Elorrixoko berbetia - Elorrioko Udala 2016.pdf · martia 2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15...
Transcript of Elorrixoko berbetia - Elorrioko Udala 2016.pdf · martia 2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15...
Elorrixoko berbetia2016ko egutegia
28
04
11
18
25
29
05
12
19
26
30
06
13
20
27
31
07
14
21
28
01
08
15
22
29
02
09
16
23
30
03
10
17
24
31
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
www.elorrio.eus
ABENDUA 20151 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31
ZEZEILA 20161 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829HilbaltzaUrtarrila
“...soluak landu, garixe erain, artue erain, babie erain da gero ganauai jatekua ekarri... artue Ibarreko errotara erueten giñun guk...” (Jose Agirrebeitia)
“...orduen gosia euen-da, da basarrixetan...es gausa asko etzan egoten orduen basarrixetan e! beti gausa bat, babia, da artua, da morokilla, ta talua ta ba antxe...”(Jose Mari Markoida)
... soloak landu, garia erein, artoa erein, baba erain eta gero ganaduari jatekoa ekarri... artoa Ibarrako errotara eroaten genuen guk...
... orduan gosea zegoen-eta, eta baserrietan... ez gauza askorik ez zen egoten orduan baserrietan, e! beti gauza bat, baba, eta artoa, eta morokila eta taloa, eta ba, hantxe...
IlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
Erregenak Gazetan
San Anton Urkizuaranen
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
HILBALTZA 20161 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31
MARTIA 20161 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31ZezeilaOtsaila
01
15
22
29
02
09
16
23
01
03
10
17
24
02
04
11
18
25
03
05
12
19
26
04
06
13
20
27
05
14
21
28
06
07
08
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...erropia garbitzen errotabarrenera... ortik doian errekia, andik Eroskin atzekaldetik jueten san, da antxe baeuen arri bat ipinitta da araxeño jueten giñien, karretillan erropia jabonauta artu etxien, da araxe errekan aklaretan...” (Asun Orbegozo)
... arropa garbitzera errotabarrenera... hortik doan erreka, handik, Eroskin atzeko aldetik igarotzen zen, eta han bazegoen harri bat, eta haraino joaten ginen... karretilan etxean jaboia emandako arropa hartu, eta haraxe, errekan irakuzten...
MartiaMartxoa
29
07
14
21
01
08
15
22
29
02
09
16
23
30
03
10
17
24
31
04
11
18
25
01
05
12
19
26
02
06
13
0328
27
20
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
ZEZEILA 20161 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829
JORRAILA 20161 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30
“... eskolia baña erderas... guri doble kostau xakun eskolie ikastie, se basarrikuek-eta eskenkisen guk erderas... kaleko jentiak obetotxuau, se kalien eittesan erderie be geitxuau...” (Iñaki Treviño)
... eskola baina erdaraz... guri bikoitza kostatu zitzaigun eskola ikastea, ze, baserrikoak izanik, ez genekien erdaraz... kaleko jendeak hobetotxoago, ze, kalean erdara gehiago egiten zan...
San Jose Urkizuaranen
MARTIA 20161 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31
LORAILA 20161
2 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31
JorrailaApirila
28
04
11
18
25
29
05
12
19
26 27 28 29 30 01
30
06
13
20
31
07
14
21
01
08
15
22
02
09
16
23
03
10
17
24
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“... iria, irixekin, eta behixek beste pare bat, egunien bieje bi ekarri, da lepoka jaso. Hogetaka burkarak ekarten giñuzen... Sabaiok bete, ta gero metak ein gaiñera... satsa eiñ eta solora atara...” (Felisa Errasti)
... garoa, idiekin, eta beste pare bat behirekin ekarri, egunean ostera bi, eta lepoan hartu eta altxatu. Hogeitaka gurdikada ekartzen genituen... sabaiak bete, eta gero, metak egin gainera... satsa egin eta solora atera...
