Energia2ccnn10edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW

IRTEN AURREKOA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

IKERTU SAREAN

Energia



IRTEN AURREKOA

Lehen irakurgaia

XX. mendearen hasieran, emakumeek ikasteadebekatuta zeukaten garaian, Lise Meitnerrek ZientzaFisikoetan doktoratzea lortu zuen. Hogeita hamarurtez, Meitnerrek Alemanian lan egin zuen OttoHahn lagun kimikariarekin batera. Bion interesazen Fermi italiarrak uranio atomoaren nukleoarenhausturari buruzko esperimentuei jarraipenaematea.Hitler boterera iritsi zenean, Lise Meitnerikerketatik kanporatu zuten, judua izateagatik,eta Suediara ihes egin zuen, handik Hahnekinelkarlanean jarraitu zuen eskutitzen bidez. Holakoeskutitz batean, Lisek Hahni esan zion uranioatomoak neutroiekin bonbardatuz gero, energiakopuru handi bat askatzen zela. Prozesu honi fisio nuklear deitu zion.Emaitza hauek Otto Hahnek bakarrik argitaratu zituen, argudiatuz Meitner arazo bat izan zela eta haren ihesak lana erraztu ziola. 1944an, Otto Hahnek Nobel saria jaso zuen fisio nuklearra aurkitu izanagatik, baina Akademiak ez zuen Liseren lana aitortu.Meitnerri fisio nuklearra erabiliz lehen bonba atomikoa ekoiztea helburu zeukan Manhattan proiektuan parte hartzea proposatu zioten. Lisek uko egin zion proposamen honi. Hala ere, Manhattan proiektua aurrera joan zen, eta aurkikuntza horren lehen aplikazioetariko bat izan zen Hiroshima japoniar hiriaren gainean leherrarazi zuten lehen bonba atomikoa. Bonba atomikoaren

ondorioak Hiroshiman

Lise Meitner eta Otto Hahn

Leherketa nuklear batek eragindako onddo

nuklearra



IRTEN AURREKOA

Edukien eskema

Energia

DefinizioaJatorriaEzaugarriakEtorkizuna

Energia formak

MekanikoaElektrikoaBarnekoaElektromagnetikoaKimikoaNuklearraTermikoa

Iturri ez berriztagarriak

IkatzaPetrolioaGas naturalaUranioa

Energia iturriak

Sailkapena

HASI

Iturri berriztagarriak

HidraulikoaEguzki-energiaHaize-energiaBiomasaGeotermikoaMarea energia



IRTEN AURREKOA

HASIERA

Unitatearen azalpenerako baliabideak

Zer da energia? Energiaren jatorria Energiaren ezaugarriak

Energia mekanikoa

Energia elektrikoa

Barne-energia Energia elektromagnetikoa edo erradiatzailea

Energia kimikoa Energia nuklearra

Energia termikoa

Energia-iturri motak

Ikatza Petrolioa Gas naturala

Energia hidraulikoa

Uranioa

Eguzki-energia Haize-energia Biomasa Energia geotermikoa

Marea energia EstekakEnergiaren etorkizuna

Ikertu Sarean



IRTEN AURREKOA

Zer da energia?

Gorputzean aldaketak sortzeko gaitasuna

ENERGIA

Magnitude fisikoa

Unitatea Ikurra Baliokidetasuna

Kaloria Kal 4,19 J

Kilowatio ordua kWh 3 600 000 J



IRTEN AURREKOA

Energiaren jatorria

Klima egokia bizitzarako Uraren zikloa

Materia organikoa eratzea

Eguzkiak Lurrari ordu bakoitzean 174,4 bilioi kWh-ren baliokidea den energia irradiatzen

