ELKARRIZKETA: FLORENCIO LUENGO • EKARPENA: ESKOLA … · 2017. 6. 23. · eta gainerako % 23...

hhELKARRIZKETA: FLORENCIO LUENGO • EKARPENA: ESKOLA AGENDA 21EUROPAN • ESPERIENTZIA: GURASOEN EGINBEHARRAK MURGILTZEEREDUAN • GALDEIDAZUE: AMAIA ALVAREZ URIA • ANJEL ALKAIN

116hik hasi4 EURO • 2007KO MARTXOA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

Latinoamerika eta KaribeHezitzaileen batasunerako

topaketa

GAIA

aurkibidea8gaia

PEDAGOGIA 2007 HABANANHabanan Pedagogia 2007 biltzarra ospatu berri da.42 lurraldetatik joandako 5.200 lagunek hartu duteparte ehunka ikastarotan. Hango zenbait ideia bilduditu Hik Hasik.

HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACION,UNIVERSIDADES E INVESTIGACION

16elkarrizketa

FLORENCIO LUENGOAtlantida proiektua hezkuntza eta kultura demokratikoaeta komunitarioa bultzatzen duen proiektua da. Eskola,familia eta herriaren arteko lankidetza da gakoa.Florencio Luengo proiektuaren koordinatzaileak azaldudigu hori dena.

5 editoriala6 kronika8 gaiaPEDAGOGIA 2007 HABANAN16 elkarrizketaFLORENCIO LUENGO24 esperientziaGurasoen eginbeharrak murgiltze ereduanHiriondo, Poloko ikastola (Baiona)

27 ekarpenaEskolako Agenda 21 (II), Europan. Ritxi Hernandez, JoseManu Gutierrez eta Jon Benito

30 esperientzia Etorkizunak ez du itxura onik!Barakaldoko El Regatoko ikasleak

32 galdeidazue Zergatik erabili behar dugu hizkera ez-sexista?Amaia Alvarez Uria

35 berriak41 ...goza nazazu gehiago!Egonaldiak euskararekin. Izaro Susperregi

46 Atzeko atetikAnjel Alkain

Argitaratzailea: XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 . Fax: 943/ 372 154; www.hikhasi.com;Posta Elektronikoa: [email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690 Erredakzio burua:Ainhoa Azpiroz. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Miren Guilló. Erredakziobatzordea: Mikel Estonba, Mari Karmen Irastorza, Kristina Mardaraz, Josi Oiarbide, Fito Rodriguez, Maite Saenz, Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe. Aholkulkariak: Nerea Alzola, AbelAriznabarreta,Felix Basurko,Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau,Luis Mari Elizalde,Lore Erriondo,Gurutze Ezkurdia, Idoia Fernandez,Xabier Isasi, Irene Lopez-Goñi, IzaskunMadariaga,Karmele Perez Urraza, Amaia Vazquez,Lontxo Oihartzabal,Matilde Sainz eta Pruden Sudupe. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:TRAM•Graf!k. Maketazioa: Xangorin.Inprimategia:ANtzA S.A.L. Azaleko irudia: Pedagogia 2007 biltzarra Habanan (Hik Hasi). Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2007-II-23). Kopurua:3.500 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

Harpidetza orria

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoz

Izena 1. Deitura

Telefonoa

Posta Kodea

2. Deitura

Helbidea

Herria Herrialdea

Lantokiaren herriaLantokia

IFZ-NAN

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

hik hasi Euskal heziketarako aldizkariaErrekalde hiribidea, 59 Aguila eraikina, 1. solairua

20018 DONOSTIA. GIPUZKOA Tel: 943/37 14 08 Faxa: 943/37 21 54

HARPIDETZA SARIAK (BEZ barne) 50 euro

Prezio horren barruan 10 aldizkari, ale monografikoaketa Euskal Herriko baliabidepedagogikoen gida.Horrez gain, prezio bereziakUdako Topaketetan etaargitararatzen ditugungainontzeko materialetan

hik hasik zure parte-hartzeaezinbestekoa du,harpide zaitez!50 euro urtean

Posta elektronikoa

116. zenbakia. 2007ko martxoa • hik hasi • 5

e d i t o r i a l am a r t x o a

BBaalliiooaakk eezz ddiirraa ggeenneettiikkooaakk,, hheezzii eeggiitteenn ddiirraa

“PEDAGOGIA 2007” biltzarra os-patu berria da Habanan. Nazioartekoaden biltzar hau bi urtez behin egiten da.Aurtengoak, “Hezitzaileen batasunera-ko topaketa” lelopean, Mexikotik hasieta Txile bitarteko herrialde guztietakoordezkariak bildu ditu. Afrikar, asiar,ozeaniar eta europar gutxi batzuk erebertan izan ginen. Han ziotenez, mun-du zabalean hezkuntzari buruz egitenden biltzarrik garrantzitsuena da.

Bost egunez, hezkuntzaren gaine-an hausnartzen eta esperientziak truka-tzen jardun dute 5.000tik gora parte-hartzailek biltzarrak eskaini dituen sin-posioetan, forumetan, ikastaroetan, hi-tzaldietan eta gainerakoetan.

Biltzar horretan jazotakoa ezagutueta entzun ondoren, esan liteke aireberriak harrotu direla Latinoamerikaneta Kariben. Eta horien aitzindari eta gi-dari Kuba dugu. Ez da kasualitatea, be-raz, horrelako ezaugarriak eta ho-rrelako dimentsioa duen hezkuntzari

tuen marra mehearen definizioa; etabestetik, herri baten biziraupenean etagarapenean hezkuntzak duen funtsez-ko betekizuna, zer esanik ez globaliza-zio garai honetan.

Zertarako hezi haur eta gazteak?Behin eta berriro egin duten galderaizan da. Erantzuna, berriz, argia etagarbia: mundua justuagoa bilakatzekogizateria aldatu beharra dago, eta ho-rren eragileak bertako partaideak dira.Hori guztia antolatzeko ezinbestekobitartekoak balioak dira, eta balioak ezdira genetikoak, hezi egiten dira.

Galdetzen ote diogu geure buruarizertarako ari garen hezten gure gazte-ak? Neurgailu gisa ipini dizkigutenhainbat frogak izan behar ote dute gurelanaren helmuga?

Zabal diezaiegun atea harrotu direnaire berri horiei, Europako bazter ho-netan euskaldunon herri zahar honekjendarte justuagoan herri gisa bizirauneta garatu nahi du-eta!

buruzko biltzarra Kuban antolatzea.Gogoratu behar da 1.959. urtean

Kuban iraultza egin zutenean, gobernuiraultzaileak hartu zituen lehen bi neu-rrien artean bata hezkuntzari zegokio-na izan zela. Ondorioz, kubatar guztiakalfabetatu zituzten, eta ordutik berebi-ziko garrantzia du hezkuntzak eta pres-takuntzak herrialde horretan.

Kubak bide horretan izan duen es-karmentua zabaldu nahi izan du besteherrialde batzuetara, eta hor dugu, adi-bidez, Venezuelako Errepublika boli-vartarrean eta Nikaraguan “Nik, ahaldut” alfabetatze kanpainetan elkartasu-nez egiten ari den lana eta eskaintzenari den metodologia eta babesa.

Aldera ezina izanik Europan, Eus-kal Herrian eta Kuban hezkuntza arlo-an egiten ari den bidea, izan da zer iku-sia eta zer ikasia han, zalantzarik gabe.

Askoren artean bi dira nabarmendudaitezkeen ildoak: alde batetik, ins-trukzioa eta hezkuntza banatzen di-

Hezkuntzaren bidez soiliklortuko dira pertsona hobeaketa gizaterian duten zereginaren eta eraginaren kontzientzia dutenak.

6 • hik hasi • 116. zenbakia. 2007ko martxoa

Seaskak EEPren laguntzarik eza salatu du

Seaskak salaketa egin du EEP Eus-kal Erakunde Publikoak bere beharraketa eskubideak aintzat hartzen ez di-tuelako. Eusko Jaurlaritzak eta EEPk si-natu duten akordio berriarekin, EuskalHerriko Ikastolen Konfederazioa etaSeaska beldur dira orain arte Jaurlari-tzatik iristen zen diru laguntza gutxia-gotzearekin. Eusko Jaurlaritzari beredirua banatzeko irizpideak ezartzekoeskaera egiten diote.

Duela bi urte sortu zen EEP estatufrantziarraren eskutik. Bere funtzioaZuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapur-diko hizkuntza politika garatzea etaeuskal erakundeen diru laguntzak ku-deatzea da, tartean Seaskarena. Beraz,erakunde horiek ezin diete diru lagun-tzarik eskatu zuzenean emaileei, EEPdago bitartekari moduan eta erabakiaharena da. Berriki EEPk Eusko Jaurlari-tzarekin akordioa sinatu du. Jaurlari-

tzak urtean 450.000 euro emango diz-kio eta EEPren esku gelditzen da dirua-ren banaketa.

Seaskaren egoera ez da batere sa-murra. 14 urtean diru laguntzak ez diraareagotu, berdinean diraute eta bitarte-an ikasle kopurua 1.000 ikaslez gehituda. Seaskaren aurrekontuen % 10(95.000 euro) soilik da EEPrengandikjasotzen dena, eta % 70 gurasoen ardu-rapean gelditzen da. Ondorioz, Seaska-ren iritziz, “euskarazko irakaskuntza-rentzat Euskararen Erakunde Publikoaeraginik gabekoa da”.

Seaskak esan duenez, estatuarenordezkari batek “Seaska zapaldu beharda” hitzak erabili zituen Euskal Herrikohautetsi baten aurrean. Ezin dira hitzokegiaztatu, baina hartzen ari diren eraba-kiek ez dute kontrakoa erakusten.

Aurtengo ikasturtean arazo anitzdituzte: irakasle postu eskasia eta on-dorioz Seaskak bere kontuz hainbatpostu finantzatu beharra, zuzendaritzadelegazio ordurik eza, diru laguntzaareagotzerik eza, eta horrez gain, Herri-ko etxeetan Seaskari laguntzak muga-tzeko presioa egin da. Ez dirudi dato-rren ikasturterako gauzak aldatzera do-azenik.

Euskal Herriko Ikastolen Konfede-razioko lehendakari Koldo Tellituk Se-askarekin eskainitako prentsaurrekoanargi esan zuen: “ez dugu Seaska bakarrikutziko afera erraldoi honen aurrean”.

Oraindik Hezkuntza sailburuak ezdu hizkuntza ereduen gaineko

proposamenik aurkeztuLegebiltzarrean.

PSE-EEk sistema eleanitzaproposatu du; euskara, gaztelania

eta ingelesa lantzen dituen eredua.Haur Hezkuntzan % 20-25 egingo

litzateke euskaraz,% 20-25 gaztelaniaz, ingelesez

ehuneko zehatzik ez eta gainerako% 50 ikastetxeak nahi duen

moduan banatzeko euskara etagaztelaniaren artean. LehenHezkuntzan euskaraz % 30,

gaztelaniaz % 30, ingelesez %10eta gainerako % 30 ikastetxeak

nahi duen moduan banatzekoeuskara eta gaztelaniaren artean.

DBHn, berriz, euskaraz % 30,gaztelaniaz % 30, ingelesez %17

eta gainerako % 23 ikastetxeaknahi duen moduan banatzeko

euskara eta gaztelaniaren artean. Bestalde, EHIGEk dio legea aldatubehar dela ikasle elebidunak lortu

nahi badira. Euskadiko EskolaKontseiluak bezala, eredu

bakarraren alde egiten du. Lortubeharreko gutxieneko batzuk

jarrita, ikastetxe bakoitzak bereeredu propioa izatea

defendatzen du.

kronikaE u s k a r a , d i r u a , l a n p o s t u a k , e u s k a r a ,


Herri batek irauteko harrotasuna eduki behar du,horren ezean, herritarrek beste nonbait bilatukodute beren izateari behar duen duintasuna etaziurtasuna emango dizkion komunitatea.Jose Inazio Lopez de Luzuriaga

Euskarazko haur eskolakari dira eskatzen Iruñean

Iruñeko auzoetako herritarrak bil-tzen dituen plataforma berria da HaurEskolak Euskaraz izenekoa, eta izenakberak argi adierazten du zein den berenaldarria: Iruñean euskarazko haur es-kolak zabaltzea. Gaur egun hamaseihaur eskola daude Nafarroako hiribu-ruan eta horietatik bi baino ez dira eus-karazkoak. Biak Txantrea auzoan ko-katuta daude, eta beraz, gainerako au-zoetarakoek hara joan behar dute eus-karaz eskolatu nahi baldin badute. Be-tiere plazak gelditzen badira, noski. Ze-ren euskarazko bi haur eskoletan 123haurrentzako lekua dago. Gaztelaniaz-koetan, ostera, 977 haur sartzen dira.

Plataforman parte hartzen dutenhezitzaile, guraso eta auzotarrek adie-razi dutenez, “azken 12 urtetan ez daeuskarazko haur eskolarik ireki Iruñe-an, nahiz eta udalak hitza eman”. Eska-era hor egon arren, udalak ingelesezko

bat ireki zuen, eta laster beste bat ireki-ko du. Euskarazko eskaera askoz erehandiagoa dela diote plataformako ki-deek, eta hori zentzugabea dela.

