���������&��

�������� ��������#�2����� �� � �������� �����&���� �����������������(��# ��9�������� ��9�

����������� �#� ������� ��#���� �#�� �����# ��� �#����f����� ��-� �#�f� � ��-����� �� � 4 <�#��9�

��#&����#���������� �� ��-��9� �� ��#���� ���*� � ��� ����*���#�#9�4�� ��9� ��������(� ����e��

���� ���"� ���� #�� �#������ � ��������� �� ����� ��� ���� ��� ��� �� � ������ <�#� (��� �#� ��

������&�������#��� ����#��7�����#��!���8�=%��:��9�8��������#������-����� � �������� ������

��#���� ����������#��#�-����� �#�����* ��������� �� �#�� ��������� ������� �#��������

�����#(��#���� �� �� �# ������ 1��� ��� ��� ���� �#� ��� ����� ��-��� ����� ��#�� �����?�#� ���� ��

�)�� '(��� [PVkQ'U9� 6�9� !@��� ���� ?��-�C� U�����&�&���#� -�#� Z�� '��� �#�� %�� %�#��#���9�%3# <�#\7���#\[�L�^��]9�/���� <���V�� <�#�� <�b���&\���Z��0���9���+$9�7�#���9������!�<�#��#&���))�N��� ���9������$#���

Page 95: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

�������� ����������29� � �� �� ���� ���� ��� ������ ����� ��#�� #�� �#�� ��� �����#� ������ ��

��� ��� ������ �������#��������(��& �#������$*�����������#��8�#��!����"����

6�#� �#�9� ��� ���� (�� �� ��� �� � �#���L����&�� 1��� ���� ����/�� ����� ���� ��������

� �����29� ����:� � ���� ���� 4�� ��� �� ��� ���� �#(�� �� �� ��&���!��:9� ��� ���� �#� �#��� ���

��� ��� � ���9� � ��-����9� ������ �� �� <� <��� �����#��#���������#����������������?���9� � �

<� � ���� ���#�9� #�� #� 4�� ���� ���#� ��#�� ��� -����� ���� ��#�� �� �4� ���� ��(����=#��� �� ��

�� ������������� #� ��������8� ������� �#9��������#������ �#�������-����� �� ������� ������

��������#� ���������� ��&#�(� � ��� �#� ��#�� ���� ��#�#� �#�� �##��� ��� ����� �� �#�� ���9�

������-4������ ��� �#���L����&������������ �4������������"�������(��;��=����# ���� 4�9�8��

���� �� ��� �� �#� �3������ 4�� ����� �#� �� �#&��� �� �#0�� ���� ��(����=��� ��� ����� �#�� ���

����� ����������������������!��������8� ������(��������#�<� �9���# �9����#����#��������8��

��������� ��� F��(� ��� ����� ����G9� ����� ���� 4�� ��&��� �#�� ���(����� �#� �� ��������� ������

��������������9����"����������8������ ��-�#;�������<���"�� � �#��<���# "���� �# �#;��

���� �#���(��;����-�����9� � ��������#��&��#��������������(:�� ���@��#��������-����#��

1������(��� �#�2� ���9����"9�#������ ���-���� ��#*��������8���� �#�������� ��� ������

(4�� ������������ �#&� *� >� <���� '<�#�-��� V��# <� 1�+$�=�++)29� �� �#�&��� � ������ ���

� 5%����$�� ���A �� ��"������������#����������������� 4���8��������������������������� �

���&�� � *��� ,�!"�"����%�����*�=��������9��#���������-��������#������#��������������� ���

���#������� ����*# ����#���������:�� ��������9����"9�#������#��#��#��������#� �#����

��&�������&#�(� ������������D�#��#����������#�������C����:9��#�������������� ������-� �����

������9�����'������� �����9�V��# <��(�� ������&3�#�,�

�)��N��� ���9�������#��

Page 96: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

FJ�K#� �����#&��&����<��������L������]����������<���������0��<��&���=(��=

#��<�#&����� ���(� �-�9� �<����<�L� ��� ����� ��<�#&� �<��� �##�������� ���#0�

����� &��#�� 1g2� V<�� �#���� #����#� �(� ������� ��� L���<���#����� (������

�� ����-�0� <��� �<�� (��L�#&� ��#�#&�f�&<�9� �#�����9� ��L#� ������ �0�

�-��0� L�#�9� � �9� ��&<�9� ���� ��9� �(� #�� � ��#�9� L���<���9� �#�� �����

(������ ����� �#�#�0� ��#�� F���G� �#� �<�� ��#��� �(�L���<����� 1g2� P#� �<��

[�L�V���� �#�9����������� <����<���������&���(����� ��#�#&�G�)+�

� �

P�4�����9���&�#���(�� ���� ������V��# <9�FJ�K� ������<���L<� <���� ���0��-�� �0�

������#�(�� ���-����-��L���#��9�-���������� �9��� <����--��9���/�����#������������������

�������������(���#������ ����(��<��� �# ���G�)�C��#����������#���9���-� ������� �������&�� �

*��� ���<�_�#:��� �#���������#������� ����� �� ����#���<���"��������q�� �9����"��� �4�4��

���9� � �8��<�����������9�������������������� �������������&�������� ���<�-�����-������������

���#���������� � ��������3��������� �� �����#�!����"����

!��:���# �9��#���������&��������<���#���?��� �����&������������������(���#���� �����������

��<� �� ��#� ��(���# ����� ���9� ���"9� ��#�#� �#� � 5� ��������=��� ��� �4� �� ����� ��� �� ��-��

� ��� ��� �#� (�# ��� ���#� ����� �=�*�)�C� ���� ����9� ��� ������ ��������� 1�9� ���� ��#�9�

(�*�'��2� �� �����,9� 8�� <�#� ������ ����� ���� ���� �� ������� �;����� ��� �����9� ���"� #�<��

<������ �#� ��� ��9� �� ����9� ��� ���� �����&������#�� �#� (�� �� ����?� ������: ���� �� ���9� ����

��#�9� �����������# �����#����#�����&�������� :(� �9���� � ����� ���(�������� ����������������

�)+�V>['U9�>��'�9�!"�"����%�����*�=��������C�I�����09�U�#��� ]��#�I����<���9��$$$9�����������-������� �#�� ���*#��� ���������� ����� <�� ������ ��&��� �#�� ������� �#� �3������ ��� ���������� ��� ���� �#����� �����#���������9����:� � ��������������� �� �#���� �#����������&#�(� ������������� ��������� ����#��#��#����� �������Z�� ��� *��� �C� �������������� �:��������(� ����"��������:����#�<������� �����)��P����9���������

Page 97: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)��

%�#������#�9�-�� ��-�#;��9� ��&��#�� �����9�������(���# ��� ������ �������� ��� �����������

(�&��������������� �#����9��#����� ����#���� ���� ����������(�*�'����

#� ������� ��#���9� �� ��� ��� ��� ���&�#��� ���� ��� ���� ��� ��(� ���� �� �#(��#���=��

� ���� �# ��9�����#� ����� �����������4�����$*9������������(�� ���1�0�'2����� ����(�&���

�#� ��� ��� � �� ��� ��8������ 1E�'2,� -� �� 1�����29� �# �#��#�# ��� 1�������2� �� �����������

1�'���'2���������&���#��3��������������&3�#�,�

FV�����&�������������#��������#�����-����9� ������������ ��* �����������#����

����� (�� ��� ���� ��<�#� ���-����,� �� -� �9� �� � ����� ��� �� �� ������������ ��

�#������� ��� ��� ����� ��� ����� ��#� �-���#��,� �� -������ �� �� ����� ����

>���� ��� �� �� ����������9� ������ 4�� �������� ��������=�� �#�� -������

�����<� �#�9��#�� �#�����-������<���� ������-�#��1���2G��$��

��

���5#� �� �������#��# ���"�-��� ���� ���� ����� �#��=��� �#���� �������� ��� ��� ��� ���

��* ����� �� �� ��� ��� ������&�#��� 8��-����9� 4�� �����������#���#������������ �������,9� ���

�#���� ���� �� ����� �#��� ���#�� ��� ��� &�����#� �#���� ��� f��� 4�� �� ��f� ��� (�&�����

�# ��#�������������$���� �������������������9�� �����(�� ���F�����G���F�'���'G�

�����&����� �#� ������� �#� �� ��� �����4�� Q� ��� ��9� �#� ������� ��#���9� ���� �� (�� �� ���

��* �����#����� �#�����������'���'������������(����� �������������� ��� ������&�#������

������$9��������#��������!����"���8���#��<���������������������<������9�#�����#(�� � ���

Page 98: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

&�#��� �� ���� ��#� � ������ �� ���&����� ��� ����� ��������� �� ���� 8�� ���� � ��� �� �����

�'���'C� ��# �����9� �������� �������� ��� ��� �� ����������� �#� �� ��� ��� ���&�#��� �����

����������� ���� �������� �� ������$� ��� ���� �#��#���� (* � �#�� ��� ��#� � �#� � ���� �� &��#�

�� ��������� ��� (�#� �#� �#� �3��������9� 8�� ���� ���� �#�������� �#�� �#�� ��� �� � �#��

��������������� �������� ���(��;��<�����&�#����#������-������������#�9���(: � �#����������

����(� ������������������������������9��"�������&������ ����(� � ������������$C�#���4�����

�������� �#����� ����9���# �9��������'���'�� �����#����&������� �����#���* ������� ��

��������&����#��(�� �����E�����&#����� �# ����� ���������������(������� 9����� ������

�� ���#����#&����#� ����������� :(� ��������(�������(�&����� ����������_�����#�f� �#0��

���#���� ��������������f������* ������� �� �����

I������(�9��#� �#-�9�����#�������# ���������� ��� ������&�#������������$����#��&�#��

��������-�� ����� �#�������(�� ����� ��* ����F�����G������:����*� �#��#&����������� ���

����������#� ����������49� ���� �����#����<����#�������#���������� ��9���#���#���� �#������

�#����� ��(� � ������� ���������"����������� ������������� �������������������$�4�9��#�

���� �"� �� �#�� �� ����� 1�� ���� =<�9� �� ������� �����?��� ���� �� �� ����(� � ��� ��� ������$29�

���� ��� 4����#0�#���������������#�����������9����#����������#����8����#��:� ��#����&�#��

�������#��# ����#������������ ����(� � ��#���������������

!��:���# �9��������� ������(�&��������������$�8��#� 4���#������������-�# ����� ��

�#� ���� ��� ��* ���� ���������� �� (�&���� ��� ������ !��� �49� ��� ���#�� �#���� ���� �����

����������������&�#�� ����������&�#������������F(�� ������� ��* ����G��������� �#��#�

��$�$*9�49��9��������=����7����9���� � �8��<� �-�����#���� ���� ������� ��� ������#������&�#��9������������ ��� ���������� �� ��� ����� ��(�"&� � �#�� �(�#�� � �� ��� (�� ��� �����-��� �� �� ����� ���9� �#���� ���� ��������������#�����F����#(��#��G�1-��������9���������������� ��#�����������������$2��

Page 99: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+��

�#���#� ����������49������� ����(�&��A�M���������� ���� ���������#��� �#������������ ���

���#�� ��� ��(� � ��� ��� �� �'���'� 1�9� #�� �� ���9� ��� ��������29� <������ ��� ���� �� �4�

���� ���������#� ������������8�#�� �#��� ����(�&����������������A�!����������8��<� �

������������������#� ������������1����������������-������������&#������-� ��� �# ����9� � �

���� ���������� ��� ���������29� �� ������ �� �#�������� ��� (������������� ��������������$�

1�#�������� �����������#���#� ������F��(� �������� ����G����������*�������� �#����� ��#����

� ����&� �#�� ��#�������# ������<�#���������#���29������� �&� ��#������ ������ �������

����� �� �� �# ����� ��� ������ <������ ��� ���� ��� �����9� � �� �� ���� ���� <� � �������

���#��� �#����#������������� ��������#� ����������U�#��4����<�����-�������� �����-�����

���� �� ����� �#�� ����� �#���� *���� ��� �* ���� ��� �� ���� �#� ������ ��� ���

�#�(���� ��#�� �7� ����� ��� ��* ���� ���� �����#0�#� �� ������� * ����� !������� �����������9�

��# �����9�#��#� 4��#���� ���������&&���������������������������(�#���#���������#� �����

�����4���9� ��#�������� 4�� �� 4�� �� �� �#��-�#����� ���� �� �#�� �-�������� �#8�#�����

������&���������� ����������� ���#��������_�������� ����������"� �������I������ �����9�

��# �9� ���� �#�� (4��� � �� ��&3�#�� ���&�#��,� e�� #� ������� ���� �� ��&�#�� ����� ��

F �������#&��G��#��(�� ������ :(� ����������:�� ������ ��* �����1���#�4#9����� ��* ���������

��#0�#������ �#�� � ������"�������"��� �#���� ������<� �2A��

����'(��$*9�������+=�������� '���� �#�9� �� ��� ��� ��������� �#� �� ��� ����� U� ���*� �����#����� �� ������� ���#� ���# ���� ���� <�� ��� �����##�-����� ����� ������"����� (�#���� � �#��<������������ 1���'����'��(;������*,�29����"����������� ����#�� ���:� #�� 4�� ���� ���� �������� ��� ��� ��&��� �5#� �� �������� ���#�� �� �� �3������ ��� �� ���-�� ��� �#� �� �#�� � �������4�1�� ����(� � ����������������������$�8�� �#�����������#��#�&� ��������"29�� ������������ ������5���� ��������������� � � �����7� ����������������������C����������������������� �������%��� 5��������� � � ��!���9����� ���9� ���� �� �4� �#�������� � ���� �� ����(� � ��� ��� ������$� ����4#� ���� ��<�����-�� ���#�� �� ��� (�&������:������� ���� ����#� ���(���=��� �#���#� ��� �� ��� ��� ���� �����&����� ������ F�&#� �#�����G9� ���� � ���� #������ ����������� �� ���f8�������#� ��� ���#�������#��#����� �#����� �� ���f����#�����#������� ��#������ ����#� �������=��� �#���� ������ ����� ����(� � ��#�� 1�9� ��� �#� �&�#� ��� #�� 4�� �����#�#�� �������=#�� ��9�����#0���=#�����������2��

Page 100: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

����

��� ���&�#��� ���� ��� ���� ��� (�� ���9� ���"9� #�� ���� �����#������ �� ��&�� ��� ��

��������������� �4������#���#��� �� �������� ����������� ���������&�#���Fe��#� �����������

����� �������&������� �������#��(�� ������ :(� ����� ��* ���AG��P�#�������� ���� �����<� �

���� ��#��� �#�� ��������� #�&���-�� �� �������� �3�����9� ��#��� ���� ��#&��� ���� ���� �������

���� �� �#�� �(� ����� �� ����#�� 1�� �:�� � �#�� ��������� �2� ���3�# ��� ���� ���-�� .�;����=

@��=AB=C��9� �����3�# �����"����������� � ��� ���������9� ���� �#�9�� ���� �#������#��

�#� �� �� �# ��������(: ��������# �������

Q�#���<�-��������#��#���r�� �#����� �� ���9� �� 8����(� � ���������������������

������� � �� ����:� � ����#��� ��� ��� �#�� �� ������� ��� �� �#������ ��� ��� ��� (�� ��� ���

��* ��������!����"����(�� ������ ���-����9��������#�#����(������������������������#����(���

��� �� ������&�#��� ��&��C����:9���#����������� � ����'���'���#�(�� ������(� �� �#��

��(�#����� �� �� �#�������9� �� �� �����9� ���� �� �� ���� 5������ �#�(���� ��#�9� 4�� �� ����

�����#�����#:���� �#�� �#� ���� �#������������e��#� ������9� �#� ������� ��#���9� ���� ���� � ���

��&�� =#��F#����G9���&�����(������&�#�������������(�� �����#���#����(�����9��������9�-� ��

1�����29��# �#��#�# ���1�������2��������������1�'���'29���#� 4�����#�������������(�� ��A�

[���� ������#���������#���=<���(�� ���-� �#���/��(��9��� ������!����"����� �#�����#��

�-�#����������� � ������.����;��9���� ������-�����9�� ��D��� ��&�����"���&�����#���9�

� �������� �����#�� ���F#����G����� �������#����(�#�����������&5�F��G,�

����U� ���������� �#����������������3�# �����(��������@����� ��� ���� ����#����� ����#���-�# ��#���#��� ��* �������������������������� �#�������"#� ���I��"9��������4��8���� �#���#� ����������# ���� �� ����������������3�# ����������������������#�����&�������� :(� �������'(��9�������� ��9������������a�����$*��

Page 101: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$$��

F1���2� ���������������&����� 4��������� �&������#��"�����#����#&����������

#���� J��� � ��� �;��� ���� ��� ���#� @*��K9� ��#� ����*� &���9� ���"�

������� �#�� �� � � �9� 8�� ���� (�� �� ����� ��� �� -������ � �������� ��

���������#��"����� ���� � � ��J. H��X���-�����N���-K�G�����

Q�����#� 9���# �9����������� �� � ��*# ��9�<� ������������������(������ ����������

���� � ��� F#�� ��G� ���� ��� ��&��� �����#���� �� �#*���� 1�� �#� � ��� �:�� � ���� �� ��� �� ���� �&5�

����9� ��� ����� ��� ������$9� #�4�� ��#�� ������ �#� ��� ��2� <�� ��� ���� #� ���*��� �#��

�#���������� ��� �#���� �7���� � � �� ��(��� ���#�� �� #� 4�� �#�� �:�� �� (�� �� ��� ��* ����

�������#����-����� �� ���9��������#�� ���#;������� �� ����� �#0���#����� � �����������

���� ����������� ���

V������#�#���������� � �������9�����:� ��(�� ��������������(�� ������ ��* ����

1�����9��������9��'���'2�����!����"��9�����#� ����������4�����$*9��������� ����(�&��9�

������������������������������ �������������������������� �����8�� �����:�����������������������

�������� ����7� ����������� ���P�����(���������<��<�����������������������(�� � ���4������

<� � #�� ���� ���#��� �#�� ��#���� ���9� �#� �!��#��� ��!����"��9� ����� ��� �#��-����� ����

��������-�#�������-������������#���������(�"��(���� ��(� �-�#��������(� ��� ��5���� �����

�&�#�������������(�� ������ �� ���������#��� ���#�1������� ����#���������� ��(� � ���

������'���'9������������� ���������������������(�� ������C��9�4����(: � �#�� � �������

� �� ������ �����#0�#��� �� ������ �#�(���� ��#�� ���� E�'� ����������C� �#� ���� ��9� �� ����:� �

��� ���� � ��� ����������-�� �#��� ���#� ���������* �� � 4����*(�#2��!"�������� 4��

����$*9�a9��9�������=���#��������#����� �# ��#����������<� ����� �# ��������������-�#�������9���������#��#�� 4�� ��� ���� ��� ������� ���� ��-�#���� ������� ��� �.����;��� ��&��� �����#���� #�� �� �#� �#���� �#��

Page 102: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

�#��<�#��9� ���� �#���9� 4�� � �&�#��� �������# ��� ��� ���8� ���� ���� �����-�#� �#�� �#�� ���

���������������8� ����� � ��9������"��#���� ������������E�������#������8����(�#�����������

������ ���*&��(� � �# � � �� ���(���E� � �� ��� ����� ��#����#��C� �� �4� 4�� ���(� �� �#��

��#����� �� ���#���9� ������� ��#��9� ���� �������� �#�� ��� �����#����#� �#�� � �*�� �� ��

-� �����8��(��������-������ ���� �����������������#�������#����#���1�����:� ���������� �#��

�����#� ���������#�� ������#���3��������� ����������������&�����9������ �&�����4��� �����#��

��� ���� �# ����������������� � �#����<�����������������3�������#� �# ���29���� �#����

�����"�����!����"�����������(�#�������-4��������� �&������������9��#���� ������������� ����9�

�� ����?��� �� �������� �#�� ��� �� ��� �� ��� ���� ��#-���-�� ���"9� ���"� �:9� �� ������� ���#�

��#�� �#�� ������ �� ���&�#�� ���� ��#��� � � �� ��� ��� -���� �#� �&������ ���� � �� ��� ��

��(�#� ����)�� � (�"��(� �����&���9� �#� ������� ��#���9� F��]��� <� ��(� #��� ��� ��� �#-�#��#&� �#�

� ��#�� �(� �<�� -������9� ���� ��� ��� ���� ����#&� �#� � ��#�� J�#� ��<������ ���# ����� ��

�#������ ��� ��� �� ���K� �<��� ��� � �� ��� �#� �<�� �<��&<�9� ������# �� �#�� � ���#� �(� �#�

��� �����!�<�#��#�G���9���� �#���������"����� �� �9��� ����-�9�4������F�<�������#��-�� ��

�(� �<�� ����� ���?�#�� �(� �<�� ����� ��0=�����G��+�� I��� ���� ���"9� !����"��� F1���2� ��� #��� �#0�

�# ��#��� ��� �#�0��,� <�� L��<��� ���� � �#�� �� ����� ���� &����� �(� ���#������ �#�� ��

����� ����L�0��(� �(�G�����I������!���#���9� ��# �����9�4�� 4�������� �������#���� ��(�#0����

�����&�����,�

��(� �������� ��� �� � ��*# ��������-���#������ ���� �� ��-���� ����9� � ����� %�� �������� ���� ������� �� 1�#������ �����9�������-�9��������� ���� �2����)�[�� �����9� � ��������� ��#��8� �#�����F��#�� �#�������� �����&�#�G�#�������#� �����&�������������!����"������ �&����������"#� � ����� ��� ����� ��#������<�� �#(�����#� 1��#��� �#0���#����������-�#�����-�������#(��# ��2C��� �� �#��-�� ��� �� ����� ��� ��������&�#��������-��=�������������������� �#���������#��=#�� ��#� �� �� ��#�� � ����� P� ���#�� �� �� F �#��#����G� ���� �� ��� ��� �� ���� !����"��� �������-�9� 4�� ���-�#������� �� ��� ��N���� Q�&���� ���� FJ�K� <� <�� �� �� ��� ���� ������#� ���#��#��� � �#��� ������ �� -��7� �����������#�����������������#������ ��(����(� ���4 #� �9���#������#�(�#� �#���� ���?���������� ������&���&�9� �#����-�# ���8��:�� ��0�� �# �����:��� �G�1���� ���9�����$�2������%!'P[V^>9�!�9����� ���9�������=+����+�P���� 9������+������!/HP[Q9�!�a�U�9����� ���9�����+��

Page 103: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

F!���������9� � ��0�� ��<� ���#������X �������������������� �� �������� ���

���&��:��9� ��� �#��#��� �#� �#�� �#� ��� ��#� � �:�� �9� ������� �#��� ���

���&�#�������9������� �������#����������������#�8������&������#�������������

�#&��8�� � 5#�� 1���2� !&�#��� ��� ������ ��������� J��������� ���� !����"��� ��

������������������ �� ���������K�� �#?�#��#�����(� ��#� �������������<��

�#������������ �#�������� ��X �����:�� �G�+$�

!������� ��(����� ��� ������� (��# ��9� ��(������ �� ��� �� �#�� ��������� � ��� ��� -�������

�������� �#��#&��� ��� ������8� ��a� ��� ��� �� ������9� -������ �� �4� ���� �� ��� ��(���#���

(�� ������ �� �������(���������������&�����9��# ��������(�����#�&���������9���#���������(��

���������-������� � ��������(����������� ����* �� 9�����������(��;���"�� ���!����"������#��

���� ��� ��� ���� �� ���� ������!���#���� #�4�� �#� ��#�9� ��������� ����#09� �� �(�&���� ��

��&3�#�,�

F1���2� ��� ��� ���� ���#9� ��� �#������X� ���9� �#� �� ��� ��� ��#� ��� ��� -��������

4�� ��� �#� ��� ������ PPP� 0� Pb� ��� ��,� �� � * �����9� �� ��� ��� ��#��� ���

R�������S� #�� ���X� ����?���� ���� 4� �� �9� ��#�� � �� -:�� ��� � ���� �� ��

����� �#� ��#���������# ��������-������ �#���������G�+��

Q�&��� � � ��&��9� ���"9� ����� �������� �� �#������ ��� 1�#�� ����� ��� ��� ���(� � ��9� ��

����-�2� ���� ��* ����� ���� <� � <�� ��� �����&���� �� ��(�&��9� ��� ������ (�#�� �� ���� ���

�#�� ���� �������# ������#������� �#�����������#��#� �#��-���������#��# ����-��������9�

�+$�!.7[@.9�I�9����� ���9����������+��P����9�����+��

Page 104: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

��� � � ����#0��� Q��L���� �#� � �#���� �� ��(�#� ��� ��� -������ ��� �� ��#���� ����!����"��� ��

��$���,��

FJ&K����#��������#��# ����1 �������������� �0���� �#(�� ����#���<�����9�

������#�0�&���9�����0���(�� �#&�#���������(��� ������&�#�� ��!� �� ���#�

�(��� <��#����#��#��<������L��������<�������-������9���������#&���<���(�� �

���-�������� <��� ������V<�� �#�L<��<��� ���0��<�������-����������-��������

�� ����9����#&��� �#��(�#�����0�&��������������#9�<��<����#���������<�-��

�-�����<����(���#� �#�� ��L��<� �����#�&�����#(��# ��,�����<���#������<���#��

�0��� ��U�� ������<����<�#���� �#��&<9����� ������C� �� ������� �#��&<9�����

#��� ����&�����G�+��

P�4�����9�������&��9�#��<��<��������������#���# �����!����"����#�����&3�#�� �#8�#��

������(�#����!&#���U���,�

F!� �<���� L<�� ��#���� ���� ����� �� ���� ���� ���#&� ��� (�#�� ���� L<0�

�����#�����������-� ������#��L� ]��9�L<��������<�������������#��0�&���9�

����-�#�-�������C��#�9�(���<��9�L<0����<��<��&�����#���<��L� ]�������������

�#�������0����#� �������0� �<����L<������#���<���&����#���L� ]��9�����

L<���� ��� �������<����������<�#&��#���� ��� ����<��� ��������<�#&�G�+��

!��:� ��# �9� �� ���# ���� �;�� ���� ����:� ���������� ��������� #��� �#(� � �#�� ����

�������� �� ������#��8�������������&������4������ �������-�������� ������#�������#0����

�+��QVa!>V9�M�!�9�*�����������* �������$�� ����%��� ������C�N�(���9�'���#��#�I����9��+��9�-����9�����$����+��U��>9�!�9�3�������� ��C�7����7� ]L�9�N�(���=[�L�^��]9���++9���������

Page 105: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

-��������(�� ������ ��* ��������<� �<�������(�&���������������� �������������������� ��������

���� ��������� � ����8� ��� P�� ������������� �� ���<��-���:� ��# ���� ��� ��#����#��

����� 4�� &�#���9� �� ��&��� �#�� ��� 4�� -����,� �� �# ����� ��������� � ��� ���8� ��� ���9�

�����1������ 9�#������&���������#��� �# �������� ��* ���9���� �#0���#�������%��������

��8��������C��9�������������� � �(��;��������9�#����������������������������#���� 4���#���

���� �#���-�#�#� ������� ��� (� ����� 1���#�� ��#��� �#<���#��� �� ������ ���8� ��9� ��� ������

�������� �� �� �� ������ �#� ���� <�� -��2C� �������� (� ����� ��#� ��#* � �� �9� �#� �#���3�# ��9� ��

���������������#�����-���� �4�4����#* � 9������ 4��#��(�����������8� ��� ������������� 9�

���:9� #�� <������ ��� ���� -���� � ��#� �#�� �:&��� �� �#���� �#�� ���-������ 1�#� ���� �#�� ��� ���

��-����-�#�����(�� ��29���#�� � ��#�4�������� ��#���������1�# �����������"���&����� ����

�#����-�����9�#�����*���� 4���� �����=<�29������#��#�� �����4�� 4�����(� ��������#��������9�

���"�����(�#���#���� 4�����(� ���� ���������� �������-� ��=��g�1 � �8��<� �-��������<��

��������� �.����;��� ��� ������2C� ���� ��&��9� �#� (�9� ���� � ���� �#�� <������ ��� ���� �� ��

�# ����� ���� ������� �# ����� ��������� � ��� F ��* ���G9� ���� �� ���� �#� �#��#&��� ��"�� �

���������#*��� �#��(� �#�9�#��<������������������?���������#������ ���������* �� �������#��

�������49����� �#�������#�� ������������������#��-������(� �������#������ �#��� �����+��

�+��� �#��#&��� ���������� ��&������� ���� <� � (��� ������ �� #� ��� ��������� �� ��� ��* ���� &������ ��� ��� � ���������� ������ � ��#�� �� �# ����� ���� �� �4� <�#� �� ��� ����*# ���� � �� �� � �#�� � ���#���� ��� �� 8�� ���������3�# ������� ���-��.�;����=1@��=2AB=C��C��#���#���� ����#������������;����� �����Z��#� ��/��%�?���F!���������#�P ���-�#&�N#����'<��� ���G�1(����� �9�`�b1�$$$2�9�����$�=���29��#����������(�#������ �#������� �������� � �#����������������������9��������#���#�����-�������������� 9��� �����1�9���#?�� �#�9��� ���(� � ��2� ��� ��* ���� #�� ��&��� ��� � � ��#� ����� *�� � � � � ���� �� �� �����#���=��� ���� �������� � �#�� � ���#���9�������� ����#������FJ<K�� �����#0�-��L�� <��� ������������� ���(�-��0�����#&��# �#����#����� ���#��� �����#�L�0��7���<���#������#&������<�����������0��(� ������(�� ��#�� ������<���<�����]��-�#��<���#8�����������������������L��<��<�������� ���(���� ��#&�L���Q��<�-�#&��#��������<��� <��� ���������#��������������#��(��<�������0����� �� �#����0������G�1������2��!���������� ����&���������������#��������#������ �#�������&��� �� �4��� �� ����������� � ��� 17N[/QN[9�a�9�!���������#������#������0� (����#���� <��� �����#���<�� ���������0� �(� <��� ���� <�#&�C� (����� �9� `P`1����2�=�9� I�� ��=)�29� �� ��� ������ �#� �#�� ������ ��-�� ����� �������������������������� �4� �&#:(� ����������Q<�#��/��( �#�]��F!����������6�����(��� ���G�1�� ���(� ������"9��)1���)29�������=���29��#������������#0�����(�������F�<����������-���������&����#�L<� <�!�������� �]��� ��� �����<���-������������������#����L�0���� ��(���#���� ��� ��� ���� �<�� ��]GC��#� ���-������ ����&��� �#�� �#���?���� �������� ������&��9� �� ������� �#� ��� ��� � �� �� ��� �� �#�� ��������� � ��� ��������9�/��( �#�]��� �����(�� �#������F��������������(���-����������������������� �������(�L���������� ���#�����#���

Page 106: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

V��#� 9����"9��� ��������������$9�����#���#����# ������ ����� ��� ������(�� ���

��� ��* ��������(�&�������������#���#� ����� �����������4�����$*C���9� � �����������9�#��

�4������������������ �� �#��#� ��������������������#���#� 4���#� ��* �����������������#������

��� �� ���� ���� �� ���� � ��� #�� ��9� ���<����� <� ����� �������� �� � �&�#��� �#�� ����� ���

���8� ��� ���� ���� ��#&��� ���� ������� 1@��2� ���� �� ��� �� � ���� #�� ��#��+�� ���"� � �� ��

�� ������������� ��������9��#� �����&��� �#���#���?������#���������� ��������� ���� � ���

�#�� ������� �#(�� �#9�#����&��������������������#� �����"�� ��������8� ����#��3��������

��� ���� ����� ��� �� ���� �����&���� �#� �� ��� ��� ������� �#� �� ��� �����4�� !�������

������������������� ��4�9�8���� �#�9�������������������#�����������-�#����� ��#���� ���� ��

�� ��������������$9��#��(�&��������#���������D���� ����������#� �����:�� ���� �#�� ���

���-����� ���� ���� ������ ��� ���#�9� ���#�� ��#��� ��� ���� ����#0��#� �� �� ������� (�� �� ��

�#��#&������� �� �8�������� ���������� ���������� ��� �9� ����� ������ ����������#��#���

��������� �#����������������(�������-������������� ���9������#���#��"&� ��<����4������#��

�#�� ���� �� ���� ������� M���� �� �� (�L� ��������-�������� � ���#�����#��� ��((� �� ��� ������ ��-�����9� ��� ������ (�L��������� ���������#�� ��� #��� ��((� �� ��� ������0� �#� ��<��L���� #���� <��� ����� 1g2� !���������� �� �#�� �<���-������������������� ��(�� ���#������� �#��(����#������� � �#(������0C�<����L�� �<���-�������������� �#� �]�� ����]����#�� � ���L��#&���#&G�1�����2��U�L����M��'��?��9��#����������� ��FU�L�Z����I�����/��7���V<�#&�,�!���������#� �<��%���������(� �<��b�������G� 1 5%����!��� ��� ��� ��� (� ������"9� �+9��$$�9����=��)29� � �#���������������������� ������ �:�� �������#� �#������� ������'��?���F�����?����#��#�����������#��(� !���������#� -�����G� �� �(������ �#��� ��&� �#��� 1��� -�&����� 4�� �-���� (����9� ���"� ������ ���� ��� �#����#0�#��9� ���#����� ����� ���������#��������������������� �2������-�����#�F�<��������� ��#�����������#G������-������ ��#�� ���� �� ��������� ��� � ��� ������� ���������� � ���#���� ��� �� -������ 1�9� �#� &�#���9� ��� ��* ���2����� ��(� ����#� �P�L�#� ��� F/���#��0� �#� �<�� !���������#� b������G� 1P>aP[9� V�9� /���#��0� �#� �<�� !���������#�b������C� 5%����!��� ��� ��� ���(� ������"9�)�1��++2�+29�M��!##���������2��� �"��%�)�� ���� 1N�(���9�����2���/�Q�U�� <���#� �� ���� 6 ������ �%� �� ������� 1��#��#9� >�����&�� �#�� H�&�#� I��9� ��+)29� �#���� ���� �#�������� ��-�� � �� �#�*����������3������(�����������������%�� ������U� ��]���FV<��I��������(�b�������#�!����������%����V<���0G� 1(� % ��(� ������ ���O������"9� ))1��+�29������=��$2��#� &�#���9�<� �����*� ��������#�� � ���#������������ � ������������ ����� ��* ����&�����4����������������(�#��������:9���8�� �# ��#�����������N����Q�&����.�� ��������� ��"��]���:������ ��������9��#����(�� ������FJ�K#�-���������������� ���#������ � ��#� �##���� ��� �# �# ������ �����!���������G� 1����+29� ���� �� ���� �� ������ ����������� �� ������ ��� ����������� ���#� ��� ���&�#��� ��� �#���� ������ �;� ���� F��� �#� -� ����� ����?���� �#�� ���� � ��#� ���#�9�s �#�������:� ��������������#�����-� ����A�s'� �������:� ��� ���(� ���������#��-����A�I������ �#�������#�� ��#������!����������#��������� �#����� 4��� ���#��������#��G�1���2���+��!����"��9���� (��9����� ������������ (�&������ ������4�,� F1���2�<��<������� ���#�9����� 8��<� ����� ��9����� ���������������#���� �������������������J���������K��I�� ��� �#�9���������&�#����������#�� ��#��(����������#��#����������4�����-�����J �&�'� ���#K9��������#���� �#�9� � ��#�����������9������� ��������� ���� ��J�H�@��K9� � ��#����<� ��������-����J �&��������d�1�KG�1$*9��������2��

Page 107: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$)��

�#���� ��� ���� �� ��� (��� #�� ����� ���� :(� �� � � ���� �#�������� �#� ���� ��� �� ���9�

�-�#��� �#�� �� ����� ��� �� ���� �� ��� ����� ���� ����� ������ �� ��� �#�� ���� ���� ���� �:�

�#�� ��������&�����C��#���(�#���-�9� ���� �����!����"��9��� �������������������#��������#�

��� ������ �#� ����� �#� ��������� �����9� #�� <������ �#�������� ���� �� �#�� ��� ��� �����

�����4�� �� ���&����� ��C��� ���� :(� � ��#�� ����� ���� ��� �� ���9� �� �����:� �����# ��9� ��

��#� ����������4�����$*9����#� ������� �� ���������� �������#&�����

/�� � �#�9����������� ��(�� ���� ����&�������4����������������� ������� ��� ���

����������� ������� ��������������$9�4��� ����� ���"����� ������������������� ��#�����

�� (�&���� �#� �3�����9� �� �� 4�� �� 4�� ��� �������#� � �� ��#�� ����� ���� ����� ��� ���8� ����

������ C'�� C�������� �� (�� ��#������� � ����9� ����9� ���� ���9� ���� �#�� ����#�� ���#��#�

��� �#�� �� �� ����� 4�� ������ �# ��#���������%����� ������������ I��� ��� ��9� �#� �� ������

�����4�����$*9�!����"��9��#������#�������3�����������������9����������� ���1����-2�����

�� �#��#�# ��������#0��� �#8�#�������� ������������������������1�#���������1�������#��

.�����#�29����������# �#��#�# ���(�� ������������� �&�1�������������� ����(�&���+)��V���

8������ �#��#�� ��9����������9������(� ���������#���������# �#��#�#�9����������������������

���������(����#� ����9� ���(���� �����������������1� �� ��29� �#���������� �#��#�#�9�

�������������������������#� ����9�#�������&������� ��������������1���#�4#9��� ����������

��-�� ��� �������� �#����=�����&�#�������2��P���(�#����� ��:�������������� �����������4����

�$*9� ��:��� �#� ���� ��� � ����#� ���������� �� ��������� ���"� �#� ��� ���� �����#��

�+)�$*9�49��9�������=���

Page 108: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

�����# ������������ ������� �����������#������ �#��#�#������# �#��#�#�9�������������<�������

1AB2������� ���4����������9� �#���������������&�#�4�� �&�'�+���

#����� ��9����"9������ � ���&�#����������<��-�#&�����#�#���#���#������# ������#�

��* ���� ������� ��#� ����� �����4���� �$*9� ��������&��� � �������� �� ��������������

&�#��� ������!����"�����#��8������������ ��� �#�� ��������C���1����� �#�9� �����F���

��* ���G29��#�������������� �#�� ������������a������ �������$*����#������&�������(�� ��

�#� ��� ��� � �� �� ������ ��#����#�� ��� ��"��&� ���� FJ#K�� ��� �� �#������� ������ ����� ���

��X ���� J ����� ��� C��K9� 0�� ���� #�� ��� ������� ��� ��� J(�*�'���K� #�� ��� �##����

J�������K��� ��������#�����0��#�#���� ��9���#������#��#�����J:�����K�G�++��b��� 9���# �9�

������ ���&�������� ������� �4������������������������ ������� ��* ���9��# ���������#����

��� ���� ����������� ������#�5������ ����� ��� �9� ���;����# �����(�#�� �� ��������#�������#�

�������� �#�� ���� 4��� �����1������ �������#���������(�&�������(�*�'��2�����#��������

���� <������ �#�� 4�� ����&#��� �� ��&�#�� �� � ��� ��� ���� ��� ����� �� �� ���&����� �#� �3�������+��

Q������5��&�#��� ����� �������#����#� �����������(�#���������������������

!� ��#��9� ���"9� ��� ����: ���� �����# ��� ���� ����� � �� �� ��� ��� ��� ���&�#��� ���

������$��#�������(�&�������� ����� �� ��������������\(�*�'��9�<��<���#�������� �����

��#������������������ ��#������������# ����#��3���������#�� ��������� �#������(� ��#� �#��

��*(�#�� � � ���� �# ����=�� �#� ������� �������� ��� �� � �#�� ���� #�� ���� � ��(���#�� ��

�+��$*9�49��9�������+��'����������7����9��#�����-������� ������������������&�9�����&#���� �#�� �����<������� �&�'� #�� ���� �� ��������� ��#�� �� ����������� V��� �� ���9� ���� �#�9� �� (�#�� #�� ���� ���� ��� ���8� ���� ��������� ��9� ���� ������"���������� ������� �#������#��������� �����++�$*9�a9��9��������=�����+��U� �����*������-���������� �������(��7� ���������=�������1F1g2��#�������:#������ �#�� ��#����-�����J�#��� ��(�*�'�#��S�(�*�'�#�.*���#�K� �� ���������� �� � <��� -� ��� ��&��� �� � �9� ���� ���������� ��#� ���J �&�1K�0��#��#�����G29� ������ �� �#����������9��#�������1��������������������# ������&������

Page 109: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$+��

������&���������� ��:�����������`�����$*��#������&�����9������4�������� ���������� �#��

�� �#�����# ��� ��� -�# �� � ������ ���� �#���� ��� �����D����� ��� �� -�����9� �#�� ����� ��� ��

����������� �� (�� ���� ���� -�# ��� ��:#���� �� ���� ���� ����#� �������=��� �#���� ��� #��

-��������,�

��

F#� �#-�9�������-������J(�*�'���K�#����#�#�(�� ���C�#����#������������#�

�#� �� �� ��#;�� � �� ��� ��������� �� (�#� � � �� E���� �� � �� ��9� ���"E�

� ���#�=�������#���#��� �����J(�*�'��KK������������'�#��*��� �#�9����

���� ��� �����#� 5��� �#�� 5���� �� ���#��� ��#� 4�� ��������� J�#� �� ��-��

� �����9� ���#�4#K�� U�� ��#9� �#���� �����#9� ��� �#�� �#� ��� �����9� ����� ��

��������G��$�

��

� ��* ���� ��*(�#� ��� �� �����# ��� ���#�� ��#�� ��� (��� ����!����"��� -�� ��� ��� �#��

���(�� ����#��� ��:����������� �����������`9�������(���#�=������� �#-�-�# �����&�����#���

�� ��������� ������ �����9�������� �����F����� ���� �������������������� � ��9� ��������

��� (��*� 4����� �� ��#��G���9� � �� �� ���� ���� 8�� ���� ����#� #� � 1 ����2� <�#� ��� ������

������������������#���(���# ���������(�*�'������ �������� �#��#������ ��#����� ������ 4��

��������������#��������������5�� �C��#�������� ��:��9��#� �#-�9���� �������#������#&����

�<� ��4������#����������#��#� ����:�� 2�#� 4��<����������������������#���������������� �#�� ��#�,����� 4������<� �g������� ��������$�$*9�`9��$9������+=��������$*9�`9�)9�������=������ ����-��4��#�������[������ ��������������#0���������#� � ����#���-�������&�� � *��� � �� ���� <�&�4�� ��� ����#���� �#���� �#�� ��� �� ����� ��� ���#� M����� 7����9� ��<������ ������� � �� ����������� ���� �������� ���� ����-�#�#� � � �� ���� ����� �� �������� �� ������=�9� ����#� �� ������ ����(� �����1F���-�����G2� ���9� ������ �#�9� ������ ���� �� �����+=��� ��#� ��(���# ����� ���� ���� ��#� � � �� ���� ������=��� 5��� �#�� 5���� �� ���#���� � ������ ������ � �� �� ����� ��� ��!���8�� �� %��:��� �� ����*9� ���� (�#� ���-���F ���G� �#� ����� ���� ������ e�� ��#� ���� �#� ��� ��� ��� (�#�� �� ���#� ��#�� ��� ����� ��#�� �#� � ����#�� �� � ������9�<�#���&��� �#�������� ���#(������� 1�� (�#�� �� ���� (����������������2� ���3��������� �� �����#� ���� ����!����"����

Page 110: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

����������������"��#�����#������&3�#�,� �#���������#����������#��#����� ���� ��������#����

��� �#� ��#�� ���� ��#�� �� ����#� � � �� ������� �#�� 16��#29� ��� ����� ��� (���#� � � ��

F� ���#�� �#�� �� �#� �� ������ ���� ������ ��#� ��� ��#�� J��� � ��(+�+'��� ���� �R�

N(�#������&��KG������

!��:� ��# �9� 4�� �������� �(�� ��� ���9� �#� ��� ��� � �� ��� ��� ���:�������� ��� �&� �

��� ������ ���� ���� ���&��� ����� ���� ����� ���� �� ���% �� ����9� �� ����� ��������� � ��������� �#��

��� ��� ����������*��#�(�# �������������������8� ��� ������������#������&�#��?��������

-�# ��� �����9�������������������#����������9���� ����9������(�*�'����������(���# ����#����

������������5�� ��������� (���� ���3��������� �� ������ 8��<�-�������������#0���������U�U��

M�� <� ��#������� � �#����������� �� ������,�F!�������L� ]��#����1(�*�'���2�L����

������0��<�����������0��(������9��#���<���(����(���#��<��,��������� ���"�=���������������� �0����

���(�� ��� �#�� �#��<��� �#� -�������L�0�9� �#�� �<���(���� �0� ��� (���#��� (��� �<�� ��]�� �(� �<��

���(�G���C� �����9��#�� 4�9���������� �(� ���������(�*�'����1������-��� �#�9���# �9��� �4�

���� ����2� -�#����� ���� �� �#�� ��(��;���� ��� (��� ���� ��#� ��9� �#� ��(�#���-�9� ��� ����

���#����������� �#������ �������������� ������ �������#�������F ��� �#�G��&���9������

�����#�����&�#� ��:������������ �����������`�����$*9������&������������&�#�������� ������

F��� ��#�� �#� ���<� � �� 4�� � �������� ���� ��� �-���� J(�*�'��&� G���K� ����-�#&��#�

� � �G��������#*�����������:���<����������� ������� �������� ������(�#�����#���#�� ��������

����������������������&�#��������#������#��� �����������&���������� ��:������ �����`����

����$*9�`9�)9�������=�������N��� ���9�����+����� ����-��4��#�����������$*9� `9� �9� �������=���� ��� ���&�#��� ��������� �� 4�� �#�� ���&�#��� ���� ������ � ������� �� ��� �� �#�� ���-��������1�� ��* ����������� ����������8��-���#�� ���������� ��� ��� �#��#&������$*9�39�)9���$��)=+29������#����� ��������������#�� �#�����������<����� ��#����#��#� ��9� ����� �����9�&�����4� �#������������ �� �#���� �������������� �� ���� �<� �� 4������ #�����������:�� � 1 (���$*9��9� �9� �$�����=��29� 4�� ���� :(� � �#�� �#� �#� ����:�� �1 (���(����������=�2��

Page 111: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

�$*��#����9���&�#����<��-���9�!����"��������#&�����#����������-������1(�*�'���2��# ���;���

��� �#��#������ ��#������������ ��������(� ��#� �#�����������9���������f��� �����f�

���� ���� ����� �� �������� �:� ���� ��� �#��#�#� 1�#� ������&�9� ���� ���9� ���� -�� ��� ��� �#��

��� ����������#��������� ���������������# �������� �����2C�Q��L������&&��:��#� �#-�����������

����������������&�#����#��3�����������#�-�����������=�$9��#���<����������&3�#�,�

F! ��-������������ ���� ���������9�*�<� ���������-���� J �&���K�����#�����

� � �� �#���� ��9� � � �� �4� ��� ��#<� ������ ����#� 4����� � � �� ����

�����-����J.����-� �&��K9��� � ��������#����#�#���#�� ����#���#�������

J('�;�����K� ����#� 4����� � � �� ��� ���� ��&���� ! �� ���9� 4�� �-���#�� ����

��� �#���#���������#��J�����&K�<������<�-�������#�� ��� �����9�����������

���#���J�������#� 4�������#�����9���#��#������9����#�<��<���&�#����������

Je ;���K��#������� ��-��t�

V� �4�I�]��]9��#������� � �#���������������`���f������� �� ��������)9��������#�

������� ������&�� �� ��������� �� �� ���&�#��� ��� ��� ��� (�*�'���� ����#� �������� �� ���� � � �9�

�# ���������#������� �����������������(��������������#���&� �#�� ���(���������� 4���� 4��

�� �?���#��� �#��#&������������=�)9��#�������&��#������ �� �#�����#� �#��#���������(����

�� �#������ ��� ��������� �� ��� �� ��� ��� ��� ���������� Q�&��� � � ��&��9� ���"9� <� � ����*�

� ���-������9��#��������������&������ ��#��Q��L���� � �I�]��]������?�#�������������� ��

��������� �� ��� �#����� ���&�#��� ��������� �� ��� ��� ��� �-���� 1(�*�'��&� G���2� ����#�

����b�������� ���9�-����9������$����)�!>PQVNV�9�* �������$�� ��'� J��-��6###� �� #PC�V��#������L��<� ��'� �#���0��0�%� <���I�]��]9�N�(���9����+�������'(��������9����+$=+����

