Energi Berriztagarriak

Adrian, Gilen eta Urko

Hainbat energia mota ezberdin daude:

Elektrikoa.

Nuklearra.

Energia fosila.

Energia berriztagarria.

Elektrikoa

Gaur egun erabilena.

Etxeko elektrodomestiko guztiak elektrikoki funtzionatzen dute.

Era asko daude lortzeko:

Fosilak erabiliz, zentral nuklearrak erabiliz, zentral hidraulikoak, maremotrizak, eolikoak...etab.

Energi nuklearra.

Abantailak:Energi elektriko handia sortzen da.

Desabantailak:Kutsadura handia sortzen du.Hondakin erradiaktiboak.Leherketen arriskua( Chernobil-en gertatu zen bezala)

Energi fosilak

Bi iturri nagusi:Petroleoa eta gas naturalaOso erabiliak adibidez:Autoak, etxeko galdarak...

Desabantailak:Kutsadura handia eta amaitzen direla.

Energia berriztagarriak

Zer da energia berriztagarria?

Energia berriztagarriak energia-iturri garbiago eta merkeago berriei esaten zaie.Hala nola:-Eolikoa-Biomasa-Eguzki energia-Geotermikoa-Etab.

Baina nola funtzionatzen du? Orain haizearen indarraz nola baliatzengaren aztertuko dugu:

Haizea da energia alternatiboetan konpetitiboena

1-Haizeak elize bat mugiarazten du.

2-Elizeak turbina bat mugiarazten du.

3-Generadore batek, turbinaren mugimendu errotatiboa argindar bihurtzen du.

Energia mota hau gero eta gehiagoekoizten da Euskal Herrian.

Abantailak:-Energia garbia sortzen du.

-Ez du kutsatsen.-Doakoak dira.(zenbat kostatzen du Eguzkiarekin ura berotzea?)-Ez dira agortzen. -Autoktonoak dira.(Herri guztiek dute ura, Eguzkia, haizea eta biomasa)

Desabantailak:-Azpiegitura asko eta garestiak behar dira energi gutxi eratzeko.

Biomasa

2 erabilera nagusi:-Biomasatik eratorritako produktuak erreta lortutako beroa erabil dezakegu galdarak edo eraikinak berotzeko-Biomasatik motor-erregai biologikoak ekoitzi ditzakegu, hala nola, bioetanola, biodiesela edo biogasa.

Gaur egungo energia-kontsumoaren % 15 biomasa-energiarena dela jotzen da. Europan ere, energia berriztagarrien erdia biomasa-energiatik ateratakoa da.Garapen-bidean dauden herrien energia-iturri nagusia da biomasa

Elektrizitatea sortzeko

Adibide garrantzitsu bat dugu Euskal Herrian. Zangotzako zentral elektrikoan, inguruko nekazarien artean bildutako lasto-soberakina erabiltzen da elektrizitatea sortzeko. 25 MW-eko potentzia du, eta urtean 160.000 tona lasto erabiltzen ditu.

ABANTAILAK.

-Erregai fosilen prezioaren igoeraren eraginez gero eta presentzia handiagoa hartu dute gure inguruan.

-CO2-aren zikloa kontuan hartzen bada, biomasa-energia guztiz berriztagarria da.

DESABANTAILAK.

-Berotegi efektuaaren gehiekuntzan eragina du.-Erregai fosilek har dezaketen prezioen eraginez:• herri askotan planifikatu gabeko

labora ugaritu daiteke.• janaria ekoizteko lursailak

neurrigabe laborantza energetikora aldatzeko arriskua

Energia hidraulikoa-Energia hidraulikoa uraren mugimenduaren energia eskuratzean datza.

