Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza...

15
Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak1 Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak

Transcript of Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza...

Page 1: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 1

Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak

Page 2: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 2

Aurkibidea

Sarrera 3

1. Eraikuntza sektorearen jardueraren bilakaera BEGd 2008-

2014ko belaunaldian 4

2. Amaitutako etxebizitzei eta sortutako stockari dagokionez sektorearen jardueraren bilakaera 6 2.1.- Sektorearen jardueraren bilakaera obra motaren arabera 6

2.2.- Etxebizitza ekoizpena eta saldu gabeko etxeen stocka 8

3. Obra lizitazio ofiziala faktore gako bezala 2008-2014ko

jardueran 10

4. Eraikuntza eta higiezinen jarduera sektoreko enpresa-ehunaren gaineko krisiaren inpaktua 11

5. Enpleguan atzeraldiaren inpaktua 2008-2014 12

6. Ondorioak eta joerak 14

Page 3: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 3

Sarrera

Txosten hau 2008tik 2014 aldian EAEn eraikuntza sektorearen bilakaeraren panoramika

eskaintzeko aurkezten da.

Horretarako, lehenengo atalean, aldi honetan EAEko eraikuntza sektoreak sortutako balio

erantsiaren bilakaera eta beste sektoreekiko konparaziozko terminoetako bere bilakaera

aurkezten da. Estatuko ekonomiako sektorearen pisu erlatibo desberdinarekiko analisi

konparatiboa eginez.

Bigarren kapituluan, urte hauetan sektorearen jarduera neurtzeko bi aldagai gakoren bilakaera

analizatzen da:

Obra lizentziek obra motek nola eboluzionatu duten (funtsean obra berriak vs birgaitzea) eta bi obra

moten dimentsio edo garrantzi ekonomikoa aztertzea baimentzen dute.

2001tik amaitutako etxebizitzen serie historikoa, eta saldu gabeko metatutako stockak, 2008tik aurrera

jarduera jaitsieraren irudi gardena erakusten dute, azken hamarkadako lehen urteetako jarduera maila

garaiaren aurrean.

Hirugarren atalak, sektorerako aldagai gako aldi bateko portaera erakusten du, obra lizitazioa

den bezala, eraikuntzako enpresen eskaera sailaren konfigurazioko funtsezko faktorea.

Laugarren eta bosgarren atalak, enpresa-ehunaren galera nabarmenari dagokionez

sektorearen krisiaren inpaktuan, eta batez ere enpleguan zentratzen dira. Analisi hau aldi

hedakorrekin konparatutako terminoetan egiten da (2001-2007), Estatuan erregistratutako

inpaktuari dagokionez bezala, non sektorearen pisu erlatiboa krisia hasi baino lehenago,

nabarmenki altuagoa zen.

Azkenik, seigarren atala ondorioetara eta joera estimuen sorkuntzara zuzentzen da.

Page 4: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 4

1. Eraikuntza sektorearen jardueraren bilakaera 2008-2014ko Balio Erantsi gordinaren belaunaldian

EAEn eraikuntza sektoreak sortutako balio erantsiak atzerakada sendoa esperimentatu du

2008 eta 2014 bitartean, euskal ekonomia multzoak erregistratutakoa baino intentsitate

nabarmenki gehiagokoa. Zazpi urte hauetan balio erantsi sektorialaren jaitsiera jarraitua izan

da, bere kota baxuena 2014an izanik (gaur egun ia 2008ko BEGd sektorialaren erdia

izanez).

Termino ebolutiboetan, ikus daiteke nola 2009 eta 2012 bitartean sektorearen balio erantsiaren

jaitsiera joerak intentsitate berezia hartu zuela, urtero %7a baino gehiagoko tasa negatibotara

helduz. 2013tik aurrera BEGaren joera beherakor honen neurritasun handiagoa nabaritzen da,

hortaz sektoreko ekoizpena 2013an % -4,7% eta % -3,0 2014an gutxitu zen.