San Jurgi Aldapen
JORRAILA 20161 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30
BAGILA 20161 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
LorailaMaiatza
25
02
09
16
26
03
10
17
27
04
11
18
25
28
05
12
19
26
29
06
13
20
27
30
07
14
21
28
01
08
22
15
23
30 31
24 29
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...Erreka kaliari geixen-geixen Bixixo kalia esatotzen beti, eta baakisu segaittik esaten xakon? Ba, gaurko moruko egunetan, da udan-da ba, Erreka kalia oso freskua da, da andrak jartzen sien an maitxo bateas da euren aulkitxuakin da jokuen eitteben...” (Maritxu Igarza)
... Erreka kaleari gehien gehien Bizio kalea deitzen zioten. Eta badakizu zergatik? Ba, gaurko moduko egunetan, udan eta, kalea oso freskua da, eta andreak euren aulkitxoak hartu eta mahaitxo baten inguruan jartzen ziren jokuan egiteko.
San Urbano Berrion
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
LORAILA 20161
2 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31
GARAGARRILA 20161 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31BagilaEkaina
30
06
20
31
07
14
01
08
15
02
09
16
03
10
17
04
11
18
25
05
12
19
22 26
27 28 29 30 01 02 03
13
21 23 24
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...falanjia, guk juen bier iseten giñun sirkulora... an etortzen sien berbetan, da eurak guraittuesenak esatoskuesen da akabo!... entzun ein bier... esana jueten gero multia...”(Manolo Basabe ”Txatxi”)
...falangea, guk zirkulora joan behar izaten genuen... han etortzen ziren berbetan, eta eurak gura zituezenak esaten zizkiguten, eta kito!... entzun egin behar... joaten ez zenak, gero, multa.
San Juan Aldapen
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
BAGILA 20161 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30
AGORRILA 20161 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31GaragarrilaUztaila
27
11
18
05
12
19
29
06
13
20
27
30
14
28
08
15
29
02
09
16
23
30
10
31
01 03
07
17
26
2421
28
22
04
25
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...gure amama difuntien denporan, emen Senittan be, Beleriñen, bañuetxia san...” (Angel Gallastegi)
“...aberatzak etorten sien ona beranietan, arrautza freskuak eta esniak onenak aberatzentzat... emen bertako krixarak asko egon sien...” (Isidora Ganboa)
... gure amona zenaren sasoian, hemen Zenitan ere, Belerin baino-etxea zegoen...
... aberatsak etortzen ziren hona uda pasatzera... arrautsarik eta esnerik onenak aberatsentzat... hemen, bertoko neskame asko egon ziren...
San Balendin Berrio-Otxoa
Santiago Aldapen San Inazio Kanpanzarren
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
GARAGARRILA 20161 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31
GORAILA 20161 2 3 4
5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30AgorrilaAbuztua
01
08
22
29
02
09
16
23
30
03
10
17
24
31
04
11
25
01
05
26
02
06
13
20
27
07
14
0403
21
12
18 1915
28
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...garixe lenengotan eskus ebai da jo be eskus, desgranau eskus, makinan barik eskus... senbat jotaldi eingo giñuasen!” (Jose Agirrebeitia)
“...kalien etxe askotan joten san garixa, danetan ixa, kale gustikuak egun baten eitten sien, auso gustiak laguntzen jueten giñien...” (Jose Luis Eriz)
... garia lehenengo eskuz ebaki eta jo ere eskuz, aletu eskuz, makinan barik, eskuz... zenbat jotaldi egingo genitun!
... kalean etxe askotan jotzen zen garia, ia denetan, kale guztiak egun baten egiten ziren... auzo guztiak laguntzen joaten ginen...