FUNTZIONAMENDUA:-Errota batzuek aurretik zegoen ur-jauzi bat erabiltzen dute. -Beste askok, aldiz, errota baino ehunka metro gorago, ibaiaren emariaren zati bat bideratu, eta ahalik eta garaiera gutxiena galduta errotaren parera eramaten dute.-Han, ur hori jatorrizko ibaia baino altuago dagoenez, energia potentziala izango du metatuta.-Zenbat eta garaiera-diferentzia handiagoa lortu uraren ibilbidean, handiagoa da jauzi horretan garatutako energia potentziala, eta, ondorioz, behealdean handiagoa da energia zinetikoa. -Urak, goitik behera erortzean, beheko aldean dauden palari nahiz turbinari eragiten die eta birarazi egiten ditu.-Birarazten duen turbina hori errotaren ardatza izan daiteke, edo burdinola bateko mailuaren ardatza. -Turbina hori sorgailu elektriko baten ardatzari lotuta dagoenean, sorgailua elektrizitatea sortzeko erabiltzen da

Zentral hidroelektrikoa.

ABANTAILAK:

• Energia-bihurketaren etekina oso handia da, % 80/90 bitartekoa.

• Tamaina txikiko sistemetan, eragin ekologiko kaltegarria txikia da.

• Energia eskuratzeko modu sinple eta merkeena izanik, energia-iturri berriztagarrietan erabiliena da

DESABANTAILAK:

• Arrainenmigrazioa eta ibaian behera elikagaiak behar bezala garraiatzea oztopatzen dute.

• Baiaren dinamika erabat aldatzen dute, ibilguaren zenbait zatitan ur-emaria biziki murriztuz.

• Geruza freatikoen maila eta urtegian bildutako uraren konposizioa aldatu egiten dute.

Kurobe zentral hidroelektrikoa(Japonia)

Energia geotermikoa

-Lurraren barneko beroaz baliatuta lortzen den energia da.

-Lurrazalaren lehen 10 kilometrotan metatutako potentzial geotermikoa munduko ikatz-erreserbena baino 2.000 bider handiagoa da.-Tenperatura, batez beste, 25 °C handiagotzen da lurrazalean barneratzen garen kilometro bakoitzeko-Zenbait gune sismiko edo bolkanikotan, bestalde, tenperatura handiak daude azaletik oso gertu, eta toki horietan energia-iturri hau erabiltzea oso erraza da.

Baina, nola ustiatzen da energia geotermikoa?• Elektrizitatea sortzeko lurpean ur-lurruna edo ur beroa behar da. Lurpetik ateratzen

dena ur-lurruna denean, lurrun hori zuzenean turbinetara bideratzen da elektrizitatea sortzeko.

• Hodietan zehar ateratzen dena ur beroa denean, ordea, lehenengo ur likidoa eta ur lurruna bereizi egin behar dira eta, ondoren, ur-lurruna elektrizitatea sortzeko erabiliko da.

• Tenperatura altuko energia termikoa dagoen tokietan, hots, uraren tenperatura 150-200 ºC-tik gorakoa denetan, ura tanga edo deposituetara isurtzen da eta prozesu horretan sortutako lurruna erabiltzen da elektrizitatea sortuko duten turbinei eragiteko.

• Uraren tenperatura 70 eta 150-200 ºC bitartekoa denean, Tenperatura ertaineko energia termikoa esaten zaio. Kasu horietan ur beroa, bero-trukagailu baten bidez hegazkorragoa den beste likido bat lurruntzeko erabiltzen da eta lurrun hori izango da turbinetara bideratutakoa

• Tenperatura baxuko edo oso baxuko energia termikoa (20 eta 50-60 ºC bitartekoa, eta 50-60 eta 70-80 ºC bitartekoa hurrenez hurren) eta tenperatura ertaineko energia termikoa eraikinak, negutegiak, arrain-haztegiak, egurra lehortzeko instalazioak, etab. berotzeko erabiltzen dira.Energia geotermikoa zuzenean erabilita lortzen den bestelako erregaien aurrezpena uraren tenperaturaren, distantziaren eta instalazio-motaren araberakoa den arren, % 80rainokoa izan daiteke.

Abantailak eta desabantailak:

Abantailak:-Atmosfera kutsatzen duten gasen emisioa murrizten du. -Ez du berotegi-efektua areagotzen.-Urtean zehar ekoizpen konstantea du, eta ez da urtaro-aldaketen menpeko.