Egoera honetan hizkuntza eskubi-deak urratzen direla salatu dute. Udala-ri gogorarazi diote euskara hizkuntzaofiziala dela Iruñean, gaztelaniarekinbatera. Hizkuntza eskubideak udalekoeuskararen ordenantzetan eta Europa-ko Hizkuntza Gutxituen Gutunean ja-sota daudela gogorarazi diote.

Bada kezka eragiten dien beste arlobat ere: kalitatearena. Udalak zenbaithaur eskolen kudeaketa enpresa priba-tu eskuetan utzi du, eta ekimen honenbultzatzaileek diotenez, “ondorio txa-rra edukitzen ari da”.

Euskara eta kalitatea dituzte, beraz,mahai gainean jarrita, eta alderdi politi-koekin gai horietaz hitz egiteko asmoaagertu dute.

Haurtzaindegiak jartzea aztertukoda EAEko sare publikoan

Eusko Legebiltzarrak eskatuta,Hezkuntza Sailak hezkuntza sistemapublikoan haurtzaindegiak jartzekoaukera aztertuko du. Aralarrek eginzuen jatorrizko proposamenetik etorrida erabakia. Aralarrek sare guztiekhaurtzaindegiak eskaintzeko baldintzaberberak edukitzea eskatu zuen, itun-peko zentroek eta pribatuek aspalditikeskaintzen dutelako eta publikoek ez.

Paueko Akademia Ikuskaritzakdefinitu du datorren ikasturterako

eskola karta eta lanpostuenmurrizketa da ezaugarri nagusia.

EEP Euskararen ErakundePublikoak emandako datuen

arabera, eskola publikoan orotara13 lanpostu galduko dira, horietatik

4,5 eskola publiko elebakarretaneta 8,5 eskola elebidunetan. Beraz,

eskola elebidunek galera handiagoaizango dute. 27 dira Ipar Euskal

Herrriko eskola elebidunak etahorietan 11,5 frantses irakasle

gutxiago eta 2,5 euskara irakaslegehiago izanen dira.

Murrizketa horiek ez dute inorgustura utzi. Ikas-Bi eta BigaBai

guraso elkarteak kexu agertu diraneurri horiek irakaskuntza

elebidunaren aurkako erasotzathartu dituztelarik. Hainbat

herritako auzapezak ere haserredaude estatu frantziarrak ez

duelako dirurik jartzenirakaskuntza elebiduna

bultzatzeko. EEPk ere neurrihoriekin hizkuntza politikan

zehaztutako helburuak nekezlortuko direla adierazi du, hau da,

horrela zaila izango dela euskalhiztunak sortzea. Dena dela,

oraindik datorren iraila bitarteangauzak doitzeko denbora

badagoela aditzera eman du.Gurasoak, ordea, ez daude hain

lasai. EEPren eta FrantziakoHezkuntza Ministerioaren jarduerak

ez baitira koherenteak.

d i r u a , l a n p o s t u a k , e s k a t u e t a e m a n e z

G A I A


Pedagogia 2007 Habanan

G

Urtarrilaren 29tik otsaila-ren 2ra bitartean “Pedagogia2007”biltzarra ospatu zenHabanan.

Bertan,mundu osoko par-taideak izan ziren,gehienaklatinoamerikarrak eta karibe-arrak izan baziren ere. Guz-tien artean,kubatarrak,vene-zuelarrak eta mexikarrak na-gusitu ziren.

Biltzarraren neurria har-tzeko,hona hemen datu ba-tzuk:42 lurraldetatik joanda-ko 5.200 partaide, 18 sinpo-sio,3 foro, 108 ikastaro,hi-tzaldi ugari, erakusketa,ma-terial pedagogikorako salto-kiak, ikastetxeak ezagutzekobisitak,esperientziak aur-kezteko taulak…


“Hezkuntzaren iraultza beharrez-koa da klima aldaketa, gudak, neolibe-ralismoa eta aberastasunaren banaketaokerra bezalako erronkei aurre egite-ko”. “Analfabetoa edo gaizki hezia au-rrera egiteko eta garaitu beharrekoerronkei gizatasunez erantzuteko gaiizango al da?”

Halako galderak eta iritziak entzungenituen biltzarrean. Izan ere, AEBkmunduko aberastasunaren % 34 omendu eta kontinente berean (Lati-noamerika eta Karibe) 209 milioi biz-tanle txiro bizi omen da, duela 20 urtebaino 70 milioi gehiago.

Kuban sortutako “Nik ahal dut”hainbat hizkuntzatara itzulitako alfa-betatze metodoa, 16 estatutan aplika-tzen ari da, eta horren bitartez, milioikabiztanle irakurtzen ikasten eta heztenari dira. Venezuelan bertan, jada, milioibat eta erdi dira metodo horri esker alfa-betatu direnak.

Oso adierazgarria izan da, bestalde,Venezuelako hezitzaileek agertu dutenkonpromisoa azken urte hauetan mar-txan jarri dituzten “misioak” aurrera ate-ratzeko garaian: irakurtzen, idazten etaoinarrizko ariketak egiten ikasteko mi-sioa, lehen mailako ikasketak amaitze-koa, bigarren mailakoa, lanerako pres-takuntzakoa, unibertsitate aurrekoa e-ta unibertsitate ikasketetakoa.

Agertutako beste datu batzuen arte-an esanguratsua da latinoamerikar he-

Hezitzaileen batasunerako topaketa

rrialdeetan hezkuntzara BPG BarneProduktu Gordinaren % 2,7 bideratzendela, batez beste. Kuban, aldiz, % 12,3.Izan ere, Kubak, hirugarren mundukoestatua izanik, unibertsitateko ikaske-tak doan egiteko aukera eskaintzen diegazte guztiei. Seguruenik, bakarra izan-go da mundu osoan. Horrek, bere on-dorioak dakartza: Latinoamerikan % 7kegiten baditu unibertsitateko ikaske-tak, herri horretan % 57k.

Beste informazio interesgarri batere zabaldu zen, ALBA erakundeaksustatzen duen “Mirari ebakuntza” de-ritzana. Horren bitartez, milioi erdi bathaur eta gazte operatu dira begietatikdoan, hobeto ikus dezaten eta ikaske-tetan maila hobea eman dezaten.

Telebista izan zen landutako bestegai garrantzitsu bat. Telebistaren bidezzabaltzen diren agresibitateari, indar-keriari, bortxakeriari, errespetu faltari,balio zapaltzaileei eta abarri aurre egi-teko, telebistaren funtzio eta egitekohezitzailea nagusitu behar dela adierazida behin eta berriz.

Hezitzaileen batasunak lagun deza-ke horretan guztian, euren lanari presti-gioa emanez, euren egiteko sozialazkontziente izanez, eta hezteko moduanitzak errespetatuz.

Biltzarraren ezaugarri nagusia ba-lioen garrantzia azpimarratzea izan da.Batez ere, hezkuntzak mundu hobeaegiteko ahalmena baduela zabaltzea.


Kubako hezkuntza ministroa

Kubako Errepublikako Hezkun-tza ministro Luis Ignacio Gómez Gu-tiérrezek “Hezkuntza iraultza Ku-ban” hasierako hitzaldia eskainizuen Pedagogia 2007 jardunaldian.Ondoren, Karl Marx antzoki ederre-an mintzatu ginen berarekin.

Kubak bere BPG barne pruduktugordinaren % 12,3 inbertitzen duhezkuntzan. Ahalegin handiakontuan izaten badugu 40 urtetanluzatzen den AEBn blokeoekonomikoaren ondorioz Kubak biziduen egoera ekonomikoa.

Bai, halaxe da. Gure helburua da hi-ritar guztiek kultura orokor integralaizatea. Historiaren ezagutza sakonaz,eta besteen artean prestakuntza politi-ko, ekonomiko, filosofiko, zientifiko,artistiko, literario eta juridiko sendozsoilik uler bailiteke munduak bizi duenegoera konplexua eta kontzientziazborrokatu jendartea mehatxatzen du-ten arriskuen kontra.

Kultura maila hori atxemateko,Ideien Borroka garatu da gure herrian.Helburua, ikasteko aukera berdintasu-naren bidez eta hezkuntzarako sarbidelibreaz hiritar bakoitzak hezkuntzamaila ahalik eta gorena lortzea da jen-darte justizia osoa konkistatzeko.

Eta nola gauzatu duzue hori guztia?

Iraultzaren programa multzo batgaratu da eta horien helburua zera da:“hezkuntza bizitzarekin hasi eta herio-tzarekin soilik amaitzen da” Jose Martí-

ren pen-tsamenduaerrealitate bilakatzeko beharrezkoaden hezkuntza pertsonifikatua.

Haur guztiak osasun zentroetanjaiotzen dira, eta elikadura eta arretamedikua ziurtatzen zaie. Haurren zain-ketan gurasoek duten eskola maila al-tuak laguntzen du. Haurra jaio aurretikhaurraren garapen egokiena erraztekoprestakuntza jasotzen dute, gainera.Hala, familien % 99k “Hezi zure seme-alaba” programari etekina ateratzendio. Prestakuntza hori hezkuntza bideez-formaletatik edo haur zirkuluen bi-dez eskaintzen zaie.

Hezkuntza pertsonifikatuabeharrezkoa dela aipatu duzu. Nolahezurmamitzen da hori?

Hezkuntza pertsonifikatuaren hel-burua lortzeko ezinbestekoa da haurbakoitzaren diagnosi psikopedagogi-koa, soziala eta osasun arlokoa izatea.Diagnosi hori metatzen joaten den es-kola txostenean txertatzen da. Txostenhorrek Hezkuntza Sistema Nazionalosoan egingo duen ibilbidean lagun-duko dio haurrari. Irakaslez irakasle etamailaz maila txostenaren entrega peda-gogikoa egiten da. Horrela, sisteman

Luis Ignacio Gómez Gutiérrez:“Hezkuntza pertsonaren eta haren itxaropenaren aldeko borroka da”

zehar igarotze harmonikoa lortzen du-gu, eskola porrota saihestuz eta ikaske-tetan eta balioen prestakuntzan eraiki-tze sendoa ziurtatuz.

Zein da Kubako hezkuntzasistemaren iparra, horrela esanbaldin badaiteke, behintzat?

José Martík honela zioen: “Instruk-zioa eta heziketa ez dira gauza bera: hu-ra pentsamenduaz ari da, eta hau, batikbat, sentimenduez”.

Horrek bat egiten du balio uniber-tsaleko latinoamerikar eta karibear pe-dagogiaren oinarria osatzen dutenkontzeptuetan.

Beraz, ideia pedagogiko hori daKubako hezkuntzan gertatzen direnfuntsesko aldaketen norabidea zuzen-tzen duena. Ondorioz, ez dago aldake-ta kurrikular handiak egiteko beharrik.

Kuban, eskolan martxan dagoen al-daketa funtsezkoena hauxe da: irakas-le eta maisu guztiak ikasle kopuru jakinbaten prestakuntza integralaren lorpe-narekin arduratuta dauden hezitzailebilakatzea. Era berean, telebista, bide-oa eta ordenagailuak irakaskuntzarakobitarteko gisa modu egokian erabiltze-ko gaitzen ari gara irakasleak.

Eta mailaz maila?Lehen Hezkuntzan irakasle bakoi-

tzak 20 ikasle ditu. Lehen mailatik lauga-rrenera, eta kasu askotan seigarrenera,aritzen da talde berarekin. Horrela, ikas-le bakoitzarekiko arreta berezia ziurta-tzen da.

Kuban, lehen mailako ikasketakamaitu ondoren, denek bigarren maila-ko ikasketak egiten jarraitzen dute. Lau


G A I A Pedagogia 2007Habanan

urtetik hona eredu berri batekin ari ga-ra Bigarren Hezkuntzan. Irakasle ba-koitzak 15 ikasle ditu, eta bera da gaiguztiak irakasten dituena: irakasle inte-gral orokorra esaten diogu. Bere lane-an, gai guztietarako bideoen eta tele-bistaren laguntza du, eta baita edukiguztiak jasotzen dituzten softwareenaere. Ondorioz, irakaspena biderkatuegin da, eta errepikapenak eta eskolahutsegiteak gutxitu egin dira. Ikasleakeskolan egoten dira goiz eta arratsal-dez, eta irakasleek duten gisan, elika-dura doan ziurtaturik dute.

Ba al du segidarik lan egiteko modu horrek?

Noski, ondoren ikasle guztiek ziur-taturik dute ikasketen jarraipena uni-bertsitateaurreko edo tekniko-profe-sionaleko ikasketetan.

Lehenean ere irakasle integral oro-korrak ditugu. Maila horretako ikaslegehienek barnetegietan ikasten duteeta doan jasotzen dituzte eskola mate-rialaz gain, jantziak, oinetakoak, elika-dura eta garraioa. Guztiek, gainera, pla-za bat ziurtaturik dute goi mailako ikas-ketetan. Ikasketa Politeknikoa ere eral-datzen ari gara.

Bere gazte guztiei unibertsitateikasketak erabat doan egiteko aukeraematen dien munduko herrialde baka-rra bilakatu da Kuba. Horra hor emai-tzak: Kubako gazteen % 57 goi mailakohezkuntzan matrikulaturik dago.

Nola antolatu duzue behar bereziakdituzten ikasleen heziketa?

