ENERGIA

ENERGIA MOTAKENERGIA : gure inguruan gertatzen diran aldaketa guztien erantzuleada .Energia ezinbestekoa da,edozein ekintza edo aldaketa egiteko etamodu askotan agiri da .

* ENERGIA MEKANIKOA : energia hau gorputzek mogitzean lortzen dabena da .Adibidez : haizeak edo olatuek daukiena . Energia zinetikoaren eta energia potentzialaren gehiketa da .

* ARGI ENERGIA : hainbat gorputzek argi moduan igorten dabena da. Gorputz argidunak naturalak ( eguzkia ) edo artifizialak ( bonbillea) izan daitekez . Eguzkia , energia iturri agortezina eta berriztagarria da.

* BERO ENERGIA : gorputzek bero moduan igorten dabena da , adibidez , Eguzkiak edo suak igorten dabena .Barne energia bezala, beroa , gorputz edo sistema batetik beste batera tenperatura diferentzia baten ondorioz transferitzen dan energia da .

* ENERGIA NUKLEARRA : hainbat substantziatatik lortzen da, adibidez , uraniotik , erradiotik eta poloniotik .

Fusio eta fisio-erreakzio nuklearretatik datorren energia mota da.

* ENERGIA ELEKTRIKOA : etxeetan gehien erabiltzen dan energia da. Korronte elektrikoak daukana da .

Errez lortzen da ur jauzien, Eguzkiaren argiaren nahiz airearen higidurearen bidez .

Energia elektrikoa, bi punturen arteko desberdintasun potentzialetik

sortutako energiari deitzen jako .

* ENERGIA KIMIKOA : naturako konposatu guztiek daukatena da, barneko loturen energiaren kausaz . Haibat substantziatan

batzen dan energia da : adibidez, petrolioan, elikagaietan edo

dinamitan batzen dana ; eta substantzia horreek erretean, oxidatzean edo lehertzean askatzen da .

ENERGIA MOTA NAGUSIAK HAUEK DIRA :

ENERGIA ALDATU EGITEN DA

Energia ez da sortzen, ezta suntsitzen ere; aldatu egiten da .Hau da,

hainbat motatako energiak beste mota batzuetako energiak bihurtzen

dira . Energia elektrikoa errez lortu daiteke eta beste hainbat motatako energia bihurtu daiteke.

ZENTRAL HIDROELEKTRIKOAK

Zentral hidroelektrikoetan energia elektrikoa lortzen da , uraren mogimenduari esker . Uraren energia zinetiko (ur lasterraren abiadura ) edo

potentzialagaz ( ur lasterraren altuera-desberdintasunaz) baliatuz lortzen dan

energia orori “energia hidrauliko “ deritzo . Baina lortutako energia

elektrikoa bada, “ energia hidroelektrikoa “ deituko deutsagu .

ABANTAILAK eta DESABANTAILAK

Hidroelektrizitateak abantaila nabariak daukaz.Batetik energia

bihurketaren etekina oso handia da eta bestetik, tamaina txikiko

sistemetan, eragin ekologiko kaltegarria txikia da, edo izan daiteke.

Gaur egun, energia-iturri berrizgarrietan erabiliena da.

Tamaina txikiko zentraletan eragin ekologiko kaltegarria txikia dela esan dogu , baina egon badago .

Zentral hidroelektrikoek ura kontsumitzen eta poluitzen ez daben arren, arrainen migrazioa eta ibaien behera elikagaiak behar bezala garraiatzea oztopatzen dabe; ibaiaren dinamika erabat aldatzen

dabe, ibilguaren zenbait zatitan ur-emaria biziki murriztuz . Presa txikien ordez, urtegiak dagozanean, hauek erikitzeak aldaketa itzelak sortzen dauz urperatutako lurraldeetan , bai ekologikoak eta bai sozialak .

Izan ere, presa eta urtegi handiak eraikitzen diran tokiak, askotan balio ekologiko handikoak izaten dira eta gainera bertako biztanle askok beste toki batzuetara alde egin behar izaten dabe .

EGILEA : IBON LAKA 6.B.