BILINTX, IPARRAGIRRE,

XENPELAR

Guillermo Joaquin Indalecio Bizkarrondo, “Bilintx”

• Donostia 1831-4-30 / 1876-7-21• Txikitako istripu batek bere bizitza osoa markatu zuen.• Mineko eta sufrimenduko bizitza izan zuen.• Guda Karlistan hartu zuen parte, herria defendatzen.• 1876an hil zen, euskal erregimen forala indargabetzeko egunean.• Bere obretan hiru genero nagusi daude:

1. Bertsolarismo inprobisatua – “Domingo Kanpaña”2. Bertsopaperak- “Juana Bixenta Olabe”3. Olerkigintza-Poema erromantikoak

• Tematika amodiozkoa zen ia beti . “Ja-Jai”, “Loriak Udan”, “Triste bizi naiz eta”, “Pozez eta bildurrak”, etab. dira olerkiririk nabarmenenak

Jose Maria Iparragirre• Urretxu, 1820-8-13/ Ezkio-Itsaso, 1881-4-6• Erromantizismo garaian jaio zen. Charles Baudelaire izan zen bere

garaikidea. Honek Erromantizismoa “Sentitzeko modu bat” zela esaten zuen.

• 14 urterekin etxetik ihes egin, eta Guda Karlistan sartu zen.• Guda amaitzean, 19 urterekin Frantziara joan zen, baina Napoleonek

estatu-kolpea ematean, kanporatu zuten.• 1853an Espainiara bueltatu eta “Gernikako Arbola” konposatu zuen.• Autoritateek “Masa-agitatzailea” zela pentsatu eta erbesteratu zuten.,

eta 1858an Buenos Airesera joan zen.• María Ángela de Querejetarekin ezkondu zen.• Bertsolaritza zaharrean Euskal Herriko erromantisizmo artistikoaren

pertsonairik azpimagarriena da, “Gernikako Arbola” da bere obrarik ezagunena.

• Beste obra ezagunak hurrengoak dira: Ume eder bat, Nere Etorrera lur maitera, Aio Euskal-Herria, Nere Izarra, Cantari Euskalduna, Ara nun dirán.

Juan Frantzisko Petrirena Berrondo, “Xenpelar”

• Errenteria 1835-1-12 / Errenteria 1869-12-8

• Senpelarre baserrian jaio zen.

• Bertso-jartzaile eta bertsolari ospetsua izan zen.

• Morroi hainbat baserritan lan egin zuen.

• 1857an Senpelarrera bueltatu zen, eta Ehun Fabrikan hasi zen lanean.

• Bi urte geroago, Maria Josefa Retegirekin ezkondu zen.

• Baztangaz gaixotu zen 1869an eta jende asko hil zen, Xenpelar barne.

• Xenpelarren bertso-paper batzuk gordetzen dira bakarrik, haien artean nabarmenenak: Pasaiako plazatik nator notiziya, Frantsesaren ideak, Andre Txarren bentajak, Betroiarenak, ezkondu eta ezkongai, azken juiziokoakm Iya guriak egin du.