EAEko merkatu prezioen benetako BPGa eta 2008-2014 eraikuntza sektorearen erantsitako

balorearen bilakaera alderatua (urtez urteroko aldaketa tasak)

Iturria: Eustat

Konparazioz, 2008 eta 2014 bitartean sektoreko BEGaren jaisterako joera nabarmenagoa da

Estatuan EAEn baino, 2010 eta 2012 bitartean intentsitate bereziarekin (% -15 baino

gehiagoko tasa negatiboetara helduz)

Espainiako ekonomiaren merkatu prezioetan BPGd errealaren eta Estatuko 2008-2014 eraikuntzako

sektorearen balio erantsiaren bilakaera (Interurteko aldaketa tasa)

Iturria: Eustat

1,3

-4,0

0,6 0,2

-2,0 -1,7

1,2

-5,8 -7,4 -7,9 -7,6 -7,6

-4,7 -3,0

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Benetako BPG m.p. Eraikuntza

3,3 -3,3

0,2 -1,0 -2,6

-1,1 1,0

3,7

-5,9

-17,8 -15,5

-18,3

-13,3

-2,1

-20

-15

-10

-5

0

5

10

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

PIB real p.m. Construcción

Page 5: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5

Estatuko ekoizpen doikuntza sendo honek, gainera, Espainiako ekonomiarentzat inpaktu

handiagoa suposatu du, krisia hasi baino lehenago Estatuko eraikuntza sektoreak zuen pisu

erlatibo handiarengatik. Faktore honek euskal BPGaren portaerarekin alderatuz, estatuko

BPGaren portaera txarrean eragin du, bereziki 2010 eta 2012 bitartean. 2008tik aurrera,

euskal eta estatuko ekonomian sektorearen pisu erlatiboak antzeko mailatan kokatu arte bat

egiten ari dira..

BEGd terminoetan Estatuan eta EAEn sektorearen pisu erlatiboaren bilakaera

Iturria: INE. Espainiako Eskualdeko kontabilitatea

8,6 9,0 9,5 9,7 9,7 10,2 10,3 10,2 10,2

10,6

8,8

7,7

6,7 6,2 5,9

10,1 10,5 10,8 11,0 11,1

11,6 11,7 11,2 11,0

10,6

8,8

7,5 6,3 5,7 5,6

5

7

9

11

13

15

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

EAE Estatua

Page 6: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 6

2. Amaitutako etxebizitzei eta sortutako stockari dagokionez sektorearen jardueraren bilakaera

2.1.- jardueraren bilakaera obra motaren arabera

Eusko Jaurlaritzako Eraikuntzari eta Etxebizitza Inkestak eskaintzen dituen datuek, EAEko

eraikuntza sektorearen jardueraren hiruhilabeteko izaerako irudi zehatz bat aurkezten dute..

Honen arabera, bai 2006an bai 2007an sektorearen jardueran maximo historikora heldu zen,

urtean 3.700 obra lizentzia gaindituz..

Solairu berriko eraikuntzarekin lotutako jardueren bultzadak, maximo historiko hauek azaltzen

dituzte, 2006an jarduera honekin lotutako 1.657 obra lizentzia erregistratu ziren, 2014an

kontabilizatutako 390 lizentzien aurka. Interesgarria gertatzen da estatistika honen arabera

2006tik jada sektorearen atzeraldiaren adierazgarri agiriak estimatzen zirela egiaztatzea, hortaz,

2007tik jaitsiera sendoak eman ziren urtero erregistratutako solairu berriko lizentzia kopuruan.

(% -15,4 2007an eta %-26,8 2008an).

Obra motaren arabera obra handiko lizentzien bilakaera EAEn

Iturria: EDYVI. Eusko Jaurlaritza

3.414

3.086 3.101

3.700 3.706 3.618 3.474

3.133

2.034

2.602 2.883

2.380

2.145

2.585

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

EAE

1.680

1.447 1.489 1.590 1.570

1.654 1.399

1.024

578 675 660

447 351 390

1.643 1.574 1.544

2.002 2.025 1.862

1.979 2.019

1.407

1.863

2.174 1.909

1.746

2.133

91 65 68 108 111 102 96 90 49 64 49 24 48 62 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Solairu berria Birgaitzea Eraispena

Page 7: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 7

Obra berriko eraikuntza jardueren jaitsiera sendo honen kontra, birgaitzearekin lotutako

jarduerak ezin izan du konpentsatu sektoreko obra berrien eskariaren uzkurdura sendotik

ondorioztatutako eskariaren murriztapena.