Sistema berezi bat antolatu dugu.Bertan, 426 eskola ditugu, eskolara eto-rri ezin diren haurren etxeetara joatendiren irakasleak ditugu, eta ospitalee-tan ikasgelak ditugu osasun erakunde-etan tratamendu luzeak behar dituztenhaurrentzat. Guztiek beren mugakahalbidetzen dituzten goreneko ikas-

ketak jasotzen dituzte edo lanpostu ba-terako prestatzen dituzten lan presta-kuntza jasotzen dute. Heziketa Bere-ziaren helburu nagusia jendartean per-tsona bakoitza osotasunean txertatzeada, gure herrian dugun eskubide ber-dintasunaren barruan, inor baztertugabe, beraz.

Zergatik ematen diozue hainbestegarrantzia telebista txertatzeari?

Telebista komunikabide oso ahal-tsua da, baina zoritxarrez herrialdegehienetan bizimodu kontsumista,biolentzia eta ustelkeria bultzatzen du-ten iragarkiz eta edukiz beterik dago.

Kuban bi heziketa kate sortu ditu-gu. Ikaskuntza maila bakoitzeko ikas-keta programetara egokitzen diren es-kolak emititzen dira, eta gure herriarenkultura orokor integralaren osaketanlaguntzeko programazio zabala erebai.

Ideien Borrokaren bitartez eskatubehar da beste lurraldeetan ere, Kubangertatzen den moduan, telebista irakas-learen laguntzaile izatea: hiritar aske,osasuntsu eta independenteak beha-rrezkoak diren balioetan hezteko la-gungarri gerta dakion.

Nork parte hartzen du hezkuntzasistemaren barruan?

Sozialismoak pertsona pertsona-rengandik esplotatua izatea desagerra-razi zuen Kubatik. Ondorioz, arlo guz-tietan helburu gorenak lortzeko elkar-lana eta integrazioa ezinbestekoa di-tuen jendartea sortu zen. Ikasleak ikas-le erakundeetan antolaturik daude; ira-kasleak, berriz, Hezkuntzako, Zien-tzietako eta Kiroletako Langileen Sindi-katu Nazionalean daude antolaturik.Guztiek zuzendaritza kontseiluak osa-tzen dituzte eta nazioan, probintzian,herrietan eta hezigune bakoitzean jar-duten dute. Organo horietan, demo-

kratikoki eztabaidatzen dira NaziorakoHezkuntza Politikaren laguntzarakoadostu beharreko irizpide guztiak.

“Lehen mundua” osatzen dugunokhitzetik hortzera darabilgu balioengaia, eta batzuk sinetsita gaudehortik beharko lukeelahezkuntzaren bideak. Zein iritziduzu?

Gure heziketa balioen prestakun-tzan garatzen da, “jendearen hobe-kuntzan eta bertutearen erabilpenean”etika martianoan oinarritua.

Hemen, uharte txiki honetan, Ame-rikako lurralde librean, hezkuntza per-tsonaren eta haren itxaropenaren alde-ko borroka da.

Gazte guztiei unibertsitateikasketak erabat doan egiteko aukera ematen

dien munduko herrialde bakarra bilakatu da Kuba.


Venezuelako hezkuntza ministroa

1999an Hugo Chavezek Venezuela-ko hauteskundeak irabazi zituen. Ordu-tik aldaketa handiak eta sakonak gerta-tzen ari dira Venezuelako ErrepublikaBolivartarrean.

Adan Chavez Frias, Hugo Chavezenanaia, Hezkuntza ministro izendatu be-rri dute. Berarekin izan gara Habanan,Pedagogia 2007 biltzarrean.

Zertan oinarritzen da Venezuelakohezkuntza berria?

Simon Rodriguez hezitzaileak (Si-mon Bolivarren arabera CaracaresekoSokrates zena) zioen irakasleak jakin-tsua, ilustratua, filosofoa eta komunika-tzaile ona izan behar duela. Bere egite-ko nagusia ikasleak jendarterako, el-karbizitzarako, heztea baita.

Hezkuntza politikarekin lotzenduzuela esaten da.

Neoliberalismoak ez die erantzutenjendarte osoaren oinarrizko beharrei,eta horien artean heziketari. Hezkuntzaeta politika banatu egin behar direladiote. Hala, sistema kapitalista gara-tzen den neurrian, gero eta sutilagobihurtzen du gezur hori, eskolak politi-karen gainetik egon behar duela etajendarteari bere osotasunean erantzunbehar diola esatean. Bere praktika bes-te bat baita, eskola gutxi batzuen pro-moziorako erabiltzean eta burgesiarenalde eta klase sozial desberdinen arte-ko menpekotasuna eragitean.

Dena gezurra eta hipokresia hutsada. Azken finean, hezkuntzaren bene-tako xedea urardotzen baitu.

Zeinda, bada,zure ustez, hezkuntzaren xedea?

Estatuak ikuspegi humanistatik etasozialetik landu behar du hezkuntza.Hori ezinbestekoa da norbanakoa jen-darterako, lanerako eta berdintasun es-piritua izateko prestatzeko bidean; fun-tsezkoa da anaikidetasuna, elkartasu-na, justizia soziala eta nazioarekin di-tuzten eskubideak eta betebeharrakezagutzen dituzten herritarrak sortze-ko. Elkar errespetatzen eta zerbitzatzenikasi behar dugu, denon interesei le-hentasuna emanez, eta ez norbanakoeisoilik. Hori guztia heziketaren bidezlortzen da, elkarbizitzarako prestatuz.

Zein aldaketa gertatu dira azkenurteetan?

Aldaketa beharrezkoa zen eta horiposible egin da iraultza bolivartarrarenbidez. Horren adierazle batzuk hauekdira: 1998an eskolatze tasa % 59koazen, heziketarako inbertsioak BarneProduktu Gordinaren % 2,8 suposa-tzen zuen. Eskola pribatuak gora egitenzuen eta publikoan ikasketa mailak go-ra joan ahala bazterkeria gero eta na-barmenagoa zen. Gobernua iparame-rikarren txotxongiloa zen.

Adan Chavez Frias:“Milioi bat eta erdi herritar alfabetatu ditugu, jada”

1999an, Hugo Chavezek irabazi etagero, adierazleak aldatzen hasi ziren.Konstituzioan ezarri zen jende guztiakkalitatezko heziketa integrala eta iraun-korrerako eskubidea duela, baldintzaeta aukera berdintasunean, muga ba-karra norberaren gaitasunek eta boka-zioak jartzen dutelarik.

Nola islatzen da hori datuetan?Iaz bertan, hasierako ikasketetara-

ko 319 ikastetxe berri eraiki genituen,23 eskola indigena, behar bereziak di-tuzten ikasleentzat 50 eskola, lehengo44 lizeo oraingo sistemara egokitu di-tugu, eta 4.132 eskola tradizional boli-vartar bihurtu ditugu. Gainera, haureskolentzat 205 gela eraiki ditugu eta15 eskola tekniko birmoldatu. Infor-matikako 600 zentro jarri ditugu mar-txan, 36.000 ikasle informatikaren bi-dez ikasten jarri ditugu eta ikastetxehoriei laguntza eskaintzeko 14 zentroprestatu ditugu. Horrekin batera,15.387 ikasle eta tekniko berri sortu ge-nituen. Eta 6.980 zuzendari prestatuditugu.

Entzunak dira zuen “misioak”. Zeindira eta zer lortzeko?

Kubaren laguntzaz “Yo sí puedo”metodoa ezarri dugu eta 1.500.000 he-rritar alfabetatu ditugu.

“Robinson 1” misioaren bidez327.816 graduatu dira 6. mailan. Orain,“Robinson 2” deitu diogunean 256.336aurkitzen dira, Bigarren Hezkuntzan.

“Ribas misioak” erdi mailako titulualortzen laguntzen du.

“Sucre misioan” unibertsitate maila-



ko ikasketetan ere aurrerapen handiakematen ari dira.

Aurrera begira iraultzan sakontze-an dago garrantzia, herritarren botereasozialismoaren bidean jartzean eta horizehaztean. Garai berria dator: XXI.mendeko sozialismoa deitu duguna.

Prestakuntza sozial kapitalista pres-takuntza sozial sozialistak ordezkatubehar du, pertsona berria sortzeko ga-raia baita. Che Guevarak zioen mo-duan, “alienazio eta ezjakintasunaren-tzat tokirik egongo ez den jendarteaprestatzeko garaia da”.

Zein metodologia erabiltzen duzue?Pedagogiak egokitu beharra dauka

pertsona berri hori sortzeko, bere ego-era konkretuaren eta bere historiarenjabe izango den pertsona.

Haur bat hezten denean ez da egi-ten bere onerako soilik, kolektibo bate-an zerbitzeko baizik. Heziketaketorkizunera begiratzen du, hiritar ona-ren prestakuntzan aritu behar du, ko-lektibitatea eta elkarbizitza hobetzenlaguntzeko.

Ideologia burgesa gainditu beharda pertsonaren heziketa soziala eta es-pirituala lantzeko. Gure heziketa sozia-listak zapalkuntza kateak hautsi beharditu eta inperialismoaren globalizazio-ari aurre egin behar dio.

Horretan guztian curriculumak ga-rrantzi handia du. Aldaketa ez baita po-sible kontzientziarik gabe.

Heziketa motore garrantzitsua dagure herriaren aldaketan. Ezequiel Za-morak zioen moduan, “morala eta ar-giak heziketa espazio guztietan, lekuguztietan, uneoro”.

Zuek horretan ari al zarete?Jakintza, ekintza eta elkarbizitza

lantzen ari gara, elkartasuna, demokra-zia parte-hartzailea eta aldaketa institu-zionala gertatzeko. Heziketa integrala,doakoa, derrigorrezkoa, multietnikoa,multikulturala, eleanitza eta kalitatez-koa denontzat.

Eskola komunitateko kideen arte-ko parte-hartze protagonikoa, elkarre-kikotasuna eta denon onura bilatzealandu behar dira.

Kontzientzia internazionalista lan-du behar dugu Latinoamerikak eta Ka-ribek bat egiteko. Asko aldatu da egoe-ra azken bi urteetan lurralde horietan,irratiaren eta telebistaren bidez (ALDAprograma) prestakuntza eskaintzeko

programekin.Horiek dira erronkak. Jendartea es-

natzen ari da jendartea ekitatiboagoaeta hobea izan dadin, herriak libreakizan daitezen.

Zer esango zenuke irakasleenprestakuntzaz ?

Trantsizio prozesuan gaude. Egite-ko asko daukagu. Irakasleen presta-kuntzan arreta jarria dugu eta oinarriz-ko prestakuntzan ahalegina egiten arigara. Dena den, inertzia handiak dau-de, lehengo irakasle asko baitago eta le-hengo estiloan jarraitzen baitute. Herriberri bat jaiotzen ari da, baina jendartezaharraren alde daudenek, kapitalis-mo eta kolonialismoarekin lerrokatutadaudenek bizirauten dute. Egitura so-zialista eraikitzeko prozesuan, “Sucremisioaren” bidez irakasle berriak sor-tzen ari gara, gaurko beharretara egoki-tutakoak.

Unibertsitate klasista tradizionale-tik unibertsitate berrira igarotzeko “Su-cre misioa” egiten ari dena indartu be-har dugu. “Unibertsitateko irakasle bo-livartarrak” ugaritzen ari dira, eta gaur-koz gutxiengoa bada ere, talde hori in-dartzeko lana egiten jarraitu behar du-gu, nekazaritza eta ikasle erakundee-kin batera, herritarren eta gobernuarenlaguntzarekin.

Prestakuntza sozial kapitalista prestakuntza

sozial sozialistak ordezkatubehar du,pertsona berria

sortzeko garaia baita.

KKuullttuurraarrtteekkoottaassuunnaa ssiinnppoossiiooaarreenn oonnddoorriiooaakk

16 tailer, 2 mahai inguru, 23 panel, gaikako hitzaldietan eta abarretan 202 lanaurkeztu eta eztabaidatu ziren, gaur egun indigenen kulturei eta hizkuntzei buruzegiten ari diren esperientziei garrantzi berezia eskaini zitzaielarik.

Artea, kultura eta identitatea tailerrak landu ondoren, eta eleaniztasunaren be-harra ikusi ondoren... soluzioa ez dela batere erraza ondorioztatu zen. Nola emanirteera adostua itxuraz kontrajarriak diren ondoko bi gertakariei?

1.- Gizarteak historian zehar sortu duen hizkuntzen aniztasunaren aberasta-suna zaintzea edota sustatzea, alde batetik.

2.- Hizkuntza talde desberdinen artean komunikazioa nola lortu elkartasunintegralaren garai berri honetan, bestetik.

Parte-hartzaileek bat egin zuten kulturarik gabeko hizkuntzarik edo hizkun-tza neutrorik ez dagoela esatean, hiritar neutrorik ez dagoela esaten den moduan.Gaiari buruzko interesa gero eta handiagoa denez, lantzen jarraitzeko erabakiahartu zuten.

Aldaketa handiak gertatzen eta prestatzen ari diren unean etatrantsizio garaia bizi den honetan, honako puntu hauek adostu ziren:

- Gero eta behar handiagoa nabarmentzen da eskola, familia, jen-darte, komunikabide eta abarren arteko komunikazioa egoteko…Hau da, koherentzia bilatu behar da eragile sozializatzaile guztienartean.

- Hezitzailearen egiteko garrantzitsua azpimarratzen da, bai es-kolan jokatzen duen paperagatik, eta baita beste eragile sozializa-tzaileengan duen eraginagatik ere.

- Ezinbestekoa da irakasleen prestakuntza indartzea, ezagutzazientifikoan batez ere. Ikuspegi integralaren, integratzailearen etakultura orokorraren jabe izatea ere bai.