Page 112: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����-�#���� � �9����������� ������ �#�g�#��<��<�������������(�*�'���9� �#���������������

��#��� 8�����-�#;����������������� �#�����*��� �#�������� ������#��� ������ �����`9���

�����9���������:9�����(���# �������(�*�'���9�����#� �#��#������ ��#����� ����������������

��������������C�������#�9����� ��#� �#�� ��#�����(�� �������Q��L������I�]��]�����#��#���

��� ������&��� ��������#�#������������3�������

:4<4/4/��!�(������&���(��!��&�!��������!���@�(���

#� ������� ����������� -�� � �����#���� �#�� ������ ����&� �#��� ���� ���� �#�� -��� ����

4���#���� ������"���#������#��#������������������� �9��# ������#���� �#������ �4� �� ���

�#��������# ����#�������#� ��#����� �������(�*�'����#����������#���9� ��(��� �# ������

����� ���F��8� ���G������4�� ����#� �#���#�����������������������# ��9���� �#���������#�

� ����#��#������� ����� ��#��f��#� 4�f��� ���8� ������ 9� ��#�� �� �4������8� ������� ����

��� ��#����� ���� �#�� �������������8� ����I������ ��9�4�����:����� �#������������������

�#���� �#������� ��#����&�#���������� ��#� �#��������� ����9� ��������� 1���� �� ����

��#9��#���#�����������9��������&�#�����������+2���#�(�*�'�����U� �����*������-��=<��

� �� ����������������(�#����������4���9��#� ��� 4�9���� �� ������9��#�����(�� � ��#��

�����-��#����"������ ����������=�����#��� ����#����#��� ��:�����9�������� ��9�!����"���

�����(����������������#������&3�#������ ��,�

��

F1���2� �(�� ��� ���� ��� ������ ��#� ���#��� J �&��K� ������� �&�#��� �����

���#��� ��#����8��� ���� J���d�'K� ����-�� �� ���� ���� ��� ����� ���������#��

���-����#� ���� �� (��� ��#���� J ����� ���� *�'(���(��K�� e�� ��� ���9� �#� �#�

��+�'(���$*9�49���9���������

Page 113: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���� ��#���9� ��#�� ��� ����� ���#��� � � ��� ��������� ����#� 4����� ���#����

J ����K9�1���2�8�������� �4��� �#�� �� ����#��&�#�� �����4�����8��� �������

���������G����

� P��#��� ��:�����9������&���������� ���� ��������� �����������������������#0��#����

��&3�#�,�

��

F1���2�����#��� ��������������4��� ����&����#�����9�#����#�������(�������

�&�#����������&��#����#���J ����K��Q� ������� �����������#��� ��# ��,�4��

�#��49� #�� ����<�� ��&�����#�<�-��� �#���� �#������#��� J �&�1�K�� 1���2�I���

�#��&3�#�9����4��� �����*��#������J���(��9�F�����G9�8��������(�� ��-�����

��� �� (�#�� 4���0'K9� *�<� � ��� �� �8�������������� (����#����#��� J �&�1�K9� ��

(�#������� �D������<��(����#�������� �#��J6��#K�G�$$�

� � �#�����#�� ��� ���� (�� �� �� �#������ ��� ��� ����� �� ����� � �� �4� �#� �������

������ ��:��,�

��

F1���2� ����� �#��� ����#���������������#����9� ���� �#�9�<��<�������� ���

�����8����9��#��������� ���# ����9�������� ��9����������#����C����"�����

����� ���� �������� ����������������� �� ��������#(��#��������������K��

Q�� ���"� 4�� ���:9� ���� ���#� ����� ��#� ���#� ������ J(�*�'���K� ��� ������

�#������AG�$��

����$*9�49���9��������=�$���$$�$*9�49���9������+=����

Page 114: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

� ������3�# ������������� ��:�����9��� ����#����� �������������������4,�F1���2�<� �

�����&����� ��� ������ �������� �� ����� ��� ��� �#��#������� 1���2� @��#� �������� ������ ��#�

�##� �#��� J�+��+�-K9� #�� <�� <�� ���� �� ���C� ���#� ��#� #� ���9� ��#� ���-������ J+��+��)9�

�����K�G�$���

� ��������# ��9���# �9��#����1�����2� �������1�����2�(�*�'���� �#��������������#��#��

�����# ��� ��� �=�#��"&� �� ��#�� �� � �� ��� ��� ��#�� ��#�9� ���� ����-�#����� �� �������

��8� ��������������# �������8��4�������#�����#������ �#������ ����������8� �����!��:9������

������� �#���� ����!����"��� ����� ���(�*�'�������#9� ���� ��� ��9� ��� ��(������ �� �� (����

����� ��� ��� ���# ���� ��� ���$�9� �� ��� AB� �&�'� ���#� ���� �� ��#��=��� �#�� �#�� ���

����������� �� ���� ���# ���� �#���-�� �� ��-�� �� ������$�9� �� �#��:#�� �� ����� ��� �� ��#�� ���

��������������������#�������������#�����(� �������(���#�������(�*�'� ���4�������#&�������:�

��� �� �����-�� ����� ���� � ���&#�� �#� ������ � ����#�� ��� ������ �� (�#�� �� ���� ���

�#���� �#��9� ����� ���� � � <� � -���� ���� �#� &�#���� ����(� ������ ��� ��#���� � �� ��

#� ������ ������$���

� .#� ��&�#� ��&� �#�� �� (�-��� ��� �� �����#�# ��� ��� �� �����# ��� �#���� ��� #� ��#�� ���

��������(�*�'���������� �������������#�(��& �#���������� ��:������ �����������4����

��� �� ������9� �#� ����� � ��(�� � �������#��<�� <��(�*�'���� 1#�� �� �� ��������2� �#�

����� 4����� ��#���� ������������������������"�#��������������"������#����#��4�����#�9�

�$��$*9�49���9������+=�$���$��$*9�49� ��9� ������=��� !���� ��� �#�� ����� � � �� �#�� ����� ��� 1F���-�����G� ���� �����29� ���� ���� (�������������-���������&������������# ��#���������:�������#���#��8�#����$��'(���$*9�49��9��������=�)���$��e���� ��������# �#��#�#���'(���$*9�49��9��������=�+���$��/�� �F�#�&�#���G��������<��<���&�#��� ������#�����!����"����� �4��������������(�*�'� 9��# ��������<�� (�� �#� ��� ��� ���#��� ��-�������� ������ ������ 1 (���$*9�g9� �9� �������=�+29� � �� ������ ����<� �������� �# ��������������� ������#�5����������������(�*�'� ���

Page 115: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���"����9��#���#��������� �����9���������������� ��������#� ����� �� ����(�&��=����!����

������(��& �#���#��3�������������9��� ������9� �#��� ����� ��#���������������9�������#�9���

��(����� (��;���#� (�# ������ �� �;���� ����9� �#� ����� � ��#�� ��-������ ����#�����#�7�����

� ��� �����#����!���8����%��:���������� �����������:,�

���

F/��������� ����������9�#�<��<��������#�&�#��� � �#����#�� �����������9� � �

���9������#���9����&��#0�9���-� �"�������<�#����'���4���#�(������9������� �����

���#��9� �#��� ��#� �����8����� ���� ��� #������ J &��� �����)K9� ������ ��#�

�#��*����� �� ��������� ���#��������9� �#� (�9� ��� �����#��# �&���� ����������9� ���

� �<� ����� ����!��:9��#���� ���� ���������������� �#������ �������� ��

������������#��#��� �����9�#�#&5�#��4����� �����������<����&�����#����9�

���������������������������� �9���#�����(������(��=<�����#�� ����� �#���9�4��

�����9�� ���� 4���1���2�4����� ������������9��������#����#�� ��J��� �����

�����K9� ����������� �#������� �"����� 4��#����� �#��#���� �� ��9����4�<��

�����&����9� ���� ��� ��9� ���� ���#�=������� �<�#��9� ���� (��� �����������9�

4������#�� ������J(?�����S���-K��'���� �#�9������� �������4#�9���<� �����

��&���� ������� ������� ���#���������#��=��C� � �� ���9� �#�������&���������=

��9��� �4�<������<�-����� 4��1���2��e�� ������9���� � �<� ����9� ������# ���

���������� �4#�� #�� 4�� ���-����� Jh�*�'���� (��� �Y�� �I��(��� ����� ����H�

@���K9� 8�� ���� ���� �#� ����� 4�� #����� �#�� �����8����� !��"� #�� �����#�9�

�� ��=��� �� ��� 4�� 4�� ���#�� J ����� ��� ���� ������� �I�#�� �=���� ���

"���+����K�� V�# �����9� �#� ��� ��� � �� ��� #�� <�� <�� ���� � ����� ���

J�(��1�����I����������KG�$)�

�� !���8����%��:��9����������#9��#��#��(������#�����&3�#��-�����,�

�$)�$*9�49�)9����+���=���+����'�������(�&���������(���#����;�#��1�������%����H�2��# ���#�8�#�� �#��� ����_���������� ������ ����������������F�����(���,(���G��

Page 116: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

F1���2���� ������������0��� ������#��� ����#9��������������� :#���9���� �����

#����� 0� ���#��� 1������� ���� �&�#��� ����� �&�������� ��#� #����� �#���

����� ����29���������� ����� �#����������4����9�0���������� ������#��� �����9�

��&5#�����-����#����������� � ����#���9������8� ��9�����#���9���&�#�# ��9�

�� -� ������ 0� ��� <�#������V���X#����9� ����9� ��� ������ ��� ��� ����� 0� ��� ���

�#��� �����9� ��� <� ����� #�� ��#� �#�������� ���� ������ �#�����9� ����

����� ������ �������� ����9���#������<� ������� ������ �#����0��#��� ����

1���2��[��<�09� ����� �#��9������-� ��#��&�#���#������ �������������?�#�����

<� ��� �� <�9� ������� ����� ���� ��� ���� �:� �� �� #����� �#��� ����� ���9�

����������� �������#� ����0�����#���<�������P&�� �#��9� �� �� ��<�0��#�

�����# �#��#�# ���1���2G�$��

������# ������(���# ����#����� ������-�����#������������#�����-����� ����&� ������

�#8�#�� �#�����D��������#���9����&��#0�9���-� �"���������<�#���9�8������ �#������-���������

7����������#���������� �#8�#�� � ����������� �#8�#����� ����������8�����������9�!���8����

%��:���(�#����������������������������� � ���F ������#��� �����G��#�����"�#��������9�����

���� �#�������I� ����#��!����"���8����<��<����(����,�

F1���2���� ��� ��������� ����#�����9��#�����#�#� ���*����C��������� �#� �#-�9�

��#������8����9� �&��������<� ���&����� ����=��<��J����� �#��F���(�������

���� ��� �������� ���� �����D#�� �� 4�G9� � � �H� ����� � (��� ���H� �"� � @*�����"���+��,�K� �� Q�#� #� ���*����� ��� �������9� �� ���� �������� �#��# � ���

��� ��#������ ����� �#�� �����������������1���2������������ ��������� ����#�

�����#����#�#� ���*����9����"��:������8�����J����� �������� �������H��"� K9�������� ��9� ��-� �"���9� �<�#��9� ���������9� � ��� �4��������4#�� ��������

�� ��#���G�$+�

�$��N��� ���9����$+���$+�$*9�49�)9��������=�$��

Page 117: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

P� ��#����������� �#������ �������������������������8� �����������&������ ��������

�� ��� �� ������� �� �� ������,� F1���2� �<�#��� 4�� �#�� ���� ����� �����(� ���

J.�����������K�������4��������4����� ����� ��I�������� ��9� ����-��������# �������#�

4���������<�#��������#�������������4����&#����4�����<�#������#� �#-�9��#��-�#� �������

�4� 4�� ��� � � ��� �����9� ��(: �� ������������G�$�C� F1���2� �� �������� #�� 4�� ���� �� �4� �� �� ��C�

#� 4��4����� � ���5���J*�,�(��K�����������#����#������� ���G��$C�F1���2��<�#��9�������9���

��#��_� ��9� � ��� �4������ �#�����-�����9���#����������������&� 9�4�� ��9�������� �������9�

8�������� �4������&��:� ��# ��������#���#�����-����#����������C����"������&� ��� �4�� ��

-���������(�� �����1���2G�����

b������ �#� �#8�#�� ����� ��� ������� �����9� �� ������ ���� �� -������ ��� 7����� ���

���+���=���+���4��������������� 4�����8�����������������������������������������1�# ��������

�������� ��������������#�����&���������� � �&�#��� � �#���������������29����"�����#���#��

�#�������������#����-�#������#������������������� ��� � �(���-��������9���#������� �� ���

-���������7����� � �����!���8����%��:��9��� �# ��������� ������ �����1�9���&�#�����;��

�� ����9��� �4��(���,(���2�4�� � �������� �������# ������(�*�'�������������9�������

���� ����������#� ��� 4������� �(� �������� �# ��������"� �������

%4������ :(� � �#�9�<��<���� ������ ���������� ���#��� ���#�����#��&�#�� ����

����C� �#� �� � 4�� �#��-�#�� ��� ������� ������&�� ���� ��<�� �#���?��� 1���+���=���+��29�

!����"����(�� ������&3�#�,�

��

�$��$*9��9��9��$�����=�)����$�$*9��9��9��$�)�)=���

Page 118: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

F1���2��#� ���������� ��#���0� �-� ��#�����#�����#���������������#��� ����

�����#���9�#���������� �� ������ ��������� ��9�0��#����������������������

��� ���9� ��� ��� �� ��4#� �� ��� �� ����!<���� ���#9� �#� ��� ���#��� ���������

�������������� �� ����� 0� �� <� ���� ��� 1�� ����2� �#������ ��#����� �����

������� �����&��� �� �� ���9� 0� #�� �� #� ������9� 0�� ���� ������ ��� <� �����

���(����#9� �#� ������ ���9� �#� ��� �#8����� ��� ����9� ��� -�#��� 0� ���

�� ������������9������#�������� � ������������J�I*�N���-K����� �#�������

��� ����� �#�������C�#����<50������ ���9���#����������#��������9������

#�� ������� �#� ����� �#������� �� �� ���� ��#�� ����� ���4� ���� �����&��� ��

�� ����G����

'��#���������������� ��������������&�������� 4��1�����9���&�#�����������������*�

����������������9�#��<��(����#�� �#-�#;����������#�������������� �#�� ��� � �� ����������

�#�� ������#�� ���<*����2�4�������9��#�5�� ���#��*# ��9�����-�#��*�(�*�'������#��(�������

���� ���� ��� ��#��=��� � �� ��� ��� �� ��-�� ������� �#�� ��� �� ��� �������� ��� ��� ��� ��#��

�� ��������#���#����"� �����,�

F1���2��� ���������������-��������������-�����J8�������Y��<�(����#�� �&�1��

����(�*�'�)K�������9� � �����#����#�#�(�� ���9�����(�� � ���#�� ��#��

�����-����� J����� �#�� F���� ����� ���#�� �#� � 5� ��� ��� ����� ��� ������

�#�� ����#�#����#���(�� ���G9����1������ �� �&�1���+;+���G���K� �9�

(�#�=��� �� ��#��� ��� �#�� ��� ������ J�(��&(���� ���,��K9� �������� �����

���-������J(�*�'��������������K�G����

����$*9��9��9��$����=�������$*9�49���9��������=����

Page 119: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

e�� �#� ������� ��#���� ���� �� �#��#���� ��(�� � ��� ��� �����&������ ���� 4�� � �����#��

��(�&��� �� �#�� ��� ��� �#�� ���"� ���-���� 1 �����'���2� � �� �������C��� � ��:� � 5�

1�(������� �&�i2�������������-������#0��������� ���������� �4���2������I���9�����(��

�#�� �������V��&#�������(� ���1���������9� ���� �#�9������-������#�� �:�� ��������������-���#��

�������������������#�����#��#0�����-�����2,�

FJ��� ���&��������������� ���� ��������Q� ���������������� �������������������'�

(������ ��� ����� ���� ���� �����8�� ������ ����� J.���#�� (^��� � �� ��H� .��� �

��)B��K'�! ����� �%��������������������% �������8������ ���� ��������� �� ��JS��

�^������-�����((���'j������-���������.���������K�G����

'����#��������#���������������#��#0�#;�����������1 �#(�� ��������-��������=�)�

��� ����� ������� �����-���$��� ��9� � �������������� �#����(�#��������&��bP����#�����

'����2����*�����;������g&���9��#�8�-��#��������������#�����������8���#����������9�-��������

����������� ��-�������� �*�� �����V��&#����)9������� �#���#� �����������������������9�������

���������� �#���� ���������� 9������������8��� ����������9���� ���� ���������#����������:�����

���&��� ��������������� � ������#���#���<��-�#&�����#����#��� ������V��&#��\I����#��

������ �����"��� �#�9���# �9���������8������������#����(��#��-���������� �&�� �������-�#&����#�

<� ����� �#�� ��� ����� ��� �#�� �����-���� 1��� � �<� �-���� ���� �:� ���� ������-49� �#�

����$*9�f9���9�������=�������� ����-�����#�#������������b����$*9�f9��9���)����=�)������ ���� 1I�!VY9�A 8�����6'�2��'���� �7���C� V���� �� ����� ��� ��� M�� ��N�-���'�#��9� 7�� ��#�9� 6�#�� ���7��#���%��&�9����)2����)�������9����#�� �#����������9�������������&�������������:���� *��� ��

Page 120: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�#-�9�� ����_�������� ������#���� �� ������2�9���#�����������#����# ������������������

-������9�������# �� �#��-������9� � ������������ �#�� ����������������� ���=��� ��� �#��

�� ������������(�� -�&��� ����������I��"9����������� �#�� �#�������-���������� ��� 4������ ��

�����&�#��� ������������" ��9�������-�9��� �#-�-�# ����#���#���<*�������������#�9�4���#�

(� ��������#����#� � �����#�����(�#� ����������(��� ����9�4����� � �8�������#���#��������

(��;���#���������� �����&�����9����� ����������#��# ������V��&#���1-�������2�����FJ�K����������

���4� ��� (����� �#� 4 <�#�� ���#� <�##c��� <� �� ����#� <�##c��� <� �� ���#� 4 <�#��

JUke����.B����������-���������S�H����������-���.�����KG���� 8�� �#�� �����9���&��� � �

��&��9� ���� �� �� �#������� *��� �� &��&�� ��-�#���� ���� �#��# ��� ���� ������� �� �#��

�#-�-�# �����<�-��������#��� 4���#��#���#��������#�������#��������

#����� ��9����"�����<� �����-���������������-4�� ����� �����#��4�� 4��������

��(��9���#���* ��������� �#�� ���#��-�������9��������8���4�� ��#��* ���������� �_�# ���

���,�

F#� �#-�9� �� ������ ���� <�� <�� �#���� ���������� 4�� ���������� �� ����� � �� ��

��� ���J<��^���#��.���#��.���,9������B���(;�'���-��(���K��u�<� �

�� ����������� � ������-�#�#� J+��������������K� ��������� ���#�=��� ��

����&�#�=��� 5��� �#��� '��� ���(��;�#�#� �� :��� � �#�9� ��� � �

���&����#�G��+�

����VUeNZ[PQ9�(���������� ����C�V�����4����9������������ � �#�4�����M��#�'�������9�I����9�����7�����������9����������+�$*9� f9� ��9� �������=���� P� �� �4� �� ���$� ��$=��,� F1g2� �#-����� � �� ��� ���� ��#� ��#�� � ������ �#� �����#���#� �#���#���-�����G���

Page 121: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

U� �����*����9���# �9����������3�# �����8�� �� �����=(�*�'����4�9��#��� �#������

�� ���9��� �������#����������3�# �����* �� ������ �� ����&���� ����#�����"�������"�

���� �� ���� � �� �� ��� .����-� �� (�&����� �� �� �#�� �� �#�#�����C� ���:9� ��� �� �������

�#�������������&���������*��� �#���� �#��� �: ��� �#��&�����������(� ��� �������������

����������&���� �����(��������(���������� �#-�-�# ��������&�#��?����������������.����-9�

�#��� ������ �� ���������3�# �����#��8��������!����"�������������#�������# ����#�������

�# ��������� ������1�"�&�#��� � �#�����#�2���(�*�'����1�"����8��29���������(� ��������

�#������ ��������(���#���&��������������� �#�� �����$��/����:����9� �� 8��������� ������ ��

���������#�9��#���� ������� ���������� ����� ������#������ ����#������������(��9���� � �

��� �#���������������������9������&������#�������(������������� ��������#��������������

(�*�'���,�

F� 1���2� #�� �� ��� ���� ���� �&5� ��&��� ��#�&��� �� ���� (�9� �-��� ���� ��

���-��������J(�*�'���K������������������������� �������1���2�#� �#-�9��#�(�9�

���4�����-����J(�*�'�R�G��K9��-����*����8�����������������9��#����� ��9�<��(��*�

�#;�#��� �#��G����

����#���� ���� ���������� ��� �����?� �������.����-9� (����#(��9��������������$�P9��#� �#���3�# ��9���� �#�� #�9� � ���(� �������(������9� � ������ ��(� ��������&���9�� �&����F�(��#�<��������� �#�� #����0���#����<�#��<����<���#�&���-����� �9����� ��09����������#�����9������R���G�1Z!>>VV9�M��9����� ���9�������2��

Page 122: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

:4<4:��������&���������������

e�� ����#�� ���� �� �8����� ����&� �#��� �� ���-��� �� � �#���� ���� <� � ��#��� �#�

��������������� (�#� ��(���# ��� �� ��� �� ��������@���4�� ������ ������-49����"9� � �� ������

&��#� ����� ��� �� ��� '������ ��������� 9� ��� �� ������A� U�� 8�&�� �� �4� �#� �����9� �*9� ��

�����# ����#���� �������(�*�'��A�/����4�����#���#*������(�#���������9� ����������&3�#�,�

�������# ����#���� �������(�*�'�������#��8�&�����$$��#��������� �����#����� ��������#�

��� �#�� � �<��(�����$*9����"�� �: ��� �#��<�����*� �#�� ������!��������# ���������

<� � �����?��� ����#0��9� 4�� ��9� �#�� �������?� ��� ��#�"&� �� ��� ��� �� ������� ����� ��� ��

��� �� ������9� ��� � � ���� �# ��� � � � �� �������� ���� �� ���� #�� <�� �����#� �

�� ������� �#� ������� �����C� �#�� �#�������� ��� 4�9� ��� �(� ���� ��� ��#��8� �#�� ��� (�#��

���������� �� �� �9� (��� -����� �� �� �#�� ���� ������ �#������ ��� � �: ���� ��� �� �����# ���

�#���� ����� �� (�*�'��� �� �$$9� (�� �� ����� ���#�� �����= �# �� ��� 1�#� ��#���� �����2�

��������� �� ��� �� ���9� ���� �������� �����#�� �� ��&� ��� ������ ���� ���� �#�� � ���� �� ����

��������#���#��������(� ��#� �#������� �� ��������

.#�� ��� ���� ���� ���� 8����(� �� �"� ���� ��� ���� ��� ���� (�� ��(���# ��� ���#������ �� ��

���� ����������� ��� �$$9� �#� <� �<�� ����*� ��������#�� #������ �����#���*# ��� ��� ��� ��

� ������1����� � �#���(�#�2��#���� ���� ���(�*�'����1���������� �4���� � �#���(�#�2�����P�

4�� ���� �� �$$� �� ��� ���&������� ��� ������#��#� ��#���� �# ���� 4�� &�#��� � ���� �� �$*9� ��

������ �#� �� �� ���� ���� �� �#�� 1�#� ��� ��� � �� ��� �� ������2� ��� ���� � ��

�� *#�� C���#��4�����:���������:� �����������#� ������ ������8�&�����$$��� ������������

����$*9�`9��)9���)����=����U� �����*�#������� �4����9������� ����&��#�������� ����#�����&�������9���#�F������� � ���#� ��(����� 1��>� ��#���� (�*�'�)29� �-��� ���� ��� <�&�#� � ����� ���� (��;�� �� ���� �&#��*# ��9��� �#������#���#���&��#���� ����#��G�1$*9�89��9��������=��2��

Page 123: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���� �� �$*� 1�� �#� ��� ��� � �� ��� ���� ����� ����2� <�� 8�&�� �� ��������9� 4�� �� ���9� �� ���

��(����=��� �� �"� &�#��� � �#�� ���#�� ��#��� �#����� �#� ��������� �����# ��#��� #� ��#� ��#��

����#�#��� ��#� �� �� �� (�#����� ����9��#�<� �<�� ������*� �_����#���#�������� ��#�����!��:9� ��

��� ��� ��:�����������������&������8����#��8�9��#���� ���� �����3����������� �#�� � ������

��(�� ����9�����F1���2�<�0��#�� ���������� ������������X#��#����<� �����#������#������?��

#����������#��?�8����#������<X�����9�0�������#� ���������� ���#���� ����<X������J �����

(^�����-� �&�1�.����-�K9�0����#������������#���<X������J*�'�� ��^����-�*�'��#KG���9�

�#��������8�������#����� ��������������#��# �������&3�#�,�

F!���� ���9� ���� �#��&���#��9� ��� �� ��#� 0� ������� ��#� ��� ���#���

#��������������� ��-���#� �0��� ������ �� �#�� �� ��#����/���� 1���#�

���#��� ��������9������?��9�� �&���0����������#��2����X��� ���� �8���0���

X�� ����#�� �� 1�_�'������'� ���� �_��� �� Z��� �)�����29� 0� ���X� ���

1�_�'��^�� �&�'29������� �� �9�������������(� ���1@�����2��������� ����

#��� � ����� ���-��� 0� -��� �� /���� 1�1�&�� ���� ����� ������&��� ����

��1��-�2�G����

b��� 9���# �9� � � ��#� ������"� ���������#��� �$$��#� ��#&���������&�#�� ��

�������$*�#��������������9���<� ������ ����=<����������������#���?��������� �����������

��(���#������������ ����������������� �����4���������9���������*� ��_���������� �&���4��

��� ���� �� ����#�� �� (�#�� �� ������� �����#�������� �����&�����������?�-�� ������������#��3������

������(����=����������#� �#8�#��<�����&�#��������8� ����f�# �#��#�#���������9� � ��� ������

����� ������9�������� ��9���������(�#��������� �������$$�1�������9�������9����)���29����� ����(�*�'����������$$9��9�P9��������=����

Page 124: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����������� ��f����� ��#�#��#� � 5��������=�������4����"���������#�(��=<���#�&�������

(�� �����-�����,�

F���� ����J��� ����K������#������ �&����#�����:������#���4���������� ���

J ���� ���,��� ���� � � ��� *�,�(��� ���� � � ��� <�&K9� 1���2� �� ��� ���

��� �#(�����0� �4-�������� �#�������� �#��J������� ���� ���������

����,�'� ���� �)���l9� 0�� ���� ���� �� ��� �� X�� ���� �:� �� ��� 1���2�

!�� �� ����� ���������#������&������������#�������������9�#����������

������#������� J�I*�5� �����S�('�;����K9� ��#�� ��9������8� ��9� � ����

��#� �#��#���9��� ����#����� �(� ��#������ �#���0����������� �#��#��� 1���2��^�

����X#��� ��4#������#��������5�����0���#�(� ������#���#��������9�������:�

����� ���������������9� 0�#���#� ��#��� ������#���������� �# �����������

������#�<� ���� �������� �&������#�<� ����������#�J.��;*�����^������

�R�.����-� �������m=��� ����K9���������� �������������5�����-��������

J�R��������1jK���&5#����#��# ��#�� ������������5�� �9�0���<� �������#��

�����������-�?�����5������#�� ����#���J�R�(^���������-K��#���� ��#� �#����

� ���� ���������9� 0� �� <� ���� ��� J�R� �^�� �&�1jK� �#� ��� ��#� �#� ��

�������������������#������1���2��I������� X�9����<� ����� ���������#�����

� �&������������#����� ������������#��#�����:��������#����#�-��������9�

������������ ��������������&������������#��#���#���� �#�� ��#���� ���

��#�������&�� � 5#���������9������8� ��������� 5�� ���S���� ������������

� ������������������������������������"�� ���������������D'''E�������������

�������������������������"�������������� � ����� ������� ������� ��J@*����

�)�����)��������������K�G����

����$$9�`9�PPP9�������)=��������$$9�49�PP9����)������ ����+�������� ����-��4��#�����9���4�������?������������� ����#�����������4���� ���-������������&�������������(�&������� �����(� ����������

Page 125: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

!����49��� �<���������(����=������� :(� � �#��������(������ ����* �� ����� �����#�

�#�� ����� ��� 4�� � ������ ��� ���# ���� ���9� �����&������ ���#��#�� ��_����� �� ���8� ���

��������������������9�������� ��9������&�#�����'��\(�*�'��,�

F1���2�<���<:� �� �#�� ��#���� �#��-���������������� ���#�� � ��T:�� �#��&��

�� �9�0� ��#� ��#�� ��#�������<� ����������#��#� ��� ��#� �#�4� �� ���

#���<� �������-������#� � ���9� � ���#��� �# �#��#�#��9�<�0���� ������

�#���#��J.���^���R����'�R��� 1��-K9�0����������� 4������ � �������������

�#� <� ���� ��:� ���� ��� ������� �#� �&�9� �#� ��#��� ���� �� -���#� �#�� ��

�#��-�����������������������:� �� ���V������� �������<� �������#��0����

� �&����&5#���-�����9� ��#����������� �-����#������#����#�� � <��JZ����

(�*�'��� �I*� �n� ��� � ������K9� �����#��� ��� �:� �� �� �� �� �� �:�� ��

�#��������I����� ������ ���������<� ���� �#��&�� �� ��#����� �#�� ����

�� � ������ ��� <� ���� ��� ���#�� 1���2� V�� ��� ����� <� ���� ���� #������?�9�

��#����� ���� �� �-���� �� ��� �#���� �� #������?�� J�� ���'��� ��� �

&��K�G��)�

N����(�*�'���9����#����(����(���# ������#����� ��1��������������4����#� 9��)�����

�)�'(�9�����#���������-�&���������#����$$����-� ���������������#������������������ ��

��8*2������#� ��� ����������#��� �#����� ��#��=��9�������� ��* �������� �� �#������� 9�

� ���#����������������� �� � ���#��-�����9� � ������� ������ ��������,� F^���:�#������#��

��5����������� ������� X���������������#���������:#�� �� �#� �8����� �������1g2���#��

��)�$$9�49�bP9����$���=����� ��* ���� 4��&�#��� ������� �� ��������$$�������� 9����(��9��� � ������������� �����C� �� ����� 39� ����9� ���(�� �� ���� F�� ��X ���� ���� ��� -� ����� �� -�������� J ������ ��� C��� ����������-����=��K���&5#�������������&�#����-���#� ��������� �����0� ���������#��9�1g2�0������������ � ����������<� �������#�-� ������J �&���K��#���?�#��������� �����0������#��G�1�������=������2��

Page 126: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��������������������������:��#�-� ���J��� �(�*�'�������I�!�E�'�.����K9�0��#��#� �� ��

�4� �#����� � ���#�����-� ���J�)��K�0���<� ����-� ����G�����

/�� �#����� �: ���9���# �9����#������&�����������(�����������'��\(�*������������

(�*�'������� ���5���� �������� (�#�� �_����� ������� �#����� (�� ��� 4����������������� ��

��* �� ������#���#��"&� ��#������#������#� �#���������� ������� �#����������9���&�� =

#�9� 4��F ����#��G9��������:���-���� ������ ���!���� �� ������9��#� �#-�9�����8���#�� ����

������ ������#�����5������&#�(� ������� ����������� � �#���(�#�9� ���� ����#������� ��� ���

4�� (���3�#�� �� ����� *�� ����� ���#� ��#��������'���� ��(�*�'���� 1���� �� �#������������

��&�#�29� �� ���"� ��� ��� ��#���� ���� ��� ���&������ �#��:#������� �� �� #� ��� ��� �� ���9�

�# �#��#�# ��� �� ����9� 8�� <�-��#� ��(���� �#� #������ ��� 4�� ��� ����� ��� �#� �� � �#�� ���

� ���� �������������������

����$$9�39�PPP9�������$=����

Page 127: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

:4<4<��@������&���� ������ ������ ������ �����

.#� �������� ����������(���# �����#�������#� ��#���*���������� ��������(�*�'���9�

�� ���� �����#� � �#� �� �����#�� �������� 4�� (��� �#�� ��������� �� � ������ ������ ��� ���� ������

����# ���� ��� �� (�&���� ��� ����9� �"� ���� �� (����� 4����� �#� ������ ���&�#�� ����

���� :(� � �#�� ��(���#�� ��� (�*�'��\��������� �� ��� ������,9� �# ���� ���� #�� ��#�

�:�� � �#�� ��(���#�� � � ���� �#�������=��� �#� ���� ��� �� ���� 1�� �����:� �����# ��� 8��

� �#������������ ������ �������� �� �������������&��������#��8������#� ����������4�

����$*2���

!��������������(�#������<������������������������� ����9�������8����������-�#;��=���

���#��������(�#� ����������-�� �#�� ��� ����4������������ ������#�� �#�� ��� �����������

���� ��� � ����� �� ���5���L��� � ���:� �� ��� 5� ������ �� %���� �� �� ������ �� ��������

��� 5������ % ���� ��������!������� �#�� ��� ���9��#�� 4�9�-�#����� ��� �#������� �#����

���� �� ��� ��� ��� ��&�#�� ���� � �� ��� ��������� ��� ����� �� ��� ����9� ��� �#���� ����

F � ��� � ��� ��� J� � ����K� �� ����� ��� ����G��+9� �� ��� <� ��� ����-�#�#� 1�������2�

&�#��� � �#�� �&���F�� ��������������������������9�8������<� ������&���������(��&��"�

����#�� �#-4�J����� �#��F������������������������#�� �G9�[�(!���-K9����#�#�� �#-4�J��

F#�� �G9� Z��� �I� ��-K9� ��� � � #�� �#-4� J����� ��� F#�� �G9�N� �I� ��-K� �� ��� �����-��

�#������ ��������������G���C����� :(� � �#�����#������4#�� �������9�(�#� �#�9�������-4�

��������#�<� �F1���2�<�� �� ����� 4���#� � ����������� �#��#���=���� ����#� �������J��

������R��d�����!��"���+��,��.���o����H��I�� ���������K�G��$��

��+�$*9�39��9���$���$������$*9�39��9���$����=������$�$*9�49���9��������=�)��

Page 128: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

/������"9� ������(��=�������&3�#�����&�#��,�#����#����������������� ��* ����1�\�����

��#��_� ��2�� ����������#������������������������� �#�� ���A�I������#(��#���=#�������������

��� ���� �3������ �#�� <�� ������ ��� (��;�� �8��� �#�� ��� ��� ���� ������ ��� ��� �� �������

���� ���� �� �� ������ (���� ��� ���(������ �&��&��� ���6����(��� 6��#;���� Q���#9� �#� <� �����*�

������=<������&3�#�� ����(� � ��,�

F��������� <������������-���P`�����������#��������� ��J����� ������ �����

�#� ������ �� �����������K������#&��#�� ������ �0������<� ��,� ��������� 1���29�

�� ��������1���29�����������5�1���2��I����c����������4 ��9���(���������#&�����������0����

��� 4 <�#����.� �������� J�� �*�� � ���� �� #�������K� �� � ����� ������ (�#��

4����#����c����-��4��9� �������#�4 ����9� ����� ��#(��# ��������� �# �#����#���

.�� �������� ��� � � ��5� �&#���� ��� -������ -�����9� � �� �� 4 <�#�� ���#�

I���#9� ���9� ��� ��#��#�� ��-�#��� ��� ���� �#� ���� �4�������� ���� �������

<� ��9�������;��������������#������� <����� ����##��-����!�����(�#��=������

R���#���� �� -��� �#�<������9� ��� ���� �����##��� �� ���S� J$*9� f9� �9� ��))���K��

.� ������ �##�v�� �� ���#9� ���� #��� ���9� ���� (�������9� �������9� �� (�� �9� ��

����&��������4�������1���2����#�4����4��� ��(����������#����������#�� ���������

��� ��#9� ����� ��9� �� ���� ���������� P� #�� �##�v�� ���9� �����9� ��� ��� ���

�#�4���������� 4 <�#��G����

��

b����������������������� ������� ��������� �$*����� ������ �� ������ (��������Q���#�

���*�����;�������� #���(��# ���������� �#�*������#����������9������ �� �#�9���&��� ��#�:(� C�

���� ��� ��9� �� ��&�� ��� ���(��� ���� <*&� � ��&��� ������� ��� ��� ���&������ �#� ����

�#��#&����9���� ����(� � ��#������<����������#��� ��#����-�&�����(��;��������*�����1 � �

Page 129: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

4�� �� ��� ���������� ��� ��� ��� ��� �� F 4 <�# ��4G� ���� ������ (���� �� ���������� (�&���� ���

��#��������� ���"� �# ��� �� ��� �� �*�� 29� �� ���� ��#�� �� ���� ����� �� �<���� ��� ���������#�

�# ����#���I��"9�����#��8� �#�����Q���#�����������#�������#��� ��������#��� �����������

<�� �# ������� �#� ��:�� ���� � ���� �� �� ������� ������� ����� 1��� #�� �� ���� ���� �� �#��

�#0���#&��9������� ����4����#�������� 4��&���2��#���#*����������� ����������� �9��������9�

�� ��:������ �����������������9���&�� =#�9� ����� �������

!��:9�-��� � � ���&�#��Q���#���#���#��4����������������� �#�������4����"�����

#����<�� ���4��#� �#���3�# ����� ������������-�� �#������(�����C����������#��9���#���������

1������&�#���� ����(� � ������Q���#�#��4�����������"��� �� �#��4��-������2�4�����������

��������#� ��������� ��������������-�#�������������8��8�� � �����������"������#�������9�

��#����������"��� � ������ ��� �#(� ����#�������1 ���������:�����������-�#������#��� �������

������2��Q���#��(�� ���������������(�&���������������������������#��������#������#&�������

�$*��*��#����������������� �����������3����������� ������ ������#� �������� ������������

1 ��:��������+���� �����f29����"��� ���4������ �#�������(�&���������� �*�� ��������-�����:�

��#�(* � �#���� �#���������#����������#�������(�#��1����� � ���������#����� ������Q���#29�

�� �������� w�#���#�� �-��� \� �#��������� #�� �-��x� #�� ��������� #�� ���: ��� �#�� #��

� �: ���� �� ����� ���� �� ����� ��������� ��� '���� 9� #�� �����#�� ���"9� ���� ���� �#��

����������� ����� (�&����� ������� �#� ����� ��(�#������ ��� �� (�&���� ��� ����9� �� �� �#��#�� ���

�#��#�� � ��������� � �������������

@��#�� �� �� �#������ ��� ��� �� �#���# �������� � ��#� ���� ������ ��(�#������� ��� ���

(�&������� ����9�<��<��������� ��������?�������������&����������(�#��#�� ������(���# �������

����!>PQVNV9�,�� ����8�* �������D. �����6##����#P�������� � �EC�P#����� ���#���� � �#�����������6��#;����

Page 130: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����� ��������#���# ��� ���#�� ��� ���� �������* �� �9� �� ���� �� ���� ���#� &�����#��#�� ��������

��� ��� � �� �� �#������ ��� &�#���� ���� �����&������ (�� ��� ����� �� ���"� ������� !��:9�

���#����#�����#� ��� �# ��������(;���������:����#�&�&�#�9������������������������ �# ��

����(��;���

� �# ����� ���(;���� 4�� �#-� ��� ����!����"��� �� �<���� ������ ��� ���� ��� 1���� #��

�����# ��2� ��� ������ �#�� ���� ��#����9� �� ���"� �#� ��� ��� � �� �� ��� �#���� �#�� ���

����� �#���� �#��#&�����&����� ����9� ��������������������� �#� ���"&� �����#��"&� �����

����&�#�&�#��������� �#�� ��,�

Fe�� ��� ���� #�#&5� #�� 4�� -�#������ ��� #�� <�� -�� 4����C� ��� ���-��������

J(�*�'���K9� �#� �#-�9� ���#� �4� -��#�*��� �#��� !��� �#�9� ������ ��� ����� ��

����� ��� �������9����"�4�9������<� ��4�������# ������ ��#&�#�������������

��-���� ��#�9������ ������� �#��������<��4�����������(����Q��<���� ��� 9�

������� #�� ���� � ��(����� ��� #������� � ���� �� �#� ���# ���� ���� �#�� ��&���

��������9��-���9����� ��#���������-�#�#�������# ����������#����#��#��������

����������#��#���#������������������#�-��#�*������I�������� ��9����"9�<��

� ����� ���<� ,� ���� 5� �#� ����� ���� �� (�#�� ��� �������� �&��������� #�

�(� ��9��������9����#������9� ����&��#�������� ����#�������� � ���#� ��(�����

J��>� ��#���� (�*�'�)K9� �-��� ���� ��� <�&�#� � ����� ���� (��;�� �� ����

�&#��*# ��9� �� �#�� ���� #�� �#� ��&��#� ��� ����#��� 1g2�� %4�� �# ���9� <� �

����&���������&#��������<�����(������4�� �������������-���&#��*# ����!��:9�

<� � �#(�&���� ��#��� ������ ��� � ���� �9� ���� ��� � � �� ���# ���� ��� ����

� ��#�������#���C�����-���#�������������#��� ����&��=��9����� ����&�����

(��� �� ����� ��� �� �&#��*# ���� U� � ����&�� �� �4� ��� ���9� ��� ��� ���9�

#��&#���#� �&�#�� ���� ���� <�-��#� ��� �#������ �� ���� #�� ���� &�#�� ��(: �� ���

������� ! ��� � ���:� �#� ����� ������ ����� �#� ���� �� ��� ���� �� �&#��*# ���

Q���#9�I����9�U�����9���+�9�����$=����

Page 131: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

���-4����#��#�&�&�# ���J�(;����K9����"�4�9��� �����������&#��*# ������-4�

���#� �����9� 8��������� �����-���#��� ����������������� ����=������� ������=

#�G�����

U� �������� � �����������������:������� �#���� �#�����"���&���� ������#���

��� ������ �����9� ���"� ��� �#�� �� ����� ���#�� �� �� �3������ ���:� ��� ������ 4�� ��#��_� ���9�

�# ����������������� �4������#���*9�4�� ��9��#��##�&���� ���������* �� ,�

F1���2� ����� ���� �� ������ J��� .��������K� 0� �� �#� ��� J��� .�;��K� ���

��� �����������#��������#����9����#����#��������������J���@*��K��������9�

0����������������-�����J���*�p���K����49���������������������0�#��������-��

���49��������#� ��������#���������� ������8������:�����&#���#���J����#�K9�

��#���� �#� ����� ��#����� #�� ��� 8����� ����� ���� �� ��#9� ���� ��#��� ���� ���

#�&�&�# ��� J�(;����K� #�� ��� ���-������ �������^���� �#���� �� �8�#����#��

���� #�� ������ �� ������ ����:�� ���� -���������� ��� ��� ������� ��#� ���� (X �� ��

#� ������9�0�#����<�� �#�� ��������#�&�&�# ��9������� �����������#��J�H��

�(;�����S�<���!��S��&�'�K�G����

[���������9��#��������������&�9�!����"��������#&���� ��� �#������ ��� ��#����(�������

���� �� �����������\������(�&� �#���������9������ ��� ������������#�����(;���9������9�

���� ��#�9� ������� 5�� � (� ���� 4�� ���-���� � � �����7% ����� ��(���#�� ��� �����-�� ���� ������

���9���� 4��#���������#���#�����-�������� C� ���(� ��-� �#������ ���9���# �9��� �#8�#�����

����$*9�89��9��������=������������'(���$*9�89��9��������=��������$$9�39�P`9��������=�)��

Page 132: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�� � ��*# ���� ���9� ���� ��� �� ������ ��-�� ��������� �9� ��#� ��� ������� � � �� ����� ���

��������� �#�� ���9� �� �#� ������� ��#���� �� ����� �� ������������ ���� �#� #��� ���(�� ����

���# ����������������&������ ������<� �����������������������������������������&�������b����

���9� �#� ������� ��#���9� ���� ��(;���� 4�� �����#����� � 9� �#� &�#���9� F��� ��� �� ������

����� ���� ����������� ��� � %���� G���9� �� ���� �����&������ �#�������� ��� ��-��� (�� ��9�

8�#�� �#��� �����8� �9���� � �������������� #�9���FJK��� �������9�� ��T���0���(���?���

J.�(������ ���� � � ����� ����� � � ��������KG��)�� e�� ��9� ����� �#�� ��� �����������

�� ���(�#� �#����������5���� ������ �� �����������\������(�&� �#���������9����"���

���� ����#�����������(�#� �#������ �#�� ��������-���9�������� ����#��_� �����������

(�#� �#��f�"����9����(��9� �#������������������ �#�f����������#����#���(���#�����#����9�

����#�=#�� �#� ��� ����� ��� �� ��� �#�������9� ���� �� ���9� ���� �� ��� �� ��� ��� (��� ���(��;�

����#0��=����������� �#�� ��������(�-������ �����# ���������������(�&� �#���������9�

����������������=������:����#����# ����������(� ����������������������#��������# �����������

�� �� ��(�&� �#�� ��� ����� � � �� �# �#� ��#�� #�������f�9� �#� ������� ��#���9� &�#��� � �#��

�����8����f�#���# ��������� �#������ ��������������(� ���������������# �#� ��#��4���"�

������������� �#�����(�� �����#��<� ���

��� �#�� ��������#���#�9���# �9�<�����������(���# ������������#���#�����-�������� �

�������� �#�� �����������&����#�(�# ������#�������� �����(���#�����(�#� �#����������� ��

�� �� ��� ����� �� ��(�&� �#�� ��� ����9� � � 4�� �� �#�� ��� �:�� �� ��� ���������9� ����

������� ����� (�#� �#�� �� ��&�9� ���#�#�� ���� �� �#�� �#���9� ��� ���# ���� ��� ���(� ���

���#�� �� �#���� �� ���� #�� ������ ��� ���� �� �� �� ��� �� (����(��� ���� ��������� ��� !��:9�

������������ ����?�������(�#� �#������������� �� ��������������(�&� �#�����������#�

����>N/>jZ.k�!/>!/NQ9�6��1����29���'�� �'9�-����9�����++��

Page 133: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�#� ��#���� ���� �� ���������#���� � ���5#� �� ������� %��9� �� ���� ��#����-��#�� ������-�� �����

������������ ��* �� ��� ���#���#�9� �#� �#-�9� �:� ���� ��������� ������ ������������� ��* �������

��(���#��� ��� ��� ���� (�#� �#�� ��� �� ��� �� f��#&��� �#�� ��� �����-��� �� ���# ���� ���

���(� ��f����"� �� ��������������� �#�� ��� �#���#�� � ������ �#��#�=������� ��� ��� 4��

" ��������e�������� �����&������ ��(���������: ��� �#���#��� ��&3�#��������&�9� �#��#�� ���

��������#��������(����(���# ����������������� ����������(;������#��&#���#��������� � �

����<� �<����������,�

�Fe�� ��� ���� <�� <�� �#�� �#�� ��� &�#�� ���� #�� ���#� ���� ���� J(!�

.�(��'�,��K�� I��"� �������� ��#� ������� ��4����� � � ��#9� ������� <�#�

-�� ��� � �# ���� �#�� J$#��'� ���(;�1K�� '� � �� �4� <�� ��#� ��4�����

�#8������ J�����K� �� ����#(��#���� J����)����KC� ���"� ��� ��9� ������� <�#�

� ����� ��-�� �#��J�q�(���������������KC����"���&�#9��������<�#��������

�� �� ��� ��-�#�� �� � ���#�� ������ ���������� J�q� ��� .�� ����� ���� ��-�

��&����)�����K��'������� ��-������������� ������ ���#��(�#�4����� � �

�� �G��+�

��

���(�#��&��&����(���# ��� ��� �#���"������������ ����#(�������9�����������*��#�

7����� ��#?�� �#�� <�� ��� ��#�� ��(���#��� � ��-������ ����������� �� �#�� �������� �&�#��9�

����&�#�� �����#��� ��(���#��� �&�#��� �9� ���� ���9� ��(���#��� ������ ���&�#��� �� ������� ��� ��

�#������ ��������(���#��� ��������� ��-�������!��:9� ��� ��� ��� (�� �# ����������� ����-���#�

��)�9���� �9����$���������Q����<���� �� ��� ���#���� �#��������� ����������� ������#9� �#�� �������� � �#����������* �� � �#�� �� ������������&�����#������� ����#�(�# ������#�� �:�� �������&� �#�� ������������ �� ����#�9�����#0�������&3�#��FJ�K����������1g2���� ������������(� ���#��<���L<� <��<����������L<���#�����(G�1���� ���9������$2���+�$*9�89��9�������=+��

Page 134: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���(;�1� ���� �� �#��#�� ��� ��(����=��� �� ������ ���� (�#� ��(����� 1������������29� ��

(�#� �#����������������#����#��-��������������#���� ���� ��������������&���������� ��C�

��� ��� ���� #�� ����#� #� 9� �#���� ���� ��� ��&�#�� �� ��� ��� ���� ��#9� ����� ��-� �#�9� ���

���������������������U� �����*� ����&��������#�����#���(�����������# ������#� �����

��������# ��;��#������ ��9����"� ���� �����4�� ��� 4��� �����#�� �#��������������# ���

������������� �������#������ ����������#������#��������8����(� �������������# ��C��#�� 4�9�

������ ������#�� ����(� � ������9� � �-�#� ����-����9�8����������������#���#���������#������

�� (�#�9� ��� �#���� ���� <�� <������ ��(� ��#��� ���#�� � � ���� �(�� ��� ���� �� �����&��� ��� ��

������D��� �� �����&������ <������ ��� &��#0��� �#�� (�&���� 4�� �#� ��� ��� � �� ������ �����

����� ��#�9����� ��-������# �������� ���������������-���#����(;�#9� 4�������9� �����������

����-���#��

b���� ���� ���������� ������ ��-�9� �� (�#� �#� ��� �� �#���# ��� ���� ������� �#� �#�

�#���� �#����(� ��#�����(����&���������"����������������I���������������� �9�(���

���9��#���(�#���-�9������������������#����������������-��#�����I��"9�����������������������

�� �#����-����-�� �#� ��&�#�� ���� �� �4� �����#�� �#� �� �#�� ��� � �*�� �9� �# �������� �#�

������� ���-����&��������#���#��� �#���������#��<� ���&����� � �#�������#������(�&����

��� �������$� #�� 4�9� ���� �� ���� !����"��� �#�������� (��;�� �#� �� ������-� ��� ��� ���# ����

�����#��� �������� �*�� ���9������� ������(� ������#�� �����(������������������������# ����

�#��3������ ���� �� ���� �� ����#� �#�� -�#����� 1��� (��9� ��������� (�������� �� �������� �����#9� �#�

��(�#���-�9� �#� ������� �#�� "&� � ��� ��#��� �#�29� �#� �� ��� ��� ����� �� �#8�#��

����b����$*9�49��9����$��$����$�!��:� �������� �4�<����(� �����Z������9�����������F�� <�������J�����:��# ���#��#� 4��F�<�� %��� G���#���� �4� F�<�� (�0� L��� <��� %��� G9� �#� �� �� � ���#�� �����&��� ��� �� ���� ��� ���� �� %�9� �� �����K� ���� ����0���� ���0�(����<�����L#���]�����#�G�1���� ���9�����+�2������b����$*9�49��9��������=�)��'(����� �4����)���=��9����)���=�)��

Page 135: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���_����#������<�� (�� �����&������ (�#���#���������#�� ����� ���-�#�����#� �#���� �#�����

���# ����#������ �� �#�� ���#���� �� �#���� ����-� �#���#��������?���1������ ���9�������

���#9� ����� ��� �� �# �� &�#�����?���� ��� ��#��� �#�� ���� �� -�#��� ��� ��� ���� ���# ���2��

!������� (������ ��� �� �����# ��� ��� ���# ���� ���� �#� �� ����� 4�� �� ���� (� ����9� ��

����-�9� �� ��-�� �#�� ��� �� � � ���#�� �� �"� �� �� �#�� 4�� ��#� -������ 1�9� ���� ��#�9�

��&��29� F ��� �#������ �&#� :#���� J� � � �� �0�*��H� "��(�-��K� ���� �#�� ����� ���� #�� 4��

#���� J���RK9�������<��4����#��� 9�#� 4��<��(�#���������-���� J �&���K�G�����P���� � �

������� �#�� ��� ��#��� � �� �� �����# ��� �(� �;� ��� ���# ���� ���9� �� �#8�#�� ��� ������ ��

�#�� ��#�������#����#������#�� ����� ������ ��������9��� �4� ����������-����� ���������#���

������� ����9��# �������������&�������4���#�� ������������#&����������� �����1��������#�

������������29�������(�r� ����,�

FI��� ������ �#� �� <� ���� ��� ���#� J�R� .�����-K� ������ ������ �#�� ��#���

����� �������:� �� �9�0� ��#�������� �#����� �&�� ��� �� ���������� ��#���

���� ����� �#��&�� �� �� 1������� ���� �� � �&�� ��� ����� 0�29� �� ��4#� ��

� ���������� �� �#��������#��&���������9�0������ �&�����������#�����#������

��#� ������ �#�� ��#���� 1���2� ���� �#�� ��#��� �# ��#����� ��� ��#� �� ��4#9�

�-���#�� �#��9� �#� �� �0��� ������ ��� ��� <� ����� J��-� �����-K9� ��#�

��#��� 4����� ��#� ���� J������� �Y�� �&��K�� sU� ��� ��� �� ��� ����

����� ���#���������#��� �������#��������X#������(� <�������:� �� ���0����

����#�#� ���#��� J.�����-KA� I�����9� �� �#��9� #����� ���� ����

� ���� �#������-�������� �:��������#�9�#������������#�������# ���J�#�����

����$*9�89� �9� ���$���=���� P#����� � �#� �� �� �� �����#�# ��� ��� �� ����� ��� ��� ��� �� � ������ ���� -� ����� �#�� ���*#�� �#����#� ����&������� �:�� �� ���� � �������-����������-����9��������� �����������-��=���������� ��� ��� ���9� � � 8�� �����*� (�#�� ����9� ��������#� �����#�� �� �#�� ��� ��� �#�� �������9� 4�� �� ���9��(�*�'�����9� 4�� ������� �#�9�����'���������'(���$*9�f9��9���))��=��������'(��� %�9��������

Page 136: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��(�r� �&�1�� ���� ��������#�� �I����� ����H� "���*�-�o� ���H� �I���

������K�G����

/� 4�9���(;����������������#� �# �������#&����#� � ���������������������� ���

���������� �9� 8�������� ����� � �# ��#���������������������#��� ��� �������������#������

����1�9������� ��� �#����������#����&������������&����������-����4��#�����&��P����#����

�����4�����'������!*���(;����4�������#����� � ��#��������� ��* ��������� � ��#0����#��

���������� � � ����������)9� �#��#���� ����� ��� 4��������� �#��#&������������#� ����

���� ��������� �#�� ������ �������#����#��� ����-���#� ��* �������#�-�������#���* ����

��� �� ��* �� 9� �# ���� ���� ������ �#� �� �� � ���������� (�&���� � � ����������#� ����� ���

#��������� ��� ��� 6�#� �#�9� �� ���� ���� �� �4� �� I���� ����� � ��&#�(� ���-��� �_����#�� ��

��(;���9�������� ������#��������������.�� ����������#�����������(;����1��� ��� �#����

���������������2� � ������ � ����� :(� � �#�� �#����������-��������9������#����(�� ������

F�#���� #�������� ���� �� �#��9� �� �#���# ��� ��� <�8�� ��� �� �����:�9� 0� �� ����?�� ��� ��

�#���# ���0� �� �� ��� J������� ��@������@�����<(-�������9�s�j��(����^������������

��� %KG��+��

@��#�� �� ��&�#� �# ����� �����#�� �� ���� �� ��������� �� ���� ��� ������ �#��������

�������#���# ��� ���� � ���(� �������� :(� ����#������� �# ������� �#�� ��� ��� �#��

����������9�8��-�����������������#���� ���#������������� ����,��#������ ���(���#������#� ���

����$*9�f9��9���))���=��))�)����)�'(���������)=��������'(����$$�=�$����

Page 137: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

�������� 1�� �4� �����?���9� � � � ��� � ��� -����9� ���� I���2� �� �# �� ����(��;� 1���� ���

�(� ���������������� �� �����*��#�� �# ������(��;�����29��� �#��������������&���������<����

����_������������F�����#����(���J�-�#��� �#���� �4����� �-�����K��"�����-���#�����4����

���� ���� �� ��G���g� �� #�� ��#� �# �#��#�#��9� (�&���� ���� �#� �� ����� 8�� ������ ���-�� �#��

��� �����?�����$��V�#������# �#��#�#��� � ������������#������#� �#���# ������#��� ������

&������������������<�-�#�� � ���F 5��������<�������� �����9�-���#�=�����������������

�����J� ��!��(�*�'�����(������K9������&�#���-�������������������#������ �������G���9�

����#�������������������������������� �������������������� ����������#������� ���-�#�����#�

���� ������&��� 4�� (�� ��� ��� ����� �$*9� �#� (�#�� �� ���� �� �� ���-�� �����# ��� ���� �#���� ���

���&������ ��� ����� �� (�*�'��� -�� �������=��� �#� ������� ������ �� ��� f�� ��f�

��������=����#��� � 4���#��-�#�C���# �����9��"������������������� 4���#������#��4����#��

������������������������������������&��9� � ��������&��� �����#���9�8�������-�#;��(������

��#��� �� ���� ����� � �� (�#�� ��� ��:��� �$� ��� ���� 4� ��� �� ������� $*9� �����&���

����#�� �#�� � �#����� 8�� ���� #�������� �� ������ �� ���� ���9� �����4�� ��<�-��� �#���?��� ��

�����# ������ ��(;���� �� ������� �#��� �������������� 9�����:� ���(�� �����#���� ��&3�#���

��� �����,���#���� �#8�#����� �#�� ������� ����������������# ������#��� ���&�������� �����

F �� ���G9� �� �����#�� ��� ��#��� �� (�#� �#� ��� �� �'�d�'9� ����� � �2� ���9� -�#;��� �#�

&�����4� ����� ��������������-����# �#� ��#���#���#���� �#�����9����������<������ �#�����(��

��&����������� �#�����=���#����������-���#��&�������9���&�� =#�9�����������1������,29��2�����

�� �#�����������(����&������"���#�# ����#�&�#����������-�� �#�� � ������������#?�� �#��

��+��$��������� ��������?���������������������(���# ����<��������I�!VN[9�.��.�"��C��� ��#����#&3�9������ ��#9�#�����0������������� �#�������M�%��I���#�0�%��6��#X#��?=Z���#�9�%�����9�P#�������������������I�:�� ��9���)$9������U� ����� �#��������s�j��(��� � �����#"#� ����(;���������$*9�f9��9���))��$=������$�$*9�f9��9���))�+=�������$*9�f9��9���))���=��������$*9�f9��9���))�)=����

Page 138: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���"����������������#����������<*��������-�����#��� ��(� ������#�����*���������������� ���1��

����29����2�����#���� �#��������������1�9����(��9��� �� ��#�����2���(����&�������� �#�������#�

���������� �#�� � ������#�(������#�����������������(��#�� �#����(����&���1��(�*�'��2������

������������� ��� ����(������ ��������8������������(� ������� � ���#��������

���� �����9��#���� ���� ��������9������ �����9��:� �9��#��#�������&�����#����(������#�

������������������=<����� ��� �#���� �# ��������(;���,�

���� Q� ���� � �� ��� ��&����� ���-�# ��#�� ��������� �� �_� ��� �� ������ �#� ��� ��� � �� � � �#-�#����� �#������������ ���� ����������U� �����*���������#���#�������� �����(���#�������))�)=��9���������&������ ���-�������� �#��#&���������������*&��(9� ��%!>VP[9�'�6�M�9�N#��#�!�&��� P# �#�����# 0� �#� �<��[� � � <��#��<� �� 1P`9� �2C����� 0����� �%�)���� �� !��� ��9� ��$1���$29� �++=�����%����#� ������� ���� ������ �&��� ���� �����#� ��� (��� � � ������� ������������"����� ����#�����4���� ������������9���#�(�*�'����(�� �������1��(��������29�������������"�������� ����#�����4���� �������������#��������������(����&��9���#����#?�� �#����-�������#�C��#����������#���9������(�r� �������#9��#������������%����#9�F�#��&��� �L� ]��G9�8�����9������� �4�%����#9�F!������������L�����<����������#���������9�(������ ���1���2��#�� �0�#������ �����#�� ��#���(�����#&��#���#��&0�1���2��7�������#&��#���#��&0������������������9��#�������#�]�0������������0��<��-��������'�L����?���#���?�#���9��<�#9����#���#��<�� L�0� �(� �<�� -������9� �#�� ���-�#�� <� � (�(��#&� <��� �� � �#� �(�G� 1��� ��$2�� !� ��&� ��������� �������� �� ����� ���#�� ���� � ��#��� (��;�� ��&� �#��� ���� �#���������#� �������� ������ � ��� ��� %����#9� �#�����#�� �� ����-���#��#���������� ��� ����� ����� ��� (�&�������� ����� ��(�*�'��9�����5#� � �#����(������#����#�����#�� �#������ ��� ��* �� �C� ���"9� ������� � ��� �#� �3������ �� �4� ���������� �# �#�����#�� ���� �� �����?� ������ �#��� ��"������� �# �������������� ���� �-�������������9�8�������������4�����������FJ�K� �������#�� ���4 ��9������ �#���� � �#�� ��(��=<�9�1���2��"����� 4����������4������-���������&�������#��������� ��#������������� �-�������������9������������<���� G�1$*9�89��$9��������=���)��2��e�� ��9��#� ���������#��������-:��������(�*�'���#��������������� � ��#������������� ��� ������ �������9���� �� ������� �#��������<� � #�� ���� ���� �#�������� �� (�*�'��� � � �� �����-�C� �� �#�������� ������� ��������� ��� F����#&� �#���#��&0G���������#0���%����#9���# �9� � ���� � ���#���(���#����� ��-��������� ����&�9� ��� � ���������4�������#����� ���� �����&������� /������ ��#��9� <� � ����*� ������� �#�� ����(� � ��� �� ����f�'�d�'� �� �4� ����#��f� �� �� ���� ���:� ��<�� �����#���� ��� �� ��* �� � �#� ��� ��� � ��!����"��� �� �� �# ����� ��� ����� �� ���M��Z������� 1���� ���9� ���+�29� �#� ������� ���(������ #���� ��� *� �����#&���� �#���� �# �#��#�#��9� %��� 9� �� F(�0�L��� <��� %��� GC� ��� ���� ��� ���&� �#�� ������#�Z������� ��#���&��� �#�� ��� ������ 1���� �� �#�� ���#�� ������ �� ������� ������ �#�� ������2� �#� �� ��&3�#�� �� � ��������� �����9� ���"� 8�� ���� � �-�#;��� ���� ����� �� �#��3�������-�#;���#���#�������������������������������������� �#��#�# ��\�# �#��#�# ��9�(�#������#��������<��� �����(�� �#������FJ�K<����-���#&��#�����L��#� ���0���������1����� � 2������#���#��%��� � ���������������(�����L��#� �#��#�# ���#���# �#��#�# �G9�<��"����������������������������#���� �� �������������������C�� �����9� �� ���� ���� �����:� ���� ���� � �� �#�Z������� ���#� �(�� �� ���� F�# �#��#�#��� ���� #��� %��� � �#� �<�� ���� ����#��9���# ���<�0�L��<�������L<�������#����(���0�&�����#���# �#��#�# ������(����#����� �#��#���������G�1���2����� ����(� � ��� ���� ���:� ��� �����#��9� (�#� �#�9� �������� ����_��� �� �� �#�� �����������:������ ��) �:� �����#�(��������6���������F�����#��������9�������� ��� �#���� 9����"�#�����(� �&����9�����#������(��������J�����K9�������������� �#�=��� 4������ ��-�������#���������G� 1.>jIP/Q9������ ��C� ����'��>���9�7�� ��#�9�'����9���+��2C�������_��� ��-�#�������#������(����������(�*�'������������#��� ���������������# ���1��#�������������������� ������� �� ���2�����#��������#�� �#���������#�����#������#��������9�����#�����������-�

Page 139: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

F���� �������9�� ��T���0���(���?���Jt �.�(����������� ������ �����

� ���������K���#���#����9��������#� �����(��?�����0�-���#���9���#������

���� ��� ��#&�� ���� ���� ��� ���9� ������� �� ���� ���� J@��K� �� <� ��

�� �#������ Q��� �#�������� ��#� �� �#�����,� ���� ���� ��#� �� ����� ���

������ ��#��9� ��� � ��������� J�(;���K9� ��� ��-�����#��9� ��� 8��&��9� ���

��� �#����0������T�9������#���������������(��?�����^�������������������

<�0������������ ��9��������������JG��BK������������������� �#�����G����

I���:� ����9� �� ������� ���������� ��� ��� ��9� ���� �� ����� 4�� ����� ���� ������ �#��

������# ��� F#�����G� �#� �� ��#���� ��� #�� �3�����#��� �� � ��������� ��� ��� �# �#� ��#�9� ����

���������&��������������<��<���#�(�����������������������4����(��������"��� �#���� �����

�<� �9��������F1g2��� ��������9� ��#������� � ������#�� J�R�����R������R����RK9� �� (��

����� �#�(����������4����#��� ��8�#;�#����#�������� ��8�#;�#����������&���J����;��� &���

S���1��,����� �������������-��KG��)��� ����9��#����������#���9������#��#��������"�

���� ���������� ����(��;�� ���� 1�� � �#��&����2� ����������9� �� �� �������� (�#�� ����������

(�#� �#�����(���# ������ ������4������ �#������(����* �� ��������������4����������8�����=

�������-�������1���H���,����29���(����� �����#��������������� �������������*��9�4�������9�

�����-�� ������������������&��� � �����#���+9�(����������������#���#����#� � ���������

��-����������� ��-����������8� ����-������������������� ����9������������&������#��#�(�# ���

�����������:������������#��� �#����#����"�� ���#����� �#�=��� 4��������9������ ��������������������#����(��=��������#���# ��������9���� �9��9���9����$���=�+����)�$*9�89��9��������=�������� '�� #�� ������� ���� �� �����#���� ����������� ���-4� ��� -���� �����)$19� ���� �4� �� ��&#�(� ��� ��� ����=���� ��-� �#�� �#� ��� � C� Z�� :�� ^����9� �#� �� ��-�� ����� ��� ��� �� (��� �� ��!����"��9� �����#��� �� ��� �����(��?����� � �������� �������� �����������������1-����!>PQVNV�Q9�(��� �C��� ��#�����#&3������b��#�:#�Z�� :��^����9�%�����9���������Z�����9�����9��*&�����2����+�'(���$*9�89�)9��������=����

Page 140: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���� ����� �#��������� �#��#&�#��C����������� �#���9� ��� � ����#����#���f����������� ��

���� ����f� #�<�� <�� ���� (����(�#� ��&���� 1������� �#�� ������ .����-� ����

F����-�#�#� ��������� ���#�=����� ����&�#�=��� 5��� �#�G���29����������F#�<��<����������#�

��&���� J��(�������K9� #�<�� <�� ���� 8�&��#� ��&���� J�����+�&����K9� #�<�� <�� ���� (�#�

&� #*��� ����&���9�#�<��<������ � �#���&���G�)$9�� ��-������ ��������������9� ��� � ��������9�

5#� � �#����8� ������#��������� �#���� �#��#&�#��)���

b�� �� ���� ���� ������ ��� �#���� ��� (�&����� ��� �� ����� � �� ��������uvu� ��� ������

*�� � �#�� ��� �����?���9���#����+��������������� 9�����(��� �9������"�(�#������#�������#���

�����#�� ������������#��&������ ��(�('���� ���� � �� (�#� �#��� ��� ��������9� �����&������

������������������������F��� ��� ��G����������������#��&���f���� ��������#���)������9�4��

�����9�<� ���� ���#��9���#������<� ����#������� ��f���������������(�&�����1F��)��'����

��&����S�����������S� �&���� .��G29� ���� �(�� �#�� �� �#��#�� ��� ���� F��� ��* �����

J:�'K�&�����4��� ������&�����#����������5#�����������# ��#�9��������4���������-� ���������

����������J����� �#����� � � �� ����9�F���w�� ����������DGK�������(������#���� ��* ����G�)���

#������� 9���# �9���-�#�����#������� ������(�&����������#�������� ��������(��� ���4��#��

(�# ������ �� �#���-���*�� �� ��������� (������� � �����=��� �� ������ ����#������������ ����

����'(���$*9�f9���9��������=�����)$�$*9�f9���9�������=)���)��V�#� �#��#&�#�����9��������#���#�����-�����������9�F���� �#���((����#��(�#���0��!����� �#�<���#��A�����������U�� �##������#��(0�<� ��(�L��<��#��<��� �#C�<�� �#��#0�����<� ������ ��#����<����L#���������������(��G� 1QVa!>V9� ���� ���9� ��� �+�2�� /������ ��#��9� �������� �#��#&�# ��� F�#(�#���G� #�� �4� ���� ���� -�#�����#� ���*��� �#�� �� ��� ��� �� �����9� ����� ���� <� � ���� ������ �#� �� ���� ������ ��� � ���� ��� �� � �#�������#?�� �#���������F��������8���������� �������#������#�C��������9������#�(������ ���-���������������#��9�������� �#����� ��#��� �&���������#� � 5#���� �� � �#��������������� ������I����������(�������������� �#���� ��#� � ����� #�#&5#� ������ �#� ����� ���� ��� ��� ���� ��� �0��� ��� �� � �#����� ���� �(� �#G�1%!'P[V^>9�!�9�������� ����9������2���)��@���8�������������I���9�-���������.�9����� �9�)$� ����)��!>PQVWVP�9�(��� �C� ���� M��6����#� ��%�0���9�7�� ��#�9�6�#�� ���7��#���%��&�9����)�9� ���+��=���!����������*����� ������������?��� ����� ������������&�� �����(����=���@��#���������� ������� �# ��������������������,��������9� ���� ����� ���#��#��������� �#�������9������-���������*�� �������# ������ ��* �����������������#�

Page 141: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

�����)�9� 8�� ���� �� ����-�� 8�&�� �#� ������ �� ��� �#� ���� �� ��� �����&�������)�� V�� � �

����#0���Q���<�#�Z��Q�]�-��9�FJ�K<�� �#�����#���<������#�!���������� ����-� �����0�����<��

�����# ���#����L��#��<������� � ��#���<������� 9����L��#��<����L<���������������������-�#&�

-�������� �-��� �#�� �<���� L<�� ���� �# ��#��� L��<� ������#&� ����� ���� ��������� �#� ��

��������0� L�0�G�))� ������� ��� �#� �3�����9� �#�� 4�9� �������� �#� �#�� ������ �-�� ���

�� *#�� �� ���� ��� ��9� (�#�� �������� �� �5�� ���� :(� � ���� �#� (�� �����&�����9� ����� ����

FJ�K�&#�(� ���-� �#��9��� � �#�� <�� �#�� ����������&&����-��J������\����� K�������&#����

�#������#�&&��9����#�&�����9� ��� � �����#��� ���*��#�������-��������� ����&�-��#����

��� �#�� �&� �� ��� ������ �#��&�9� �������� ���� �#��� �������9� �� ����� -���(� ����� �#�

����� ���G�)��� #� (�9� �������� ��� ��� ��� ��� �� (�&���� ��� ����9� (�#� �#����� �#� �� �����

���#���# ����� ��� �#����(���# ������������&����(�#������(�������(�*�'��9����8������������

���(� ��� �� �� ��� ��� ���������� �� F ��-�����4G� ���������>�0 �#��I��#� �� �� ��-�������

,�� �������(�� � ���,�

��(�����C�������� ������������� ��� �� �4������� ���������� �������� ��(��7� �9� (���������� ����9�)9��������=���������)��b���9�������� ��9���$��������$������)��#����������#���9�4�� ���� �#�������#����������&��� �1#���(��#����������� ���#������Z��#��#������Q��L����#������Z���<���9����� ������������������� � �#���������� �������<�������������� �� ������2��� ��������#��<��������������# ��� ���������������#��4��F#���#�� ����#���#������G� �����9�������#�9����� �������������������� ��#���������#�-�����C������ ��������(�&�����9�������� ��9�$*9��������=�$,�F! ��-�������������������������9�*�<� ���� �����-���� J �&���K� ����#� 4����� � � �� �#���� ��9� � � �� �4� ��� ��#<� ������ J.����-K� ����#� 4������ � �����������-���9��� � ��������#�� ��#�#���#�� ����#���#������� J('�;�����K�����#�4����� � � �����������&��G� 1<� � ���� ���#���� ���:� �.����-�� � � �� ��#"#� � ������������9� ���� �� #�� ���=<�� ����� �� �#�9� � � ����� � �� �������2�� � ����_�� ���#�� �� ��� � ��-������ �� ����� � �� �������� 1FJK��� � ��-������ J.�����#�K� �����(���# ��#9� ��# �9� ���� ��� ��* ���� ��#<� ���� �� �����-��� J.�����K� ���� �����'�K9� �� �#�� ���� �������8��=#���&�#�������(�&��=#���������9������ �����#�=����#��(���#���#-������������J�I�;���1�KG29����"��������� �#������ ���������� ��-�����9�������#�� ��-�������������#����� ���������������� �#��9��� �������#���4���������&�#����������������������1�#�2�&�#�����#���� ���� ������&�#��9���������9�<���#����� 9���������#�� ��#���� ��" ������ ���� ���������� �&�#��� �#�� ������ ��#�#� ��� ������� ��� �����&������ ���#� ���=<�� � �� �����#��������<�����-����� 1�� -�&��� � � �� ��� ��� �� ��� ��� ���� � ��� � ��� (��� ��� ��(��� �2�� '���� �#�9� ��2��%7� ���$����=�� 1�� ��#� ����#&3�� ���� b��#�:#� Z�� :�� ^����9� %�����9� ��� Z�����9� ��+��2� ����� � �#�� �:�� �� ���(:�� �� 1 �# ����� ���#� ��&� �#�� �#������2� ��� ��� �� ��� ���� ��<�����-��9� �� �� 4�� �� 4�� (���� �#� ��� ������ ���:�� ��1FJ�K�������������#����#����#����� ����J������S�����K9�8���������#8������J������S�����K9���#�� �� ��4#� �� �#��� ����� J(���B&KG29� ���"� ���"� #�� (�� 4�� ���� ��& �#���� �� #������ ������������ � !�$$���������<� �����*���������� �4��#��#�-�� ���������&�#�������#����#�F#���#�� ����#���#������G9����"��#�������� �������(���# ���#����#� ��* ������#����������#��������� ��#��-�����������-� �����9������� ������ ���������� 4�� ��&����������� �� ��#�������������F#������#���#�� ����#���#������G��

Page 142: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

FN#����� ��-������� ������#�(��������-����������-��49����#� ���#9�����������9�

���#��((4��# �9����#���# �9����#�4 ����#9����# �#���# ���6�����������(��&���4��

1���2����� ��-���9� �����-��#��*���c�������#��##4�*���� 4��� ���4���<� �9�

*�#��-���� c ������ <�� <4�*����4(4 <������*������ ��9�*���c��������4������

��<� �� ��-���� #����� ���� �#� <� �� ���#��##49� ����� �#� <� �� ����

���������#��##4G�)+�

!��� �49� �������� �#���# ��� ���#�� ��� ���� ����� ����9� ���� ������ �#� ���� ������

��(�#������������(�&������� ����9�#��4���#�(�#� �#�������&������: ��� �#����� �������$*�

�����$$9����#����������#���� ��������� ���#������� �����=#������-���# ������#��#���-�#����

������ ������#�����������-� �������-�&��� ���� ��� ���� ���#����������� ����� ��� �� ��8*�

�������(���������� ������ ����(�&��C������P�L�#9���# �9����#��#���8���� �#�������� ������

����������� ����#����������-� �������� ����!����"��9��# ���������� �# ��������#���# ����#���

��&3�#�� �#������ ��,�

Fa�� �0� ��� ���� ��0� �����(�� ������ !���������� � ��#�� J�(� -� �K� �(� L��

����#������<��������#��-�����0��(�-� ����U���� ��#��L��]�������(���-� ����<���

��� ���0� �#-�-�� �<�� � ]� �(� �# ��#�� �<��� ���� ��������� �(� �<�� -��������

�����#��'�L���� �9��#�� ����# �9��#�������� �&<��������0�����#������������

(��L�#&� �#���� �# �#����#�� �#�� (���#&� ��� ������ �� �� �-�����-�� �������#��

�������<� �G�)��

�))�N��� ���9������$���)��N��� ���9����))���)+�IN�P[9�>�9�,�� �������(�� � ���C�I����9�e�����#��Q���09���)+9���������)��N��� ���9����������� ����-��4��#�����9� �� �<� ������?������������� ����������������������<�����9����(��#��(�� � ���?�#����9�����#�������� ������#����9���#������������� �#�� �����#��#�����������#� �#�9�������#5# ��������(��;9����"��#�������� ��� �����Q����#������������ ��9��#��� ������ ��#&��9�������� �������������#��"�����#��������-�� �����#0���������-4����������������F�#���# ��G��

Page 143: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

P�4��������������&�� ������(���#���-� �������-�#���������#������&��������� ��:������

�����3�����$*9�������� � ���������� �������� ������������� ��������a���� �����������

18�� ��� � ��� 9� ���� ��#�9� ���� ��� ��� ����� �#� �������� �����9� � � ���� �-�����9�

�#�� ���*# ����� �#8���: ��� �����#��(����#9� ��� 4��#���#���#��������� ��9� � � ���"��������� �

�� �#�29�<� �#�����*� ���;����� ���?��� ��� �# ������#��<����������9�8����&��������� 4����

������(� ��9���&������� ���#��(� ���� � ��� ��� �#�� �����9�� �#0�����#���� ����-��#����

���# ��������(�#��"�����$��!����49��� ������(�����������������# �������������� �#�������� � �

�#���#0�������#������� ���-�#�����#��� �#����� ��* �������� ����(���# ���������7% �����

�������� ���� ���� 4�� �# ����� ���� ��������#� ����� �������� �� ���-4�� ��� �� ����� ,�

��������� �� ��� ��� -������� �� ��� -� �����C� �#� �# ���9� ����:� � ���� ���� �� ������ ��� ��� ��

�#���# ����������� �#��������� � ��������������� ���� � ������������� �������������� �������

� ����9� �#� �#��#������#��������� �# ������� ��&����� ���(��;� ������ 8����(� ���������� � ����

�����D#�� �������-��������&��� �#���������#���������9��&5����� ����� �#����<���(�#0�������

� �#��&������� � ����� �#���<� �� ������� �#�� � ������(����&��9��������� ����-��#��

4������� ���������#� ��* ���� ����������(� ����#����������#���9������ ������� �#��������

���������� �������&�#*������� ����������#�������# ����=��� � ��#��� �#�� 4����#�� ��

������� ��������� �� ��� �� (����'9� �� �������� ���� ��(�#��"���� ��� ���� �����9� �� ����9�

�� �4�<���*���������D���� �# ��#���� ��� ���:��� ����#������*����� �#��������� � ��#� ���

�� 4������(� ����#���� ���� ���#������ �#������ �� ��8*����������� ,����-���������-� �����

I��� �#�� -��� ���&��� �� ��-����� ��� �� ���� ���:� <� � ��&���9� ����������#���� � �#����� ��� ��

��$�[�<��<�9�4�� ��9�����������#��# �������� ������ �#���#���#��1 � ����������-��&�#0� �#��������*�����9���(�#��������������_�#� �������(���2�*��29����"����������:9� �#����� 9����������(�������#�-� ��4�9��#� ���� ��9���� � � ��(���#�� ��� ������ ��� �#���# ���� 6� � ��� � :�9� �#� ������� ��#���9� ��� �� �����?� ��� ��� ��� �#�� ������ ����#���# ���9�������������7����9������������������'����9���-� ������ �������������&������������(����=�����-� �� �������� ���� (��#� ���� �# �#;�� ������ ���#� �������� 4�� ��&���C� ��� ��� ��� �� �4� ���#� -� �� ���� ��������# ���������#��� �#�����#���# ����� ����������#������������ ������#��#�9����"������#� ��� ����������(�������������� �#������-��#��������# ��������'(���$*9�39��9���$����=����

Page 144: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

(��� ����������� �������#�Z�����6��#]������ �4�(���# ���# ����#�����������#&���������-���

�����# ����#����������������������� ����,�

FP����#����9�#���-�������#��-� �����������9������L����((���#��������������L����

-�������V<��������-�������<����L<������-��(�����9�L<�����#���<�����-��9��#��

�(�#� �����0������<� 9�(����<�����?���(����/��V<�� ����������<����L<�����

#����V<�0�����#��� �<��-� ��������� �<�� �#�=� ��#�9�� �<����L<�����#�� �<����

�-��� �]�#&� �#�09����F<�-�#&�(�#9G�������<�G����

%�&���9� ���"9� �� #������ ���#� �#��# ��� ��* �� �� ���� �� ��� �����D�� �� ��������

�����7� ��������������������������������9��#������� ���-�#�����#��#� ��9������������

�� �#���# ��� ���9� ���� (�#�� �� ���� �#� �#*����� �������� �#�� ���*#���� 4�� �������� ���� ����

!��:9�M��#�U� ���#9��#�����-����� �#����?���������� ���������(�#��������� �������9��#�

�����(������������������#*������� ��������� ��������������������������� ����]�#���#�9��#� ����

(�#�� �� ������� ��������� ���� � ��#�� ��� �� �#�� ��� � ���,� F�<�� �&#���# �� �#��

�#��((���# ������#����#�G�1��������#����������������������������!����"���-� �_�29�F�<��

�#� <��#�����#����#G9���F�<����(��# ������#����#G9���#������� ����������� ������ �#��

���#���# ��� ���� ���:� ��<�� ���#�������� ! �#0�� ���#�� �� ����&���� ��� ���� �� ��� �����&�����9�

���� � (�� � �#�� ���� �������� ����# ��� ���_����#�� �� ��� �#�� ��� �� �#���# ��� ���9�

����# ��� ���� ��#� �4� ��� ��(� �� ����� �� ��� U� ���#9� -�� ��#���� ���� ����� �� ��� ��� ��

���&�������� ������������(�*�'��\����������N4=�����#�9�������� ��9�8����� �� *���

�����Q9�Z��6�9��� ���������(��� ��4������������C������#9��M�7��9�����9��������

Page 145: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��������� �� ����� ���������&������� �� (����(��� ������������� �9� ���� ������ ����#������#���

#���� �� ���� ��� ��#�� �� ������ ��� ���� #� �����C� Q��L���� �#*� �# ���� �#�� � �� 4�� �#0� ��

���#��(� *� ����� �#�� ������ ����� ���&��������9� �� ���#;*� ������ &��#�� � �#������

�� � �#"#� ������$*�4��&�����4��#�� �#���#�������� ������������������� ������������

����� ��� �#(�#&��� �� ��� ���� �#(�#�#�9� ���: ��� �#�� �� � �: ���9� � �� �� (�*�'��C�

Z������� �(�� �� ���� FJ�K�� ���� ��� �#�� ��� -����� ������-�� J-�� ��� ������ ��� �� �����# ��� ����

��� ����� � -���������� �����������f������� �� ������K���� �#������#�9�������������������

���-����9� ������9� ����������� ��-���� ���(�*�'��G��)9� �� �#�� ������ �# ���� 4�� �������� ��

��#� ��#��� ������������ ������7����������� �� ������9��#��#��#��#���������������#��

������� ����������� ���������4��������#�����F������������#������ �#����� ����� ��#��

#���������������-�����#�� ����G���9��#����� ��� ������� 4���-�������8�����������(�#������<��

������ ���� ���(�*�'��� ���"� ���� (�#�� �� ���� ��� �������� �� �# ����� ��� ���'�d�'9� �#� �#��

������ 4����� (�#�������#���#�� ��#*������� ���3��������� �� ������� � �#������ ������

���� ����������&�������������������������� � ��������

!��:���# �9�-����������� �(� ����������(�&������� ����������#���������# ����������

��(�#����#9��� �#��#�� ���-�� �����(�#�����#����3������������ � ���������� ��� ���:��������

��"����� ��� ���������#� �#� ������� ���8� ��� ����� �9� 4�� �# ���� �#�9� ��� <� � ����

�#�� ���������������������#������ ���#����������������������� �#�� ��� �����+��P� ������

�����:9������������-���#����������������� ������������������#��&���� ����#��� �#�� ��� ����

����'(���U!%IVN[9�M�9�V<��[�������(�P �����0C�!�� ��(� ������"���(�� �"9��1��+�2�9������=��������b����N��e=�!I>.[9���9�$�� �������2��������� �����C�I����9�7��#����(��9��++�9�����$�������N��� ���9�-���PP9�����������)�N��� ���9����+�������N��� ���9�������9�#�����������+�@��#���������������������#��� ����# ���&���������������������� �������� ��&���������-�������# ����#��#��&�#�� ���9������&��������(�� �� ��� �#����$*9�b9���9����+��=���

Page 146: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

������������� ����������#���#��"&� ���(� ���*��� �4������������ ��� ��� �#���#���#�9�

�#��������� ����������# �����������������*��#�(�# ��9��#���(�#���-�9����&�������(�� �������

���# ���� �����#���&�#���!����������������������&���� �����#���� �#�� ���������� �����

4�9����(��9��#��������#����� 4������������#������������� �#�� ��9���� � ���������(���# ���

���� :(� � �#����#�������(�*�'���� � ������������9�<������ �#�������#�������#���� ���

�������� �9� ���� ��#�9� #�� ���8� ���� �#� &�#���� �� �� ������������ ��� ���� �����D���� �#� �8��� ��

�#��� �������#��� ��������(�*�'�������"����(������ �� �#������#�����#���� ��� �#��

�<������� �#� �3������ 4�� �����#����9� ��� � � 8�� <�� ������ ����#0���9� � � �� �������� ���#��

��� ���� �������� �#�� ���������� �������9��#�� �� � ��*# ����������������#���(���# �����

����� (�*�'���� ��� ��������9� ������� FJ�K������ 4�� �� �*�� 9� ���� ���� �� ����#(��#��9�

�������� �#�� ���#�� J+����1�� ���� ����)����o� �� �^�� ����� 6��#K�� '��� J�� �*�� K�

������-���� ���9������# ����J�x$����� �����+;������o<���*,K�G�+$C��#� �#-�9�F�� �: ���

�#�� (���-��� �� (�� ���� �#�� �#&�#0� � ��� ���� (�� ��� ��� ����� ��� �� ��� J�����; �� � �� <�

(�*�'�����������2�&���������-������� ������� ���* K�G�+��

�������,9���# �9������(���# ��������������4��(�*�'��\����������� ��������#��

���� ����� 6��#9� 4�� �� ���9� ���� ����� ����� ���#�� �#�� ��� ���� �� ��� ����� 1�� ���� �

�� �4� ���� ��������� 4�� �#��������� � � �� �#�� AB� �&�'uyu2� ���"� ��#��� �������� �� �#��

��� ���� ��� ��� �� ����� �#�� ��9� (��� ���� �:� ������-�#����� �#� �� ��� ���

����'(���$*9�f9���9��������=�����+$�$*9�49��9��������=�)���������� ���4��#�����9������#� � �����(���# �������;�#��1���� �� �#��H������2�������#�#� w�� �^�� ����� 6��#x� �#� � ����� ��� w�I�^�� ����� 6��#x� 1�� -������ ��� �� (�#�� ���� ��&�����#�7�������!���8�\%��:����#������-�������� ��#�2C������������#�������� ������������#������������# ������w���^�� ����� 6��#x� � �� �� �#�� � ����� �#0�� (��;���� ��� ������&�� �� �<���� 4�� � ���� � �� ������ ��� �����?� ��#�������������9� � �-���� ��� �#��#�� �����+��$*9�99��������=�����+��'(���$*9�49��9��������=�+��

Page 147: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

(�*�'��\����������+�� I��� � ��� �#�� ��� F&�#��� �G� ������� ������,� 4�� �#� �����

�����#� ���� ���#�������(�#����#����� ���� ��* ���� �#���#�� 1��#���� 4�� �:�� ������ (�#������

<� ���#������ ������#�&�#���29�#����������-�� �# �������#��� �#������� �#���� �#��

����������#��������# ���� ����1(��������8��<�-:� �������D���� ������:�� ��������#� �#-��#��

���-����#������� ��� �����?�����# �#��#�#�9�����-����#����*&� ���� ������#���������������* �� �29�

������������&���<� �������� �#��������������,� � ��#� �������������7� �9��#������ ���

��� ����� � �%������ ��8�� ���� !� �� ����� (�#�� ��������� �������� �#� ���#� � �� �����9� ���������

�# ����� 4��&�#��� ���� ����9� �����������5#� �����<���(�&��� �4��������������� �� ���

��� ��� �� 4�� �� ���� �� �4����� � ������� �#��� ����� ��� �$*� ���#� �����&�����������#��� ���

�����D������������������<������������������ ��� �#����(���# ����������������9���-� ����

�����9� � ��� �&��9���4������F#�#&5�#������������&�� ������������������-����J������-��

S� ����K��� �����������#�������������#�9��#��<���� ��� �����������#�������-�������������

#�������-� ���J��� ��^��� ����� ������ ������K�G�+��

Q���#������#� 9����"9��#������� ��� �#������ �������<������������������� � ����#��

AB� �&�'9� ����������<� �����*���������#��#������� �������������$*�����(���# �� ���

�#������������ ��(�*�'���� ������������#�� ������� ������ �����#������ ������,��#� �����

6��#,�

�+��!����"��������(������� ��(��� ��1������$2����#�4������-�#��� �#��Z�1� ����9� ��� ����������9���������������������#���������� �#�� ��9���������(������������� � ��������#�������&������I��"9� ���� ������#� ��� ���#�������������#�#��������������� �#�� ��� ������"�������(�*�'������#������� �#�� ����� ����� �-�9�� �������� �������:��#��������:� ���-�#�����#�1#��2�5���������� ���&�������� �������+��$*9�39��9���$����=����

Page 148: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

F1���2�J���# �#��#�#��K�#����� ���J���'����H��QK9����������������� ��#����

8�����J<�� �����������.���,K9���� ��������������� ����� ������Jz��H�

<(���'��K�� [�� ��� �#8����9� ����� #�� ����� �#� ��� ����� ��#� 1���2�� !�:� ��

�# �#��#�#���������� �����#�� ������������ �������������������������� ������

0��������#�����#��� �0��9������#��<� ��#�#&5#������������1���2��� ���J��

�^�� ���'��K� ��� �� �8�#��9� �#� � ���9� �� �#�� ������ ���� <� �� ���� ��� ����

�0��9����������0��� ����J���'��-K�G�+���

!��� �� ��(���# ��� ��� ���#� ���� ��� �� #� ��� ������� ������'���9� ���� ��� �(� ���� ���

�� ���� �� �� �� �� ���� � �#�������� �#� ����-��#�� ��� �# ����� ��� (�*�'����+)�� U� �

������� ����#0���9� �� ������� ���������� �����#�� ��� ���� �����&������ (�� ��� ������,� � � ��

<(���'��9� ���� �������� ������������ ��� &���� ��� �#� ��� ��� � �� �� �#�� ��� ���� ��� ��

���'���9� �� ���� �� ��#������� �����#�� ��� ��� ������,� � � �� �#� ����� ���� #�� 4�� �#��

�����6��#9�� �� ���� ����-�������#������ �#�� ������ ������������(�*�'���#��

<��<�� 4�������#���� ���������9�������#�9�#��4�������#�#�����������#����(���# ������� :(� ��

�#����� ������(�&�����1�# ���������� ������!����"��9���� � �<� � �������� ��������������9�

�:� ���� �#�� ������ �� ����� ��(���# ��2�� I��"9� �� -����� ���� �� (�*�'���� � �� �� �#��

����� ������������# �����*�� ���� ��9�����(��������&�#�� ���� �#0���#&��������������

�#��#&���� (�#� �#���� ��� �� �#�� ��� ��&���� 1� �� �� ���� ���"� ������� ��� ������� �� ���

������& ��#�����9�������#�������������: ����������'�d�'29������"������#��8�#�� �#��� ��

��(�������������� ����� ���������������1����� 4��#����� ����������#�2�� � ��#0�������#��

�+��$*9�49���9��������=�����+)� '� � 8�� <�� ������ ����#0���9� Q����<���� �#������� ��# ������ ���� �� ���'��� ��� ������ FJ�K����� <�(L�0����L��#�������� �#��������/���G� 1���� ���9�������2��!����49��#��#��������#����� �$*� 1 (���b9� ��9����+���=��29�<� � ����*� ������� �#�� ����� �_����� �� ���'��� � � �� Z�#� ����9� ��� �#���� ���� ���� �� ���&� �#�� ��� ����#������ ����#��� �#�� �#�������� � �������-��#������#� ��#�����(�*�'���������'�����

Page 149: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

������ ��� �� ��#�� ���� �#� ����� �#���� �����#� ����&��� �#�� ����� ��� �&��� ����� ��� �� ��

�����#���������� �����(�#���������&�#�����!�������� ��� ���:����������#0�#������ �������

(�*�'������ ����9��# ����������8�� �������&�����#��=����#�����3�# ��������������������

5�� �����(�*�'���9���� � �8����<��-�������������&�������#�� ����(�#����������f�����$*������

�� ������� �#�������9� ���� ������ "&� � �#�� �� ���-4����� ���#������ ��#�����-�����9�<��<��

�����������<�#��(�� �������&�����4�����(�*�'���<�����������#���#������,�����# ������#��

<�#��� �#��� �������# �������# ����#����� ������ ���&������+���������-���������(�*�'��9�

�#�� 4�9�#��#� 4��4���������#�������� �4�4�� �������1������2��������#�������� ������#�

�� �"#� �1����*!����'���29�� �������� ���������������������-4��#���� �#�� ��������

�������#���#�����-����� ���� 8��#����#����� ��������������������#����#�����++9� �� � ��*# ���

���� �� �� �#�� �� ��� ����� ��� ��� �:�� � ����9� � ����� � � ���*� �#� �� ��-�9� ��&�� =#�9�

���� �������V�� � ��(�� ��Q��L���9�

FV<��� �#-� ���#�������<���0���(��<�����������������#0������<�����������<��

������� �(� ���� �����-��0� 1g2�� V�� ��� � �#-�# ���� ��� �<�� ��������� ���

�#-�# ��9� � ����� �<�� �����(� ���� <��� ���9�L<� <� ��� ����������,� ����

<��� �������#�������� ��9��]���<�� �# ����#��(����0�&�� 9��0������ �����(�

�����#�#&�1g29�#��� �#����������#��������0��� <������ ���C�1g2�P(��<����(�����

�# �������0��<���#��-����9��������������������0G�+���

�+��'(��������QVa!>V9���� ���9�-���PP9�������=����++�'(���$*9�49��9����$���=�����+��N��� ���9�-���PP9�����$���

Page 150: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

V��� �� ���� � ��� � ��� �����#���� 4�� �#� ��#�� ������ �� ���� ��� ��� ���� ��&�� �

�#���������� �#�� ��� �������(�*�'��� � �������# �� �#����(���#���������� ����o���

�� ���� (�� ���� ��"��� �#�� #�� <�� <�&�� � 9� ��� 4�� #�� ���� ���#� ��#�� ��� -����� ����� �� �#��

������� 9��������������� ������(�&������#��#���� ���� �# ��������������������� �#�� ����

�� ����� � ����#� �&�(�*�'����# �������9���* �� � �#�9����� ���� �������� �#�� ������

����� �#���������� ��� �#������ �#�� ������(�*�'��C����� ���("�� � �#�9���� �������

������ ���#�� �#�� ��� �� ������ ����������� ����� �� ���� �� ��8�9� �� 4�� �� ����� �����"� ���� ��

�#��#�����������#�� ������������,� � ���<(���'������� �#�������#��� ��&����#�����

������ �#������-����������� ��

�������� �����������#���#��<�����(���������9����"9������������ �������� ��-�����

�����&���������:�� ������,������ �������&�#�� �#��������� �#�� ������ ������:�� �1������

���� #�� 6��#9� ��� �#���� �������29� �� ���� ���� ��#�� �� ��#��� ��# ��� � ���� ����������

���� ������ [��� 9� ��# �����9� ���� �� ������ !����"��� 8�� �# ������ ���� ��� ��� ���� F���

� ��������#����#��#8�����9����"� � ���#��#8���: ����J���������-������(^����I���=���o�

�������� �;KG��$9� ��� �#���� ���� ���#�� �� �������� ���� � ���� <�� <�� �� ������������ ����

�����#��� ��� ��(���#�� �#�� ��� ���� ����������9� ��&��#� ��# ������ ���#��(� ����� ����� �#�

��������������8�� �C��������� �4��#��* ��������� �#�� �����&���9��#�F��#���� ������� � �

�� �� ������ ���#��� ���#��#� �#���������#�� �9��� ��������������� �������� JZ����� ��

.�����!� �X�� ('�^��� ��� � ���� ������ � � � � �1(��� � <��� � ���-�� ���� ��

�d �1�KG���9���������#������#��������#��(� ����������������#� ���������(������#�����-��*�������

�����#&�������F����� ����4������# ���������-�����J �&���.���(��K9� �#������������&�#�

��$�$*9�49��9��������������$*9�49���9��������=��������

Page 151: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

#���#��4G�����/�# ���49����������������� �� � ��*# ���4���������� �4���� �������������&������

�����#����������,� � ��� ����9�8�����9� � ��(�� ��Z���<���9�FJK��# �#��#�#�9���#��c����

*������� �#���������#�-� ����9� ������������ ���#��#����=�����������-�&����G���9� �� �������

<� ��-�&��9�8��<��<� �-���9�4���� ����9�������� ��� �����?�9��� ������������-���#���# ���

���9��������#���� � �������"�������#?�� �#�� 4�����8������������-����# �#� ��#��1���

��*��2� �� ���9� �#� �#���3�# ��9� #�� ������� �#�� ���� ��� (�� ���� ���#�� �� �� ���������� ��

�#���� �#��������# ����1��*,2� �������������<� �4����#�����������,9����"9�#���4� � �

��#��������# ������#���# ��� ������#���#����� *�� ������������������-��(� �����-����-�9�

&�����4��#���� �#���� �#�������������-��� �#-� ��#�� �������������#������� �����������

�� �#���� ���# ���� ���� 4�� (���� �#�� ������-��9� �� 4�� �� ����� �����"� ���9� �����4�� ��� ����

(�� *�� ��� �� ��-�� -��#���9� #�� ���� ������� ��� ��#���� �#� (���� ��#��� �#��� U� � ����*�

�����-��9� ��# �9� �� #������ ����*# ��� ���� ������� �� ����� ��� ������,9� ���"� ��������

����*# ������� �#���������#���#�����-�������* �� � ���� ������� ������,9������#������#��

#�(������<*����9���������� ������#�(�# ���������# ���� ����������#� ��� �#��4�� ���;����

��� ��#��� �� ��� �#������ ��� � � ��� �#������ �<� �� -�&��� 1�� (�#�� �� ���� ���8��29� ���"� �:9�

5#� � �#�� ���#�� �� �������� ��� ������ ��� ���� ���-����� ���� � ����� � ���#�� e�� �� �����

���������� �#�(����� �#��� ��#�������� ��� ���� (�� �� �� �#�� ��� � �:�� � �#�� �#��������9�

���"9�����������,��� �4��������� �#�������� � ��� ������

!�����������:9����8������� ������ ���������� �����#�� ��:������� ���������&���������

(�&������� ����9� ���� ����� �����������#&��� ��� �#����������� �� ��#������������ ��

�#��3������<�#��#�����������#�� (�#�����9��#����� 4��&�#��� �� �� �����(� ��9� �� ��������� 4��

���� :(� �� �� ������#��-�� 1�� �� ������� ��� �� ���� ��� &�#���� ��#������2�� !��:9� <� � ����*�

������������

Page 152: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����� �#��� �#���� ��� � ���#�� �� ����� ��������� � �#��� ����# ��� 4�� �-���� ������� �� �����

���&����9� �����-���� ���#� �����&������ ��� ��(������ &�#��� � �#�� �� �#�� ���� �� � ����

��� �#���������������#����#����9����"9��#��� ����-��� �# �� ��#�����������(�&������������

�����&�#��?�#� �# ���� ���� �-���#�� ������ ���=��� �� �&�#��� ���� �� �#�� ���� ����� ��

���-�����C����#����"� ������-4��� ��� �� � ������ ��� �#-��������#��#������������#"#� ����

������9� � ������&��� ��:�����-�&�������������<��-�����������������#����� ����#���� ����

����� �� ��� �� ���� �&��� �:�� �9� � ���� �� �&�#��� ���9� �������� �:9� ���*� ��(����� �� �� ��&�#��

� �� ��� ��� � �����9� 4�� ���� :(� �� �� -����� �#�� ���� ����� �� �� ����� 8�� ��������

���#���# ��� ���C� ��� ��� �#�� �� ���-4�� ���������� ����� 4�� � � �� ����� � ��� ��� ��� ��

���������� ��#&� ��� ���&����� ��� �� ��#�� �� �����&��� ���� ��� �����&�����9� �� ��#�� �� ��&� ���

�����#�� �������� � � ��� ��������� ������ ���� � <�-��� ��#��� ����� �� �#��� ��� 8��� �9� ��#��

������� �� �#�� �� � �#���� � � ��� ����� 4�� ���&��� 9� ���� ��� ��� ������� �� �����#�# ���

������������&�#��� �� ����I���5�� 9� ���������������������������������(����������������

�#�������� ��#�������� �������#��� ����#��<��������� �� ��� ������������ �#(��������#����

���#��_� ���"&� �������(�#�,��������������4�� ������#�����&�#���#����14�������9��������

��(�#������� � �#����������-��<������� ��� �#���#���#�2�4��"&� � �#�� ������� �4��#�

�� ��� ��� ��#���9� ���"� #�� ���� ����� �#� ������� ��� ��� ��#���� 4�� &�#��� � <�� 4�� �� �4�

�����7% �����1��#�4���#����#�� �����9���� � ����:�<� ��� ���9��� ������������,2��e�� ��9�

�#�� ����� �3������ 4�� ��� 4�� �������� ��� ��#��9� � �� � ����� ��� ��� � ����# ��� ��� ��� �� 1��

��� � �#���(�#�2��#��� �������������� 9����#�4������#�����#����� �� �#���������� ������ ����#�

�3�����9����"����"�4����� � �����#� 4��������������������������5�9��-�#��� �#��� ����

�_� ��� ��� �#�� ����� �� �#� ���� ��� ���#�#�� �� ���� �� �#����� ��� �� �# ����� � ����# ���

��������

����N��� ���9����PP9�-���PP9�����+��

Page 153: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

:4<4<4/����%��������������&����������A����!���� ������ ������ ������ ���������������������������������������������������

�����&�#*��������� ������ ������!����"�������������#������������������� ������4���

���� ������� �� ��"&� 9� ��#�� ��� ������� ��� �����&�����9� �#� ������ ��� �#���� �� .���,� �� ��

������!�������������(�&�������#� ��� �#�� �#������������#���(���#�����#��������� �����

��������� �9� �#��#�� ������ 4����� � � �����&�����������&�������� �� ��-�� (����(�����* �� ��

����4�� ��� �#�� �#��#&���� ��#�� ������ ����� ��� �� ���,� ��� .����-� ���#�

��� ����� �#������������ �#�����D�#��� ������� ����� �#�#��������� �������9� ���������

��������#&������#�� �8����= �����1�����%��2�������<�������-���������������!�������������������

��(�#� ��#�9�����#���#�������������������-��� �� 4�� ������������-*# ������ ������������

����� ����� ��"&� ��4����������� ��:�����������a�����$*9��#������&������(��������� ������

�# ����� ���=�d� 1��#�� ��<�#��� �� ���� �� ���<�#��29� �# ����� ���� �#� �� ������ �����

������ ��� �� ��� -��&�#0�� �� ��*&�'�� !������ -����#�� ��� � ��� �� 1#�-�2� ����� ��� ���� �#��

� ���� ��� (�� ��#� ����� ���#� !����"��� �(�� �� ���� FJ#K�� ��� � �� �� � ���� �� -��&�#0��

J��*&�'K� ��&��� ��"���� ��� ��#<� ���� J.�����K9� ���� ��� � � �� -��&�#0�� #���� ��� ����

�����-���� J �&��K� ���� �� ��� #�� � ���*�� 1���2� #� �#-�9� �:� ���� 4�� ������ ��� �����-���

J �&���K�(������ � ����������<�&�����-��&�#0��G��)9������� ��������������������(� ���� ��

��(���8���� �#��������F�#�������&#� :#����J� �� ���0�*��H�"��(�-��K������#�� ���������

#��4��#���� J���RK9�������<��4����#��� 9�#� 4��<��(�#���������-���� J �&���K�G����#��

����� ���-�#�����#��#� ��9��������������#����<�#�����-��&�#0�9�����#� ���*��� �#��������

����(�������� ���� � ��������� ���&��9��������#����������#�������-������!����"�������(����#��

����'(���+��� ��� ���������9�``bPPP������� ��������#��������������<� ������?�������(��=#����� ���������(���# ���������#�#��� 4�� !>PQVWVP�9�+��� ��� �� �������C� V���� �� ����� ��� ��� M�� 6����#� ��%�0���9� 7�� ��#�9� 6�#�� ���7��#���%��&�9����)�������'(���(��7� �9���$+�������)�$*9�a9���9����+���=�)��

Page 154: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��� �� �#� ����� ���-�����#����� � ������������������#� 4���4���#�����#���#�������������

��� �� �#� ��� �� ��� �� �#�� &����� �� ���� (* � �#�� �� �#����������������� ��� ���������� ����

�����&������ ��#�������-�#���#� � ������������� �&���������+�.#��&����������� ��(��� �� �� �4�

����#� ��� �#����� �����9� � �������� �#����������#������&�����9��#� � �#;����������������

��-����� ��� ���-�� ��� �� ������9� �#�� ���� ���� F1���2� �� ������� ��� ��-��:� ��&�#�� ��� ��* �����

����� ����� 1��� � � ��=��-��E�'2� ���� ������C� ������� ��� 4�� ��-���� � ���-�#� ���#�����

1��� 2�� ��#���� ������#����������#��&��9� ��������������� �#�� 4��-�&��9� ���� ��#��

���� �##����� 1� � �#�� �&�1�29� � ��#�#�� �#� �#� ���# ���� �#-� ��-��9� � � ��� ������

� ��#��#�<� #������# � ���G����

����� ���&���������� ��� ������(����=#����� �4����(������#���#��#����� ���������

��� �� ������� 4�� (�� ��� ��� ��(���# ���� �� ��#���#� �����*� ��� �����&�����9� �� �����9� ��

���� �������-�����������8���: ����!*�!����"��������� ������������ �������<� ��� �#���9�� �

����&3�#����(����,�

FV�#�� ��� -�� ��� ��� ��� ��� ���#� ��#<� ���� J.���!K� ���� ��(������ �#�

�����-��� J �����K9� � � ��� ��� ��� ��� ���#� �����-��� ���� ��(������ �#�

��#<� ����JS� �����.���%KC���#�����-����������� � ����#���������4�����

�� �����-��� J�I�H� �=� .(�*������ .���!� S� ����K,� �� ��� #� 4�� �4� �#�

����$*9�89��9����$���=������+� Z������9� ��# �����9� �����-�� �5�� �� ��"&� � ��� �� ����� � ��� ��.���,� �� �� (��7� �9� 8�� ���� �#�������&�#��� � �#�� ���� �� ��� �� �#� �3������ 4�� FJ�K����#��� #��$� �� * ������� ����� �������-�� �#� ������ �#� �����#���� ����G� 1��'� � �'9� ��++29� �<���� ���� �#������ ���� FJ#K���(�� � �� 1g2� ��#�� ����&#���� ����� �� � -� �� ��������9��������������������������#� �������f�#�� ���9� �#��9�-����� �����f���#���#�&����9� ����F������G9� �#(�� � �#��� ����� ��&��� ������� ��� ��� �#�9� �� �-�&����#�� ���� �&����� �� � ����� ��� &�-��#�� J�#� �� �� ����#���&#�(� ����� �#(� ��9��#�#���� �� ����9�� �������8� �����:�� � 4��������,������%��K�G�1��+�2��#��������#������������� ���� ������������# ���������������&�#��� �� ������.���!��� �4����$*�������������� � �#����������#������������+���=�)��

Page 155: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

� ���� ��&��-����������#0� � ��� �� ��� ������&��� �#���������� �#85���� ����

����4���#8�����9���#�������#0�� � ����<����������#0���G�$$�

e�� ��9� ������� .���,� �� ��"&� � ��� ���� ����� !����"��� #�� ��� ��(�#���� ���� ���

�������� #����� ���� ��(�#����#� �.���!9� ��&�� =#�� F8��:�� G9� ��� ��:��� ��� ��� ������

����9�����4�������������#�����9��#������������� �����#����#�� ��:#��9�F#��4������� ������#�

�������&��������8�������������9��#��4����� ���#��������������9��# ����������#&����������(�-���

���G�$�9� �#� ����##*� ���� <���*� ��� ��� �����?��� �� ���� ���#� �� �������� ��� �� 8���: ��� ����

�-�#��� �#�� � ��������� ������� ��&�#� .���,9� � � ��� (�� ����� �� �� ������ ��� ��:��C� ���

�������.���!�F8��:�� G���������������������� ���������.���,����(�#����������a����

�$*�4���#���3���������� �����&����������������������"�<� ����� ���#��� �#��������������

���:���&��9������ ������� �#��������4�����#������#����������������-�#����.���,�F��� �=

8��:�� G� ��# ������ �#� &�#���� ��#�� �#�� ������� (�&���� ��� ��#� �� ������ � �� �.���,�

�� ��"&� � ���� <� ������#���� �� ��#� �� ��������� �������C� ���� �#�� ����&���� ���� ������ (���

���������� ����� #� ��� ��#�� �� ��#��8� �#�� ��������� � ����-�#����� ���"� 4�� ����� �9� ��

�������� �����������#0�������������������� �*�� � *��� 9��#������������������&��������#��

������#����������������������9���&�#����9������ �#������(�#����U� ��������#������I:#������

V��&#����������8�#���#������I����$���V� �4���&�#����9�����#�� �#��&�� �F��&�#��L��<��#��

(������#&��� ��<��������<������������#��<��� �#]�#�������-������#����&������#�������9��#��

�<���� ��� �� ���� ������ ��� � <9� �� ��9� ����� �9� �#�� � �#� � � ��� �<�0� ���� ����� a<���

�#����������� ��� �L�� �<�#&�,� 1�2� �<���������#�����(� �<���� <��� 09��#�� 1�2� �<���-���# ���(�

�$$�$*9�b9��9�������=)����������# ����#���� �������.���!��� �4������� ���������������g�1 (������)��)2���$��$*9�b9���9��������=���+�����$��'(������ ���9������=����

Page 156: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

!���������� �#������� �#� ��� �#�� �0 ���<0� L��<� ��G�$��� ��� ���#�-��������9� ��# �9� ��� �# �����

��������� ���.���,������#������������(� ����������������������� �*�� 9�������������� � ���

����������� �������������(�������� ���:�� ����������&�������$��

#����� ��9����������� 4���#���#�������-�����:�4�������������������-���(�&������� ��

�����������������������#� ��������� ��"&� ������� �4�������������(�&������� ����9���

������ ����������"�<� ������(�� ��������� �# ������?� ������� �������������� � ��������

����� ���&�������� ����������D�9��#���� ����� �����&�����9��#��#������ � ��#�� �����#�� ��

���9���4�����:����� �#������������������-4�.���,��#�����*#�������"���� ����"���:�� 9�

�� ����� �#��#��� ����#�� ����9� ��� � � ���� �����-��=��� ��(��7� �� ��+����=���$�9� �� ��

�����g������� �� ������9��#��� ����?��=�������� ����#������� �����&��� ��,�

F!��:9� �&�#�� ��#��#� ���� ��� �&�������9� �&���� ���� <�&�#� ����<������ ��

������� ��-������ �����#-������������&�������49� �#(��#������������� 8����#�#���

��* ���� ��#� (�� ��� ��� �#� (���#� ��9� <�#� ��� �����9� ��# �����9� *���&�� ��

��#���������������#���������#�����J���������������� ����;����Y��K9�

� ��� �4���#��8������ � ���� �#�� �#&�������� J��>��H��)����Z�1K��

'�������#<� ����J.���%K9�������-�������������#����9������� ���*��������C�

�$��P����9���������$��P� ���� �#�������&�������� ��-�����(�����=���� �����9����������(�#����������������������������.����-�F����#��������G� ���#� �� �� (��7� �� ��� ��(������ �� ��-�#�������� ���#� �#�-�� �#�� ��� ��� ����������� �� �� ������ �� (�����-���������� "�������#���� �����,�F����# ������������(�� �� �#������X9� X�������#��&��������<� ��#���9��#���� ������������ ������#���#����� �#��������������J��>�(^���.����-��D� &��K�#��������#�������� X�9�0�������� �������8���J��>��^�� �&���K�#�������#C������ ��9��������#��#(���������������#��#8���� ��G�1��)���=�2��V��� ��&��� ������� � �� �� (��� ���� FJ�K��L��� (�#�� �#��� ���I���9� �#�� ��� �<�� ��#����� ��(� ���� ��Z���]��<�����<0� �(���� <� � �<��� �#� ���� ������� �#����C� #��� ���0� �#� �<�� �����(� ��� ��#��� �(� �#������0� �#��<0�����9�L���<���� �� ����������#9� �����#����� �#� �<���� ����9� ���0��#������!� (�L� �#���������#���0� �������(� � ����0������#����<�-����9��#��<�# ���(� ���� �� ����8��&� �#�C� ���� �#�����#��G�16P[�^9�%�P�9������� ���3���-�C�[�L�^��]9�I�#&��#�7��]�9�����9�������2���$�� FI��� �� �������� J������K����� ��� ������#��� �#(�������� J��>� �&���K� ��#&�#����������� ������ ���#���� X��� �����#���������������������J�#��.���#�KG��

Page 157: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

�#� �#-�9��������-���J������� �����K9�����������������������9�<���*���4�����

����&���� ������9� � ��#������������ *���&�G�$)��

� ���� � ��� ���� ��&��� �� ���� � ������� ��� �� (�#�� ��� ������� ��� �$*9� ���#�

!����"��������(���������������# ������������# ���-�&�����-������*#� ���#����<� ��,�

FQ�&�#������ �� ��9� �������������������# ������ �*#� �� 4�� � ��-�� ���������

����#������#9�8������4���#�����#����#� �#0�� ����4������(���# �������<��<��

�#����������4�����J�����K���������4�����#��J����K��I������"9�<� ���������

�� ��&���� ��8��-��������#����(���# ���(��;��� ���(�&�����e��-���� ��#������

���"� �����9� ��9� ����#�� �� ��#9� �*#� �� ������ �#� �� �#� ��� �"� ���� ���� ��

�#������ ����������J��������K��������-����J �&�'K��!��"��4��#���� �� ��,�

������� ��� �-� �#�9�����(����������&��9����#�����������#��*#� �9��-����

��� � �&�#� ��#�� ���� ��#<� ������ J.���#�K� ��#� ����� ���� ��� ���#�

<� �������-��J�#����*���1�K�G�$��

U� � ����*� �����-��� �#� ������� ������&�� �#�� ��&#�(� ���-�� ������ ��� -�#��� ���

������������� ��� -� ������� ��� � ��� �����&�����,� �#� ��� ��� � � ����� � �� *�� � �#��

&�#��� �������# ����#���� ������� ��������9���������<����#����&�#*��� �#��������#����#��

*#� ������������� �&�'C�(�#� �#�9����"9��#������������#�����(� ��������� ��-� �#�� � ���

.����-��������*�����1F��������-�G29��#��(�&������������5�� �����(� �� �#������ �����

�$)�$*9�g9� �$9� ��+$�)=���� I���_�� �#�� �� �� �#������� ��� �� ���� �#�� ��(��� 9� <� � #����*� ������ �� ���-�������# ����#���� ������ � ���� �#�� �#&�������� �� ��� ����� �:���� ������ ��� � �#�� ������ ���� ��9� ��� 4��#��(�� �9������ �#�� ��9�����#�������� ������� ��� ������(�*�'�����

Page 158: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����� ����9� ����� ���9� � � 8��<�� ������ ����#0���9���� ����� ��#���� ��� �#�� ������ ����

�����&�����#� � �����#�������-�� ���� 1��� ��*��2� ���� ���:� ��� <�� �� ��9� ��#������� ���

���&�#��#� ���� �����#�� ����� ��� �� ��-�� �� �9� �� ��(���# ��� ��� ���� ������-4� � �� ���

���������$+{�

�$����$���=�$���$+�'(���$*9�89�)9��������=����

Page 159: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

Page 160: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

<4��

��+��������� �+��7� ���������+� ����; ���� ������ �������

����������

Page 161: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)$��

Page 162: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

<4/�$���)��(!�����!�������D�����(&�3��������������������������������������

� 6��#?� /�� ����9� �#� �#� ����� �#��� ��#�� ��� �� ��-�� �������� ��� ��� ��� ��� ��

������9� (���� �� ��&3�#�� �(�� � ��,� Fa��� I���#� �#��!��� J�� K� � ��#?�#(�� �#���� ��#�

b���#� -�����<�#9� 3����� �#����� <�� L����#G�$���/�# �� �49� <�#� ������� 8�� 4�� ��� �������

�� ��������������������� �#�#�������������!����"���(������������&&��� �#�9���-��������������

���� ��&&��� �#�� �#�4� �# ���� ����� �� ��-�� -�&�# ��,� ���� 4�� ���� <� � �� ��� ��#�� ��

�����&��(��� ���� ���� �� ��#�� �#�� ��:�� � 1�9� ���� ����#���9� ��� 2� ��� �����&�����9� #�� <�� <� �

������� ��������������� *�� �������#������ �������(�&������"�� �����������#��� ���9�(�&������#��

������ �������#�������� ������*�� �����������#�� �#����:�� ��!��"��:9���8�� ��������� �����

M���Z�������FV<�� ������������(�F�<��%�#0G��#�!�������G����������#������������� �#���

#� �������� ���� �� �#�� ��� �� ��������� �����9� �� ���� ��#�� ��<�� �#�����D�� �#� �#������� ��#�� ���

��(���# �������������� �������������������������

� �

#������� ���-�#�����#����������������4�� �#���-����(��������#���14�� ��9�� ����

��&���� ���#������ ��� ���#�9� �� ���� ���� ��#�� �� (�� ���� � ����� 2� ��#�� �� �#&��� �#&���9�

� �� �� ��&#�(� ��� ��#� ���: ��� ��� F����#��0� �����G� �� � �� �#�� �##��� ��� �*�� � �#��

����� ��-������� 4��#����� �#0���#� �#���$��U� ����� � ���-��=<�9�������� ��9��#��#��

�����#0�����������. %�����������.�=���=������������������#���=� ��� �#�������� ������;�

�����&��``���#���>�L�#��a� ����&�9��#�������������#��3�������� �4�4��������� ��

��#������:�� ,�Fa����0�F�<����#]��#���<��(��G9�F�<�� �����G9�F�<��<�������G9����F�<�� �#�

�$��!>PQVNV�Q9�* -���� �����$�� -C�3������?���#��]� �#������-�#�6��#?�/�� ����9�7���#9�!]��� ���b���&9���)�9���������!��������(�� � ������/�� ���������������������#��������� ��������� ������������������#����������������� ��

Page 163: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

�(� �<�� ������G9� L<�#� L�� ����]� �(� �<�� &������� ������#� �(� ���� �� � �� 09� �#�� <���� �<���

������L�� �#������#�� 8����L<���L��<�-�� �#� �#�G�����%4�� �� �#� �#�9� (�#�� �� �������� �

��������#�����������*���������������������:��9� ������ �#�4��#�������&��(��;���_� �#����,�

FU���������F<�������G��# ���� �0��P�-����]�������<����(�#����#��#����� ���0���������<���

������(�Z���]����&�#��#�� ��#��V<��'� �#�I����9�#����<�������� ���������<���������G������

!������� �# �� ��� ����#������������������49� � �����*� � ���-��=����������#(�� � ���

��#�����������#��-�#�9�����������*�� ������� �# �� ����#��&�9��������������-�-�# �����������

����#0��#�� �� -�&�# ��� ��� ����� ���� ���� ��� ��#�� �#�� �� ����:�� � �������� �#��&������

*��� �9����������#�4�����������# �����(�&������������&�������

U��<�������� �49����"9��#�5��#��-���������������������9���� � �����#0���Z������,�

FV<�� #������ ��#��� ��� �(��#� ����(���� �0� �� &�#���-�� ����� �#���� ���#� 1��&�9� �� � ����� � �T�

�T�T9� ��� ������$=��2�� P#� �� <� ����9� ��� ��#�� F ���� � ����� �(� �� &�-�#� ���� �(�

�����GG���C� �� �����#���� ���� ����� ���������� �����&�����9�������������������#&������ ����

���#��� �����5��#��������� ��� �����#������5����� �����������:��� � ���# ����#������� �� �#��

��� 9������#�����#������������4�������?����F(��� � ������#�L��<�#�� ��L�0���(�(���#&����

� ��#&9����������+�����#�����9�L<�����#�� ���������������������]���������� �����<�#� ���9�

�#�� �#�*$�bPP� 1���$���=�)� �#���������29�L<���� �# �#��#�#�� �#�� �#��#�#�������#�� ����

��� ������ ��� �������#&� �#� ��������� ���� ���#�� (�� � �<�� ��� ������ �(� ���� �����G���C��

(�#� �#�9�FJ�K<����<��� ��#���#����(��<����� ��� ������ �����L�0����8�����-���P#��<�����#������

��$� '(��9� ����9� 2��� �C?������U�� A �� ��"� �%� $�� ��� V���9� �����9� ��� �$)=�$��� �� ��� ��� ��� �#�� ���#������������ �����#0�#�� �� ��&������ ���,� F)� � ����� � L��� �������� �0� �<�� L�=��� ����� ��� �� ��� � (��� �<���#���-��&��� �����G�1���9������$)2���������� ��0������%�!�� ����"9���1����2�9�����$������ ����-��4��#�����������QU>7N>[9�'�9�)� �(���� �1�$$�2�����N��� ���9�������������P���

Page 164: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

���&<0���#������<�� �8����0��(�<� �#����#&��1L<���#���&�-�#� � �#��0���� ���?�#=���02�

�<���(����<�����(����(� ���#��#� �����#�L�0���P��<����#�����<��������(��<����� ��#�#&��<����

FV<��%�#0�GG�����#�������������������� ���*��5�������:��� ����5����� 9����������8���� ������

Z������� �� �#��������FJ�K#� �� ���(� �<���� �������� ������9��� � ����� � �� ��� ������-����� �#�

�-�����-��#�� 9������#��L<� <����#����#�!���������#���������-��������9���# �������&&���������

��F'G��-���&�9��� ���� ���� <��-� �#�����<����<�#�F!�GG��)C�����#��9����"9����������������

���� ��� �#���� ����#�� ��#� F(��� �#�G� �����:��� �9� �#� ����� ������ � ����#�� �#� ����

������������:�����������#����#������#;���#� ���-���������:��� 9���������<��� �&��f��� � �

������ � ������� �#� �� �� ���� ��������� ��&�#� �� f� 4�� �#�� -���� ��� ��� �� ��� �����

�� ��"&� � �� � �� ������ �#�����"&�����9� ������ �#�� �#�� ������������ ���� ��� �������

������#������� �� ������������#�� ���������������Z����������#� ��� ���� �����5�� �����:��� �

����-�������5��#�����9��*��#��(�� ������FJ�K#�� �#�(�����#�0��#������#���� ������ ��#��<��

����# �� �(� �<�� &�#���-�� ����� ����(���� ��� �� ��� ��� ���� �(� �<��� �#���� ���#C� �<�� �<�����

��#�� F ���� �����G� 1L��<� �T� ���T�T� � �� ��0� �#��������9� �<�� F&�-�#� ���G� ���#&�

���#�� ������<�� �����(��������2G�����

!�������������������������� �#������ ��9����� �����������#��#&�������� ��F�<�� ����

�(��������G��������������Z������� � ��� ���������<� �����:�� � �#��������14�������9�

�#�� ���������#�� �# ����#���� ����#����#���#�������#&���29�<� ���������������#���=������

������� � ������������9�������<�-����������������������������-����9� �#(�� �-�#������� 5�

��� �%(�� ������ �� ��� ���� ����9� �#�� ������������ ���&��� �� ���� -�#����� �-����� ���� ���

� ����#���#������� �%(�� �#�&�#���� �� ������������� ��� �#(�#��#��#� ����� ��� ������ ��

����P�����)�P�������P���

Page 165: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

���C�I����������� ������ �� �������������#��(� � �����.�9����� �����#9��#���(����=�������

�������� 1���� ������� �������� ��9� ��� 4�� #�2� ��� ��� ������ ��� �� ������ �� � �*�� ��

1��'(�������(�'�������2���������&3�#�,�

F� ��� ��� �#�8�� J�;��K� ���X� �� ��� ������ Ja%(�K9� ����� ��9� �� ��� �������

���9�-�-��#����������� �#���������������������� ��-��������5�� ��9����#�#�

�� ���� ������^�������#�8�� X������#���0��� X������������#����� � �� ���

��#��������5#���#���� ����G��+�

#� �#���3�# ��9�FJ�K�# ���<�� �8����0�������#��<������ �0��#����# ���<��L��]����

���� �<�� �8����0� �#� �� �� � ���� � ���� �09� 1g2� �<��L���� �R���� <��� ���<� �� ������ �#�� ��

#����L���#����P#��<��#����L���#����<���R��������<�� �����(�L��]���C��#��<����������#���������

�<�� ���?�#�0� ��� �� L<��� ��� �<�� ���� �0� �(� �� ���?�#�G���C� � ����� ��#����� ��� �%(�� 4��

��� ��� �#���������� ��� �#��������!����"������#�������� �������#0�������F��������

��� �#-������ �#� �#�� �9� �#�����0�#��� �#�� �#� � <��9� ������� ��� � <��� ���#�#� ��

������#�� � ���#��-�����9���#���#� �#8�#���J(����*��� �����%(��������o��&�������X�

.�����#�{� ��� � �� ������� �&���� �=��� �I*� N� A������ ��� � �)���KG��$9� � �� �#��

� ���#���� (�#���������-�&�� �#�� ���#� �#��F����G9���# �9����� ���������_��� 1�� ��

��+�I�!VN[9�.������� �C��� ��#����#&3�9� ����� ��#9�#�����0������������� �#������� M��4�%�#���I���#�0�%�#���6��#X#��?�Z���#�9�%�����9�P#�������������������I�:�� ��9���)�9�V� ��PPP9����+�9��)���=�������H^V9�/�9�I�����#���<��Q<����(�Q����� �Q![V!Q9�Z��1��29�����J��-=����3� �������(������>����� C�7� ]L��I����<�#&9��$$)9�����������$�(��7� �9��������=�����

Page 166: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

������H�0���� �4�<����(� ������#���� ���� �������&��������2��������#��(� � ������"#� �����

���%(��� ���� �#8�#��(�� ����������������������<�-��#����������������-����9��#� �#8�#��

���� ���� ���#� ��#�� ��� -����� �� ��"&� � ����:� � ���������� �� ��� ������� �� ���� �����&������

�#��������(���3�#� �#������W� �� 9�4�������9����#����������#��������C���# �����9��� �4�<��

<���&�#��� ������#�����!����"����� ��� �_� �����������#���������#�����%(�9����� ����

���� ���� �� 4�� �����#�� ���� ���#� ��#�� ��� -����� ��#�:(� � 4�� � ������ �� ����� ����

����� �(� ����� ��� �� (�&���� ��"�� �� ��� ��� ������� �� #�� ���#��(� ��=�9� �#� &�#���9� � �� ��

�# ���������%(�9���������������� �4��#�����*����8�����=#������������ � ��������������

���������3������-��(���%�P�6�#�0,�

F�1g2�������L�����L����L��<��� � �� �����<�����0��V<��N��N�&�� <������

����#�������#����(��<��� � �#�������9��<����L��� ������9�L��<��<����8�����-��

�-����#�����������������&<�=�<�#]�#&� �#����(����� ]�����<��#� ���7���������

���� ��#�� �<�� ������� ��� ��L<���C� �#� �� �� � �� 09� �<�� ���?�#=���0�L<��

� ���� �<���&<� �<���� !��� �0�� U�# �� �� ����� �(� �<�� !�<�#��#� !��� �0�

L����������9��#��<���((� ����#&��&���(��<���� � �#��9���0��<������������<���

�<�#���0��<�������� �G����

����'(�����'�� �'9�������������'(��9�#� 4������(��7� �9������&3�#������ ,����+��$9���$����9���$���$9���$���)9���$������9����$����9�������+��!������� � ���#���� ��� ��� �� ����:�� � 4�� �������D��� ��#��� ������=<�� �� !����"��� ���� ����� ��� �� �#�#��<�����������%��&�#��U�� �#�M�#��#,�Fa<�#��#�!�<�#��#��� � ������������ ����<�� ��#���<��L<������0��(� ���?�#�9� ������� ��-�� �(� �<�� (� �� �<��� �#0� �� �#����0� L���� ���� ��� ���#� ��� ��� ����#&�C� ���� �� �(� �<���� � �� 09��#��<����<���<�#�9����� ��0��<�����<���9���#���������&�����<������������<�������#��0���������#� �#������ ��� �<�� ����������� ���� J�� ���:� M�#��#� ���� I���� ��!����"��K9� �#�� �#� �<���� �0��� �<��!��� �0�L��� ������� ����&�#� �#�L<� <� �<�� ��0�����9� �<��������#�9� �������9���0� ����������#�� ������ �����0� �<���� �8����0����-�����<�� �#����0��(� ��#��0 �#��#�� �8���������0=�L#���G�1M![Q[9�%�U�9��������� �A������"� ����������%�A���������4�!����������(� � �������#������"C�����M�!��'���]9�7������'���� ��I����9�����9�������2������'(���(��7� �9���+���������������6P[�^9�%�P�9���'�� �'9������=��C������������� ���� �#��#�� ����� �#���������������������������%(���#��� �#�&�� ��#�� ��Q�-�����%��9���$�����"�(�� ��1%�����9�P�� �9��$$�29��� �4������&���������&� ��<���"�� ���#��������������������������������%(�9�������:� ����������� � �#�������������9�����#������� ���9������� ����<�#�������� �#��������� �#� ��� �#8�#�� ��� ��&�#� 1 (��� ��� ��=�$2�� /������� ������9� �#� �#-�9� <�#� ��#��8��� ��#�������� ��������#��(� � ����������:����� �#��� ,�FP�� ���]�#&����������#���R�����������-��#����� �G9��(�� ��������� �����#���������Q�]�-��������� �?�#���#��� � �#��������[�L �#�����(��7� �� ���#��#�������&�����I����1��'�� �'9�������#2C� ��� � ��(�� � ����� � �#�� ��#�����������#�����������������9� ������������#�� ����

Page 167: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�))��

!��:���# �9��� � ���#�����*�� ����&��������������������������������������9���� 4��

#�� ���� ���#� ��#�� ��� -����� <������ �=�� ��"&� 9� ���� �� ��(���# ��� �� �� �8����� ��� ���� ���

��:�� � �#�� �������� ���� �#����� ����������� ��#��&��Z�� ��9��#�� �8������������ ���

�����#�&�#����<�-������������������������-��������������� � ��� �#����(���# �������#���

���������� ��#� �#��-�# ��������������� �#" � �����:�� C����#���� ������� �������<� �

������� (��9� �#� �#���3�# ��9� ���������� ���������� ��� ���� �������9� ���� � ���� <�� ��� ����

��#?�� �#�� F�� �8����G9� ���� �� ���� �� ��� ��� F��� ���G� ��������� �#�� #������ (��;��

�#��D��-������ �������� ������8����������������������������������������&��&������

��%���� �� ���� �������� ����#� ���� �#���������� ��#"#� ��9� ���"� -�� �� ���� ���� ���������� �#���� �� �4� �#�������# �� � �������� ���&����� � � ���� �� ��� �#�9� ���� �#������9� ���� �� ���� ��#��� �� � �#���=<�9� ����F!����������##����#� ������������*��� ���������������-������� �������������*��� �#����4������� <���������#������������������#������(�4����� ������ 9�&�#����#������#��#�����&����������������������#������������� G�1/%N[/9�%=I�9��� �����'�.���� � ��������� ��"����������� ����C�I����9�I�0���O�>�-�&��9��$$$9����)�2������Q�&��� � ���&��9����"9� �#�������� ������<� ����(������������?���&�����4���� �#���� ����� *�� �� ��������������&�#�9��#�������� ��������#�� �# ���������� ����� *#� ��������� ����������-������� ���1�#� �#������� ���� ���� �������������� ��#���#&"(�#����#��� ���<�-���(��;�� �#��#�����<���������������������������� ��������������V<��%�#0�9������#���� ������(����������������������&��&�2��

Page 168: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

<4/4/����������������������������������������������� ��������3������������������������������������� �A��E��������F� ���� ���� ���� �����

� ��� ��� ���� ����� ��9� ���� �4� ��* ���� ����9� ��� �� (�&���� ��� ��� ������� �� ���� ��

������� �� ��#� � �� ��&�#� ��:��� ��� �������9� ���#� !����"��� ��� ��(�����9� ��� �#����

�� ����-�9���� ������� ����&�#�����?�����-���#�����#� �����<�������#����� 4���������

�4#��� �#��&�����9� �������4�������� ������������������&#�(� ����'�# ���� �#�9��#��� �����

���(�� �� ���� <�� <�� � ���� �#���� ��� ������� �� ��� *�������� ������ �� #� � ������� �4�

1�I��(����29����"������#���� ���� ����������&#�(� �������������������� �����(������#��#����

��,�

��

F1���2���&�� �����4���"��������� ��������:�� �������#�4�����4������������

����� ��� ���� ���� � �����?��� 1���2�� @��#�� �� #� 9� &�����4� ���<� � <�� ���*�

��� ���C� ��#�� �� ����� J��� ������K� � � �� &�#�� ���� J��� *�������K�

��#� �#�#� (�� ����9� ��� ���<� � �� ��� ���� -����� � �� ��#����� J�Y� $%�K� ��

� ����� ��#� �#�� �4� J�Y� ��)����K� ��#� �� ������ ���� 4����� (��;�� I��"9� ��

�<���������������4����(�� ����9����&����#���� ���*# �����������-���J����� ��K�

#����#�#������� ���������������������������J���������K�G��)�

#����������������� ���� ����� ���������������� 8�� ��� (������#�9���# �9��������� ��

�����������$*�<��<���#�&������ ����&�� �� �����4�����-�#�����������#�����-�������� 9����

4�� #�� �� �<���� ��� ��� ������ ��� ��(���#��� ������� ���� ����#� ��#��=��� ������ ��� �� ���

������#���������&�� ����9����"9�#��#� 4�� ���# ����#����-��������#������-�� ��#�� �� �4�

�#�� ��� ��������-�9� �� 4�� ���� ��� ������� ��#� �� ��# ��� ��(���# ����� ��� �� ����� �� �� �#��

Page 169: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)+��

������&����� 1���� �#�� ��#��� ��� *�������� �� ���� ������ ��� �� ��2�� V�� � � ���� Z���<���,�

F�������#��#�������������� �#����#� ���9� ���� � �������#��#��# ���48�����-�,� �������

R ����S9� ���� ���� �� -���� ������� ����� ������� !�������G����� ��� *�������9� ���� �#���9� ��#�

������ 1�� �2� ���� ����������#� �\�� ��� �����#&����#� �#� �#�� ��* �� ���+� �� ���9� �� 4�� �� 4�9�

����#� ��#��� ������ ��:�� � �� � �#" � ���9� �� (�#�� �� ���� �� �_��� �#��_� ��� �#���$�� 7�����

�(�� ������*�����F1���2�4���������#��������������#&������������-����-������� � ��G���9�F��

���� ������ �#� ���� �#�� ���������� J�� K� &�#�����9� &�* ���� �� �� ��-�� �����9� � ����# ��9�

��������� �� (�#��G���9� �� �#� ������� ��#���� �� #�� ������� ���� I���9� �#� �#� ������&�� ���.�

9����� �9� �#�������� ��� ������� ���� �&��� �� �� �#����� ���� ���� F<�#� ������ (�� ����

"��� � �#�9� &������� ���#�� �� �_�#�:��� �� #��������G����� Q�� �� ���#��(� ��9� ���"9� ��������

*��������� ������� ��� �������� �#��#�� ���4�� ��������#�����*���� ���������:9����"��#�����

��� �:� ���� -���:� � ������� �#��*# ��� ��� �� (���� ��� ���� �� ����� ��9� 8�� ���� �� �������

�#������ ����������������<����������� ���������Z��#�� ��Z���<���9�������� ��9�#��(�#� ��

���#��(� � ��9����"� �#��������� ��� �#������������ ��� � ��#�&������(���# ������#��������

*�������� � ��������������1FV<�� �#0�����������������<���<�����<����1����� ��2��#��

��� �<����� ����9� �<�� ��(�#��9� �<�� (�LG���29� �� ��&�#9� �#� ��(����=��� �� �� � ���� ����#�������

�������������� ��9�#�����������(�� ������������ �����#������(������������FJK���<� ������

�#���J���*�������9���&�#������-���#�������� ��K���#��� �� �#(�#������#���� ����G�����#�

��)�$*9��$�����=��������N��� ���9�-���PP9�����9�����)����+�'(���$*9���$����9�����������������'(���(��7� �9����$������$�'(���2��%7� �9��$)$���9��$����)������!>PQVWVP�9����� ���9������)#������P����9������+#������I�!VY9�A 8����C� ����� ��-����� �� ����� ������%��7��� <9�7�� ��#�9�6�#�� ���7��#���%��&�9� ��+�9�-���`9���� ��.#���������9����������*�������9���#��&�� �#�� �#��������������(��7� �9����#���<����������F��� �������������#�����������&�����������������������9������� �������<�0��&�������#����<�#����G�1��))��$2������N��� ��'9�-����9�������������N��� ���9��������

Page 170: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�)���

������ �#��9�7��#����)���Q��<�4������ ��#� ��# ������#���8��� ��������#������*��������� � �

������ ���� ��#����:�#� ���������#� ������&���,����������&���������#����#������I�����#�

�� ��� ��!����"��C� V�� ����+� �� �4� ���#��(� ����� *�������� ���� �� ��9� ���"� �(�� �� ���� ���

#� �� �#� �3������ ��#� ����-��#��� �� ���� ��������� #� �� ������&�� ����_�� ��� �$$9� #�� <��

������������ ����_����������*�������9������ ���9��#���� ���� �����3��������� �#��#&���

�����(�� ����9�<����#� �# ��#�����#������&3�#������ ��,�

F[�� �� �� �� <�0� ���� ��4� ��� �#��� ��� ���#��#��� ��� -�&�� J� � �#��

����#�K9� �� ��� <���� ��X �� � �#��� ��� ����� 0� �� �� ���� ��&�� J�����

6�)��1�K9� 0������� ������������� ������#9����� ������#������ ��� ��#����#�

��#��� ��#�� ������#��#������ ����� ���� J�� #�K��!����������:�9� �#��(� ��9�

��� ���#���������?�#� ��#���������#��������#������� ���#������?�#��9���#��

�����������#�G����

� �

�����&�#������� �������������������$*�����#� �����&3�#�� ��:������ �����������

�9� �� ��� #��� ����� � �� ������ ��� �#���� ��� ����� *�������9� ���� �#� �� �� � ��� �� ��� ������

������������������-�����������<� ������#�1���-�#��� �#���� ��#2,�

F@��#�����4� ���� �� (�� ����9�#��4��&�#������#���#�������������������������

�����#��#��� �#�������-������!��:9���&�#�� 4��&������J���(��������������

����d����K�������#��(� ��� ��������9�����������������������#��#���-����

��)�b�������� ���9������������b�������� ���9����))����+�b�������� ���9�����$������$$9��9�PPP9��������=��������

Page 171: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

-����������1���2���� �8��������&�#��J���������K��� ����������4����#� �#��

��8� ���J��������d��K����#����(������J������&(���K��#��(�� �����-����

��"���� ��� ��� �������� J+���'()���� +���K�� 1���2� #� �#-�9� ��� ���� ���������#�

�����# ��������������#�� �����J������*��������������������K����#��(����#���

(�� ������ ���<�#���G��$��

��

���������9���# �9�<�-�#���� ������� ��-������"�������#��� ��9����������#������#��

������# �������&������-���#�����������8��� 4���*�� �9����� ��#��#���� �#���������������&5�

��������� ��� *�������� ���� ��������9� �#� �#-�9� -���#� �� -���� ��:�� �� ����;���� �� ��

�#�� � �������<�#���1�(,2���9� �#���������#���� ������������-���9���������� 9�������#� 4��

�# ��#��� 1���� ���� ��� ���� �� ����� �#�� 4�� �#��-�#�9� �#� ����#0���=��� �� ��-�� ��� � ���

����� �����������2��

!��9� �#� ��� ��� � �� ��� ������� �� �� ������ ��� -���� ����!����"��� ��� ����&#�9� ������

����#0���� ���� �� � ��&�� ��� �� ��� ���� �����&������ �����?�� 8�� ��� ������ (�#�� �� ���� �#� ���

(��& �#�����U��* ��9��#9� ���� �#�������#�=��� �� �����������������9� ��<����������FJK���

�8����� 1���2� ���(����#� �#�� ���� �� ������ ��� �� X�,� �� &����� � ���� �����9� �� ��� �����

��$�$*9��9��9��$�����=�����������(�� ��-�����������&(����������������������� �������#��#���=�����:9���&�#���"������������9��#���#������9���������#��#����<���������������������������������������� ���������!���������������#������� �����#� ������1��������d��2��� ����������#���������#��# ����������������8����*�� �9� �4��#� �������_���� ��,�F1���2��#�����&��Pb�������'������1���2�<��:���#����#��# ����� ��������1���2����� ��� ������9� ��#��� ��� ����:�� ��#��� �� � �#��� �#� �� �� �#��� �����#�9� ����� �����9� ��#��� ��� ����:������� ��� �� ���� ��� ��� ����������G� 16P[�^9� %�P�9� .� 3��� � � ��4� $����7� "� !�� ���C� ���� V�� Q� ����9�7�� ��#�9�'�:�� �9���+�9��������2�������Q�&�#��Q���<�4�1���� ���9������29�FJ K��������4���<���������(��#���<� ����������G9��� ���������9��#���� ���� �� ������� ������&�9�7��#��� �#������� ���� ��������*�������� 8�� #�� ��#� ����� ��� �����#�9� �� ���� ���� �����*�����#�� ���� .����-� �� (;���,� Fa<�#� *����y�� �9� ��� �� �� �#� ���#&� ��� ��� ������9� ���� <���� �<����-����#������((���#��G�1��'�� �'9�����$2��

Page 172: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

������,� �#� � ���9� �� ������� J��� ��� ������K� ��� <����� �� �:� �� �� ��� �� &�#���G�����

!��������_������9��� ����-�9��#�� �#�� ����� �-���#��<� ���������(�����<*��������-���9�

4�����(������ � �(���3�#���#�������������� ����������&�����,��� ������4�����(��& �#������

�#��� ���9�!����"���(�� �# ��������� 4���#��������(� ������������8���#�������������������

�������<�� ���#���#�F����������������d��G���9� ��������� ����������(� �����4�� ������?���

������(����=���������#����� ��#����-�#���#��(��#������ �����������������)9������������ �8��

�������� �#����9������#��&���������5�� ������#���� � ��� �# �������� � ����� �#���������

����.����;����!��$$9�(�#� �#�9����������������(� �������#������#�� �#�����-� ���������

���9� �� �����'��9� 4�� �� �4� �� ��������d�'��+�� !����"��9� ��# �9� � ����� ������ ���������

�#�� ����� ���� ��������� �������#���#�����#��� �����-�#���������� �9����#����������#�

���(�������#��&�#������ ���� � �#;������������ �#�(���� �#���� ����������� �#�� ������

�������� ������#������ �������������������������

������ ��������� �����&#�(� ���-������������������$*����������������# ��������� ���

����� ��� �����9� �� 4�� �#�� ��� ��� ���� 4�� �#�� ����#� �8����� �� ��� ������ ��� �# �� ��#��

5�� �����!����"������������ �����!��:9��#��� �� ����#���� ���-�������� ������������3������

�����-�������#�9������&����������������� �#������� ����#������������������� ���)��9�������

���� �#���������#� �� ���������� ���� ��� ����� �#�������������#��� �#���#� �#� �#(� ���

�#���� ��� ���� #�� ���� ���#��� ���� #��������9� ��� ���)��� ��� ��#� ���#��� ��� ����� ����

#���������1 &��2����#��,�

���� )���� ���C� ������ &���&�� 0� -�����#� �����#�� ���� %�� %�� �-� <9� %4����=b�#�?���9� V������ Z�X(� ���.#�-����������9���)+9�(������1���/���=H��#?2�9������+=��������$*9�89���9����+��$����)�b����$*9�a9���9����)�+������b����$*9�a9���9����+�������+�$$9�������$��

Page 173: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

F'� ��������4������������*#� �9����� ���� 5������"����������4��� �#���

1���2�!��"�#�������#�9��� �8����� ����������������������#��#� �#(� ����#����

��� J��-� (��� �Y�� �����-� � � <�;�� ()*���K9� ���� ��� � � #�� ��#� ������

#��������#� �#-�9����� �#������"�����4��#������� � ����#��#����������

#�������J��-���� ���)���.�����<�;��� � &���<�;�K�������� ��#�9�(�����

��� ����� ����-�����9������#����#�����<����#�������� ��������G�����

�����

b�� �����#0���������������� �����#������� ���)����������"����� �� �#��������

���#������������#� �������_��� ��� �����(�������� �������������#���#�������.����-�

�������(������ �����:�� �9�� ��������4����� ����������� ��:�����������f�����$*��!��:9����

.����-9�����&��������� ���)��9��� �4��������#���� �����#������9����"���������������(����

��* �� �� � �����#��� ���� �� �� ������� !��� �49� �#� �� ���� ��9� #�� #� 4�� ���(�� �� ���� ����#�

��� ���� �#���� ��9� ��#�� ���� �� �49� ��&�� =#�9� �� � � 1P����-29� 4�� �� ���9� ���� #�� <�� <�� �#�

�#(� ��� ���� �#���(������� �#� �� -��#���� ��� ���� �#� ����� �#� ��� ��� � �����#��� ��#� ���

�����8�������� �#-�#��#����������� �����,�

F!�������J���.����-K�-���#��#� �# "������ ����� ��������JP����-K����#����

���J���,��K9�����#�9� � ������&����� 9����#��� ��������*# ������#��(� ��9�

���-��#����������������� ��#��4���#��������� ����#��� �#������9� � ��#��#�

������ b��#� �� ���� 4�� 8���� �� �#-�#��#�9� �� ���"� �#��������� ��� ����&�

� 5�G��$�

����$*9��9��9��$����=����

Page 174: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

[�� �� ���9� �� ������ ���� ���(�� �� ���� .����-� �#���#� �� �(����� f�� ����

� �#�� � ���� ���#�� ����� ������ ��-�� �� ���f� ���� ���=��� ���� ���)��� �#���#� �� -����

���#�9� ����� ���� �� ���� ���� ��� ��#�� �#���� �������� 5�� �� �� �4� ���� �#� �����# ��� ���

�#(� �������<��<���#� ���� �#�������#���� ���� ��������&��������9�����# ������ �#(� ���

���-���� ���� �� -��#���� ��� -����� ��� ���� � �� �� -������� I��� ���� ��&��9� ������� (�#� �#��

�# ������� ���� �.����-�� �� � ���)���� ��#� #� �� ���� ����&#�#� ���#�� �� �&�#��9� �#� ��

��� ��� �������� �#�=#������-��� ��� ����#���� ���� �����&��#������ �������������9��#�

����&�#��������#�=#���� �#�� �������� �� �#�� �����

�����_��� ��� �����������#0���9����"9�#������&�����#�����#�������49��������:���

���-*# ��� ��� ����� ������&�� ��������� � ������ �� �(����� ���� �� �� �#-����&� ��� ������ ��

�# ����� ���� ����� P� 4�� ���� �������������� �������#� ��� ���)��� �� ��� ��� ����� ���

�$*� ��#�#� ��� ��� �#�� �� ���� ������� �#� ��� �&��� ���� �������#� ��� .����-� �#� ��

�����#�� ���������(������������f9�8�������������� �&���F#��� �#��&�����#��� �# "�����

f�9��#����� ��9�#�� �#��&�����#���#��� �f�#��������#���(��=���� � �G����������_��� ��

�����#��������������(������9������ ������� �#����������� �&�����������#��#������� ������

��#�������#�� ��� �������#������� � �����#�#;���#����������� ��� �����?�����.����-9����

��������������#��� �4��#�� ����� �#���#���������#�����#���� ���3���������������!��:9����#�

!����"��� �(�� �� �� ����� �� ���� �#� �� ��� ��� �� ������� <�� <�� �#(� ��� �#���� ��� �����

�#�������������#��9�<� �������#�����#��#��������� �#������� �#(� ��,��#���� �#����

�#��-����9� ��(�������� �#(� ��� �#���#���������*������� ���� � �������������� ��������#�

��#���=��� ������������8� ����#��#� ���*��� �#�����#���������-�#������#��# � ���������#����

��$�$*9�f9�)9���)���=���I���9� � ��4�����#0���7�����1-�������� ���9�������#29�8���� ����?*�������_��� ���#���� �# ����� �#(� ����#���#��������#9��#������� �������������������������#8���: ���1 (���.�9����� �9�����2�����$*9�f9�)9���)���$��

Page 175: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���1��� �������������������� �������� ��29����#���� �#������ ��9� ���-�������(����������

���(���# ���� ���� �#��&��#��� ���������� ������9� 8�� ����# �� �#�� �#(� ��-��� �#� �� ��� ���

�����#�����9��#� �����=��9�<�#������#���� ������������ ��������-�#��� �#����:���������

�����8���� �#����������������(���# ����#��<����#�f� �#0��#� ���*��� �#�f�����4#��

F�������G� 16��#29� ��#������4#��F����� ���#�G� 1��� ���(+�+'��2�����!��:�<������ ����

Q���<4,�F.#�������������(�-������-� �����#��-���������-� ���� �� �#���# ��9���� �������#�� ��

���������#���������������� �#(��������������G���C������:�<���_������Z���<���,�F1���2������8����

���������-�������-�#����-�#��������#���*���������9�#�#���������#�����9� �����������������

������9� ��� ��-������ <��������� ��� ��� ���-�����#�� <4�4��������9� ��� �#���� ��� ��8����

<4�4�� ����9� �� ����� 4-��� �#�� 0� �-���� �#(���G����� U� � ���� ����� �� �# ����� ��� ����

��&��9����"9��� ����������&�����,�

F1���2� �� ���#� ��� �� ��� ��#����� ���� �� �� ��� ��� ��(�� J��� ��� �������

6����������^�����������&(�� ��K9�������������<� ����������#�J�������K�

��� ��� ���� �&��� JZ(������K� 0�#�� ������� ��X ���� J�I�(���+)������ ���

E��K9� ��#����� ���� �� ��� 0� �� #� ��� J�� �^�� ����� ���� �� � �1�K� #��

&�����#�#�#&�#���� �8�#?�� �#��&�� �� �������� �T�#������#� <���^���:�

��� ���� J��� ����K9� ����� �� ���� ���� ���������� ��� ���� ��&���9� #�� ��#�

� �&����#�����:�������������-������G����

��������� ��� ���������#��8��9� 4�� ��9� &���������� ��� ��� ��� � ���� 8�� � �#����������&����� ��:���)����������8���� �$*,� F1���2� ����������#�#� J�;�����K������� (����� ��-�� ��� 4�� ���4� �����#�9� �������������<�#����� ����� ���� #�� <�� <�� ���� ���� ��&��� -�&��� ���� �� ��-�� #������ J����� �#�9� F���� ���� ���� #�����G9� &���+���'���K9���#������ ���� 5�-����� �#���"��������� �������!���#9����� �����#���#�� ���C��������9���<���� ����#������C������� ���������������� �������#� �#��*����G�1�������=��2������N��� ���9������)������N��� ���9�-���PP9�����9����)�=+������$$9�49�b9��������=�)����� ����-��4��#�����9���� �����-�� ��� ������������8����<�������#������ ������������������ ������ ������ �� ������������ ���� ��� ����� ���������#� �#���� ��� ��� ��#�� ��� ������ ���������9� �#������������������!����"��9��� ���� =<���� �49�#�&���#����# �������(�*�'����1 (�������9������2��I���������&��9�<� � ���� �(�� ��� ���9� ��� �� ������� �#���� ���� �.����-�� �� � ���)���� (���#� ���� #� �� ��(���#��� ���� �����#�� ���&�#��9����� ������������������������&#����#��� �������(�&���� �_� ��-���

Page 176: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

!����49����� ��������#���� ����$����=���#��#� 4��� ���� ��:�������$*����� ���

�� ���(����9� ��#�� �� �4� � �� ����� ��� ���������� ���� ���*� ���� ��� �� ��&��� ���� � ������

�#-�����#� ������ 1����� f9� ��:��� +2��!*� ��������������������������&�#���#���9� <�#���� ��

������ �������9� ���������(�#0�#��#�� �#��&��������������8� ����F � ����(����#���� �����

JN� ������ G���KG9� ���� ���� �� ���� ��#� ��8� ���� ���� ����-�#�#� ��&����� ��� � �����

1���()*'��2��)����������9� �#��#������#��������9���#���� ���� ����������������"9�������

������� ����#�F����������9��� ���������#���#�&�#���9� ����� �#(�� �#���� �����������������

���� ��#�� J������K� ��� �*#� �G���9� � �� �� ���� ���� ��� �#(�� ����9� ��# �9� ���� ��

�# �������?� ��� ��������� �� ��� �� (�&���� ���� ���� ������ ���� �� ��-�� �����#�� ��� � � ��

���8� ���� ��� ���(���# ���� -����� �#��(� ���� �#�� �#��#&�#��� �9� ���� ��#�9� <������ �#��

�#(� ��-����#������9�� �#0���������#�������� ��-�� �_� ��-���

/�-������ � �#��������9� ��# �����9� �#� � ����� ��� -�# ���� �� ������&�� �#� ���� ���

�#�������#� ��� ������� �� ��� ���)��� � �� �������� ������ ������&��� ��� �$*� (�#�� ����

����#0����9�<�#����������� ��� ��#��=�� � ���#� (��& �#������� �������(� ����9� � �4����

���� ��� �� ����������������� �� ������ ������#� �������#��� �����������#�� ��#�.����-9�

(��& �#��8�� � �#���������1�������������29����� �4������#0�#���������f�����$*��+��/�� ����

��� #������� �#��������9� �� ���# ���� -������ ��� -�# �� ���� ���������#� �������� � �#���������

1Z��#�9�7��#��9�V�� ��2�4���������� *�� � �#������&#���� �#�� ������ �&����������������

�$�����9�8�������� �����������&���������� ������ ������#� ���������#� ���� ����(�� � �������

��� ���� �� �4� ��������#� �"� ���� -�� ��� ���=��� ��� �.���,9� F������� �Y�� �&��G��

��)�$*9�f9�+9���)+���=�+��I� ������4�������� ������ ��� �#�����3�����������#&�#0�1��)�'2��#���� ���� ���� �#��#&��� ���������-��#�����������)+��+=����'������������(�#��4����#����: �������#�����������������#�� ������� ���,�F��������U��=������������G����+���))�)=����

Page 177: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

[��������1����&�����!���8�=%��:���������(���# ������7����2��#�������� �f�� c���� �������

��&� ��� �� ��� ���� ����� ��������� ������ ��� ��#�#� ��(� ��#��� ���#�� ���� 8����(� ��� ��������

�#�������� ��f���(�� �� ��� �# ����-���#���� �������������9�#����������������C�4�������9����

��������� ������#����"�������� .����-����� ���� �&���1��#������F�# ����������&��#�����

�&��G29� � �� �� ���� ���� �� ��� ��� �#���� �� (�&�������� ���� �� �� �#�� ������ ������

� �#;����� �� ���������� � � �#�� ��� ��� #�� ���� �� � ���# ��� ��#�� 4�� �-���� �"���� ��

���������

�������� ����������������(��;��������#� 9�������� ��9��������� ������������������

�������9������ ��������4� � ��� �� ����� ����� ��:�������$*����� ����� �#��#&���1 ���2�

��� ��-��#���� J+�&�'�K��#� ������� ��:���!����"��� ��� ��� �#������������������� ����

�������� ���� ���#�� ���� �#���� �� ��������� �4� � � �� ��8� ��� ��� �� -��#���� �"�

-������� �#�� ��9� �� �����<�� �4� �����-�� ���� 1��� ��*��2� �� ���� �� ���#9� ���"� �:9� ��� � �

����� �1 ���(����2� � �����#���!����49�����������������#����(����� �#������� �����8��#��

��� �# ��#���� ����9���#�����������9�����������������1�#����(� ��� �#��#*# ���� ���"�

���� ���#�� ��� ����2� ���� �#������#� �� ����� ��� �#���� ��� ���� ��� ��������� �#� �#&�#0�

1��)�'2��#���#�������8� ��������-��#���9�8��������(�&�#������ *�� � �#��������� � ����

�� ���� <�&�4�� ��� ���� �#� �9� �� ���(������#� �� ���� �� ����� � � �� (�#�� ��� �4�� ���

�#�������� ��� ��������� ������&�9� ���� ���9� ��������� �� ���� ���#� ��(��;���� ����#� ��� ��

�#������� ����������������������������#������(�����2�*�������������,��� �&#*#� 9����#�

�#0�����9�<��(��8���� �#�9� ���8��8��-������� �#��1��'�#29� �#������� ����������8��&�#�

F��������-�� �#���G�1��*���12� �9� ������������������������ � ���� �����������������9�

�#0�����#��#8���� �#���

Page 178: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

%4���#*9����"9������-�# �� �������<� �������������#������������������ �#�� ���

��� ����� �#� �� ��:��� ��� �$*� ���� ��� �� �#��#&��� ��� �� -��#���9� 4�� � �����#�� ���

����� ��������"����� 8����(� �� �� �#�-���������� 1�� ��-�#�� �#� ���������2���� ������ ��������

�#(� �����#����#���������������#���?������#�����#�����������*&��(����&����� ��������� �� ��

��� ����� �# ���� ��� ������� �9� ���� ���9� #�� ����#���� �� ����������� �� �#� (�� ���� ��������

�* ������� �� �������-�������#���I�������"������-������ �#(� ���4�� ������9� �� ��������#�

��� �#�� ��#����� 1��� �#�� ���� ���&����� ������ ��� �# �#� ��#�� ��� �<� �� ����� �� �#��

��� ��#������ �����������������2�#��������� ����������#���������������� �������� �#�9�

�#� ��� �# ��� �������� �� ���� ����:� � �# �������?��� ��8�#;�#�� �� ����� ��� (��9� ��� � �

�����#��-���#������������������� ������� ������#��#�������1�� ���� � ��������� �������

������ �4������� �#���������� �����#�� �#���#��2�������9��#�#��������� 1� �#0����� �#����

��#�� �� �#��������?���2� �������� (�� ����#������ �� �#�� � ����������9�����#� �#�� #������

������� �#���#� �#���#�(�# �����������-����# �#� ��#�9���#��<��<������������&�������#���

����# �#� ��#��1�9�������#�9��-������� �#(� ����#�������2�������#� �#� 4��������# �#� ��#��

1(�#�� �� ���� �# ���#���������-�&���������#�����;��������������������������������������#�

���#��#����������� ��� ������ ��#��_� ���<� *����� �� �� ��-�� �#�� � ��2��'��#����# �����

���� ����� ���� #� 4�� ����#� ���-�#��� ��� -����#�� �� ��#�� ���� �<� �� �49� -����#�� ����

���� �#�� �� �4� ���� ��#��� (��;�� � ����*# ��� 1�#� ��� ����� ����2� �#� �� 8� � ��� ���

�# �#� ��#�9����"� �-���� ��� �#�� �� �� �#�������#���� �#��� P� 4���#� ����������� ��������

���# ���������������&��� ���������* �� �� �<*���������� �#�� ��9������������������-�����9���

���9����(��9�8��4�������#��������� �������$*�)$� � �����* �� �����"� �����#���� ���� ��

���������������9�����#���������F�"� ���G9��#����� 9���� � �����#�����������������������

��� �������� �#���������������������

����$*9�89�)9����������>� �����������&��������� �� �#����� ������������ �#������� ���(�������������

Page 179: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

������������������#��#������ ����������8�����$*9��#���� ���=��������� �#������

�1 ���&�'� �� ���"� ���� �#�� <�� ��#0�� 1 ��:��� ��2��/����4�� ��� ��(����=��� ��� �� ������ �#�

������� �������# ���� #������9� !����"��� ����� ���� ������ ����� �����)�� �� ���� ���� ��� ����

������-����#��#���� ���� ������������������#� ����1F������G9�����#��F���������G2��9���

4�9�<�� (�#���� �#����� �����-�����C��#������������� �#����9���� ��� �#�9� �#�������� ��

&�����=#�� 4������#������<�� (�� �� �������)���!����49� �#*� ��� ���� ��� � �#���*� ������

�������� � ���� ����������9����������:� 4���#���#������������4�� ����������# �����������(���

�����#����&� �#�� ������������ �� �#��#&�����#������������������&�9�������������#����������

��������������9�������� � ����������������9�����(���# �������*-�������#������ �#���������

�������� 1��� ����&��29� ���� ������#��#���&�������� ������ ��� �#�������������,��#��"�

����#�� �9� � �#�� �9� ������������&�� ����������"������� ���4����������������#����#�

�# ����� ��#�� �� ���&����� ��� (�*�'���9� 8�� ���� �������� 4�� �� ���&����� ���� �� ������ ���

��������9� ��� � � ��<�� ��(� ���� �� ������� P� ��� ����������#�� ��#�����(�*�'���� 1�� �� �� �

������-9� � ����-���*��������29��� ��� �#���� �� �������9� � � �����<����� �#�������=

��� ��#�� ��� &�#���� ���� �����A� V��� �� ���� �#� ������� ������&�� #�� ���(�� �� ���: ��� �#�9�

���� �����8�������D ���(� ��#������#�� � ����� �#������������������������#� �&����)��

�)$�39��9���$����=+���)�����+�����)��!����:����������9����+���=�)���)��I������(�����5�����$*����#������������(�� � �#������-��#���������������9��������������9����� ���������4��� ����� ���������� ��#����� ��������������������������������9����:9�(�#&����#�������������������� ��� ����������#����#�#�1 � ������$d�2���(�#���(����#���1������$29����� �4�&�������#���������� ����������������� 4��������� ��1 � ����+�(���*�29���������#���������#0�������������������������"������#����� ������#��8�-������ �� �#�������� �����#&���� 1���+���2��/������ ��#��9� 4�� ��-�� ���� ������ ��� � ����# ���� ��� ���� �������� ����������#� ���#�� 4�� � ���� � �� �� ���� <� � ���� ������� �� ��$���$9� �#� �����4�� ��� �����#���=��� �� ��� � � ����� �#���� ����-���� ������#� ������ �#����� ��-�����9����(�� ������FJ#K�<��<�� ���9����"9�����#��� ���#����:�J|���H�����������������(^����I���)������K������(�&��#��#��������������#��#����9�(����(�#�9�����-�#�#����������GC� 4���#*����(���������-���������#�7����� �#0��49� � �����������#���������#�����������������9������ :�� �# �������������#������ �� ���#��14�� �������#��4���� ����������� �������������� ����9������"�5�� �4�������������������(�#�9�� ��� ������������(���#����;�#�29��� ���4������������##*��#��_� ��������������D���#��������������&������������ �����#� ��� ������������ ��=�������F�����G� �����������������-����(���#�=������ �#������&���9����#����������#���������� ������#������� ������9� ���� �#�����=<�9� �#����������#���� �� ����#�

Page 180: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

<4/4:��@�������&�%�!����&���������������������������������������

��� -�# �� ��� ���� ���:� ���� ���������=��� �#���� ��� ���&������ ��� ��� ������� �� ���

���������#�� �� �� (����(��� ���� ��������� �9� 8�� ��� ���� �����-��� �#� �&�#�� ������&��9� �#�

� ����#�� �� ��������������� � ��� ����#�9��������������"#� ���!��:9����������(�#����������

a������.�9����� �9��*��#�����������#���#��������� ���������������"#� �������8���: ���1�����

��� ������29������ �� ����#�����#����������������� �#�(�����������������������#���� ���=�����

-������������� ���#;���!�����9�Q� ������(������&3�#����#��8� �#����Z�� �,�

F%���� ����&�� ��� ����� �#�9� �� ������ �� ���(� ��9� ��� ���� � �������

���# ��� �#���#���� �#(�#��9� �#� �����#��9� �#���� ���-�#��� �� �#�����������

������� �������#������9��#� ��� �8����� ��&�#�� 4��������J�#��.����;�1��

����(;�1�� .�� ��-� �����-� ��� ���� �&��K�� 1���2� ��#�� �#��� ��#?��� ��

�������9� �#���������#0� ���� * �����#�����#��� ���� ��9���� ������*���#�

�� �9� ��� ����<�#� ������ (�� ����"��� � �#�9� &������� ���#�� �� �_�#�:��� ��

#���������� 1���2�[�� -���9� ���� ��#�9� ���� ���"� 4�� �� �� �����9� �� ���� �#� ��� ���

������#�������&�#���������� ������������J� �.���(���� �.����-������-�

������� �&��K���#������ ������������������#���������#0����� 4��<�#����9�

���� ��#� �� �� J�%� ���,��1� �%� .�� ��-� .�)������ ��� ����

.������;��KAG�)��

� ����� ��(� ����9� ��# �9� �#�� ���� �#������� ��� �#���� �#�� �#����� ��� ��� ��

����#������������������� �����9� ���#�� �8�������� ���� �� 4��&������������4��&�-��#����

���� � ��� ��� ������ � ���#���� ���� ���:� ��<�� ���(���� �#� ��� ��� � �� ��� ������9� ��#��� ���� ������� �����&� �#�������8����(����#���������� �� ��#��������)��I�!VY9�A 8����C��������-������������ ������%��7��� <9�7�� ��#�9�6�#�� ���7��#���%��&�9���+�9�-���`��

Page 181: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+$��

���� ������ �#������/�#�� �������� �8����� &�-��#���9� ���"9� #�� #� 4�� <�� ����� � (�&�����

��#��� ��� ��������� �� �#���� �#����:�� 9� ���� � ������ ��������� �#(�#��9� ��#�� �� �4� ��

�8����� 1��-� �����-2� ��.����;��� �� ��<� ��� ������ ���9� ��� � � ����#0��� I���� ����

�������� ����9� �����#� �&���� I���:� � ���9� ��������� ���:9� ���� !����"��� �� �� ��������

�# �������?� �������������� ������������� ����#����������-����#����� 9���<� ������������

E<������������������&3�#������� �����#��8�������$*,�

���

F/�� (��9� ��� ���#� �#��� #� 4�� ����#� �# ����8��� �� �#� ��� ��� 8�-���

&�#�������J�#���;1����>�.���������K���4����������D���������-�����9�����#�=

������ ��* ����������� 4������� �#��&�� �� -������� �#�� � �#�����"����� 4��

#���� J �������K�� �� ���#� �#��� #�� ����#9� ���"9� �# ����8��� �� �8�����

J��>��^�������>K��� �� ����������&������J������������K��'����� �8��������

��&�#��#��������������������������#����<�#��9���#������ �����9�#�����������

����������� �������-� ��� J�#�� �&�1�K����� ��-��&�#0�9� ��#����� *���&�����

&�#�9� -�-�#�� �� �#���� ���� �� ������9� ��� �� �� ���� ����� �� �"� ���� ��#�

��������9� ���"� ��(��&� �� ����� �#������� [�� � ���#� �"� ���� 4�� #���� ��

���#��������"��������4���# ���;����&�����=<���@��#�������������#�(�� ��9�

��# �9�&�#������������ �#�A�[��4��&�#��(* ����� �#-����� ���������"�����

<��(������#� ����#� �#���#-�������G�)��

���

���-�����"�� ���������� ��������(�����* �� ������-������4�9���# �9��#��-��� �#����*����

��(�#���������5���� �9�8�����9����(��9���(���#��3������1�������������2�#��4�����-��������1�2���

�8�������� ������ ����� (�� �������� ����#��8��9��������#�������� ��-����:�� �9�������

�)��$*9�`9��$9�������=����U� ������(����9��#� ��� 4�9������ ��������-� ���� � ����#����#��-������������� �&������/��(��9��#��������������&�������&������#����#����������(���������"� �&������� �#����&�#��� �9���#������ (�� ��(���# ��� �� � � ����9� 4�� �� ���9� ������� � ��-������ �� ��8� ���� ��� ����&� �:�� � �#�� ������ �� ��� �� �������&����� ���� �� �8����� �� ���9� ����#�� �����&������ �� �����&����� ����# �� �#�� ���� �� �� �� ��� ����9� �#����#0�#���� � :������-�������

Page 182: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

�������� �8������������ ������ �� �����9�4������� ��� �� ����� �9�-���������#� ������ �����

����#�����(�#������������ �8���������������-������4����* �� � �#�������-�#���P9�����(���# ���

�������������-���������� 8�-�����#��# � �#����))9����������-��� ������ �������#��8������

�#��-��� ��� �#����* �� �9�8������F������-����� �#����������������#�����#��#��*�������#��

������#�-�&��#��������9�#������������ � ���#��*��P� � ���������*� �#-�# ������� �#-�D����

�������4������������� �#�A�#�&�#���9����������#�� �������������9���#������(��;��G�)��.#��

����� ��� -���# ��9� ��# �9� 4�� �� ���� � ������� ���� �� ������ ����-�#&��� �#� ��� �� ��� ���

������#�C��#��-���# ��9����"9��������� �#����������-��f4�� ��9�� ���� ������������f���

����������������������� ����������-�#&����#� �� �����#����� ��#� �#�� ������� �#�� � ���

���(�������-������#�g�������������������� ������<����&��#��������#���������������3������

��� ����� �#� ��� 4�� ��� �#�(���� �� ����� �� ��:�� � ��������� 9� � ������ ��"�� �� � ���� � ��

�������� �#�(���� ��#�������#�� �#����������&�������)+�

�))����-�����"�� ���������� ��������(�����* �� ������-������#� 4�����*��(� ��-��������-�� �#������ �#��<����������&��� �#�� �#��#������� ���� ���#� ��#�� ��� -����� ��* �� 9� �� 4�� ���� F �� ���� �*#� �� ��� �������� <�&�� ���������-�� �#�� ���-���������<�������J��-�}���K9���(�������*��&����� ���=�������������� �#-�#��#� �#��J���#K�1g2��b������ ���� ���#;����� ����� ���������� ��&�#�C������8�-��9�&�#���I���������� ����9� ���������������&��#� �� ���#;�� �� �� ��� ���#�9� ��� �"� ���� ����-4� <������� ������ ��4����� ��#��G� 1$*9�g9� �$9� �������=��+$��2��#����������3���������&������"#� ��#����� ����������� ��(�#�����������������(��=������: ��9� � �<� ����� � ���-������#������&�������� ���������F � �����I���9� ��<�-��������9����8�-�9��#�� �������� � ��9���� �#���� ���� ����� � � ���#;�� �� �������� �#� �"� ���� ��<�� ������� #� ���"9� ��� ��� �#�9� �#������������ � ��� �� ��� J���!� ������KG� 1$*9�39� �9� ��$����=��2�� /�� ��� ��� ���������� ���� ������&��� �� ����� ��9�����#������� ���9� �� � ��"���� ����� ������ ���-�}���������F���� �<������GC� �<������� 1��#�������#��2�#� 4�����#���_���� ��#������#��������������-4�����#�������� ����������&�� �� �#��#��������#� ������� ������ ��-�������-�#������� ��#�����#� �����������9�4�������9��<��������#������������ ���� ��9�������-�9������� ���� � �#���'���� �#�� �� �#�(���� ������#�� �� ����� 1<������� �� ���� \� ���� � �#�2� 4�� �� ������9���� �#���������#������-����� ����#(�� ��9� � ��� ��� �� ��8� ���� ��(: � �#�� ������� �����#&��� �#� � ��� �����-�� (��� ���� ���� \� ���� � �#����� ������� ���(�������<������9��������������"�4�������#�����(���# ����#����<��������� ���� \� ���� � �#�����(������#��4���#� ��-�-�# ������ ��&�#�,����� ������������� ��� ���� ��9��������� 4����� ����� �# ���9� ��� � ���� ���� �����#0�#� �� �#� ��� 4�� ��� ���� � �#�9� ����#� ���������� ���� �&�#� ������ ����������# ����������� �#���#������#���#�� "&� ��<�����#��� �#-�#���� �������������-�#;���#���������� 4�C����� ��������<������9��#� �#-�9�8��#�����������#���������������# ������������#���#� � �������� ��� ���:��� �����������[� 4�� ���� ������������-�������4������# �� �#���#��AB���������,���#�������#� ���@���1 (���$*9�39�)9���$���29��������"���������������������������������#��� � ���-������9��� 4���� 4����� �#���� �#������������(������ ��������������9�4������F<������������� �#����(�� �����#� �-���G�1$*9�39��9���$����=��2���)��$*9�g9��$9�������)=�+���)+�b�����������9����<���������(����=������� ��������#��� �� ������ �����9� ��(��7� ����!����"���� ���� ��� 4�� ����������� ������%��������#������ �����������9� �� ������ �� ������� 1����������4�� ������� � �����#�2� �� �#������ ��������*����(�����&���� �8��������-������#��� ������ ������������4�������#�����$*��!��:9� �#���������#���������������������9� � ���� �������-����9�����������1������������9����#�4���� ��2�&�����4��� ����

Page 183: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

�������&��1$*9�������=��2�����<�� ���-��� ����(�������� ���#�9����"9� �� �4�<��

��#&��� �������� � �����9� ��� ��� ����� �#� -�� � ����� ��� �� (���� ���� U�L���� M�� '��?��� �#�

����� �� F!���������� I��#(�� I��<� ��� b�����G�)��� !������ ���(������ #���� ��� *� �����#� �#�

��������������#��8���������������������#������#���-������ � ���#���������������� ����#����

�������-��������������%��7��#0������F!���������#�����#�#&�������Z���G��$9����"���� � :�

��������#�������&��� ���������# ������������������.����;��� �# ��#�����#���������&��

�����#��� ���9��# ���������8����(� ���#������&3�#������ ��,�

FP� �<�� ��&��� �<��� �<�� �#0� 1�� � ����� 2� ���� ���� ��&�##����L<��<�-�� �<��

����#���� (��� -�����9� ���� ��� 0�����������#�#���(� �<�� � ��#�#����(� -�������

V<��&�#�����= �#����1�������� ��2������<������������<���� �#�����&���(� ����

��-��� �#���V<�0�<�-�� <���#���� �����<��-���������(�9��������� �#(�����

������L<��� -������ ����[���9� P� �<�� ��&��� �<��� �<�� �#0��� � ��&�#�����=

�#�����0� � �#&�����������������(�� �-��������� ���(����<�����L#���]�9��#��

�<�� &�#�����= �#���� ��-�# �� ��� �# �#��#�# �� �0� � �����#&� �<�� �����0� ���

����� �#��L<� <�� �������-��������G����

������#��#� 8��� �� (��;����8������9� �� ���������� ��(��7� �� �� ��� ����-���������!����"������ �#���� �#0����-���9�8������� �#0����� �#��������������������������������� ������9�������� ��9������ �����#�������&#� ������� �&���������������������������� �����9���#������-������������"�<�&��������-� ����#�����������!��"��:9�F[��~� ��� ��%��� (!� ����� ��������#��G� 1��+����29� 4�� �� ���9� �� ���� �� ���#� �� ������� �#� �3������ #�� ����&����� ����-� �#���� �-��?�����#�����#���������������������������4����$*���)��0������%�����) ����"��%�(� ������"9��$1�$$�2�9����=�)�����$�>N>V^9�!�N��1��29�$��"������ ���������$�� ��C�7��]��09�.#�-�����0��(�'��(��#���I����9���+$9����)�=����#��:#����9�������7��#0������#��8���#�������������4�����������������������(�#����������� ����� �����(�#���������������-������-�#�#����� �#���&������#�� ������������&������������� 4�����1 ���� ��2�����#�#���&�� ���C�'��?��9��#� �#-�9�� ������(�#��#������F���#����<����<�#������������-��� ������-��� �#�G�1����)�29����# ����-�� 4���#0��#�����-������#���-�����&��� ���#� �# ���������FJ-K���������������L�0����]�� �����#�����������#����(�� �#&�-��������� ��9������<��� �������� ���������#���(��#����L��&<��<������������G�1���2������N��� ���9���������

Page 184: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

��� ����(� � ���(��������'��?����������&�����4��#��������#��������� �����������&����

����� ����������� �� �����&������ 1� �9� ���� ��� ��9� �#�� .����;��� ���� F���������#G� �� ����

�# �#��#�#��29�����������#�������� �#�#� �#���#���&� �#������ �������� ��&�����#���� ����

��(����������(�#�9����"��4�������-�#�������������#������������(�������(�&���� �_� ��-������

�����#�� ���� ���9����#����������#��������� ����������� � ���8�� �# ��#�������M�Z�������

�� FV<�� %���� '�#�����#� �(� �<�� %�#0G����� '��?��� ��(���# ��� ��� �#�� ��� ������� ����

�#���� �#�� ��������� ��� �#�9������:��:�������(�#����-��,�

F1g2�&�����4����<� �J���� ��������K������� ������#������#� ����������������

���C����#���� *���&�����������#�����!��:9��&�#����#��#���������&�������9�

�&��������<�&�#�����<��������������� ��-������ �����#-������������&�������49�

�#(��#�� ���� ��� ���� 8�� ��#�#� �� ��* ���� ��#� (�� ��� ��� �#� (���#� ��9� <�#�

��� �����9� ��# �����9� *���&�� �� ��#��� ��� ���������#��� �� ��� �#����9� � �

�� �4���#��8������ � ���� �#���#&�������G�����

'��?�������������������������&������F�<�� �#0����� �������(� �������&������V<���

�����&�� � ����� �<��� �<�� �#0����&������� ����� �<�0�� ��-�������0�L<�#� �<�����#���L��<�

F��#��< �#�� �#����#������GG���C� ��� ��� ������#�� � �� � ���������(: � �#������ �������=���

��#����#��� 4���#*����������&�9������(����� ������'��?����� ���������#�#� �#������ ��=

<�����#��� ������4�� � ������� : ��� ���&��� ����� �� �� �� (�#�,� FU�L���������(�� �#&�

����/�� (��9� ��<�� ��(������ ���: ��� �#�� �#� �#�� ��� �� ������ ����Z������� F����� #��� �� �&#�?�� �<�� &�#�����= �#������������������ ���&��09��#����� ������<�#]��(��<��-� ������������������(��<�� �#0G������$*9�g9� �$9���+$��=�$C��#� ��� 4�9� �� ����� ������ �� (�#������ �#�������=��� �#��#������ ���?�������� ������� �#� ��� ��� ��� ���&������ �������� �������������9� 8�� ���� �� ��������� �;����� ��� ������ �� �# ����� ��� ����������8����<�� �#������� � ��� �# ����� ��� �#��������#���9�����-���������#�7�����1F&�����4����<� G2�#������(� ����� � �������

Page 185: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

-��������� ����-����#���-����#�����<���<������(����#��#�� ���<�� �#0�������&����A�!��������

����� #��� ��0�� P� ��&&���� �<��� �<�� �#0� ���&����� �<���&<� �<�� (� ����� � <�#�� � �(�

�#���#��?�#&� �<�� ��#��< �#���� V<�� �#0� �-�� (�� � ���#&� ��#��<��� (��� -� ����� � ��� ���

��#��<�#&� �<� ��-��� (��� -� ����� � ��G�����'� � 8�� <�� ������ ����#0���9� ����&���� ���'��?���

�����#����#���������������������� �#����� ��� ����#�9����"��#����� ��#�����#&�����������

������ �#���� �#�������(�&����������������� � ���� ���� ������&#�����#*������� ���

e�� ��9���8���_��������������Z�������FV<��%����'�#�����#��(��<��%�#0G��:�����

4�9�����(���# ���������'��?��9���&��� �#����&������#������ �� �#������������� ��#��������

�����������(�#�9���4���������"����� �������#�����# ��� 4��* �����!��:9� �����������#� ���

�����#����������(���#�����&#�(� ���������������#�������������������������������(�#�9�Z�������

�#� ����#���#*��������� �� �#����� ����� �# ������������������� �# ���������&3�#�,�

F!���������� ���� � ������ �(� <��� ����� �<��� <��� �<�� (��L�#&� �����9�

��&�##�#&�L��<��<������,��2��<��&�������-�������J9K��2��<�� �#��#�#�J9K� 2��<��

�# �#��#�#�J9K��2��<�� %��� � 1 ���������9� �# ������#��� ������ 2J9K��2� �<��(�0�

L��� <��� %��� � 1�# ����� �#� �� � ����� 2� J�K� 1���2� �0���� 1 2� �<���&<� 1�2� ����

(�����#�0� ����0� (��� L<��� �<�0� <�-�� �������� ��� ��#�9� �<��&<� �<��� �#� ���

������&�����#��<�� �����(�1�2��#��1�2��#0��0�������������(��<����� ,��� <�

��������������0���� ���0�(����<�����L#���]�����#�G���)�

����N��� ���9�������������P�����)�N��� ���9�����+���

Page 186: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

I������ �#��<� �<���*���-���������9����#����������� �#� �������� �#�� ��� ����

���� ���9� �� ���# ���� ��(���# ��� �#���� ��� �# ����#�� ���Z������� �� ��� ���� 8�� <� � �#���

�-�#;�#�� �� ��&� ��������� �����9� 4�� ���� �#���� Z������ ��#��8�� ���� ��� ������� ��#�

��� �#����-��#��� 14�� �����9� ����#� ���� F%��� G� ��#?�� �#��������#� ���� �&��� F(�0�

L��� <��G29��#�������������������(�#�������������� ��� �&��9����#�#��4���������� �#����

&�#��� �9� 4�� �#�� ��� ���� ���&����� ��� �� ���� �� ����� ��� ����������� � ����� ����� ������9�

��#��� ���� �#� (��=<�� �&��� �� 4�� �� 4�� (��� ��������� �����# ��#��� I������ <� � �������

���&�#���=��9��#���� ���� ���������&������Z������,�[��4��FL��� <��G��#�� ���&������� �4�

��� �A�Q������������9� � � ���������9�4���(�� ���-�9����<������#������� ������������ � ���

F(�0�L��� <���%��� G�4���#������������ � ������ �9������"�������������#0��#��#�������&���

�������9��#����# ���9�<�������������������#������������������ �#���� 4��#�����������C��#�

������� ��#���9� ���� � ���� (���� 4�� ����#�9� ��� � � ��<�� �����#���� �#� ������� �����9�

�#�����������������������&���F(�0�L��� <��G� � ����&5��������������#�����-�������� �4��

����# �� �#����(���#����� �:�� �F �&��G9� �� 8��<������������#0���������#�&�#����!����"���

�����-����������������&�#��������� ���F(�*�'��G��

� ������ ��� Z������9� �� 4�9� ������� �� �# ����#�� ��� ������ �� ����:�� � ����

���� ��-� ,��

FV<���&�����JV<��%�#0K� �0����%��� ��#���#��� ���#�����9�(�� ��<�����#��

�(�-��L��(� �<��<� �#� �������7��� �#��-����0� �<�0������(� �������#&��� ����<��

��� �� ���� <���<� �(� �<�� ���0� ����� ��V<�� ��#&��� � ��� ��&�0� (�� � �<��

�����������#��������#���(��<����L��(���#��L���<09��#��(�������<��������#���

�� ����0�&���������#&�#&9����(�� ��<�������������#��������#���(��<��%�#0�

L<�#��<�0�� �� �� ��-�09�L��<�����<��&�-��#�# ���(��L9�L<� <������������(�

Page 187: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+)��

�����#�1g2��V<����(�!������������� ������9�<���������((���#��������(� �������

(�� ��<����L<� �L������� ���� ����#��<��'<������#���������#��#���� ����

��������#�� �(� ����#��0�� !���������� ���������#� ��� �<�� ���� ������� �(� �<��

�������� ��� #��� �<�� ���������#� �(� �� ��#�� L<�� <��� <�&<� <����� ���

���� �����#�� �(� ��(�� �#&� �<� �� >��<��� <�� L��<��� ��� ���#(�� �� ��� ����

L<� <�����#���<����� ��������<����<�0�L���-���9��#��<���#��<�#�9��<���(��

�� �#����� �0� �<�� ������#� (��� ����� �� ��� �����0� -� ���0� L<� <� �(��#�

<��� ����?����<����L��(�� �#����0��#�9��#��<����<���<�#�9��<����������(��

(� ������#�&��#��#���������0�L<� <�<����&���������0�� ���(��<��%�#0G����

#� �#� ��#���� �� ���� �� Z������ ����������� %� <�=I������ � �#�9� ���� �#�� 4��

�#��������� �#� �� ��-�� ������ ��� ���� ���� �#�� ��#&���� -������� �#��"&� �,� F�� #�0� �� ����

���-����#�������������#�����(� ���#9� ����R���������#����#�� � ���(� ���#S� J� �#�����#�

��������������M��7��#� <-� &K��1g2�'���&�#��#����#����# ������#� �#������������4�������

���(� ���#�� P�� ��� ����-�#��c������#�� �4������� �<� ���������������#��������#,� �<� ��

������##4�#�4����-���� �#� �#���G��+��

����P����9�����++=�+�C�/3��#&��� �4����������������#��#���#������ �������#��(�� ������F!�������������#���<�]�#� <�� (3�� ��#� &� ��#�#�%�##� � <�����G� 1/n>P[Z9� P�9��� ��������� 4� A��������� ��� #�������� �� �� ���A�-��C�U�������&9�a�#���9���))9������+2����+�/%N[/9����� ���9����)���>� ���� 9����"9�������������������#��������1 (�������9�#������+2���#��������� � ��� �� ����#� (�� ��� ����� ��� ��� ������9� ��� �#���� ���� ��� ���9� �#� ��(�#���-�9� ����������#� �� F���� ����� � ���<� �����������4G9���������F����4��#��#���#���#(� �� �#����4C����#����#������#�#���������#�#�����!�����*��&��� 8���� �#����� �#���&� �#�9� ���#��#���#������ ��#�� � ������#������ �#�((� � ����P� ���� �#���� ��(�� �������R<� ������#S�#�����-�#��������-������� <�?� ��������#����#����������<� �����������4��N�9��������4������-�������� � ����� ������������8���������������� � ������#��(��������������(�� �������8�������������� � ���P����-��������#�#������-��������#���� c ��<� �9�(�� �9������� � ��4����8���� ���'� �#��(����������8��#��������4� �#�������#����#����##4�������4���4 �#�A�/������8��#������4��#��#�9����#������9��������# ���4��������-�������������� ��# ����������9�������������9������#�(�� ����#������ �����������������#� ������<� �����������4��#��#��������#���#��������8��������8�������� ��-��4���������G�1���2��

Page 188: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

�� ���9� ���� ��#�9� #�� ����#� �#� ��� ��� ��� ��� ��� -��������9� ���"� �� �� � #��

�#���������#��#�� ������:�� �#� ���*��� �#������������������� �������� ������� � �#�����

��:�� �C������ ���� �� � ��*# ��9�������#� ������ �� �#������(�#�9�-�#���������� ��������(���

����F1g2�#�����������9��#��(� ��9��������� ���������� ����������-�������������-���#��

-���� ��� ������� �� � ����#�G�+$9� ���� �� ���� �����&������ #�� ������ ������� ��� �# ����� ��

���������������� ������(�#��������1��2� ����� ������#�����(�� ����,�

F1g2���������#�-�-���J������#�$%�K�����#������ ���������� � ����(����#��

����#������?�9������X� X���*������������#?������� �������J��;�������[��

��'� �����-K9� 0�� ���� 1�#� ����� <��������2� �� �#�� � ��#� ��� �� (�� ����� #��

����#��� ��� ���-��� ��� <� ���9� #�� ��� �# ��#���� �#� ��� ������ �� �#� ���

� ��-������ %X�9� ��� ���� �� �#������9� ������� ������ �#� ������ ������� ���

�#��-����� 0� ��� ���� � ���9� ���X� �#��# ��� �� ���#� X�� � 5#� 0� X�� ��-�#���

%X�� � 5#��#� ��#�����������*������ ��������4��#� �0���#5 ���9�0� X��

��-�#���#� ��#���������(�� ���������(�� ���������������<�#��������<� �����

f���� �� ���0������ ���f���� ������ ������G�+���

����3����������������� ��������-�����9���# �9�#�����������������#������<�������(���

�#�����&���������(�&�������� ���9�8����������������� ����<�#������"�� � �#����������������

�� �#�� � ��������(�� ����9���4���� ���������* �� � �#�����#���#0�#9� ���*���������(������

����F1g2���� �� ��#������ ����������#������?�9�0��� �0��:��������<� �����-�-�#�����������(� ���G�1(��7� �9����)��2���+$�(��7� �9�8�9��9����+��$����+��$$9��������=����'���� �#���������#��(����(���# ��������������9����"���������������&��1&�#����������� ��� �����#����_����#�����"������������� 4�� � 52�#��(� ����������8����(� � ���������������(�&����<�&�4�������������� ���������� �#������ ��#��������<��(�#��

Page 189: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�++��

�� ����# ��� ���� ��� 4�� ����&#���� #�� ��� ���������� �#� � ���� ��� �3�����9� ���"9� ���#� �#� &��� ���

���#� ��� �#��#&��������&3�#��������&�,�

F'���4�� �-���#����������� �� �� �� (����� ��-������ 4�� ���4� �� �� J������K9�

���"� 4�9� ��� � � ��� ��-:� �� -�#�����C� ��� � 9� �� 4�9� ���� ���� ��#�#� �#�

� 5� J���&�����K�� #� �(� ��9� ���<� 9� �-��� ��� ���� ������� ��(�� � ��#��

��������J��������� ��"�)�B���?����-�(!����'�1(;�����������,�K9�

����� �#��&���=�� ��8�#;�#����-���������#� ��������#�#���&������� � ���J�)�

����(��,��������.�(���-�K�G�+��

'� � (* � �#�� <� � ����*� � ���-��9� �� ����� ��� ���#� 7����� #�� (� ����� �#��

� ���#�������#����f�#���� ������ �f����(��& �#�9����������#����� ��#������#��& ��

F��������,�G�� ��F���'�1(;��G������"�(��������������&�������������&�#���#����� �#��

�# ���;��� ��� ���� -��������9� �� 4�� �� 4�� ��� �#������� �� ������ ��-������f��� ���#� � ��

��#��8� �#�� ��������� � ��� (�#�f� ���� �� ��� �� ��� �� -������ ��� �#��&����� ��8�#;�#��

����� � �� ��� �� -������� ��� -������ ��!���8�=%��:��9� �#� �#-�9� �:� ���� (� ����� �� � ����� ����

�����#�� ,��

��

F1g2��#��(� ��9������ ���0���(�#������-����������-���#�� �#����&����-�#��0�

-�#������������� X�� � 5#��� � <��9�0�������������#�� �#?��� ����#���

������ ����#��?�8�� 0� �������� ������ ��� ���� #�� ���4#� �# ��� ������� ����� ��

-������G�

�+��$*9��9��$9��$����)=�����

Page 190: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�+���

!��:9� ��� �� ��-�� ���� ���9� ��� 4�� #�� %�������9� #�� <�-��� ���������� ��� ��� ��

������������ ��� ���� -������� �9� �#� �#���3�# ��9� ��� ���� ����#�� � �#�� (��;9� ���� � ���-� �

���� �������� ���-����� ���� 4�� �-���� �#� ������ ����&��� .#� �� � 4�� �#��-�#�� �#� �� ����9�

�����&�������#����#���� ����������(���# �� ���������* �� � �#��������-4������������,��

F����-�������#�����(�� �#9���# �9�#�����������#���#� �#���������#�����9��#�9�

&�* ������ ��#�����9�����-�#� � ���;�������������=��9���� �����#��#�=#����� ��

���(� ��� ��8�#;�#���� ���� � �#���!� 4���� 4�9������"�����#����� �#��

#�����#�#�������9���� ��� �#��<�������D � � ��#������# ��������������4��

<�������?� � � ��#��� ��-�����G�+��

����&� �#��1�#�����# ��9����� ���#������ �����������������������-�#���-������2����

����� ��� 4������9��������g9��#�!����"��������#������4� ��:��9����� ��� � ��4������#���

7������������ ����#�����"���"�� ����"���* �� ����������8��#�<� ������ ���������������&��9�

����FJ�K� ��* ����<�������#��9���# �9��#������������ �����4������(:�����-������J��-��!����C���

�����)�*����1��=�������%�����%K9������� ����"�����4��#������������������"�����4��

�&#� �#���G�+��� /�� (��9� ��� ��� ��� ���#�� ����� ���9� ��� �����#� � �� ����� 3� ��� �$*9� �� �4�

����� ��#� ����� ��� ���(�# ��#����� ��-�����������*���������#��9����#� �����&�������(�� ��

���������-������� � �����1�������-2��"�����������<��������-�#���-�������8���4�������1�I���

����Y�@*��2���(� ���������#����� �����"��������4��-������1���@������I�����Y�������1��2�+���

!���� ��9����"9�������� ������7������#������������� �����#����� �#������&��� �9�8������

�+��$*9�39��9���$������+��������+=�$��+����$)�������

Page 191: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

<��(�������������������_����#������������������������������#����1 ��8�#;�#�����-������Y2���

���� ������������&��� ����(�� � �������FJ<K� �����������������-������������ ��#�9����"�

����������4��-�����9������� �#���������-����#������������� � �� �#���������-����� �G��

���-���������#�I�:9� �#� �#-�9� �:����� ����� ������ �� ������������� �� (�#�,� FJ�K��<�����#����9�

����9����������-�������-�����4� �#��������� ���� � ���������������� ������-������0�<� ��

���� ���� �� � �� ��� (�# ��#G�+)�� /�(�#�� 9� ��# �9� ���� �����&������ �#������-�� ��(���# ����

���� ��� ���#�� ��� ���� ����� ����9� �� ���� ��������� ��(���# ���� �����&�#� �#�� ��#�-�#� �#�

��#��������� � :���� ���� �#������&�#��C�������#�9�#������ ��-� ���(�� � ������Z���<����

����F!������������������� ��������0���*�������������-������#����������#������������� �������

�#���������-�����R#������S�J�I ���K9� ������4 ��� �#�9��������� ��#�����*�����#������9����

#�#�������� �����#��9���#����&�#���������-����G�+���

!��� �49� �� �3������ ���� ��� ��#��8�� �� �#��#�� ��� 4�� ��� ��� ���� ��#� ��������

��I����������� ����������������-�#� �������9�������#�9�4������� � �������������#�������� �

�#�� ��������� �������9� �#��� �� ���� ��#*������� � ���������������#� �#�������=��� � ���

���*#����� ���9� ��#&��� �#�����#�� �� �� � ���#������� ���������� P� 8�� �-�# � �����#��

���� ������� �#8�#�������(���# ������� ���������#����������#����<� ��������������� 4��

#�� �� ��� �� ������9� �-��� �� ����� ���� �������� ���9� &�#��� � �#�� �#��������9� ��&��#�

���������# ���;�����������-�������Q�������"����(�&������������ �#��#�� ��������(� ������#�

��� ��� � �� �� ������������ ���-����� ���� �����&������ ���� ��� ������� ��(�#����#� �#� �� �#����

�+)���� ����-�� 4�� #���������� -��������!���8�=%��:��� ��<�� ������ �� �&� � :� 1FU�0������� ��9� ����9� ���� �����-���������(� ��#���� �#�� ��#��������������� ���4��-������0�<� �������8� �������#��������� ��#G29� �#������������������������ ��#�� �#���������#���#�#�-�����#����������1�����>�(��=7��#�4�� ����� �����������#�7����9�������� ��2C�����:� 9����"9������ ����� � �#����������#�(��Z�&�#9���������#0��������#�� ����� ���-�#�����#��F(�� ���7�&��((�����V�&�#������������� p&� <�#�b��L��]� <�#&� 8�����&�&���#�#�����G�1���� ���9�������C��� ����-��#�����2��'(����� �4��������#�����$$9��#������ ��������# �����������9���&�� =#�9�F������ ����� �� ���G��� �4�����(��7� ����+��N��� ���9������)��

Page 192: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�� ����:�� � #�� #� ���*��� �#�� ���������9� ���<����� �� �#������ ��� &���� ��� �� �#�� ���

�������������� ����������:� ������������#������&3�#������ ��,�

F1g2�(����<�� ����������<��%�#09��#��<���� <��� ����9� �##��������<��L�����

V<�����#�����#����<����<�0�L���������#��� %����� ����������L<����<�0����9�����

�<��9� &�-�#� L<��� �<���� ���0� �(�� <��� ���#9� �<���� ���� <������ ���� #�L� ���

�#���������<���(����<�� ��������0��<�0� �##������ <�#&���G�++�

@��#������&�#���������#���� �#�����#���� ���� �������(���� ����:�� ��*�� �������

������9� �� �����9� ����#�� �#���������#��#� � ����#� ���*��� �#�� ��������������� �� ������

�� ������� � �#�������:�� �9�4������ �������� ������!����"�������(��7� ���#��� ��:���������

����� 8H9� �����4�� ���� �#� �� ��:��� �#������� ��� ���&�#��� ������ ��� 5������ �������������

�����-��� �� ���� <�� ������ ��� �� &�-��#� �� �� �����C� ��#� �� ��� �� ��������9� 8�� �#� �� �# ��#���

��:��� �#?�9� ������ ���� �� �#������ ��� ���� ��&��#� ��� ��� �#�� ��� ���� ������ ����

����#&��#������������# ���,�

F/�8� �������� X����� ��#��������<�������������#������� ����#C��������

������� �� ����J�����%��K�������8�� ��� ��������#:�� X�����#����� �������

��#� �8����9� ������� ��9� ����:������ ����������� 09� ��#����#�� ���#������

�++�Z!>>V9�M�9����� ���9����++��/� 4�9���<��"�����������(�#�� �-�#������-����������� �#������ ����������4� ������F������<���� <�� �#���?�#��#����� ��������-����(��?������-������#�� ���� �#������� ������ �#���-�����9�0�������-������ �#�������#��#��4� �#�� ����9�#� ������ �#�����-���� ��������X��� �8��9��������������4� �#�� ����������������� �0��:��J����(;����������-���+�����=���+;������o��%�P�)����.���*�(;�'���*�-��(����'��K�1(��7� �9��������=��C������������F��� �# �G9������ ��������#�������9��������������#�����#�������(�#��������������� �������� �#���� ��������� ������������������:������*���(�#��#�2��

Page 193: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��(� ����9� �# ������ ��� -�?� �&�� ��� -������� #� �(� ��9� ��� X�� J��>�

�����&K9� �����#�������� ���������#�<� �����# ���(� ����J�Y����������

)�'�K9� �����#� ���9� ��#� � ���&�9� ���#����9� �8����� ���� ���4��9� #��

�#��-���� �#��9���#���#� �#8�#��9��� �� �����������#�������������������

�#�����0�#� � <�����#����������������� ��������������#�������'� ����#�

� <��9� �����#�����#��������������-������0���������# ��9�09����#����9�-��#��

�������� ������� � ���#�����<� ���� �#� � <�������9� � <��� �#���0�

� <��� ��#�����9� 0� �� �� ��� ����� �#� ��� ��� ������0� �� �#���&�# ����^�

���������8�?&�#��� ��4#� �8������ �������������� ��� ����0���4�� ��,��#���

�����#����� �����#�������9�����������9�0��#���������9�������G�+��

�� ��� ��� ���#� ������&�� ���� <�� &�#����� ���#����� ���������9� ����� ���� �� ���

�#���-�#��� ��� <�������� �#������ ��#�� ��!����"��� �#���#� ��� �� (�&���� ���� ���9� ��

�#����������#�����-����������� ����:�� ���#� ��:�����������-��?�������-������(� ��-���������

��&� �������� �*�� ���$��#�(�-���������&� ��������(�� ��� �#���� � �*�� ��� �#���#�(��

����&������&3�#�,�

F1g2���������#��� � ��������#������ �#�����# ��������-��������������������

���0�#�9������� ��#���� �8����4����#�������9����-�#��(���������-�����-�����

������������ � ��4���������*����������4�� �� ��-����������������#������������

��<� ���R��#�������4S���� �9�����#����������#������#������9�*� ��#��������

�#��������������#�c���������#����# ���9��������������4 <���9� 0� � ��������

�4 <����<� ��#�9�����#��������#������#8����������#��#�4������R��������&�S�����

�+����+����=��+��������$� '(��9� ����9� ��+���+,� F1g2� ��� ��� X�� J��� �������K� ��� �������#� ��� ���#��� ��� �� �#��:�� �-���#�� �#���������0�#��� �����GC�(�#���������#�������� ��:��������(��7� ���#�������� ���������#9� � ������*�����#0��#�9�(��;����#��������������#���#�����-�������:�� 9�<� ����� ������� �� 8�� ������ �(�� � �������FJ�K��� ����������J������K�������� ������#����#(��������J��>� �&���K���#&�#��������������������#���� X��� �����#���������������������J�#��.���#�KG�1��+����=�)2��

Page 194: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����#� �� ��(������#��((���# �����������4����������*� <� �#�������������

���= ��#������#�������#������#���,��#���� �����?4�����������8�����4&���*�

?4���G����

b��� 9���# �9�����<� ����������&���#������� ��&� �#��������#����� �����#����

#��<�-������ �#�������� � ��#������ ������F�������G�����(�#������7� ������!����"���(������

���9���-����������������������(�#�����:�� ���� �4�<���*����# �����(�#� �#���#���-���� ���

��� ����� �������(�&���� �_� ��-�9����������FJK��-�������� �� ���-�0�# �� �� ��-���#����#��

��������(� ���#������������#�(��#����� ��������������#���#����#�����# ��&����#�� �������

<����� ���0�#G�����M���� �#���� ��&������&3�#���������� ��� ���� ��������#����#���#����

���(� �������������-���� ������ ������ ���9�-���� ���������<������������������#��#���#����

����#�� �#0���#&�4���� �# ���������# ���������:�� ������������(�&���� �_� ��-������������

��#��#������*�������������������#��#������ ������ ��&�#������ �����'���� �#����� ����

#�� �� ��#� ���;��� ��������� �#� �� �#� ������ ��� -���� -�������� ���-���� ����!����"��9� �� ���:�

-�#� � ��� ������=<�9� ���"� �������� �#����� ��� #�� ��� �_� �� ���� *�� � �#�� �#� �#��

�� � ��*# ��� ���� �#���� �#�� ����������9� ����#�=#�� �� ����# ������� ��:�� �� ���� ���

����������!����"������-��(�(��#������

����N��� ���9����)+������P�������U��<��������<�� ��������# ���� 4��&�#������ ����(�&�������� ������������������#*�������������&�������(��7� ������-�#� ���� ����9��#�����#��������F1g2��<���������]�#���(� �-� �&���#�����<��� �0�����<��&���#���#��&����(� �-� �(���#��<����V<���(���#��<���<�������L��#� �#���� ���?�#�9��#���#� �<������� �#� �0���]���#����������(�� ��#���#��<����#��<�� �������(��<������� ����� ����1g2��P#��<���L�0��������0������#��(��<����-��0�-��������0� 1��]�� �<�� �������9�*$� ��)���)���2� �<��� �<�0� ���� ��� ������� ��� �� ��-�� �#(��# ��� �<��� �0�&�#������ �#��<� ���L���� 9��#�� �����&���L�9� �<����<�0� � ]����#��-����0��I���� ��(���#��<���L��<��<�����#���#���#��������������#����<��������� �0��#�����(����������(���-�������#��(����<� ��-����1��+��������2,��<��-�������<���&���#�������������� ������#��� ��#��#���������#9��#����������#��#�����#���<���9����� ��#����� ��<� ��-����� 7��� &���#���9� �(� �� ]�#�9� �#�� #��� ���� �����09� ��� ���� ���� �# ��#G� 1I>P'9�!�a�9�.���� ��1� ���� �� � (���� ���� ������C�N�(���9�'���#��#�I����9� ���$9� ��� ���=�$$2��U� � ����*� � ������ ��������

Page 195: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�����&���� ��� �#�9� �� 4�9� �� �?�� �#� �� �#������ ��� ���� �� ��-����� �:�� ��

�#<���#��������� � ���� � �*�� ��#��-�����F�����#���� ��#������G�����!���������������������

�� �# ����� �#� �3������ �����4�� ���#� ����� �#�������#�� ��&� �#�� ���� ���� � �����#�#�� ���

���������,�

F����4 � �������������4&� ���h�������#��#������ ���0�#��8���#���#��z�����

��� ������#����4�&���������#��#���������4����-�����������-� ���-���������#�

����#�#=��4 ������������ �#��� �8����4����� ���0�#��#��������� � �4��#����

N�9� ����� �� �� ����#� ��� ��� #�#= � �4��# ��� ���� �������� �4���-��#��

�� ��(� ���#�� R � �4��# �S�� Q��(� *� �#���4���� ����� ���&��� *� ���#� ����� ���

�����=�����9� �� (���� ���#� ���� �� #�#=��� ��������#� ������� *� <� �#� ���� �#��

-������ 1g2� .#� #�#=��4 ������� ���� �� �#�� � ��-��4� 1�#�� � ���#9� �#��

����� ���#9� �#� �-��� �������2� ��#�� ��� �4(����� *� �#�� ������� 1g2� P�� J���#�#=

��4 �������K� ��������#�� �� �������� #������ �#�� ��� #�#� �� <#���� �#��

�������9���#���-���������#������ ������������� 4�4��������4�<��������'��(����

����R�#���� �S�������#����������##4������<� ���1g2���#�����������-�#��

���#��#4 �#���1g2�[����#����#��#���������������#�����!���������4-�������

�� R ����� #�����S� ��� �� ��������� ������� �� �4����� 1g2� ��� ������ � ��4� #��

��-��#�� �� ��-�� ���� ��#�� ���� ��� �4����� ���� �#�� ���� *� ����� �4�� ���

������� '����� ���#�(�� ����#� ���� �4��� &�i �� *� �����#��#4��4� #������� ����

�#� �� �� ������� ���#�4�c�� ����4� ���� !�������� *� �� �4�<������� ����� c���� ���#�

� ����,������������#����������4������������ �����(������4������������ 4�4��

��� ����� ��� �� �4�<������9� ������� (�#�� #�v���� ������#� ��� ��� �����

�4 �#������(�C�������9����� �#���9� �4��*� ������&��#��������� ���������������

�48�����������&���������#�� �#�������#���������� <������G����

���&������� �� ��������:�� ��#����� �#�� �#��&�#�����#���� ��(�&�������� ���9�� ������&������������������(�� ����� ������(� ����������

Page 196: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��������9� ��# �9� �� ������������ ��� �# ����� �#� !����"��� ���� ��� -��4�� ��� ��� ��

��(�#���� ��� ������ �� � �*������� ���� -�#� � ��� ������9� �� ������� ��� �� ����� �#� ��� ���

�����# ��� #����� �#�� ��:�� �� ��� �<� �� ���� �� ���������� ��� �� �������� !� ����-�9�

�� �� � #�� ��� ��� ������ ���#�� ��(�#��� ���� �<�&�4�� ��� ������� �#� �#�� ���� ��� ��"�� ��

���� �� �#���# " ���9����������FJ�K����� ��������4�����������������������#���������������#�

������#�� �#4-�����,� ���� (����� ��� �����A� ��� �������#� (���� ��#���� *� ��� ���� (��� ���4�� ���

`bPPP����� �,�R���= ������������� �����������A�S�������#��������������������#��#������

���#� � �#������ �#� ��# ����������#�#��������������#�����������#���������������=��

���#�#������#���� � �� � �#���4���������A�/������� <����� ��#�,����� �� ��������

���� � ���#��#(�#������#����������� ������������#����#�#��������= c �C�1g2����� ����

�����������#���#���4�����������������#9������-������������� ���-�0�# �9������#�� �� ��9���

�������#����������4��������� ����#�������#�#����������#�G��)���

��������������9����� ���9����-��������� � �#����&���������������9�����#������� ���9��#�

�������#��#���:�� ���������� �_� ���9��������������� � ���� ������������������#��(� � ���� ��

�&5������# ����#��<��������� �� ���������#��_� ���� �� ����������������#� �����*������

����9� �� �4� 4�� ��#��8���� ����Z������� �#� �� ���� ���� �� ������ ��� ���9� �� ���&��� �#����

��� �������1 ���� ����9��(� ��-� �#�9����"�4��������(�#� �#���#����������� �#�9�����

�#������ ���� ���� � ��#��(�&������������������������ ���� �����(�#������� � �#������

���#�������� ��-����:�� �9�����#�����"�#� 4��������������������� ������#�� �#0�� ������

���#�� �� ����#-���� �#�� ��� ��� ��-��� ��� �����9� ��&�� =#�9� F��� ��#��G2�� Z�������

�#�������� �� ��-�� ��&� �#�� ������������ ��� �� � ���� ����������� �#����������&������ ��

����P����9����)�������P����9����)+=)�����)�P����9������=����

Page 197: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

9��:� ��� ���������������� �� ������9�������&�����#*������������� �������(� ��-� �#��

� �!����"��� �#�����������FJ�K<��0���<9��<���(���9��-���0��<����������#���#��#����#��f�#�

���<���� �<�� ���� ��-����� ��#���� %��#L<��9� ����0� ������ ��#�� ��� �-�� �#������ �0� �<��

������#�(���&��#f�������<����� ��0�������#�L<� <����-�-���L<�#� ��� ��0�(�����<���������#��

�����<����� 7��� (��� !�������� �<�� %�#0� L<�� ���� #���<��� � �� <����#� #��� 0���<� <�-��

<��� ������� ��������<�����(�����0��������V<�0���#����� �L���� �9�����<� ���#���9����

�# �#������#� ���#� &��#9� �#�� �<�0� ���� �# �# ��#��� ������ <�#���� %��� ��� �=� �-�� ��� ���

����� �� = ��� � ����G����� !� ������ �� ��9� Z������� �� �#���� ������ �#�� ���� ��� �������

��������� �� ��(� �����#� ���� �#���� ��� 8�-��� �� ��� ���� F�<���� ��� �� � �#���#� �#����,�

��(� ���#��������<��#�������(��<��&�����(����0����-��0�� ������1g2��7����<�����������(�

0��#&��� ������ ���� ���8� �� ��� ���� -���#�� <�#&��� �� ����� �(� ����&� �� ��� ������

���� ������L��<������ �# ���#�����0�����<���9��#��<���#��<�#�9��#���<�� � ������-�0�

�#(�� ��� #������ �(� 0��#&� �������� ���� <�����9� �#� �<�� ��<���� N#�� �&<�� ������ �<��

�����# ���#����&<0��<���L�0,�(����<��0���<(�9���� ������� ��0������������#��������#��L<� <�

���� ���� <�#&����C�(����<��%��� �1��-�#&��������<��F ����-�&��G2�������L��<������#����#��

�(�<����#�����V<��� �� � ��� �#�����#��L��<�!����������-��L� �<��� �<��%�#0������� ����-�0�

�# ��#��� L��<� �#�0�� %�#�0� ��� �#� �#���� �#�� L<� <� �#� ��� ���� ���� ��� � ���� �#0�

�#�G��+��V�����&��9��#�(�9���������������(� ���� �������������FJ4K���#�(������� ����&�#��

J��� ������K� -�� 4����� ��#� ��� ����9� ���"� ��� ����� ��� (��� �� �4� ������� #�� �#� -���#� ��

�������G�����

����N��� ���9�����+)����� ����-��#���������+�P���M����<������#0�����#����#���#����-�# ���Z���������������������� �&����������)����=�)��

Page 198: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

>� �#�&���� ����������� ���� ������� ��� ��#���� � �� �����&�����9� ������� ��#��9� 8��

<�-��#����#�����#�����������������#����� ��������#�#: ����#����������������#��������������

�� ���� �&���� �� �� (�#�� ��������� ���.#���� ��� ����� �#�� �#�������� ��#���� 8�� �� ��#� ��#���

� �#��������Z��#������� �� ������9��#����<������������ ����������������������$������

����������������#���� �#�������#� �#(� �����������9���<����������FJ�K<�� �����J��(���#�=���

�����������K����#����#���&�#� �L<����U��������������#����������#���<��&�����(������ �#�#��

�����#���09� ���� ���� ���0� �<�� ��-�#&�� �(� �<��� ��� �<��� ����� ��� ��������0� �((� ����G�$$��

V� �4�<��(�9�������� ��9�Z�������#������� � �#����������(��� ��$�9���������� �#�����

�� ��� ��� -�#����� �#� ������� ��� 8����(� ��� ��� (��� ���� F!�������� <��� ����� ���0� �#��

�#� ����0� �#� �#���<�� <��� ������(�U� ����#�� ���&��0��#��<���#��������#���(������0�

�#�� � ��0� �#� �<�� ��<����V<��� ��9� <��� �L�� ���&������ J������-�� �� ����K� ���� #��� (�����

�������<����#������� ��&���#����#���<�#������������(������������9�������������#���0�����-���

(�� ��<�������������&�#�L��<��N����������0����<��9�(�� ��<���������(�Z���]��(������<�0�L����

� ������� �#� �����������V<��������-�� ���� �<��������9� �<�� �&��� �������������9� �<��&�����

�����(�����#��0�����<�#&�G��$��V� �4�P��/3��#&��� �#�������������� �#����<���"�� �������

��� ����������:� ���� ���#��8�#�� �� �� � �#��#�9� ���#� �(�� �� ��#��� � ���������!����"���

FL��� �#� ���#��� !�((����#&� ���� Z���� <�(�����#�� �#� ���� b��������� ���#��� b�]��� �#��

k��������� &���#��#�� %��� ��<�� L�#�&�#� !��#�< �#� ��?��&�� ���� ]����� <�� &��� <�� <��

���������� -�#� U� ��� ���� ��(� %�#�#���� �#�� ��]��� ���� �������� Z���#&� <l�?�#&� ����

��#(� <�#9� �#&�������#� ������� Q��� L���#� ��� �&��9� ���� b���#9� ��� ��#�#� �#� #� <��

�� <#���C� 1g2� ���� ����#� ?�(�����#9� L�##� ���� ��#(� <9� L��� �� <� � ��9� ��� <�� ����#�

�$$�N��� ���9�-���P9����������$��b�������� ���9�����=�����$��P����9�����+��Q�&�#��Q����<���9�FJ�K#���(�!��������������� �9��<��&<�<��#�-���� ]#�L��&�����9�L�����������#������ �<��� ���� �����# ���#� ��� �<��� ��� ��� �� ��� ��(� �� (���� <�� ��� ���<��� �<�#� ������ (�� � �����#���� �(��� �#����#��#�����8� ���#�L��<��<�������� ������-�����0��� �G�1���� ���9������=�$2��

Page 199: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

]� �#�]p##��#G�$��� Q�� 4��#����� �#���� � �: ���9� ��# �9� �� ����� �# ��������� ���:� ���

��(�#��9� �� �����9� ���� ��� ������� ��#� 1��2� �&��9� <�� ������ 8�� �#��������� ���� �� �#�&����

���&�������������&�����9����"��#�&�#���� ������ � �#���=����� ����=�����_�������� ���#��

������ ��� 4�� ���(���� ��� ���� �#� ���� ��� ��� ��� �� � ���� ��9� ��� �� ���9� ���#�� �� ��

(�&����������������9���<�� ����������������� ���#�����*&�#������ ���#����

�$�� N��� ���9� ��� ��)�� '(��� �� �4� �� ��� ��+9� �#� �����#��(� �� �<� �� � 5� 1F��#� &� ��#�#� %�##G2� � �� F��� �&��9�����[� <��#��?�&�#G9������� �4������#�F����b���#G��

Page 200: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

<4/4<���������C�������&�������&�!�!� ����������������������������������������������,�&�!&���!��3� ���?G����A�&��

���������������������������������

.#� �������� �#���9��#���� ���&�#����9������-*# ��� ��������:�� �������(�&����

��� ��� ������9� �� �#��#�� ��� ����� � ���������� �#� ���#� ��#���� �� ����� (�&���� (�#�� �� ����

�#����������#����*#����� ������#�������������� ����������� �9��#��������������*#����� � �

�#�� �#�� �������������4�������� � �����(���# ������<�������-������ �#�� ���� �# �������

������������������(������������#��8� �#��-����#���������������# ������#�����������������&���

�� �� (�#�� ���� ��&&������#� �� �# ��#��� ������ ��� ��� ������9� ����#�� �������� ������&��� ���

��&3�#��,�

!,�F@��#������������# ������"����9��#� �#-�9������-�� �#��4�� 4�� ����#������-����

J������� ���� �����*#� 6(���)�����K�� I�����9� ��� �4� 4�� ���� ���� ��� ���� �#� �#� �

-�_�D������ J �����&�1�K� ��#� ������ ���� ��<�� � ����#� �#����� ���� �#����� ������#��

(��=<�� J�R�*�������X�(!���-K9�������������� %� ���&�� � J�R�(?�����S�N����������K9���

���#�� �#�����#���������JS�(!�N���-K9��������#(��#������<�� � ����#����� �#������#���

������J������������"���+)������K��#��(� ��9�������4������#(��#������ � �����#��"�

�#� ���� �� #�� � �������� ������� 4�� ���������� J(�'� K�� P� ��� ��� ��� � ���� �#� �&�#��

�����#����� ��(��=<�9�<��(����#��� �������� 4������#��<��(�#����������J(?�����S���-�S�

N����������K�G�$��

�$��$*9�89����+���=������� ����-��4��#�������@��#������������������� �������7�����(���������������������F��������G9� 4�� ��#������#0�� � � �#� ������9� �� -�� ���������� ����� � ���������#����� ��#� �����������&�� �� �4���������� � � ���#����,�F.�����������"�����(���� �8�����1N����������2�#��4�9��#���� �����9� ��� ��������������#(��#� �#��� V�# ������ E � � ���� ��� ������� � ���#� � :� �� � � ��� �� ���(�� 1g2E9� (��� �� ���� (�� �� �8�����4���#��#�� ���������� � ������� ������-�������G�1���� ���9������)#2��

Page 201: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$$��

7,�F���-���#�����������������#�R� �&�������� ���S�J �����&���K����#�� � <���

��#�����9�0�#���� ������ ������ �� ����� �&�����<�#�������� �� �����J ���(��K9���#��

���� �� ���� ��� �#� ��#��� ��� �#� �0��� &����� ���� �� �0��:�� J.��������� (^��� .��� ���

(?�����S����������K�0� �� �#���� ����#� ��#������ X����� ���������J2;�������H.������

(?����� S� ��-KC� 0� � �� �� �4� �#�� ����� ��� �� ��� #� ���9� ��� ����� ��� ���� �#�

������X����� � ��-� �#���G�$��

',�FI������(������������������9��������������(*��� �9��������������#���������� ��������

&���9��#���� ���� �����������#������ �#��<� ���(�#���������#(��#� �#�������� ���#;�9�4��

���������#������� ����#�#;�,�<� ������� � �����*��#��� �8�������D��J<��?��������T��

������������������K9� ��<� ����� �������� �{��#� �� �8����� �� � ����� J�����-������T�����

������� �����K�� !�������� ����� ����#�# ��9� ���#� ��#�#� ���� ��8� ��� �� ����9� ���&�#�#� ��

����� ��� �� �� � ����� ��� J�����!�Z��^� .�����,KC� �� ���#� ��#�#�������8� ��� �� ����9�

���&�#�#� �� �_: ������� ��� �� J(������Z������������K��#��� �&� �� ������� �<�������

�����4��� �8����������&�#��J(���B>��^�<��#��������1�l9� �&�������� 4���-������#������-����

��� ����#�# ������8����G�$)�

/,�F�������(������:��#�&�����4�������������������������#������ �����#�(�� ��JU���H�

.�����1������F�������������������������������&�����K��� � ��������� �_� ��� ����

�� �#��� �#�9� ���� ��� � � �� �#��� �#�� J��� !K� 4�� �#�� �#�� ��� �_: ��� J(������K��

�$��$*9�a9��9��������=�)�����-��������!���8����%��:������8����� 4������������&�#������������ �#�(�����������������(���# �������8�&��#���� �������<������� �#���������3�����#�������-�������-����������-� �C���-���������#�7����9������#� ��� 4�������������������� ���������(�#�9�4������&3�#�,�F!� ��9���# �9����������������8� �������������4� ������&#�(� ���9�4���-���#�����9����#���� �8� ��������9�#��-�� ����������� ������ �����9� �����#������ ���&������ �� ������� �_������������<� 9� � ����� ���� ������#��(���# �����(��������� ��(��G�1���� ���9�����++2���$)�$*9�49�+9����$��=����

Page 202: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

1g2�V�����=��� ��� ��� ���� ������ �� ������ ���� ��#� �� ������� �� -���#��� #�� ���� #�� �4� ����

�������#09��#����� �����#��&�# ����1g2�#� �#-�9��:������#�������#0�������:��#��� �8�����

����������J����F������������&���������;*��K��&�#���� � �����#���#����� �����#�(�� ��

���#����(������#�������� �������#����(� ��# ���<������*�����������#�� �����9� � �4������

�� ������� ����� �� ����� �� �_: ������������ 4��<������*���9��� � � �� �#����� ������ �����

(� �#:� � ������� ���� �� �:�G�$��

,�F��� ������������-��������#� ����������������������������#���#�� ���� ���

��#���(��=#�� ���JAK��'������������������������� ���#����#��������� 4��(������#��� ���#�����

��#���<�-���������������#�9� � �(�#������� �������� ������9��#� �#-�9������� ���������

��� ����&����� ��&����9� � ���� ����-�� �9� �#� ���� ��9� � �� �#0�����#������ ���� �� �8�����

J.�)������S�N����������K�G�$+�

6,�F!��:9��� ����� �������� ����� ��������#�#��#���� ���� ���"������� ������

�<������������4��� �8�����J������������.���)������������"���+)������%��#������#��

AB�1K�� � ������� ����������� �#� ��� ��-��� �� ����#�� � �� 4�� (�� ���� ���� #�� <�� (�� ��

�8����C��� �������<��(��� �� �#0��(�� ����JJ�(^���� ��.((;���(?��������H�W������%�

�#��������1�����)(�1K�G�$��

1!2�(����(���# �����-� ���������#(��#� �#��������:� ��������9����#������&�#�������

������-����#� �#� �� �#�� ��� ��� ��#���� � �� ��� �����# ���� � �� ����� �#� ������� -� �9�

��#��8�� �� ������� ��&3�#�,� ��� ����� �� �#�� ����#(��#���� 1��� ��������29� ��� �#� �#����

�$��$*9�49�+9����$��=�����$+�$*9�49��9�������=)���$��$*9�49���9��������=����

Page 203: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

�����&�1�9� �� ��� �������� �� ��� ���� ������-� ����#� ���������9� ��� ��� ���� <�� (����#�

��� ����� �� ��� ��&�#�9� (�#� �#�9� ������#� ����-� ��=��� 4�� ���� <�� (�#� ��� ���9� ���"�

��#�������������&�������������� �#�������:�� � �#������#(��#�����Q������-�9���# �9� � ���

(�&��������������������#��#������������(���# ��9� ���#��������������&���� ��� �#�������=���

�#���(�&�������������������������9�� ����8�� �������������� ���������5�����!�1729��#� �#-�9�

������������#� �#��������� � ����&�#�����������#�������(� ��9����"� �#���-�#�������������

��(���# ��9������� �#��#�#��#�����������3�# ���1'2�E�1/2�E�12�E�1629���� ��#����� ����

�3��������� �� �# �#��#�# ����#�� ����� 9����� ��#�9���-�#�����#�� (�&���� ����������� ���� ��

��������� �9� 8������4�������?���������-������ �#������� (�������������������#���#�����-�����

��* �� � �"� ���� ���*� �4� �� �"� ���� ���*� �� �#��� � �����9� ���"9� 4�� ��#��� �#�����# ���

��"�� ���� �#8�#��������������������(���#����������������������9����:� � � ��������� �4��#�

���#���#������������������ ������_����#������������(�&����&�����#�������� �����������������

���� ���#����� ����������&������1�����# ��� �#�9�4�� ��9��#���� ���� ������� �������# ����

��������������2�� � � �

I��� ��� ��9� �� ��� ���� �� � ������ �� �����#�� ��� ��� ����� �����:��� � ���� ���

(�#� �#�������# �#��#�# ���<� ����������������8������#0��������3�# ���1'2�E�1/2�E�12�E�

1629�� ������� �#����������&�������������#�� ������ �������* �� �����<� ����������������&�

���#�-�� ��:�����������4������� �� ������9��*��#����# �#��#�# ���4�� � �������� ��

���������,��

Z,�F�� �������1g2������#�������������<��(����1g2��� � ����� ���������������

�#� �#���� ��� ��� �� �#�� 1g2�� ��� ������� �4� �#� ����##*� ���� �� (�� �����&���� ��� ������

�������9������ 4�����#� �#���������#�� ���� ���J��� �����L����������K9����"���#��������=

Page 204: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

#�� ����������� 1g2� �#���� ���� �� ������9� ��������� ��� �� #�� �� �� ���� ��� ������� �� �� �#��

�� �#������#��� ������� ����� ����#�� ���� ����[�������#�����"9����������#���� ���(� ��

����������##*�(�#����(��=�� ����������<����������&��������#���������������G��$��

!��������#9���#�� �������#�� ��������:��� �� � �����* �� ��<�#�������� � �������9�

(�#� �#�9�� ���������#�� ������ ����� 4�� ��#�:(� �����<� �������������#��� �#���� ��:���

���������4������ ��������� �� ������9��#�������������������)9������������#���������#�

�������� �����&3�#��������&�,�

U,�F1g2��#�<� �4��� ��������� ��������#�� ��������������#��9�������#��-�9����"9�

����# �� �#���#� �#���������#�� ���� ��9��#��#� 4��<��-��� ���#�� �#�9�������� � �4��

����������#����������#����"�������<���������J�R�L��R����1jKG����

b��� 9� ��# �9� ���� �� �# �#��#�# ��� 4�� �����#����� � � �#� ����#� �#��� �� �� �

1������ � ��������:��� �2� �#�����#���#��#�������#�������� � ��������#�8��� �����#�����"�

���� �� (��� �#� ������� �������# ���� 1������ � ��� ��#�:(� �29� �����#���� ��&���� �� ��

����(��#������#����(��;���������������#�����#* � ��-����-�������&�#�9� �� � ��*# �������

���-� �� �#��(� ���� �#�� �#� ��#��� �#�� ���������� �� ���� � ��� ��� �� ��� �#��&���

1������ � ��� ��* �� �2�� Q�&�#�� 1'29� �� ���� ���#9� �� �#��#�# ��� 4�� �����:��� � �#�� �� �4�

�#����*���9� �#�������� ��#�:(� � �#���������������#����� � ��#������ ���(�� �������#����

��� ����� ��#�� �� ���� ���� ��� ��������� ��* �� � �#�� �#� ���� � ��� ���� � ���� 1�� �� �#�2�

�� ����9� ���� �� �#�� � �����#�� (��;�� ��� �� ������� �#� �#����� P� �# �&� ���#�� �� ����9� ��

��$����$��$=���������

Page 205: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

����#� �#�� ��� ��� ������9� �#� ����#� �#�� ���� ���-���� ��� ��� �#�� ���� �� �����#���� ����

���#�� ������ ��-�� �� ��"&� �� �� (�#� �#� ��� �� �# �#��#�# ��� ���"� ���� �� ��� �����

��#�:(� � �#������* �� ���#����������#���9��5#� ���#(�� � ��������#����#�������&���������#��

������3�����#��� �� ������#����� ��������# �#��#�# ���4������������������#�����#9���&�#��

��� ���� �#� �� ������ ������&�� 1'29� F-���� ��� ����#�# ��� ���8���G� 1� � *�����29� �� �#��

�# �� ��� ���������� ����� �� ��#��:� 9� ���� ��� ��9� �#� ��(�� � ��� ���� ��� �������

F ��*,(���� (?����� S� ������G���� �� @��#� �#��#&��� ���� &�#���9� ���"9� �� ��#��� ��

�������� ���������A� ���#�� ����� ���� <���:� � �����#���� �� ��� �����#�� ��#�� ��* �� �� ��

��#�:(� ��������# �#��#�# �����������������#��=<����������9����"����<��������&�#���#�#����

�#�����&�#��,�@��#��4�� �� ��� ���������������� � �� ��F#�� �� �� ��G� 1 (���������&��� 1Z2� ��

1U22A�e������#� 4�������#�#���� ������#��-�#������#�8��� �����#�����"����� ��(����#�

������� �������# ���9� ����#�=#�� �� �������� �#�� � ��� ��� (��;�� ���"� #�� �#���� �#��

����������A�%�����#9� �#� �#���3�# ��9� �&�#� ������ ��� ��#��� �#�A�>� ���� � ���9� ���� ��

!����"��9� FJ�K�� ���#� �#��� #�� ����#9� ���"9� �# ����8��� �� �8����� J��>� �^�� �����>K� ��

�� ��� �������&������ J������������K��'��� �� �8�������� ��&�#��#������������������������

��#�� ��<�#��9� ��#�� ���� �� ���9� #�� ��� ������ �������� ��� �� �����-� ��� J�#�� �&�1�K� ���� ��

-��&�#0�9���#����� *���&�����&�#�9�-�-�#���� �#�����������������J�)���� ��$#���K9���� ��

�� ���� ����� �� �"� ���� ��#� ��������9� ���"� ��(��&� �� ����� �#������� [�� � ���#� J�I�H�

@�����K� �"� ���� 4�� #���� �� ���#�� ��� ���"� ������� 4�� �# ���;� ��� &�����=<�� J��������

����������=���@��#������ �#������ ���������������-��������������������)� � ������������$*��#��������(��������� ��� ��#�:(� �� ��� ��������9� �#�� �� ��� � �� ��� �#������ ��#�� ��N���� Q�&���� ������ �� �3�����9� ����������(� �����#��� �#��#����������������������� ��������� ���1���� ���9�����$$2������$*9�a9��9����������!���� ����#��-��� �� ���������������#�# ���� ����������������� ������7����9����������������������&�� � ���&����,�F���-��: ���4���� �4� �##���������<� ��9� 4������#�������������&�����G��e�� �#�� -������ ���� ���#��(� �� �_�&:�� � �#�� �� ����� ���� <� ��� � �� �� (�&���� ��� ��� ������9� �� �#�� 4���#��������� �#� �� �#�� �#��"&� � 1�� F �##���������G2� �*� �#� #� 4�� <�� <�� �#�� �#����� ��� ���� ���������� ��"&� ��

Page 206: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

G���K��@��#�������������#�(�� ��9���# �9�&�#������������ �#�A�[��4��&�#��(* ����� �#-����

� ���������"�����<��(������#� ����#� �#���#-������G�����

� ����@�������4�����#������� ���������F��#����#� �#�G���F��#����#� �#������ ��G9�

#���������F � ���#���G���F �#���� �#�GC��� ������ �� ��9� ������������#��-����������

F�����# ���;����&�����G���#����#?�� �#��F�#��������#���&���G�����/��������� �#���9�������

�����*���(� ��#���#���������&��������� ������� �����4��������� ���9��#�-������ �������#���

������� �9� ���� ��#�9� �#� -����� ��#��� ������� �"� ���� ��� (���� ����9� #�� ���#�#� �� �"�

-�������� �#�� ���#�� �� #����� [�� �����*� #�&�#�� ���� ���� �������� ���� ��&��#� ��#���

����� �#������#��D ��#�����#���9���������������� ��-����������� �9� �#��#&�������#�� ������

-���� ��#����9� #�� ����� ���*� �������#�� ��� ������ ���# ��� ����� ����� ����� �#&�#���� ���� ���

� �����������-�#��� �#��&����������� �#��#&��C���#?�� �#��������#0����#������� �#����

����� ����#�������������-������������ ��#�� ������!���&������������ ����� ����&�#�������

��������# ���������� ��������#��� �#�� ���������������9���������� D�����������#��&�#�������

��� ��#��� �#�� ���#� �������� �#�� ��� 4�� ����������A�'��� �#�� #��� I��"� �������� �# ��

���-���# ��� #�� 8����(� ����� �� �#0���#� �#�� ��"�� � 1���� <� � ������� ������ �� ����� ���

��� �� ��2� ��� ���� �#� �_� ���� ��� � ����� ��� ���9� �#�� 4�9� ������#� ���� �#0��

����$*9�g9��$9�������$=��������'(����P//��9�U�Z���#��Q'NVV9�>��1'� ���29���3���-C$�� ���.�5 ��C�N�(���9�'���#��#�I����9���+��9������ �� ��$9� �#� ��� ��� �#�� ��� (�� ��(���# ��� �#���� �������� �� ������&�� ��� �$*� � ����� ��� ����9� �� (�� ���-���� �����&#�(� �����*�� ������������ ���������/��(��9�����:� �������������(�#�������*� �#������#��� �: ��� �#�������������������������#����(�� ������F������-����� �#����������������1����� ��)���$#�2�#�����#��#��*�������#��������#�-�&��#��������9�#������������ � ���#��*�� P� � ���������*� �#-�# ������� �#-�D� ��� ������� 4�� �� ��������� �#�A�#�&�#���9� ���������#�� ������ �� �� ���9� ��#�� �� �� (��;�G� 1$*9� g9� �$9� ������)=�+2C� ��� �#�� ������� ��� <������ ��&��� ������ 4�� ���&"�� �����#�����: ���������� � ����������-���#���&�#��������9�� �������� ��������������������������������� �#������ ������#��D ��#�� ������#���������� �����#���:#���������� ���������������

Page 207: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$)��

�# �#��#�#����������:�� ��# �#��#�#�9��� �#0������#(��#�����������:�� �����#(��#��9� � ����

���� � ���-����������������������&����������-�� �#����<�#���� ��#�����)�

� �

I��� ��#�9� ��#� � ��-�#�� #������ �#� &���� �� ��� ��� ���(�� ���� �� � ��(�#��� ���"�

��� �#���� �#���9��#����� ��9� ����� �#�� ����#��-���������1�# �������9� �#����� 9��#� ���

����#���_������#��#��������� �#������ �29�������� � ������#��� �����#��(�# ����������#�

��#�� ��� -����� �� ��"&� � ���� �_� �#�#�� �� � ���#���� �:�� � �#�� ��� �,� ���� ��(���# ���

�����:��� ���������������#�� ��������� �#�� �����# �#��#�#���9��#� �#���&���9�����#(��#�����

.#�� ��(���# ��� �����:��� �� �� �#��#&������ ������ �#�������� ����(�������������(�� ��N����

Q�&�����#������������������������#�� ����������4� ��������# �#��#�# ��,�

F/���������� �#������ ��#������-������ � ���������<��������#��������������

��(�� �����<� �#�9���������#���<� ��������������������� ��#����#� �# ����9�

��-� �������#��������<�������������������-�������������� ��������#���#����

����?���#��� ��:����)���������PP9���#���!���������� � ��#?����<�����#��

���������-�����9���#�������-������0���-� ����I�����#��������bPP�!���������9�

��)�U� � ����*� ������� �#�� ���� � ��� ����#���-�� 1���� �� ���� #�� ����� �� �#�� �#��*���2� ��� � � �#8�&��� ������� ���������:��� �9���* �� ���� ��#�:(� �������(�&��������������������#��������� ������ �� �����#����3����������� �# �#��#�# ��9� ��Z������9� ���� ���9� ���+�,� F1g2� �#��#�# �� �#�� �# �#��#�# �� (�� �#���������� �������(� �<���-���&��L��<������ �����F�����#&G��#��F#��������#&9G�#���L��<������ ������<�� ���� �#�����#���# ���� �#�����(��<�� ���� ����(�� �&��#��� L<� <� ��������� ������� %���� %��� � ���� �#��� ������� ���L��#� �<���� L<�� �#����0�F�����G��#�� �<����L<���L�0��(��� ���F�����9G��<��&<����<���� �<�0� ��#� ��L�����F�<��L����G�1���$���=�)2,�L<� <���������09��<�0�&�-���#���L<������"���&��������� ������#� �����<�#��<�0��-�� � ����G��Q��(������:9����"9������� ���� ���� ��#�����#*����#���� ������ � �������&�#�9����"��� �#��#&�������������&���1'2� �� 1/29��#������������: ��� �#������� ���� ��#����� � ���������#��������� ����* �� �9�#���-������������������������V� �4�Z��#����<�����������������#��#���#������ ���������Z����������#9��#� � �#������������&��1'2��������:��� ����9��(�� �-������FJ �#��#�#���#���# �#��#�#������(����K������-�0����L<�����9����� �0�#&� ����������� �#��#�# ���<�#��������#�&�#����<�-���!#��0����<��������-���#�0��� ����(���# �������������<�����#������(�L<�����&<�������9����� ��� ����#����������� �<��������� �#�&�#����-��&�� ���<��� ��� �<��L����������� 1g2�V���������#�� �<�� �8����0��(� �#]�#�������������#&��� ���� ��� ���� <��� ���9�#���<���� �#�#�0�&����#������9������# �#�#&����L��]#���9�L����#�� ����# ��L��<��<��Z���]����#���(�-��LG�1���� ���9��9���$=��$2��P��# ��������:� ���������#����� �������� � ������ ��_������������������#� ������������������ ����� �� �# �#��#�# �����7��#��9����#��#�� ����� ��� #������ ������&�� 1!2� �(�� �-�� ���� FJLK<��� ��� ������� ��� L���� ��� �<�� �-���&�� ��� ���('��!�(����'9�#����<��(����'����<(?G�1��� ���9������+C���(�� �� ���������������&&���#�������� ��-�9����"9�-��

Page 208: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

�#�����������������#��-������������<��������9��� ��� �#��#��� ������#�

���� ����:�� <����� ��8���� �� ��������� ��� �� ,� �� � * ������ <����� �����

� �#��,�������5#� ������#���-���������<� ���������-� �������-����������

� 5#9������� �#������9� ��� �# �#����#��� �#��8� ������� ���������������

�������-�#�����������,����-�F�� �0���-��7G����

V�� � � ���� �����<����������������(� ���9�������(� � ������F � 5#G������������

�#��#�#�� �� �# �#��#�#�9� 4�� � ��"����� 6�#�� �� ���� -������ �#� �#8�#�9� ���� 4�� �"� ���� (��N��

Q�&���9������� �����#��-��������� ����� ����#� �#���#�����������#9��#���#��"&� �9����

��� ������� ����#� �#��������������9���-�������������� ��&������������&���� �������� �4�

�#�������� �����:��� � �#�� ��#�� ��� ��� ���� �#��-������ ��� �� ���#;�� � � ��� ��� ����

�#��-�������������#(��#� �#�9���(������<���������������������� ������#���#�������#(��# ���

�������������#��� �#�� ����:�� � �#��<� �#���+��I��������#���#��� ������� ���9� � ��#�

�� ���� �#��#�#��� �� �# �#��#�#��9� �� ������� <�� 4�� �����#�� � � �� (� ���� ����� ����� ���

�����-�#��=������� ����� � ���9� � ����#�� �� ����������"�#��<������ ����� �� �<���������#���

� ��������� �#�� �������� �����9� �#��������<���(�� ��� ���� �#������#&�����#��� ���

��� ����#(��#����@��#�� �� ��� �����������������5�� �9� �����&������ ������ ��� ���� F��� 4�����

�������J.�����,K� � �� ���� �#�����������-���#����������-����J �&��K9����� ������#��

���*� ������� ���� �������#�����*� �� �����9�����������������4�� �� ��������� ��� �����?��

������ �# �������������� ��������������-�����V�# �����9��� ��������#��49�������������������

��&�������� ������#0���(�� � �������FJ�K����#0�L������-��&�# ��(�� ��<���-���&����������<�������� ����#��(��� ���������(� �G9���4������#������ ���#������������(�� �� �����-������-����������������<��4��� �� ���2������N��� ���9�������=�������+�/���� ����������#��9���# �9����'�d�'9����"��� �4���-� ���������������#(��#� �#�9����������FJ�K��&�#������(������� �# �#;����-�#����������9����"�4�9�������<�� � ��&��� �#0������#�� �����9�#�<��<����#��� ���'���4���#<� *������#������������#��#��������G�1$*9�89���9�������=)2��

Page 209: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$+��

J����� �#�9� F#�<�� ��� ��#��G9���� � (!�� ��-� ��KG����� !��:� ��# �9� �� ������9� �#����� � � ��

�#8�#�� ���������� ��(������ �� ����� ���� � ��#0�#� � �� (��;�� �<� �� ��� �� � �#�� ���� ��

���-��#� ��� ���� ����#�� � (���$9� #�� 8�&�� ��� ������ �#� �� ��#* � �� -����-�� ��� �� �����9�

���������������#�� ������� �#8�#���#����������&������#��_�&�# ��9���� 4��#�����#�����������

����� ��������&�����I������(��������#(��#��9����������<��8�&���#���������#&�����#���#������

4�� �#�����D��� �#� ��&�� ��� �#�� �����9� (��� ���� �����#&���� ������� ����#(��#��� ��#�� ���

��# �#��#�#�� 1���� ������ �����# ������&������ �#�� ���#�������-������9��������#���#�����

-�������"�� 9����������� � ������ �����������#�������#29� � ����#� � �����:�� �������������9�

���������� ��������� ��#�� �� ��#����#���#���� ���3��������� �� �#�� ����� ��#� ��#����#�

������ �� �#����� �� ��#?�� �#�� ���*�<������ �#�� �������&��������#�������������#�� �4�����

���� ���� �� ���� -���#��� #�� ������ ����;���� ��� �������� ��8� �����e�� ��9� ����� ����� ����#�

�������� �� � ����� �� ������ � ��� ���������9� ���"� ��� � �#�� ���� ��� <�� �����#� ����#� ���

#�����������#���(���#���#� ���� ����

!��:� ��# �9� ���#�� ��� �#� �#���� ������ F#� �������G9� <� � ����*� �#��������

����� *�� � �#��(�#���� �# ���������� �#�� ����:�� � �#��<� �#����������������������������

�#(��# ����������������#�����#* � ��-����-�������&�#�������������� ���,��2����� ��������

�������� ���� ����� �� �������� �������*�� ����� �� �� ��� ������#�������<��<�&�� ��� ���������

�#(� ����#��������-���#��_�&�# ���������������&9��2��� �#��#�#������������ ��������� �� ��

����$*9�49��9����)��$=������$�!������� � ���#���������������� �#�����������#�� �# �� ��������&�#��� �������#�� ����������#�(����$*9�39��9� ��$����=��9� ����#� ��� �� #� �������� ��� ����� �#��� ���� <�&�� ��� ���� �� -�����,� F'� � ���� ��� ����� ����������-�#�#��#��*#� ����#��������� �#��9��������9�������#��1�)�'29�����# ������<�������9���-������<�����(�� �����������#���������'�#�������������#�,�������&9������9����� ��9����� ������9���#-�8�9���8���9��� �����9�����9�������9� �� &�����9� �� � ������C� ���� �"9� �#� &�#���9� ���� � ������ ����� �� ����G�� ��� �# �� ��� �#� �3�������-�#����� �-����� ��� �#��#&��� ��� ����� �#���� ������&��� ��� �� (�#�� � � ���� �� ��&3�#�,� Fb���#� J��� 8�-��K�� �������������������J��� ��)��K� �9� 4������ �������� ���9������&�����#����������4�����#���� � �����G�1$*9�`9��9����)���=��2��

Page 210: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�$���

������ �������*�� ��������� ����������"�<�-�#�=��������������������#�(��������&��#� �#���9�

�2��� � �����:�� ����� �������� 4���-����� ���� ����#����� �� ��������� �������*�� �����

���� ���������#������������&������ ������ ����� ���������#�4����&���������� � �����"�� ��

���� ����� ��� �����9� �2� ��# �#��#�#�� �� ���� (�� ����� ����� *�� � �#�� �#� �� � �� �#�� ����

��� �������*�� ��������� �������������9����������� ��=�����#� �#�9�#�����������������(����

����&������� ��#0��#���#���� �#�����9����2�������#(��#����������# � ���������� *�� � �#��

��� ��� ������ �*�� �� ��� �� �� ��� ���� ������� #�� ��� ���� ���� ��"�� � �#�� �� � ���� �#�

�#���3�# �������

��� ����(� � ������ ���#���# �������� �: ��� �#���#�� �#������ ���������������8�� ��

��� ���� �#� ���� �&�#��� �#� �3������� !��:9� �� �� ������ 4�� ����� ���� <�� �������� 1 4�� ��

�#0�9� �#� (�# ��� ��� ��#�� ��� �������2� ���-�� �#�� �� �� ��-�� �#������ ��� ��� �� �����C� ��

�#��#�#��4������������������������� �#�����#���������-��� �#-� ��#�� ������#�� �����

��� ����� ��� �����-�������-�������������&�����������&���������� ��C���# �#��#�#��4�����9�������

������������ �#������� �#��#�#����9�(�� ������#���� ���� ���#��� �#-� ��#�� ���������

� ��������� ���������5�� C�(�#� �#�9�������#(��#���4�����9� � ����� �����9�<����������

���� N�� Q�&���� <�� �_������ ��� �4� � �� �� �#�� � ��� ���� �� ����#(��#��� �����&����� ��� ������ ��������#� ��������F�#�-���������������������&�9�����-� ����1��#���#������2G�1��� ���9�������2������������#� ������������ ����8��������(�� � �#����������� � �������(������������������3�������#�Z���<���9������������������ �#����� ��������FJK���������#������ �#��#�# �������#4&����#������# �#��#�# ��-�#������������#���� ������� ���������1g2������4 ������#��=�� ��������� �#����#���!��������*��4� ������#�#�-�������-��� ���������#������� �#��#�����-� ��#��*���-������1g2�#��� �##�����#�������������4����#��#��-���<0���<���9��#��4(�#����#���#�4���� ��������#�����#��-�����#��-� �9�!��������-����#������� ����������-�����<4��������*� �������4� �# ������!� ��������#�����-�#��c����#�� �����*�(����-��������#�����#� �#��-� ����9����((����# �����#���4��*��� <�� <��9��#� ��*�4-����,� ������� �#��#�# �������# �#��#�# ������# �#��#�#�9���#��c����*������� �#�������� �#� -� ����9� ������������ ���#��#�� ��=�������� ��� -�&����C� �� ��� �������� -��# ��� ���� �� ������� *� �h� ������������ �#���#������?�(������������#�����#C����#����� �#��#�#�9��#���8�&������&#��������#&�C� ������������4�-����=������������(���9���������� �����-��#������*��h�������&��#��#� �����#�����������G�1���� ���9�����+$=�+�2��N����-���� � 9���#�����������&�����#��3���������#�� ���&����� �������� :(� �9��#�Z���<������#��8���� ���� ����#���� �#��#�# ��� �� �# �#��#�# ��������������� ����_����#�����"�F-�&����G�1�� ��� ����:�� ������ ������������������������������������# �#��#�#�2�����F��(���G�1�����������������������-������� �#��#�#�2��������� �� �#�� ��# �#��#�#�� ���� ��������9� ����� ���� �������� ���"� #�� ��� �#�4� �#� ��� �� ����#�� ������� �� �����������������#���

Page 211: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

���-�� �#�� �� �� ��-�� �#������ ��� ��� ����#(��#��� ���� �� ���� ��� �#���� �#���� �#��

������������@��#�4���� ��������* �� 9����"9����� �������#��� � �����:�� ����� ���A����

(�#��#��4��������� ����������� ��9���4����������#�������#����#����� 4��� ����*# ���&��#0��

��������� ��9� 8�� �� � �#����9� ������������� � ����� �&��9� ����� �������������� 5�� �� 8��

#�<� � � � ���� ��(� ��#�� �#(�� � ��� ���#�� �� ���� ���(�� ���9� �� ��<�� ������� ���� ��

�#���# ��� 4�� �� ����� ���� 4�� �� ���� ��� ��� �����?��� !������� �#���# ��9� ���� ���9� 4��

8���� �#�� �"� ���� (�� �������� �9� 4�� ��#� ���9� #�� � ������� ���� ��� ���� ��&��#� � �����

�8����#�=��� �� �"� ���� �� ��� ��� �� ������ ���� ���� �� (�� ���� ��<�� ������-�� ������9� �� 4�� ����

���� �#�� �� -���� �_� ��-�� ��<�� ���#����� ��#?�� �#�� � ��������� #�� ����� 9� ��# �9�

��-�#�� ���#� &���� �� �� �#�� �8�������� ���9� ���� �� ���� ��� �#�� ���� ��� �� (�#�� �� ����

��#��#�����#�#�������������� �#�9��#�������� ����������&������ :-� ������� ����<�� �#���

������#�9� ��������4�����-�#�����:�#��4��������(�#� �#��������������� �����������&��� ��

���� �� *���&9� ��#�� ���� �� �#�� ��� ���� ���������� ���9� � � 8�� <�� ������ ����#0���9� #��

� �����������-�������� ������#� �# ��������"���&������-��������&���������������&�����

�#-�-�# ������� ����������[�������� ��9�������#�9����#�&������#� ��� �#������������ � �����

������#��8���������������9�<��"������� �4����-���������!����"�����9���#������ 4���-�����"�

����������-4�4��������������#� ��������������-�� �_����� ��9����������� �#�� ��#���9���(��

������&�����#��=����#��� �#��������������������9���� ��� �#�9�4��������#� ������#��#���� ��

��(�������������������������#-�������#��-����-����������)�

����!������� �� � ��*# ��� �#����������� ��������� ��"&� ����#��� �����#���(�� � �������<� ��������������(�#����� ���������� �$*,�F@�������� ��#�� J���������K�����4������������������� ������4���#�(���������-��#���#�����-���� �#�� � ��������������<���� ��G�1��$����=��$���2��������&�����9� ���� �����9�-�������������F<��<������� �#��� ������ ��#�,� ��#� 4�� �"� -�&������� ���� #�� ����� ���� �#� ���� ��� �� ���C� �����9� �"� ��������� �9� �#�&�#���9����������������9��#�����9������ ������������9��#��� ������������4���" ������� :�G�1��$����=��2������'(�������9����������)�Z������� �� ������#���� �#���������� �� ���� �� �� ���� � ��� ����������� ���#��������� ���� ���� FJ�K<���&����� �0����%��� ��#���#��� ����#�����9�(�� ��<�����#���(�-��L��(��<��<� �#��������7����#��-����0��<�0������(��������#&�������<����� �� ����<���<��(��<�����0������ ��V<����#&��� � �����&�0�(�� ��<�������������#��������#�� �(� �<�� ��L��(�� �#�� L���<09� �#��(��� ��� �<���� ���� #��� �� ��� �0� &���� �����#&�#&9� ��� (�� � �<��

Page 212: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�� ���9���# �9� �#���������#��#������ ������ ���:��#����-��������� ��-� �����9����

����� �� ����#� �#8�#�� �#����� : ������� ��-���� ������� �� �����C�#�������#�9���������

���� ���� <�� <�� �#���� ��9� ���� �� �#�������� �-�#��� �#�� �#�� ��(���# ��� ��� �� �� 8�&��� �#�

#����������� ����:�� 9�����#���# �������������������� ��� �#�� �#0���#&���9� � �������

�� ������ !����"��� �#� ����#0���� ���� ��� ��� ���� �� �&#*#� � FJ4K�� (��# 9� ������� 4��

�����#0��� ��-���;9� �-������������ � �����#�&�����9� �������� (�����#�������;���� �� �����

J�0�1����^��������>������&KG�����>�������������#���� ����� �����9����"9��#����#���#����

����#� ��� ��#���� �������� ���� ������ �� �&#*#� �������;��� �����#�&�����9� � ��������

� �������� �&#*#� ������� ��#���#���#������<� ������#����� ��8�#�������������# ��,�FJ�K�

�&#*#� �4�������&��#-�����������#��������(�-����������������9����"� �#��� �#��#��� ����

&�#��<� ��J��>�(;���KG��+��I�������� ���������#����������<�#����������� �������9����"�

�� ����4��������������!����"��9���� ��� �#��� ���#��� ������ ��� ���:��� ����� �&#*#� 9�

� ���� �� �� ���� (��;�� &�#����� � �� ��� ��&�#��� [�4�� �#�� ��#�� ������ �� ��&3�#�� ��&�

������&�9������#0�#���� ��:��������(��7� ���#����������&������ ���9��������#�������� ��-��

�������9�������������� ����(�� �����&�-��#��� ��������-������������ �8����������� ���������

����<� ��,�

F1g2��#������ ������<�0�������� �#���,���� �0��� ��9���� �0��������09��#�

��� ����&��9�����#��� �������#�����#���0�������J���(;�����&�1�KC�0��������

����<� ��� �#-�#�����#����� �� ��������0� �� �#��� �������� �� �8���J���

(;�������������������(;���K9�����-���#��������� ��4#� ��#���������������

���������#���� ������#������ �� (����#�� �� �#��� �������� �� �8������ �����9�

���������� ������ X�� (X � �#�������� ���� �� ��?�#� Jsw��(�� �� �R����1j�

�����������#��������#���(��<��%�#0�L<�#��<�0�� �� �� ��-�09�L��<�����<��&�-��#�# ���(��L9�L<� <������������(������#G�1���� ���9�����++2������$*9�a9�+9�������$����+�$*9�a9�+9�������$��

Page 213: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�����*�-�K������������#��� �������<�� ����9�(������9�#����9��� ��9�������

�� �#������9� ��� �� �������������9� �4����� �� ������ �����9� ��(: � �#��� ���

��8�#�&�������������?�#�J*��������R����1���������-�K9������������ �����

��� -��-�#� ���������� 0� &��#���� �-����� J"+����� ���� (��������'���

(?����K9� 0� ��� ��&�#���� �<� <����� 0� ��� ��� ��� �����T��� �������

J�������������(������'�������K9�0���� �����������#������ � ���#�����

���������0����������� ������!�� X�� �� ���� �����#������� ���� �������

��� ��&���#�� �����<50�9�0�� ���� �������#����8��� ���������� ��� ���������

1g2���� ������#������ �� ���� �������#���� X�����������#� ��� �������9�

�������#�� ��� ��#����8�#�� � �����������9�#�������������#�����0�9� � ��

���������� ������ ���#�#� ��� �� ��9� 0� �� #�� ������8������� �#����� ��#���#��

�#������9�-�-�#��#���&�������G����

� '� �������������������� ������� �������!����"����#���� ���� �����(;��9� ��������

���� ���������������� �� ������,��

F�� ���� ��#�#� �� ��� �� �#� ��#���� �#8������ �#� �#�#� �&������� ��� ����

������������#� ��#���9� <�#���� �� ������ �������� �#� �� ������ Q�#� ��� �4#�� ��

�������<� �J���������K����������������������<� � ���9� � ����(����#����

����� JN� ������ G���K�� I��� ���"9� <� � ����� ��������� �� ���� ��#�

���� ��������� ����#�����������9��� ���������#���#�&�#���9� ����� �#(�� �#�

��� �������� �� �� ����� ���� ��#�� ��� �*#� ���Z�����4� ���<� � ��� ���4� ���:�

J��������H��=������������K��I���������� ����9�����&#�(� ��� ����#������� ���

����&#��������� ����#� �#�� �8�������9����� ���� �#��4�������-��� J��������

������� �&����G���K��e��8���9���# �9�����<� ���� �����������#��&�������

���������� �#����G��$�

����������=����

Page 214: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

[�� �� ������9� ��# �9� �����#�� �� ����� (�&����9����(;��� �����������9� <�&�#���� ����

�# ��#��������� ��������<� ��C� ���:9� �#���� ��� ��� �����������#� (* � �#�� �� �� ���� �#�

�3�����#�� �������� ��#����������#���� *��� �9������&�#����� �#(�� �#���������� ���� ��#��

��� �*#� �� �������&�����#��#��� 4����#���� ��<�#�����!������� �# � ����������9����"9��������

����������&�#������&�#�������������������� ��"&� 9�8���������<�����#������:� � �# �������

�������� ������(;��� � �������������� ���#���(��#8���#��� �������������� ������� ���

���#�� �����9��#�����#���������(��#8������� ���� ������#��� 4�� � ����9������������� � ���

���������9�������(�#� ��9� �#(�� �#�F�� ����G�����(�#�9���# �����9�#���#�������� ��#����

�#(�� � ��� ��(� ��#�� � � ���� ������ ��� ���� �� #�� <�-��=<�� ������9� ��� 4�� #�� ���#�� ��

����� �#������ �#����9� ���#����������#�����#���(�&� ����� �#������ ������#�P�#�%���������9�

� �#0�� ���#�� �� ����� �#���� ������&��� ��� �� (��7� �� �#� ���� �� (�&���� ��� ��� (;��� <�� 4��

� �� ���� ���� �� �#�� �� �#���� ��9� FJ�K <����� <�-�� ������ �#� -��#� ��� �]�� ��#��� �(� �<����

�����&��9������<����� ��&���0� �0�����#�� �����#��������(�!���������� �<��&<���V<��(�� � ���

L���#��� �#���8� ��-��� ��#���(� �� ��� ������#��� 1g2�!�������� ���<������������ �������(�

�<�� �����L�0�(���<����L#��#��G�����

��$�$*9�f9�+9���)+���=��������%N>>PQ9�P�9����������"������������ ����"4�=��������� ��� �#�������3�����C�7� ]L��I����<���9��$$$9���������Z�������#���� ������ �#���������������# ������ ���������,�FJ�K� ������<��%�#0������0�� �0��<�� �8����09��#���<���� ������ ���� ��� (����#�� ���� � �9� �#�� (�����#�0� �-������#&9� �#�������9� L�� �#� ���� �� �<��%�#0� ��� �#��#&�#�0� ��# ���� (��� �<�� ���� �����L��<� �<�� 8��#�� ���������� �(� �<���� �����9� ����9� ���� ��0�L��<� �<����#���<���#��0����#�#����� <�#�����������#&���&����������(���L����6���<��9��(��<��������������-�0�� �� ����� ���9� �#�� ��� �<�� ����#�� �<��9� ��� !�������� ��� �� ��� �<�#]9� �<�� ����� ���� ��� �� �L<��� ����� ���� �0� ���� ����#&� ������� (�� � �<�� ��&����#&� ���������� ���� ������ L��<� �(�� ��� ���<��� �� ��� ����� �9� �<�� %�#0� L����&�0���� ��������(��<���L���#9��<��������#���<�������-�0���L�����G�1���� ���9�����+�=�+�2���

Page 215: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

<4:����C#����H�&�����������������3����&�������&�������C������������������

!��#&�� � �� ��� ��&3�#��� �������� ��� %����� P�� 6�#�09� �� �������� <�����������

#���� ��� *�����!#��&��Z�� ��,�

FJPK#� �<�� ���� �� ������� !�<�#�� �� ��#��� (���� (�� � �<�� <��#� � Z���]�

�������������������#&������(��������������#���(��#�������������������#��0��

6���<�� ���9��-�#��<��������(��#�(��#�����<��� ���#���<���������#��0����

����� �������#��<������ ��(���(��<�� � �#��09����<��#�&�-��# �#��1�����0�

��(�#��2��#���#��<���� <�(����-��� ��-��0����� ������L��<��<�� �����(��<��������

1g2�70��<�� ������(��<��(�(�<� �#���0��<���(�L���#���<��� �#0��� �#&��<��

!�<�#��#� ���?�#�� <��� �������<��� �� �����(� ���0�L��]�#&� ���# �9� L<� <� ���

���� �#��<��� L�0� �(� ��0�#&� �<��� �<�0� <��� � <��-��� �� �0��� � L<� <� L���

-�����0� ��� �=����(�� 6��� �<�� � �#0�� �<�� ������ ���-����� ���<� ��&#�(� �#��

���������#�(�����#����-��0� �#����������<�����#�&�-��# �#�9�(����<���(�L��

E�#���<�0�L������(���0�#� ������ ���E��<��<�#������#�������(� ���#���<���

L�#��L��<� ����� �� �#�� �����0� ������<���� I���� �� �� ���� �#�� � �#� � �

���������0� ���-��� ��� �#�(0�#&� (� ����9� �]�#&� ��� �������� ��� ���� �<��

�#�� ���� ������(��((� ���#���<��(���9�L��<����L<� <��<������� ������#9��#��

�-�#� �<�� �0��09� �(� �<����#��� �(� �<�� �������� ���?�#�� L���� <�-�� ���#�

�# �����#��������C��#�����-���#&���L��(����0 <��&� ����� ������ �-� �������

�#�� ���������#�����#��(� ����#�L��<��<����� ���V<�#��<���0��� �&�#�����������

�L#� � �#�� 9�������#����0��#�� ��-����#����(� �-� ������#������0�E����<���

�<��L���<09�(������ ��9� ���������<��-0������#��(�(�#�# ��� <��&����#���<��

��#� �����0������#9�L<��� �<�������� � ������ ������<��� (�� � �<�� ��#]�E�

�#�� #��� �-�#� �<�� ���������� �(� �<�� I����##����#� a��� ��� �<�� ���� �(� �<��

����� �������0� �<�����#��� �<�� ���� ����� �(� &�-��# �#��� 6����<= �#���0�

!�<�#�� (��#�� ������ ��� L��<�#� <����(� ��� ��#���#� �<�� ����� �� �#�� �-� �

��&�#�?����#�L<� <��<�� �����<���<�������� ���#��<�����-����� �#���0�G����

����6P[�^9������� ���3���-�9���������� ��+����

Page 216: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

� Q�&�#������������ �#�&����(�#�9��!��#�����������&������ �#�����D���#��� �#�����#���

(�&�������� ����<��8�&�-���#������� �#���9������"������������������#0��#����� ��#�������&��

�#��������.#�� ��������6�#�0��� ������#��(� ���� ����������1�(�&�#�=�����������#������� ���

����#0����������29�������(���� ���;����������������(�� ����:�� �������� ��������(�#����

����<�������� �#�����9��#���� ���� �� ���� �#���������� � ����9��#��(����� ���#��(� � ���

�����#���>������������������#�#�9�������#�9������ �#��=������ �#��#&��� �# �������������

-����#����:�� ��%��� ������� �#�� ������� ���9�����������������:� ��������� ������#����#���#����

�� ��� ��� ������#���������� ���������� �#�� ��#��������� ��9� �#��#� �#������������ ���

������(���#����� �#�������:�� ���������#�(� �����������#��=������!��#��������&��Pb��9��#�

&�#���9� �� �����-�� ��������� ��� � �#�C� �� ���� ��&��9� �#���(�#���-�9� � �� ���8� �������

���(������#������������(���������-�#��� �#�����#�����#����������� �#����,����4� � 59����

���������� ����<�����#��������#����� �#������: �����

��� ����9� �#� ������� ��#���9� ���� F�#� ������#�� ���� ���� ���#�� J�����'�� G����

������-��K�������#�����������-������������ ���������#����<� ����J������-����'�KG����

����-4� �� ���-�9� ����� ���� ��#��8�� �#�� �����-�� �#����#��# ��� ���"� ��:�� � ����� ��� ���"�

���� ��� 4�� #�� ���#�� �� �"� �����8���9� (�#�� �� ��#�� ���� F�� -������ ��� ������#�� <�� ���

��(������� #� ������ �#��� �� �4&� �#G���C� �#� ������� ��#���9� ��# �9� �� �#�� ��� ��:�� �� ����

���9������������������� ��� �#�� ���� �����������#���#�����-�������� 9�#���4�������������

#� ���*��� �#���#������ ���������� �#�� � ������(�� �# �������#�����9�������#����#������

���#�� �������� 1-������ 8�� ����9� �� ������ �� �����29� � � ���� �#�� ���� ��� ��� �#�� ����� �� �#��

��:�� �9��������9�����������������#����������������&� ���9��#� �#���3�# ��9�����������������

���(�#�� �_� ����9�<� �������������� �#�������� �#�� � �������������(�#�� �_� ������#����

Page 217: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

���� �� �4���&��#������&�#������� ����� �� ���"� 4�������������=������"������� �&�������

����������������#���������� ��������#�������������(�� ������#��#��������������� �#�� ���

�:�� � �#�� -�������9� �� ���9� �������� �:9� <���*���� ���� -��������#�-���� �#�� � �����#�9�

�#����#��#� �#����� �� ���:�� ��#������������#���

!��:� ��# �9� ����� ���� F#�� ��� �#������ ���� ���#� <� ����� ���#��� J�����K� ���

������#��� ���� -�-�#� �#� �� ������ ���(� ��G���9� �� ���9� �#� �#���3�# ��9� �# ���� �#0��

#� ������� ���*� ���� <�� ��&��#� ����� ������ ������#�� ���� -�����#� �#� �#�� ������ 1#��

�� ����-� �#�2�� ���(� ��9���� ������������#���� ����&������������#��������� �������#��

���� � �� �#�����(�� �_� ����������9���#?�� �#�9��"����������������������(����������

� ������ ���L����� ����� ��������<�������� ����9�#���#����������������� �����������������

��#�����-�������#������&������� � ����&�-��#�#�9�<�#���� �#��������� �#�� � ����������(��

�_� ����� #� ������� ��#���9� �� � � 8�� <�� ������ ������� �#� �������� ��#��� ��������� �����9�

����� ������ �� �#������� ������������� ������-����#����������������������� ����&������

��:�� �9� ��� �����?���� ��� �#���� �:�� �� ���� �� �# �#;�� ��� ���#�� �������� �����?�����

���: ��� �#�������� 8����(� ����� ��* ������&������ �� �#�� ������� ����� �����9����� ��#�9�#��

���_�� #� ���*��� �#�� �� �� �# ��# ��� ���� ���� &�-��#���� �� (�� ���� ��� �#������#� �#� ��

���� �����:�� � �#���� ���#���e�� ��9����� ���(���#�=#������"� :#� ����� �������������

&������ ��� 4��#� ����9����#����������#��������#��� ����������9��-�#��� �#�9��� �#�� ���

���������� ���������������������#�-����#���� ���������&�# ������ ���)9�������� ��� � ��#�

����(��7� �9����)���=��������(��7� �9����)��$������ .#� ��� 4�9� ���� �#� �� ��� ��� %��:��=!��58�9� �� ����� ��� ���� ��� (�� ��� �� (�#�� ����-4� �����#0� �#���# � ������������ ����#�������� ��#����������#0����#�(�#�����������"� ���9�8������(���������#0�����#�#&5�#��(��� ���;������������������ ���������(� ���1���(��9���������2C���(�#�9���# �����9�4��������� ����������� ��9�8����������F('�� ������?�����������>��=��G����)�/�� �������"���&��� �#����#���������������� ����#� �#��<� ������������&#������� �8���������&��� ��#����:������� �#�� ���*#���9� ��� �����?����������#�������� � ���&�#����� ��1��� 4��#���������#�������� ��-�����

Page 218: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��� �#�����-� �������6�#�0��#���������&�� ���������9�������4��#�� 4��#�� �#0�������!��#���

������&���b���Pb��'9��#������f ��#��������9�������-��-�������-�����!����"����#��#��

�� ���-���������������-����� ��(���"(� �f��#���&�#���������������F�<��(�LG���F�<�� �#0G�

�#�-�#� �� �#�9� ����#�� �������� �#�� �� � ��*# ��� ���9� 4�� ��9� ���������� ���#�� �� ������ �#�

� ��� :�� ��������-�� 4���#*9�����������4������������-�#���������(����� ���9������

�#�� ����&� �#����&�����

<4:4/���������!&���

/���#&�� =#��������#�������� �# ��������#���F��������#�G9������#��� �����!����"���

-��������������������������� ����(����-��,�

F1g2��#��#�� ������<��<�� �# "����� J� �������(����-�K����#� ����� ����#�

��� ����������������� �#-49����#��������&����#����(����#��� �������� �������

���#� ����� � � �����#��"�����<�#�� ��������&�������� �# "�������������9�

��# �9����#���� ��� ������(������* �� �9����� ��#� � �����#��� ����������#�����

��������������(� ��������������9���(�#��������<� ��#���� ����������"������9�

������� ��9����#�<� ��� ������������� *��� ��<�#���������� ����C������#�

�#��&������ ������=���� ������������#�C�����I:�� �<�����&�-��#��� �#����<��

����&��� ��� ����� #� �#-�9� ���#� ���<� � -�� �#��9� � � � ����� �#� .���

1�7� ��9�������������#����� ��#��J����)$����K��1g2�������-49�������� ��9�

���#� ��#�� �� ����� � � ��� ��#<� ������ J�� �%(�� ���� ��� .����-K�

����� � �#��������2�������3�����#����:������C��� ����-�9������������&�����9���� � ������(� �������$*9�b9��9����$���=��9� �� ��� ���<������ ���� �#�� ��� -����� F��� ���� � �� ��� ���-�������G� 1���H� P�)��'�� (�*�'����29����"� �� �4�F�#������#�����-�������� ����� �� ����-�����G� 1���H�P�)��'������!2C�#�����9��#� ���� ��9����������� ������ �#����=������ 9�4��������F � ���G9������9��#���(�#���-�9�#�������&�����#� � ��� :�� ����� ���"�������������� ������

Page 219: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

�� ������#�����<�#����&�-��#������ �����1g2����� �# "�����4�9���# �9��#��

� �������#���� ������#��J�����!��!� ���K9� � ����������G�����

� ��* ���� � �#�#� �#�� ��:�� � � �� ���� 4�� �����#����� �� �(����� �#� ��������

��� ���� ����� ��� ��:��� ��� �$*� ���� �����&������ �� ���� �9� �#������� � �� �� ��* ����

� �#�#� �#�� ����� �������� �������#� ���4������������ �#��#�� ��9����#����(�� ������

�� �# "����� ��� ��#�� �#� ��� .����-9� ��� ����� F-���#� �#� �# "����� � �� ��� ��������

JP����-K����#�������J���,��KG��+9� �#����������� �&���F#��� �#��&�����#��� �# "�����

f�9��#����� ��9�#�� �#��&�����#���#��� �f�#��������#���(��=���� � �9�������9����<��<���#�

������ ��-���&�#���������9�����-�#�#� ���� �����9� �#�������9���������� �������������������

��������5�� �9����(�#��#������P9� � ��������<� � �� �����������-�#���&�9����<� ����8����

-�:� �� �� ����� ���-���� 1g2� 6��� �#�� ��� ���������#� ���� ��#�� ������� ���<� � �����#���

���&�# ���9����"�#�#&5�#�����*������������(����"������#�8���: ���<���������(��G�����

� U� � ����*� �����-��9� ��# �9� ���� #�-��� ���#*���� ��� ������ ��� ��� ��� �� ���� ���

��(����������� ����(������9������ �������� �� �#����(��������� � �#�������:�� �9�������&�#�

��(������� ���� �#�����&������� �������-�#������������������ ��-����������� �9�.����-���

�&���1 (�������9��������2��#������ ���#�-�����#*���9����(�����4�������#����� � ��#��

�������������������� �#������������� �#� ��#���:�� � �#���� ���9��#�������� �#� ��#������

��# ������#�������������#������9�������#�9�����#�������8� �����������������7% �����������#�-��

������ ��-�������#���(�������� �#������ ���������������#&����(�� ����� ������1��&�#�#�-��

����$*9�f9�)9���)���)=��)�������+�$*9�f9�)9���)���=)������$*9�f9�)9���)���$=�)��

Page 220: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

���#*���2C��������������������#���(����������������(�����������(: � �#�������#���#�������

�&��9� �� ��� �#0�������#0���#����.����-� �� �&��9� �� ���"�������� �#��#� 4������

���� ��=��� ���� �� #��������� ���� ���� ����� �� -���#�� ���� ����� .����-� �� �&���

�# ����#9��#������ ���������#��(�#���(���# ������� �������#��������� 4��� �����������

�&��� 1�� ������ �� �� � ���� .����-2� ���"� ���� �#���� #�� ����&��#� �#-�#��#� �#��

���������(� �����#��������(� ��������� �#������#���������������������������� �&���F�������

� �J���(����K�������#���-�����"������#�� �#-4�J� ���( ;�����K��� �#�����������#������

-���G��$�� !� �� (��7� �9� �(� ��-� �#�9� ���(�� �� ���� F1g2� ��� ������#��9� ��#���� ���#�

����&����9� ���#�#� �#�� ����� � 5#� ���� ��� �� ��&������� ��� �� � �#����� J�#�� ����#�o�

�����������1��G��1�o�<��1�'�����%����1����@�����.���KG���9�� �������� ������ ���

��� ���� �"� ���� ����#� ������� �� (��� �������� .����-� �� �&��� 4�� ����&����� ���

�#�� ��#���� ����:�������������� ���#�����#�������������#��-����-�������9���������������

� ������ �#� ��� ��� � �� ��� ����� �#��������� 4�� � ������� ��#��� ��� ��� �� � �� ��� ���

���-������9�������������������-�#;��������������

��$�$*9� f9� )9� ��)���=���!� �$$� ��� #�-��� ���#*���� ��� �# ����� ��������#� �#������� �#������ �� ��� �$*9� ��� �#�������9��#� ��������#������ �&�#��� ��� ���:�������� �:���������� �� �# "����9� �#���� ��� � � �������� �� �# �������� �# "������#����������&������� ����1�������=��������29����� �#��#�� ����#�������#�������"��#����� �#������������ �# "�������:�� ��1�������=��������2��b�������������#����������������(�����<��4��������������#�� �#���� ��� 4������� *�� ������#���������$*9�(���������� �����#�������9� � �8����<�� �# ��#����#�����������#���������������������#����������� ���������������� �� ���9����������&�������$$�������#������#���������������� ���������$*��#����� ��9�#��������������� �������������������$$�4�� 4��&�#������ ������������������ ��� �# ������ �#���� ��� ���-������ ���� ��� �&��9� ����� ���� F��� �#� ��� (�� �� ��� ���� 0� #������ J�� �# �����K����-�������9�#�����#��������������� ���� �# �������������� ���9�<�0� �#��������������� ������ �# ������� �������5#������ ���9� ��#�������� ��#�0����������#�#�������# ����� �� �����8������I������� �#��������������������#��#���������� �� �����8����� ��#���� �������#�#������������� ��#���� �����������������#9���������#� ������������������&������#�����X������������ ��#����� ����<���X��������#�������C��<�������#9� ��� �# ����#���� #�� �������#G� 1�������=����� ���2C� �� (�� ����� ���� �� #������ ��� �� �# "�������#��#� ��#���� ���� ���9���&�� =#�9� �# "�����F�� ��G9���(������������������-4��#���������#������ �#���&���������(��'9����)��+=�������H�#��]����(� ������� �4�������������� ������#������ ������F �# ���� �]�������������� ��� �<��������(��� ���#&���&��<�����<��L�#��9�&�����#������������(��<�� ��0�����-����������������&�����9���&���<��L�#����#��&�����(��<�� � �#��������#���<�����(� �<���� �#������0G� 1H�N[NQHP9�>�M�9�)���� � �#�!�����������<� ���#��

Page 221: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

� ��� � ���#���� ��� �� �(����� ���� � ���� ��� ��#��8��=��� ����*� ���� ����(� ����

�:�� � �#��f�����#����� ���=������"� 4�� ����#���#������&������f����#���� �#������9����"�

������� ���� �5#� �� �#������������������� ��#������ �#8�#����� ��(���# ���� �������������� ��

����� ��� �9� �#�� 4�9� � ����� (* � �#���� ������������8�����=��� ��������� �� ��������:�� ��

���#�������#�����$*� � ����$$�9���4������ ��#���������������#���#��#������ � ��#���������

�(�����4�������#�������� ��� �#�� � ������"9� � ���� ��������:�� �C�8��<��<� �-�����#���

�������$*9����#��� ��������$$���(�#���� �� �#���(������������,�FJK�� �# �����9��#��� �9�

������ ������ :-� ��J�(����� ���������!KG�����

�����&���� ��� �� ������ ��:�� �� �����#�� �#� �� ������� ��������� �9� ��# �9� ��(��;��

��� �#���� � ���#�����#���� �#�������������(����� 9� � ������������ ���� ��� �#����

������������&3�#��������&�,�

��

F1g2� �� ��� ����� ��� ���� ��#� ��� � ������� �#���� ������#�� J��� ���

�������K9� �#���� � ����� ���#�� ������� ��"�R� �� �#���� � ��#0�� ���

#�-�&� ��9��������������������9����������"��� �#���������#��#��#�� � �#�����

���#������J����1���-�.������(?�����K9�������� � ��� ������������&�#�#�

�#��#�� �#����� ����J�����(���������� �K�G����

I���� �C�) ����"� �%�(�� � ����������9�`bPP1���)2�9����=���9���� ���2��I���������-���*� �� �#��#�� ��9����"9�#������ ���������� ����� ������-���(�� � �������F �# ������� ���0���� �����<�#� �#�#�G�1�����9�������2��������������������$*9�`9���9���)����=������

Page 222: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

7����� (�� ����-��#�� �����1����� � �� ����������� � � �#����� ���#������9� �� �#� ���� ��

��&3�#�,� Fg��1���� #�� ��&#�(� �� � :� �� � �#��� �#���� ��� ���� � ��������#�

����#��������� �#�� �#�� �������� �4#�9� �%'� ����� +9� ��� 1������ ��=��29� ��#�� ��#������ ����

����� ����� � ������ �#�� 1���� �(�������2� �#� �#�� �������� �-�#���&��G����� ��� �������

��������� ������� � �#�����#���������������� *�� � �#������#-��������#�������������� �=

��:�� �� ��� �����&�������)9� ���"� �#� �������� �������� ������� ���#� ���� ��(� ��#�� � � ����

�#�������� �� � �#����� ��� 7����� ������ ���������9� �# ���� ���� #� 4�� ��&��� ������� ��

��(���# ��������� ��������#�������-��������-������� ����������������������������� ������

4�� �����#�� �#� �����-�� ������ ��� � �#����� 1.�� ���1��K� � �� <� ���29� ����&��� �� #�� ��

� �#������#��3��������� ��#����� ���&�#����������#������ 4���#*�����:�� � �#�������#��

�#���� �&� ��(� ����������� � ���������1�������9����"9�#�� �#���������#������� �����&������

��� �&� �� �:�� � �#�� � �#������9� ����� ���� ��#� ����� ��� ������ ������ ���� F���1���-�

.������(?����2�C��������9����(��9�8��<�������������#�������������������������-�� �#�9����#�

���(�� ������F�#������ � �#�����<��<�9��������-��� 9��#�� �����8���: ������#�� ������ �������

I��� ���"9� <� � �#� �#�� � � �� ��� � ��#0�� ��� #�-�&� ��� �� ���� ��9� � � �� �4� ���

� ��#0���#������-�� � �#������#��� �����������#�������<��<�� � �#��9��#���������

������� ������<��<��� ���������� �4�8���: ��G�����

>���#���� ���8����(� ��9���# �9���-���������7����9����"�����#���#���#����������#����

�:�� ����� ���� ���������� ����� ��9� � ������ ����� �# �������������� ������� ������������

����� � �#����� #�� (� ����� �� ��� � ��������� �#�������� �#� �#�� �#�� ��� ���� ����&��� ��

����N��� ����9������+��������)�!��:� ����������� �#�����#��#������������������!����"����#��� �# �����������1������ �4�<��4�� �#�������C� (��� 7�%N[V9� ��9� (����� �� ����� "� � �� ���7� �'� A�� �� ��������� �?����� D"� �����EC� ������ �� ����9� 7�� ��#�9�.#�-��������!����N�-�9��$$)9����+���������$*9�`9���9�������)=�$��

Page 223: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

����&���� 1�(�������29� 4�� �����9��#���#������������� �������� �� ���� �* �������"������#� ����

�����*�� �� �9��#��� �������� � �#�������:�� �9��#�� �#������ �����������-������� ����-���

���#�� �� (�# ��#� �#��<������� �� ������������ ��-���� �� �� �����9� �� ���"��#� ��� ���� ����

����&� ���� ��� ����� �#��������� � ������� �\�� ������� ��&��#� -������� ���#��� �#��

� � �����C� ��#����� �#� �3������ �#���� ������#�� ���� �#� �#�� �� ������ ���� ��� 1�#����� 9�

�# ����������&����* ��� �#�9�������� ��������-4�����#��<�� �#��� �_� ��-����������#�2����

����������#����������� ����-������������������ �#�������� � �� �#������������#��������9���

�#� ��#�� ���� �������� ������� ��#� (����� ���#� ���� � �� �� ��#�� �������� <� ����� �������� ����

��#&��#��#� ��* ���� 4�������������#������������#��#�����#������� �#������ ��������-����

�#� � 5���(��������� ����������������U� ��������������������#��8��9�(�#�������9������#��������

�#����� �� �����# ��� �#���� �(����� �� �(������� 4�� �#�� ��#?��� �����# ��� ��� ���9� ����� ����

��(: � �#���������#��#��#������#����#��������C����:9�� ����������������#0�����#����#�� ��

�������9� �� �����9� �#� ����� ���� ��:�� � �#� ���� ��� ��#�� �#� � ���� �*�� � �#���� �� �8����� ���

������#�����#���������&������# ����������-�����������������#���� � ��� :�������&���=

��9�����#�=#���� ���������* �� ��#���������<�� �#��� � �#��*����������#0����(�#��� �����

�� ��� "����� �� ���� (� ����� �� � �� �#�� ���� �#��������� ����� ����9� �� ��&�� ��� ����

�#��#&��� ����1�����9����"9� ���#������*� �#���-�#����� �#��#&��� �����������������

��:�� 2��!����������#�-���������������(�������������(������� ������#����� �4�������� �

��(� ���������I���9�� ��� ������������(�#� ���(�#������� ����#;���#�����������������.�

9����� �,�

FI������#��4�� � ��� ����&���� � �����-����9�������#9� ���� �#9��#��#��

���������� �����9�����(�#9������ ��9� ����8���9����������*-��������� ���#;��#��

� �������:9���#�����������4#9��� �� �#�9������������9���(�� �#������ ���������

Page 224: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

4�������9� ��� 4�� (����� �� ��� ��8�#�9� ����(� ���� � �-�&���9� ���� �� ��-��

�#��_�&�# ��9���������-��(��;�9����������#� ���9�����������-����������������

�����-������� ��������� ���9���� �#��������� ������� ���� ������� �����

���� 4�� �� ���#;�� �������� �# "����� J��&�'�� �,�� �(������ �1 ���&�'��

�0��K9��������� ����#�������#�������������������#(�����9����������#��� �#��

��������<�����&�-��#�����#������ ������ � ��#� �����#��-���G��+��

� �

e�� ��9� �� ����� �#�� ���I���� ��� ������ �#� �#�� :#��� ��������� ���� #�� ������� � �� ��

�����#�� ������������ ��������(����9����"������#���#�������-��������������������������� ���

�� 8�� �� �#����� ���#�-������������ (�#� �#����������������� �� ������ ��# ���9� ���� ���&�#����

(����� �������� ��&������#� ��&��� �� �������������� (� �� ���-������� (��� �� ����(� � ����#��3������

1�#��_�&�# ��9�(��;�9�#� �������������29������� ������� ����������-��������9����������#��

��� -����� ���"#� 9� �� �# "����� ���� ���������� �#� �����-�� ���� ��&� �� ��:�� �� ����

��������� �#��!����"������ ��#��*��

��+� I�!VY9� �����$� E� ������ ��� ����� ��� ��� F��&�'�� �,�� �(�������1 ���&�'�� �0��G9� ���"9� <������ ��� ����F�������� �� ���#;�� 4�� �� �# "����G9� �� ���� ���������� �� � ����*# ��� �������� ��I���������D�� ��� �#���� �# �������

Page 225: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

<4:4:�����C#����H���

� !����"��� ������ ���� ���� ���� ��#��8�� ��� ������ ��"������� ��� �# ����� *��� � ��� �4�

� 5� 1F��� ��� &�#���0� � ]#�L��&��� ��� <�-�� ����������#� �����G9� �(�� �� V�a�� Q ��<���29� ��

��#�� ������ �&�#�� ������&��� ���� ����� ������� �-��#� �������� ����� <�������&�*(� �9� (�#�� �� ����

����� �#���$C� ���� �49� �� ��#��� �����#�� ���� ����������� ���� ������ ��( ;����� 1F��#������

� 5G2�4���# ���� 4����� ���-����� ��(��7� ���������������������������������������� � 1��

���� ��"��� �#�� <���:� � ��� �������� � � F�� �4� � 5G29� 8�� ���� �&�#��� ��� ��� ��-���

����� ��#�����#�#��#� ��* ���� �#���9� � �������� ����#��� �������������# ����#������&� ��

�� ���,�

F/�� ���&�����#����#������#���9� ��� ��� � ��� �#����:�������� ������

�#���4�� � 5#��J������������+�;���������( ;���K� C���&�����#������#���

�� ��9������ X������#�9������� �� ��9� �����������&�����#�#� ��� �8����9���

���������������#���� �8���������� ������0������������������#� �#�����C�0�

��#��� ��� �� ���� �� ���� &�����#�� �#� -����� ��� �#���4�� � 5#� J��� ��%���

���� ��� � ������ � ������&'��� � ��( ;���K9� �� �4&� �#� �� ���� �� #� ����

� 5#������������(�� ������&�����#�,����5�� �G�������

���� Q%PVU9� V�a�9� !�������� �#� �<�� '�#�����#�� (��� �#�� �� ���� �(� �<�� '� �#�Z���C��������� �� (�� � ���!� ����9�� �=9��1����2��9����)��������$�'(����� �:�� ����������� ���������* �� ����������� �� �9��#������&������ �#�������������&� ����������������� �����#��"����������#�(� ���1���0���2������&� ����� ��������� �����#�����������������1(��'9���+���=�2������� (��'9� �������=���� ��� ����� ���� �������� ��&� �� ��#� �� ���� <�� ������� �� ����� �� � ���#�9� � �� �#�� ������_���������������#������ � 5,�F1g2������������&: �#���������������#�#������#� � 5#�J������D���( ;���K���#� �� ���� ������ �� ��#��� ��� -����� ��� �� 8���� ��� �������� G� 1�������=��2�� V� �4� <�� ������� � �_����#�� ������)�������:� � �����+����=�+9�� ��������5�� ��#����(�� ������� �#���������4���:�� �4����8���: ��9� �������������� �#���������#� ��#������ � 5�1�������������������������o��������H����������D���( ;���� 2��'(���� �4����+���=��������

Page 226: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

� '������ �#�9�4���� �4��#��#� �����#���������������������������( ;��� 9����� ���

��������������� 1F��-�#���&�� � 5G29�������4��� �������� ������4����(�������(���# ����

�#���������&� ������������,��

� �

F���� ���-�� ��#��� ��� ��� ��&: �#��� �# ��#����� ��#,� �� ����#:�� ��� ��

�#����:�9�����&����:������������� �� ��9����� � �� �����������5�� ������

����#:�� ��9� �(� ��-� �#��9� �#�� �#����:�� ����#����� <� ��� �� �#���4��

J��( ;���K���� �#�� �9�����&����:����� ������������ ��9�0����� � �� ���

�� �#���4��J���K�������������C������#�#&�#������������ �������-� <�������

� �#�����J����R�����������KG����� ���

!�������� � ����# ���� �������� <�#� ���� �&�#�� �#��������� �� �#�������� ���9� �#� ��

(����(��� ��:�� �� ��� �����&�����9� ��� #� ��#�� ��� �4� � 5� �� �#������ � 59� ��� �#��

��(���# ������ ���� ���#�� ������ ��-�� �#�� ���*#��9� ��#� ��* �� � �#�� �#��� ��#������a��

! ���9� ���� ��� ��9� ��� �����#��� � � ��� (����#� ��� ���� ����-��#�����9� �� %�� Q <�(����

�� �� �#����������#&�����#������������������������#�� �#����:�� ���Z�� �����>� ����9�� ��

������ ����<� �������������������� �# ���������F����(���# �������������� ��#�J4�� ��9�#��

�#���� �������! ���� ��Q <�(���K��� �#&4��� ����0��� �� �0��:����� ��� �#&������������9�

���� ���X#� �#�� �#����� ���� �� ��#�� ��#��� �����������9� #���� <�0� �#� ��� ������� ���&�#����

����(��'9�������=������$����� FV<��I���� �� �#���#�� ��-�#� ���� �� ��(���# ��� ��� �<�� � �#� &���� ��� ��-�#��&�� 1��� -� �� ����9� ���-� ����������9����-� ����� �����2G�1!���������#��V���0 � <����#��<��'� �#�Z�����#�7!>V�VV9�>�'��O�'N��P[Q9� Q�/�9���� �� �� +������� �4� !��� ��� � ���� 2���� �� (�� � ��� �������� �%� �� ������C� !��#09� Q�����.#�-�����0��(�[�L�^��]�I����9�����9�������$2����

Page 227: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

���� #��� � ����� �#���������� ��� ���� �4� �#��� � �� ��#�#� ��G���9� ����#�=#�� �������� �#��

������������������������#����������� ���� �#��������������"� �#�� �������%� <���!��Q ��<,�

FJ�K����� ����� ���<���L�� �������������<����� �(� � <��� �����(�!�������r�� �# �����#��(�

�<������� ��&���9��#�������������#������L<0�!������������]���(��<�� � �#���������&<��

�(���������#&��<����-��0� � �#��0���&�#�?�������(��#�����������������������'G��)���/��������

������ ��-����������� �9���# �9� �� ��������#���������-�#���&�������� �#������������ �� ��������

�49������������#�=#���Q ��<9���(������������5�� ������9����(��9����������#���������������� ��1��

��* �� �2������������������ ������!������ �&� 9����"9� ��<������ ���# ����#��&�#� � �#��

���������� ��� �����-�#��=��� ��� �� ��(����� ������ �"� ��* �� 9� �� 4�� �� ��� ����

�#�� ���*#�� �#�� ���#� ��#������4� � 5��� �#������ � 5��:�������#���(���# ������ �9���

���� ������� 4�� 4�� ����� *�� 9� ��������9� ��� � � <� � ������� ��������� �� ������� ��� �����

��#��8� �#����!��!�&�#��T���#����������� �:�� �� ��������� �#" � ����� ������ ��������9�

�#�� �������� ���� �4� ����:� � �����?��� ���� ��� �����?��� #�� ������� ��#* ������ � ����� ��#��

��:������� � ��� ���C����:9�F�����#� � 5#�����#��� ������#�������-�� �#��������-�#���9�

#���������� ��#9���������?����������#�(� ���9�#������ ���������#������������������8���-���

������� �� ������������#��� �0��:��������9��#�������#������ �������� �#?��������������

���9�#���#����������F�#���4��&�#���G������� �� ���1 � ���������������������� �����29�

�� �G�=>1��e�� ��9���� �#������ �������4� � 5����#��� ������#������*� �#0���#�������# ���

��������������� �# ������1����#�=#���#�����9�8����<���*���-�����9������#������ � 529����"���

���� ������� ���4������ ������������� �# ��������#�� ��#����� ��� ������������ �# ���������

���� F1g2� ��� -� �� ����X��������9� ��<�� � �#� &���\��-�#��&��9� L<� <� �(� ������ ��� �� ]�0� #����#� �#�!���������� ����� �� �<�����<0G� 1!� �� ���� + �"4� (� ��������C- ��� �� ������ +��� ��� (�� ���C� ��#��#9�>�����&�9�����9������+2�������QPQY[9�!�M�Z�9�0�6N[V>N/N[!9�M�9�����#� � 5#������� �������#�������� ��#��������4� �=�� ����C�9�� ���$������"�)�� ���9�`P�1�$$+2��9�������������)�'� �#�!�-�#��&���#��'� �#�Z���C�.���������� ��������� ������ ���9����1����2��9������������������#� � 5#������� ������0�������:���������&�#�?� ��#�1/� � �#������P#-����&� ��#����2C�7�� ��#�9�PQ=.#�-�����������[�-����9��$$�9�������������

Page 228: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�������&���� �����������������������*������(�������&��������� �#������"�� ������4� � 5����

�� �������#��3�����C��#*�&� �#�9� �� �#������ �������4� � 5����#������� �#����(�� ��

��:�� �� ��� #�� <���*� ��� �#0��=��� 5#� � �#�� �� �� ���-�� �� ����# ��� ���� �#���������

����� �����1������-�#������#�� �#�#� �#�� �������2����������������������&�������#������

���&����� ��� �����*� �� ���� �� �� �#�� ��&��#� ���8� ���� ��� ������ �� ������� �#� ��� ��� �� ��

(�� ����:�� ���#��3�������������#�����������# �����������������

[�������������9���#?�� �#�9�������������-4� �#�� ���*#�� �#��4�����9��������������

�������� 4���#������ �#���� �#���������(���# �� ��� �� ������ ������ �� ��������#��������� ��

���������49��#���� �#��������� ����:�� �������������4�<���#�������#����������D������(�� ��

������#�� ���� �� ����� ���#�����9� �� ��#�� ���� ��� ������������� ��������� (�#�� � �#�� ���

#���������#������� �� �#�� ���������<�#�-����#����� �#�� � ��� ������! �������(��#���

<�� <������ � ����# ��� �� �#(� ��� �#���� ����� ��������� �#����� ��� ����� �� �� �� ��� ���

����� �������� ��������:������9��������9��#������&������������������ ��#������4� � 59����#��

����� ���� ����#����� ��� ���# ����� ��� ����� �#��� �������� �� ���� ���#������ 4�� �� �� �����

���#������&�#���C���#�4�����:9�����(�#�������� ����� �-� �#������ �# ��� ���#� ��#��<�����#�

��������#������������������������(���������� ��������<������������ ��������&��#0�����������

�#���� ������ ����# ���� ��#��� ���� (�#�� �� � �#��#�� ��� ��#���#� �# ��#�������� -�����#��

�#0�� ������f���9� ��&�� =#�9� 4�� ��#�� �#�������f����"� ���� ��(�#��#9� ��� -�����#��

������� ��� �#���������#� 4����� ��#������ �������������4� � 5�������#������&�#���9��#�

������� ��#���9� �������� � � �� �#(��# ��� �#8�#�����f� �� 9� ���� ��#�9� �#��#&�#��f� ����

5������ �#��������� ����� ����� ���9� ���"� �:9� <����#� ��� ���� ��� #��������� ��� ����� �#��

������9� ����� ���� ���� #�� ���� ����&����� &�����4� #�� ��#� ���� -�&� �#�9� ���#�� ���9� ����

�#������������#������������ �f� ��(� ������ ��#��_� ����f� ���&��#�������9���#��8���� � ��

Page 229: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

�(�#0� �_� ���9� �������� �� ��� �\�� ��:�� �9� � �� �� ���� ���� �� 4�� �#-�#��#�� (����

��������D�=�����������(�#0� �_� ���������&��=�������������� *�� � �#��������������-�������������

��� #� ��� ��������� �� ���#������ � 59� �#� �#-�9� �� ��(���# ��� ��� ���� �:�� � �#�� ���

��(�#�������������#�������� ��-�� �����9� #�� �� ����#�-����#�� �:�� � �#�� ���9� ������� ��

�"�����<� � �� ����� � �������#���������#�� � �#����,��

F#� ��� ��� ����� ��:����9� �#� ��� ���� ��(�#� ��� �� �� �#����� ��#�

�� 4��� �� 0� �� ���������� ��� � �9� <� ��� �� <�� �#���� ������ ����� ���� ��

<� ���� ��� ���� #������?�� �#� �#� �� ��:�� �� 09� ���� ��#��9� ��#� ��#� ��#����

#�#&�#����#� ����������������� ����9�����<� ��������#��#����� �#-�-�# ��9��

��� ���#� ��� -������ � ���� �� ��4#� ��� �#�� �� �������� � 5#� J��� ���D�

��( ;���K9� �#� �� ������ �#� ���� �� ���� �#�� �������#��� �#�� ������ ���

���#�������J�����$%�����#�K�G���+��

��������

b���������� �49����"9�����<��<��� ����#���#�������#� ������#������ � 59�����������

���� ���#�� ������ ��-�� �#�� ���*#��9� �����#��� �#� -����#�� ���9� � � ���� ���#� ���(�� ��

���� F�� #������ ������ 4�� �� �#���� �������#;�� ��� �� � �� �� �� ����� ��� (�� ��� �#� �#������

� 5� ����� ��� ��:�� �9� ���"9� �<���9� �#��������� ��� �� ��#�� ��:�� �G���C� #�&�#� �#0�9� ���

��� ��� ���#� -����#�� ���� ��� �����9� (�#�� �� ���� �� ����9� �� � ��*# ��� � �: ��� �#��

�� �#�&�������� ������������������ ��(�� � ����#��3�������#���������FJK�5����� ���������

��+� (��'9� ���+���=���� ��� ����� ��� ��� �$%�� ���#�� ���� F���#�����G� ������ ��#� �����#0�� � 9� �#� ���# ���9��# ���� ��C� ��� �#���� � ��� ���#�� ���� -�#� ������ ������� %��:��� �� �������� ��� ��� ���� ��������� ��#�� ��� �� � ���#����<������������� ���������������������� ��� �#��������-�������#� ������#������&�#�������-����#�� �����������#����(��� ���������ZP[>9�Q�9�P��'!%IQ9�b�9�.� ����������C�7�� ��#�9�6�#�� ���'��������7�� ��#�9����$9����������

Page 230: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

R�#�����S�#��4���##� �#�������(��� �������������R�4� � 5S������R-��#����&�#���S9��# ����

������ �#���� ��� 5�����(�#������������������� �# �������RP#�����S��4��#��� �##��� ��#��

�#0����& *������� �� 4�����8� ��-��� �9� ���:9� �������� ���������R � 5S9�����������(� �9� ��

��(���# ������&�#�� ���������#0��������(: � �#�� �4���-������ �� ���� 5����#�������G�)$��

>������ ��� 4�� #�� ��������� ���� �"� ���� <�� ���� �#���� �������#;�� ��� ��f�� ���� ��&��9�

�� ���� =<�9���������#��� � ��#������f���&����� ����-��F�#�� ���������#0�G9� � ��������

���������4���� � �#�����<�&�4��������������� ���#�������#��(�#� ��������&�#��f#����� �

����Z�#�����'� ��f��*���� �#�����#�(�� �#��#��������C�4�9��#���(�#���-�9�������'��V�0���

�����#��� �:�� � �#�� �#� ������� ������&�� �#� ����#0��� ���� �� �� �� �� ���8� ��-�� �� �f��

(��� =#��� � �Z�#�����'� ��������� �#� 4������� ��F�#�����G������F�4G��������#����������

�#��� � �##��� ��#�� F �#0�� ��& *������� �� 4�� ���8� ��-��Gf� � � � ��� ������ 4��

��� ���:��� ������� �# �� ���������������f������ �_�# ��������f�������(�� ����,��

F�����-�#����0������������� ��#���8����������������#� �� �� ���������X#��#�

5�� �� �#���# ��� (�� ����� ���� �-�#���� 0� �������� ��� ��� � ��#�#����

�#��-��������#�5�� ���4� �#����������#��-������� �5�#�0���&�#�C���#����

���� �� �� ������ �#������ �#� �&�� X�9� ���� �# � �� ��� ������ �� ��#��� 0�

� ��#����#��-������9�����#-� ����&�#�������T��0� :��� ���#�����9��#����:�����

(�#��� ����� �� � �#����� �#�������#�#&�#�� ��# �����������0� ����������

������ ��#��� �������� Q�&#�(� �� ���#������� �#� ��� ��� ��� <�&���#��9� ��#���

���������-��8������ ���#������������������ �����#�����?�#�0��� ��# ����1g2�

��X� J�� ���8���-�� �K� � �: ���� �#� �� �# �� ��#� ���������� ��� �� (�� �����

1g2�����(�� �����09�������#��9������#���� �������#��4� �#������������<� ��

���� �� &�#��� ��� ���#��� (��?�� [��� -� ��� �� ������� �� ��#�� ��#���� ��

�����(� ��#������8���-���C��9� �������?� ��� ��� �4� �#�������#��-�����#� X��

� ����?���� ��� ��������� �9� �� ���(���# ����� � ���#� �� ��� ��8����� ��� -����

�)$�P����9��������

Page 231: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

���X#������ �#������#�5�� ���#���# ��������������������������#��� �#���

�����������#���������������#�� ��#�����^��#��# ����� � ���#���#���� �����

���� �� �� X�� ���������9� 0�� ���� #����� ����#�� ���� <�0�� �#� ������ ����� ��

��#�� ��#��� �� ����� ��� ��#�� ��#���� ���� #�� ���#� ��� �#���� ��� ���

�#��-�������!� �#�������#�����(�&�� ����#��&5#������T���������� �#������

&����9����� ����# �� �#����-���#������������#���:��#��#����������������

��� � ��#����� �#� 5�� �� �4� �#�� �#� �������� ��� ��� �#��-������� �

���8���-�� ���T����(���?������� �� �G��)��

��

� ������ ��"�� 9���# �9� �#������������������#� �# ����� �#�� ����#������4� � 5�

� �� ��(� ��#�� &����� �� *#�� � � � ���� #�� �#�� #��=�� �� ���� �#�������� � � �� ����

������ ��C���#���������� � �� ������ ��������(����(��� ��������:�� ����������&����������#�

��#�������� ��#������ &��#� �8��9� ���"� ���*� ������ �������� �� #������ �#� �� �� #������ �� ���

�����������������# �����������&������������� ������4� � 59����������"�-�� �#��<��<���#��

������������* �������� ����:�� �� �������������������&�����������4�<�#���������&������4�

<�#�-������������# �� �#���

��������

�)�� V!^�N>9� '�9� ��� ������ ��������� ��� ��� ���#��� �� ����� �#����������� % ����% ����C� ���� M�� 7���4�9� 7�� ��#�9�I�����9�����9������+����

Page 232: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

� � � � � =4�

�����$� ���

Page 233: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

Page 234: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

������ ���� �# ���������<� ��������������������������������4���������3���������

�� ���������#��9����#�������� ����������� �9�#���������������������(� �����9� �� � ��*# ���

����� �������� �� �#�����(�������FJ�K<��$�� ��9��]���<��9����� �9�(� ������#�<�L��<�#&��&��

��&<�G�)�� ��#�9���# �9��#� � ��"�����������-4� (��������#����������� ��������<� �#������

������ �� ���� ��� �#�� ���������C� �� ���� ���#9� ���"9� �������� �� � ��*# ��� ����� *�� ��

<���������(��� 1��2���������� ��(����(��� ������� �����&������ � ��#���#�� �#����&��� �#��

�#0�� �#�:�� �������� *��� � �#��� ���� ���������#���=��9� 8����������&��������� ��#��

��<���������:�� � �#���#��#������� ����#����-��������-� ��������?���������� �"&� � �#�� ���

������#��������-����������<������ �#��<����<��������� �#����(��;���:&������ � ���#����

����# ��� ������� ��#�� �#�9� � �� �#�� �����#�� ��� ���� ����� ��� (�#� �#� ��� ��

�# �#��#�# ��� ���� �#� �������� �#��*# ��� #��������� �� ���-���� '���� �#�9� #�� ��<�� ������� ���:�

���-������������ ���������� ��9����"��:� ��������1��2������=���#���������8��������� ��9����

����� #�� (���#� ������ ���� ��� �� �#���� ���� �� ��"���� �#��������?� ��� �� ����:�� �� ��� ��

(����(��� ������������� �9��#�� �#��������?� ����� �4� ��� �#�������#���#��������������

�����&������ �� ���� ����� ��� �#�� (�������?� ��� ���� �������� ��� � ���#���� ��� ������ ��� �#�

�3��������������

!��:9� ���� � �#-�#;���� ��<�-��� &��#0��� �#�� #�-�� ���&����� ���#�� �� �� �����&���

���� <������ �#�� �����#����� �� ������� ���� ������� ��� �����&�����9� �� �����9� �� ���&����� ���

����9� ����&������� ������ �#��������� ���� �#����#��-�� �# ��������������� ��������

����9��� ����-�9�(�����<� ������#������� ������ �� �#���������#���#�����-�������� 9�

���"�������#�� &����� ���� �� ������� �� ��9� �� � ��*# ��� ���9� �� ���� ���#9� ������ �<�-���

������� ����� ��� �#�� �� ������� ��� �������� ��� �� ���&����� �� ��"&� �� ��� ��� ������9�

�)��Z!>b>9��9�+�%��� ���� ���������$�� ��4��� �����2�����2��� �"C�'<� �&�=��#��#9�V<��.#�-�����0��(�

Page 235: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

<������ �#�� �#0���#&���� �#� ��� ������ � ��#�� ���� ��<�#� (��� �� �� �����&��� ����

��������� ���!�������������� � ��#�9� � �8����<�����9�<�#������������ ��#� �#���� �#�����

���� ����# ����� ��� (�&��������� �������#��#�-�����9�-� �� �� �# �#��#�# ��9� �� �#�������� ��#���� ��

�# ������ ��������(�&������� ������#���#������ � ����������������� � ����������(��� �

�������#�� �#����������� �����&������<������(����#���� ���� �������� ������� ����:�� ���#�

���� �� ��-�� -���� ��� ����#-���*9� �� ���� � �� �� �:�� � �#�� �� ��-�� ����� ��� ���#�� ��

(����(�����* �� ���I�� ��� �#���#���� ���� ���#�������&������������ ���� � �# ��#���9���

����<� ��������������������b�����$*� 9� 8�������#������������ ��������������9��� �����

�������������(�&���� �# ��#�����#����������� �,���

F!"�����4��8��������������#�������������#������������ ���#������4#������

<����#��#���� �������9� ��������#� ��� ������ � ������#������������� 4����

���� �# �#;��� e�� ��� ���� <�� <�� ���� 4�� �# ���;� �������� ���� ����������

�� ����-������49� � ���&��� �#������4��C�����<��<���� �49�����#������� ���

���(�������49� � �������� ����� �#�����#���1��-���)�1�����-2��������

���������4��#� ��C��������<��<�9��# ���9�����������(������� �� �#������4�1��-�

���(;*����I29��#�� ���9���# �����9���#�<� �#�G��)�����

������

� ����9���# �9�(����������&�#�������4��#����� ����������&� ��� �����49������"���

����������#�� �#�� ����#� ��9� � ��� �4���<��-�&��� ��������#�������������9����#���# ���

���C� ���:9� �� ����� (���� &�#��� � �#�� ���;���������� �"����� 4�� �� �#-49� ���"� 4��

�-���� � ������� ���� �� ���-����� ��� ���(��;� ���� <������ ��� ��������� �� � :� ���� <�� �����9� <��

'<� �&��I����9��$$)9����)����

Page 236: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

��#�# ��� �� ��#?�� �#�� ��� ��&�� �� �"� ���� #�� ���� ������� ��� ��&���� ��� -�� ������-��� �#��

������# ������#����9��������9����������� �������/��������� �#���9�����(���# ����*�� ���#����

�� ����� �� �� (�&���� *��� � �#�� �� ����?���� ��� ��# �#��#�#�� ������� �#� ������ ��#5# ���

������� �������� ��9����������������#����-������ ���#������#��� �#�C���# �#��#�#�9�����

�#���9��#��������� � ����*��#��������������� �� ������� *�� �����"����� 4���� �#-49����"�

�<���� ������ ���#�� -��#���� (���9� (�� ����� �#�� -�&���� �� �#�� ����� �#� ��� ����� ����"�����

��* �� �������-������ ��������#(�� ������I�������-����#��9���-�����������-� ���9�����#0�����#��

���"�4�� �����#����#�����&���9� ���#�������� �#��� �������"#���� ����� �� ������������

&�#�9� ���� ��� � ����� � �� �� (�&���� ��� �#��#�#�9� ��&�#�� �# ���;� �# ���� ��� ������

�������� �#�������� ���������8� ����������-�� ��� �������������8��9����"� � �������<�������

�����#���=<�� ��* �� � �#��� b������� �� -� ���9� �#� �#-�9� �:� ���� ��#����#� �#� ������ �� ��-��

��� �������������8��9����"�"�-�� �#���#� ��� ���� �� (�#����* �� �� � ���� �#���������C�

���:9� �#��������� ����������#����"��� �������� ����#���������-�������������� ������<� ��

�� �� ����&� �#� �#���3�# ��9� �� �:�� � �#�� -� ���� ������� "��� � �#�� �� ���� ����&� �� �#��

���-����� ��� (�#�� �#���� �#�� ����������C� <� � <�� ���9� �#� ������� ��#���9� ���� �� ���� 4�� ��

�#-�#��������#�-� ����4����������# �#��#�#�9���4������#��-�������#��-� ���9�����5�� 9�#����#�

������������!����"��� � ��&�#������� �����#��#������ �����-��#�������<���������������

��* �� ���������������8�������

/��������#��9�<� �<��-�&���(���#������&�� �#�������� � ���#�����*�� ����� ��

�������#�������� ����������� �� ���� ����=���� �# ���������������6(�����9� ������ ����

�� �4� ��<�� ����� ��� ���� ���������� ���� �#� ���# ���� -�#� (�#�� �� ���� 4�� �#*� ��� �� (����(���

������� �����&�����9� � ����������U��L�,�FV<��L���=&��������L<� <����� ����#&��

�)��������)=�$���������� �����!���8����%��:������������������&����(������#����� �#����������7����9����"��#�

Page 237: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

#����#0� ������� 1g2� ��L���� ��#&���(� ��#�#&�� �#�Z���]� &�#���09� ����L��<�#�!����������

�L#���<� ���<�����<0� �-����-�����0� �<��L<���&� ����(� ����(�������#�������9� (�� �

-��#���0� L� ]��#���� ��� �#�� ����� � ��� �<�� �##� �#�� ����]��� ��� �<�� ��<��G� �)��� ��� ����

���# ���������������� �������� �#���������9��#���(�#���-�9� ����"���� �#������ ����#��"&� ��

������� ���#�(��!����"��9���(� ��������$*����#��#������������� ������������������������

�� ���������������� �� ������&��#���#��=�����&������ �� ������������#�9���<���(�� ������F��

���� �4������������������� �����C��9� �������(�������9�����-�#������#���������G�)���[��<��

<�����9���# �9��#� �������� �9����� ����������-�&�������������� �#�����#&����#��(�� ��

��� ���� <�� ��&��� �������� �� �� ����� P� 4�� ���� FJ�K#� -�#�� ��� ��:� ��� �#�� #� ��#� ��� ����

&4#�����#��� �������!�����������1g2�#����������������������#X�����0�������8�� ��������

��� �# �0�#� ��� �# ��#���� �� � ���# ����� (�#�� �#��� ��� Q� �����,� ����� ��� ��� �#�

�&#���#��G�))C�<� �������������-��?������������#�������� �������# �� �#���#��_� �����������

���� �� ��������� ���9� ��� 4��#�9����"�������� ���� �� ��������� ������ ���� ��������#���� ��

�3��������� �� ���9����"��#����� ���#��4��(* �������8��9��������������������9�����������9�

4�� �#*� ��� ��#�������� ������ ���� <*����� f�� ��� ���� �"� ���� <�� 4�� � �� ��f� �#� ��

(�� � ������ ��* ���9��#� ������� ���� ������� �����9��� ����-�9��#� ��� �#�� �#��_� ���9�

���9����"��:9� ���#���� �#������������� �#�9���&�� =#�9�-�����9�#����#������#��� ������

�� �*�� 9� �#� �� ���� ������-4� 8���� �#�� �#� ��#���#�� �#������� �� ��� ���� � ��� ��� �� ��� #��

��&��9�4���#�������� �����8��� �������������� ���#����&��������� �#����������� �# �����4��

�#�� ��������#����#0������� �#�� � ������(�������#��4�������C��������#�����#��3���������

������������������8��� ������������ �������#�#������ ������������������8������� ��(�#� �#�9�

� �������� �� (��;����� ��������9��#� ��2�*,���� �� �*�� 9� �� �#-��������������� �*�� ��#��#�

����# ����� ����� �������������9�������������-�������(�#�,�FI���������8���� �������#�� ����<� �#�G���������)��U!��Pa��9�Q�9���� ���������(��� ��C�'<����U�9�.#�-�����0��(�[���<�'����#��I����9���+)9�������������)��$*9�a9���9����)���=�������

Page 238: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

�&#���#�� ���C� ���� �#�9��#��&#���#�����&#��*# ���(�&������9� � ���������#��� �#����#�

�� ����������� �����9����"��&#���#���#���(�#���-���U� �����������������#������������ ����

�������# ����(� ��-���������&#��*# ��� �����#��#��&�#��<������� ����&#��*# �������������

�� ����� �#��-� ���9������������ ������Z���#������#���� ����8� ���������#���� ���#�

������� ������ �� �#�� ��� ���� �� ���� �����*� ����#0��#�,� F��#��� �� 8�� ��� ����-� ���� 0� ��

-��#���� �������#���� <����� �� ��#��� ��� ��&��� �� �9� ��� ���� �#8����,� ����C� ���-����,�

(�*����G�)��� #� ������� ������ 8���� �#�� ��<�� ����� ��� �����#&��� ������� (�*����� ���

�����F&��#0��G9��#�������# �������(�#��������* �� � �#��#��<�-:� ���������� ����?������

���� �#��������� ��#�-���� ��� ������������� ���&�������� ���� ������� ��� (����(��� ��* �� �� ���

�����&���������������

������������

� !� ����-�9���# �9��"�������<���#��#������� �#��&���������������������4��(������� ��

��!����"��� ��� �#�� 1 4�2� �� �#������9� ���� �� -��� ��� ��(� ���� � � �#� ��� ������� �������

��������� �� 4�� ����� �2� ���� �� -���� ���� ��� ��� � �#������ �� ���� �����&������ (�� ��(���# ���

�����#��� 4����#�������&������������������ ���� �#������=#��������#�������#���� ���� ��

������������9����2�����(�#����������������-���� ���� � �#��*����-�� 4������������������������

��#��&����������#�����������# ������#�&��� 1���� ������������&������ ��#�����#9� ��&�#����

������ ����&�����9� �8����*��� �#�� ��� �� #�&��2C� ���� �#�9� ���� ���9� (���� ��#� ��(: ��

��� �&�#��� �� -��������� �� ��� �#" � �� ��� ��� ������ � �#�����9� �� 4�� ���:� ���� FJK��

�������#� ��#���� ��I�:�� �� �� ��e�� �9� �#��#������ � ���� �#��� ��#����� �������4� �9� -��#��

���� �� �#-�������� �#� �#� ����� ����� ���� �#� �� ������ �#� &����� ��� ��� ��� ������#���

���-��&������ ������ �&���� ��� ���(� ��#� ����#��� �� ��X �� �� ��� �� -������ 0� ��� ��

�#�� �� ��#� ��#�:(� �9��� ���������#������ �������� �-����� �� ��-������� �0������������

�))�ZP�QN[9��9��$�����7� ��������1 ����%7�2�� ���C�%�����9�>���9��$$�9�����$����

Page 239: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

��������#������ �#���G��)+C��#��� �#���� � ��������#� 4���4���������� � ����� �#��������

��&���������=���������������������� �9��#�(�9�����������������4���#������������#�����#�����#�

����<��(��7��^� ],��

FP������#0��� ����� � �#���������#��������#��(0��<���#���(��<�������L��<�

�-�#&� �<�� &���� �(�� �<��� �<�0� ��� �(��#� �# ���� �<��� !���������� ����� ��

�����&0� � ����� �<��� �<�� ����� ��&� �� ��� �<�� �#0� ����� ��� #������ ������ !�

������#�L<� <� ���� ���?�#��(�����<��#��<����-�����������#�������������������

�<�#� �#�� �#�L<� <� (�L� ��� ����7��� ��� �#&� ��� �� ����� �]��� �<�� &���� �(��

��������(����� ���(����� � ����9�����������-����<��#������(�# ���#�!��������

�� �������������#�������-��������� ������������ ����#&����#�������V<�������

(�(��� ���� #������ (�# ���#� L<�#� ��� �0�� ��L#� �L�� �<��� �#� ��� ���� �<��

<�������#�L<� <�-������������������#������#��� P�������#��� (��� ��� (�(�� ����

#������ (�# ���#� �� �0� �� ����� �<�� &���� �(�� ��� #��� �<����� �0� �� �(� ����

���?�#��G��)��

�)��P����9�����$�#����)+�6>!P�9�Z�9�) ��� ������1 ����%7�#4�3��� �"�9��C��|���� ��#� ����&����0�� ����?��������V��.���#�?9�%�����9�7������ �����!�������'������#��9����)�������)�� ^!'H9� 7�9� ����� (�������� �%� � (�� � ��� � ��4� +���� �"�� 0��� ��� �� +�%� ��� � �� ������ � (�� � ��� �������C�.#�-�����0��(�'��(��#���I����9�����9�����$�������

Page 240: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

>4�

' '� �;��� ��}�

}�#�����������������������#� 4�����# ���#������(���# ���������� � �#��� �#����������: ��� �#�� �������\�� �# ��#���� �#�������� �����9� ��� ����� �# ��������#�&�#���� �����#��� ��������������� � �#�� �#��3���������#���������� �����9�� ������#�#��������<��<���#������&��������� � �#������9�������<�-��������� �#������9�#��<�#������� �#��������������������������#���� �������������#�������8� ����������������������

Page 241: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

Page 242: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

>4/���������

[email protected][N9� V� X�� ��9� +���� ���� � ������� ������ ��� ��C� �����#�� ��#9� ����� ��#� 0�

#��������?������V4�?�%����9�I� ��#�9�.[Q!9��������

• !>PQVNV9�,�� ���� 8� * ������C� [��-��� ����� ���#� �-� � �#����� ���#9� #����� ���

�#��������M��V�� ��9�I����9�b��#9����������

• !>PQVNV9� ,�� ���� 8� * ������� D. ����� 6##� ��� #P� ���� ��� � �EC� P#����� ���#� ���

� �#�����������6��#;����Q���#9�I����9�U�����9���+�9�����$=�����

• !>PQVNV9�.�,�� ����8�* ������C�P#����� ���#9������ ���#���� � �#����������>�!��

Z���<���� ��� M�^�� M��(9� ���-��#=I����9� P#������� Q��4������ ��� I<�����<��� ���

�.#�-�����4�������-��#9����$�9����� �����

• !>PQVNV�9�$� ��$���� C� V����?��#�9� �#�����?��#�� �� #���� ��� I�����&��/�#�#�9�

>� �=7���9�������������?�9�'���� ������6����(��� �#�V�������6��#��9�����9����`���

• !>PQVNV�Q9� A �� -���� ����� $�� -C� ���� N�(� Z�&�#9� %3# <�#9� /���� <���

V�� <�#�� <9����+�������

• !>PQVYV�Q9�,� �� �* �����C� �� ��#� ���#&3�� 0� ����� ��#� ���%�� !���8�� 0� M��

%��:��9�%�����9�'�#���������������I�:�� ���0�'�#����� ��#���9������������

• !>PQVYV�Q9�,� �� ���F���C�V���� ��#� 0�#��������� M����I�:�7�#��9�%�����9�

Z�����9����+����������

• !>PQVYV�Q9�,� �� ����� C� ����!��Z� �?�>�����9�%4�� �9�.[!%9�7�����<� ��

Q ������� �Z��� ��� ����>� �#��� �%��� �#�9��������

• !>PQVNV�Q9�2��%7� �C��� ��#�����#&3������b��#�:#�Z�� :��^����9��%�����9����

Z�����9���+����

Page 243: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

• !>PQVNV�Q9�* -���� �����$�� -C�!�(�����Z��#��&������n������?�#&�-�#��&�#�

>�(���<�����&�&���#�-�#�Z3#�<���7��#9�U� ���&9�6����%��#��9���������

• !>PQVNV�Q9�* -���� ����� $�� -C� 3������?�� �#�� ]� �#������ -�#� 6��/�� ����9�

7���#9�!]��� ��=b���&9���)�������

• !>PQVNV�Q9� (��� �C� �� ��#� ����#&3�� ���� b��#�:#� Z�� :�� ^����9� %�����9�

��������Z�����9������

• !>PQVYV�Q9� (��7� �C� �� ��#� ���#&3�� 0� ����� ��#� ��� M��X#� %��:��� 0� %��:��

!���8�9�%�����9�'�#���������������I�:�� ���0�'�#����� ��#���9��������

• !>PQVYV�Q9�9���� �C���� ��#���������� �#��������� �:�� �9������ ��#9�����&��0�

#��������!#��#���V�-��9�%�����9�'�#���������������I�:�� ���0�'�#����� ��#���9�

����������

• !>PQVWVP�9�+��� ��� �� �������C�V���� �� ����� ������M��6����#� ��%�0���9�7�� ��#�9�

6�#�� ���7��#���%��&�9����)������

• !>PQVWVP�9� �� �� ������C� ����� ��-����� �� ����� ��� ��� M�� 7����9� 7�� ��#�9�

6�#�� ���7��#���%��&�9�����9���-�����

• !>PQVWVP�9�(��� �C�����M��6����#���%�0���9�7�� ��#�9�6�#�� ���7��#���%��&�9����)��

• !>PQVWVP�9�(� ����� C�����M�������9�7�� ��#�9�����9���+�����

• !>PQVNV�9�* �������$�� ��'�J��-��6###���#PC�V��#������L��<���'� �#���0�

�0�%� <���I�]��]9�N�(���9����+�����

• !>PQVNV�9�����* �������$�� ��C�V��#������L��<�'� �#��������#��Z�����0��0�

U���� ������Z��!�����9�/����� <�9�/��>����9��������

• !>PQVNV�9�����* �������$�� ��C�!� � �#���0��0��<������U�U��M�� <� ��������

�0�/�!��>���9�N�(���9�'���#��#�I����9���)������

• 7!>[Q9�M��1��29�����+��������?��-���%��� ������C�I��# ���#�.#�-�����0�I����9���+������

Page 244: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

• /PYZ[Q��!>'PN9�.���% ����%������� ���C�����!������?����9�7�� ��#�9�II.9����$�����

• .>jIP/Q9������ ��C�����'��>���9�7�� ��#�9�'����9���+�������

• )���� ���C� ������ &���&�� 0� -�����#� �����#�� ����%��%�� �-� <9�%4����=b�#�?���9�

V������Z�X(� ���.#�-����������9���)+������

• P>aP[9�V�9��� ������'�* �������$�� ��C�P#���#�����9�U� ]����I'9���+����

• H![V9� P�9�.����%7� ����� ��� ����������C� �����!��'����#��0� M��'�#�9�%�����9�V� #��9�

���������

• [PVkQ'U9� 6�9� M��� 3����� �� ���� 2���4� $ �� !��� ����� %�� �#� !@��� ���� ?��-�C�

U�����&�&���#� -�#� Z�� '��� �#�� %�� %�#��#���9� %3# <�#\7���#\[�L� ^��]9�

/���� <���V�� <�#�� <�b���&\���Z��0���9���+$9�7�#���9������!�<�#��#&�����

• I�!VY9� A 8����� 6'� 2��'� ��� �7���C� V���� �� ����� ��� ��� M�� �� N�-��� '�#��9�

7�� ��#�9�6�#�� ���7��#���%��&�9����)�����

• I�!VY9�.�9����� �� �#�A 8����C� ����� ��-����� �� ����� ��� ���%�� 7��� <9� 7�� ��#�9�

6�#�� ���7��#���%��&�9���+�9�-���`���

• I�!VN[9�.������� �C��� ��#����#&3�9� ����� ��#9�#�����0������������� �#�������

M��4�%�#��� I���#� 0�%�#��� 6��#X#��?�Z���#�9�%�����9� P#�������� ��� ��������

I�:�� ��9���)������

• I�!VN[9�.�� .�"��C� �� ��#� ���#&3�9� ����� ��#9� #����� 0� �������� ���� �#��� ����

M�%��I���#�0�%��6��#X#��?=Z���#�9�%�����9�P#�������������������I�:�� ��9���)$9�

������

• I�!VN[9�K������ +��������9� V� �� `Pb� ���� e������� ���� I� ��� 1F�������� ��� ��

�#&����<�����<�����������&���������I���#G2C�I����9�����7�����������9���)�9�-���

�9����������

Page 245: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

• INII>9� H�9� ���� ��� !�� ��"� �� #��� $�� ��C� ��#��#9� >�����&�� O� H�&�#� I��9�

��)��9���-����

• INII>9�H�9�����(�����"��%�) ���� � ��C���#��#9�>�����&��O�H�&�#�I��9���������

• QN.�UPe9� M�9� ��� '>.'UN[9� Z�9� �� �����4� .���� ���� ��������'� . ����� #� ��� ##'�

������ �����+����� ��C�!� <�-������I<�����<��9��1���$2��

• QVa!>V9�M�!�9�*�����������* �������$�� ����%��� ������C�N�(���9�'���#��#�I����9�

�+��9���-�����

• ����$�� ����%��� ������C�P���������L��<�����0���#��#������0�!��Z��#�9���#��#9��++��9�

��-������

• ���� $�� ��� �%� �� ������C� ������ L��<� �#� �#����� ���#� �#�� #����� �0� M�<#� 7��#��9�

��#��#9�%��<��#O'��9���$$���

• VUeNZ[PQ9� (������ ���� ����C� V����� 4����9� �������� ��� � �#�4� ���� M��#� '�������9�

I����9�����7�����������9����������

Page 246: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

>4:4�'�C����!�)������(�&,!���

• !/HP[Q9� !�a�U�9� 2�� �� �� 9����� � � �"'� �� !���"� � 3���-� 6����C� N�(���9�

'���#��#�I����9����$�����

• !%7�>9�a�9�!���������#��V���0 � <����#��<��'� �#�Z�����#�7!>V�VV9�>�'��

O�'N��P[Q9�Q�/�9���� ����+������� �4�!��� ��� �����2������(�� � ������������%�

�� ������C�!��#09�Q�����.#�-�����0��(�[�L�^��]�I����9���������

• ![[!Q9�M�9�����2��� �"��%�)�� ���; N�(���9���������

• !>Z![/N~!9� !�9� �� ���#� � 5#� ��� �� � ������ 0� �� ����:�� ��� �� ��&�#�?� ��#�

1/� � �#������P#-����&� ��#����2C�7�� ��#�9�PQ=.#�-�����������[�-����9��$$��

• !.7[@.9�I�9��.������������B��� �����C�I����9�I.69���)�����

• 7!QVN[Q9�%�9�.� ��� ��� � ��F�� �'�.� % ����% � ��� �� �� �� ���� ��������C� 7�� ��#�9�

I��<� ��� ��#�9��$$������

• 7�%N[V9� ��9�(����� �� ����� "� � �� ���7� �'� A���� ��������� �?����� D"� �����EC� ������

�� ����9�7�� ��#�9�.#�-��������!����N�-�9��$$)����

• 7>%./N9� M�%�9� $% �� � "� &��� � '� (�� � � ��� ��� �� �� � �� ���� ����C� 7�� ��#�9�

U������9��������

• 7N�NVP[9�/�9�!�������� �#� �<��@������#� �(�-�� � 7!>V�VV9� >�'�9� ��� 'N��P[Q9�

Q�/��1����29���� ����+������� �4�!��� ��� �����2������(�� � ������������%��� ������C�

Q.[^�I����9�����9�������=��$�����

• 7N[/QN[9�a�9�!���������#������#������0�(����#���� <��� �����#���<�����������0��(�

<��� ���� <�#&�C�(����� �9�`P`1����2�=�9�I����=)����

• 7>N!/P9�Q�9�$�� ���= ����� ������C�[�L�^��]=N�(���9�N�(����.I9��������

Page 247: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��)��

• 7.>[^!V9�%�9�!���������#�����#�#&�������Z�����#�>N>V^9�!�N��1��29�$��"����

�� ���������$�� ��C�7��]��09�.#�-�����0��(�'��(��#���I����9���+$��

• 'U!%7>�!P[9�'�9�V<��%��#�#&��(�(��� ��� ���#�!�����������<� �C������ ����%�����

���� ��(� ����� �������� � �9�����1��+�29�������=������

• 'U![V>!P[9�I�9�A �� � ��� ��"����� ���� ��� �� ����� �������'�) ��� ��� ��������C� I����9�

e�����#��H�# ]��� ]9���+$�����

• 'N.�N.7!>PVQPQ9���9��������� ���������� ��� �� <�?�!�������C��������� ��#�� ����

���(� ������ �9�����9��=�$����

• '.>k>9���U��M�9�!����������I��#(��I��<����b�����C�0������%�����) ����"��%�(� ������"9�

�$1�$$�2�9����=�)������

• ������������9�U�L�Z����I�����/��7���V<�#&�,�!���������#��<��%���������(�

�<��b�������C� 5%����!��� ��� ��� ���(� ������"9��+9��$$�9����=��)������

• /P�%.kPN9�Z�9�!���������#�P ���-�#&�N#����'<��� ���C�(����� �9�`�b1�$$$2�9����

�$�=��������

• />6'P[QHP9� Q�9 !���������� 6�����(��� ���C��� ��� (� ������"9� �)1���)29� ��� ���=

�������

• /n>P[Z9� P�9� �� ��������� 4� A��������� ��� #�������� �� �� ��� A�-��C� U�������&9�

a�#���9���))�����

• /%N[/9� %=I�9� �� �����'� .� ��� � ���� ���� � ��"��� ��� �� ��� ����C� I����9� I�0��� O�

>�-�&��9��$$$����

• �Q9�Z��6�9��� ���������(��� ��4������������C������#9��M�7��9�������

• 6P[�^9� %�P�9� .� 3��� � � ��4� $����7� "� !�� ���C� ���� V�� Q� ����9� 7�� ��#�9�

'�:�� �9���+�����

• �����������9������� ���3���-�C�[�L�^��]9�I�#&��#�7��]�9����������

Page 248: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

• 6PN>[VP[N9�6�9�P� ����#�!������������#�I���#�C�!� �B9��P1���+2�9�����+�=������

• 6>!P�9�Z�9�) ��� ������1 ����%7�#4�3��� �"�9��C��|���� ��#� ����&����0�� ����?����

����V��.���#�?9�%�����9�7������ �����!�������'������#��9����)����

• Z!>>VV9�M�!�9�V<��%����Q�������(�F�<��%�#0G��#�!�������C�0������%�����) ����"��%�

(� ������"9���1����2�9����=�+������

• Z!>b>9� �9� +�%��� �� �� ��������� $�� ��4� �� ��� �� 2����� 2��� �"C� '<� �&�=

��#��#9�V<��.#�-�����0��(�'<� �&��I����9��$$)����

• Z!QV!�/P9�Q�9��������� ������������ ��������� ��������� �C�$������9�1��+�2�9�)�=�$����

• ZP�QN[9��9��$�����7� ��������1 ����%7�2�� ���C�%�����9�>���9��$$�����

• ZP[>9� Q�9� P� � '!%IQ9� b�9�.� ������ ����C� 7�� ��#�9� 6�#�� ��� '����� ��� 7�� ��#�9�

���$�����

• ZN7>^9�P�9�.�������� �������������(� ������ �C�I����9������9��$$$���

• U!��Pa��9�Q�9� ��� ���������(��� ��C�'<����U�9�.#�-�����0��(�[���<�'����#��I����9�

��+)����

• U!%IVN[9�M�9�V<��[�������(�P �����0C�!�� ��(� ������"���(�� �"9��1��+�2�9������=

����

• U!>/P9�a�6�>�9��� ���������$�� ��������"C�N�(���9�'���#��#�I����9���)+��

• U��>9� !�9��� ��������� "� ��� ����� � ���C� ����� M=6�� ^-���� �� !=I�� %�0�9� 7�� ��#�9�

�� ��#���I�#:#���9����+����

• ����������9�3�������� ��C�7����7� ]L�9�N�(���=[�L�^��]9���++�����

• UN%P!H9� %���9� V<�� I������� �(� b������ �#� !���������� %���� V<���0C� (� % ��

(� ������ ���O������"9�))1��+�29������=��$�����

• U.V'UPQN[9� /�Q�9� � ���� 6 ������ �%� �� ������C� ��#��#9� >�����&�� �#�� H�&�#� I��9�

��+)�����

Page 249: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��+��

• P>aP[9�V�9�/���#��0� �#� �<��!���������#�b������C� 5%���� !��� ��� ��� ��� (� ������"9�

)�1��++2�+���

• ��������9�b� ���#��>����#C�0������%�$�� ��9��1�$$�2���

• M![Q[9�%�U�9��������� �A������"� ����������%�A���������4�!����������(� � �������

#������"C�����M�!��'���]9�7������'���� ��I����9���������

• H^V9�/�9�I�����#�� �<��Q<����(�Q����� �Q![V!Q9�Z�� 1��29�����J��-=����3� ���� ���

(������>����� C�7� ]L��I����<�#&9��$$)�����

• H[[^9�!�9������� ������ ��<� �4���!���"� �%� ����9��� ��� �� ���=��� ������� ��#�

��[� � � <��#�$�� ����%��� ������C�N�(���9�'���#��#�I����9����+���

• H�N[NQHP9� >�M�9� )���� � �#� !���������� �<� �� �#�� I���� �C� ) ����"� �%� (�� � ���

�������9�`bPP1���)2�9����=�����

• H>!.V9� >�9� /��#&� a��<���� %�����0,� >�(� ���#�� �#� �<�� %��#�#&� �(� A� � �#�

!����������* �������$�� ��C� 5%����!��� ��� ��� ���(� ������"9�```�1�$$)29����=

�$$���

• %!'P[V^>9�!�9��%����6 ����C�[�����/� �9�.#�-�����0��(�[�����/� ��I����9���+����

• %!'P[V^>9�!�9���!�����) ����"��%�$�� ��C���#��#9�>�����&��O�H�&�#�I��9����+����

• %!>VP[9�'�6�M�9�N#��#�!�&���P# �#�����# 0� �#� �<��[� � � <��#��<� �� 1P`9��2C�

����0������%�)���� ��!��� ��9���$1���$29��++=������

• %!Q9�Q�9�$�����"�(�� �C�%�����9�P�� �9��$$�����

• %N>>PQ9�P�9����������"������������ ����"4�=��������� ��� �#�������3�����C�7� ]L��

I����<���9��$$$��

• [N�V�/� 7>!.a>9� ^�9�.��2�� ����� ��� ����� ���� ����� ��C� I����9� V<���� ���

�� �����9�P#�������'��<���������I����9��������

• N��e=�!I>.[9���9�$�� �������2��������� �����C�I����9�7��#����(��9��++���

Page 250: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

�����

• N>PN�� Q!�Z!/N9� %�9� .�� �� ��� �� �� �� "� �]���:�� �� �� ��������C� ������ �� ����9�

.#�-��������'� ����#������%�����9��$$�.�

• I��Z>P[9�I�9�.�������� ������� �����C�I����9������9��$$���

• IV>Q9� 6��9�3���-� (� ������ ��� �����4���) ���� ��� .�5 ��C�[�L�^��]�.#�-�����0�

I����9���)����

• IVPV9�!�9�������5 9�(�#��# �#�����##��C�(� ������ �9�1�$$�2��9�����+=�������

• IN�P[9�>�9�,�� �������(�� � ���C�I����9�e�����#��Q���09���)+����

• I>P'9� !�a�9� .���� �� 1� ���� �� � (���� �� �� ������C� N�(���9� '���#��#� I����9�

���$����

• >Pb>!9� M�!�9� I���#9� !���������� 0� V� X�� ��� !���#�� ������ �� ���������� ��� ��

��C�A F�����9���1����2��

• Q!�Hb>9�Q�Z�9�1 � ������2�'������"���(��� ��� ��� ������ �(�� � ���(� ������"C�

I��# ���#9�I��# ���#�.I9��������

• Q!>>!V9� '�9� ����� �� ��!����"��� � � �� ���(� � ��� ���� ���� �C� +��������9�

�1����2�9���=)���

• Q'U�P>%!'U>9�6�9�>����� ����� �����?��-�������� �����������#��P/�9�!@��� ����?��-�C�

7���#9��+��9�����$)=������

• Q'UN6P�/9�%�9�!� ������+ �"4�(� ��������C- �����������+��� ���(�� ���C���#��#9�

>�����&�9���������

• QPQY[9� !�M�Z�9� 0� 6N[V>N/N[!9� M�9� � ���#� � 5#� ��� �� � ������ �#� �� ����� ��#�

�������4� �=�� ����C�9�� ���$������"�)�� ���9�`P�1�$$+2�������

• Q%PVU9� %�!�9� '� �#� !�-�#��&�� �#�� '� �#� Z���C� .��� ������� ���� ���

�� ������ ���9����1����2��9������������

Page 251: El mal moral en l’ètica d’Aristòtil · El mal moral en l’ètica d’Aristòtil Fonaments psicològics i aspectes sociopolítics Carles José i Mestre ADVERTIMENT.La consulta

��$��

• Q%PVU9�V�a�9�!���������#� �<��'�#�����#�� (��� �#���� �����(� �<��'� �#�Z���C�

�������� ��(�� � ���!� ����9�� �=9��1����2������

• QI!>QUNVV9� 6�9� �- �� . %�� !�� ����"'� �� !���"� �%� ���� �������� �%� ����[� � � <��#�

�<� �C�V���#��=7�((��=��#��#9�.#�-�����0��(�V���#���I����9����)����

• Q.��Pb![9�>�M�9�2��� �"�������3����. %�4���+������"����� ���������[� � � <��#�

�<� �C�%� �<���Q�����.#�-�����0�I����9�������������

• V!^�N>9�'�9���� ������ ������������ ������#����� ����� �#����������� % ����% ����C� ���� M��

7���4�9�7�� ��#�9�I�����9���������

• V>['U9� >�� '�9� !"�"��� �%� ���� *�=� �������C� I�����09� U�#��� ]��#� I����<���9�

�$$$���

• .>%QN[9�M�N�9�����3���-�(� ������ ���6������"C���#��#9�/� ]L���<9����$�����

• ^!'H9� 7�9� � ���� (�������� �%� � (�� � ��� � ��4� +���� �"�� 0��� ��� �� +�%� ��� �

�� ������ �(�� � ����������C�.#�-�����0��(�'��(��#���I����9��������