Modu honetan, lizentzia kopuruen terminoetan, 2008-2014ko obra berriko lizentzien bataz

bestekoa, 2001 eta 2007 bitartean erregistratutako batez bestekoaren heren bat baino pixka bat

gehiagoan kokatzen zen, 2008 eta 2014 bitartean birgaitzearekin lotutako obra lizentzien batez

bestekoa arinki handitu zen (%4,9) 2001-2007aldian kontabilizatutakoari dagokionez. .

Obra motaren arabera urteroko obra lizentzia batez bestekoa EAEn P 2001-2007 vs 2008-2014

Iturria: EDYVY. Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila

Hala ere, obra zuzendaritza materialen egite aurrekontuen bilakaera aztertuz, sektorearen

jardueran jaitsiera era gardenagoan nabaritzen da, bai obra berrien kasuan bai birgaitzekoan.

Obra berrien kasuan, EAEn exekutatutako guztizko aurrekontuaren erabateko zenbatekoa 2014

amaieran 300 milioi euroren azpitik kokatzen da, 2007an 2.000 milioi eurotarako tamainara

heltzen zenean.

Obra zuzendaritza bisetako egite materialeko aurrekontuaren bilakaera (mila €). 2009 - 2013

Iturria: Sustapen Ministerioa

165.867 154.788 183.305 160.532 166.178

235.848

280.231

273.909

256.176

185.607

186.162 138.757 111.948

83.043

1.136.783

1.213.997

1.451.915

1.615.598 1.622.392

1.599.931

1.920.681

1.298.043

885.139 751.833

632.223

396.323 357.638 294.091

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Birgaitzea Obra berria

3.443

2.537

1.547

589

1.804 1.893

92 55

0

1.000

2.000

3.000

4.000

2001-2007 2008-2014

Guztira Solairu berria Birgaitzea Eraispena

Page 8: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 8

2008-2014 ekitaldian, EAEn birgaitze lanetara zuzendutako aurrekontua txikitu egin da ere, nahiz

era obra berrien kasuan baino intentsitate gutxiagorekin, 2014an 83 milioi eurotan kokatuz, krisi

hasiera baino lehenago heldutako erregistroen azpitik oso, Administrazio Publikoek obra mota

hau sustatzeko urte hauetan zuzendu dituzten laguntzetako bolumen garrantzitsua izan arren,.

Horrela, Eusko Jaurlaritzak, birgaitze sustapen programa desberdinen bidez, 2008-2014

bitartean 116 milioi euro zuzendu ditu laguntzetan.

Birgaitutako etxebizitza kopurua eta birgaitzerako diru-laguntzen erabateko zenbatekoaren

bilakaera. 2006-2013

Iturria: Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila

2.2.- Etxebizitza ekoizpena eta saldu gabeko etxeen stocka

Sektoreko jarduerarez uzkurdura, 2008tik amaitutako etxebizitzetako guztizko kopuruak

islatutako joera beherakorra analizatzerakoan egiaztatzen da. Tamaina hau, 2014an 2008aren

aurretik erregistratutako bolumenen azpitik kokatzen da 3 aldiz, hortaz 2014an EAEn 4.715

etxebizitza amaitu ziren bitartean, krisiaren aurreko urteetan bataz besteko 15.000 etxebizitza

amaitzen ziren urteko.