- Jendartea kulturaniztasunean bizi da. Kontraesanak agertzendira. Hausnarketaren eta eztabaidaren bidez jendartea hobetzekobalioek lehentasuna izan behar dute.

- Balio gizatiarrak indartzeko beharra dago: duintasuna, elkartasuna, ardura, errespetua, demokrazia, lana eta hiritar formazioaindarkeria amaitu dadin… Eta batez ere, askatzailea izango den formazioa eskaintzea.

- Balioak ereduen eta praktikaren bidez adierazten dira, teoriak soilik ez baitu zentzu handirik.- Gurasoen eskolak, kirol jarduerak, parte-hartzea eta eskola komunitatearen bizitza hobetzeko balio duten ekimen guztiak

egokiak dira jendartea hobetzeko.- Sentikorra, sortzailea eta ikertzailea izatea eguneroko bizitzarako eta etorkizuna prestatzeko balioak dira. Horregatik, egoera

berrien eta arazoen aurrean praktika alternatiboak lantzea, partekatzea eta prestatzea behar-beharrezkoak da.


Hainbat ondorio

Biltzarrarenondorioak

Hik Hasiko kideok eskolak bisita-tzen, harremanak egiten, materialakezagutzen, hainbat hitzalditan en-tzule gisa parte hartzen,biltzarrarenantolaketa ezagutzen ibili gara eta,nagusiki, bi sinposiotan hartu duguparte: balioak eta kulturartekotasu-na izenekoak.

Ondoren, bi sinposioetako ondo-rioak aurkezten ditugu eta bisitetangehien interesatu zaiguna: BigarrenHezkuntzako diziplinartekotasuna.

BBaalliiooeenn ssiinnppoossiiooaarreenn oonnddoorriiooaakk

Aldaketa sakonak egin ditu Kubako Bigarren Hezkuntzakazken lau urteotan. 12-15 urteko neska-mutilen adinarenberezitasuna kontuan hartuta eta orain arteko ikaste mailabaxuarekin kezkatuta, neurri zorrotzak hartu ditu irlakoGobernuak.1.- Ikastaldeak ez ditu 15 ikasle baino gehiago izaten.2.- Ikasgela batean 15 ikasle baino gehiago baldin badaude,

22 adibidez, 2 irakasle tutore egoten dira gela berean.3.- Irakasle bakar batek eskaintzen ditu ikasgai guztiak,

Soinketa eta Ingelesa izan ezik.4.- Informatika eta liburutegi orduetan bertako irakasle

arduradunekin batera egoten dira gelako tutoreak.5.- Ikasgaiak, beheko argazkian ikus daitekeen bezala,

bideoaren bidez lantzen dira. Hau da, bideoa ikusi etaoharrak hartu. Ondoren, komentarioak egin, eztabaidatueta berriro ikusteko aukera izaten dute.

6.- Goizeko 8:00etan hasten dira eskolak, bertan bazkaltzendute eta 16:30ean dute amaiera.

7.- Iaz amaitu zuen metodo berrian aritutako lehenengo promozioak. Aurreko metodoan aritutakoenak baino askozhobeagoak izan omen dira emaitzak.

BBiiggaarrrreenn HHeezzkkuunnttzzaann 1155iikkaassllee iirraakkaassllee bbaakkooiittzzeekkoo



Oharra: Kubako hezkuntza siste-mari buruz gehiago jakiteko ikus HikHasi 75. zenbakia (2003ko otsailekoa).

florencioluengoE L K A R R I Z K E TA

“Eskolak herrira atera behar dueta herriak eskolara sartu. Baina,batez ere, eskolak atera behar du

Atlantida proiektuaren koordinatzaile orokorra

16 • hik hasi •116. zenbakia. 2007ko martxoa

”

Zer daAtlantida proiektua eta norkbultzatzen du?

Hezkuntza eta kultura demokrati-koa eta komunitarioa bultzatzen dituenproiektua da. Marko teorikoan eta gara-pen praktikoan oinarritutako proiek-tua.

Espainia osoko pedagogo sare ba-tek eta La Lagunako (Tenerife) talde in-dartsu batek hausnarketarako eta iker-ketarako talde bat sortu zuten. Elkarteindependiente, legalizatu eta irabaziasmorik gabekoa da. Hezkuntzarekineta kulturarekin lotutako ekintzak era-maten ditu aurrera laguntza eta ahol-kuak emanez, planak eginez, adminis-trazioekin hitzarmenak eginez… Berri-kuntza demokratikoa edo beste edozerdei geniezaiokeen, baina Atlantida ize-na ematea erabaki genuen. Zergatik?Eskola-familia-herria eskemarekin la-nean hasi zen aitzindarietako bat Tene-rifeko Atlantida ikastetxea izan zelako.1985ean planteatu genuen “herriari ire-kitako eskola”. Asko gustatu zitzaigunideia hura eta sortzaileak ezagutu geni-tuen. Horrela, hezkuntzari buruz du-gun ideia hari izen bat jarri behar genio-nean, Atlantida hautatu genuen.

Zein da, bada, hezkuntzari buruzduzuen ideia eta Atlantidarenezaugarri litzatekeena?

Gure lehen eztabaida hezkuntza-ren funtzioari buruzkoa izan zen. Egun-go munduan hezkuntzaren funtzioa gi-zarteari laguntzea da, gizarte hobeaegiteko. Horregatik deitzen diogu hez-kuntza.

90eko hamarkadatik hezkuntzarenegoera konplikatu egiten zela kontura-tu ginen. Gero eta zailagoa zen irakasle-en ikuspuntutik soilik pentsatzea etamintzatzea. Hezkuntza ez zen formala

18 • hik hasi •116. zenbakia. 2007ko martxoa

florencioluengo

E

Maisu, pedagogo, helduenirakasle eta institutuko irakasleizan den gizon hau beste ze-regin batean murgilduta dabilazken 9 urtetan, baina hez-kuntzatik aldendu gabe: Atlan-tida proiektuaren koordinatzai-le orokorra da.

Ikas komunitateak, hiri he-zitzaileak eta antzeko kontzep-tuak Atlantida baino ezaguna-goak dira, baina gisa berekoproiektuak dira. Oso erlaziona-tuta dauden mugimenduak dira,osagarriak dira, baina bakoi-tzak bere erritmoa eta intentsi-tatea ditu. Atlantidaren zutabeaeskola, familia eta herriaren ar-teko elkarlana da,eta hezkuntzaeta kultura demokratikoa etakomunitarioa bultzatzea edolortzea du xede.

Habia Kanarietan du, lehenkumeak Andaluzian, Extrema-duran eta Madrilen. Kumegehiago ere sortzen ari dira.

Kontzeptu horien inguruaneta proiektuak egiten duenekarpenaz aritu gara FlorencioLuengorekin.

“Irakasleenformazioa ez danahikoa. Irakasleenlanak aipatu berri

dugun ereduari estukilotuta egon behar du,ez edukiei. Batuketa

eta kenketarendidaktika hobea egin

beharko da, bainainguruan gertatzen

ari diren funtziosozialen

arabera.

”


soilik, baita ez-formala, informala, fa-miliarena, kalearena, udalarena, kultu-rarena… Orduan, hezkuntzaz eta kul-turaz hitz egiten bukatu genuen. Hez-kuntza pixka bat gehiago arautzen du-guna izango litzateke, eta kultura jen-darteak egiten duen guztia.

Horrela, hezkuntza eta kultura de-mokratikoaren inguruko kezka genue-nez, horren gainean eztabaidatzen hasiginen, eta hezkuntza eta kultura demo-kratikoan eta komunitarioan oinarritu-tako ereduak lantzen hasi ginen ingu-runera irekitako zenbait ikastetxetan.

Hezkuntza eta kultura horridemokratikoa eta komunitarioaadjektiboak jartzen dizkiozue.Zergatik?

Herritarrak formatzeko benetakoheziketak eginkizun partekatua izanbehar du ezinbestean, eskola, familiaeta gizarte osoaren parte-hartzea etakonpromisoa eskatzen duena. Gaine-ra, herritar demokratikoak heztekomodu bakarra elkarbizitza demokrati-koan heztea da, eta hori egunerokopraktikan betetzen dela ikusiz.

90eko hamarkadako globalizazioa-ren aurrean, helburu bat jarri genuen:nola egin jendea parte-hartzaile egun-go homogeneizazioaren eta erabakiguneetako parte-hartze eskasiaren au-rrean. Horren aurrean, demokraziaerreala eta parte-hartzailea lortu beharda, besteak beste, hezkuntzan eta kul-turan. Horregatik jarri diogu adjektibohori.

Demokratikoak esan nahi du giza-banakoa, norbera, errespetatua eta ain-tzat hartua dela. Eta komunitarioak, os-tera, kontzeptu bat gehitzen dio horri:guztion ongizatea xede izanda. Giza-banakoa eta komunitatea biak ziurtatubehar dira.

Nola gaude demokratikotik etakomunitariotik gaur egun? Zeindiagnostiko egiten duzu?

Demokraziari dagokionez, garbidago krisian gaudela, bidegurutzean.Mendebaldeko herrialdeetan oinarriz-ko parte-hartzerantz urratsak eman di-

ra 40 eta 50eko hamarkadetatik etaMundu Gerretatik hona: 1948an gizaeskubideen deklarazioa…

Zentzu horretan, demokrazia erre-presentatiboaren hobekuntzak eta mu-gak ikusi ditugu lehen fasean. Etapa ho-ri gaindituta dago. Horrek uzten du,nahiz eta berandu izan, Balkanetan es-ku hartzen eta politikaz hitz egiten, edoAfganistanen giza eskubideak direla-eta parte hartzen. Nahiago nuke Guan-tanamon ere gehiago esku hartuko ba-genu!

Une honetan garbi dago hori ez de-la nahikoa. Ekonomiak, garapen eko-nomikoak eta globalizazioaren mun-duak duten pisu itzelarekin, funtsez-koa da demokrazia errepresentatibotikdemokrazia parte-hartzailera pasatzea.

Beraz, krisi egoerari erantzun beharzaio gizartea gehiago gara dadin. Nola?Proiektuak, plataformak, istorioak…eginez, eta hor gaude gu.

Komunitarioaren diagnostikoa egi-ten hasiz, komunitarioak adierazten duhistoria ezin dela definitu sektore batenarabera, ezin dutela idatzi profesiona-lek, ez intelektualek goitik, ez katedra-tikoek, ezta auzo elkarteek ere, ez poli-tikariek bakarrik, ez guraso elkarte-ek… Komunitateak modu koordina-tuagoan eta elkarreraginean erabakibehar du zein alternatiba ematen dionegoera berriari, nola egin parte-hartzekomunitarioagoa, filosofikoak dirudi-ten eztabaida horiek nola bizi modu ko-munitarioagoan…

Hezkuntza = “oinarrizko errentakulturala”, aipatzen da Atlantidan.Azalduiguzu ideia hori.

Hezkuntzak oinarrizko printzipiobat du: gizakia elikatzen duela ardura-tsuago, solidarioago eta libreago izate-ko. Orduan, hezkuntza sakonera han-diko putzua da. “Zenbat hezkuntza!”,esan genezake. Niri gustatuko litzaida-ke hezkuntza demokratikoa izatea, gi-za eskubideetan oinarritua egotea…Baina oinarrizko errenta kulturalaz so-lasten garenean, kezkatzen gaituena daherritar guztiek oinarrizko hezkuntzaedukitzea, hots, herritar guztien hez-kuntza deritzoguna eta oinarrizko ba-tzuk ziurtatzen dituena. Oinarrizko ho-riek zein diren definitu behar da. Oina-rrizko konpetentziez hitz egiten daegun. Behintzat, gustatuko litzaidakeherritar guztiak, nahiz eta oso desberdi-nak eta anitzak izan, gai izatea gutxie-neko batzuk lortzeko eta horiekin li-breago eta arduratsuago izateko. Be-raz, hezkuntza sistemak eta herritarguztiok gara horren erantzule, hots, oi-narrizko errenta hori denek edukitzeaguztion ardura da. Egiten ez badugu,bazterketa soziala sortzen da, gauregun bezala: herritar asko ez dira oina-rrizko errenta kulturalera iristen eta ezdaude formatuta askeago eta ardura-tsuago izateko.

Hezkuntza maila desberdinakegon daitezke, baina oinarrizko errentakulturala denentzat bermatu beharkolukete hezkuntza sistemek. Denentza-

20 •hik hasi • 116. zenbakia. 2007ko martxoa

dauden elkarte eta taldeek egiten dute-na aztertzen dugu. Ez dugu proiektuedo zeregin berririk gehitzen, daude-nak bideratu baizik. Izan ere, batzuetannorabide zehatzik gabeko jardunakegiten dira. Hortaz, ordenatu, sekuen-tziatu, sailkatu eta gertatzen denari ko-herentzia eta zentzua ematen saiatzengara. Beste modu batera esanda, nora-bide berean jartzen ditugu.

Etapa honen amaieran ikusten ba-da Herritarren Batzordea sortu behardela, sortu egiten da. Laupabost kidezosaturiko batzorde koordinatzaileaizaten du eta berau arduratzen da la-rrialdietako aktibitateak dinamizatu etakoordinatzeaz. Osoko bileran eztabai-datu eta gero erabakitzen da. Beraz,asanblada irekian parte hartzen dugehiengoak heziketa eta gizarte planagaratzeko eta motibatzeko.

Behin sortuta, zer egiten daHerritarren Batzordean?