Argiñetako Kofradia Eguna
San Lorentzo Leizen
San Bartolome Miñotan San Agustin
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
AGORRILA 20161 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 1415 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31
HURRILA 20161 2
3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031
GorailaIraila
29
05
12
19
30
06
13
20
2726
31
07
14
21
28
01
08
15
22
29
02
09
16
23
30
03
10
17
24
01
25
04
11
18
02
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...lenaukuen ba, danboliña joten san etxe bakotxien... da seoser emoten xakon danboliteruoi... da askenerutz soñua bebai, ausuen danon artien pagau soñujolia, ta ba erromerixia...” (Eusebio Arietalenizbeazkoa)
... lehenago ba, danbolina jotzen zen etxe bakoitzean... eta zer edo zer emoten zitzaion danbolinjoleari... eta azkenerantz, soinua ere, auzokook, denon artean pagatu soinujolea, eta erromeria...
Ferixa Nausikoak
Besaideko Oroimen EgunaSanta Eufemia Araunetan
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
GORAILA 20161 2 3 4
5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30
ZEMENDIA 20161 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30HurrilaUrria
26
03
10
17
27
04
11
18
25
28
05
19
26
29
06
13
27
30
07
14
21
28
01
08
15
22
29
16
23
30
12
20
02
09
31
24
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...trenbiria euen, da apeaderua be bai, oiñ trenbirioi kenduta dau ta apeaderua be estaitt bota eben... baña makiña bat bider juenda gaus... Sanblasetan da, Sanantoniotan da... da iguel amabi bago ekarriko sittuen trenak, danak beteta...” (Isabel eta Asun Orbegozo)
... trenbidea zegoen, eta geralekua ere bai, orain apeaderoa kenduta dago eta geralekua ez dakit eraitsi ote zuten... baina, makina bat bider joanak gara... Sanblasetan eta, Sanantoniotan eta... eta beharbada hamabi bagoi ekarriko zituen trenak, denak beteta...
Errebonbilloak
San Fausto
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
HURRILA 20161 2
3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031
GABONILA 20161 2 3 4
5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31ZemendiaAzaroa
31
07
14
21
28
01
08
15
22
29
02
09
16
23
30
03
10
17
24
01
04
11
18
25
02
05
12
19
26
03
06
13
20
27
04
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...errotako oiñ etxia botata dau baña or presia euen, uruna be eitten san, artouruna... Bekoetxebarribeingua bota san... ori errekioi be da errotia ta danak desagertu sien... Eroskik artu ebasen orrek terreno gustiok...” (Isabel Orbegozo)
... errotako etxea orain botata dago, baina, hor presa zegoen, irina ere egiten zen, arto-irina... Bekoetxebarribeingoa bota zen... erreka hori, errota eta denak desagertu ziren... Eroskik hartu zituen lursail guztiak...
Santa Katalina Igurian eta Berriozabaletan
ASTELEHENA MARTITZENA EGUAZTENA EGUENA BARIKUA ZAPATUA DOMEKA
ZEMENDIA 20161 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30
HILBALTZA 20171
2 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31
GabonilaAbendua
28
05
12
19
29
06
13
20
27
30
07
14
21
28
01
08
15
22
29
02
09
16
23
30
03
10
17
24
31
04
11
18
25
0126
www.elorrio.eusIlbeheraIlbetea Ilberria Ilgora
“...Sumalegi, au da Sumalegi, au san len Ibaisabal asi Kanpasarreko... neuk dakitt iturrixak nun dausen an, an asi tta Bilborartien Ibaisabal san, da kenduotzen ori isenoi da ipiniben Sumalegi... ortxe dau baso bat Sumelei, da Sumalei ipiniotzen, da bueno, olan segitzen dau” (Asensio Arbulu)
... Zumalegi, hau da Zumalegi, hau lehen Ibaizabal zen, hasi Kanpanzarreko... neuk dakit hango iturriak non dauden; han hasi eta Bilbora arte Ibaizabal zen, eta izen hori kendu eta Zumalegi ipini zioten... hortxe dago Zumelegi basoa, eta Zumalegi ipini zioten, eta horrela segitzen du...