dio



IRTEN AURREKOA

Energiaren ezaugarriak

Metatzen da Garraiatzen da Aldatzen da

Transferitzen da Kontserbatzen da Degradatzen da



IRTEN AURREKOA

Energia mekanikoa

Energia mekanikoa, energia potentzialaren eta energia

zinetikoaren arteko batuketaren baliokidea da

IKUSI ANIMAZIOA



IRTEN AURREKOA

Energia mekanikoa

Energia potentziala dute

Bere energia potentziala murrizten da

Energia zinetikoa du, handituz doana

Ez dute energia potentzialikEz dute energia zinetikorik

Energia mekanikoa, energia potentzialaren eta energia

zinetikoaren arteko batuketaren baliokidea da

ITZULI



IRTEN AURREKOA

Energia elektrikoa

Kargaturiko partikulen (elektroiak) mugimendu

ordenatua norabide batean



IRTEN AURREKOA

Barne-energia

Egoera solidoa Egoera likidoa Gas-egoera

Barne-energia handitu egiten da

Molekulen edo atomoen

mugimendua



IRTEN AURREKOA

Mikrouhinak

Irrati eta telebista uhinak

Energia elektromagnetikoa edo erradiatzailea

Argia

Espazioan zehar transmititzen da, ez da

degradatzen



IRTEN AURREKOA

Energia kimikoa

Pila

Erreakzio kimikoetan

Energia kimikoa

Elikagaietan

Oxidazio erreakzioakGluzidoak

Lipidoak



IRTEN AURREKOA

Eguzkia

Energia nuklearra

Fusio nuklearra Energia

Fisio nuklearra

Energia

Atomo-nukleoa

apurtzen da

Atomo-nukleoak

batzen dira

Zentral nuklearraEztanda atomikoa



IRTEN AURREKOA

Energia transferentzia

BEROA

Energia termikoa

Igarotzako energia

Atomo eta molekulen

mugimendua



IRTEN AURREKOA

Ikatza

Gas naturala

Energia-iturri motak

Iturri berriztagarriak

Iturri ez-berriztagarri eta berriztagarrien parte-hartzea energia elektriko ekoizpenean (2005)

Petrolioa

8,9 %

19,9 %

28,2 %

16,6 %26,2 %

Uranioa

49,1 %45,2 %

4 %

Hidraulikoa Eolikoa

Biomasa % 1 eguzki-energia



IRTEN AURREKOA

Lehengaia

Ikatza

Ikatz motakKarbono

ehunekoaBero

ahalmena(MJ/kg)

Antrazita % 86-98 23-33

Harrikatza % 45-86 24-35

Lignitoa % 25-42 10-20

Turba % <25

Aire zabaleko meatzeak

Lurpeko meatzeak

Etxean erabiltzeko

Energia elektrikoa hartzea



IRTEN AURREKOA

ErregaiaFintze prozesua

Gordina Itsas mikroorganismo metaketa

Petrolioa

GarraioaOliobidea Lehengaia

Erauzketa

Buztin eta kareharri geruzak



IRTEN AURREKOA

Gasbidea

Garraioa

Likuatze prozesua

Gas naturalaBuztin eta kareharri geruzak

Itsas mikroorganismo metaketa

Gasa eta petrolioa

Gas erauzketa

Erabilpenak:- Sukaldeak eta berogailua- Erregaia- Zentral termikoak

Bergasifikazio instalazioa



IRTEN AURREKOA

Uranioa

Hozte-dorrea

Transformadorea

Sorgailua

KondentsadoreaLurrin-sorgailua

Erregaia (uranioa)

Erreaktorearen nukleoa

Turbina



IRTEN AURREKOA

Energia hidraulikoa

Ec maximoaEp minimoa

Zentral hidroelektrikoa

Ec minimoaEp maximoa

Kontsumo guneak

Transformadorea

Sorgailua

Uhatea

Turbina

Abantailak:- Ez du ez hondakinik, ez

kutsatzailerik sortzen

Desabantailak:- Eraikitzeak alterazioak

sortzen ditu ingurunean



IRTEN AURREKOA

Eguzki-energia

Zentral fotovoltaikoa

Bide termikoa

Bide fotovoltaikoa

Kolektoreak

Ur beroa

Itsas-argia

Etxean erabiltzeko

Energia elektrikoa lortzea

Abantailak:- Iturri garbia eta agortezina da

Desabantailak:- Eskuragarritasuna aldakorra da eta ezin da biltegiratu



IRTEN AURREKOA

Haize-energia

Abantailak:- Iturri agortezina da eta kostu txikikoa

Desabantailak:- Eskuragarritasuna aldakorra da, biltegiratzen zaila da eta paisaia alteratzen du