Behin hori eginda eta herrikoproiektuak eta bitartekoak identifikatueta baloratu ondoren, hiru urrats ditueneredua proposatzen dugu:

1- Gizarte ereduaren diagnostikoaegitea: arazoak detektatu eta balio al-ternatiboak mugatu.

2- Hezkuntzako arazoen diagnosti-ko integrala.

3- Komunitate herritarrarentzaterronka berri bat: proiektu komun batpartekatzea.

Beraz, hasteko, arazo orokorrakdeskribatzen dituzten diagnostiko txi-kiak egiten dira. Krisian dauden balio-ak zein diren ikusten da eta horien ba-lizko kausak ere bai. Ondoren, sortzendiren arazoak ikusita, balio alternatibo-ak pentsatzen dira. Esate baterako, in-gurunearekiko identitate faltaren au-rrean, ingumenarekiko konpromisoa;pasitibatearen aurrean motibazioa;agresibitatearen aurrean tolerantzia etaelkarbizitza demokratikoa... Horien ar-tetik, eskolak, familiak eta herriak lan-tzeko bi edo hiru balio lehenesten dira.

Bigarren fasean hezkuntzako ara-zoen diagnostiko integrala egiten da,hau da, aurreko etapan egindakoaren

ko zokalo komun bat izango litzateke.Oinarrizko soldata soziala bezala. Dau-kagun ekonomia liberalean munduguztiak ezin du eduki hilean 3.000 eu-roko soldata, baina gosea saihestenduen oinarrizko soldata bat bai. Bada,guk hori nahi dugu oinarrizko errentakulturalarekin.

Eskola-familia-herria. Zein modutanbultzatzen du Atlantidak hirurenarteko elkarlana?

Hasteko, ikastetxeko batzordeenegoera hobetu eta familiek eta eragilesozialek parte hartzeko egiturak zuzen-du behar dira, denek komunitatearenaldeko apustua egin dezaten. Hezike-tan inplikatuta dauden alderdien elkar-lanean sinesten dugu.

“Herritarren Batzordeak” antola-tzen ditugu eta bertan parte hartzen du-te hezkuntzako eta herriko ordezkariguztiek: zuzendaritza taldeek, ikuska-riek, guraso elkarteek, hezkuntza etagizarte gaietarako zinegotziek, segur-tasun arduradunek... Denen artean in-gurunearen diagnostiko bat egiten daeta hortik abiatuta plan bat. Gero, planhorren jarraipena eta ebaluazioa egitendira. Horrek ez du esan nahi talde ba-koitzak bere kabuz egiten dituen ekin-tzak bertan behera utzi behar direnik;aitzitik, orientazio modura balio deza-kete ekintza berriak egiteko.

Beraz, talde horiek denak elkarre-kin biltzeko eta elkarlanean hasteko,aurretik landu egiten dugu: talde des-berdinekin egoten gara euren ezauga-rriak eta lana ezagutzeko, sentsibiliza-zio kanpainak egiten ditugu edota pro-posamen zehatzak egiten ditugu Atlan-tidatik.

Garrantzi handia ematen diogusektore bakoitzak bere lanari dagokionkonpromisoa hartzeari: irakasleen lanaordezkaezina da, familiaren egitekoaknormalean baino espazio eta denboragehiago hartu behar du eta herriko era-gileen zereginak ere bai.

Nola sortzen dira “HerritarrenBatzordeak”?

Ezertan hasi aurretik, ordura arte

florencioluengo

E

“Herritartasunapartekatutakomementoak dira.Herritartasuna

arriskatzen ari garaelkarbizitzeko

mementorik ezdaukagulako. Plazak,kaleak, fenomenoek,ikerketak… horrekdenak definitzen du

herritartasuna.

”


antzekoa, baina irakaskuntza-ikaskun-tza prozesuan aurkitzen diren arazoakseinalatuz. Aurrena gelako diagnosti-koa egiten da, gero familiaren jarraipe-na eta ondoren ingurune sozialarenegoera. Besteak beste, ikusten da zereta nola irakasten den, parte-hartze etaantolaketa egiturak, familiaren fun-tzioa, hobekuntza plan bat aurrera ate-ratzeko baldintzak eta azpiegiturak...Arlo bakoitzeko diagnostiko txikiakegitea, egoeraren arrazoiak aztertzeaeta alternatibak partekatzea da norbe-rak bere erantzukizunak hartzeko etabesteekin arduratsu jokatzeko biderikonena.

Prozesu honetan guztian, gauza bateduki behar dugu gogoan, ahaztu ga-be: hobe dela plan soil eta zehatzak egi-tea, zeregin gutxi baina ongi eginak iza-tea, alegia.

Orain arte, beraz, hainbat arazo ko-munen inguruko hausnarketa eta lantalde espezifikoek aurrera eramatekoalternatibak planteatu dira. Proiektupositibo bat egitea falta da, ilusioa sor-tuko duen amets antzeko bat, herri, au-zo edo eskualde batean elkartzeko le-kua edo ekintza komunak sortzen la-gunduko duen zeregin kolektiboa. Etahori izango litzateke 3. faseko zeregina.

Zein gai lantzen dira HerritarrenBatzorde horietan?

Ikastetxeek, guraso elkarteek etazerbitzu sozialek aurretik onartuta di-tuzten lan egitasmoak ez ditugu askoaldatzen. Baina hasierako fasean egu-nerokotasunetik begirada altxatzekoaukera emango dieten hausnarketakegiteko proposatzen diegu. Horrek,eguneroko arazoak arazo globalekinerlazionatzeko aukera ematen du. Az-ken finean, gure jardun profesionalahezkuntza eta gizarte eredu baten az-pian baitago.

Baina abiapuntua beti arazo zeha-tzak, errealak, egunerokoak dira. Pen-tsa Atlantidatik honako hau proposa-tzen dugula: “hezkuntza eredua bir-pentsatuko dugu, eta horrek elkarlanbat eskatzen du, eta baita gizakiaren ga-rapen libre eta kritikoa errazten duten

oinarrizko aprendizaien gaineko iker-keta bat ere. Curriculum diseinu berribat edo balioak zehar lerro moduanlantzea eskatu behar dugu, herritarta-sunaren balioak indartzeko, beharrez-koak baitira ikastetxe, auzo eta munduzoriontsuagoa lortzeko”. Diskurtsoederra izan liteke, baina zerikusi gutxidauka jolaslekuetan, korridoreetan,geletan, etxeko egongeletan, kaleetanedo plazetan gertatzen denarekin. As-koz ere egokiagoa izango da egunero-ko arazoak aztertzetik hastea eta ondo-ren plan komun bat egiten lagundukoduten diagnostikoak egitea.

Eskola-familia-herriaren arteanegindako elkarlanaren adibidebatzuk emango al dizkiguzu?

Esperientzia askotarikoak eduki di-tugu. Esate baterako, leku batean gura-so elkarteak proposatu zion gai orokorbat ikastetxeari; interkulturalitatea.Ikastetxeak, Herritarren Batzordeare-kin batera, herrian dauden kultura des-berdinak ezagutzeak eta trukatzeak da-karren aberastasuna bizitzen eta iker-tzen du.

Lanzaroteko Mala herrian, adibi-dez, Las Mercedes ikastetetxeko zu-zendaritza taldeak eta guraso elkarteakkotxinilaren laborantza berreskuratze-ko proposamena egin zien familiei, he-rritarrei eta udalari. Proiektu bat eginzuten, ikastetxean baratza bat egin, he-rriko nekazariekin landatu kotxinila,

gero jasotzeko behar zituzten tresnakegin tailerretan (goilarak eta zakuak),zalantzak galdetu nekazariei, udaletxe-ra joan eta arazoa planteatu (agintariakinplikatuz), kotxinila jaso, lehortu etalaborategian tinta egin, agintariek etaherritarrek proposamenak egin etakonpromisoa hartu horiek aurrera ate-ratzeko (museo bat egitea, kotxinilarenibilbidea, ekoturismoa…). Denek har-tu zuten parte. Horrek guztiak, nola ez,herriaren identitate kulturala aberastuegin du eta garapen sozial eta ekonomi-koa ekarri ere bai zenbait arlotan, hauda, zenbait lanpostu sortu dira ekintzaberri horietan. Azken finean, Atlantida-tik bultzatzen denaren adibide garbiada: eskola eta hezkuntza bizia, inguru-ko gertaera sozialei eta kulturalei lotua.Amets txikiak errealitate errazetanbihurturik.

Hori da gure ametsa: ikastetxeekutz dezatela poliki-poliki beren gehie-gizko ohitura akademizista, horrekikasketa prozesuko jarduera gehienaktestu liburuetara mugatzen baititu. Gi-datutako esperientzien bitartez, ohitu-ra bihur dadila errealitatearekin lotuta-ko proiektuak egitea. Horrenbestez,beharrezkoa da hezkuntza komunitateosoak landutako kulturarekin loturaduten proiektuak izatea. Modu horreta-ra, eskolak, ingurunerarekin batera,proiektuen eta elkarlanaren bitartezkonponduko lituzke arazoak eta, aldiberean, ikasleen gaitasunak garatzea

22 •hik hasi • 116. zenbakia. 2007ko martxoa

eta herritarren curriculum komun bategin; eta bestetik, osagarri gisa, parte-katu beharreko konpromiso edo kodeetikoaren gainean ere eztabaidatu be-harko litzateke, herritarren estatutuak-edo eratuz.

Zer ezaugarri izango lituzkeherritarren curriculum komunhorrek?

Curriculuma gertukoa, herrikoa,eskualdekoa izatea garrantzitsua da.Hau da, eskolan ikasten denak, edu-kiek, eskolatik kanpoko errealitateare-kin lotura eduki behar dute. Ikasten du-tenak bizitzeko balio behar die. Horre-gatik, oinarrizko eduki horiek zein di-ren erabakitzeko, eskolak, familiak etaherriak, hirurek hartu behar dute parte,Herritarren Batzordeak definitu behardu. Hori da garrantzitsuena eta lehenezaugarria. Europako proposamenabere horretan onartu dezakegu edo gu-re hausnarketa propioa egin. Agiankonpetentzia-ikasketa berak zerrenda-tuko ditugu azkenean, baina desber-dintasuna horra iristeko bidean egon-go da, kolaborazio lan baten ondorioziritsiko gara gu, eta hori da konpromi-soaren eta hobekuntzaren oinarria. Gi-zarte osoak esku hartu behar du ikaske-ta berriak ezartzeko prozesuan, hez-kuntza komunitateko kide guztietatikhasi eta familia eta herritar guztieta-raino.

Prozesu horretan zer egingo genu-ke? Proposamen ofizialen ingurukohausnarketa egin, curriculum berriaegiteko eskola-familia-herriarekin tai-lerrak antolatu, Europako eta estatukolegeek zer eragin duten ikusteko prak-tikak egin, gelako, ikastetxeko, familia-ko eta herriko zeregin zehatzak defini-tu eta plan alternatiboak eta konpromi-soak zehaztu.

Hori guztia eginda curriculumproiektuaren ildoak zehaztuko lirate-ke, eta horrekin lotuta, gelan, familianeta herrian garatzeko zereginak eta es-perientziak.

Ikuspegi etikotik, herritarrenestatutuak sortu beharko

“Garrantzihandia ematen diogubakoitzak bere lanaridagokion konpromisoa

hartzeari: irakasleenlana ordezkaezina da;

familiaren egitekoaknormalean baino

espazio eta denboragehiago hartu behar

du eta herrikoeragileen zereginak

ere bai.

”

lor-tuko lu-ke, denen ongi-zatea xede izanik. Ikasketak egunero-kotasunarekin lotuta egon behar dute,baina ez eskolako egunerokotasunare-kin, inguruko errealitatearen egunero-kotasunarekin baizik.

Zer aldaketa ikusi duzue orainarteko esperientzietan?

Lehen aldaketa koordinazioa da:orain koordinatuago daude. Horrekesan nahi du herri edo auzo batean hez-kuntza eta kultura arloan gertatzen denororen inguruan koordinatuta daudelaeta arduradun nagusiak hilero elkar-tzen direla gai horietaz hitz egiteko etahausnartzeko.

Egiten dugun lehen gauza datuenbankua da, hots, dauden datuen jaso-keta eta oraindik ezagutzen ez dutene-na. Izan ere, gerta liteke herri batean,adibidez, etorkinekin lan egiteko mo-duagatik saria jaso duen ikastetxe bategotea eta ez jakitea! Horren berri iza-tea da lehen xedea.

Orain ari gara ikusten zer poten-tzialtasun daukaten hiru sektoreek (es-kola-familia-herria) plan bat eztabaida-tzen hasten direnean eta elkarreragine-an lantzen dutenean. Esate baterako,guraso elkartea ahula dela eta indartuegin behar dela edo zentrora gutxi etagaizki joaten direla eta hori aldatu eginbehar dela erabakitzen bada, bistakoada familia eta eskolaren arteko diskur-tso berri bat eraikitzen ari dela.

Horrez gain, zenbait lekutan urratsgehiago ematen hasi gara lehen aipatuditugun hiru fase horiek biribiltzeko.Beste eztabaida bat egin nahi dugu de-nen artean: alde batetik, eta Europakoeta estatuko eztabaidarekin bat eginez,oinarrizko ikasketak eta oinarrizkokonpetentziak berrikusi beharra dago

florencioluengo

E


liratekeela esan duzu. Zer esannahi duzu horrekin?