Etxebizitza tipologiaren arabera amaitutako etxebizitzen bilakaera. 2004-2013

Iturria: Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila

eta sustapen ministerioa

15.163 14.116 14.611

22.440 20.647

15.758 16.986

14.532 13.452

17.899 16.857 16.027 20.534 19.497

16.333 15.797 13.409 11.632

-5.000

5.000

15.000

25.000

35.000

45.000

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Etx

eb

izit

za k

op

uru

a

Mil

a e

uro

tan

Diru-laguntzen zenbatekoa etxebizitza kopurua

13.266

14.091 14.974

7.962

10.588 11.522

9.794

10.793 9.083 8.782

6.409 5.851 4.757

3.994

2.560 1.796

2.647 3.129 3.752

3.647 4.040 4.829 4.631 5.000 4.672 4.991 5.473

3.835 1.772

2.155 0

5.000

10.000

15.000

20.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Etxebizitza libreak Babestutako etxebizitzak

Page 9: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 9

Etxebizitza moten arabera portaerak bereizitako profil bat erakusten du. Amaitutako etxebizitza

libreak bere maximo historikoak XXI mendearen hasieran erregistratu zituen. Horrela adibidez,

, 2000 eta 2002 urteen bitarteko hirurtekoan 40.000 etxebizitza baino gehiago amaitu ziren

EAEn, 2008 eta 2014 bitartean amaitutako etxebizitzen guztizkoa gainditzen duen zifra.

Administrazio Publikoen ahalegin inbertitzaileak babestutako etxebizitza ekoizpen bolumen

nabarmena mantentzea baimendu zuen 2011ra arte EAEn, 5.473 etxebizitza amaitu ziren

ekitaldian, serio historiko osoko mailarik altuena, (amaitutako bi etxebizitza bakoitzeko, bat

babestua zen). 2012tik aurrera amaitutako babestutako etxebizitza kopuruan murriztapen bat

nabaritzen da, nahiz eta etxebizitza guztizko terminoetan, amaitutako babestutako etxebizitza

proportzioak, krisiaren aurreko aldikoak baino altuagoak izaten jarraitzen dute nabarmenki.

Etxebizitza tipologiaren arabera amaitutako etxebizitzen bilakaera. 2004-2014

Urtea

Amaitutako etxebizitzak

Etxebizitza libreak

Babes publikoko

etxebizitzak Etxebizitzak

guztira

% bab. p. etxeak/ guztira

Ald. Urtetik urtera

2000 13.266 1.796 15062 11,9% 2001 14.091 2.647 16738 15,8% 11,1%

2002 14.974 3.129 18103 17,3% 8,2%

2003 7.962 3.752 11714 32,0% -35,3%

2004 10.588 3.647 14.235 25,6% 21,5%

2005 11.522 4.040 15.562 26 9,3

2006 9.794 4.829 14.623 33 -6

2007 10.793 4.631 15.424 30 5,5

2008 9.083 5.000 14.083 35,5 -8,7

2009 8.782 4.672 13.454 34,7 -4,5

2010 6.409 4.991 11.400 43,8 -15,3

2011 5.851 5.473 11.324 48,3 -0,7

2012 4.757 3.835 8.592 44,6 -24,1

2013 3.994 1.772 5.766 30,7 -32,9

2014 2.560 2.155 4715 45,7 -18,2

Iturria: Departamento de Empleo y Políticas Sociales (Eusko Jaurlaritza) eta Ministerio de Fomento

Etxebizitza eskariaren uzkurdura nabarmenak, saldu gabeko etxebizitza berriko stock

garrantzitsua sortu du. EAEko kasuan, izakin hauek 11.760 etxebizitzatan kokatzen da, EAEko

etxebizitza parkearen %1,1a, Estatuan suposatzen duen portzentajearen erdia (%2,1).