Desabantailak:-Ezin dira zentral elektriko geotermikoak leku guztietan egin. Euskal Herrian, esaterako, ezinezkoa da.Plaka tektonikoek elkar jotzen duten 'gune beroetan' baino ezin dira eraiki.-Arroka-mota, zulatzeko egokitasuna eta bestelako baldintza egokiak behar dira.-Hasierako inbertsio handi xamarra eskatzen du hoditeria lur azpian sartzeko.

Eguzki energia.

-Gaur egun, eguzki-energia fotovoltaikoak funtzio garrantzitsua betetzen du garapen jasangarrirako bidean.-Energi fotovolaiko esaten saio, panel fotovoltaikoak erabiliz, energia elektrikoa eskuratzera.-Dena den, haren kostua ez da lehiakorra oraindik ere.-Gaur egun, Espainia da munduko produktore handienetariko bat, 3.200MW-ko potentzia estimatua izanik.

Zelula fotovoltaikoak.

Ikusi duzu inoiz pilarik gabe dabilen kalkulagailurik? Konturatu zara goialdean duen pantaila-itxurako laukitxo horretaz?Horiek dira zelula fotovoltaikoak.

-Material erdieroalez egindako xafla fin horiek eguzkiaren erradiazioa zuzenean elektrizitate bilakatzen dute.

-Eguzki-energiak erdieroalea berotzen du, haren atomoetako elektroiak askatzen ditu, eta potentzial elektrikoa sorrarazten du.

-Halako hainbat eta hainbat zelula txiki elkartuta, plaka fotovoltaikoa izango dugu

Gaur egun % 30eko eraginkortasuna duten plaka fotovoltaikoak egin daitezkeen arren, normalean, % 10 eta % 15 bitarteko eraginkortasuna duten eguzki-plakak erabiltzen dira. Hots, xafla horretan jasotako eguzki-energia osoaren % 10 edo % 15 elektrizitate bihurtzeko gai dira. Bestalde, sare elektrikoa heltzen ez

den inguru bakartuetan kWh gutxi batzuk sortzeko, eguzki-energia fotovoltaikoak ez du parekorik. Konturatu zara autobideetako larrialdi-telefonoek edo zenbait herritako TAOko txartelak emateko makinek eguzki-plakak dituztela sarri? Zer esanik ez, itsasoan jarritako buietan edota espazioko satelite eta espazio-ontzietan duten erabilgarritasuna

Bihurketa termikoa

-Eguzkiaren beroa hartzen eta gordetzen du.

-Zenbait gauzetarako erabiltzen da: ura berotzeko, erabilpen industrialak, kalefakzio modura etab.

Funtzionamendua.

-Energia kaptatzen da geroago energia termikoan transformatzeko lanerako fluidoak berotzen direnea.

-Energia termiko horren gordeketa bai lanerako fluido horren colektoreak edo gerorako gordetako kontsumorako uretara transferituta.

Etxeko instalazio termikoa

Maremotrizak

Mareen bidez lortzen da energia mota hau, itsasgora eta itsasbera aldakatuz eje bat mugiarazten da.

Eje hau turbina bat mugitzen du eta alternadore batekin aklopatzen da, honek energia mareomotriza energia elektrikoan bilakatzen du.

Olatuen energia

Itsas bazterrean, 'ahoa' irekita duen egitura bat kokatzen da. Olatuek 'ahoa' urez betetzen dute, eta barruko haizea egiturako goiko zulotxo batera bultzatzen dute. Zulo horren parean jarritako turbina biraraztean, sorgailuak elektrizitatea sortuko du.

Abantailak eta desabantailak

Itsas energia garbia eta berriztagarria da.

Marea- edo olatu-zentrala eraikitakoan, itsas energia debaldekoa eta agortezina da.

Ez du gasik edo bestelako zaborrik sortzen.

Teknologia garatuena marea-energiaz baliatzen da.

Kostu eta inbertsio handiak eskatzen ditu, eta ez dute energia askorik ekoizten.

Edozein leku ez da egokia marea-zentrala kokatzeko.

Marea-zentralek elektrizitatea egunean lau aldiz baino ezin dute sortu.

Espero dugu...

...zuen gustokoa...

...izana izatea...

Di

EnZ