Hegalak

Dorrea

Anemometroa eta haize-orratza

Ardatza

Sorgailua

Zierbenako (Bizkaia) haize-

parkea

Aerosorgailua



IRTEN AURREKOA

Gasa, bero-energia eta elektrizitatea ekoiztea

Biomasa

Abantailak:- Pertsonen jardueren hondakinak aprobetxatzen dituzte eta ez dira oso kutxakorrak

Desabantailak:- Energia-errendimendu baxua eta manipulazio zaila

Eduki energetiko handia duten

espezieak landatzea

Pertsonen jardueretatik eratorritako hondakinen erabilpena

Landare-espezieak erregai bihurtzea



IRTEN AURREKOA

Energia geotermikoa

Beroa sumendi eremuetan

Beroa ur termal eremuetan

Abantailak:- Energia elektrikoa ekoizteko errentagarria

Desabantailak:- Kokapen zaila eta garestia, ingurumen-inpaktua sortzen du

Timanfayako Parke Nazionala, Lanzarote

Berogailu eta igerilekuen

klimatizaziorako



IRTEN AURREKOA

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

Marea-energia

Urtegia urez betetzen

Uhate irekia

Abantailak:- Garbia, agortezina, ez du hondakinik sortzen

Desabantailak:- Garestia, errendimendu baxua, ekosistemen alterazioa

IKUSI ANIMAZIOA

Itsasgora

Itsasbehera

Energia zinetikoa elektrizitatea sortzeko

erabiltzen da

WWW



IRTEN AURREKOA

Turbina

Generadorea

ItsasbeheraUhate irekia

Urez husten ari den urtegia

ITZULI

Uhate itxia

Urez beteriko urtegiaUrtegia urez betetzen

Uhate irekia

Marea-energia

Abantailak:- Garbia, agortezina, ez du hondakinik sortzen

Desabantailak:- Garestia, errendimendu baxua, ekosistemen alterazioa

MAREA-ENERGIAKO ZENTRAL BATEN FUNTZIONAMENDUA

ItsasgoraEnergia zinetikoa

elektrizitatea sortzeko erabiltzen da

Marea-gora

Itsasbehera



IRTEN AURREKOA

Energiaren etorkizuna

SAKATU LUPA ENERGIA AURREZTEKO NEURRIAK IKUSTEKO

Etorkizunean energia hornidura bermatzeko neurriak:

• Teknologien garapena

• Biztanleriaren kontzientziazioa



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Itzali erabiltzen ez diren argiak eta argi naturala

aprobetxatu



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Tresna elektrikoak erabat itzali



IRTEN AURREKOA


ITZULI

A mailako (kontsumo baxuko) etxetresna

elektrikoak erosi



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Garbigailua eta ontzi-garbigailua bete eta ziklo

laburreko programak erabili



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Presio-eltzea eta bitrozeramikaren

hondar-beroa erabili



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Kontsumo baxuko bonbillak erabili



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Paperaren eta beiraren birziklatzea erraztu



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Leiho bikoitzak eta zinta isolatzaileak erabili bero

galerak murrizteko



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Garraio publikoa erabili



IRTEN AURREKOA

Esteka interesgarriak

HASI

Energia egoera

WEB GUNEHONETARA JOAN

Energia berriztagarriak

WEB GUNEHONETARA JOAN

Energia2ccnn10edit

Education

Transcript of Energia2ccnn10edit