Saldu gabeko etxebizitza berrien stockaren bilakaera 2013-2014 eta parkearen pisu erlatiboa EAEn

eta Estatuan

2013 Etxebizitza

kopurua

2014 Etxebizitza

kopurua % aldaketak 2014/2013 % parkea

Araba 2.204 2.309 %+4,76 %1,4

Gipuzkoa 6.754 6.224 %-7,8 %1,8

Bizkaia 2.891 3.227 %11,6 %0,6

EAE 11.849 11.760 %-0,75 %1,1

Estatua 563.908 535.734 %-5,0 %2,1

Iturria: Stock de vivienda nueva sin vender. Sustapen Ministerioa

Page 10: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 10

3. Obra lizitazio ofiziala faktore gako bezala 2008-2014ko jardueran

Lizitazio ofizialeko jarduera, EAEn gako izan da urte hauetan zehar eskaera zorrorako eta

eraikuntza sektoreko eskaintzarako. Modu honetan, Administrazio Publikoen aurrekontu

ahaleginek 2010era arte lan zibileko inbertsioa mantendu ahal izan zuten. Ordu-arte,

.administrazio horien gastu eta inbertsioek sektorearen jarduera bultzatu zuten, intentsitate

bereziarekin 2004-2006 bitartean, 3.261 milioi eurotako maximo historikora heldu arte urte

horretan.

2001tik aurrera, atzera egite sendoa gertatzen da lizitazio publikoen zenbatekoan,2008, 2011

eta 2013an erregistratutako jaitsierak nabarmenduz. 2014an 2010etik erregistratzen den

lizitazio publikoko bolumenaren lehen gehikuntza gertatzen da.

Eraikuntza eta obra publikoak EAEn. Erakundeen arabera lizitazio ofizialak. 2000-2014

Administrazio zentrala

Eusko Jaurlaritza

Udal administrazioak

Guztira

2001 132 182,2 786,5 1.100,70 2002 103,5 203,9 909,5 1.216,90 %10,6

2003 81,4 144,4 805,2 1.031,00 %-15,3

2004 124,6 373,9 1.135,30 1.633,80 %58,5

2005 158,7 324,5 1.337,90 1.821,10 %11,5

2006 623,6 303,3 2.334,10 3.261,00 %79,1

2007 584,5 570,2 1.795,50 2.950,20 %-9,5

2008 205,2 767,2 1.390,10 2.362,40 %-19,9

2009 269,4 846,4 1.631,70 2.747,50 %16,3

2010 137,1 1.173,20 1.276,60 2.586,90 %-5,8

2011 230,09 632,59 588,45 1.451,13 %-43,9

2012 121 620 629 1.370 %-5,6

2013 14 126 477 617 %-55,0

2014 436 214 493 1.142 %85,1

Iturria: SEOPAN

Lizitazio publikoen batez bestekoaren analisi konparatiboa eginez 2008-2014 aldian, 2001-

2007 krisiaren aurreko aldiari dagokionez, sektorearen jardueraren uzkurdura aldi honetan,

Administrazio Publikoen ahalegin inbertitzaile garrantzitsua egiaztatzen da. Kontra-zikloko

politika inbertitzaile honek, Eusko Jaurlaritzaren kasuan, 2008-2014 bitartean lizitatutako

bolumenaren bataz bestekoa 2001-2007an erregistratutakoa baino altuagoa izatea suposatu

du, Administrazio honek 2010 eta 2012 bitartean bereziki egindako inbertsio sendoagatik.

Administrazio motaren arabera EAEn lizitazio ofizial bolumena urteroko batez bestekoa

2001-2007 vs 2008-2014

Iturria: SEOPAN

258,3 300,3

1.300,6

1.859,2

201,88

625,57

926,55

1753,99

0

500

1.000

1.500

2.000

Administrazio zentrala Eusko Jaurlaritza Udal administrazioa Guztira

Bb 2001-2007 Bb 2008-2014

Page 11: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 11

4. Eraikuntza eta higiezinen jarduera sektoreko enpresa-ehunaren gaineko krisiaren inpaktua

Oso nabaria izan da 2008 eta 2014an zehar euskal enpresa-ehunean krisian izan duen

inpaktua. Eustat-en DIRAE-k errazten dituen datuek, enpresa-ehunean galera gogor bat

baieztatzen dute, bai eraikuntzako sektorean bai higiezinen jardueretakoan 2009tik 1. Joera

hau, enpresa-ehun multzoan ohartarazitakoa baino argi eta garbi biziagoa izan da EAEn aldi

berean.