Beste gizarte mota bat nahi baldinbadugu, oso garrantzitsua da herrita-rrek errespetua edukitzea, mundu soli-darioago batekin konpromisoa eduki-tzea, giza eskubideen alde aritzea…Horregatik, etikari garrantzia eman be-har zaio ikaskuntza-irakaskuntza pro-zesuan. Denok bete behar ditugu prin-tzipio etiko batzuk, eta horiek estatutubatean defini daitezke, hori da gureideia. Hasi baino ez gara egin, eta horlanduko lirateke profesionalen, ikasle-en, familien eta arduradun politikoenkode etikoak.

Aipa itzazu herriarekin elkarlaneanaritzearen onura batzuk.

Osasun, aisia… horrelako gaiaklantzen direnean, bakoitzak bere alde-tik erantzun beharrean, denek bateraegin dezakete. Adibidez, osasun publi-koa hobetzen ahalegintzen diren pro-gramak, hitzaldiak… eskolatik kanpoegiten badira, ez dira konturatzen nola-ko potentzialtasuna dagoen horiek ge-lara eramanda. Pentsa zenbat gaitasungaltzen duen GKE batek lana eskolatikat egiten badu!

Eskolak kalera atera beharko luke.Bizitzako gaiak planteatu eta gelara sar-tzen dituen eskolak bere inguruneare-kin kontatzen ez badu, haustura sor-tzen da. Gainera, gizartea eta parte-har-tze soziala oso urrun gelditzen dirahaustura hori gertatzen bada.

Oso interesgarriak dira denek bate-ra landutako proiektuak. Azken finean,herritartasuna partekatutako memen-toak dira. Herritartasuna arriskatzen arigara elkarbizitzeko mementorik ezdaukagulako. Elkarbizitzeko une ba-karra agurrekoa da, hiletakoa. Une ga-rrantzitsua da hori ere, baina kasik he-rritarrak leku batean biltzen dituen unebakarra. Plazak, kaleak, fenomenoak,ikerketak… horrek denak definitzendu herritartasuna.

Irakasleen formazioa ez delanahikoa diozu.

Ez, ez da nahikoa. Irakasleen lanak

aipatu berri dugun ereduari estuki lotu-ta egon behar du, ez edukiei. Bestela,batuketaren didaktika hobea nola eginerakusten arituko ginateke. Batuketaeta kenketaren didaktika hobea eginbeharko da, baina inguruan gertatzenari diren funtzio sozialen arabera. Horiirakasleekin bakarrik egitea ezinezkoada, zeren fenomeno hau bizitza eta or-dutegi guztirako fenomenoa da. Horre-gatik, irakasleak, guraso elkarteak etainguruko programa sozialak, denekegon behar dute prestatuago. Ereduaberrikusi egin behar da.

Zer desberdintasun dago ikaskomunitateen, hiri hezitzaileen etaAtlantida proiektuaren artean?

Desberdintasunak baino gehiago,bakoitzak garapenaren ardatza ele-mentu batean jartzen du eta besteekbeste batean, normala den bezala his-toria desberdina dugulako.

Guk kezka handia daukagu gelare-kiko eta gelan gertatzen denarekiko, fa-milian gelan sartuta, betiere. Ikas ko-munitateek oso ondo azaldu eta landudute alderdi hori.

Atlantidak eskola eta bizitza azpi-marratzen ditu. Eskola auzora ateratzeaeta auzokoa gelan sartzea. Baina batezere ateratzea.

Ikas komunitateek eta Atlantidakeskola demokratikoa (eskola-familia-herria) aipatzen dute, eta hiri hezitzaile-ek, aldiz, diskurtso berritzaileagoa etazabalagoa daukate: hiriak nola hezten

duen eta nola plantea dezakeen parte-hartze handiagoa, baina ez hezkuntzaeta kultura arloan soilik, baizik eta arloguztietan.

Bakoitzak bere erritmoa eta inten-tsitatea ditu oso erlazionatuta dagoenmugimenduan. Osagarriak dira.

Aurrera begira, helburuetako bateztabaida soziala bultzatzea duzue.Zergatik ematen diozue halakogarrantzia horri?

Gure ideiak, ikerketak eta hausnar-ketak Hezkuntza eta Kultura Ministe-rioari, hezkuntza sailei, udalei, gurasoelkarteei eta abarri helarazten dizkiegu,horietan denetan eztabaida dadin zerhezkuntza, zer kultura, zer gizarte, zerfuntzio, zer oinarrizko errenta kultu-ral… nahi dugun.

Duela bi urte kanpaina bat egin ge-nuen honako lelo honekin: “herritarta-suna, ikasgai bat baino askoz gehiago”.Orain eskola-familia-herria-adminis-trazioa gaiaren inguruan hitz egiten ja-rraituko dugu, eztabaida soziala eraginasmoz. Zergatik den hori hain garran-tzitsua? Eztabaida sozial eta politikoriksortzen ez bada, eliteen artean gelditu-ko delako. LOGSErekin gauza bera ger-tatu zen. Irakasleen eztabaida izan zen,gizarteari ez zitzaion helarazi zerbait in-teresgarriaren aurrean zegoela; alegia,eskola jendarte osoari hedatzeak bereondorioak ekarriko zituela; bere aban-tailak eta bere ondorioak. Ona da gizar-teari horren berri ematea.


e s p e r i e n t z i a k

dira, eta poliki-poliki, beste hizkuntzabat sartzen joaten dira, frantsesa.

2- Etxetik jatorriz frantsesdunak(edo beste eledunak) direnak: ama hiz-kuntza ez dute euskara. Beraz, sartzendira eskola batean non bertako hizkun-tza ez den euren etxekoa. Geroago has-ten dira euren ama hizkuntza, frantse-sa, lantzen.

Aldaketa horrek eragina izan du ira-

Baionako Hiriondo ikastolakoEuskaraz Bizi taldeak mintzaldi inte-resgarria antolatu zuen honako gaihonen inguruan: gurasoen eginbeha-rrak murgiltze sistema batean eskola-tutako haurren laguntzeko orduan.Horretaz mintzatzeko bildu zituztenmahai baten bueltan Itziar IdiazabalEHUko irakaslea,Amaia Colina Seas-kako Pedagogia aholkularia eta Sou-mauneau Seaskako familia ohia.Lehenengo biek alderdi teorikoa lan-du zuten, eta Soumauneau familiakbere esperientzia izan zuen hizpide.Bertara hurbildutako gurasoek aba-gunea baliatu zuten euren galderak,iritziak eta kezkak denen artean par-tekatzeko.

1969an Seaskako lehen ikastolaksortu zirenean, helburu nagusia jatorrizama hizkuntza euskara zuten haurreieuskaraz eskolatzeko aukera eskain-tzea zen. Haurrak jatorriz euskaldunakziren, eta D eredua baliatzen zen. Urte-ek aurrera egin ahala ikasle kopuruaemendatu egin da, eta jatorriz euskal-dunak ez direnak sartu dira tartean. Ho-rrela, bi ikasle mota daude egun:

1- Etxetik jatorriz euskaldunak dire-nak: beren ama hizkuntzan eskolatzen

kaskuntza-ikaskuntza prozesuan etahizkuntzaren trataeran. Ondorioz, ira-kasleek ere egokitu egin behar izan du-te banan-banako trataera emateko.

Ama eskolatik lizeoraino, komuni-kazio tresna euskara da Seaskako zen-troetan: gaiak euskaraz ikasten dira etaeguneroko bizitza euskaraz egiten dagelan, kantinan, jolastokian…

Gurasoen eginbeharrak murgiltzeereduanHiriondo, Poloko ikastola (Baiona)

AAmmaa EEsskkoollaa Osoa 3 urtez Dena BatereLLeehheenn MMaaiillaa 1. urtea Dena. Irakurketa- Batere

idazketa garaia2. urtea Dena 3 oren astean3. urtea Dena 5 oren astean4. urtea Dena 8 oren astean5. urtea Dena 8 oren astean

BBiiggaarrrreenn MMaaiillaa 6. urtea Dena 5 oren astean5. urtea Dena 4 oren astean4. urtea Dena 4 oren astean3. urtea Dena 4’5 oren astean

LLiizzeeooaa 2. na Dena 6 oren astean1.S /Zientifikoa Dena 4 oren astean1.ES /Ekonomi Dena 4 oren asteansoziala1.L/ Literatura Dena 6 oren asteanTerminal S Dena 3 oren astean/filosofiaTerminal ES Dena 4 oren astean/filosofiaTerminal L Dena 12 oren astean/

filosofia eta literatura

Maila Euskaraz Frantsesa


Ama Eskolan murgiltze osoa euska-raz egiten da eta irakasleak kontuanhartzen du haurraren ama hizkuntza,lagundu ahal izateko. Xedea da hau-rrak emeki-emeki uler dezan eta tes-tuinguru horretan interakzioak euska-raz izan daitezen. Garrantzitsua da hau-rrak partaide izatea eta interakzioa iza-tea. Zeren interakziorik ez bada, entzu-teaz aparte haurraren aldetik ez badapraktikarik edo produkziorik, haurraknekez ikas dezake egoera pasiboan.Hori oso-oso garrantzitsua da.

Lehen Mailako lehen urtea irakur-keta-idazketa garaia da, eta hori euska-raz egiten da. Gero, horrek balio dufrantseserako. Ondorengo urtean, 3orenez lantzen da frantsesa, batez ereahozko hizkuntza. 3.urtean bost orduzlantzen dira ahozko hizkuntza, idazke-ta eta irakurketa. Eta Lehen Mailako az-ken bi urteetan zortzi orduz. Hor fran-tses hizkuntzaren trataera osoa lantzenda, hots, metahizkuntza.

Bigarren Mailan eta lizeoan kolegioeta lizeo frantsesetan dituzten frantsesoren berak lantzen dira, gai guztiak,aldiz, euskaraz dira lantzen.

Hizkuntzak lantzerakoan garrantzihandia ematen zaio testuinguruan on-do kokatzeari. Hau da, haurren arteaninterakzioak eta didaktika arloko jar-duerak lantzen direlarik, beti komuni-kazio tresna horrek zentzua izan behardu haurrentzat. Egoerak ez dira artifi-

zialki pausatzen, hizkuntza bat ikaste-rakoan oso-oso garrantzitsutzat har-tzen baitute bere testuinguruan koka-tzea.

Gurasoen kezka nagusiakAzterketakGai izanen al dira Baxoa fran-

tsesez gainditzeko?Amaia Colina Seaskako pedagogia

aholkulariak lasai erantzun zion gura-soen galdera horri mintzaldian. “Baxoaegiteko unera iritsi baino lehen, LehenMaila bukatutakoan, ikasleak gai izatendira, hala nahi izanez gero, sare frantse-sean sartzeko. Kolegioko 3.era iristendirelarik, BEPC delako azterketa dago.Matematika eta Historia euskaraz pasa-tzen dute, eta Frantsesa, frantsesez,noski. Baxoan Historia eta Geografia(eta Euskara gaia ere bai, bistan dena)euskaraz egiten dituzte, eta beste gaiguztiak frantsesez. Beraz, erran nahi du

gai direla Baxoa frantsesez pasatzeko,hots, elebidunak direla”.

Etxerako lanakNola lagundu seme-alabei

etxerako lanak egiten, gurasoekeuskaraz ez baldin badakite?

”Hasteko, etxerako lanak haurrekbehar dituzte egin, ez gurasoek” dioAmaiak. “Hor, noski, garrantzitsuena,hizkuntzarekin ezin bada lagundu, ja-rrerarekin laguntzea da. Galdetzea zer-tan diren, ea ulertzen duten… Gainera,haurrek jadanik kontzeptuak landutaizan behar dituzte gelan, eta etxeanaplikatu egiten dituzte, ez dira kontzep-tuak etxean sortzen. Garrantzitsuenada sentitzea norbait badela gibeletik,komunikazioa egotea gurasoen etaseme-alaben artean”.

Mintzaldian zen guraso ohi batekhalaxe zioen: “Ezagutu nuen amonabat ingelesez ipuinak irakurtzen zizkio-

Nicole Soumauneu:“naturaltasun osoz

egin dugu gure seme-alaben jarrai-

pena. Guk euskararikez jakitea ez da

arazo izan”.


na bilobari ingelesik jakin gabe. Beraz,euskararekin ere egin dezakegu”.

Soumauneau familiarenesperientzia

Marion Soumauneu 1980. urteanhasi zen Uztaritzeko ikastolan. HandikKanboko kolegiora pasa zen 1989. ur-tean; orduan Iparraldeko kolegio baka-rra zen, eta hiru probintzietatik joanda-ko guztiak biltzen zituen. Bere gelan 21ziren, denak euskaldunak edo familiaeuskaldunetakoak, hiru izan ezik, beratartean. Kolegioko ikasketak bukatuostean, Seaskak ireki berri zuen Baio-nako lizeoan jarraitu zituen ikasketak.Ondotik, Baxoa pasa eta unibertsitateikasketak egin zituen.

Ibilbide guztiari begiratuta, garbidio: “Ez dut uste zailtasun berezirikukan dudanik euskara ikasteko besteikaskideekin konparatuz. Nahiz eta gu-rasoek euskararik ez jakin, euskarakbazuen bere lekua gure etxean. Aitakesaldi solte batzuk esaten zituen: ‘ogianahi dut’ eta horrelakoak. Erritual mo-dukoak ziren, eta horrela euskarakbere lekua zuen”.

