Sistema motak:

Gure gorputzaren zehar hainbat sistema mota daude: erlazio funtzinoa, nerbio sistema, hazur sistema eta muskulu sistema.

Bakoitzak bere gaixotasunak edo arazoak daukiez.

Zentzumenak:

Gure gorputzean 5 zentzumen daude:

Ikusmena, usaimena, dastamena, entzumena eta ikumena.

Jasotako informazioa entzefalora garraiatzen dau nerbio sistemaren bidez.

Ikusmena:

Ikusmenaren organoa begia da. Begiaren bidez kolorea, distantzia eta formea ikusteko gaitasuna daukagu.

Ikusmenaren atalak eta bere funtzinoa:

Betuleak eta betazalak: begia babesten dabe.

Argia begi niniaren: bidez sartzen da.

Irisak: zenbat argi pasatuko dan graduatzen dau.

Kristalioak: objetuak fokuratzen dauz.

Erretineak: kristalinoak sortzen dauan irudia da.

Ikusmen nerbioak: erretineak sortutako irudia garunera eroaten dau.

Ikusmenaren gaixotasunak:Miopia eta hipermetropia:

begiko gaixotasunak dira, kristalinoaren arazoa da.

Miopia urruneko gauzak ez dau oso ondo ikusten eta hipermetropiak urreko gauzak.

Begi lausoa: kristalinoaren akatsa da eta horren ondorioz ikusmena murgiztu egiten da.

Erretinea askatzea: erretinea zulatzea da, kolpe bat edo mogimendu zakkarren baten ondorioz ikusmena galtzen dogu.

Usaimena eta dastamena:

Usaimenaren organoa sudurra eta dastamenarena mihina da. Sudurrak eta ahoak gauza bera dute: faringea.

Usaimenaren eta dastamenaren atalak eta

bere funtzinoak:Sudur hobiak: airea

sudurretik sartzen da.

Pituitarioa: airea pituitarioetatik heltzen denean usaimen sentsazioak garunera eroaten dabe.

Hortz haginak: elikagaia mastekatu egiten dau.

Usaimenaren eta dastamenaren gaixotasunak:

Hiposmia: usaimenak gutxiago bereizten doguz.Anosmia: daukagunean usaimena gutxitu edo kendu egiten da, gehienetan osatu egiten da.Xerosmia: txistu guruinek beraien lana ez dabenean ondo egiten gertatzen da.

Entzumena:

Entzumenaren organoa belarria da. Entzumen sentsazioak jasotzen dauz.

Entzumenak hiru zatitan banatzen da: kanpoko belarria, erdiko belarria eta barruko belarria.

Entzumenaren kanpoko belarria:

Kanpoko belarria: belarriak eta kanpoko entzumen hodia dagoz.

Soinua belarritik sartzen da, kanpoko entzumen hodian aurrera egiten dau.

Entzumenaren erdiko belarria:

Erdiko belarria: ingudeak, mailuak, tinpanoa eta estriboak osotzen dabe. Soinua tinpara heltzen da, tinpanoa bibratzen hasten da.

Entzumenaren barruko belarria:

Entzumenaren nerbioak eta barraskiloak parte hartzen dabe.Barraskiloak erediko belarritik datozan bibrazinoak jasoten dauz eta seinale bihurtzen. Seinaleak, entzumen nerbioaren bizez, garuneraino heltzen dira.

Entzumenaren gaixotasunak:

Otitisa: kanpoko belarria edo erdiko belarriaren handitasuna da.Tinpanoa zulatzea: entzumen hodian objetuak sartzerakoan gorreria sortzen da.

Ikumena:

Ikumenaren organoa azala da.

Hainbat sentsazino jasoten dauz: gogortasuna, tenperatura, hezotasuna……

Ikumenaren atalak eta bere funtzinoak:

Dermisa eta epidermisa dira ikumenaren atalak.

Epidermisa goiko aldean dago eta dermisa erdikoa.

Epidermisa gorputzaren kanpo aldeko azala da eta horregaitik esaten deutsagu goiko aldean dagoala

Dermisa bigarren azala da eta hor ikumen sentsazioak dagoz.

Nerbio sistema:

Nerbio sistema zentralak eta nerbio sistema periferikoak osotzen dabe nerbio sistema.

Nerbio sistema zentralak entzefaloak eta bizkarazur muinak osotzen dabe eta nerbio sistema periferikoak zentzumen nerbioak eta nerbio motorrek osotzen dabe.

Nerbio sistema zentrala:Entzefaloa: garunak,

zerebeloak eta bizkarrazur muinak osotzen dabe.

Garunak: oroimena, emozioak eta borondatezko ekintzak dagoz.

Bizkarrazur erraboilea: entzefaloa eta bizkarrazur muina lotzen dauz eta ohartu bako mogimenduak kontrolatzen dauz.

Bizkarrazur muinak: bizkarrazurraren barruan dago.

Nerbio sistema periferikoa:

Zentzumen nerbioak: zentzumenen informazino guztia entzefaloara garraiatzen dabe.

Nerbio motorrek: entzefaloak erabagitako erantzuna muskuluetaraino eroaten dabe.

Nerbio sistemaren gaixotasunak:

Nerbio sistemari eragiten deuien gaixotasunek kausa fisikoak izan daitekez, parkinson gaixotasunak edo alzheimerren gaixotasunak.

Nerbio sistemaren berte gaixotasun batzuk kausa psikikoaen ondorioak dira, depresinoa edo antsietatea dira.

Lokomozino aparatua:

Lokomozino aparatuaren barruan hazur sistema eta muskulu sistema dagoz.

Hazur sistema:Eskeletoak gure gorputzari

formaea emoteaz eta eusteaz arduratzen da. Hazurrak gogorrak eta zurrunak dira , 207 azurrez osotuta eta hiru motatakoak dagoz: luzeak, lburrak eta zapalak. Luzeak femurra eta tibia, laburrak megakarpoa eta falangea, eta zapalak frontala eta omoplatoa.

Hazurrak alkartzen diranean artikulazinoa sortzen da eta bi motatakoak dagoz: finkoak eta mogikorrak.

Muskulu sistema:

Muskulu sistemak: hainbat mogimendu egiten dabezan 600 muskulu edo organo elastikoz osotuta dago.

Muskuluak, uzkurtzean, laburtu egiten dira, eta, erlaxatzean, luzatu. Muskulu asko tendoien bidez haurrei lotuta daude.

Lokomozinoaren gaixotasunak eta lesioak:

Lurrera jaustean edo kolpe bat hartzen dogunean hazur edo muskulu bat kutsatu daikegu eta herren ondorioz min asko egiuten dogu.

Gaixotasunen trikimailua:

Dieta orekatuak eta ohitura osasungarriek horreetako askori aurrea hartzen laguntzen dabe.