Eraikuntza sektoreko establezimendu eta higiezinen jardueren kopuruen bilakaera, eta enpresa

ehun multzoarena baira ere EAEn 2009-2014.

Iturria: DIRAE. Eustat

2008 eta 2014 bitartean, EAEko eraikuntza sektorearen enpresa-ehuna, 13.326

establezimendutan txikiagotu da, honek 2008an kontabilizatutako 34.864 establezimenduetako

hiru establezimendu bakoitzeko bat baino gehiagoko galera suposatzen du. (zazpi urteetan %

-38,2an metatutako jaitsiera). Higiezinen jardueren kasuan enpresa-ehunaren gaineko

krisiaren inpaktua handiagoa izan da, 2008an EAEn zeuden 5.901 establezimenduen erdiak

geratzen dira 2014an.

EAE multzoarekin konparatuz eraikuntza eta higiezin establezimendu kopuru eta murrizketa tasak

2008-2014

Iturria: DIRAE. Eustat

1Eustat eskaintzen duen serio historikoko informazioa 2008an hasten da, horregatik aldagai tasak 2009tik aurrera kalkula daitezke

-0,9 -5,5

-2,9 -0,5

-2,8 -1,3

-2,8

-11,9

-8,1

-8,8 -8,9 -5,4

3,9

-6,9

-2,5

-24,5 -19,0

-13,1

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

2009 2010 2011 2012 2013 2014

EAE Eraikuntza Higiezinen jarduera

-13,3

-38,2 -49,8 -50

-40

-30

-20

-10

0

EAE Eraikuntza Higiezinak

Page 12: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 12

5. Enpleguan atzeraldiaren inpaktua 2008-2014 Jarduera emankorraren eta enpresa-ehunaren uzkurdura sendoarekiko era koherentean,

2008-2014 bitartean eraikuntzako sektorearen enpleguaren jaitsiera sendoa eman da EAEn.

2008tik enpleguaren murriztapen tasak, euskal ekonomiako gainontzeko sektoreetan

ikusitakoa baino altuagoak gertatu dira, intentsitate berezikoak izanez 2012 eta 2013an

erregistratutakoak (%-13,4 eta %-17,9).

Okupatutako populazioaren aldaketa 2008-2014 (aldaketa tasak)

Iturria: PRA. Eustat

Krisiaren hasieraren ondorengo zazpi urte hauetako sektorearen enplegu suntsiketa

prozesuaren balantzea adierazgarria gertatzen da. 2008an 82.900 enplegu zeuden EAEko

eraikuntza sektorean, 2014an tamaina hau 47.000 enplegutan kokatzen da, hortaz, azken

zazpi urteetan sektorearen %45etik gertu dauden enplegu galdu dira. Euskal enpleguaren

multzoari buruzko terminoetan, sektoreak bere pisua gutxitu du eta nabarmenean, 2008ko

%8,4tik 2014ko %5,3ra.

Eraikuntza sektorean okupatutako populazioa EAEn eta Lurralde historikoen arabera2008-2014

(okupatutako milaka populazio)

Iturria: PRA. Eustat

Lurralde historikoen arabera, Bizkaia da 2008 eta 2014 bitartean sektorearen enplegu jaitsiera

intentsitate maila gehien estimatzen den tokia, 2008an kontabilizatutako 45.200 langileetatik,

2014an erdira izatera (25.900 enplegu).

0,9

-4,0

-0,9 -1,4

-2,9 -0,8

0,2

-2,0

-6,6

-7,5 -7,4

-13,4

-17,9

-0,2 1,2

-11,1

-0,9 -0,8

-3,9 -3,9

-3,6

1,1 -0,4 -0,1 -0,8 -1,5

1,7 1,4

-20

-15

-10

-5

0

5

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

EAE Eraikuntza Industria Zerbitzuak

82,9 77,4

71,6 66,3

57,4 47,1 47,0

10,4 9,7 8,6 9,3 7,5 6,3 6,9

45,2 43,3 41,6 35,9 30,0

26,1 25,9 27,3 24,4 21,4 21,1

19,8 14,6 14,2

0

20

40

60

80

100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

EAE Araba Bizkaia Gipuzkoa

Page 13: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 13

Enpleguaren uzkurdura handi hau, beraren krisiaren aurreko aldiko gehikuntza urriarekin

nabarmentzen da: 2001-2008 aldian eraikuntza sektorearen enplegua, 7000 lanpostutan

areagotu zen EAEn.