Etxerako lanei buruz ere gurasoenaldetik behar zuen laguntza jaso dueladio: “Ulertzen ez nuelarik, gurasoei gal-degiten nien. Kontsigna ez zuten uler-tzen; orduan, nik itzulpena egiten nien.Horrek lagundu egiten zidan gehiagoulertzen. Eta ez nuelarik ulertzen, biha-ramunean andereñoari erraten nion eznuela ulertu, eta besterik ez. Ez da zaila-

goa izan, ez niretzat eta ez nire anaia-rentzat”.

“Naturaltasun osoz egin dugu gureseme-alaben ikasketen jarraipena, etahori da garrantzitsuena” dio Marionamak. “Galdetu, interesa agertu, zerikasi duzu, zertan ari zara… interesa etakomunikazioa dira nagusi, eta hizkun-tza bigarren mailan gelditzen da. Gukeuskararik ez jakitea ez da arazo izan.Guraso gisa ez gara frustratuta sentitu.Iruditzen zitzaidan gauza batzuetanezingo niela lagundu, baina ez euska-raz eta ez frantsesez ere. Adibidez,kimikako gaietan. Ez nuen mailarik”.

Gurasoek euskararik jakin ez arren,garbi zeukaten seme-alabei euskaraikasteko aukera eman nahi zietela.“’Guk ez dugu menperatzen eta ezindugu egin, baina zuek bai; aprobetxaezazue’ erraten genien. Urtebetetzee-tako festetan ere gauza bera erraten ge-nien, bai beraiei eta bai beren lagunei.Guk euskaraz hitz egiteko aukeraeman nahi genien eta horrekin harrosentitzea nahi genuen”.

Edonola ere, Seaskaren hautua ezzela hizkuntzaren hautua soilik izan dioaitak, baizik eta pedagogia baten hau-tua. “Seaskaren filosofia oso garrantzi-tsua izan da guretzat: talde lana, parte-katzea, irakasleen laguntza… ez zenelitismorik, komunikazioa zen ardatz.Horregatik inplikatu ginen hainbeste”dio aitak. “Pentsa, Uztaritzeko ikasto-lan euskaraz ez zekien lehen lehenda-karia izan nintzen. Eta Seaskako Peda-

gogia Batzordean gauza bera” dio irri-barrez. •

Hiriondo ikastolako EuskarazBizi taldean lau guraso dabiltza bu-ru-belarri iaztik: Pantxika, Nathalie,Cristina eta Maika. Bizitasun eta bul-tzada handia eman diote taldeari,eta mintzaldiak, ekintzak, idazkiak,animazioak… antolatzen dihardu-te. Betiere xedea ahaztu gabe: eus-kararen erabilera bultzatzea baiikastolan eta bai ikastolatik kanpo.Horretarako, gurasoen partaidetzabultzatzea dute erronkatzat. “Zerenez dute asko parte hartzen guraso-ek. Eramaten dute haurra ikastolara,baina ez dute kontuan hartzen zinezkomunitatea osatzen dugula eta gu-rasoak direla komunitate horretakobihotza, izugarri paper inportanteadutela Seaskak lan egiten duenproiektu horretan”.

Euskaraz Bizi taldea

Soumauneu familiako Marioj alaba, Jean Michel aita eta Nicole ama euren esperientzia kontattzen.


e k a r p e n a k

teetatik hurbileko errealitateetara abia-tuko gara:

- Itsaso Baltikoaren inguruan dau-den 11 estatuek (Danimarka, Estonia,Finlandia, Alemania, Islandia, Leto-nia, Lituania, Norvegia, Polonia, Erru-siaeta Suedia) Baltic 21 for Education(Baltic 21 E) iraunkortasuna sustatzekoingurumen hezkuntzako (IH) progra-ma garatzen dute. 41.000.000 ikasle eta4.000.000 irakasle daude inplikatuta.IHko programa koordinatu handi ho-rren atzean daudenek sareko lana egi-ten dute, helburu berdinekin baina ba-koitza bere testuingurura egokituta.

- Erdialdeko eta Ekialdeko Euro-pan, Greenway elkarteak (Central andEast European Network of Environ-mental NGOs -Erdialdeko eta Ekialde-ko Europako Ingurumeneko GKEenSarea) bultzatzen du EA21 programa.

Eskolako Agenda 21 dugu hizpideoraingo honetan ere. Aurreko zenba-kian EA 21 programa munduan zeharnola garatzen ari den aipatu genuen.Oraingo honetan, Europan kokatukogara, eta zer, non eta nola ari direnaurrera eramaten ikusiko dugu.

Forest-school, Green-school, Eco-schools, Model School, Outdoor-school,Eskolako Agenda 21… etorkizuniraunkor baterako programa europa-rrak dira. Eskolako Agenda 21 (EA21)Europan ez ezik mundu mailan ere haz-ten ari den ingurumen hezkuntzakoprograma bat da, non hezkuntzakomunitateak -lan sistematizatu batenostean- eskolaren eta inguruaren (au-zoa, herria edo hiria) aldeko ekimenakgaratzen dituen. Urruneko errealita-

Jose Manu GUTIERREZINGURUGELAKO 2006-05eko IKERKETA TALDEKO KIDEA

Eskolako Agenda 21 programamunduan zehar (II)Europan

Jon BENITOINGURUGELAKO 2006-05eko IKERKETA TALDEKO KIDEA

Ritxi HERNANDEZINGURUGELAKO 2006-05eko IKERKETA TALDEKO KIDEA

Adibide bat Poloniako Agenda 21 naszkola da, eta helburu hauek ditu: es-kolaren ingurua hartzea (auzoa, herriaedo hiria), ingurumen diagnostikoaegitea eta arriskuak aurkitzea. Lana bu-katzean ikasleek beraien Green books(liburu berdeak) prestatzen dituzte,non landareei, animaliei, urari eta hon-dakinei buruzko informazioa agertzenden eta ikasgelako ebaluaziorako ba-liagarriak diren.


- Moldavian, aurreko ikasturteanhasita, 4.500 ikasle ari dira 15 udalerri-tan (TA21ekin) EA21 garatzen. Ikasle-en lanak Green booksetan agertzendira.

- Alemanian Agenda 21 in derSchule garatzen ari da 550 ikastetxe bai-no gehiagotan, TA 21 ezartzen ari diren47 udalerritan. Programa Hezkuntzaeta Ingurumen Ministerioaren lagun-tzarekin garatzen da. Ikastetxeek Etor-kizunerako eskola ziurtagiria lortzendute programa bukatzean. Esperien-tzia bitxi bat badago, EA 21 Kafea ize-nekoa. Eskolaz kanpokoa da, berezikiTA 21en dabiltzan ikasleen parte-har-tzea bultzatzeko egina. 600 eskola bai-no gehiago daude Eco-schools progra-man sartuta (Umweltschule in Europe),eta –hau bai bitxia– Eskolako Agenda21 Bandera ikurra lor dezakete.

- Urruneko beste esperientzia ba-tzuk hauek dira: Suediako The GreenShool Award programa, DanimarkakoGreen Education and EnvironmentalQualifications programa eta Lituania-koEA 21.

- Italiako Agenda 21 Scuola osohedatuta dago, ia eskualde guztietandago. 1999-2000 ikasturtean hasi zutenprobintzietako erakundeek, Informa-zione de Educazione Ambientale-INFEMA erakundearen laguntzarekin.Antzeko ingurumen kudeaketa siste-ma (EMAS) garatzea proposatzen da.Programak ebaluatzeko EuropakoIngurumen Agentziak aldarrikatzen

dituen adierazleak erabiltzen dira:Presioa-Egoera-Erantzuna (PEE). Pre-sioa gizakiak bere jardueraz sortzenduen efektua da (kontsumoa, hondaki-nak, kutsadura…); egoera, ingurume-naren kalitatea (airea, ura, lurzorua…);eta erantzuna, egiten diren ekimeneneraginkortasuna (TA 21ekiko loturak,egindako jarduerak, herrian beste ikas-tetxeekin aurrera eramandako ekime-nak…). EA 21 IH Ingurumen Hezkun-tzako fruitutzat hartzen dute. Programahonek aldaketa imajinatzea eta proiek-tatzea bultzatzen du hiru esparrutan(eskolaren kudeaketan, curriculume-an eta metodologian); eta baita hez-kuntza komunitatearen eta lurraldea-ren arteko harreman dinamikaren alda-keta imajinatzea eta proiektatzea ere.Filosofikoki hezkuntza paradigmaeraikitzailearen alde agertzen da.

- PortugalenAgenda 21 Escolar etaEco-escuela proiektuak oso lotutadaude. Bertan Eco-schools-en ildoarijarraitzen diote, baina inplikazio zuze-na daukate ingurumen hurbilarekin.Gainera, TA 21ekin lotuta, EA 21 Egunaospatzen dute. Portugalen 464 ikaste-txe daude programan. TA 21 Forume-tik EA21 programa bultzatu nahi da, sa-riak emanez eta Nazio Batuen laguntzabilatuz.

- Frantzian Experimentation d’A-genda 21 d’etablissements scolairesegitasmoa garatzen ari dira HezkuntzaMinisterioak bultzatuta. 100 ikastetxeinguruk daramate aurrera programa.

Helburu nagusi gisa ikasleen ezague-ren, jarreren eta ideien aldaketa; ikasle-en programarekiko autoebaluazioa;eta irakasleen programaren ebaluazioadauzkate. Eta baita eredu eta gida me-todologikoak ateratzea, beste erakun-deak mobilizatzea (eco-embalages,FEEE, Unicef…), estatu mailan espe-rientzien sare bat egitea eta EA 21i bu-ruzko Europako Mediterraneo inguru-ko sare bat osatzea ere.

Espainian ondorengo esperientziahauek aurki daitezke:

- Euskal Autonomia Erkidegoare-kin batera aitzindari eta erreferentziaBartzelonako Agenda 21 Escolar pro-grama da. Mota guztietako ikastetxeen-tzat da, Udalak bultzatutakoa. Udalakhezkuntza, partaidetza eta gizarte inpli-kazioa garatzen duen proiektu horre-tan parte hartzera animatzen dituikastetxeak; IHn ikastetxe askok egitenduen lana aitortzeko, sustatzeko etabultzatzeko eta hiriaren eta eskolarenarteko loturak sendotzeko lantzen daprograma. 2001-02 ikasturtean hasi zenesperientzia hori, eta egun Bartzelona-ko 184 ikastetxek eramaten dute aurre-ra egitasmoa. Prestakuntza aldetik, Hil-da Weissman-ek ateratako gidaz gain,honako hauek dira planteatzen direnpausoetako batzuk: lan egiteko espa-rru komun bat (talde proiektua); mate-rial didaktikoak eta gidak; aholkulari-tza tekniko eta pedagogiko pertsonali-zatua eta iraunkorra; informaziorakozerbitzu iraunkor bat… Hezkuntza ko-munitateari zuzenduta dago, eta ikaste-txe bakoitzak bere erara eratzen du.

Programaren zerbitzura hainbatbaliabide daude: lan proposamenaketa berariazko baliabideak, dokumen-tazio zentro bat, telefono bidezko infor-mazio etengabea, hamabostaldiko bu-letin bat programaren webgunean,ikastaroak, mintegiak...

- KataluniakoEscola verda progra-ma, unibertsitatez kanpoko ikastetxeeizuzenduta. Generalitateko Hezkuntzaeta Ingurumen Sailek eta Institut Catalád’Energiak bultzatzen dute, IHko Kata-luniako Elkartearen laguntzarekin.Konpromiso bat hartzen da: udalareki-


ko koordinazioa tokiko hobekuntzan.Pasa den ikasturtean 233 ikastetxe arituziren programaren barruan. Generali-tateko Hezkuntza Sailak Escola Verdalabela ematen du (plaka bat). Urtero Es-colas Verdas Foruma elkartzen da, ur-tean behin, esperientziak trukatzeko.

- Kantabrian, Hezkuntza Sailak bul-tzatuta, deialdi bat zabaldu da uniber-tsitatez kanpoko ikastetxe publikoen-tzat, hiru urtean (2005-08) garatzekoprograma baterako. Ezinbestekoa daudal TA 21en sartuta egotea eta ez dagodiru laguntzarik. Helburu nagusiakudalerriari eta ikastetxeari buruzkoerabakiak hartzeko mekanismoak sor-tzea eta TA 21eko Foroetan parte har-tzea dira. Iaz 15 ikastetxe sartu ziren.Lantzen diren gaiak kudeaketa iraun-korra, curriculumaren berrikuntza etaparte-hartzea dira.

- GuadalajarakoDiputazioak EA 21programaren garapena bultzatzen dubere probintzian, ADEAC (Asociaciónde Educación Ambiental y del Consu-midor) elkartearekin batera, ikastetxeguztiei diru laguntzak eskainiz. Espe-rientzia hori 2004-05 ikasturtean hasizen 4 ikastetxerekin eta 2005-06an 10ikastetxerekin jarraitu zuen. Programa-ren balorazioa ona izanez gero, Diputa-zioak ematen duen Bandera Berdea lordaiteke.

- Galizian unibertsitatez kanpokoikastetxeei zuzentzen zaie EA 21 pro-grama eta Ingurumen eta HezkuntzaSailak bultzatutakoa da, baina diru la-guntza eta prestakuntza berezirik gabe.Gida bat publikatu dute (Bartzelonakogidan oinarrituta) eta ikasturte honetan25 ikastetxe inguru ari dira programaegiten. Asmoa ikasturte honetan TA21ekin lotura egitea da.