Sortzez Garbia
Santa Luzia Igurian
San Tomas Mendrakan
San Esteban Berrion
© MUSEO VASCO - ARCHIVO PILAR LANDABURU - ARCHIVO LUIS MADINA
Artotza San Anton inguruanPedro Telesforo Errazkin: 1880
San Agustinen lixiba egitenEulalia Abaitua: 1900
San Juan kaleko ikastola1933
Andrak jokoan ErrekakalenEulalia Abaitua: 1900
Herritar batzuk plazan udaletxera begiraAlejandro Landaburu: 1939
Udatiarrak: Berrio-Otxoa kalea eta Belerin bainu-etxea
Casa Lux: 1900-1900-1900Garia joten Angio inguruan
Alejandro Landaburu: 1955
Erromeria1947 Tren geltokia egungo
Berriozabaleta kalean1905-1955-1946
Presa eta teileria San AgustinenCasa Lux: 1925 Zumalegi erreka
Alejandro Landaburu: 1940
Isasi baserria UrkizuaranenAlejandro Landaburu: 1950-1960-1940
1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
JORRAILA1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31
LORAILA1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30
BAGILA
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31
HURRILA1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30
ZEMENDIA1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
GABONILA
1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31
GARAGARRILA1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31
AGORRILA1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30
GORAILA
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31
HILBALTZA1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28
ZEZEILA1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31
MARTIA
2017Telefono interesgarriakUdaletxea 946 582 712
Iturri Kultur Etxea 946 032 032
Udaltzaingoa 946 820 218 / 657 792 383
Gizarte Langilea 94 620 04 92
Kzgunea 944 033 340
Turismo bulegoa 946 820 164
Arriola antzokia 946 583 192
Kiroldegia 946 821 027
Bake-epaitegia 946 582 924
Osasun-zentroa 946 238 070
Larrialdiak 112
Suhiltzaileak 946 032 600
Elorrio Herri Ikastetxea 94 658 20 12
Elorrioko Institutua 94 658 27 13
Elorrioko Txintxirri Ikastola 94 658 22 61
Lourdesko Ama Koop. Elk. 94 682 00 56
Maria Bitarteko Ikastetxea 94 623 16 26
Taxia 946 820 040
Bizkaibus 902 222 265
Lurraldebus 943 000 117
Ur partzuergoa 944 873 100
Iberdrola 901 202 020
Naturgas 944 035 700
Parrokia 946 820 228
Aldundia 944 068 000
Eusko Jaurlaritza 012 (zuzenean)
Gure esker ona: Bilboko Euskal Museoari, aukeratu eta eskatutako argazkiak uzteagatik.Herriko informatzaileei, jasotako testigantza eta lekukotza ezinbestekoa izan dalako egutegia egiteko.
Luis Madina argazkizale elorriarrari, argazkiak aukeratzen eta egutegirako doitzen eta egokitzen laguntzeagatik. Argazki gehienak Luis Madinaren bilduma propiotik aukeratuta dagoz.
Elorrixoko berbetia
“Elorrixoko berbetia” liburua izan da aurtengo egutegiaren oinarria.
Izan bere, 2014ko abenduaren 16an aurkeztu zan liburua herritarren aurrean Iturri Kultur Etxean, eta, urtebetetzea ospatzeko, ze opari hobeagorik egutegia eskaintzea baino.
Egutegian, modu laburrean, herritarrengandik jasotako testigantzak jarri dira; lehenengo eta behin lekukoek edo informatzaileek esandakoak gaika sailkatu dira: ohiturak, eskola, beharrak eta abar, eta ostean, gaiagaz lotutako argazkiak aukeratu dira. Testuak “Elorrioko Toponimia” eta “Elorrixoko berbetia” liburuetatik jasota dagoz.
“Elorrioko toponimia” liburua agortuta badago bere, helbide honetan dago kontsultagarri: elotop.net/liburua “Elorrixoko berbetia” liburua Iturri Kultur Etxean dago salgai, edo, kontsultatu nahi izan ezkero, helbide honetan aurkituko dozu: elotop.net/euskara
gaur ereeuskararen eguna!