Eraikuntza sektoreko okupatutako populazioaren eta ekonomiako aldaketa EAEn krisia baino

lehenago eta gero (okupatutako milaka pertsona)

Iturria: PRA. Eustat

Estatuan, bestalde, ondorengo krisia hein handi batean azaltzen duen sektorearen booma

erregistratu zen, hortaz, okupatutako populazio espainiar multzoaren %12,0a 2008an, 3,6

puntu EAEko sektorearen pisu erlatiboaren gainetik (%8,4).

2008 eta 2014 bitartean Estatuko eraikuntzako sektoreko enpleguak 1,5 milioi inguru enplegu

garbiko jaitsiera erregistratu du, Espainiako ekonomiak aldi horretan galdutako enpleguen

erdia, estatuko enpleguaren %5,7a irudikatu arte. Estatu mailako enpleguko dinamika honen

emaitzek honako hau suposatzen dute: 2014an sektorearen pisu erlatiboa EAEn eta Estatuan

maila berdinean kokatzera heldu direla. (%5,7 Estatuan eta %5,3 EAEn).

Alderatutako pisu erlatiboaren bilakaera eraikuntza sektorean EAEn eta Estatuan 2008-2014

.

Iturria: PRA Eustat, EPA, INE

8,4 8,2 7,6 7,2 6,4

5,3 5,3

12,0 9,9

8,8 7,6

6,6 6,0 5,7

0

5

10

15

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

EAE Estatua

126,9

-93,9

7,0

-35,9

-150

-100

-50

0

50

100

150

2001-2008 2008-2013

EAE Eraikuntza

Page 14: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 14

6. Ondorioak eta joerak

Azken atal honetan txosteneko ondorio nagusiak aurkezten dira.

1. 2008tik eraikuntza sektoreak bere jardueran jaitsiera gogor bat jasan du, balio

erantsia, amaitutako etxebizitzak edo obra lizentzia adierazleek 2008 eta 2014

bitartean joera beherakorra analizatuz egiaztatzen da (bai obra berrikoa bai

birgaitzekoa).

Eraikuntza sektorea izan da, desberdintasunarekin, 2008 eta 2014an balio erantsitan

jaitsiera handienak erregistratu dituen euskal ekonomiaren sektorea, euskal BPGDa

eragotziz. Amaitutako etxebizitzak eta obra lizentziekin lotutako aurrekontua %65a baino

gehiagoan murriztu dira 2008-2014 bitartean.

2. Solairu berriko eraikuntzarekin lotutako jardueraren murriztapenak, hein handi

batean sektorearen geldialdia azaltzen du…

Krisiaren aurreko urteetako obra berrira lotutako egite-aurrekontuak sektorearen

jardueraren %80a baino gehiago irudikatzen zuen, obra berriko eraikuntzako

sektorearekiko mendekotasun nabarmena desbideratzen zuena. 2008tik obra mota

honen jaitsiera sendoa nabarmentzen da, 2008 eta 2014 bitartean obra lizantzietako

bataz besteko kopurua txikiagotuz, 2001 eta 2007 bitartean erregistratutakoen tertzio bat

baino ez.

Gardenagoa ikusten da obra berriko egite materialeko aurrekontua aztertzerako orduan,

2007ko 2.000 milioi eurotako maximoetatik 2014ko 294 milioi eurotara murriztu delako.