- A Coruñako udalak DBHko bimailatarako EA 21 programa eskain-

tzen du. 2002-03 ikasturtean 3 ikaste-txek eta 300 bat ikaslek hartu zuten par-te; 2003-04an, 6 ikastetxek eta 500 ikas-le inguruk. Ebaluaziorako Europakoadierazleetan oinarritzen dira. Baliabi-de gisa Irakaslearen Gida eta Ikaslea-ren koadernoa erabiltzen dira, eta uda-lerriko buletinak. Ikaslearen koader-noaren barruan “zure aztarna ekologi-koa aztertu” atala agertzen da, era ego-kitu eta errazean garatua.

- Valentziako Autonomia Erkide-goko eskola askotan Recicla l’escolaprograma garatzen da; adibidez, Caste-lló lurraldean 50 zentro baino gehiagokhartzen dute parte. Helburua da esko-lako ingurumen kudeaketa hobetzeaeta iraunkortasunaren aldeko ekintzaksustatzea. Ikastetxeetako hezkuntzakomunitateari, udalari eta tokiko per-tsona eta elkarte guztiei zuzendutadago.

Programaren babes ekonomikoaCaja de Ahorros del Mediterráneok har-tzen du bere gain eta prestakuntza,aholkularitza eta jarraipena Alcoy,Gandía eta Torrenteko CEFIREk (Cen-tros de formación y recursos educa-tivos; hemengo Berritzeguneen pare-koak).

Jasotako informazioen artean, bes-te programa batzuk ere agertzen diraEA 21 izenarekin, baina ez ditugu au-rrekoekin sartu, herriarekin edo hiria-rekin ekimen zuzenik garatzen ez dute-lako. Esate baterako, Madrilgoa, Casti-lla-La Manchako herri askotan garatzen

dena, Lanzarotekoa eta Aranda deDuerokoa. Edonola ere, gero eta eco-school (eko-eskola) gehiagok bilatzendituzte udalerriekin loturak eta harre-manak.

- Asturiasen ez da EA 21 programagaratzen, baina 2001-04 bitarteko ikas-turteetan Econet 21 europar proiektuagaratu zen. Europako unibertsitate etaerakunde batzuek lan talde bat osatuzuten Oviedoko Centro de Profesoradoy Recursos-en (Irakasle eta BaliabideZentroa), berau koordinatzaile delarik.Proiektu horrek Guía europea para laelaboración de agendas escolares am-bientales (Ingurumen EAk egiteko eu-ropar gida) atera zuen 2004an. Gida ho-ri irakasleei, aholkulariei, ikuskariei etaIHko enpresetako kideei zuzendutadago, eta hiru atal ditu: kontzeptuak etahiztegia, ekoauditoria bat egiteko pau-soak eta esperientzia eredugarri ba-tzuk.

Estatu mailan, gero eta ikastetxegehiago ari dira batzen programa ho-netara, eta Euskal Herriko egoera, be-reziki Euskal Autonomia ErkidegoanIngurugela-Ceidak gidatzen duena,hurrengo zenbakian ikusiko duzue. •


katuz, herria hornitzeko sistema berribat aurkeztu dute, ohiko energia itu-rriak ordezkatuko dituzten beste alter-natiba batzuk proposatuz.

Ikertzale lanetan Metropoli 2050 lanak hiru zati na-

gusi ditu. Lehendabizikoan gaur egun-go egoera aztertu dute, bigarrengoan2050. urterako espero den egoera, etahirugarrenean konponbideak propo-satzen dituzte.

Gaur egungo egoerari dagokionez,hainbat datu bildu dituzte. Esate batera-ko, Barakaldon eta inguruan 355.000biztanle bizi dira eta bakoitzak 15 kWherabiltzen ditu egunean. Zertan? Non?Zerbitzuetan, garraioan, etxean (argia,berogailua eta aire girotua, ur beroa etajanaria prestatzen) eta industrian. Ener-gia horiek sortzeko sistemek 25 milioitona CO2 isuri zituzten eguratsera iaz-ko urtean, SO2 eta NOx aparte utzita.Ura kutsatuta ikusi dute, lurra ere bai,

Bigarren aldiz joan da Teknosko-pioa asmatzaile gazteentzako ideia-lehiaketako saria Barakaldoko El Re-gato ikastetxera. Energiaren gaia izanda ardatz 3. edizioan eta parte-har-tzaileek 2050. urtean zeudela eta ohi-ko energia iturriak agortzear zeudelairudikatu behar zuten. Horren aurre-an, soluzioak ematea zen euren lana.El Regatoko gazteek euren herria,Ba-rakaldo, nola egongo den irudikatudute Metropoli 2050 izena eman dio-ten lanean.

Elhuyar Fundazioak, Saretekek,Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaketa Zientziaren Kutxaguneak elkarla-nean antolatzen dute lehiaketa Batxi-lergoko eta Lanbide Heziketako gazte-entzat. Helburua ikasleak motibatzeada, eta horretarako, ikertzaile-asma-tzaile bihurtzen ditu lehiaketak. Orain-goan lau lan aurkeztu dira eta denak bi-kainak izan direla azpimarratu dute an-tolatzaileek.

Irabazleen lanari dagokionez,eman dioten ikuspegi zabala eta sako-na aipatu dute. Janire Villa, AlesanderGarcia, Asier Esteban eta Iñigo Gomezgazteak energiaren arloan lanean aridiren herriko agintarien paperean jarridira, eta 2050. urtean Barakaldo nolaegongo den irudikatu dute. Gaur egundituzten energia baliabideak aztertu di-tuzte, eta agortzear egongo direla irudi-

basoak galtzen, argi-kutsadura ere ba-dago, eta baliabide naturalak agortzenari dira. Aldaketa klimatikoa ere geroeta nabarmenagoa da. Hori guztia iku-sita, ondorio batera iritsi dira: neurrizkanpoko kontsumoak etorkizunaarriskuan jartzen du eta geure ingurukoenergia iturriak ez ditugu behar bezalaerabiltzen.

Etorkizunak ez du itxura onik! Halaxe pentsatzen dute lau gazte-

ek. 2050. urtean Barakaldo eta Bilbokometropolian 1,1 milioi pertsona bizikodirela kalkulatzen dute. Oraingo mar-txan jarraituz, biztanle bakoitzak 25kWh energia kontsumituko du egune-an. Tenperaturak 2,75 ºC inguruko igo-era izango du urte horretarako. Ondo-rioz, klima lehorragoa izango da etaitsasoaren altuerak metro erdiko igoeraizango du. Honenbestez, gaur egunezagunak zaizkigun auzo nahikotxodesagertu egingo dira urak irentsita.

Etorkizunak ez du itxura onik!Energia iturriei eta kontsumoari begira jarri diraBarakaldoko El Regatoko ikasleak

e s p e r i e n t z i a k

Garikoitz Alvarez irakaslea eta ikasle irabazleak.


Kostaldeak jasango duen aldaketa ereaipagarria izango da. Horrekin batera,hainbat baliabide natural desagertuegingo dira: zenbait animalia espezie,zuhaitz espezie batzuk... Ur gezaren es-kasia nabaritzen ere hasiko gara.

Konponbiderako proposamenakJanire, Alesander, Asier eta Iñigo

gazteek 2050. urtean metropoliko agin-tariak izango direla irudikatu dute. Ho-rrela, energia aurrezteko eta modu ja-sangarrian sortzeko erabakiak hartukolituzkete sei esparrutan: urbanismo etaarkitekturan, garraioan, industria etazerbitzuetan, hezkuntzan, legerian etaenergiaren sortzean.

Gauzak horrela, urbanismoa eta ar-kitektura bioklimatikoak izango dira.Eraikuntza guztiak domotikoak izangodira eta barne tenperatura, hezetasuna,argia... kontrolaturik egongo dira. Etxe-tresna elektrikoak kontsumo baxukoakizango dira, luminariak led erakoak, etabonbillak kontsumo baxukoak.

Garraioaridagokionez, garraio sarepublikoa guztiz garatua egongo da, etaelektrizitate hornidura sarearekin bategingo du. Industria eta zerbitzuetakogarraioak soilik onartuko dira metro-poliaren barruan. Auto pribatua geroeta arraroagoa izanen da. Metropolienarteko geltokietan autoak alokatzekoaukera egongo da.

Hidrogeno pilaren oinarrizko ideiagaratuz lortutiko motorrek ura besterikez dute sortzen. Ur hori modu egokianbaturik, parkeak ureztatzeko, kaleakgarbitzeko edo bestelako prozesu ba-tzuetarako erabiliko da.

Hidrogeno motorra erabiltzen ezduten garraioek etxeetatik baturikooliotik lorturiko biodiesela erabilikodute.

Industria eta zerbitzuen alorrean,edozein enpresak ingurumen legeriazehatz-mehatz bete beharko du eta ho-

ri bermatzen duen kontu ikuskaritzaurtero pasatuko du. Produktu guztieketiketa berdea eraman behar dute. Eti-ketan osagai guztien berri emango daeta ingurumenerako kaltegarriak dire-nak agertuko dira, bai eta horiek nolatratatu behar diren behin produktuaerretiratu nahi denean ere. Metropolia-ren gunean ez da industriarik egongo,zerbitzuak soilik. Erosketetarako edo-zein zerbitzuk etxez etxeko banaketaizango du, eta erosleak aukeraturikoaetxera eroango diote. Garraio baimen-duak izango dira banaketa egingodutenak.

Hezkuntzari dagokionez, inguru-men hezkuntza nahitaezko irakasgaiaizango da eskolatze osoan zehar. Kon-tsumitzaileei zuzendutako kanpainakeguneroko kontua izango dira. Kan-paina bakoitza gai baten inguruan izan-go da eta urte garaiaren araberakoa;hala nola, Gabon garaia eta sorturikohondakinen hazkuntza, uda eta aire gi-rotuaren erabilera, negua eta berogai-luen erabilera, oporraldiak eta inguru-nearen garrantzia, garraio publikoarenerabileraren sustapena...

Telebista saioek, egunkariek, aldiz-kariek eta irrati saioek energia aurrezte-aren gaia eta baliabideen zentzuzkoerabilera zeharkako gaitzat izango du-te; argazkiak, elkarrizketak, komikibandak, lehiaketak eta abar.

Alor guztietan legeak finkatutaegongo dira eta legeak eguneratzekoeta betetzen direla ziurtatzeko lantal-dea sortuko da.

Energia sortzeko modu berriakbultzatuko dira: eguzki energia, haizeenergia, esperimentazio-fusio zentra-la, hondakinen balorizazio planta etaabar. Eta noski, erabilera orain bainoaskoz gehiago neurtuko da.

Horiek proposamen batzuk bainoez dira. Euren lanean gehiago aipatzendituzte, eta nahi duenak, ikusgai dituhonako helbide honetan: www.zien-tzia.net/teknoskopioa

Talde lana eta motibazioaIkerketa lan sakona egin dute gazte

horiek horrelako lana egiteko, eta hori-

xe da lehiaketaren helburuetako bat,gainera. Janine Villak dioen moduan,“Interneten informazio ugari aurkitudugu. Hori izan da gure informazio itu-rrietako bat. Horrez gain, aldizkariaketa herriko hainbat informazio ere era-bili ditugu”. Gaia interesgarria irudituzaiela diote, eta horrek asko motibatuditu. Eta noski, Garikoitz Alvarez ira-kaslea ere hor izan dute, akuilu lanaegiten. “Iaz eskola orduetan egin ge-nuen lehiaketarako lana, baina aurtenez. Gelara joan eta lehiaketaren berrieman nuenean, nork parte hartu nahizuen galdetu nuen, eta lau hauek ani-matu ziren”. Beraz, eskolako orduezkanpo aritu dira; han eta hemen infor-mazioa bilatu, bildu, eztabaidatu, era-baki, zehaztu, antolatu, idatzi, aurkez-pena prestatu…

Lehiaketako sariak motibazioa piz-tu die, gaiak interesa eta jakin-mina sor-tu dizkie, talde lanak emaitza interesga-rria ekarri die, eta esperientziak ikaste-ko balio izan die. Besteak beste, ideiaargi batzuk badituzte orain, eta hori dazabaldu nahi dutena: ingurumenare-kin ezin dela brometan ibili, eta neu-rriak hartzen hasi behar dela serioski.•

Metropoli 2050Egileak: Janire Villa, Alesander

Garcia, Asier Esteban eta Iñigo Go-mez. Barakaldoko El Regato ikaste-txekoak.

Energia autohorniketarako bideanEgileak: Irati Mestraitua, Lorea

Sautua, Etor Uribe eta Janire Castelo.Markinako Lea-Artibai Ikastetxe-koak.

El reto de la energía en BarañainEgileak: Amaia de la Era, Irene

García, María Garde eta María Mu-nárriz. Barañaingo BHIkoak.

2050: Escasez y soluciónEgileak:Marina Bárcena, Daniel

Echeverri, Nora Ubani eta AndreaValentín. Barañaingo BHIkoak.

Aurkeztutako lanak


Zergatik erabili behar duguhizkera

ELKARRIZKETA: FLORENCIO LUENGO • EKARPENA: ESKOLA … · 2017. 6. 23. · eta gainerako % 23...

Documents

Transcript of ELKARRIZKETA: FLORENCIO LUENGO • EKARPENA: ESKOLA … · 2017. 6. 23. · eta gainerako % 23...