3. 2008-2014 bitartean birgaitzearekin lotutako jarduera murriztu egin de bitartean…

Nahi eta etxebizitza birgaitzearekin lotutako lizentzietako kopuru ertaina arinki hazi

2008-2014 bitartean krisiaren aurreko aldia kontutan izanda, obra mota hauetako egite

materialaren aurrekontuarekin lotutako zenbatekoaren bilakaera, gutxitze nabarmena

erakusten du, 2007ko 280 milioietatik 2014ko 83 milioi eurotara. Birgaitzea ezin izan da

bihurtu, jarduera ekonomikoko sorkuntzari dagokionez obra berriko eraikuntzaren

aukeran, krisi aldi honetan.

Page 15: Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak · Etxebizitzako behatokia- "Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 5 Estatuko ekoizpen doikuntza sendo

Etxebizitzako behatokia- " Eraikuntza sektorea EAEn: 2008-2014 bilakaera eta joerak” 15

4. Sektorearen jarduerako uzkurdura sendo honen EAEko enplegu inpaktua, oso

garrantzitsua izan da.

2008 eta 2014 bitartean eraikuntzaren sektorean zuzenki 35.000 enplegu baino gehiago

galdu dira EAEn. 2008 eta 2014 bitartean desagertu diren hiru enplegu garbi bakoitzeko

bat, eraikuntza sektorearen enpleguaren murriztapenarekin lotzen da. Enplegu

sektorialaren inpaktu zuzenaren analisi honi, gertuko sektoreetan izandako enplegu

inpaktua batu beharko litzaioke, eraikuntzako laguntza industria, bai zerbitzu sektorekoa.

Enplegu galera honen garrantzia nabarmentzeko asmoz, kontutan izan behar da

okupatutako 35.000 pertsona hauek, gaur egungo EAEko populazio aktiboaren %3,5a

suposatuko lukeela (ehuneko adierazgarria, 2015en langabezi tasa populazioaren %15

denez gero).

5. Sektoreko enpresa-ehunaren zati handi bat azken zazpi urte hauetan desagertu da.

2008an eraikuntza sektorea osatzen zuen enpresa-ehuna 13.326 establezimenduetan

murriztu da. Higiezinen jardueren kasuan enpresa-ehunaren gaineko krisiaren inpaktua

altuagoa izan da, hortaz 2014an 2008an zeuden 5.901 establezimenduen erdian

geratzen dira. Krisiak, higiezinen boomeko aurreko etapan itxuratutako sektorearen

enpresa-ehunarekin bukatu du.

6. Sektorearen krisiaren inpaktu txikiagoa nabaritzen da EAEn, Estatuko terminoekin

alderatuz.

Higiezinen boomak era biziagoan eragin zion Espainiako ekonomiari, sektorearekiko

mendekotasuna maila handiagoan erakutsiz. Modu honetan, Estatuko enplegu

sektorialaren pisu erlatibo handiak (espainiar enpleguaren %12) eta Estatuko

jardueraren gutxitze tasa handienek krisiaren inpakturik handiena azaltzen dute

Estatuan.

7. Joera sektorial posibleak

Azkenik, nahiz eta esperientziak datozen urteetan sektorearen bilakaerarekin lotutako

aurreikuspenak egiteko konplexutasuna erakutsi, , 2014ko balio erantsi eta enplegu

adierazleen analisiak, eta 2015erako aurreikuspenek, joera aldaketara seinalatzen dute.

EAEko sektorearen pisu erlatiboak eta BPGD eta enplegurako bere ekarpenak, krisiaren

aurreko urteen antzeko mailetara heltzera ez dela iritsiko dirudi (%8 inguru).

Birgaitzeagatik eginiko apustua, aurrez ikusitako obra berrien jarduera txikienaren

konpentsazioko bide partziala izan daiteke, honen gainean hazkunde honen oinarria

finkatu da azken urteetan. Hala ere, birgaitzea, birsorkuntza eta hiri berriztatzea

garrantzitsutzat jotzeko, bide asko falta da, norabide zezenean baina pauso txiki eta

motelekin aurreratu arren.

Gertatuko den krisiaren irteera errealak balioaren sorkuntza prozesu hau bizkortu behar

du, hau da, jarduera eta enplegu sorkuntza e3R politiketatik.